장음표시 사용
551쪽
TAE PICO R V M. etiam argumenta sumuntur,si re propositam & expetendam ia fugienda esse doceamus. MinuS.n e petenda est res eiusmodi, qua expetere aeque ac ru- Eere liceat,quam altera quae tantummodo fit expetenda . Ac comparationes quidem rerum inter se Vadandae sunt,quemadmodum a me praescriptu et
' De eligendis fugiendisq; documenta
viijdem quidem Ioci valent etianti ad fa- ciendam fidem,uid sit expetendum,quid-
-- que fugiendum Detranenda enim modo alterius excellentia & praestantia est.Si.n.quae in ma-.ore honore sunt & pretio , eadem magiS expetenda sunt,certe quae in honore sunt : & ducuntur glo- Tiae,eadem sunt expetenda,& si quae utiliora Ger agis expetenda, utilia etiam expetuntur . inrod Idem fit in caeteris, quae comparantur. Sunt autem
ouaedam, ex quorum inter se comparatione' brutrunque expetendum esse aut alterum in us.veluti cum unum naturale bonusti, alterum mannatum & insitum dicimus. perspicuum id quod insitum & innatuni sit,esse expetendum. Sumendi sunt autem a maiqre & minore Ioci, q'i.rauam latissime pateant, s enim ad plura conclu-bdenda valebunt. Possunt etiam quinam ex iis loci , quos exposuimus,generaliores
552쪽
num fiat mutatio, veluti Ο natura tale veI tale est, eo est magis tale,quod non est tale, vel tale naturas Ex duobus si unu efficit,alterii noli efficit tale , vel
tale, id qg ipsum habet, aut in quo inest, magis tale est,quod interdum facit, quam quod non facit. Sin utrunq; vim efficiendi habeat, id quod plus efficit.& magis tale vel tale est. Et,si e duobus hoc plus illud minus et unu aliquid efficiat eiusmodi. Si e duobus unu magis tale vel tale sit,quam quod tale est,alteium magis quam qd non est elusimodi, profecto
primum in eo genere vincat necesse est. Ex coniunctione idem efficitur. Si quid ad eandem rem adda totumque magis tale vel tale efficiat. Et si quid ad te addatur,quae minus sit eiusmodi totam magis talem redde. Itemq; detractione. Nam si quid detrahatus ab aliquo,ex eoq; quod reliquum est: minus tale vel tale existat,id in eo genere praestat.Quae mixta coniunctaq; sunt minus cum contrariis . ea magis talia vel talia, veluti id albius est quod minus admixtum habet nigrore.Sup ioribus accedi hic locus. Q a sibi magis rei de qua agitur,veram adisciscit definitione, velut si candoris haec sit definitio.Color aspectum oculoru diuidens,is albior color erit, quo triagis dispertit aspectum. Quod si quaestio non generalis,sed quae subiecta sit geneti,tanquam pars ponasi primum loci qui expositi sunt ad confirmandum vel reprehendendum omnes valent plurimum. Si quidem.n.omnino & totum confirmemus aut refellamus,etiam partem ostendimus, propterea si quid in toto genete reperiatur,etia in parte,& si in nulla parte in aliqua intelligi non pol. Aptissimi aut sunt loci,lati Rimeq; patent i,qui ex contrariis coniugatisq; sumuntur.Aeque. n.probabile est effari, si omnis voluptas sit in bonis,etiam dolore omne in ma- Iis esse,ac si qua voluptas sit bonum,aliquem etia dolηςm esse in malis. Et si quis sensus non sit vis & facultas,
553쪽
' OPICORUM. eultas,sequitur ut sensus priuatio non sit it fecissitas. Et si quod opinabile est scientiae subiectum sit, fit ut quaedam opinio sit scientia.Rursum, si qua res iniusta sit in bonis. aliqua etiam res iusta sit in malis necesse est,& si quid eorum quae iniuste fiunt, malum. est. aliquid etia eoru quae iuste fiunt, erit bonu& si quid eorum quae iucunda sunt,in rebus iugledis st,aliqua etia voluptas fugienda.Eodemq; modo,u quid eorum quae iucunda sunt,utile sit,aliqua eti' voluptas erit in bonis. uod ide in iis quae vim interimendi habent,in ortu & interitu contingit.bi .n.quod vim habeat interimendae voluptatis & lcie-tiae,in bonis est, sit et necesse est aliqua voluetas Micientia in malis. Itemq; si aliquis interitus scientiaest in bonis, aut ortus in malis,erit in malis aliqua scientia, ut si ignoratio flagitioru alicuius in bynis, aut recordatio in malis numeretur , ferte V cognitio flagitiorum alicuius in malis ducit.Quod ide mcaeteris otingit,propterea s eaderatio veritimilliu clinis valet in omnibusade ex maiore,mInore, paei efficitur,hoc modo.Si quid eoru quae ex ali' genere sunt magis tale vel tale sit,illorum aut nihil sit, efficitur ut id qK expositu est, non sit eiusmodi. Vt 4Ioua scientia bonii sit potius si voluptas, nec ulla ut in bonis scientia,ne voluptas quidem in iis numerabitur. Similiter ex pari & minore licebit confirmaredi refellere,nisi quod ex pari utrunq; etficietur, ex
minore constituere solu,non etia destruere.SI.n.pa
i ratione vis aliqua in bonis sit & scientia, si aut vis aliqua in bonis, etiam scientia erit: si nulla vis N iacultas,ne ulla quidem scientia. Si aut minore ratione vis aliqua bonum sit si scientia, sit , a
bonum, etiam scientia: sin nulla vis in bonis ducatur,non necesse est nulla etiam scientiam duci in bonis.Ex quo perspicuum est,to cum ex minore olu'vim habere ad probandum.Non solum aute ex ali
554쪽
34 LIBER T E R T DV sgenere copia & ratio refellendi suppetit,sed ex dem et genere, si quis sumat qJ si tale vel tale maxi
me: ut siqua ponatur esse in bonis scientia probatumque sit non esse in bonis prudentia, nulla alia numerabituriquippe cu ne ea quidem quae maxime via deatur. Ex funitione idem etficitur,si enunciet, pari ratione si cui conueniat etiam Oibus conuenire audnon conuenire:ut si hominis animus sit immortalis, etia caeterorum. Quod si non hic ne caeterorum quidem esse.Si igitur ponatur alicubi conuenire,no couenire alicui docere debemus. Sic.n.conseques erit ex fictione,nulli conuenire. QSod si cui non conquenire ponatur, probandu est alicui conenire:sic.n. illud oras erit,conuenire omnibus.Illud autem Perspicuum est,eum qui aliquid ponat & fingat, ad generalem & specialem reuocare quaestionem,cum n. vult qui partem concedat, totum etiam concedere,
quandoquide si uni,pari ratione aequum putat conquenire omnibus . Ac infinitae quide quaestionesvn modo euerti refelliq; piat, ut si voluptate bonu estis dixerit,aut non esse bonurit. Na si voluptatem ali inullam esse omnino probandu est,si re proposita velit euertere. Item si voluptate aliquam non bonam esse enuisciarit, omnino demonstrandum est omni esse,aliter. n. non potest reprehendi. Nam,si voluptatem aliquam non esse honu m,aut esse doc amus,n dum proposita res reprehensa est. Ex quo pe spicuuess ,rem infirmari uno modo posse, confirmari duo-hus. Sive.n.omnino doceamus omnem in bonis voluptatem duci,sue aliquam res consecta erit. Ite,s opus sit ostendere, aliquam voluptatem non esis in bonis, si nullam esse doceamus, aut aliquam non esse: utrum effecerimus & omnino & ex parte, ali quam in bonis non esse voluptatem . Definita aut
quaestilan duo ad refellendu loci suppetent, et si M
555쪽
ponat in bonis voluptatem aliqua esse, aliquam noesse,siue omnis in bonis esse doceatur siue nulla es.se,res proposita infirmata erit.Qiaod si unam tant modo in bonis voluptatem posuerit, tribus modis id poterit refelli.Si. n. omnem esse,vel nulla,vel plures docuerimus,rem proposita euerterimus. Si vero quaestio definita,expositaque sie pluriae, veluti prudentiam solam ex virtutibus esse scientiam,ad id reprehendendum quatuor modis instructi erimus. Nasi doceamus,omnem virtutem scientia esse, aut nul-Iam,aut et aliam. veluti iustitiam,aut ipsam prudentiam non contineri scientia, euersum erit id de quo agitur. In quo utile erit,quid cuiq; rerum singularu, quas exposui,accidat aut non accidat videre,queadmodum de generalibus quaestionibus tradidi Genera etiam videnda sunt diligenter,eaq; in partes, ut di xcvsq; ad indiuidua,tribuenda. Siue.n. in toto genere perspiciat inesse, siue in nulla parte, cum multae
adseruntur,petendymest,ut omnino totumq; concedat, aut certe occurrat, in qua non ita re periatur. Postremo, quibus in rebus aut specie aut numero constitui pol accidens,num quid conueni: videndum est:vttempns non moueri,aut non esse motu, i s probare velimus, s sint genera motus docendum est. Si.n.nullum eorum conueniat tempori, tempus edi te nec mouetur,nec motus est. Itemq; animum non esse numerum licebit docere,diuisioneta,omnem numerum aut parem esse,aut it are. Nafi aius neque par, neque impar st,profecta esse numerus trullo modo potest. Ac ex his quidem locis argumenta ducenda sint & depromenda ad confirmandum,vel refellendum accidens.
Tali additum ladi reddit ipsism magis tale . Omnis arismerus est par,vel impar.
556쪽
omnibus generis locis de nonnullis lassividisserentia . Nonnulli ipsius generis loci. Cap. I.
&propriu pertinent, videamus.In ijs aut elementa de-
finiendi tradentur,quae quideraro in disputatione incidui. Si igitur ponatur genus aliorum,quae sunt,primum vide- dum est,an de aliquo eorum,su illi proxima sunt& vicina,minime dicatur,ut fit in accidentibus ut si voluptatis genus bonii statu tu an aliqua voluptas non sit bona,videndum erit. Na si ita fiat,certe voluptatis bonum non est genus quippe cum genus in speciebus omnibus , quae seb ipsum subiectae sunt intelligatur. Deinde consideradum est,an in quaestione qlia quid sit res exquiritur minime dicat, sed ut accidens.ut id quod albu est de triue,aut de animo id,qss pulsu suo & interiore agitatur,Neque.n idem nix est quod album aliquid, itaq; non est id quod album est niuis genus, nec animi id
quod a se mouetur.accidit.n.ei,ut moueatur, quemadmodum sepe animali,ut alibuIet.Praeterea, quod
a se mouetur, non aliquid quod est, sed aliquid quod racit aut patitur indicat, itemque id quod album est,
557쪽
est,non naturam niuis significat,sed qualitatem. Ita
neutrum eorum in daturae quaestione dicit. Μaxime
vero,an definitio accidentiu in id genus, F datuinest conueniat,spe stare debemus. Nam, ut in eo ex plo,quod modo protuli,permaneam,fieri potest, ve liquid seipsum & moueat & non moueat,itemq, ut album sit aliquid,& non album.ex quo efficit, neu-τrum eorum genus esse, sed accidens: quandoquide accidens diximus esse id, quod & conuenire alicu pol,& non conuenirenam illud etiam videndu et an non in eadem diuisione genus & species num rata sint,vnumq; eorum ad substantia,alteru ad qualitatem: aut illud ad ea,quae cum aliquo c5kruntur, hoc ad qualitate pertineat o veluti nix& cygnus ad
substantiam,id aut quod album est, non adtiam,sed ad qualitate pertinet,ita id quod album elenec niuis gems est, nec cygni.Rursus, qm scientia in iis est,quae cum aliquo conseruntur, bonum autere honestum in qualitate, fit ut honestum aut bona
non sit genus scientiae, praesertim cum eorum, quae cum aliquo conferuntur genera, etiam ipsa in eodQgenere esse debeant. Id quod in duplo cernere li- cet.Nam cum multiplum dupli sit genus,ipsum etiain iis est,quae cu aliquo conseruntur.atq; ut summatim dicam,eide diuisioni, cui species, genus subiica
debet.Siue. n. species substantia st,etiam genus:n uualitas si species,etiam genus qualitas sit necesse est.Vt si candor ad qualitate referatur,color etia Psertur.Ouod etiam fit in caeteris. Praeterea,videnduest an necesse sit,aut possit ne genm go participarenuod in genere positum est definitio autem partica pandi est,eius quod participatur recipere definiti nem.Ex quo perspicuum est,sipes es generum participes esse,genera specieru non esse, quandoquidem Eeneris cum specie communicatur definitio speciei
558쪽
s18 21 3 E R A R T v sne id de quo agitur, particeps sit, an possidesse sp
ciei particeps .vi,si quis eius qgodest, aut unius illud aliquid genus tradat. Ita.n.fiet, ut particeps sit 4 in rebus omnibus,quae sunt id G. etiam eorum definiutio. Illud etiam, an species data & proposita in ali qua re vere dicatur, genus non dicatur . veluti, si id qu est,aut quod sciri potest opinabilis ponatur gonus,de his. n.rebus quae nullae sunt, opinabile dicitur,qm multa eorum quae nulla sunt in opinione cofidunt. Id autem quod est,aut quod scientia comprehenditur,de sis quae nulla sunt,ut perspicuum est,no dicuntur. Ex quo fit,ut neque id quod est, neq; id es ientia eomprehenditur, si genus opinabilis pr. Iertim cum quibus species dicitur,genus quom duci debeat. Praeterea,illud etiam considerandum est,
an hullius speciei id qε positum est genus particeps , potest,ut generis sit particeps ad quod nullius specierum est, nisi forte aliquid e
rum,quae in diuisone prima specierum collocantur uae omnia genere tantunam odo participant. Uod
motus ponatur voluptatis genus esse,an neq; interitus,neq; commutatio,neq; ullus motus alius eoru
sui propositi sunt voluptas sit,videndum est. Per, Uicuum est. n.nullius formae recipere posse commune generis quidem.quadoquidem id necesse est,quod generis est particeps, alicuius etiam Particeps esse formarum. Ita fit ut motionis species voIuptas esse non possit,neq; indiuiduprum, neque eorum quae stibiecta sunt sub specie motionis, quancoquidem generis specieiq; cum indiuiduis definitio communicatur,ut certus homo,& hominis particeps est,& animalis .Praeterea illud etiam videndueit, an id q' positum est genus esse in pluribus quagenus intelligatur, ut opinabile in pluribus qua id
quod eridicitur.Etenim id quod est & quod no est.
559쪽
cies esse nullo modo potest. Semper. n. ad plura gel nus oua species pertinet. Itemqi illud, an genus ms totidem rebus quot species dicatur,ut si,eorum qu qi Tes oes consequuntur nu genus,alteru species itatuatur,qualia sunt id quod est,& vnu. Omnibus.n.in rebus id qε est & vnu intelliguntur. Neutrum igis tur alteri esse genus pol,quandoquidem in rebus paribus aequalibusq; dicuntur. QNod etiamnet,uq Primum est & principium,alterum alterius genus elli statuatur.Nam & initium primum est,& quod primum est,id initium.Ita si utrunq; idem valet, certe neutrum alterius genus futurum est. In quibus onynibus illud initium &quasi elementu nobis i posse tum esse debet, Genus ad plura quam lpeciem dira ferentiamq; pertinere. Pauciora enim quam gemis etiam continet differentia. Animaduertendum etiaest,an id quod pro ge nere adhibitum est, non eli genus alicuius eorum quae specie differunt .an etiam non possit videri. Is quidem qui rem confirmabit: si ne cuiuspiam videbit. Est enim omnibus iis, quae specie non differunt, idem datu genus.quod si unius docuerit esse profecto omnium esse ostenderit: imvnius non docueri certe nullius docuerit.ut si quis indiuiduas lineas ponat, dicatq; earum genus eneid,quod secari non potest linearu enim earum, quae diuidi possunt, non est genus id quod datum eli, cuspecie non differant: quandoquidem rectae lineae Omnes specie non differunt.
hv ibile est aliquo parilaitari genus qua risu participat ab qua
560쪽
De ipso genere varii loci. Cap. I Llud etiam, an sit aliud aliqa genus eius speciei,
quae data est,si nec genus propositum contineat.
neque sub illo subiectum sit.ut si quis iustitiae genus esse scientiam ponat, quoniam enim genus est etiam virtus neutrumq; genus alteru continet,sti ita genus esse iustitiae nullo modo potest. Cu enim species una duobus generibus subiecta est,tum alterum altero continetur. Quanquam de nonnullis quaestio est: nonnullis.n. virtus & scientia prudelia videtu' esse, nec alterum genus altero contineri , non in omnium consensu prudentia scientia est Quod si quis id se dixi verum esse concςde at certe alterum alterius genus esse,aut sub eodem gene
re 'trunq; subiici quod eido genus sit necesse est,qrinxirtute& in scientia contingit.utrunque enim eidem generi subiectu est,quippe cum eorum Vtruque habitus sit'asiectio.IIlud igitur videndum est an neutrum generi proposito conueniat,quoniam si
nec alteru altero continetur, nec utrunque eodem,
certe id quodpropositu est,esie genus nullo pacto potest. Spectandum etiam genus est propositi generis. Itaque semper id genus quod supra est: omnia ne illa de specie dicantur,& in quaestione naturae intelligantur. De specie n. in quaestione naturae genera quae supra sunt,dici dehot omnia. QK sicubi b c noconstet ratio,profecto id,quod propositum est,non est genus. Iam illud etiam considorand9 est, an sp ciea cu gener aut cu aliquo genore eorum,qux supra sunt, communicetur definitio. Quod.n. genus supra est,nullius eorum, quae infra sunt definitione participat. Ac ei quidem,qui partes infirmandi obtinet,ita ut dixi hic tractadiis locus est. Ei autem qui probabit rem,si speciei genus proposita conuenixe