장음표시 사용
51쪽
s o LIBER, nam si per se ipsum magnu per patitu diceret, nungmons quide aliquado paruus, milium vero magnum diceretur. Rursus, in vico quidem plures homines esse dicemus, Athenis vero paucos,cu sint illis multo plures.& in domo quidem multos in theatro vero paucos,cum sint plures. Amplius, Bicubitu quidem & tricubitum,& unumquodq; talium quantum fgnificat: magnum vero vel paruum non sgnificat quantum, sed magis ad aliquid: qm ad alterum consideratur & magnum & paruum . quare manifestum est,qJ ipsa sunt eorum,quae ad aliquid. Amplius, Siue aliquis ponat quanta esse haec,siue non ponat,nia hil est in illis contrarium.quod. n. no potest sumi seipsum sed ad alterum refert, quo huic aliquid eritorium λ Amplius ausem, Si sunt magnum & paruucontraria continget idem simul contraria suscipere& ea ipsa sibimet esse contraria. contingit.n. simul idem paruum esse magnum.est. n.ad hoc quide parvum,ad aliud vero idipsum magnum. quare idem &paruum & magnum eodem tempore esse contingit
quare simul contraria suscipere. Sed nihil est, aevideatur sinagi contraria suscipere posse. ut in substantia quidem susceptibilis. n. contrariorum esse vi- sed nullus simul sanus est & aeger,neq; album & niagrum est simul: nihilque aliud simul contraria suscipiet. Et eade sibi ipsus plingit esse contraria. nam, ii est magnum paruo prium: ipsum aut idem simul est magnum & paruum: ipsum sibi erit contrarium. sed impossibile est aliquid sibi ipsi esse contrarium
non est igitur magnum paruo contrarium, neq, multum pauco. iniare nisi&eorum, quae ad aliquid, haec quis dicat,sed quanti, nihil contrarium habebue Maxime autem circa locum esse videtur contrarie tas qtianti. sursum n. ei, φ est deorsum,prium ponullocum,qui in medio est,deorsum dicentes, eo quod
plurima distatia est medij ad mydi terminos.vident
52쪽
P R AED I C AM E N. autem & alior um contrariorum ab his afferre diffi- cap.de vianitionem. quae enim plurimum a seinuicem distan orca fori.brum,quae sunt sub eodem genere,cotraria esse de Comm. s. siniunt. Non vξ autem quantum suscipere magis,&' minus: ut bicubitum neq;. n.alterum altero magiSbicubitum.' neq; in numero . ustria quam qtsinque nihil magis quinq; , aut tria dicuntur, neq; quinque '' quam tria, nec tempus alterum altero magis lepus dicuntur. nec in nullo eoru,quae dicta sunt omnino,
magis & minus dicitur. Qinare quantum non susci- cpit magis & minus. Proprium autem maxime quanti est,s aequale & inaequale dicitur. Vnumquodque enim eorum,quae dicta sunt quantorii.aequale & inaequale dicitur,ut corpus,aequale& in quale dξ.& numerus & tempus, aequale & inaequale dicitur . similiter autem & in alijs, quae dicta sunt unumquodq; aequale & inaequale dicitur. In caeteris vero quaecunque quanta non sunt, non prorsus videbitur aequale & inaequale dici. ut disposito aequalis & inaequalis Non omnino dicitur,sed magis similis & dissimilis. album aequale & inaequale non omnino dicitur, sed simile ' vel dissimile. Quare quanti maxime sit ' altifidProprium,aequale N inaequale dici. metu simi
alia continua, ut linea perficies , eorpus: Abisadiscreta,ut numerus a Cr oratio. Emtitatis,alia consat ex partibus positionem habentibus , ut continua:aba ex hon habentibus, si disireta. Tria oportet habere,quae positionem habent,or em partium,pem
manentiam , . ad aliquem communem terminum continu αtionem.
Quantitati nihil eΠ contrarium. dantitas non suscipit magis in minus. . titatis proprium maximi s I cundum 'sam aequali , v inaquaile dici. Σ
53쪽
sa quae sunt, aliorum esse dicuntur, vel quolibet aliter ad alterum. vi maius hoc iplum qS est alterius dicitur: aliquo.n maius dicitur.& duplum alterius dicitur hoc ipsum qa est: alicuius. n. duplum dicitur. similiter autem & alia quaecunque limoi sunt. At vero sunt etiam & haec ad aliquid: babitus, dispositio, sensus,scientia,positio . haec em omnia,quae dicta sunt, hoc ipsum quod sunt, aliora esse dicuntur,vel quomodo libet aliter ad alterum , & no aliud quiddam. habitus enim alicuius habitus
esse dicitur,& scientia alicuius scietia,& positi' alicuius positio: & alia quoq; similiter. Ad aliquid igitur sunt, quaecunq 3 haec ipsa quae sunt, aliorum esse dicuntur,vel quo libet aliter ad alteru: ut mons magnus dicitur ad alterum magnus. n.mons dicitur ad
aliquid & simile alicui simile,& caetera talia similiter ad aliquid dicuntur.Sunt aut & accubitus, & statio,& sessio positiones quaeda. positiones vero ad , aliquid sunt: iacere aut & stare vel sedere, ipsa quμ de non sunt positiones : denominative vero dicunt Comm. a. ab ijs,quae dictς sunt ponibus. Inest aut & contrarietas in iis,quae sunt ad aliquid.ut virtus vitio contrarium,ctim sit utrunq; eoru ad aliquid : & scientia ignorantiae. Non aut omnibus ijs,quae sunt ad aligd a.Ladas insunt contraria. duplici. n. nihil est prium, neque quid ine Z triplici,neq; vlli talium. Videntur aut& magis &ς ir riς- minus ea, quae ad aliquid sunt, suscipere. Simile. n.& dissimile magis & minus dicitur : & aequale & inaequale magis & minus dicitur,cum utrunque sit ad aliquid. simile enim alicui simile dicitur, & inaequa-JRalicui inaequale. Noyantem omnia, quae sunt ad aliquid,suscipiunt magis & minus duplu.n. non dicitur magis minus duplu nec aliquid taliu. Omnia
54쪽
ηR AEDI c AMEN. I autem,quae sunt ad aliquid, ad conuertentia dicunξ. ut semus domini seruus:& dominus serui dominus esse dξ:&duplum dimidii duplum,& dimidium dii pii dimidium,& maius minore maius:& minuS ma tore miniis, similiter aut& in alijs. Sed casu aliquotiens different sim locutione ut scientia scibilis sciadξ,& scibile scientia icibile. & sensus sensibilis sensus:&sensibile sensu sensibile. At vero aliquotiens non videbit conuerti: pisi conuenienter ad quod dρ assignetur,sed peccet is,qui assignat. ut ala si assignetur auis,non conuertitur,ut sit auis alae. non. n. prius conuenienter assignatum est ala auis, neque. n. qua .
tenus auis est, eatenus ala ipsius dr: sed eo φ alata est. multorum.n. & alistrum alae sunt , quae non sunt aves. Quare si assignetur conuenienter,& conuertitur: ut ala alati ala est:& alatum ala alatum. Aliquotiens aut forte & nomen fingere necesse erit, si non fuerit nomen impositum,ad quod conuenienter ansgnet: vi temo si assignet nauigii, non est assignatio conueniens: neque.n .eo φ nauigium est , eo ipsius temo dicitur. sunt. n. nauigia,quoru temones nolunt,quare non conuertitur.nauigium. n. non dicitur temonis nauigium . Sed forte conuenientior assignatio erit,si sic quodammodo assignet: temo temo natae rei temo est,aut quomodocunq; aliter. nomen .n. non est positum .& conuertitur si conuenienter
assignetur: temonatum. n. temone temonatum est.
Similiter aut & in alijs . vi caput conuenientius an signabitur capitati caput,quam si atalis assignet e que.n. eomest animai,caput habet.multa enim animalia sunt capita non habentia. Sic aut fortasse facillime quis sumet,quibus posita non sunt nomina, si ab ijs,quae prima sunt,&iis, ad quae conuertuntur, nomina ponant ut in ijs,quae praedicta sunt ab ala alatum,a temone temonatum. Omnia igitur, quae ad aliquid dicuntur,si conuenienter assignentur,ad c,
55쪽
3q . L I B E Ruertentia dicuntur. qm si ad quodlibet aliud assi
gneni,& non ad id,ad quod dicuntur, non conuertatur. dico aut, qm neque eorum, quae in consesso ad conuertentiam dicuntur, & nomina eis posita sunt,
nihil conuertitur,si ad aliquid eorum,quae sunt accidentia,assignentur,& non ad id, ad quod dicuntur. ut seruus,si non domini assignetsed hominis, vel bipedis,vel cuiuscunque tali non collertitur. neq;. n. dici pol homo est serui homo: non. n.conueniens
est assignatio. Pr terea si quidem conuenienter assi. gnetur ad quod dicitur,omnibus ali is sublatis,quaecunque accidentia sunt,relicto aut solo illo, ad qKi assignatum est conuenienter, semper ad ipsem dice tui ut si seruus ad dominum dicitur , circunscriptis, omnibus,quae accidentia sunt domino,ut esse bipe . dem,vel scientiae susceptibilem,vel homine, relicto vero Io quod dominus est, semper seruus ad ipsudicetur. seruus. n. domini seruus dicitur. Si autem no conuenienter ad id, ad quod dicitur assignetur: cir cunseriptis omnibus alijs,relici o autem eo solo, ad quod assignatum est non dicetur ad iplum. asis igne ξ.n. seruus hominis,& ala auis , S circunscribatur ab homine esse dominum, non sane amplius seruus ad hominem dicetur cum. n. dominus non sit, neq; sem. uus est. Similiter & de aue , si adimitur eam alatam esse e non.n.amplius erit ala ad aliquid . cum enim. noli fit alatum, nec ala erit alicuius. QSare Oportet
asi ignare ad id,ad quod conuenienter dicitur. Et si si nomen positum,facilis erit assignatio : si aute nost fortasse necessarium erit nomen fingere. si autem sic assignentur, manifestum est, qm omnia, quae ad aliquid sunt,ad conuertentiam dicuntur. Videntur
autem ips ad aliquid simul es. natura. & in plurimis quide veru est in aliquibus vero non verum . simul enim duplum & dimidiu sunt: & cum sit dimidium,duplum est,& cu sit dominus, seruus est:& ca
56쪽
P R AE D I C A M E M. Issit seruus,dominus est. similiter autem his & alia. Simul aute haec auferunt se seinuicem. si. n. non sit duplum, non erit dimidium.& si non sit dimidium non erit duplum . similiter aut & in alijs quaecunque talia sunt. Non aut in omnibus bis,quae ad aliquid, verum videtur esse simul natura. scibile. n. scietia prius videbitur esse . nanque in pluribus praeexistentibus rebus scientias accipimus in paucis enim vel nullo
quisquam hoc perspiciet simul cum scibili scientia esse tactam.Amplius, Scibile sublatu simul auffert
scientiam: scientia vero simul non auffert scibile. nasi scibile non sit,non erit scientia: nullius enim erit ' AE . scientia. scientia vero si non sit,nihil ,phibet esse scibile. ut circuli quadratura,si est scibilis,lcientia qui de eius nondum est,ipsa vero scibilis est. Amplius, Animali quidem sublato non erit scientia: scibilium
vero plurima esse contingit. Similiter aute his sese habent ea,quae de sensu sunt. sensibile. n.prius quam sensus esse videtur. sublatum. n. sensibile, simul avffert sensium: sensus vero sensibile non simulauisere sensus. n. circa corpus & in corpore sunt. sensibili autem sublato,auffert & corpus. sensibile. n.corpus est . . cu aut corpus non sit,austri & sensus . quare simul aufert sensibile sensum. Sensiis vero sensibile non si. mul aufert.sublato. n.animali, sensus quidem aufer tur,sensibile autem erit corpus: ut calidum,' dulce, amarum, & omnia alia quaecunque sunt autem
Amplius,sensus quide simul cum sensitim fit simul tibis,i ea
enim fit alat,& sensius: sensibile vero ante animat,aut sensum est. ignis .n.& aqua,& alia huiusmodi,ex quibus ipsum animal constat, ante sunt quam animal omnino sit, aut sensus, quare prius sensibile suam .sen sus esse videbitur. Habet autem dubitatione,vtru 'nulla substantia ad aliquid dicatur,quemadmodu Vi . detur, si hoc ' contingit sim quasdam secundas sub- stantias. Nam in primis stibitantiis verum est.nam
57쪽
ues . . v I B E R . neque tota, neque partes primaru substantiarum citicuntur ad aliquid.nam quida homo non dicitur alicuius quida homo, neque quidam bos alicuius quidam bos. Similiter aut & partes,quaedam enim manus non dicitur alicuius quaeda manus, sed alicuius manus.&quodda caput non dicitur alicuius quoddam caput,sed alicuius caput. Similiter autem & in
secundis substantijs, atque hoc quide in pluribus. ut homo non dρ alicuius homo nec bos alicuius bos, nec lignum alicuius lignu,sed alicuius possessio dicitur,in huiusinodi ergo ma infestum est, q*onia n5 sunt ad aliquid In aliquibus vero secundis substantiis habet dubitationem. vi caput alicuius caput dι& manus alicuius dicitur manus, & singula limoi. quare haec fortasse ad aliquid esse videbuntur. Si igitur sufficie ter eqrum,quae fiant ad aliquid, des initio assignata est,aut omnino difficile, aut impossibile est ostendere,' nulla substantia eorum quae sunt ad aliquid dicitur. si autem non sufficienter, sed sunt ad
aliquid,quibus hoc ipsum est esse, ad aliquid quodamodo se habere,fortasse aliquid contra ista dicetur. Prior vero diffinitio sequitur quidem omnia ea,quq sunt ad aliquid non tamen in ipsis idem est cum eo, quod est esse ad aliquid, ipsa quae sunt,aliorum dica- tur. Ex his autem manifestum est quod, si quis aliquid eorum,quae sunt ad aliquid,definite seiet, & illud ad qε di desinite sciturus est Manifestum igiturdi ex ipsis est. si. n nouit aliquis hoc quod aliquid est est autem esse iis,quae ad aliquid sunt, idem ac ad aliquid aliquo modo se habere & illud novit,ad in
hoc aliquo modo se habet. s. n. non nouit omnino
ad quod hoc aliquo modo se habet neque si ad aliquid hoc aliquo modo se habet,noscet. Sed & in singulis palam hoc est.ut si quid nouit quis definite, Pduptu est,& cuius duplu est,mox definite nouit.st. n.
nullius definitoru nouit ipm duplii esse, neque si sit
58쪽
ν R AE D I C Α Μ E N. . duplum omnino nouit. Similiter aut & hoc aliquid si noti it quis ν melius est,&quo melius est statim desinite necessarium est nosse . Propter haec aute no 'indefinite hoc cognoscet, g, hoc est peiore melius.
suspitio n.haec est, non scietia.non. n.adhuc sciet exacte φ est peiore melius.si n.sic accidit, nihil est deterius ipsis. Quapropter palam est necessarium est si nouerit quis aliquod relativorum definite ,&id,ad quod dicitur,definite necesse est nosse. Caput vero & manus,& eoru singula, quae subitantiae sunt ea ipsa quae sunt sciri definite possunt,ad quod vero
dicantur non est necessarium scire . cuiuS. n. hoc caput,vel cuius haec manus sit , non est scire definite. quare no erunt haec ad aliquid.Si vero non sunt haec eorum quae lant ad aliquid,verum erit dicere sinul Ia substantia eorum est quae sunt ad aliquid Fortasse. . autem difficile sit de huiusmodi rebus vehementer L hoe 'iasserere,nisi ea saepe pertractata sint. dubitasse aute m. ide horum unoquoque non est inutile. Cap. I. Ad aliquid ea dieuntur quaecunque Me ipsum quod Ant asorum
17a d euntur . Nonnulo,reiat Horum eontrarietatem inesse eontingit. Relativa sipiunt magis er minus, s non omnia. Omnia resaliuas conuenitnter Uignentur , ad conuertentia dia
De quali & qualitate. Cap. IIII. QValitatem vero dico, quam quales qui Viis pro
dem esse dicuntur. Est autem qualitas, eo boe. s. ru quae multipliciter dicuntur. una quide Μαa. 9.igit species qualitatis,habitus & dispositio dicant Differt aut habitus a dispositione. 9, perma. a.Lquod netior diuturnior est. Tales vero sunt sciit ire& vir multo pertules.scientia. n. vi esse permanentiumn diuturno a manetior.
59쪽
L I B E Raas ' quis vel mediocriter sumat scientiam , nisi grandis permutatio facta sit, vel ab aegritudine, urab aliquo limoi . similiter autem & virtus,ut iustitia& temperantia, & singula talium non vident posse facile moueri, neq; facile permutari. Dispositiones vero dicuntur,quae sunt facile mobilia, & cito per- mutabilia:vt calor,&infrigidatio,& aegritudo,&sanitas,& quaecunque alia huiusmodi. afficitur enim
quodammodo sim eas homo: cito autem permutatur,& ex calido frigidus fit,& ex sanitate in aegritu dinem transit.similiter autem & in alijs , nisi aliqua
earundem contingit per temporis longitudine co-. genita&immobilis, vel omnino difficile mobilis
a- Lqη se existens,qua iam quispiam ut habitum vocet. Manifestum est autein q, haec volunt habitus dicere, quae' sunt diuturniora,& difficilius mobilia. Nanque disciplinas non multum retinentes,sed facile mobiles λ- existentes,non dicunt habitum habere,& tamen dis
.i . spositi sunt aliquo modo fim scientia peius, melius. he. quare differt habitus a dispositione, φ haec quidem facile mobilis sit,ille vero diuturnior& difficilius mobilis Sunt autem habitus & dispositiones
dispositiones vero non necesse est habitus esse . quii ' .n retinent habitum, & quodammodo dispositi sunt εm ipsos:qui autem dispositi sunt,non omnino retirinent habitum. Aliud vero genus qualitatis est.secundu quod pugillatores vel cursores, vel salubres, vel insalubres dicimus:& simpliciter quaecunque secundum potentiam naturale, vel impotentiam dicuturi Non. n. quonia sunt dispositi aliquo modo,unu- quodque huiusmodi dicituri sed quod habent nat Talem potentia,vel impotentia facile aliquid facere, vel nihiI pati. ut pugillatores , vel cursores dicuntur,non q, sint dispositi aliquo modo, sed φ habeant Poteritiam naturale vel impotentiam aliquid facile faciendi. Salubres aut dicuntur, eos habeant potentiam
60쪽
P R AED I CA M A N. entiam naturalem. ut nihil a quibustibet accidentibus facile patiantur: in fallibres vero, φ impotentia habeant naturalem ni t facile a quibuscunq; accidelibus patiendi. Similiter aut his durum & molle se habent . durum enim dicitur,quod habeat potentia Non facile secari: molle vero quod eiusde ipsus ha- beat impotentia. Tertium vero genus qualitatis est. passibiles qualitates&passiones.' Sunt autem hu a. l.quaisiusmodi, ut dulcedo& amaritudo,&.atisteritas,& litates vel omnia his cognata.amplius,& calor,& frigus, & al passiones. bedo,& nigredo. Quod quidem igit& hq qualitates sunt,manifestum est. quaecunque.n. has susceperint, ipsa qualia dicuntur sim ipsas:vt mel, quoniam dulcedinem suscepit,dξ dulce:& copus album, quoniaalbedine suscepit. similiter:& in c2teris Passibi- ' a. les vero qualitates diar, non-ea quae illas susceperint qualitates aliquid patiantur. neque enim mel,
qm aliquid passum sit, dicitur dulce, neque aliquid aliud huiusmodi. Similiter autem his,& calor & frigus passibiles qualitates dicuntur,non stea, quae 'illas suscipiunt, aliquid passa sint,sed qJyniam secudum sensius unaquaeque dictarumqtialitatu passionis effectiva est,passibiles qualitates uicuntur. dulcedo. n. passionem quanda sim gustum efficit:& calor sim taci um. similiter autem & aliae. Albedo autem & nigredoo caeteri colores non eodem modo ijs,quae dicta sunt, passibiles qualitates dicunt, sed eo quod ipse ab aliqua passione innascunt. Quod. n. fiunt propter aliqua passionem multae colorum mu tationes,manifestum est: erubescens. n.aliquis, rubeus factus est:& timens pallidus,& vnuquoque ta llitim quare etiam si quis natura aliquid talium acci- dentium perturbationem ue passus est,simile colo rem verisimile est eum habere . quar.n. affectio nunc se in eo quod verecundetur circa corpus facta est,etiassecundum naturalem constitutionem eade fieri po h'