Historia philosophiae Graecae et Romanae

341쪽

7ν εἶναι τὰ στρογγυλον καὶ τον χαλκέν ουκέτι δ' φαπο- ρία φαίνεται, τι το μεν λη- δε μορφή. τί οὐν τούτου αἴτιον του τὰ δυνάμει ν νεργεία εἶναι, παρὰ τὰ

ποιησαν, εὐοσοις ἐστὶ γενεσις; ουθεν γάρ ἐστιν αἴτιονετερον του θν δυνάμει σφαῖραν νεργεία εἶναι σφαῖραr ἀλλα τουτ' ν τὰ τί ην εἶναι ' κατερφ εστι ὁ

δυνάμει τωθε νεργεία . στε μοιον τῖ ζητεῖν τουενὰς τί αῖτιον καὶ το ῖν εἶναι- εν γάρ τι καστον, κάὶ τὰ δυνάμει καὶ ὀ νεργεία εν πώς εστιν Δύτε αἴτιον

342쪽

aedifficiuna est δυνάμει, si in il neque a aedilicante neque a materia oostat quo ininus aediticetur, intiliter in sonae tum demum dicitur DPάμει nomo, quum nactunt lain sit idoneam in 1 nascaria homo materiam. Contra ἐνέργεta, uuae saepe confundatur eum Preurεμ, ea si actio et tutatio, qua ui ex meri possibilitato ad plenam essentiam enititur atque perducitur, os infran. 325, noti, et Trendetonburg ad Arist. Doran. p. 295 sqq. Grach. d. ates L. p. 157 sqq. - Ο P εἶναι rivi sit explicatissinio peruuiritur Met Z 4 sqq. In universutia sero idona signinoat atquersos or n. e. id vio aliqua res est secunduna notionem suam Met Z, T. 2πω δ' ἡοων νεv in loci nn ira et substantiam definitione circumscriDentam ii. 18). Disteriant ita ut o seor ad genus potissimum spectet, o Gην εἶναι ad soletnam et dinserentias unde etiam Imperfectum illud repetendum videtur ro ει - rato 'P n. e. quod est idcIri atque erat), quo velut divina aliqua mustantia atque causa pridem existens significatur, res singulas ex haerii materia ad certam sorinam tuu ad vitani et actionem individuam ro rator movens ot excitans, cuin o ricior ni nil sit nisi quod aliqua res est quatentis cogitatur et dentitur. Itaque ooίεor interdum opponitur ri r ira et disorio at e distinguitur, sonat post. I, 22 II 6 Top. VII, 3 De Aia. III, 6 Met.

R uariamaam aliis locis in soriti alac Vel ita ora Hinguntur vel inter se crinniantur, ut init interesse videatur, V. Anal posti

insueta est, os Phys VIII, 1, p. 251li 1 et 3 al. Eoidr vindicitur eodeni sensu quo et Z, 10 p. 1035b, 30, tibi materia

carnis et ossium singulomana, e quiuus ni vel illo nonio consistit, opponitur di vi ώς καθόλου . o. hona inis univcrse dicti. Sic etiam aliis Iocis adiectivo torrero ita utitur, ut sero idem significet a z καθ' καστον. CL Bonit ad Metapli p. 336. si semii iniir, duo insunt tali in definitio noquin in substalitia in definitione genus et disserentia, in suustantia materia ut orna εἶδος, μορφη). Genus est Imateria, inde res ad particulares substantias efformiantur. Met Z, 8. ὁ γὰρ όδε ι

Se infinitum est, sive materia, fit certuna aliquid et finitum do Part. n. I, 3. or a*odu λειδος ἐνδεῆ in Indo semiitur ut quaecunque suustantia sit ita est composita sit ex sorina at-

343쪽

quo materia Genus autem sive notio generalis id significat nodpotest dumtaxat esse; uippo est lini quod inter oppositos

suustantia modo fluctuatur eiuscemodi autem est materis. Metid 2. ο μεν πομένει, o δ' ἐναντίον οὐχ πομένει ' Drιν ἄρα τι τρίτον παρὰ τὰ ἐναντία, in Prima materia igitur per se nihil

est, Met. 9 7 omnis materia nini nisi sumianientum remi suig 1- Iamni inde velut ad certam sorinam emergentinna, Met. H, 1. 2ην

δὲ λέγω - τόδε- ουσα ἐνεργεία δυνάμει ἐστὶ τόδε τι. At illa

non ena, neque igitur cognosci potest, sed nonnisi se urtilum analogiam ex sua ad substantiam ration iudicari. Pnys I, 7. δ'

αὐr προς ουσία, ἔχει καὶ το τόδε τι καὶ ο ν. Differentia denimio ost actus latenus opponitur potentiao, siquidem res singulae

in Aristoteli notionem forinae non Imodo corporalem sorinam comprehendore, sed ad id vel maximo pertinere, quod non extrinsecus in aliquam rem in1brinatur, sed ipsa rei nosio est atque substantia. Documento est quod negat cadaveriDus notionem vel sorinam animalis tribui posse, etianas havearat speciem animalis eandemvio rationem esse putauat dissectoruni animalis memororiam. De Pari.

344쪽

ηtantia esse Videbatur: a portino etiam illud quod den nitionem sorinae revocat ad disserentiana, in uu haud procul a Platonis doideis doctrina abest. Sed putabat Aristotelea materiam singulis ao mutabilibus rebus ne essariam ease, quippe ut hae possent contrari in se eoipere, omen et Core. 4 cor δε υὶ μάλιor μεν καὶ κυ- ρiως ὁ ποκείμενον γενεσεως καὶ φθορος δεκrικόν, τρόπον δεrινα καὶ τ ταῖς ἄuαις μεta lata, ore πάντα δεκτικὰ τὰ ναοκείμενα ἐνανrιώσεών τινων. Neouo vero linerentia per se su tantia est, sed ea teritis dumtaxat quatenus inest in materia Top. IV, 2. υ-

stancae emciuntur consociatione generis et disserenuae n. o. eius quod potentia est et eius quod actu est. Quocire si rationem eius consociationis, qualis emitur in singuli suustantiis, explicaro O- Iumus, id maximo spectandum est, ut causam moventum rὐ ποινσαν, aereor' O ἔν εἶναι ὁ στρογγυλον καὶ ὁ χαὶκόν, ὁ κινῆσαν ἐκ δυνάμεως εἰς ἐνέργειαν uua quaeque substantia emciatur trivm

Iet Z I. Πάντα δε τὰ γιγνόμενα πύ τε τινος ἱ- 324γνεται κά ἔκ τινος κά τι. το δ' ἐε ου γίγνεται θ λέγομεν λ - δ' - ο των φύσει τι δντων Ἀδδε τι νθρωπος φυτον λαλλο τι των τοιούτων, Ἀθμάλιστα λέγομεν οἱοίας εἶναι. παντα δε τα γιγνόμενα

μ εἶναι καστον αὐτῶν, τοOτο δ' ἐστὶν εὐεκάστω λη.

Causa movens r ὐφ' i est sorina, qua eo liscrepat a usa sorinali , quod est in ro alia atque extra id posita quod peream efficitur Met. A L συ δνον- ἐνυπάρχονrα- ια, ἀλλα καὶ τῶν κro οἱονδε κινουν. Sunt autem iusdem semper generis ea sorina i) μοειδής , per quam aliquid efficitur, atque ea quae est in alio, quod per illam sicitur, tam in natura quam in arte naturalis enim generatio a comparata est, ut quodque individuum alteriam sui generis individuum pr lucat; itemque in arte actis sorina illa, qua arte exprimitur, antequam exprimatur existit, vi-

345쪽

τῆς γιείας καὶ ης οἰκίας. Causa igitur movens ei quod per eam efficitur genere amnis est, sed numero diversa, imaulem eadem idem efficit etiam in alia uinteria aliove individuo. et Z 8. νερb ore ro γεννῶν οιουτον μεν οἱονδε γεννωμενον, ου μενroeto , t γε, οὐδ' ἔνδε ἀριθμῶ dii rc εἴδει, οἰον ἐνδεοις φυσικοῖς ' ανθρωπος γαρ ανθρωπον γεννθ. Praeter causas moventes, pia vel in natura vel in arto cernuntur, casias quomae r αυτόματον, ab Aristotele inter ansas numeratur, sed non nisi aris

325 Plus II, 3. ιωρισμένων δε τούτων πισκεπτέον περὶ τω αἰτίων, ποῖά τε καὶ πύσα τον ριθύν ἐστιν. ἐπεὶ γαρ τοs ἰδέναι χάριν η πραγματεία, εἰδέναι δ' οὐ πρότερον οἰόμεθα εκαστον πριν - λάβωμεν τι διὰ τί περὶ καστον τουτο δ' ἐστὶ το λαβεῖν την πρώτην αἰτίαν), δηλον τι καὶ μιν τουτο ποιητέον και περι γενέσεως και φθορstς καὶ πάσης τῆς φυσικῆς μεταβολῆς, πως εἰδότες αυτῶν τα ἀρχας ἀνάγειν εις αὐτας πειρῶμεύατων ζητουμένων εκαστον ενα μεν οὐν τρόπον αιτιο λέγεται, ἐξ ου γίγνεταί τι ἐνυπάρχοντος οἷον ὁ χαλκος το ἀνδριάντος και ὁ ργυρος τῆς φιάλης και τα τούτων γένη, ἀλλον δε τι εἶδος και ὁ παράδειγμα- ' τουτοδ' ἐστιν ὁ λόγος ὁ του τί ην εἶναι και τα τούτου γένη, οIον Ο δια πασῶν τα δύο πρὸς εν, και λως ὁ ἀοι

θμὸς καὶ τα μέρη τα ἐν τω λύγω. ετ ὁθεν Ἀρχη τῆς μεταβολης η πρώτη ντης ρεμήσεως, οἷον ὁ βουλεύσας

αιτιος, και ὁ πατh του τέκνου, και λως τι ποιουν του ποιουμένου και ὁ μεταβάλλον του μεταβαλλομενου ετιῶ τι τέλος τουτο δ' ἐστι τι υ νεκα οἷον το περιπατεῖν φυγίεια δια τί γα περιπατει φαμεν να υγιαων καὶ εἰπύντες ουτως οἰόμεθα ἀποδεδωκέναι δ αιτιον. καὶ σα δὴ κινήσαντος λλου μεταρ γίγνεται οὐ τέ

λους , Iον της γιείας η ἰσχνασία νῆ κάθαρσις η τα

346쪽

φήρμακα η τὰ οργανα πάντα γὰρ τα0τα του τέλους ενεκά εστι, διαφερε δ' αλλήλων, θντα τὰ μὲν εργα τὰ

a Consulto utitur ba voco Ialonica, παράδειγμα, ne dubito-tur viii id quod idos sive oo v ala eo dicitur illuni sit atque παράδειγμα iV ιδία Platonis Naturam generantem eum artis coconaparat, qui specioni rei conficiundae in an tui liabeat insitani. Dc oriatula rί, εἶναι s. u. 323, not. δια πaoῶν cst inusi- cortini vocat,illum. Pleno dicitur 4 δια πασῶν χορδῶν αρμονία .

CL Mot. I, 2, Di de linei quatuor causis iisOm vectis. Ad nas ouatuor causas omnium quaecunque lint principia ab Aristotelo rovocantur. CL Anal post II, 11 de Genor. n. I, 1 Met. A, 3 II, 4 Causa finalis ro ἐλος, ου νεκα euin causa Inovente eoniuncta est propterea quod, ut sicunuuo fit alimaid, finis propositus sit necesse est, propter quom illud fiat, non solum in arte veritur etiam in naturii. De art. n. I, 1. φεσις νεκά του ποιε πάνrα. et M 3. τέλος γὰρ γενέσεως καὶ κινησεως πάσης του ἔσrιν so. ου νεκα καὶ τἀγαθόν . Id autem quod fit, si vosnis generationis, est actus ἐνέργεια formae, ideoquo forina sivo sunstantia in aetii idem est quod causa finalis. De art. An Ι 1.

γὰρ γένεσις νεκα τῆς οὐσίας ἐστίν, ἀλλ' οὐχ η υσία νεκα ης

γενε σεως. De Gen. n. V, 1. Eadem consecutione fit ut energia et finis Aristololi sero idem significent et ut energia non modo finis et actus triuuatur, sed etiam motus Met. 6 8 it in

347쪽

Asr φανερον οra vosa a ro εἶδος ἐνέργειά ἐστιν. Quo loco indicatur differentia inter energiana et enteleoniam viae Vel live sitato noni uni significatur, L Iemlelenburg ad Arist. do n. p. 296 Bonita ad Metaph. p. 387. inlinii ἐντελέχεια, ut descenat, adiectivo ἐνrελεχῆ i. e. plenus periectus, ita ipsa ni perfectiο-noi rei signitficat, ἐνέργεια vero derivatum illud a vecto ἐνεργεῖν, eam Rotionem et eum motum, quo ni ex possibi Iitato ad peri,ctionem enititur, siet. 9, 3, p. 1047 a 30 ib. 8, p. 10504, 23,

ἐνεργεια, peculiarem octini nauere dicit sicubi agatur de mutation motu, ait IemPie dicit pertinere et tendere, σννrείνειν, συγ rεθεῖσθαι, ad Priaέχειαν . . ad periectum rei statum, pii inde essiciatur ut alteritu proprio nisiun, alterrum finem signiGetis sic intersit inter ἐνέργειαν, κίνησιν explicatur vitiis s. cloaγα κίνησις αrελής, ἰοχνασία μάθησις , βάδισις, οἰκοδόμησις ' Diae δὴ ' κινήσεις, καὶ αrελεἰς γε οὐ γαρ ἄμα βαδίζει καὶ βεβάδικεν, οὐδ' οἰκοδομεῖ καὶ κοδόμηκεν, οὐδὲ γίγνεrαι καὶ γέγονεν κινεῖτε - καὶ κεκίνηκεw dii' rερον καὶ κινεῖ καὶ κεκίνηκεν φ . - ρακε δε καὶ ρ ἄμα ro Drδ και νοεῖ καὶ νενό εν. ην μεν οὐνroιαυtην ἐνέργεων λέγω, ἐκείνην δε κίνησιν. μεν ουν ἐνεργεία τί τέ ἐστι καὶ ποῖον ἐκ τούrων καὶ ῶν οιουrων δῆλον μῖν στω:undo intolligitur κίνησιν eam modo viam significare, qua 1id a potentia ad persectionem perducitur, ἐνέργειαν autem eam acti neIII, quae causam Suavi et finem simul compleositur ne desinuesse tun cum finem assecuta est, L Bonit p. 396. Denique aequitur ex iisdem ut sorina et finis revera unum idemque sit. Vormi tamen et causa movens et finis, etiamsi oppositi sint tanquain initium et finis motus, Meti , , anae quodam modo ad idem revocari possunt Phys II, 7. Ἐρχεrαι δὲ τὰ τρία ις ἔν πολλάκις το μεν γαρ τί ἐσt - - ου νεκα εν ἐστι, ὁ δ' ὁθεν Ἀμνησις πρῶτον εἴδει ταυr rovrοις ἄνθρωπος γαρ νθρωπον γεννα. καὶ χωρ ὁσα κινούμενα κινεῖ. Discrepat illa ab eo quod movetur non larina sed numero, T. Ot ad n 324. Materia contra tribus istis causis opposita est quod contrarium ab Aristotele eodem quo a Platone modo ad conuarium inter bonum rivo finem et nocessitatem refertur Phys II, 9. ἐν γαρ γ vi r ἀναγκαῖον, τυ δ' - ενεκα ἐν φ όγω CL do Part. n. Ι 1. maioriani nil nisi pro mug. 3 seribendum esse vidit Bonna. - Idem pro vulg. κινε&αι. - Hem ex Cod. v pro vulg. κινεῖrαι.

348쪽

I Qt II, 4. Oταν δή τις ζητ τί ὀ αἴτιον. πε 32Gπλεοναχῶς τα αἴτια λέγεται, πάσας δε λέγειν τὰς ἐνδεχομένας αἰτίας οἴ- ἀνθρώπου τις αἰτία ς λη αρατὰ καταμήνια ' τί δ' ς κινουν αρα το πίομα τί 'ῶς τὰ ιdος τὀ τί ην ιναι τί δ' ῶς ου νεκα τὼ τέλος. Ib. Ἐνδέχεται γὰρ τω χα πάντας τους τρόπους των αιτίων πάρχειν, Ιον οἰκίας θεν μεν ῆ κίνησις τέχνη και ὁ οἰκοδύμος ου ' νεκα, εργο υληχε θκαὶ λιθοι τὼ δ' ειδος ὁ λύγος.

a Mensti na Aristoteli vide Dantur esse materia an irnali ain, semen nusii movenS, Met. A, 6, De Gen. An I, 19. 20, iapi opter Patrem Potius Iam matrem originei stirpis reserendat esso

iudicat, ct A, 6, 28, II, 4 Do Gen. n. II, 1, 4. - Opus

349쪽

327 Phys. Ill I. Φαμεν δη την κίνησιν εἶναι εντελε- χειαν του κινητου 'τύν. ἀναγκαῖον ἄρα πάρχειντα πράγματα τα δυνάμενα κινεῖσθαι καθ' κάμην κίνησιν καὶ χωρὶς δε το της κινήσεως ρυσμοs, - αν

ὁμολογήσειεν ἀναγκαῖον εἶναι κινεῖσθαι το δυνατι κινεῖσθαι καθ' κάστqν κίνησιν οἱον ἀλλοιουσθαι με το ἀλλοιωτόν, φέρεσθαι δε τὰ κατὰ τόπον μεταβλητύν. στεδει πρότερον καυστὰν εἶναι πριν κάεσθαι και καυστικὴν πρὶν κάειν οὐκουν και αὐτα ἀναγκαῖον η γενεὐαι ποτε οὐ δντα λάχια εἶναι εἰ μεν τοίνυν ἐγενετο των

κινητῶν εκαστον, ἀναγκαῖον πρότερον τῆς ληφθείσης ἀλ- λην γενέσθαι μεταβολ4 κά κω σιν καθ' ην γενετο τὰ δυνατὰ κινηθῆναι θ κινησαι. εἰ δ' ὁντα προυπῆρχεν ἀεὶ κινήσεως η fσης ἀλογον με φαίνεται και αὐτόθενεπιστήσασιν οὐ μην ἀλλα μαλλον τι προζουσι τουτοσυμβαίνειν ἀναγκαῖον ει α των με κινητῶν δντων τῶν ὁ κινητικῶν τε μεν εσται τι πρῶτον κινουν, τὸ δε

μεταβάλλειν πρύτερον ἐν γάρ τι αἴτιον τῆς ρεμίας Ἀγαρ ρεμησις στερησις τῆς κινήσεως. στε προ της πρῶ-

της μεταβολῆς σται μεταβολη προτερα. ὁ δ' τὼς λόγος καὶ περὶ το0 φθαρτον εἶναι την κίνησιν καθάπερ γαρ επὶ του γενεσθαι κίνησιν συνεβαινε προτερανδειναί τινα μεταβολhν τῆς πρώτης, ουτως ενταὐθαυστερα τῆς τελευταίας οὐ γαρ ἄμα παύεται κινούμενον και κινητὰ δν, οἷον καύμενον καὶ καυστὀν δν ἐν- δεχεται γαρ καυστὰ εἶναι, καύμενον , ουθε κιν ικὼν κά κινουν κά τὀ φθαρτὰν ὁ δεήσει φθαρῆναι ὁταν φθείρηται κά τὀ τούτου φθαρτικὼν πάλιν στερον καὶ γαρ φθορὰ μεταβολή τις στίν. -τα- έδυ- νατα δηλον, ἔστιν ἴδιος κίν σις Ελλ' ο υχίτε μεν νύτε ὁ os.

Eodem loco alia insuper Mailriis motuna infini uni esse priνbetur argumenta expromuntur, partim tib insinitate temporis unita, quod

350쪽

ait nil nisi Hstos motus, partim ea rae a novis apposita sunt copiosius persequentia. T. Mot. A, 6. st haec congcoutio doctrimac qua statuitur necesse esse IO ue naneat suam causanimoventem in alio quopiam quod actu sit positam, noc autem arsus in alio, et ita in infinitum Sequitii ut id quod aetu est prius existat eo quod potentia est, saltem secundiarii notionem suam. Ib. 7. Infinitum rumini rotuna volui scinpiteritam natura vitam ess doce Dat Phys VIII, 1 init. In a loco comi docti ilia ei refellenda erat, mi initiunt motus repetenant ab aninam, quippe so ipsam movente. Iti. 5. Tr διώρισra Ort κινεera ro κινηrόπι-OPro δ' ἐστὶ δυνάμει κινούμενον, ου ἐντελεχεία 'o δε δυνάμει εις νrελεχειαν βαδίζει. or δ' η κίνησις νrεὶέχει κινηrOD rελής. δε κινουν δ' ἐνεργεία ἐστίν, οἰον θερμαίνει το θερμον καὶ λως γεννῶ τ ἔχον ειδος. - - μεν ἄρα κινεῖ, δε κινεῖra rosαυrδ αυr κινουνros. Or δ' οὐκ εorιν αυtb-ύr κινεῖν Ουtως σθέ-rερον ς' καrίρου κινεῖσθαι, ἐκ τῶνδε φανερόν. Osreisa horae

διαλείπειν, νάγκη εἶναί τι ο πρῶτον κινεῖ, εἴτε ν εἴτε πλείω και τὰ πρῶτον κινουν ἀκίνητον. καστον μεν ουνὰἴδιον εἶναι τῶν κιν - μεν κινουντων δε ουδεν προς τον νυν λέγον τι ἀναγκαῖον εἶναί τι το ἀκίνητον

μεν αυτ πάσης τῆς κτὼ μεταβολῆς. και πλῶς καὶ

κατὰ συμβεβοκύς, κινοτικον δ' τερου δηλον δε σκο-πουσιν. στω ὁ δεῖ τις βούλεται, ἐπί τινων ἐνδεχύμενονῶστ' εἶναί ποτε και μὴ εἶναι νευ γενiσεως και φθορὰς ' τάχα γαρ ἀναγκαῖον εἴ τι μερες τε μεν ἔστιν ύτε δει η ἐστιν νευ του μεταβὰλλειν, τε μεν εἶναι ὁτε δε μηεἶναι πὰν τι τοιουτον καὶ τῶν αὐχῶν τῶν κινητων με κινητικῶν δ' ἐνίας τε μεν εἶναι τε δε μ' εἰναι ἔνδεχέσθω και τουτο ἀλλ' ο τι πάσας γε δυνατόν δηλον γαλῶς αἴτιον τι τοις αὐτ εαυτα κυνοθσίν εστι τοὐ