장음표시 사용
561쪽
- TOPICOR v M. 36 I ueniat, alis erit aliquod eoruin generum,quae supra
sunt, dici de specie in quaestione qua quid quicq; sit
exquiritur,docere. Etenim, si unum aliquod in illa quaestione dicatur,certe ola&quae hoc priora an si quioraq; sunt,& quae posteriora, liquide specie dic tur in naturae quaeltione dicentur . ex quo efficitur id genus,quod datum sit in eade quaestione dici. Qd s 'num in naturae quaestione dicatur, caetera et Om- Mia,si quide dicantur, in eadem dictum in quaestione,inductione concludendu est. Sin omnino genus Propositum conuenire in controuersia versetur, notatis est docere, unum aliquod genus eoru, quae su-Pra sunt,in naturae quaestione dici de specie. velut si- suis ingressui genus dederit delatione,non saris est: angressum esse motionem docere, adprobanduin gressum esse delationem, qnquidem alia sunt etiam motionum genera,sed ante docendu est, ingressum nulliu eorum,quae in eadem diuisione, qua delatio collocant, nisi delationis retinere definitione. enim parti ςeps est definitionis generis, id aliculiis . prima partitione continent, definitione participet necesse. Quod si igressus neς accretionis,nec imminutionis,neq; aliaru motionuibi definitionem vendicet,profecto delationis ven- dicet necesse est, ita ingressus dilatio genus erit, Praeterea,in quibus species ps sita ut genus,di cψa. iiderandum est,an et genus quod datum est,in quaeritione naturae de sis,de quibus etiam orma dicatur,1temq; au quae supra genus sint omnia. Nam si quo loco hoc non conueniat,serto id,qe datu est, gene- ris nome obtinebit. E tenim si genus es Et, omnia &quae supra su nt,s, ipsum illud in naturae quaestione dicerentur,quemadmodum et species in ea quaestionedi: Commoduei qui reselledi partes obtinebit, non dici genus in quaestione qua quid sit quaeret, de ijs olbus,do quibus etiam forma ditatur:at et,qui Ga Nn firmabit
562쪽
62 LIBER v A B Τ v sfirmabit in ea dici quaestione.Ita enim efficietur genus,& speciem de eode in quaestione naturae dici, ex quo pias erit,idem duobus generibus esse subiectum. Alterum igitur altero cotineatur necesse es
Quod si demonstratum sit,id genus,quod constituere volumus,non esse subiectum seb specie,profecto, specie sub eo subiecta erit. ita ostensum erit, gen ris id nomen obtinere.Vide 3dum etia est,an species propositae, ijsq; quibuscum species communicatur
generum conueniat definitio . Necesse est. n. in spe.
cie,ijsq; omnibus,quae specie patricipant,generum dici definitiones . Quod si quo loco non c'uenia3 certe qd datum est generis: nomen non obtinet. Iblud etia,nu disserentia pro genete adhibuit, ut si immortale genus Dei dixerit . est. n. animantium ditarentia immortale, quandoquide animantia alij sunt mortales,alii immortales. ex quo perspicuum est iaerrore illum esse versatum,q, nullius rei genus diust. Quod verum esse ex hoc intelligi potest,s diffsrentia quid res sit,non indicat,sed potius quale quid
si,quemadmodum gradiens & bipes . Illud etia, aa differentiam in numerum generu loco specie adscripserit.ut si quis impar pro numero dixerit . differeumria. n.numeri est impar, non species, nec differentia generis est particeps , praesertim cum quicquid gonetis est particeps, vel d vel species sit,uel indiu, duum di differentia nec speciei nec indiuidui nome obtineat omnino.Ita fit ut seneris no sit particeps - dpia. Non igitur impar, species est, sed differentia: qnquide non est particeps generis definitionis.Pre
terea illud etiam ccinsiderandu est,an genus in sp Ciertim nil merum retulerit,ut coliguitate idem esse quod continuatione,aut per mixtionem idem,quod temperatione: aut,ut Plato definit delationem, loci mutatione neque enim necesse est contiguitatem
continuationem esse,sed contra,continuatione c6tiguita-
563쪽
coaptatur,continuet, sed quod cotinuatur,aptatur. Quod idem fit in caeteris . neque.n.confusio omnis temperatio est,quoniam siccorum permixtio no est teperatio,nec mutatio loci omnis, delatio. Ingres RS. n.delatio non videtur esse,propterea quod in ijs tantummodo quae v non spote& voluntate sua locum mutatur,df,id quod in rebus inanimis contintingit Ex quo intelligit speciem qua genus in pluribus dici, in ijsq; quae data sunt, cu contra necesse sit fieri.Videndu et illud est,an in specieru numero differentia collocari veluti si immortale idem esse qσDeum dixerit. Ex eo.n. consequens erit, in paribus aut pluribus dici speciem, semper. n. in paribus rebus,aut in pluribus quam species disseretia dicitur. Etiam illiid,an genus in numerii differentiarii reposuerit,ut colore ad id qd vim habet ad aspectu oculorum coparandum,vel numeru imparem. Itemq; illud,an genus dixerit differetiam. Fieri enim potest ut aliquis hoc propositu afferat,& indicat temper tionis differentia esse confusione,aut delationis loci immutationem. Atq; haec omnia ex issdem locis, qm inter eos communio & societas quaedam intelligenda sunt. Nam & genus in pluribus dici debet quam differentia,& differentiae no esse particeps,qIn ita,ut in superioribus exeptis, genus det neutrum eorum quae exposuimus accidere potest. Sic.n & in
paucioribus dicetur genus,& participabit differentia.Praeterea,illud intelligendu est,si differentia nulla earu quae generi subiectae sunt de specie quae data sit dicatur ne genus quidem dictum iri. Nam qm
de animo,nec impar,nec par dicitur, eo fit ut ne numerus quide. Ia vero si species sit priori naturae ordine,& genus una secu tollat & euertat. quod contra videtur, genus esie nullo modo pol , quod idem
fit,si genu exprusipm ω p;opostum aut differentia
564쪽
LIBER cLVARTV spotest relinquere,ut animus moueri,aut opinio verum & falsum,neq; enim alterum eorum genus Pomtest esse , aut differentia , quoniam quandiu specie est , eam & genus & differentia sequuntur . . x
Cum una duobus fuerit generibus, o Iubeontineri necesse est. Nulli m gen usIuperius participia definitionem eorum . pia in riora sunt. Quod generis definitione participat,id alicuius eorum,quasuuttiere siunt pecierum definitione participare necesse, p. Disserentia non quid rei sit,sed quati quid indicat. Nusia diis reutia est de essentia generis .
Non omne contiguum continuum est sed contra.
Alij degenere loci, Cap. III. ATque etiam illud videndum est,an id ipsum,
quod positu est genus esse alicuius contrarij generis, particeps sit diffinitionis, aut esse
posisit.sic.n. eadem res simul contrari ru poterit esse particeps,piopterea quod nunqua genuS praeter, mittit, & contrari j est aut pol esse particeps. Illud etia an cu specie aliquid communicet,quod ijs,qua subiecta generi sunt,conuenire non possit omnino. ut si animus vitae est particeps, nec ullus numerus possit uiuere,certe animus esse numeri species nutilo modo pol Illud etia videndu est,an species multis varijsq; modis cum genere collata dicat. In quo ex locis eoru,quae multis modis dicunt,quos exposuimus,argumenta nobis suppetent. Sulit .s genu & species synonyma Cumque omnium gener u multae lint formae ac species considerandum cst, an posist alia species esse illius generis, datu est. Na si non sit alia species, prosecto id quod propositu est;
565쪽
Yost CORVM. an humero generum non est habendum omnino. Illud etiam,an qd per transsatione dicitur, pro genere sit positum, veluti si quis temperantia concordia Cocentumq; dixerit. Na cum genera omnia proprie de speciebus dicantur, concentus de teperantia no- proprie, sed per transsationem dicitur : qnquidem Cocentus omnis in sonis cernit. Ia vero , an aliquid . speciei contrariu sit videndu est,qui sane locus muti. tis modis tractari pol. Primum, si in eodem genere etiam contraria reperiatur,cum interim nihil sit g
neri contrarium.In eodem. n.genere contraria inesse debent,si nihil generi sit cotrarium. Quod s quid
contrarium si generi,an contrariu contrario sit, videndum est. Contrarium. n. si quidem sit generi aliquid contrariti,in contrario necesse est esse, quae omnia ex inductione intelligi licet.Praeterea illud etiaan in hullo omnino genere id insit qg speciei contrarium est,sed genus ipsum,quale est bonum. Nam si illud in genere non reperiatur,ne contrariu quide eius in genere reperietur,sed ipsum in senerum numero habebituri od in bono maloque contingit,
. quoru neutrum ad genus resertur vllum, sed utruqi eorum genus est. 1llud etia, an cotrarium & genus
scalicui & species, & quibus aliquid est interiectudi quibus nihil est. Nam si quid interiectum sit generibus,etiam speciebus est,& si speciebus,etiam generibus vicissim. Quod in virtute & vitio iustitia & iniustitia perspici licet, quoru viris'; aliquid interiectum est. Huic loco occurritur , inter valetudinem morbum nihil mediu esse,inter malu & bonu aliquid esse.Tum videndu est,an inter species & gene ra aliquid interiectu st,nec eodem modo,sed ita, ut inter alia negatio interiem fit,inter alia res aliqua
subiecta:si quide eode modo utrisq; probabile est data este.1d quod videre licet in virtuteo in vitio , Nin iustitia,quib' aliqua iteriecta est negatio. Porro
566쪽
36s LIBER 'QUAR Tv Squando non erit generi contrarium no selum illud videndum est an contrarium in eodem genere reperiatur,led etiam illud quod medium est,quandoquiisdem in quo extrema etia medium collocatur, quod in candore & nigrore contingit Nam& eoru & cόlorum omniu,qui medij sunt, & interiecti color g
nus est. Cui tamen loco occurritur. Parum enim di nimium cum in eodem genere reperiatur sunt.n.
in malis tamen mediocritas quae iis interiecta est, non in malis est,sed in bonis. Illud etiam, an genus alicui, species nulli sit contraria. nam si genus alicui contrarium est,etiam 'ecis est, veluti virtus & vitium,iussitia & iniustitia. Quod idem in caeteris omnibus perspici licet.Hoc tamen loco nobis occurritur,valetudo enim uniuersa morbo contraria est,certus,autem morbus,cum morbi sit species,nulli contrarium est, ut febris,ut oculornm dolor, & singuli alij. Ac ei quidem,qui refellendi partes tuebitur, tot modis haec videnda sunt,quoniam si ea ipsa,quae ex. posuimus minus reperiant, certe quod datum est &propositu non est genus. Ei aute,qui confirmabit tribus locis ad disputandu suppetet copia. Primus est, si quod contrarium est speciei, id in eo genere siust,quod positum est cum interim contrarium Sen ris minime reperiatur. St. n.contrarium ad aliquod genus pertineat, profecto propositum etiam genus
pertinebit. Alter locus est,si id quod interiectu est di medium,ad genus pio positu referatur,ad quod. n.
genus media,etiam extremaaeferuntur. Tertio loco,siquid conrrarium est generi,an etiam contrariast in contrario videndum est si enim sit profecto positum etiam genus sit in proposito necesse est.
Contrariasunt eiusdem generM. Nedum c extremout eiusdem genem.
567쪽
contrarurum aliquasunt mediata aba immediata.
Alios rursus generis locis ponit. Cap. IIII.
et vero & ei qui infirmabit, & ei qui confir mabit a casibus & coniugatis videndum erit Lucan eodem modo sint consequentia,quae prstponuntur.Narn si semei in uno,etiam in omnibus intelligetur,aut non intelligςtur.Veluti,si iustitia scieria quaeda e st,etiam id,quod iuste fit,scienter fiat, de . iustus sciens si necesse est. Uod si nihil eorum sit, 'e alior ii quidem esse aliquid pol.A simili hoc mo- do. quod iucundum est ,eande habet rationem ad voluptate quam id quod utile est & bonum t siquidem. Vtrunque viri uso; efficiqns est. ita fit, ut si voluptas sit bonum etiam id quod iucundum est, sit in ijs, quae .utilia sunt. Perspicuum. n.b6ni esse efficiens, quan- doquidem voluptas est bona.Hoc etia modo locus
ab origine & ortu interitiiq; ducitur, ut si 'dificarest agere dificasse etiam erit egisse. & s discere est recordari, certe didicisse recordatum esse erit, di udi tui interire est prosecto & ditatutum esse inte- .risse erit,& dissolutio aut direptio interitus. Eadem est ratio eorum,quae vim habent ad gignendu&inteximendum,itemq; vis & usus. omninoq; , in qua is: smilitudine,& ijs,qui refellit argumetatione,& qui confirmabit,eode modo perspicere debet, do in loco ab ortu interitu exposuimus. St.n.id Muim habet ad interimendum,vim etiam habet ad dirimendum, edinterire erit dirimi ,& si id quod vim habet ad gignendii pertineat ad emciendu, certe &gigni idem quod fieri erito ortus idem qd essectio, quod de vi & vssi eodemodo iudicandum est. Nam
si vis affectio sit,etiam posse affici erit, & si alicuius rei vius & functio actio sit,prosecto & fungi E Faetere,& functum esse, ide U egisse valebit.
568쪽
s 88 L a fi R ' i v L R T, ssi priuatio erit id quod speciei contrarium est,dupliciter licebit refellere. Primo quidem, si in genere quod propositum eit,id contra itum reperiatur. Aut
.n. in nullo omnino genere eodem aut certe non in
extremo priuatio est. veluti si aspectus in extremo genere sensit in si, certe sensius,caecitas esse no p5t.'
Deinde si & generi & speciei contraria sit priuatio,
neq; sit contrarium in contrario,ne id quide genus quod propositum est,in proposito intelligetur.At is quidem qui refellit,arguincta sumet. quemadmodum exposui:qui autem confirmabit,unum tantur, modo depromet hoc modo:si contrariu in cotrario, etiam propositum genus in proposito reperiatur necesse est.visi caecitas,quaedam sensus vacuitas sit, et
aspectus sensus sit necesse est. Ab affirmantibus autia negantibus, eodem modo quo a communibus &accidentibus expostum est,argumenta ducenda suthoc modo:Si quod iucundum est,bonum est: quod non est bonum,id iucundum,non est. si enini non itas erit aliquid iucundum,quod no est bonum. Fie- Ii. n. non potest,ut si bonum genus sit eius quod iiFcundum est,sit aliquid non bonum, iucundum pr.
sertim cum in quibus genus non dicitur, ne ulla quidem species in ijs dici queat. Hoc quidem modo ei qui confirmabit ducendum argumentum est. Si se non est bonii, id iucundum non est , qJ iucundu est in bonis est, ita genus est bonum eius quod iucundu est. QJod si in iis sit species,quae cum aliquo co-
ferunt, an etia genus in ijs sit videndu est. St. n.*ecies in eorum habeat numero, quae cu aliquo conseruntur,etia genus habxatur necesse est . quod in duplo & multiplo cernere Iicet,quorum uti unq; in ijs est,quae cum aliquo conferuntur. At vero non si genus ad ea pertineat, speciem etia pertinere necesse: est.Namia scientia in ijs est,& grammatica non ite aut certe ne id quidem,qe supra diximus, verum vi.
569쪽
o I C o R v M. 369deri potest. nam cum virtus in bonis sit,& in rebus
honestis,uirtusque in ijs,quae cum aliquo conferunt, tamen nec bonii, nec honestum in ijs sunt,quae cum liquo conferuntur,sed in qualibus. Praeterea videndum est,an species non ad idem referat,per se,& generis ratione. ut si duplum simpli dρ duplum, etiam . quod multiplum est, ad simplum referri debet: sinminus,certe multiplum esse genus dupli nullo modo potest.Itemq; illud, an minime ad idem reserat,& generis & omniu generu generis ratione referatur.si. n. iuplum sit simpli,& multiplum etiam quod simplum vincit & superat dicetur, omnino ; omniugenerum quae supra sunt ad simplum nomine reseretur. Quanquam huic loco occurritur: propterea quod non necesse sit ipsum per se, & generis nomine adhibito,cum eadem re conserri Na cu scientia ad rem quae scientia comprehendit,referatur. in habitus &affectio non ad rem quae sub scientia cadit, sed ad animum pertinet ac refertur. Illud et an genus & species ijsdem casibus explicentur,ut an aliis cui tribuat,an vero alicuius sit,aut alio ne modo dicatur. Eadem . n. est ratio speciei & generis. Id quod
fit in duplo,ijsq; omnibus quae supra sunt. Alicuius .n. rei& duplum S multiplum, duplum multipliiq; dp. quod eodem modo de scientia iudicandum est. Alicuius. n. scientia & ipsa scientia & genera, vi aD
sectio,vt habitus,esse dicuntur. Occurritur tame in . tςrdum, non ita rem habere, propterea differens contrarium alicui contrario dicitur, cum interim
diuersum qd illorum genus est,non alicui diuersum ted ab aliquo dicitur.diuersum. n. sid ab aliquo notatur. Rursum,illud vivendum est,an ea quae cum alia quo conferuntur,iiisdem casibus explicentur, minimeq; reciprocentur eodem modo: ut fit in duplo &multiplo quorum utrunq; alicuius & ipsum & vicis
studine quadam dicitur.Nam & simplum & subdu-
570쪽
s 7o LIBER Q VAR Tuspium alicuius rei simplum & submultiplum latur.quod idem in scientia & opinione contingit, quae alicuius esse dicuntur. Itemq; reciprocotur. Nam quod sub opinionem capit & scientiam,alicunius sub opinione & scientia cadit. ex quo fit, ut si istaliquo non vicissim respondeat alteru alteri, non sit futuru genus.Illud etiam videndum est,an in hoc ipso genere quod tractamus,genus & species paribu)calibus explicentur,quoniam ijsdem paribusque carubus utrunq; dici debet quod fit4n dono & largitimne.Nam & donum alicuius donum, & alicui domdatu esse dξ:& largitio alicuius largitio,& alicui sacta largitio dr,quorum lagitio genus doni est.Est. αdonii largitio,quae reddi non debet. Quanqua nonnulla sunt in hoc genere,quae paribus casibus no si ferantur. Duplum. n. alicuius duplum est. quod autevincit & maius aliqua re maius est, de aliqua magnitudine maius est,& aliqua re maius est. Qui quid. n. praestat,id excellentia aliqua pretestat, & ali cui rei praestat.Ita non sunt genera dupli qus proposita sunt: quandoquide paribus casibus ca& species
non exprimuntur aut certe non Oino veru est, speci
& genus paribus casibus efferri Atq; etiam illud videndum est,ut contrarii contrarium genus sit, ut dapli multiplum & simpli submultiplum. contrariui . n.contrario genus esse debet. iniod si quis sciemtiam ponat esse sensum,id etiam quod sub scientiam cadit, sub sensum cadere oportebit,non ita est. neq; enim omne quod scietia coprehenditur,mouet sen sum.cum praesertim quaedam eorum quae intelligentia & ratione continentur; subiecta sint scientiae ranon est genus eius quod stientia comprehendit, id quod sub sensiim cadit qa si ita non est,ne sensus quidem scientiae genus est intonia autem eorum quae Cum aliquo conferuntur,partim necesse est in ijs si ta esse quibuscu colaruntur,ut affectio,vt habitus ut apta