장음표시 사용
621쪽
τ OPI C o R. v M idefiniendo dicat,non recte definiet.ut si quis
definiat,esse habitum efficientem aequabilitatis aut habitum qui suum cuique tribuit,is enim ita definiedo,virtutem transit & transilit. Konia igitur iusti- tye genus praete mittit,vim eius & Datur m non e iplicat,quippe cu cuiusq; rei vis sit cu genere coluncta: Hic aut locus idem valet quod ille. Non to pro- imo genere aliquid collocare . s. i. n. in proximo genere numerarit aliquid)s superiora dixit , omnia, quandoquide in inferioribus ea quae supra sunt intelliguntur. Quocirca aut proximum genus innitione usurpandu est,aut generi quod supra est, adiungendx suntdpiae omnes, quibus vicinum genus definiatur.Sic. n nihil praetermittetur exprimeturminatione insertu genus pro nomine.At qui superigenus selus dixerit,non etiam inserius explicat.Ve suti qui plantam dicit,non etiam. M .em
Denim G facere quam re se facere φ . . Dis inuem vortet planissimcli interpretationi uti . iomne inco suetum est ob mrum. bene dissi fit contraria consignificat. Simpliciter notum non est quod ab omnibus xistum est ,sd a bena G1psiis intellectu uis bona definiuiio MMt conpara aenere πη-d
Istud estjuperfluum in definitioni quo ablato,im quod rimanet. manifestat dis tum.
622쪽
Delocis acceptis a differentiis constituenti bus definitionem Cap. II.
Rursum in differetiis eodem modo ridendunt
est, an generis differentias definiendo expis,catit. Nam si re aliqua non suis propriis disse. Yentiis definierit,aut etiam aliquid dixerit eiusmo si quod nullius rei differentia esse possit,ut animal , vi Iubstantiari,is,qitoniam nihil tale disserentiae nomε obtinet,certe definiendi genere non utetur. Atquό etiam illud uidendum est, sit ne aliquid: quod diu, sum quisi ex altera parte differentiae, quae proposust,respondeat. Si enim no sit,prosecto quae data estnbia erit generis differentia:quandoquidem in disse:
ientia,quae diuiduntur ex contrariis partibus,gen Ya bia tribuuntur. ut animal in terrenum & pennig rum,in aquatile .& bipes.Aust si est differentia,quam ex altera parte generis dividant,nec de tenere vere dicatur,perspicuum est,neutram generis esse differotiam: praesertim,cum omnes differetitiae, in quas genus tribuitur de proprio & suo senςre vere dicatu Itemqissi vere illa qhidem dicatur, neq; adiecta neri speciem efficiat profecto non erit generis hae talis spediei procreatrix differentia: quippe cum speciei effectrix disserentia specie procreet, si cum ge'nere iungatur.Quod si haec in differetulis no nume- quidem,quae prolata est: quandoquidqin hanc etia genus diuissim est. Illud etiam consido Iandu est, an in negationem genus sit distributum: od ij faciunt,qui lineam definiunt longitudinem latitudine carentem. Nam, cum nihil aliud indicet nisi quod non habet latitudine, ita fiet ut genus definitionis formae sit particeps, quandoquidem lsi gitudo omnis aut earet latitudine, aut habet lathus, diqem. de de omnibus aut afirmantia aut o 2 - s am
623쪽
o P Ico RVM. tantia vere dicuntur.Ita longitudo cu Iineae genus sit,aut non habebit,aut habebit latitudinem. Atqui longitudo non habens latitudinem,speciei ratio estitem ; habens latitudinem praesertim cum quod latitudinis expers est,& particeps sint dElae,ex differetia aut ac genere speciei constat ratio &diffinitio,itageniis sibi formae definitione ven dicabitur. Ite bdriae,quandoquidem altera differentiarum quas exposuimus de genere dicitur necessario. Hic aut lorcus valet contra eos,qui ponunt ideas esse. St. n. noest ipsa longitudo, quonani tande pacto de genere
dicatur,quod aut latitudine caret,aut latitudinis est particeps Debetan. alterum eorum de omni longitudine dici,siquidem futurum est,ut vere de genere dicatur. uod non fit,cum sint longitudines,quae latitudine careant,& quae habent latitudinem. Ergo hic iocus cotra eos solos valebit,qui genus Vnu n mero esse contendunr,quod ij faciunt,qui ideas po-
punt.Nam & ipsam longitudinem & ipsum animes volunt genus esse. O uanqua in quibusda definiedis negatio adhibenda δε necessario, cuius generis sui
priuationes . Caecum.n. est id, quod aspectum non nabet tum,cu ei est aptus natura Nihil aut interest, negatione res definiatur, an affirmatione eiusmodi cui necesse sit negationem ex altera parte in diuid
do,respondere.ut si quis lineam, longitudinem qitae latitudinem habeat,definierit.Quod enim habet i titutidinem,ei quod ea caret, cu in eas quid diuidit, respondet,praeterea nihil, ita rursus in negationem enus tribuetur.Illud etia videndum est,speciem neefiniendo pro differentia dixerit. qd faciunt ij qiu
conuicium contumeliam cu irrisione definiunt. Naeum irrisio quaeda sit contumelia fit,ut non differentis,sed species sit irrisio. Iam illud etiam, an genus in differentia definiendo numerarit,ut si quis 'irtuta habitum bonum definiat caim booum vi xtutis
624쪽
genus.Nisi forte non genus bonum ς ,sed differetiria,siquidem veru est illud, non posse idςm induPhus generibus enumerari, quin unum alt=xo conti' eatur.Nequem bono habitus, neq; habitu bon et continetur,quandoquidem non omnis habitus bo nus est,neque omne bonum habitus. Ita Vtrunq; es'
genus nullo modo pol. Quod si habitus irtuti, nus est,profecto bonu non virtutis genus,sed dii serentia est. Praeterea habitus quid si, virtus decla Tat,bonum aut non quid sit,sed qualis indicat Atqui
quale quid significat differentia.Videndum etii ς ian quid non quale quid,quae data est disserentia, declaret,qih qualitatem omnis differetia declarat.Atque illud,etiam,sorte ne an temere rei, quae defini differentia conueniat.Vt,mnullum genus, sic dis trentia multa in ijs numeratur que temere es casu conueniunt,praesertim cu alicui conuenire, M p conuenire non possit differeotia. Ia si de genere eatur differentia aut species, alit aliquid eorum qua
speciei subie 'a sunt,nulla definitio est. Nihil eu eorum quat enumerata sunt,de genere dici porclu, doquidem in pluribus genus quam differontia renriatur. uod ide fiet,si de differentia genus,sed di
tur,cum praesertim non de differentia genus, sed usis de quibus differentia dicat. Veluti animal in lip mi0e,boue,caeterisque terrenis anim libus dicit. in ea differentia quae de specie dicitur. S i. n. de sing siis differentiis animal dicetur, certe multa animali*de spectedici poterunt,cum praesertim in specie dii serentia intelligatur.Praeterea isto pacto aut in spq ciebus aut in indiuiduis,omnes differentiae numer buntur, siquidem animalia esse ponantur. quando quidem omne animal vel speciei vel indiuiduoru nomen obtinet. Similiterque considerandum est,an spe cies et aliquid eoru quae subiecta sunt sub speciem
differentia dicatur,quod fieri non pot*β:quado quident
625쪽
TOPICOR vM quidem ad plura differentia quam species transfert. asto etiam pacto fiet,ut in sipecie differentia numeretur, si quid eorum quae speciei subiecta sunt de e dicatur. St. n.de ea homo dicatur, certe homo differentia est Illud etiam videndum est,an specie no sit prior differentia, debet n.ut genus sequi . sic specie antecedere differentia.Illud etiam,an alterius generis sit dria ea quae producta est,quod quidem nec corineatur,nec contincat. Neque enim videatur duobus generibus data eadem differentia, quoru alteruab altero minime contineat Sin secus, lfecto illud etiam fiet, ut eadem species in duobus generibus,
quoniam unum non contineat ab altero. ex differetia n. genus cocluditur,ut ex terreno & bipede, animal. Ita fit , ut in quo differentia etia penus Vtrunq; dicatur. Ex quo perspicuum est, 'eciem in duobus generibiis esse,quorum unum altero non coprehendatur.Nisi sorte non omnino fieri non pol, ut eadet disserentia duorum sit generum, quoru neutrum araterum contineat:sed adiungendum est,quorum utraque eidem minime subijcitur.Nam terrenii animal,
pennigerum animal genera sunt, quoruA neutru uterum complectitur,quorum utriusq; bipes differentia est: ita addendum illud est,quoru utrunq; subide genus non subiicitur. haec.n.duo animali subiecta sunt.Illud etiam perspicuum est,non necessario ex omni dpia suum concludi genus, quandoquiden esse duoru generum quorum unum altero non continetur, eade pol quorumq; altera necesse est ex ea concludi & probari,eaq; quae supra sunt omnia quo admodum animal pennigerum vel terrenu ex bipede concluditur Videndum etiam,an id, quod in aliquo e se quid significat,ditam naturat explicarit.Neque enim inter substantiam &substantiam hoc interest, alicubi sit Itaq; eos, qui animal in terrena aquatile Patiuntur, reprehendunt: propterea
626쪽
616 LIBAR. SEXTUS terrenum & aquatile in aliquo esse feclarant. ni
sorte This non iure reprehendunt ΝςqWςςDU aliquo esse aut alicubi 'ble Quid indicat,praesertim cum si sit in lQco,iicco ta
non aquatile sit sciturum.Sed tamen hoc est,si quid esse in aliquo significet exponenda& explicanda peccari. dum est, an perturbatione in D: Omnis enim pertum xx x οῦ- naturam dimouet,ex qR' a se Μagis enim statum eius cuius est reaia conseruat. neque fieri potest ne sita quicque distorςntyδ O'2 terreni differentia esse homo nullo modo pop- Tybus autem commutatur id,in quo ολ ω'x imo hil illius differentia est :eiusmodi amplifixata naturam o si M'. Quapropter qui talem aliquam differentiam dedo m.in eo Ieccauit, quoniam differentiis omnino no
Corum,quae cum aliquo conseruntur,
rit diffeἰentiam,quae ad aliut liquidbit.Eorum enim quae cum aliqv 'i '' -
Ies etiam debent esse differentiae. spici potest,quae animo cernere,agere ,& moliri . zuae ad aliquid reseruntur omnia. Na & rem omnifiro cernere & aliquid agere &-m,ssicere dicitur. I llud etiam c'nsiderandum est , an ad id definitione accommodarit is quὶ rem t. aquod natura apta sent omnia,quae cum alj'00 coniferuntur nim. qilaedam, quibus ad id solii vi licet, ad quod natura aptum est unumquodq; eorum q cum aliquo conseruntur.sunt quibus etiam ad aliud licet, veluti aspectu ad cernedum,
licetiat labro etiam quis ba iasit mon si
627쪽
. . . . τ Q P I C o R V M. 61 .niat, Iabrum instrumentum esse ad hauriendum,peccabit: quoniam ad id non est natum & comparatum.
Definitio autem illius, ad quod natum & institutii est,haec est, id ad quod prudens,quia prudens sit utitur,& propria cuiusq; rei ars & scientia. Peccabie
etiam definiendo.qui rei,cui primum conuenit,non accommodat definitione,quoties in pluribus interullgetur.ut siquis,exempli causa, prudentia definiat,
nominis aut animi virtute no eius partis animi,quae rationis est particeps. Est. n.prima sedes prudentiae in parte animi, quae ratione utitur, quandoquide ex ea & animus,& nomo prudens esse dicitur. Praeterea si non habeat vim ad recipiendu id, ad quod exposita est perturbatio,quae definitur, vel affectio,vel equiduis aliud,viti'se definiuit. Omnis. n affectio omnisq; perturbatio in eo sita esse solet, cuius affectio. perturbatio,quemadmodum ars in animo , cuius est assectio, sita est. Interdum aut in his ipsis peccatur,velut ab iis .qui aiunt somnum esse tensus imbe- .cillitatem,& dubitationem, aequalitatem rationu contrariu,& dolore discordiam partium coniunctarum natura, vehementiore motu excitatam: neque
enim symnus inest in sensu, qd necesse esset,si esset sensus imbecillitas. Itemq; ne dubitatio quidem in
.contr/rijs rationibus inest, nec dolor in coniunctis natura partibus. dolebunt enim res in animae,si quidem dolor eis aderit. Atq; etiam illa ex eo genere valetudinis definitio est,apta copositio caloris Se se goris. Sic. n. necesse erit valere res calentes & frigidas . Nam cum cuiusque rei apta compositio in illi sit,quorum est apta compositio , certe in eis etiam valetudo insit necesse est Praeterea,ita fiet,ut ij, qui scdefiniunt,idqδ fit in eo numerent necessario, in rim habet ad efficiendum, ut contra. Neque.D.dolor dissensio partium natura colunctaru,sed in ade
Miiciςaciam vim habet nec imbecillitas sensus se
628쪽
LI BER s EX TVs nus,sed alterum alterius efficiens est: quippe cu aut propter imbecillitatem maius somno opprimamur aut propter somnum sensuum munere no fungamur Ite inq; dubitationem afferre solet contrariarum ra tionum aequalitas. Cum enim in utranque partem co aliqua re cogitamus,& paria suut momenta rationu
tum deniq; quid nobis age dum sit '
omnium temporum habenda ratio est,sicubi discre pent, ut si quis immortale animat,nunc non quod interit,definiat. Sic n.fiet,ut animal quod nunc interitus expers et hoc tempore sit immortale. Nilii tot- te in hoc id non est verum et est.n. ambiguum, nunc interitua esse expet S aliquid. Aut enim non interisset nunc sgnificat,aut non posse interire hoc tempor' aut esse hoc tempore eiusmodi, ut nilquam intereat. Cum igitur dicimus, hoc tempore interitus expers esse nimai,non hoc dicimus,tale esse nunc animal, Vt nunquam occidat,hoc .n. idem esset quod immo tale. Ita minime efficit,ut id nunc sit immortaIe. A tamen sicubi id accidat, ut quod oratione explicet, hoc tempore insit,aut superiore,id aute quod nomi
eto huius loci talis est.Atque etiam illud videndum est,id ne quod definitum sit,alia allata est,aptius explicetur. Vt si iustitia definiat udi
ius suum cuiqi tribuens, iustus est. n. potius qui biiu
id; vult tribuere,quam qui id potest ex quo ni qnon sit iustitia ius suum cuique tribuens, praeiertim cum is demum iustus sit,qui suum cuiq; pro vignitate tribuere velit. Iliud etiam vitiosum est definiendi genus, cum res accessionem recipit, id aute quod oratione explicatur,non recipit.aut contra,cum id, quod oratione explicatur,recipit,res autem non recipit accessionem. Aut enim utrunq; , aut neutrum
capere debet,siquidem ide est quod oratione explicaturiti rca ipsa. Vitiosum etiam illud
629쪽
Y o p x e o at V M. ..utrunque accessionem illud quidem recipit, sed nosmul. ut si amor cupiditas concumbendi definiatur. Cum enim is,qui vehementius amat. non magi S Cm cubitum appetat, fit ut non recipiat simul utrunque
accessionem:quod quidem deberent, si quidem idevalerent. Quod ide fiet,si propositis duobus,de quo magis res dicetur,de eo minus dicetur oratio. yt si ignis definiatur corpus tenuissimum. Na& ignis lurce magis gamma est ,& corpus tenuissimu flamma est minus luce.Atqui utrunq; ei de magis conueniresdeberet,si quidem ide valent.Vitiosum etia est definiendi genus,si duobus propositis unum utrique seq, Conuenit alterum non aeque, sed alteri magis It cum duo complectitur diffinitio,quoru utrunq; co-
'pleatur. ut si pulchrum definiat id esse,quod vel oculos,vel aures demulceat,& id quod est, qε patj, vel iacere quid potest.Sic. n. simul idem & pulchru erit Ex non pulchrum,itemq; idem erit & non eritiquata ψqquide quod aures mouet ac demulcet idem erithuod pul rum. Ita quod non demulcet aures, ideyaiet,quod iriquod minime pulchrum est. Rebus.n. eisiem eadem data sunt contraria. Contrarium auteest pulchro id, quod pulchrum non est , eiq; , quod sensum aurium suauitate quadam mouet , id , 'u' d pon mouet sensum aurium.Perspicuum est igit,ide valere id,quod non mouet auies suauitate quadam,
, id quod non est pulchrum. Si quid igitur est quod
tensum oculorum moueat , non aures,id & pulchrudi non pulchrum futurum est.Eodemque modo idem esse & non esse doceremus.1a vero si orationes pronominibus sumamus generum & differentiatum eorum omnium quae definitio complectatur, an aliquid eorum discrepet, videndum est. Quod si res, quae definitur in ijs sit, quae cu aliquo conseruntur, vel per se vel generis societate cosiderandu erit , an
in definitione expressum no sit id , cum quo vel ipse
630쪽
L IB E R sin x et v sper se, vel generis comunione conferatur ve si quis scientiam opinionem immutabilem definiat,vel voluntatem cupiditatem ab aegritudine vacua. Eorum
. n. mnium,quae cu aliquo conferuntur natura, ad alterum resertur,quandoquidem uniuscuiusq; eorum, quae ex illo sunt genere, natura idem valet, quod ad
aliquod quodammodo aiketum esse. Debuit ergo scientia definiri, opinio de eo qε scientia continen& voluntas boni cupiditas. Quod ite fiet,si grammaticaliteraru scientia definiatur. Exprimendu.n. suit definitione,cum quo ipsa genus ue coserretur 4Aut illud videndum est,an alicuius eorum,quae cum aliquo conseruntur,non ad finem directa sit definitio, finis aute unicuique propositum est quod optimum
est.aut quo caetera omnia referuntur. Ita aut quod
optimu est, aut finis & extremum exprimi debet.Vt cupiditate non ret,quae voluptatem affert,sed ipsius voluptatis. quippe cum eius gratia etiam id, quod eam essicit expetamus.Videndu etiam est, id ne ad quod retulerit,in ortu vel actione cosistat. Nihil.n. eoru finis est.egisse enim,& ortum esse, finis potius
nomen,quam vel oriri,vel agere obtinet inranquanon in omnibus rebus ita est:fere. n. omnes voluptatem capere ex quaque re malunt,quam desiisse capere. ita agere potius finem constituunt, quam egisse.
Iam in quibusdam si quanta qualiaq; sint.& ubi fiat,
itemes caeterae dissimilitudinis minime explicentur, vitiola erit definitio. Ut si non aperiatur, qualis & quantae gloriae cupidus sit ambitiosus. nam quonia omnes gloria ducuutur, non satis est cupidum gi aiae dicere eu qui gloriae sit appetens: addedaeq; sunt
disseretiae quas enumerauimusItemq; si auarus de finiatur,quanto studio pecuniae teneatur, exponendum est,aut si impotens,quarum voluptatum sit, in
quibusq; versetur. Neq; enim si quis qualicunque di quavis voluptate vincatur,is continuo impotens habe α