장음표시 사용
571쪽
T o P I C o R V M. 37 rapta compositio membrorum,quae in nullo alio pos hine inesse,st in iis ad quae reseruntur,partim non esti necesse in ijs sita esse ad quae pertinent: fieri aut pot ut si animus scientia c6tineatur,nihil prohibet animum sui contineri scientiam. & tu non est necesse: l cum praesertim fieri possit,ut nsc ipsa in alio sita sit Partim non possunt in ijs inesse omnino,ad quae rese
runtur. vi contrarium in contrario esse,non pol, nes que scientia in eo quod subiectum est scientiae, nisi animus & homo scientia contineatur:illud videndus est,an aliquis ad aliquod genus eiusmodi quippiam
retulerit quod non est eius generis .ut si quis memo riam sedem scientiae dixerit.Omnis n. sedes & retes tio in eo sita est quod retinet. Ita fit,ut scietiae sedes ει retentio in scientia sita sit,memoria igitur in scietia sita erit,quandoquide ledes scientiae propria elus quod fieri non potest. Omnis enim memoria in an semo sita est.Hic autem locus accidens reserri potest nihil enim interest,utrum memoriae genus sedem retentionem dicamus,an ei hoc accidisse . quoniam squouis modo memoria retentio sit scientiae, eadeei attribuetur definitio.
De eodem alij loci. Cap. V. ILlud etiam intelligendum est,s quis habitum pro
actione dixerit, aut actionem pro habitu, eorum neutrum esse genus,ut si quis sensum, motu corpo s dixerit:est .n. sensus habitus, motus autem actio. Quod idem set,si memoriam habitum continendae opinionis appellauerit: nulla. n memoria habitus
est,sed potius actio. Errant etiam si,qui habitum statuunt
572쪽
tuunt esse vim,quae consequens est ex habitune cis mentiam ire continentiam , & fortitudinem,atque iustitiam metus lucriq; continentiam. Na'&sortis clemensque vacuus a perturbatione dicitur,& coninens ijs,qui est in perturbatione neque ab ea vincitur. Ac vis quidem ex utroq; talis fortasse consequi . tur,ut si quis sit in perturbatione, non ab ea vincat, sed eam vincat. nec est id quidem forte, aut clememtem esse, sed nihil oino ab ijs perturbationibus a tari. Interdum etiam quod ex re qualibet pias est,id pro genere dicunt:vt dolore irae genus,& fidei opinionem.utrunque enim eorum cum speciebus propositis quodammodo consequatur, neutrum tamea in numerum generum venit. Qui.n. irascitur, dolet
ille quidem,sed cum dolor eum prius cosecerita sn- quidem non ira doloris,sed dolor irae causa est. Et quo efficitur,ut ira non si dolor om nino. Ex quibus etiam intelligi potest, fidem non esse in opinione, Fieri. n. potest,ut is etiam qui non fidem habeat,e dem habeat opinicinem. quod fieri non pol, si quide fides si opinionis species. Non. n. fieri potest, uti si
etiam permaneat,si ex specie omnino aut generem genus transferatur.quemadmodum fieri non potest
vi aliquid idem sit in vita,& alias homo sit, alias nost. Queod si quis plendat,necesse esse eu,qui opine
tur etiam credere,ide paria esse & atque patere opbnionem ac fidem fatebitur. Ita non erit genus quoniam genus ad plura debet pertinere. Illud et videndum est,an in aliquo eodem utrunque inesse possit. In quo.n.genus inest, etiam species.ut in qlio cador existit,etiam color:& in quo grammatica', et scientia solet existere.'Siquis igitur verecundia metum esse dicat,aut iram dolorem,non efficietur. ut in eo dem genus speciesq; intelligantur,emn. verecun dia in ea parte animi sita,quae rationis est particeps metus autem in ea, qua iraru existit ardor: & doles
573쪽
in ea,in qua cupiditates versantur,quoniam in ea etiam voluptatis est sedes. Ira vero, in qua ira versat,
Ex quo efficitur,non esse genera ea, quae proposita sunt, quandoquide non in eo ipso in quo species de species solet mistere. Item ii; si amicitia in ea sit parte,in qua Voluptates habitant,non erit voluntas aliqua: praesertim cum voluntas Ois in ea palle sita sit quae rationis eii particeps Valet etiam hic locus ad communia di accidentia confirmanda. in quo enim accidens situm est, etiam id cui conuenit situm est. ita fit,ut si in eodem non existant, non sit accidens. Illud etia,an quada ex parte cum specie genus, qK
datum est,communicetur.:Non. n. quadam ex parte genus communicatur,quippe cum homo no sit qua dam ex parte animal, nec grammatica aliqua ex parte scientia,qa idem in caeteris contingit. I llud ergo considerandu est, an quaedam cum genere quadam ex parte communicetur.veluti si animal cadere sub sensum,aut aspectabile dictu est. Animal. n.& sub se sum& sub aspectum quadam ex parte cadit: quandoquidem corpore sensum & aspectu mouet,animo
aut non mouet. Ex quo sequitur no esse genera animalis aspectabile,& quod sensum mouet. Falluntq; nos interdu ij,qui totum ad partem trasserunt, veluti animal ad corpus animatu . at qui pars in toto nulIo modo dicituri non est igit corpus genus animalis quandoquidem 'pars eius est Atq; illud etiam spectandum est, nunquid eorum,quae vituperanda & sugienda sunt,ad vim,aut ad id,quod aliquid pol, Glatum sit:ut si sophistam eum statuerit aliquis,qui potest parare pecunias sapientia,quae in eo videtur existere:aut columniatorem eum, qui pol calumniarii N ex amicis inimicos facere:aut fure eum, qui potclam aliena furari. nemo enim eorum,quos exposuimus,eiusmodi appellatur ex eo,quod possit aliquid eorum cssicere. ouandoquidem & Deus potest;
574쪽
37 LIBER Q VAR Tus& vir bonus quae mala sunt efficere, cu interim nosi
sint eiusmodi. Omnes. n. improbi ex animo & voluntate nominantur. Praeterea,omnis vis & facultas in numero expetendorum habetur: etenim maiora
vis expetenda est. Itaq; Deum & vitiis bonos iis ipsis praedictos esse dicimus: eos. n. fatemur res malas& flagitiosas agere posse. Ita fit ut vis nullius rei, qquide vituperada sit,gerrus possit esse. Sin secus certe efficietur, ut aliquid eoru quae vituperanda suo sit expetendit. Sic. n. vis aliqua vituperanda erit. Itoque illud videndu est, an aliquid eoru quae propter se & per se honorabilia sunt, aut ex tetenda. ad vim
N facultatem, aut ad id O pol aliquid, aut efficerepstest,relatum sit Vis. n. omnis, & quicquid aliquid
pot,aut efficiens est,id omne propter aliud ex pereadum est,aut, an aliquid eorum , quae duplex habeat genus,aut plura,ad alterutrum retulerit. Sunt enici suaedam quae ad unu genus reserri non possunt,quo in genere sunt imposior & calumniator. neq;.n.ijs calumniator aut imposior habedus est,qui vult, neqpot neq; is qui pot,neq, vult: sed is demum, in quo utru'nq; horu inest: ex quo e fficit, ea quae posita sunt
non in uno genere,sed in utroq; esse collocanda. Iavero contra interitu genus pro dria ,& differentiam pro genere dicunt:vt stupore magnitudine admirutionis,& fidem stabilitatem opinionis : neque enim
magnitudo,neq; firmitas stabilitas generis , sed dis ferentiae nomine appellari debent: qm& stupora L miratio est nimia,& fides firma opinio.Ex quo per spicuumast,& admiratione genus esse,& opinionermagnitudinem vero nimiam,& firmitate,essedi rεtiam.Praeterea,siquis exuperantiam & firmitate progenere explicauerit, efficietur ut res inanimae&si dem habeant,&costernentur. Nam quonia inest v niuscuiusq; rei firmitas & magnitudo aut exuperari
575쪽
T O P I C o R V M . 37sPor exuperatia est admirationis,stupor inerit in admiratione : ita obstupescet admiratio. Itemq; fideserit in opinione,siquidem firmitas opinionis est ex
quo efficietur,opinione credere.COsequens et erit,
ut is,qui isto pacto de genere sentiet, firmitate firmam exuperantiamque nimiam esse fateatur:qnquidesides aliqua firma est.Si igitur fides firmitas fit, cerate firmitas firma futura est. Iteque, quonia stupor.alia quis nimitas est,si stupor exuperantia sit, erat nimia
exuperantia quoru neutrum verum est,quemadmodum nec scientia. i. qg sub scientiam cadit,neq; mo ius id quod mo uetur. Errant et interdum ij qui affectione ad genus,quod affectu,referunt: quales sunt ij,qui immortalitate vitam sempiterna esse definiui. Est. n. affectio quaedam aut certe comes vitae immortalitas,qJ veru esse fiet perspicuu,si quis ex mortali immortale effici concesserit. Nemo .n.eum holem alia vita degere,sed aliquid ei couenire, aut affectionem accidere fatebit. Ita fit, yt immortalitatis vita non sit genus.Quo etia in errore versant ij, qui affectione eius rei,cuius est affectio,genus esse ponunt, ut ventu esse aerem,motu& agitatum. Est. n. potius ventus, aeris impulsio, quandoquidem idem aer &Cum agitatur,& cum stat,permanet . Ex quo efficit, ventum non esse omnino aere. Esset.n.ventus etia si aer non impellereturisquidem idem aer, qui ventus erat,permanet. Similis est ratio caeterorum eius ge neris. Quod si etiam in hac re ventum esse aere uri pulsum & agitatu concedere debeamus,at certe nooi ex parte id approbandu est,no iis quide in rebus in quibus hoc tale genus no vere si, sed in iis, in Phus vere intelligitur genus id,quod propositum est.
Sunt n. quaedam in quibus non vere dLex quo genere sent nix & ci num. Alimr. n. niuem esse aquam c5 globatam,atq; concretam,coenum vero terra humo
utemperatam. Atqui aeque.cinaum terra est, neq;
576쪽
nix aqua. Neutrum igitur genus esse eorum generum, quae proposita sint ullo inodo potest . quippe cum semper genus de speciebus vere dici debe t. Item ne vinum quidem aqua est putris, ut ait Em pe. Aqua putruit in ligno.
Sensis est habitus motus autem actio . Fides es opimon pecies. Nuta pars estgenus totius. Ira non dolor, id ex dolore eausas . . . Improbi ex ammo in voluntate denominantur. Ventus est Uagis aeris impulso cr agitati ,- π mo σAmaius .
Alii de genere loci. Cap. VI. IAM vero si oino pullius sit genus id quod datu
est,perspicuum est,ne eius quidem,quod positu est esse.quod hinc intelligi pol,quia non specie differunt ea fia,quibus cis genus id auod datum est coicatur. Cuius gnis sunt alba,quar specie a se no disserunt. Species aut Ois gnis disterunt. Non igitur id quod album est,ullius genus esse pol. Illud etia vi Vendii est, id ne pro gne aut dita dixerit,quod ex ro
bus Oibus piis est.Sunt. n multa,quae res o ES conse
quuntur,veluti id si est,& unum i9 ijs sunt, quae renoem sequuntur. Itaq; si id qa est genus osse posuerit
certe otum rerum genus futuru ei quandoquide igijs dicitur: genus aus de nullo nisi de speciebus M.
Ita unum eius,qd est. ecies esset.ex quo efficeret,
in iis olbus,in quibus genus et speciem dici. qnq bdem de id qg est,& vnu de rebus omnibus di,cu sipocles pauciora 2 genus continere debeat. Quod si id quod olbus ex rebus sequ tur dii na appellauerit arfecto paria aut plura,si genus dita continebit. Nam si genus et in iis ςst,quae pntia sunt ex olbus ex sqnquia minus ex olbus sequat, plur*- mineat diis ista: ' necesse
577쪽
- A. 'OPICORVM. s recelle eli.Iam si in subiecta specie genus id qJ datum est, ut id quod album est in niue,dicatur; perspicuum est id non esse genus. Solum. n genus de subiecta lpecie dicitur. Atq; illud etiam videndum est, an genus & species sitit lynonyma. Genus. n.de specie- .mis Oibus nominis definitionisii; communi societa- ted qui etia error nascet, qn generi & spei aliquid erit prium,meliusq; 0riorum ad genus deterius re-Wrer. ita. n. fiet ut id,qg reliquu est,insit in alio: qn. n. an priss generibus sunt Otraria, fit ut melius sit in deteriore: atqui optimae cula'; rei etia genus optimuesvillud et videndu est dem ne aliquid,qg ad utruque eode modo affectu sit,ad deterius genus, no ad praestantius retulerit. ut si animum motum vel id qgmouet dixerit. Na,qm idem animus aeque vim habet standi ac mouedi,profecto si status melior est,in eotiae animus statuendus erat.Iam ex maiore & minore elicere argumeta licet ei qui refellit, si genus accelsione capiat, & species no capiat,nec ipsa capiet neq; in ab eo deductu est,hoc modo.Si virtus elationem heeat, et iustitia & iustus habebunt. alius.n. alio iustior dicitur. nam si genus,quod datum est, ac celsione accipiat,spest non accipiat,neque ipsa, neque id,qssab ea natum sit, id datu est esse genus nullo modo pol. Praeterea,si id, qa magis, aut aeque VEgenus,no est genus, certe ne id quide quod datu est.
Atq; huius l8ci,in ijs plurimus usus est,in quilae multa de specie in qone dicent, qua quid res sit quaerit,
nec divi sio tradita est. neq; eoru genus sit possimus explicare:vt de ira,& dolor & opinio coteptus in naturae qone dicuntur,praesertim cu is, qui irasciatur,angaturinegi contemni putet . Quae eadem tractatio in spe per locu comparationis suppetet, hoc modo Si quae spes magis. aut aeque ineste videtur inmnere quod datu est,non inest in genere,ne ea quidem quae data est ingenere erit inno. Atq; is quide,
578쪽
3 3 LIBER Q ARTU Squi infirmabit,quemadmodum expoliti,hunc bit locum,qui autem confirmandi partes tenebit,ei hic locus nihil ad argumentandu suppeditabit,quo ties genus,quod datu est.& species recipient acce sonem nihil. n. prohibet si utrunq; recipiat, alterum alteri non esse genus. Na & id F album eit,quodq; honestum, accelsione capit, nec alteru alt*ri genus est. Sed generuac specie ruinter se compar tio ma gnam ei suppeditabit argumentoru copia, hoc mo do,Si eade est huius & illius generis ratio,&alti rum genus est, etia ait rutrit. Itemq; ex minoreumaiore ide effici pot,hqc modo. Si continent . Vis magis qua virtus genus est,utitus aut genus est etia erit. Quod de specie eo de modo iudiςan dii est. St. n.aeque hoc atq; illud eius, de quo agitur,species eis,&alteru est species,etia reliquu . Et si qJ minus videtur, species est,et in magis videtur. Illud stia in cofirmatione videndu est,an genus de ijs,quibus datum est & tributis,in naturae quaestione dicatur , nec
una sit species eius,qd genus esse positu est, ted plares & differentes. Sic. n. genus erit . Quod ii 'nari spes ea,quae data est,Videndu est,an etia de aliis sp bus oenus dicat in questione naturae.ex quo iteru et scietur,& de pluribus ipsum ac differetibus dici, genus approbari. Qm aut quibusda placet driapari uuaestione naturaenici de speciebus iecernendu elli genus adita,ijs locis,quos exposuimus , quoru pr mus est,Genus plura qua ditam continere. Alter,
Geniis in respodendo quid quicq; sit aptius dici phsse qua driam. iai. in homine animal esse dixerit,planius facit quid sit homo,qua si gradiens dicat, Telatius est. Dii m generis qualitate declarare semper. genus driae qualitatem non item . . Nam & qui gurdiens dixerit,quale quid animal exprimit,& qui Maldicit,quale quid Cradjens explicat. Ac dita quidem
579쪽
rem videtur musicus quia musicus sit,sciens esse. et musica icientia qu*dam ei quoniamq; si qδ ingreditur,ob eam causam quia ingreditur,& ambulat, mo. Detu ingressus etiam qu dam est motio. In quo stenere siquid confirmare & efficere velimus, quem-:dmodum dixi, liligenter videndu est,hoc modo,Si scientia est ide-fides,& is qui scietia praeditus est
eademq; ratione in alijs Oibus facere licebit. Po- quod alicui consequens est semper, nec icissim retro commeat , id difficile est improbare esse genus,si hoc ex illo omni ex parte seqtiat, ii. Iu vero ex hoc non omnino, veluti ex traquilitate quie4 siesuitur ,& ex numero id G secari pol, cotraque non sequit,qn quide no quicquid diuidi pol, numerus est,nec quies traquillitas omnis, eo quidE v- Indu est pro genere,quod semper sequitur,tum cualteru non reciprocatur.Quod si alterum proponaomnibus, neq; omni ex parte probanda 't,ei autem locum occurrendu est,i quod non est, ex rebus omnibus quae gignuntur consequens esse, sum praeiertim quod gignitur non fit. neque retro id commeat vicis'm. Non. n.omne quod non est generatur. Quanqua non est genus id quod non est eius gignitur,quandoquidem eius quod non est, nullae sunt species omnino. Ac in genere quidem PDando i vel improbando eam viam ac rationem qua ac tenere debemus.
Merrogati quod res si aptius unus res Odemus, qua disserentia. senus plura coistinet quam d/Frentia. DFG ntia Pueris qualitatήm declaratium autem econtra.
580쪽
De ipsius proprii modis ac locis , de locis diese
meis omnibus quaIlionibus commuibus, τι
' delicet ab oppositis, a simili ab eo,cuod est ira gis minus aequale: vel a camus est conisigatis, ct qui a remu interitu ortu sumuntum. De modis ipsius proprii. Cap. I. :T R V M autem propriu sitrecne,id quod propositum est, eriis locis,quos deinceps expo' nemus,istelliget.Explicat Pdem proprium aut per stori
sua,ac semper aut alterius co paratione & interdum: veluti hominis propriuest per se aevi sua,animal esse humanum natura, alterius aut co haratione,ut animi ad corpus,quod antinus imperare, corpus parere debet. Proprium aut semper est, exempli causa Dei,animal esse immortale. Interdupropriu est,ut certi hominis deambulare in gymna sio. Nascuntur autem ex eo quod collatu cum altero propriu expli catur,aut duae aut quatuor qu sti'-nes. si alicuius propriu esse ponat,alterius im peget esse,duae tantu modo quaestiones oriunt.ut honis cu equ4 collati propriu est,bipedem esse a nominem non esse bipedem, aliquis possit cocludtre, &equum