장음표시 사용
541쪽
T o P I C o R V Μ. Iterire possunt,non intereat Ze occidat, eum fieri nopossit omnino,quin occidat.Eodemq; modo alicu- si hanc vel illam victus ratione seruare, ut in locis pestilentibus & insalubribus prodest, oino non dest.Aliquo et in loco fieri potest ut unus modo accidat,& tamen unus modo esse non possit. omnino. Itaq; alicubi etiam immolare partem laudi ductum est,ut apud.Tribalos,omnino aute,non datur laudi, dc gloriae. Nisi sorte hoc non aliquo in loco fieri declarat,sed apud aliquo s,qni nihil resert ubi sint.vbique.n.apud Tribalos id gloriae ducitur:Rursum,medicamentorum usus interdum,veluti cu sis in mor- bo adiuuat nec adiuuat omnino. Nisi sorte ne hoc uuidem aliquando fieri signifieat,sed curationem ei qui sic affectus est,adhiberi. Neque.n.refert quocuisque id tempore fiat,dummodo ita sit affectus. Id a tem demum omnino & absolute laudi datur quod si nihil addas,gloriae ducitur & gloriatione dignu prqrdices.Vt patrem immolare,non dicas honestum eue sed apud nonnullos honestum esse. non igitur omnino honestum est. At Deos colere, pulchrum dices, etiam si nihil adiungas. est enim pulchrum onnino. Quare quod sine adiunctione videtur esse pulchrum,aut turpe,aut aliquid aliud eiusdein generis, i tale esse id dicetur omnino . .
Flamines bonisent ut in paucioribus. quia non natura δοnuunt. Immolare patrem apud Tribalis laude dignum est,non auιem simpliciter. rude quo magis videtur inesse er non inest,nec δε quo minus, e
s de quo inimis videtur inesse er inest,er de quo magis. 6impliciter dicitur γοd nulla addito aeeitur.
Secundi libri Topicorum Finis.
542쪽
buuntur: de uarijsq; locis accidentis absolutis. De locis meliorum ac eligibiliorum, qua 'stionum dialecticarum. Cap. I.
ELI Qv v s est coparationis locus.in quo videndu est, duobus propositis,utrum sit optabilius,aut melius.Ac primum exponedu illud est,nobis hoc loco non esse proposit ude iis disserere, quae valde dissimilia sint quorumq; magnae sint disserentiae & distinctiones. neq;. n. est quisquam,cui in dubium veniat,sit ne beatitudo,o diuitiae magis expetenda sed de iis,quae cognata tum & vicina, & iis duobus quibus propositis dubitamus: utru elationem habeat an submissione,propterea quid ait ru alteri praestet minime videamus. Ex quo pspicuu crit,exposita haru reru praestantia una aut pluribus, animu assensuru & approbatur u id esse magis expetendum, quod excellet. Ac diuturniora quidem anteponenda sunt breuioribus,& quae prudentes anteponat,aut viri boni,aut leges rectx,aut quae anteponant isqui in aliqua re excellunt,quia si sint,aut quq
543쪽
res,aut etiam oes,ut in medicina & fabrica quae plures,medici anteponant, aut omnes , aut.quae Omnino plures,vel omnes, vel omnia quale est summum bonum. expetunt n. summum bonum omnia. Id autem G commemorabitur ad id, cui usui esse polsit, est omne reuocandit. Suntq; oino anteponenda ea quae a meliore arte proficiscuntur,ut quonia philolaphia melior est ars qua architectura, omnino ea, quae a philosophia efficiantur,is quae ab architectu-xa,anteponatur. Quae autem a cuiusq; arte efficiu tur,ea quisqi alienis anteponit.Deinde anteponenda sunt ea,quae vi sua in genere sunt, iis quae no sunt ut iustitia viro iusto. Iustitia .n. in genere est bono rum vir iustus non est,& illa vi sua bonu est hic 'nitem. Nihil .n.id quod genus dicitur,quod non sit in
Eenere,ut homo albus non coloris nomen Obtinet. Quod ide in caeteris contingit.Anteponuntur etia,
quae propter se expetuntur,ijs,quae propter aliud,ut valetudo exercitationi,qm illa propter se expeteda, haec propter aliud. Et quae propter se expetuntur,iis quae sorte temere & casu. ut amicoru iustitia hostiuiustitiae,qa illa per se expetenda ςst,haec casu & sortuito,ut ne nobis noceant. Hic autem Iocus eande. fere vim habet qua superior, ab eo , nisi modo non differt. Nam amicos per se iustos esse optamus,etias nihil inde ad nos redeat,& apud Indos habitet, at hostes sic propter aliud iustos esse optamus, Vt nihil nobis obsint. Ex quibus per se bona propagatur ijs ex ous casu & temere, ut virtus fortunae.Illa. n. per se efficiens est causa bonoru, haec sortuito. & siquid aliud tale est. Eo de mo de orijs itidicandu est. Ea. n. quae per se causae sunt maloru,postponunt ijhquae casu & fortuito, ut viri u fugiendu est potius stfortuna. illud. n.per se malum est,haec casu. Et quae omnino bona sunt, ijs anteponunt quae alicui bona sunta
544쪽
sη LIBER TERTIVS sunt,ue Valere quam secari magis optandu est,qindoliud omnino bonu est,hoc alicui qui sectione egeat. Et innata ac in si a bona assumptis,& aduentitiis ivt iustitia viro iustorim illa insita est & innata,illud
aduentilium. Et quae in re meliore insimi,& quae iustiorem habent venerationem ijs, quae in de tei torei vi bona Dei hominum bonis, animi corporis bonis sunt anteponenda. Et quae propria sunt meliori rei, ijs quae deterioris,ut diuina,humanis. Cu. h.bo'nis quae illis inter se sunt communia non differat inter se,proprios alter alteri praestat. Et quae in melio'ribus,aut antiquioribus aut in ijs quae in maiore sue pretio & honore,ea sunt anteponenda iis quae in det terioribus,ut valetudo viribus corporis,& pulchritudini corporis. valetudinis. n. sedes est in humore,sccitate,calore & frigore,si que Oibus ex quibus primum alat costat & cohaeret,haec vero in iunioribus . Nam & vis corporis in neruis atq; os ibus sita est,r pulchritudo corporis est apta quaeda copositio me-brorum. Fines sis quae ad fine pertinent atq, conducunt. Ex duobus,quod ad fine propius accedit.Quξ ad vitae fine pertinent,ijs quae ad altu alique. ut quae ad vitam beata pertinent, sis quae ad prudentiam. qa n.ad beatitudinem pertinet,ante ponendu est Quα fieri possunt,iis quae non posmint. E duobus efficientibus,cuius finis melionidelia praestantilas. Ex efficientibus & finibus proportione cocludendum est hoc modo. Cu pluribus partibus finis fini praestet, qua sinis illae cauis efficienti. ut si beatitudo vale, eudinem pluribus partibus superet qua valetudo salubria efficitur, ut efficientia beatae vitae vincant valetudinem. Planto.n. beatitudo valetudine praestat, tanto salubria praestant efficientia beatitudinis, A qui minore interuallo salubria valetudo anteibat,
plurib' i t partibus salubrib' praestant beatitudinis cincient,il valetudo si ubribus. Ex quo perspicuu est esui-
545쪽
Υ o P I G o R V M. 34sea efficientia beatae vita sanitati,quia ei pr stent,ec se anteponenda. Praestantiore per se, quae in maiore simi honore & pretio,& laudabiliora anteponenda sues,vx amicitia diuitijs, iustitia valetudini & viriae corporis. Illa.n. numerantur propter se in ijs bonis uuae sunt honorabilia & laudabilia,haec non propter se,sed propter aliud.nemo. n.opes propter se amat, sed propter aliud. Amicitia aut propter se colimuscua si nihil inde sperem' nos esse 2cepturos.
diuisiis anteponenda est. cudus is eΠ melior ipsim quoque est messus.1 libritudo decor est quiniam membro rum corporis commem furatio. Finis potiori messor es bis quae sint ad em. Nagis ci expetenda,er eligenda beatitudo,quam prudentia . Multas proierse bouorat diuitiassed propter asu amicitiam vero propteryse. . Omnia bonum appetunt.
Quod rρ erigibile magis es eligendis quam qui raptem aliud
:Robur existit in nervis ossibus. a Vitium potius quam fortuna futiendum est. In unoquoque genere id expetibilius est quod magis bovum malo impermixtius.
Alii eiusdqui quaestionis loci, Cap- ILIAm si duo quaeda sint valde inter se similia, nec
quid alteru alteri praestet & excella per tricem possimus,id ex osequentibus intelligi licet hoc in0do.Quo. n.maiora bona propagantur,id antep pendum alteri est,s, si mala conlequantur, quo minora mala propagantur,id est eligendum. Nam si sie utrunq; eligendum,nihil prohibet aliquid molestiqςψ equi. Ex consequentibus gutem duo argumeta M m sumuntur
546쪽
s 6 2IBER 'PERT Iussumuntur,quonia & aliquid antecedit rei, & praecurrit,& aliquid rem sequitur.veluti discenti antecedit
ignoratio,& consequitur scientia Fere aute melius est qd rem sequitur. Argumentum vero a coseque tibus sumendum est,ut commodum fuerit. Plura bona paucioribus anteponenda sunt, aut omnino aut sunt in alijs quae plura cotinetur. cualia quae pauciora.Huic aut locu occurritur, si unum alterius gratia
Petatur.Neq;. n.Vni utrunq; anteponit. veluti valeredi valetudo non pluris sunt qua valetudo qua qui de valere optamus valetudinis gratia. Nihil etia fhibet ea quae no sint in bonis,bonis anteponi, ut be alitudinem coniuncta cu aliquare,quae non numeri
tur in bonis iustitiae ac sortitudini. Et eade coniumesa cu voluptate,magis expetenda sunt,qua sine v Iuptate & eadem ipsa cu indolentia copulata,quam cum dolore.In quo etiam quicq; tempore maiorem - vim habet,id in eo magis optandu est ut in senectu. te sine ulla molestia & cura vivere, quam in adolescentia.plus. n pol in senectute Eademq; ratione in senectute magis expetenda prudentia est. Itaq; nemo adolescentes imperatores deligit: si prudentes eos non esse existimet.contraq; fit in sortitudine,cuius in . iuuentute necessarium munus & officiu est:
Eade est etiam teperantiae ratio, adolescenteS.nmagis e senes cupiditatibus seruiut. Quae pςr omne te Pus aetatis plus possunt,ijs quae maxima parte,utiliora sunt. ut iustitia & temperantia fortitudine,quia ilda semper,hac interdum. Quaeq; seipsis colenta sunt meliora qua quae egent alijs, quod in iustitia & so titudine cernere licet.Nam si iusti omnes essen fini- .hil loci esset fortitudini,at si fortes essent,iustitia requirerent. Coparati. et ex interitu,abiectione,or,gine.acceptione,ptrarijsq; sumi p6t,hoc modo. orum bonoru interitus masis declinandi sunt, ea meliora. Quod ide in abiectionibusti contrarijs co tingit,
547쪽
tingit. Cuius neraemissio & expulsio,quam contra. rium,magis fugienda est id etiam optanilitis. Coni tra fit in ortu & acceptione. Quarum. n.rerum origii nes & assumptiones optabiliores sunt,eae alijs antes ponuntur. Alius locus. Quod ad bonum proprius accedit,id & optabilius & melius est, quodq; ad bonum similitudine proprius accedit,id melius, ut iustitia viro iusto. Quae meliori similiora iunt,ea moliora,queadmodu Aiace Vlissi anteponui,s Achilli simihor esset. Occurit huic loco, q, nihil illibeat. Aface non qua parte Achilles optimus fuerit, ei similiore fuisse,& in alterum virum bonum fuisse,etsi dissimilem. In quo videndum est,an etiam in iis qui rhagis ridicula sunt inueniri possi similitudo,quemadmodum simia similitudine ad homine prope accedit, cum equus non sit similis. Neq;. n. praestantior est simia, si sinitior homini quam equus. Rursum, ὰ duobus si unum meliori, alteru deteriori similiussi,melius erit quod similius est praestantiori. Atque etiam huic loco occurritur.Nihil n. prohibet,unum meliori paulum similem esse alteru valde deteriori,
ut si Aiax paulum admodu similis sit Achilli,& Vlis ses valde Nestori. Et,si id qa meliori similius sit,mala eius imitetur, quod aut ad deterius similitudine proprius accedat, bona in parte simile sit. ut equus
asinq,& simia homini. Quae magis insignia sunt, munus insignibus anteponunt & laborioli procliuib .chariora. n.nobis sunt ea . quae difficulter parant, Scpriuata communibus,quaeq; molestiae minus habet. quae.n.nullam molestiam afferunt, ijs quae afferunt anteponunt. Q uae alijs praestantiora sunt ijs duae in altero genere sunt praestantissima,antepolriint,veluti si nobilior equo homo sit nobilissimus homo etiast generosissimo equo praestantior. Et s res praest tissime 'clarissime nobilissimis alterius generisi praestant,et omnino illis rebus excessunt,ut s claris Min a simus
548쪽
smus homo generosissimo equo praestet, etiam ho mo equo praestat omnino.Quaeq; cum amicis cornis municare licet,ijs quae non licet,quae in amicos praesare cupimus,ijs quae in quemuis:vt officia seruare,& bene mereri magis optamus.qua videri bene merreri,dc officia seruare,qm beneficia malumus in amicos conferre,quam videri,in quem uis contra. Non necessaria necessariis meliora sunt,eaq; interdu mare sis expetuntur,Bene. n.viuere praestat,quam viuere, cu bene vivere non sit necessarium,de vivere in necessarijs. Fit aut interdum,ut quae meliora sunt, non etiam magis expetantur. Non. n.s quid melius, propterea id necesse sit etiam magis esse expetendum . Philosophorum. n.vita cum eo genere vitaeis in pecunijs quaerendix consistit fit melior,attamen ei cui res ad videndum necessariae non siippetunt,non ma, gis expetenda est. Non necessaria aut sunt,cu suppetunt res necessariae,& aliae praeterea quaeda honestae parantur, Ac fere quidem certe necessaria magis expetenda sunt,non necessaria meliora. inrae ab alio
no seppeditari possunt-accipi,ijs quq possunt q modo iustitia ad fortitudine aneta est quet sine alijs
expetenda sunt ijs quae nisi coniuncta cum alijs non expetutur: Vt vires coi poris sine prudentia no sunt expetendae sine viribus etiat prudentia expeteda est E duobus si unu dissimulemus aut negemus in nebis esse ut alterum nobis esse videatur,id antepone- dum est,quo praediti esse videri velimus:vi laborioses nos esse negamus , ut ingenio valere videamur. Quoru bonorii desectio minus i iis vituperada est, si moleste ferunt. Et quoru desectio in ijs q. no acerbe ferunt, ea a se abesse magis reprehendenda est
Nemo eligit imperatores adolescente quod prudentes eos esse tu lus ex imet.
549쪽
miti praestantiori excissentius est. Grata nobis magi, sunt cum tabere di custare tam , sne labore. Melius es non indigens necesseriisphises bari quam Stari . Melius est bene vivere Pam tuere.
Alii meliorum , eligibiliorumq- loci. Cap.I1
- Orum quae in eodem genere sunt, qε apta Se propria virtute & laude valet , alteri quod eo Lia caret anteponendu est. Ex in iis in quibus in- est,id in quo maior est. Qitae bonum eu in quo sine efficiunt,ijs quae non efficiunt:vt calidius.i.qc cale facit,eo qg no calefacit Ex ijs quae effici ut, ea quae magis efficiut , aut quae id qg melius est & magis' cipuum bonu efficiunt:vt quae anamu bonu efficiut, ijs quae corpus.Ex casibus et & usu,actionibus, & operibus coparationis locus sumitur, & quae ab illis
orta sunt concluduntur. Alterum. n. alteri piis est: visi id quod iuste fit,ei quod sortiter anteponendu sit, iustitia fortitudinem anteponetur. Et si iustitia sortitudini anteponenda sit,etiam id quod iuste fit ei
fortiter.QSod idem fit in caeteris.Si quo bono una maius bonu si,minus alterum,maius magis expetedum est: vel si maiore aliquo maius sit alterv. Quinetia e duobus quae alicui praeponenda sint id qa magis expetendum sit,potius eligendum erit,quam id quod minus. iniorum praestantia,& laus praestatiae, laudiq: aliorum anteponitur , ea etiam anteponeda sunt. ut amicitia diuitijs. Amicitiae. re excellentia Mgloria,opum excellentiae & exuperantiae antepone-.da est. Quae ipsum ubi quisqj parare & quaerere malit,il alterum,ea anteponenda:vt amici: opibus. Ex
adiunetione hoc modo: Si eide rei aliquid adiungat totum4; melius efficiat,id magis expetendu est. In:
550쪽
quo cauendu est,ne ad ea progrediamur. in quibus altero eoru,quae coniungunt utatur id quod utriusq; commune est,uel aliqua alia ei adiumenta afferat,in liquo non utatur,neq; ei sit adiumento: quales sunt cu fabrica terra & nix conlucta quarum serra si coniuncta,sit optanda magis est, cum magis expetenda non sit omnino.Rursum,si quid ad minus additu maius totu efficiat,magis expetendum est. Q uod idem
ex detractione effici pol. Quicquid. n. est eiusmodi, suo detracto,id quod reliquum est minus efficitur,'
id omne anteponendum. baeque propter se expetenda sitnt, ijs quae ad existimationem hominum leopinionem accommodantur,ut valetudo pulchritudini anteponenda est. Illud autem ad iudicium hominum & opinionem dirigitur.quod si nesciant,nullus in eo parando labor impendatur. inis etiam P-pter se expetuntur,& ad hominum commendatione
iis quae alterius solii gratia,quaeq; vi sua per se & l-l ter se in maiore pretio & honore sunt, eadem me-iora liint,& magis expetenda. Ea aute per se in m iore honore sunt,& pretio,que de tracta omni opinione utilitatis,in magis propter se peteremus. Di uisio etiam rerum expetendarum, & quarum causa expetantur,magnam suppeditabit copia disputandi: ut utilitatis, ut honestatis, vel voluptatis gratia res omnes expetedas .Quibus.n. ad omnia vel ad plura utimur, ea iis anteponenda sunt, quibus ad tot res non utimur. Q uod si in utrisq; eagem reperiuntur, ill viris magis reperiantur videndu est utrum iucundiora sint an honestiora, an utiliora . Quae melioris rei causa coparata sunt,eade magis expeteda: viquq virtutis si quae voluptatis gratia. Eadem ratio est renim fugiendarum. Fugienda n. sunt magis quaeres expetendas impediunt,veluti moibus magis declinandus & vitandus est, quam deformitas magis nos a voluptate di virtute morbus detorquet. Ex eo