장음표시 사용
641쪽
T O P I C o R v M. 6 reffici debeLut interemptis partibus, totium intereat
interempto vero toto,non necesse est pars interire.
Aut illudan totum bonum vel malum est,ti partes
neutru,vel contra, partes in bonis aut in malis sint,& totum in neutro. Neque.n ex re vlla,quae nec bo
nec mala est, aliquid qε bonu sit aut malum affici potest,neque ex iis quae ipsa mala fiant vel bona, fieri,aliquid pol,quod sit in malis vel bonis. Aut m rus ne altera pars bonum si qua altera matu, quod autem ex iis constare dixerit, non sit maius bonum fluam malum.Vt, si exempli gratia, imprudentia de sortitudine & falsa opinione constare dicatur. quo Srum fortitudo maius bonum est,qua malu sal, opianio. ebuit igitur etia id, quod ex illis est,& mai0re esse conjquens,de esse aut bonum omnino i aut maius bon qua malum. Quod non necesse est,nisi utrunq; per se in bonis malisve ducatur: quippe cumulta efficientia per se non sint illa quide bona,coniuncta aute & commixta cum quibusdam, in bonis
numerentur.Alia sunt contra, quoru utrunque bo- nu est:quae si colungatur vel mala erunt, vel indifferentia . Quod autem posterius dictum est facillimem rebus salubribus vel pestilentibus perspici pol.
Quaedam.n.medicinae eam vim habent, vivi utraq3
per se prosit. & si coniunctae mixtaesti adhibeantur,snt obsuturae.Iam illud quoq; videndndu est, an ex meliore & deteriore parte aliquid constare dicatur, quoru meliore totum non sit deterius,'deteriore praestantius. QSanquam autem hoc non necessaria est,nisi per se sint ea ex quibus illud concretu est, in bonis, in nihil prohibet totum in boncis non nume rari. quod in iis quae modo commemoraui, perspicilicet. illud etiam, eodem ne nomine totum & pars altera appellentur. Non enim debent,sicuti nec stulabae quidem, quoniam nec syllaba, nec quicquamporum elementorum x quibus constat, eodem ain
642쪽
6 2 LIBER SEX Tuspellantur nomine. Vitiosum etiam est,ratiohem c Cretionis non exponere. Non enim satis est adapΡriendum declarandumq; aliquid id ex his , yel illis constare dicere.pr sertim cum eorum omnium,quq concreta sunt,uis & natura non sit ex his vel illis costare,sed hoc vel illo modo ex his,vel illis effici. Id quod animaduerti licet in domo. Neq; enim si quet
res quouis modo disponatur, continuo domus erit.
Quod si quid esse hoc cum illo definiat,primum admouendus est hoc cum illo aliquid esse, idem quod hoc & illud,aut quod esse ex hoc & illo 'alere. ut
enim dicit aliquid mel cum aqua esse, is vel mel &aquam dicit esse, vel ex melle & aqua constare. Ita si utrumuis horum idem esse cocedat quod esse hoc cum illo aliquid,eadem omnino sumenda erunt a sumenta, quae ad utrunq; refellendum supra luimus. Deinde,diuisione adhibita,quod modis aliquid cu alio dieatur esse, nullo modo ne hoc cu illo it idendum erit.Vt si dicatur aliquid esse cum alio vel ut in aliquo eode, q, ea capiat, veluti iustitia &fortitudo in animo insunt,uel in eodem loco, vel in eodem tempore,& nullo modo id quod quaeritur de his vere dicatur,profecto nullius erit propria & vera ea:quae statuta est definitio, quandoquidem nullomo hoc cum illo est.Sin diuisione adhibita,quot modis aliquid cum altero esse dicatur, vere sit in eodetempore utrunque, videndum est, an utrunque minus ad eundem finem pertinere possit. ut si quis sortitudinem definiat,audaciam cum recte ratione fieri enim potest, ut audacia prouectus sit aliquis spoliandi, cum recta ratione ac intellegentia de rebus Uubribus sit praeditus. Atqui non habebitur fortis iis,qui eode tempore hac re cu illa valebit. Ia vero illud etiam,an ad idem utrunq; reseratur, Vt ad res medicas: nihil. n.prohibet,aliquam audaciam &rectam latelligentiam ad medicinam afferre:cum inte
643쪽
T o lum C o Ri V Ma 6 3 irim sertis non erit is,qui hoc cum illo eloniunxerit. Neque enim ad illud & aliud utrunq; eortim refer- .ri,dehet,neq; ad quamuis eandemetem,sed ad finem fortitudinis: questa sunt Martis & belli pericula,aim si quis alius magis ei propositus est Stis. Sun aut quaedam,qtiae non in ea, quam expossit tamdiui -:tionem.visi ira,aegritudo est cu contemptus opinio ne.hoc enim declarat, ex opinione ei modi nasci aegritudinem.hoc autem ex illo nata, o idem est quod hoc cum illo esse,ullo genere eode; quae expinsita sunt a nobis .Rursus, si quis definiendo aliquaru
Terum concretionem,totum esse dῖxerit: ut corpo -rris & animi concretionem esse animarillud videm dum est,an qualiti sit pcretio explicarit:ve si quis definiendo carnem vel os,dixerit esse,ignis , terrae aerisq; concretionem. neque.n. satis est concretionem
dicere,sed qualis ea sit,exponendum eaequandoquidem non si quoliis modo haec ipsa coalescant,contianito caro nascitur: sed si hoc modo coalescant, caro: sia illo modo,os gignitur. praesertim cum omni co .cretioni direptio & dita lutio contraria sit, neq; sivvlli eoru,quae exposuimus. Ia si aeque probabile est, esse quod concretum est concretioneaut nihil,nuulum autem animal, quorum unumquodque concre tum est,concretio est ne ullum quidem eorum,quae concreta iunt,concretio erit.Praeterea,si pari ratio
ne aIicui conuenire natura sira Blent contraria . Naltero rem definiendo aperuerit aliquis, certe non vera erit definitio.Sin secus,prose*o plures eiusderei definitiones erunt.Qui.n.hoc potius, quam allevro rem definierit,quandoquidem aeque in eodem v-trunque reperiri solet Ex quo genere est illa animi definiti',natura capax scientiae. Pati enim ratione
ignorationis est capax.Quod si cui ad totum definitionem,euertendam nullum suppetat argumentum
644쪽
6 4 2IBER SEX Tvs - sad partem aliquam,quae nota erit, & non recta expli.cata videatur,omnem argumentatione dirigere destbebit.Euersa enim parte tota etiam euertetur. defi- .finitio.Quaequeobscurae sunt definitiones, eas, ita ut exposui, omnes exquirere ac considerare debemus corrigendo & restituendo , ut& aliquid lucis εο argumentorum copiam afferamus. Necesse est n. eum,qui audire vult, ut quod ab eo,qui interrogat assumitur approbare,aut certe ipsiam, quod tandem definitio aperiatur exponere.Iam vero,quemadmo .
dum im concionibus legem sunt soliti fere, quae si melior sit, superiorem abrogant , sic in definitioniabus faciendum est,aliasq; inducenda est definitio.Si enim verior.videatur,magisq; id, quod de itur declarare,certeeuersa erit prior: quandoquidem nousunt eiusdem rei plures definitiones. Ad omnes autem definitiones non minima in eo vis est, si id, de quo agitur,ipse tecum considerare definias,aut deonitionem,quae recte tradita de explicata sit,assumas:
Nam ut maior quaedam nobis argumentorum co
pia sup petat, necesse est quasi exemplar & quid indefinitionibus praetermissum sit,& quid redundet intueri. Ac de definitionum quidem locis hactenus.
645쪽
De maris locis eiusdem O diues, Oeonstructu,
nisis Bructionis praericatorum.
Loci de eodem &diuerso. Cap. 1.
V N C utrum id, le.quo agitur idem sit, an alteru, eo genere quod de eodem maxime proprium exposui, dicendum est. Idem aute maxime proprie dixi,quod unum est numero. Aeprimus lotus sumit ex casibus coniugatis & contrarns.Si .m iustitia & sortitudo ide sunt,iustus & fortis idem Grunt,& iuste ide quod Artiter . Eade est contrariorum ratio.Na siqua eade sunt,eoru etiam contraria eade in quavis repugnantia earu,quas exposui. Nihil.n.interest huic , an illi contrariu sumatur 'siquiadem eade sunt. Alter locus ex iis ducit quae vim habent esciendi quid vel interimendi temq; exortu& interitu,& 'no nomine ex iis, quae ad utrunq; e dem modo affecta sunt. Em.omnino eadem sunt eorum etiam origines,de interitus ijdem sunt, &ea quae vim habent efficiendi , & ea, qu interimendi. Atque etiam illud videndum est, an quorum alteorum maxime quiduis dicitur, eorum etiam alterum
646쪽
L I B E R S E Ρ T I Μ vs eodem mo3ci . QuemadAodu xenocratis beatam viti& re stam eande esset docer: quandoquirecta deintegra vita,& beata maxime Vna ex omnibu e heima est unum. n. esse qόod maxime ecpetatur,&quod maximum sit. Qui d ide in caeteris contingit. Se illi id intelligendii est,u unq; eorum quae maxime expetEnda esse,autetia imaxima dicen. tur num numero esse oportet.Sin secus, esse idem non docebimus. Non enim, frGia corum fortistimi sint PeloponnesijS Lacedaemonij,continuo Pel ponnesios& Lacedat nios eosdi esse necesse quandoquide obh unus numero' est Peloponnesius& Lacedaemo nius, sed unum alterum complectatur necesse in,quemamodu Lacedaemosios Pelopo ne sit.aliter epim fiet ut si alteri alteros non comple viantur,ipsi untUr se hie libres sint. Na necesse est Lacedaemoniis meliores esseὶPeloponnesios, si alteri
alteris noti complectantur. sunt enim caeteris omni hiis praestantiores. Itemq; Peloponnesijs anteponatur Lacedaemonii quoniam ipsi c teros vincunt.Itiiuet, alteri alteris praestantiores sint. Perspicuum igitur,vnum numero esse oportere id,quod optiqnum& maxim udi, si futurum est ut idem efled 'ceatur. Itaque Xenocrates non demonstrauit: qnqui dem non eade numero est beata & recta vita. Non igitur necesse est eande esse vitam,si utraque expetenda sit maxime,sed altera ab altera contineri. Rursis videndum est duobus propositis,si quid & muni
eorum idem sunt, an etiam id & alterum idem sunt St. n. ambo non ide valent,quod aliquid, quod idem est,profectό eadem ipsa non erunt.Ia ex attributis xerum,& iis rebus,quibus haec ipsa attributa sunt,duri enda sunt argumenta,hoc modo: Duobus propostis,quae uni attributa sunt,eadem omnia alteri etiaattribui debent. ut quibus unum eorum attributum
alterum attribui debet. Et si quid horsi ab
647쪽
ea,quae proposita sunt,non sunt eadem. Videndum est etia,an in uno genere categoriae minus Vtrunq; numeretur,unumq; qualitatem alterum
quantitatem,aliud relationem indicet. Illud etiam, an utriusq; minime sit idem genus, sed uniim bonu, 'alterum malum :aut hoc virtus,illud scientia. Aut si genus ide eaedem ne minus sint disseretiae,q de viroque dicantur: sed de hoc,quaerem animo cernit scietia de illo,ea cuius opus est in agendo. uod idem in caeteris omnibus videndu est diligenter. Ex maiore hoc modo ducentur: Si unum elationem habet, alteru non habet,aut si utriinq; habet,sed non simul. Quemadmodu qui vehementius amat, non magis Concubitum appetit,ita non ide est amor,quod coacubitus appetitio. Ex adiunctione hoc modo, Si verunq; ad idem additum,ide totum non faciat,& rea dat, aut si eadem re ab utroq; detracta,quod reliqua
est aliud manet, ut si quis duplum simpli,& multi plum simpli idem esse dieat. Deiunctio. n.ab utroq, limpio , quae reliqua sunt idem declarare debet neqs declarant, cum praesertim duplum & multiplum noidem efficiant. Neq; vero id modo videndu est, ala ex proposito iam aliquod incommodum essiciatur,
.d illud etia,an ex fictione possit aliquid tale effici. Quod ij suscipere cogunt,qui inane aliquid & plenum aeris idem esse dicunt. Perspicuum est.msi aeteuadat & abeat,non minus inane quin etiam magis laturum esse, plenum aeris quid non futurum. Eringo posito aliquo,sue quod falsum,sive quod verumst: nihil. n. refero si alterum tollatur eorum, alie rum non ite,eadem illa non erunt.Atq; , ut semmatim complectar,in iis,quae de 'troque ququis modo dicuntur.& in quibus naec ipsa dicuntur,illud coni Jerandu est,aliquo ne loco haec discrepent. inlae. n. de uno eoru,quae eadem sunt dicuntur, ea de altero
cita dici debeat omnia. in quibus ynum dieitui,
648쪽
alterum etiam dici debet. Et quo niam multis mo. dis idem dicitur, an alio genere aliaque ratione eadefint,videndu est.Quae.n. eiusdem generis velfpeciei sunt,ea no eadε numero sunt necessario. In quo angere necne eade aliqua sint,considerabimus. Postremo,si unu sine altero cohaerere potest,certe non idevalebunt.Ae loci qui ex eodem ducuntur, expositi sunt . Ex ijs autem,quae adhuc exposita sunt, intelligi potest,omnes locus,qui ex eodem sumuntur, ad refellendum valere, & in eis quemadmodum supra dixi, magnam vim esse ad vertendam definitionem. Nam si nomen & definitio non idem declarent,certe non vera erit quae constituta definitio est Eorum aut locorum qui ad confirmandum quid sumuntur, nullus ad definitione probandum valet. Non.n.E-tis est ad cofirmanda definitionem ide esse id quod definitioni,nominiq; quod definitur subiectum essed'cere,sed caetera omnia quae praeposuimus complecti debet definitio. Sic igitur definitionem ex ijsό; Iocis euertere debemus. Quod si probare ea & co
stituere velimus, primum intelligendu est nemine, aut paucos certe eoru qui disputant,definitione per ratiocinatione tractare & concludere solere, eamd; oes principio initioq; sumere. Cuiusmodi sunt geometrae, & ii, qui in numeroru ratione versentur coeterisq; disciplinis generis eiusdem . deinde illud intelligendu est, non esse huius disputationis subtili. liter explicare,quid sit definitio,& quemadmodu se definiendu . Nunc quide quoad hic locus postulare
videtur. catenus hoc solu dicendum est,& definitionem & vim naturamq; rei per ratiocinatione posse concludi. Na cum definitio oratio sit, quae quid sit res explicat,eaq; ista, quae in definitione dicuntur,
in natura dici debeant: dicuntur aute de natura rei
genera & disserentiae profecto s quis ea selu sit matquae de natura rei dici debent,quae haec ipse complectetur
649쪽
D P I C O K v Μ. I 649 ctetur oratio,definitio sit necesse est.non enim alius definitio esse potest: quandoquide nihil aliud in rei natura dicitur. Ergo illud quidem perspicuu est,d
finitione per ratiocinatione posse concludi. Quibus autem ex locis sumenda sint argumenta ad proba dam definitione,aliis libris accuratius expoluimus, qui iidem ad hunc locum pertinent. Ex iis. n. con trarijs,quae aduersa dicimus,u caeteris contras ijs eqIicienda sunt argumenta , siue totam definitione sique singulas partes spectemus.Na si opposita & coatraria oppositi definitio est,ea etia quς itatuta & posta est,eius sit de agitur necesse est. Quoniam autuadueris tum plures sunt coniunctiones, sumendo est ex aduersis quae contraria definitio videatur m xime. Ac ex tota quide definitione argumenta,que admodum exposui tradenda sunt. Ex partibus autehoc modoo primu ex genere. Si contrariumn c5trario est,id autem de quo agitur, non est in eodem certe in contrario genere erit:quandoquidem necesse est contraria aut in eodem genere esse, aut in co-trariis. Atq; etiam contrarias differentias de cotrariis di ci aequum putamus:vt exempli causa, de albis nigris.quorum de his quod vim habet coparandi,
de illis quod vim habet distipandi aspectus, di . Itas de contrario contrariae dicuntur. profecto de eo a propositu est,eae etia differentiae.quae statutae siant dicentur. Ex ouo fit, ut quonia & genus & differentiae recte explicatae sunt , definitio vera si quae data
est. Aut non necesse est in contrarijs contrarias duci ditas, nisi in genere eode contraria reperiantur. Quorum aut contraria sunt genera, nihil prohibet
eande differentiam de utrisq; dici vide iustitia & iniustitia,quorum illa virtus haec vitium,de animo dicitur. Ita animi differentia in utroq; dicitur, quoniacorporis etiam sua virtus est & vitium.Hoc igii ve rum est quide certe,contrarioru aut contrarias, aut . ealdem
650쪽
LIBER sEPTI Mus easdena esse differentia.Si ergo de contrario cotra tia dicitur,de hoc aut non item,profecto in hoc ipso ea,quae statuta est intelligetur. Cum autem ex genere & differentijs definitio sit, si cotrarij perspicua di clara sit definitio,eius etia de quo agitur, perspicua Haraq; erit definitio. Quonia enim contrarium in eodem genere est in quo alterum contrariu, aut in contrario: quandoque item differentiae aut contra xiae de contrariis, aut eaedem dicuntur: certe de eo quod in controuersiam incidit, aut idem genus, Getiam de contrario dicetur & dpiae cotrariae vel omnes,vel nonnullae,& caeterae eaedem,vel contra differentiae eaedem & genera contraria,vel utraque coatraria & genera & disserentiae, quoniam eadem esse utraque non possunt.Sin secus,ex contrarijs eadem erit definitio. Ex casibus etiam & coniugatis ducu-tur argumenta.Genera n.alia sequuntur, & definitiones aliae alias hoc modo, Si obliuio est depulsio scientiae etia obliuisci depellere scientia erit,& oblitum esse idem quod depulisse scientia. Si igitur unueorum,quae dixi,concessum sit,caetera etiam concedantur necesse est. Itemq; si interitus dissolutio est naturae,interimere etia erit dissoluere natura, & a Commodatae ad interimendu,idem qε accommodatae ad di luendu. Et si id,quod vim habet ad interimendit,idem est qd id,quod vim habet ad dirimendam naturam,interitus etiam diremptio erit naturi Eadem est caeteroru ratio.Ita fit, ut si unumquodli. bet sumptum sit,etiam reliqua omnia concedantur.
Ex iis,quae eode modo inter se affecta sunt,hoc modo,Si id quod salubre est, efficiens est valetudinis, id etiam,quod valet ad firmam constitutionsi corporis,efficiens erit firmae corporis costitutionis, & μprodest,ad bonum efficiendum pertinebit. Eode. n. modo ad suum quicque eorum fine affectum est. Itas unius eorumdefinitio est, vim habere adessiciea.