장음표시 사용
61쪽
test agemo,ut & naturalis color similis sit Quarcsi, que igitur talium accidentium ab aliquibus passionibus dissicile,mobilibus & permanentibus principium sumpserunt,passibiles qualitates dicuntur. si-ue. n. sim naturalem constitutionem pallor fit,aut nigredo,qualitates dicuntur Quales enim sin eas dici, mur siue propter aegrituclinem longam, vel propter aestum eidem,contingit nigredo, vel pallor, &non facile praetereunt, vel etiam per vitam permanent,passibiles qualitates & ipsae dicuntur,similiter enim quales Fm eas dicimur. Quaecunque vero ex ijs,quae facile soluuntur,ia cito transeunt,fiunt,pas sqnes dicuntur, qualitates vero minime. non enim aliqui sin ipsas dicuntur quales. neque enim quipter verecundiam rubeus factus est, rubeus dicitur: neque cui pallor propter timore venit, pallidus est: sed magis eo φ aliquid passias est . quare passianes quidem limoi dicuntur, qualitates vero minime. Similiter autem his, & sim anima passibiles qualitates &passiones dicuntur. quaecunq; enim mox innascendo ab aliquibus passionibus dissiculter mobilibus fiunt qualitates dicunt & ipsae, ut amentia, mentis alienatio,& ira,& alia huiusmodi, quales n.
secundum eas dicuntur. i.iracundi, atque amentes.smiliter aut & qtiaecisuque alienationes non naturales , sed quae ab aliquibus alijs accidentibus factae sunt difficiles praetereuntes, & omnino immobiles, qualitates sunt et limoi quales enim secundum eas dicuntur. Q uaecunq; vero ab ijs , quae facile & cito
Praetereunt,fiunt,passiones dicuntur. ut si quis contristatus,iracundior fiat ' non enim dicit iracundus,
qui huiusmodi passione ira eundior est:sed magis gaaliquid passus.quare passiones quidem hinoi dicuntur,qualitates vero minime. Gartum vero genus ualitatis est forma,& circa unu inquodque constasngura. amplius autem ad haec rectitudo &curuutaS,de
62쪽
PRAEDICAM SN. sit so si quid aliud his simile est. sim. n.vnumquodq; eorum quale quid dicitur. triangulum enim vel quadragulum esse quale quid dicitur,& rectum aut curuunt. & secundum etiam formam unumquodq; quale dicitur. Rarum vero & spissum, & asperii & leue putabuntur quidem quale quid significare: sed aliena limoi putantur esse a d. uisione, quae circa quale 'est. quandam enim positionem magis videntur partium utrunque monstrare. spissiim.n dicitur, eo quod
partes sibi ipsis propinq; sint: rarum vero, eo quod distent a se inuicem. & lene quide, in rectitudine aliquo modo partes iaceant: asperum vero , s haec suidem seperet,illa vero sit inferior. fortasse quide igitur alius quispiam modus apparuerit qualitatis e sed fere qui maxime dur hi sunt, qualitates itaq; sue qua dictae sunt. Qualia vero sunt: quae secundu has . . :denominative diar, vel quomodolibet aliter ab iis In plurimis itaq; & fere in omnibus denominative
dicuntur: ut a candore candidus.& a gramatica gi amaticus,& a iustitia iustus. similiter & in alijs. In aliquibus vero eo non sunt posita qualitati nomina, non contingit ea quae diar,ab ijs denominative dici. ut cursor,aut pugillator, qui secundum naturale di- citur potentiam, a nulla qualitate denominative dLnon enim posita sunt nomina potentijs secundum
quas isti quales dicuntur . sicuti disciplinis, secudu quas pugiles vel palestrici secundum dispositionem dicuntur. Pugillatoria enim & palaestrica disciplina t. x
dicuntur: quales vero ab ijs denominative dicunt, qui disponuntur. Aliquan o autem &posito nomine non dicitur denomi . tiue,q, secundam eam quale dicitur: ut a virtute studiosus. eo. n. 91.vi Itutem habeat sudiosus dicitur, sed ino denominative a virit te. no aut in pluribus hoc tale est. Qualia ergo dicuntur, quae denotative a dictis qualitatibus dAr,aut
aliquo modo aliter ab Ois.Inost aut de ptrarietas sin
63쪽
qualitatem: ut iustitiae iniustitia contraria est, &al bedo nigredini,& alia. Similiter aute & ea, quae simeas, qualia dicuntur: ut iniustum iusto,& album nigro. Non in omnibus autem hoc dicit. rubro. n. aut
pallido , aut limoi coloribus nihil est contrarium, qualibus existentibus. Amplius, si contrariorum alterum fuerit quale & reliquum erit quale. hoc autepalam ex singulis proponenti alia praedicamenta. vis est iustitia iniustitiae contrarium: quple autem est . iustitia: quale igitur & iniustitia. nullum enim alio- Ium praedicamentorum aptabitur iniustitiae, neque quantum,neq; ad aliquid, neq; ubi,nec Oino aliquid huiusmodi,nisi quale .sic autem & in alijs,quae secundum quale sunt contraria. Suscipiunt aut qualia ma. gis & minus. Album . n. magis & minus album alterum altero dicitur:& iustum alterum altero magiS,& minus. sed&ipsa 'intensione suscipiunt. cum can
didum naq; sit,cotingit amplius cadidum fieri. Notamen omnia,sed plurim adustitia nanq; , si dicatur magis & minus iustitia,potest quilibet ambigere:similiter autem & in alijs dispositionibus.quida enim dubitant de talibus. iustitiam nanque iustitia no omnino aiunt magis & minus debere dici,nec sanitate
sanitate, minus autem habere alterum altero sanitatem aiunt:& iustitiam alterum minus altero tire dri sic autem & grammatica,& alias dispositiones . sed a. I dieu tamen ea,quae secundum eas diculure indubitanter Drgualia. recipi ut magis & minus: grammaticior enim alter
altero dicitur,&iustior,& sanior. sic autem de in alijs. Triangujus vero & quadrangulus non vident magis & minus suscipere: neque aliqua aliarum figuxarum,quae.n. diffinitionem trianguli recipiunt,&circuli,omnia similiter trianguli vel circuli sunt:eo
Ium autem,quae non recipiunt ronem eandem,nihil magis alterum altero dicet nihil.n. quadratu magis
quam parte altera longius,circulus est, neq; alteruenim
64쪽
PRAE DICAM E N. enim recipit circuli rationem . simpliciter autem, si
xtraq; non recipiunt propositi rationem, non dicet alterum altero magis. non ergo omnia qualia recipiunt magis & minus. Horum itaq; , quae praedictaiunt nullum est proprium qualitatis. Similia vero aut dissimilia secundum so Ias dicuntur qualitates. simile enim & dissimile altersi alteri no est sim aliud
nisism id quod quale est. Quare proprium est qualitatis sna eam simile,vel dissimile dici. Ad vero non decet conturbari,ne quiS nos dicat Rεmori, de qualitate propositum facientes,multa eoru quae tabomm sunt ad aliquid, connumerasse: habitus enim&distositiones eoru,quae ad aliquid sunt,esse dicebam'. bene enim in omnibus qua)itatibus ' genera ad ali 'a Loi quid dicuntur, nihil autem eorum, quae fiunt singula tabbio ria. na cuna disciplina genus sit,idipsum, quod e1t, at quista terius dξ: alicuius . n.disciplina dρ.eorum vero, quae sngillaria sunt,nihil ipsum quod est alterius dicitur ut grammatica no dicitur alicuius grammatica, nee musica alicuius alterius musica.sed forte secundum genus, &hae ad aliquid dicuntur, ut grammatica alicuius dicitur disciplina, non alicuius grammatica:& musica alicuius disciplina,no alicuius musica. Quapropter quae singularia quidem sunt, non sunt ad aliquid dicimur autem quales secudum singula' haec enim & habemus. scientes enim dicimur, eo q, et babem habemus singularium scientiarum aliquas quare jerunt etiam qualitates,quae singulares sunt,fm quas aliqn & quales dicimur,hae autem non sunt eorum ,
quae sunt ad aliquid. Amplius si contingit idem ipsum & quale & ad aliquid esse, nihil est inconuenies
in utrisque hoc generibus enumerare. Blabiius m dissositis,quaprimasseetes qualitatis,fiunt, sic disti
65쪽
milibet babitis est δ' ositio,. non conuertitu . 'Secunda qualitatu species esὶ naturalis potentia , vel impote timpassio, er passibilis qualitas, tertia αδ qualitatisspecies. Passibilis qualito dieitur , quod passionem causat ,uel ab ea eo fatur, Paluo vero transeunιer breuique tempore subiectum aspicit. Forma π circa abiquid constans figura quartum ela quiliatis
Rarum' spissum,asperum ac I ne,quale quid potius significar
dicuntur, quam qualitatem aliquaan,cum partium postionem imporιare dicanιur. v sum dicitur , cuiu3 partes sibiinuicem propinquesent .raruris vero,cuim partes distant abinuicem. Lene est,cmus partes aequali ιer recta iacent. A perum euius pars alteri supereminet. daba sunt quaesecundum bas denominatiue, vel quouis alio modo dicuntur.
Qualitati. er ipsa aliquibin contrarietatem inesse iontingit, si non omni us. Contrariorum,s unum fuerit qualitas. reliqumn erit qua'
Quabasuscipiunt magis,e r minuisitar si non omnia. Secundumsobu qualitatessimilia vel dissimilia aliqua Acuntur. Habitus segular s,non ad ab quid, sed qualitates sunt, in Deci . autem, vel secundum genus ad aliquid dicuntur.
REcipit autem agere & pati contrarietato, Semagis,& minus. Calefacere enim ei quod ea frigefacere contrarium est, & calefieri et qa est frigefieri,& delectari es quod est contristari.qua ire sescipiunt prietatem. Et magis & minus . est emcalefacere & magis & minus,& calefieri magis, &mmus.& tristari magis & minus. suscipiut igit marsis & minus agere,& pati. De his igit tot dicuntur
Mere. raucontrarmauum fusiliunt. π magis . minus. De caeteris
66쪽
mcce eris Prsdicamentis. Cap. VI.DIssum est & de eo p est situm esse in iis,quae
sunt ad aliquid, denominative a positionibus dicitur. De reliquis vero.i.quando,&ybi & habere,propterea a, manifesta sunt, nihil de ipsis aluid dicitur, si quae in principio dicta sunt: θhabere quidem significat calceatum esse, armatu esse: Ubi vero,ut in Lycio,in foro: & alia quaecunque de his dicta sunt. Igitur de omnibus generibus,quet proposuimus,sufficiunt dicta.
TRACTATUS TER IUS. De oppositis Caput primum
B oppositis autem quot modii solet Tertia P.
opponi dicendum est. Dicitur enim alterum alteri opponi quadrspliςiter, aut ut ea, quae ad aliquid, aut ut contraria,aut ut priuatio & h bitus, aut ut affirm tio N negatio. Opponitur autem unuquodque istorum, ut sit figuratim dicere, tanquamea,quae ad aliquid quidem , ut dupluta dimidio: tan
quam contraria, ut malum bono; tanquam autem
secundum priuationem,& habitum, ut c*citas &viso, tanquam vero affirmatio & negatio, ut sedet non sedet. Quaecunq; igitur,ut ad aliquid opponu tur, ςa ipsa, quae sent oppositorum dicu tur,aut quomodolibet aliter ad ipsa. ut duplum dimidij,hoc iosum quod ςst, alterius dicitur, alicuius enim dupludicitur, & scientia scibili, tanquam *a quae sant ad aliquid opponitur, & dicitur icientia ipsum quod est scibilis, scibile dicitur ipsum quod est ado inpositum ad scientiam. scibile enim aliquo dicitur, icilicet scientia scibile, quaecunque ergo opposita E sunt
67쪽
66 LIBER sunt tanquam ad aliquid,ea ipsa quae sunt oppositorum, vel alio quolibet modo adinvicem dicuntur. Illa vero,quae opponuntur ut contraria, ea ipsa qyidem, quae sunt nullo modo ad seinuicem dicuntur: contraria tamen sibiinuicem dicuntur . neque enim bonum mali dicitur bonum, sed contrarium: quare differunt abinuicem hae oppositiones. Quaecunque vero contrariorum talia sunt,ut in quibus nata sunt fieri,& de quibus praedicantur necessarium sit alterum ipsorum inesse,horum nihil est medium. Quorum vero non est necessarium alterum inesse. horuoino est aliquid medium. ut aegritii do& sanitas in corpore animalis nata sunt fieri, & necessarium est alterum ipsorum inesse animalis corpori, vel aegritudinem,uel sanitatem.& par quide & impar de numero praedicantur:& necesse elt horum alterum numero ines e,vel par vel impar:& non est horum aliquod medium,neq; aegritudinis & sanitatis, neq; imparis atque paris. Quorum autem non est necessarium alterum inesse,eorum est aliquod medium. venigrum & album in corpore animalis nata sunt fieri,& non est necessarium alterum eorum inesse corpori. non enim omne corpus vel album vel nigi una
est. sed& prauu & studiosorum praedicantur quidede homine & de alijs compluribus: non est aute necessarium alterum eorum inesse ijs,de quibus praedicantur,non. n.Omnia aut praua aut studiosa sunt,sed
est aliquid eorum medium,ut albi & nigri, fuseu &pallidum,& quicunq; alij colores:praui vero & studios,st neq; prauu neq; studiosum est . in aliquibus igitur me dijs posita sunt nota:vi albi & nigri, iustu& pallidum,& quicunq; alij huiusmodi colores: in
aliquibus vero non est note facile medium assigna- re,utriusq; vero extremor u negatione mediu definitur,ut st neq; bonu: neque malu est, neq; iustum neminiustum. Priuatiq vero di habitus diculur quidem
68쪽
circa idem aliquid, ut visio & caecitas circa oculu. Vniuersaliter autem dicere est in quo tus est habitus fieri,circa hoc dξ utrumq; eorum fieri. Priuari vero tunc dicimus unumquodq; habitus susceptibi Ilum,quando in quo natum est inesse, vel quando illud natum est habere,nullo modo insit. edentulum enim dicimus non quod non habet detes, & caecum non quod non habet visum. sed quod non habet, qnnatum est habere aliqua enim ex natiuitate,neq; de tes habent,neq; visum, sed non dicuntur edentula, nequae ceca. Privari vero & habere habitum no est priuatio & habitus. Habitus enim visus est, priuatio vero caecitas. habere autem visum non est visus, nec caecum esse caecitas. Privatio enim quaedam est caecitas,caecum vero esse priuari,non priuatio est.
Amplius,si idem esset caecitas & caecum esse, utraqῖ de eodem praedicarentur,sed caecus quidem dicitur homo, caecitas vero homo nullo modo dicitur. Opponi quidem etiam ista videntur, priuari scilicet &habere habitum,quemadmodu priuatio & habitus.
idem. n. modus est oppositionis,nam sicut caec ιtas visui Opponitur,sic caecum esse,& visum habere opponunt. Non est autem ncq; hoc quod sub amrmatione & negatione est,affirmatio & negatio. affirmationanq; oratio assirmativa est,& negatio oratio negat tua. Qi' vero sub affirmatione & negatione est,nulla est oratio,sed res diir aut haec esse opposita adinuicem, taquam affirmatio,& negatio. nam & in his modus oppositionis idem est. sicut enim affirmatio ad negationem opponitur ut quod sedet, ei quod non sedet sc& res,quae sub utroq; est,opponitur. L. sedere aliquem ad non sedere. Quod autem priua tio& habitus non opponuntur ut ad aliquid manifestum est. non enim dicitur idipsum quod est oppositi. visus enim non est caecitatis visus, nec ullo alio modo ad ipsum dξ. similiter autem neq; caecitas via et
69쪽
68 I. I B E Rsonis caecitas dicatur, sed priuatio quidem visionisi
dicitur,caecitas vero visionis non dicitur, neq; visus . caecitatis. ' Amplius, ad aliquid omnia ad conuerte M li ηρ' ita dicuntur. quare,si caecitas eorum, quae ad aliquidh si s sunt,esset,utique & conuerteretur ad illud,ad quod με ς conuertitur: no. n. di visu S c citati visus. Dod aut neq; ut contraria opponutur, quaefm priuationem & habitum dicuntur,ex his manifestum est. Contrariorum enim,quorum nihil est modium,necesse est vel in quibus fieri nata sunt,aut claquibus praedicantur, alterum ipsoru inesse semper. eorum enim nihil medium erat,quorum alterum inesse susceptibili necessarium erat, ut in languore,&sanitate,& impari atq; pari, quoru vero aliquid medium est, nunquam necesse est omni inesse alterum neq; enim necesse est omne susceptibile vel cadidu, vel nigrum esse: neque frigidum, vel calidum: h sum enim medium aliquid, nihil esse prohibet. insuper autem & horum erat aliquid medium, quo rum alterum inesse susceptibili non necessariu erat praeter illa,quibus unum inest naturaliter,ut igni calidum esse,& niui candidum. in his enim determinate necessarium alterum est inesse, & non utrumuis contingit. non enim possibile est ignem frigidum esse,neque niuem nigram. quare omni quide susceptibili non necessarium est alterum ipserum inesse ;1ed solis,quibus natura unum inest ,& his determi-
nate unum non utrumuis cotingit. in priuatione autem & habitu,neutru eoru,quae dicta sunt, veru est. non. n. semper alterum eorum inesse susceptibili necessarium est,st enim nondu natum est lipe visum,neque cecum, neq; visum habens dξs quare non erunt
haec,Vt ea contraria, quorum nihil est mediu. sed neque ut ea quorum aliquid est medium. necessarium enim est aliquando omni susceptibili alterum eoru
inesse, quando enim iam ad habendam visione natuia fuerit,
70쪽
erat,tunc aut caecum,aut habens visum dicetur. E teorum non determinate alterum, sed utrumuis co- tingit. non n.necessarium est vel caecum vel visum . o
habens esse,sed utrumuis contingit. in cotrarijs au item,quorum aliquid medium est,nunquam neces laxium erat obsusceptibili alteruinesse, sed quibusda: ει his determinate unum & non utrumuis cotingit.' Vnde palam est, s sis neutrum modorum tanquu'contraria opponuntur ea, quae secundu priuatione minat Eddi habitum. opponuntur.Amplius, In contrarijs 2 - a. l. nisdem cum sit susceptibile,adinvicem mutatione fie- het o non
ri possibile est, nisi alicui unum natura inest, ut igni utruuis cocalidum,' etenim sanum possibile est languere: & linigit.
candidum nigrum fieri, & calidum frigidum, & ex ι .cam studiose prauum,& ex prauo studiosum fieri possi--πbile est.prauus.n.ad meliores exercitationes deductus,te doctrinas etsi ad modicii m aliquid proficiatve melior sit si certe semel,quamuis modicum incrementum sumpserit,palam est, quia aut perfecte mutabitur,aut satis multum incrementum sumet. sem Penim bene mobilior ad virtutem fit,et quodcunque incrementum sumpserit a principio.quare etia verisimile est plenius eum sumere incrementuni.& hoc dum sp fit,perfecte in contrarium habitum restitueturinisi forte tempore prohibeatur. Veru in priuatione & habitu impossibile est adinvicem mutationem fieri: ex habitu.n. in priuatione mutatio fit , a priuatione vero in habitum impostibile est. neque
enim caecus factus aliquis, rursus vidit: neque cum calutis fuerit,rursus comatus factus est: neque cum fuerit edentulus,dentes ei iterum orti sunt.Quaecuque vero tanquam affirmatio & negatio oppponuntur,palam est si nullo praedictorum modo opponuntur. in solis. n. his necessarium est semper, hoc quiddeorum verum, illud aute falsum esse . neque enimia contrarsis necessarium est semper alterum ve-