Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

31쪽

HEROD DTI ἡ Πυθίη ἀπικομένοισι ἐς Θελφοὐς ουκ ἔφη χρήσειν, πρὶν ῆ τον νηον της 'Aθηναίης ἀνορθώσωσι, τον ενέ- 20 πρησαν χώρης τῆς Μιλησίης ἐν Ἀσσησῶ. Θελφῶν οἶδα

ἐγὼ ουτω ἀκουσας γενέσθαι ' Μιλήσιοι δε τάδε προστιθεῖσι τουτοισι, Περίανδρον τον Κυψελου ἐόντα Θρασυβούλω τῶ τότε Μιλητου τυραννευοντι ξεῖνον ἐς τὰ μάλιστα, πυθόμενον τὼ χρηστήριον τὰ τῶ 'Aλυάττη γενόμενον, πέμψαντα αγγελον κατειπεῖν, ὁκως ἄν τι προειδὼς προς τὀ παρεὸν βουλευηται. Μιλήσιοι μεν νυν 21 ουτω λέγουσι γενέσθαι. Ἀλυάττης δὲ, ως οι ταυτα ἐξηγ- γελθη, αυτίκα ἔπεμπε κήρυκα ἐς Μίλητον βουλόμενος σπονδὰς ποιήσασθαι Θρασυβουλω τε καὶ Μιλησίοισι χρόνον οσον ἀν τον νηὀν οἰκοδομῆ. ὁ μεν δη ἀπόστολος ἐς την Μίλητον ῆαν. Θρασυβουλος δὲ σαφέως προπεπυσμενος πάντα λόγον καὶ εἰδὼς τὰ Ῥλυάττης μέλλοι ποιήσειν, μηχανῆται τοιάδε ' ὁσος ἐν ἐν τῶ ἄστει σῖτος καὶ εωυτου καὶ ἰδιωτικὸς, τομον πήντα συγκομίσας ἐς την ἀγορὴν προεῖπε Μιλησίοισι, ἐπεὰν αυτὸς σημήν'i, τότε πίνειν τε πάντας καὶ κώμω χράσθαι ἐς ἀλλήλους. 22 Tαυτα δε ἐποίεέ τε καὶ προηγόρευε Θρασυβουλος τῶνδεεῖνεκεν, ὁκως ἄν δη ὁ κῆρυξ ὁ Σαρδιηνὸς ἰδων τε σωρὸν μεγαν σίτου κεχυμένον καὶ τοὐς ἀνθρωπους εν ευπαθείησι ἐόντας ἀγγείλη Ἀλυάττη. τὰ δὴ καὶ ἐγένετο ρως γὰρ δὴ ἰδων τε ἐκεῖνα ὁ κῆρυξ καὶ εἴπας προς Θρασυβουλον τὰς ἐντολὰς του Λυδου ἀπῆλθε ἐς τὰς Σάρδις, ῶς ἐγὼ πυνθάνομαι, δι ουδεν ἄλλο ἐγένετο ἡ διαλλαγή. ἐλπίζων γὰρ ὁ Ἀλυάττης σιτοδείην τε εἶναι ἰσχυρὴν ἐν

τῆ Μιλήτω καὶ τον λεὼν τετρυσθαι ἐς τὸ ἔσχατον κα- κοs, qκουε του κήρυκος νοστήσαντος ἐκ τῆς Μιλητουτοὐς ἐναντίους λόγους, ῆ ώς αυτὸς κατεδόκεε. μετὰ δὲ ῆ τε διαλλαγή σφι ἐγένετο ἐπ' ω τε ξείνους ἀλλήλοισι εἶναι καὶ ξυμμάχους, καὶ δύο τε ἡντὶ ενὸς νηοὐς τ'

32쪽

Ι. IB. I. C A P. 19 - 24.

Αθηναίη φκοδόμηbε ὁ Ἀλυάττης ἐν τῆ Ἀσσησῶ, αυτός

τε ἐκ τῆς νουσου ἀνέστη. κατὰ μεν τον προς Μιλησίους τε και Θρασύβουλον πόλεμον Ἀλυάττy ῶδε ἔσχε. Περίανδρος δε ἐν Κυψελου παῖς, οὐτος ὁ τῶ Θρα- 23συβούλω το χρηστήριον μηνύσας. ἐτυράννευε δε ο Πε- . ρίανδρος Κορίνθου ' τῶ δὴ λέγουσι Κορίνθιοι ὁμολγέουσι δέ σφι Λέσβιοι) εν τῶ βίω θῶυμα μεγιστον παραστῆναι, Ἀρίονα τον Μηθυμναῖον επὶ δελφῖνος ἐξενειχθέντα ἐπι Tαίναρον, ἐόντα κιθαρωδὸν των τότε ἐόντων οὐδενὸς δευτερον, και διθύραμβον πρῶτον ανθρώπων τῶν ημεῖς ἴδμεν ποιήσαντά τε καὶ ουνομάσαντα καὶ διδάξαντα ἐν Κορίνθω. lτοsτον τον υρίονα λέγουσι, 24 ητον πολλὸν του χρόνου διατρίβοντα παρὰ ΠεριάνδρP, ἐπιθυμSσαι πλῶσαι ἐς γταλίην τε καὶ Σικελίην, ἐργασάμενον δε χρήματα μεγάλα ἐθελῆσαι ὀπίσω ἐς Κόρινθον ἀπικέσθαι. ὁρμῆσθαι μήν νυν ἐχ Tάραντος, πιστευοντα δὲ Ουδαμοῖσι μὰλλον ῆ Κορινθίοισι μισθώσασθαι πλοῖον ἀνδρῶν Κορινθίων ' τοὐς δὲ ἐν τῶ πελάγει ἐπιβουλευειν τον Ἀρίονα ἐκβαλόντας ἔχειν τὰ χρήματα ' του δὲ συνέωτα τosτο λίσσεσθαι, χρήματα μέν σφι προGντα, ψυχὴν δε παραιτεόμενον. ουκ ἄν δὴ πείθειν αυτὸν τουτοισι, αλλὰ κελευειν τους πορθμέας ῆ αυτὸν

διαχρῆσθαί μιν, ώς ὰν ταφῆς ἐν γῆ τύχη, ἡ ἐκπηδῆν

ἐς τὴν θάλασσαν τὴν ταχίστην. ἀπειληθέντα δὲ τὸν Ἀρίονα ἐς ἀπορίην παραιτήσασθαι, ἐπειδή σφι ουτωδοκέοι, περιιδεῖν αυτὸν ἐν τῆ σκευῆ πάσρ στάντα ἐν τοῖσι εδωλίοισι ἀεῖσαι ἀείσας δὲ υπεδέκετο ἐωυτὸν κατεργάσεσθαι. καὶ τοῖσι ἐσελθεῖν γὰρ ηδονὴν, εἰ μέλλοιεν ἀκούύεσθαι του ἀρίστου ανθρώπων ἀοιδου, ἀναχωρῆσαι ἐκ τῆς πρύμνης ἐς μέσην νέα. τὸν δὲ ἐνδόντα τε πῆσαν τὴν σκευὴν και λαβόντα τὴν κιθάρην, στάντα ἐν τοῖσι ἐδωλίοισι διεξελθεῖν νόμον τὸν ὀρθιον, τελευ-

33쪽

τῶντος δὲ τοs νόμου ἐῖψαί μιν ἐς την θάλασσαν εωυτὸν, ως εἶχε, ουν τη σκευὴ πάσll. καὶ τους μεν ἀποπλώειν ἐς Κόρινθον, τον δε δελφῖνα λέγουσι υπολαβόντα ἐξ νεῖκαι επὶ μίναρον. αποβάντα δε αυτὸν χωρέειν ἐς Κόρινθον σῶν τη σκευῆ, καὶ ἀπικόμενον ἀπηγέεσθαι παν τὸ γεγονός. Περίανδρον δε υπὸ ἀπιστίης Ἀρίονα μὲν ἐν φυλακρ ἔχειν ουδαμῆ μετιέντα, ἀνακῶς δε ἔχειν τῶν πορθμέωw ως δὲ ἄρα παρεζναι αυτοὐς, κληθέντας ἱστορέεσθαι, εἴ τι λέγοιεν περὶ 'Αρίονος. φαμένων δὲ ἐκείνων, ώς εἴη τε σῶς περὶ Λαλίην καί μιν ευ πρήσοντα λίποιεν ἐν Tάραντι, ἐπιφανῆναί σφι τον Ἀρίονα, περ ἔχων ἐξεπήδησε καὶ τους ἐκπλαγέντας Ουκ ἔχειν ἔτι ἐλεγχομένους ἀρνέεσθαι. Wsτα μέν νυν Κορίνθιοί τε καὶ Λέσβιοι λέγουσι, καὶ Ἀρίονός ἐστι ανάθημα

χάλκεον ρυ μέγα ἐπὶ ινάρφ, ἐπὶ δελφινος ἐπεὰν ανθρωπος. l25 Ἀλυάττης' ὁ Λυδος τον προς Μιλησίους πόλεμον

διενείκας μετέπειτεν τελευτὰ, βασιλευσας ἔτεα επτὰ καὶ πεντήκοντα. ἀνέθηκε δε ἐκφυγὼν την νουσον δεύτερος

ολος τῆς οἰκίης ταυτης ἐς Θελφους κρητῆρά τε ἀργέ-

ρεον μέγαν καὶ ὐποκρητηρίδιον σιδήρεον κολλητὀν, θέης ἄξιον διὰ πάντων τῶν ἐν Βελφοισι αναθημάτων, Γλαύκου του λίου ποίημα, ὁ ς μουνος δη πάντων αν- θρώπων σιδήρου κόλλησιν ἐξευρε. 26 Πλευτησαντος δὲ 'Aλυάττεω ἐξεδέξατο την βασι-

ληχν Κροῖσος ὁ Ἀλυάττεω, ἐτέων ἐὼν ἡλικίην πέντε καὶ τριήκοντα, ἔς δὴ Ἐλλήνων πρώτοισι με κατο

εσίοισι. ἔνθα δὴ οἱ εφέσιοι πολιορκεύμενοι υπ' αυ- του ἀνέθεσαν την πόλιν τῆ Ἀρτέμιδι, ἐξάψαντες ἐκ του νηου σχοινίον ἐς τὀ τεῖχος. ἔστι δὲ μεταξυ τῆς τε παλαιῆς πόλιος, ἡ τότε ἐπολιορκέετο, καὶ του νηου επτὰ στάδιοι. πρώτοισι μὲν δὴ τουτοισι ἐπεχείρησε ὁ μοῖ-

34쪽

LIB. I. CAP. 24 - 29.

σος, μετὰ δὲ εν μέρει ἐκάστοισι ζώνων τε καὶ Αἰολέων, ἄλλοισι ἄλλας αἰτίας ἐπιφέρων, των μεν ἐδυνατο μέζωνας παρευρίσκειν, μέζονα ἐπαιτιώμενος, τοῖσι δὲ αυτῶν

κατεστράφατο ἐς φόρου απαγωγην, τὸ ἐνθεμεν ἐπενόεε νέας ποιησάμενος ἐπιχειρέειν τοῖσι νησιώτῖσι. ἐόντων δέ οι πάντων δεοίμων ἐς την ναυπηγίην, οἱ μὲν Βίαντα λέγουσι τον Πριηνέα ἀπικόμενον ἐς Σάρδις, οἱ δὲ Πιττακὰν τον Μυτιληναῖον, εἰρομένου Κροίσου εἴ τι εἴη νεώτερον.περὶ την Ἐλλάδα, εἰπόντα τάδε καταπαυσαι την ναυπηγίηw γδ βασιλεs, νησιῶται Ἀπον συνωνέονται μυρίην, ἐς Σάρδις τε καὶ ἐπὶ σὲ ἔχοντες ἐν νῶ στρατευεσθαι. μοῖσον δὲ ἐλπίσαντα λέγειν ἐκελνον ἀληθέα, εἰπεῖw Aῖ γὰρ τομο θεοὶ ποιήσειαν ἐπὶ νόον νησιώτησι, ἐλθεῖν ἐπὶ Λυδῶν παῖδας σὐν Ἀποισι. ν δὲ υπολαβόντα φάναι 'R βασιλεs, προθυμως μοι φαίνεαι ευξασθαι νησιώτας ἱππευομένους λαβεῖν ἐνηπείρω, οἰκότα ἐλπίζων ' νησιώτας δὲ τί δοκέεις ελε- σθαι ἄλλο η, ἐπεί τε τάχιστα ἐπύθοντό σε μέλλοντα ἐπὶ σφίσι ναυπηγέεσθαι νέας, λαβεῖν ἀρώμενοι Λυδοῖς ἐν θαλάσση, ωα υπὲρ των ἐν τρ ηπείρω οἰκημένων Ἐλλήνων τίσωνταί σε, τοὐς σὐ δουλώσας ἔχεις; Κάρτα τε ἡσθῆναι Κροῖσον τω ἐπιλόγω, καί οἱ προσφυέως γὰρ

δόξαι λέγειν, πειθόμενον παυσασθαι τῆς ναυπηγίης. καὶ ουτω τοῖσι τὰς νήσους οἰκημένοισι 'γωσι ξεινίην συνεθήκατο. κρόνου δὲ ἐπιγινομένου καὶ κατεστραμ- 28 μένων σχεδὸν πάντων των ἐντὸς Ἀλυος ποταμοs οἰκημένων πλὴν γὰρ Κιλίκων καὶ Λυκίων τοὐς ἄλλους πάντας υπ' ἐωυτῶ εἶχε καταστρεψάμενος ὁ Κροῖσος ' εἰσὶ δὲ οἶδε, Λυδοὶ,J Φρυγες, Μυσοὶ, Μαριανδυνοὶ, αλυβες, Παφλαγόνες, Θρήῖκες οι Θυνοί τε καὶ Βιθυνοὶ, Κῆρες, 'Iωνες, Θωριέες, Αἰολέες, Πάμφυλοι , κατε- 29

35쪽

ΗER0D0TIστραμμενων δὲ τουτων καὶ προσεπικτωμένου Κροίσου δοῖσι, ἀπικνέονται ἐς Σάρδις ἀκμαζουσας πλουτωαλλοι τε οι πάντες ἐκ της Ἐλλάδος σοφισταὶ, οῖ τοὐτοντον χρόνον ἐτυγχανον ἐόντες, ῶς ἔκαστος αυτῶν ἀπικνέοιτο, καὶ δη καὶ Σόλων ἀνὴρ Ἀθηναῖος, δς Αθηναίοισι νόμους κελευσασι ποιήσας ἀπεδήμησε ἔτεα δέκα, κατὰ θεωρίης πρόφασιν εκπλώσας, ῖνα δη μη τινα των ωόμων ἀναγκασθῆ λειαι των μετο. αυτοὶ γὰρ Ουκ οἷοί τε ησαν αυτὸ ποιῆσαι Ἀθηναῖοι ' ὁρκίοισι γὰρ μεγάλοισι κατείχοντο δέκα ἔτεα χρήσεσθαι νόμοισι, τους αν σφι

ἡ ιο Σόλων θῆτ- Aυτῶν δη ἁν τούτων καὶ της θεωρίης ἐκδημήσας ς Σουλωνl εῖνεκενὶ ἐς Αἴγυπτον ἀπίκετο παοὰ Ἀμασιν καὶ δη καὶ ἐς Σάρδις παρὰ Κροῖσον. ἀπικόμενος δῖ ἐξεινίζετο ἐν τοῖσι βασιληχισι υπὸ τοὐ Κροίσου ' μετὰ δὲ, η μέρη τρίτη η τεταρτy, κελεύσαντος Κροίσουτον Σόλωνα θεράποντες περιῆγον κατὰ τους θησαυροῶς, καὶ ἐπεδείκνυσαν πάντα ἐόντα μεγάλα τε καὶ ὁλβια. θηησάμενον δέ μιν τὰ πάντα καὶ σκεψάμενον, λ οι κατὰ καιρὸν ἡν, εἰ μετο ὁ Κροῖσος τάδε ' Σεῖνε Ἀθηναῖε, παρ ημέας γὰρ περὶ σέο λόγος ἀπῖκται πολλὸς καὶ σοφίης εῖνεκεν τῆς σῆς καὶ πλάνης, ῶς φιλοσοφέων γην πολλὴν θεωρίης εῖνεκεν ἐπελήλυθας ' νυν ών ψερος ἐπείρεσθαί μοι επῆλθε, εἴ τινα εδη πάντων ειδες ὀλβιώτατοw Ο μεν ἐλπίζων ειναι ανθρώπων ὀλβιώτατος ταυτα ἐπειρώτα, Σόλων δὲ Ουδὲν υποθωπευσας, αλλὰ τῶ ἐόντι χρησάμενος λέγει In βασιλευ, πλλον υ - ναῖον. 'Aποθωυμάσας δε μοῖσος το λεχθεν εῖρετο ἐπιστρεφέως ' in κρίνεις πλλον εἶναι ὀλβιώτατον; Ο δὲ εἶπε Τέλλω τοsτο μεν τῆς πόλιος ευ ἡκουσης παῖδες ῆσαν καλοί τε κἀγαθοὶ, καί σφι εἶδε ἄπασι τέκνα ἐκγενόμενα καὶ πάντα παραμείναντα, τοὐτο δε τοὐ βίου

ευ ῆκοντι, ώς τὰ παρ' ἡμῖν, τελευτὴ τοὐ βίου λαμπρο-

36쪽

LIB. I. CAP. 29 - 32.

τάτη ἐπεγένετο γενομένης γὰρ 'Aθηναίοισι μάτης προς τοὐς ἀστυγείτονας εν ρλευσῖνι βοηθήσας καὶ τροπην ποιήσας των πολεμίων ἀπέθανε κάλλιστα, καί μιν Ἀθηναῖοι δημοσ4 τε εθαψαν αυτου, τll περ ἔπεσε, καὶ ετίμησαν μεγάλως. Σὸς δὲ τὰ κατὰ τον Ἀλλον προετρέ-3I. ψατο ὁ Σόλων τον Κροῖσον εἴπας πολλά τε και ὁλβια, ἐπειρώτα, τίνα δευτερον μετ' εκεῖνον ἐμι, δοκέων πάγχυ δευτερεῖα γῶν οἴσεσθαι. ὁ δὲ εἶπε ' Κλέοβίν τε καὶ Βίτωνα. τουτοισι γὰρ ἐοsσι γένος Ἀργείοισι βίος τε ἀρκέων ὐπῆν καὶ προς τουτω ἐώμη σωματος τοιήδε'

ἀεθλοφόροι τε ἀμφότεροι ομοίως ἐσαν, και δη καὶ λέγεται ὁδε ὁ λόγος ' ἐουσης ὁρτῆς τη Ηρη τοῖσι 'Αργείοισι ἔδεε πάντως την μητέρα αυτῶν ζευγεῖ κομισθῆναιες τὸ ἱρὸν, οἱ δέ σφι βόες ἐκ τοs αγρου οὐ παρεγίνοντο ἐν ἀρη ἐκκληάμενοι δὲ τη λη οἱ νεηνίαι ἀποδυντες αυτοὶ υπὸ την ζευγλην εἷλκον την ἄμαξαν, ἐπι τῆς αμάξης δέ σφι ἀχέετο ἡ μήτηρ. σταδίους δὲ πέντε καὶ

τεσσεράκοντα διακομίσαντες ἀπίκοντο ἐς τὸ ἱρόν. ταυταδέ σφι ποιήσασι καὶ ὀφθεῖσι υπὸ τῆς πανηγυριος τελευτὴ του βίου ἀρίστη ἐπεγένετο, διέδεξέ τε ἐν τουτοισι οῶς ἄμεινον εχ ἀνθρωπω τεθνάναι μῆλλον ἡ ζώειν. Ἀργεῖοι μὲν γὰρ περιστάντες ἐμακάριζον των νεηνιέων την ρώμην, αἱ δὲ Ἀργεῖαι την μητέρα αυτῶν, οῖων τέκνων ἐκυρησε. ἡ δὲ μήτηρ περιχαρὴς ἐουσα τ' τε ἔργω καὶ τη φήμη στῆσα ἀντίον του ἀγάλματος ευ-

χετο, Κλεόβι τε καὶ Βίτωνι τοῖσι λυτῆς τέκνοισι, οι μιν ἐτίμησαν μεγάλως, δοsναι τὴν θεῖν, τὸ ἀνθρωπω τυχεῖν ἄριστόν ἐστι. μετὰ ταύτην δε τὴν ευχὴν ῶς ἔθυσάν τε καὶ ευωχήθησαν, κατακοιμηθέντες ἐν αυτῶ τῶἱρῶ οἱ νεηνίαι ουκέτι ἀνέστησαν, ἀλλ' ἐν τέλει τουτω ἔσχοντο. -γεῖοι δέ σφεων, εἰκόνας ποιησάμενοι ἀνέθεσαν ἐς Λελφοῖς ώς ἀνδρῶυ ἀρίστων γενομένων. Σύ- 3a

37쪽

HERODOTIλων μὲν δη ευδαιμονίης δευτερεῖα ἔνεμε τουτοισι, Κρομοος δὲ σπερχθεὶς εἶπε Σὸ ξεῖνε Ἀθηναῖε, η δε ἡμετέρηευδαιμονίη ουτω τοι ἀπέρριπται ἐς τὸ μηδεν, ῶστε Ουδε ἰδιωτέων ἀνδρῶν ἀξίους ἡμέας ἐποίησας; U δὲ εἶπε Κροῖσε, ἐπιστάμενόν με τὰ θεῖον παν ἐὸν φθονερόν τε καὶ ταραχῶδες ἐπειρωτας ἀνθρωπηων πρηγμάτων περι. εν γὰρ τω μακρῶ χρόνω πολλὰ μεν ἔστι ἰδεῖν, τα μη τις ἐθέλει, πολλὰ δὲ καi παθεῖν. ἐς γὰρ ἔβω-

μηκοντα ἔτεα ουρον της ζόης ἀνθρώπω προτίθημι. ουτοι ἐόντες ἐνιαυτοὶ ἐβδομηκοντα παρεχονται ημε9 ς διηκοσίας καὶ πεντακισχιλίας καὶ δισμυρίας, εμβολίμου μηνὸς μη γινομένου ' εἰ δὲ δη ἐθελήσει τουτερον των ἐτέων μηνὶ μακρότερον γίνεσθαι, λα δη αἱ ἄραι συμβαίνωσι παραγινόμεναι ἐς τὸ δέον, μῆνες μεν παρὰ τὰ ἐβδομηκοντα ἔτεα οἱ ἐμβόλιμοι γίνονται τριήκονταπέντε, ἡμέραι δε ἐκ τῶν μηνῶν τουτων χίλιαι πεντήκοντα. τουτων τῶν ἀπασέων ἡμερέων τῶν ἐς τὰ ἐβδομήκοντα ἔτεα, ἐουσέων πεντήκοντα καὶ διηκοσίων καὶ

ἐξακισχιλίων καὶ δισμυρίων, ἡ λέρη αυτέων τῆ ἐτέρη ἡμερη τὸ παράπαν ουδεν ὁμοῖον προσάγει πρῆγμα. ουτω ἄν, ἁ Κροῖσε, παν ἐστὶ ἄνθρωπος συμφορή.ἐμοὶ δε συ καὶ πλουτέειν μέγα φαίνεαι καὶ βασιλευς ευναι πολλῶν ἀνθρώπων ' ἐκεPνο δὲ, τὸ εῖρεό με, ου κώσε εγὼ λέγω, πρὶν ἄν τελευτήσαντα καλῶς τὸν αἰῶναπυθωμαι. ου γάρ τοι ὁ μέγα πλουσιος μὰλλον του ἐπ'

ἡμέρην ἔχοντος ὀλβιώτερός ἐστι, εἰ μη οἱ τυχη ἐπίσποιτο

πάντα καλὰ ἔχοντα τελευτῆσαι ευ τὸν βίον. πολλοὶ μὲν

γὰρ ζάπλουτοι ἀνθρώπων ἀνόλβιοί εἰσι, πολλοὶ δὲ μετρίως ἔχοντες βίου ρὐτυχέες. ὁ μὲν δη μέγα πλουσιος,

ἀνόλβιος δὲ, δυοῖσι προέχει του ευτυχέος μουνοισι, ου- τος δὲ του πλουσίου καὶ ἀνολβίου πολλοῖσι ' ὁ μευ ἐπιθυμίην ἐκτελέσαι καὶ ἄτην μεγάλην προσπεσουσαν ἐνεγ

38쪽

OB. I. CAP. 32 - M.

και δυνατώτερος, ὁ δε τοισίδε προέχει εκείνου ' ἄτην μὲν καὶ ἐπιθυμίην ουκ ομοίως δυνατὸς ἐκείνω ἐνεῖκαι, ταυτα δὲ η ευτυχίη οἱ ἀπερυκει, ἄπηρος δέ ἐστι, ἄνουσος, ἀπαθὴς κακῶν, ευπαις, ευειδης ' εἰ δὲ προς τουτοισι ἔτι τελευτησει τον βίον ευ, ουτος ἐκεῖνος, τον οὐ ζητεῖς, ολβιος κεκλῆσθαι αξιός ἐστι ' πριν δ' αν τελευ- σῖ , ἐπισχεῖν μηδὲ καλέειν κω ὁλβιον, ἀλλ' ευτυχέα. τα πάντα μέν νυν ταυτα συλλαβεῖν ἄνθρωπον ἐόντα αδυνατόν ἐστι, ῶσπερ χώρη οὐδεμία καταρκέει πάνταέωυτη παρέχουσα, αλλὰ ἄλλο μὲν 'ει, ετέρου δε ἐπιδέεται' η δὲ ἀν τὰ πλεῖστα ἔχη, ἀρίστη αυτη. ῶς δὲ καὶ ανθρώπου σῶμα Τν οὐδεν αυταρκές ἐστι ' τὰ μὲν γὰρ ἔχει, ἄλλου δὲ ἐνδεές ἐστι. δς δ' ἀν αυτῶν πλεύ- στα ἔχων διατελέη καὶ ἔπειτεν τελευτηση εὐχαρίστως τον βίον, ουτος παρ' ἐμοὶ τὰ ουνομα τουτο, ω βασιλευ δίκαιός ἐστι φέρεσθαι. σκοπέειν δὲ χρη παντὸς χρημα- τος την τελευτην, κῆ ἀποβησεται ' πολλοῖσι γὰρ δη υποδέξας ὁλβον ὁ θεὸς προρρίζους ἀνέτρεψε. Tαυτα λέγων 33τῶ Κροίσω - κως ἐχαρίζετο, ὁ δὲ λόγου μιν ποιησάμενος οὐδενὸς ἀποπέμπεται, κάρτα δόξας ἀμαθέα εἶναι, ἔς τὰ παρεόντα ἀγαθὰ μετεὶς την τελευτην παντὸς χρηματος ὁρῶν ἐκέλευε.Μετὰ δὲ Σόλωνα οἰχόμενον ἔλαβε ἐκ θεου νέμεσις 3 μεγάλη Κροῖσον, ώς εἰκάσαι, ἔτι ἐνόμισε λυτὸν εἶναι ἀνθρώπων απάντων ὀλβιώτατον. αυτίκα δέ οἱ ευδοντι ἐπέστη ὀνειρος, οἱ την ἀληθείην ἔφαινε τῶν μελλόντων γενέσθαι κακῶν κατὰ τον παῖδα. ησαν δὲ τω Κροίσω δυο παῖδες, τῶν Ουτερος μὲν διέφθαρτο, ην

γαρ δη κωφός, ὁ δὲ ἔτερος τῶν ηλίκων μακρω τὰ πάντα

πρῶτος ' ουνομα δέ οἱ ην υτυς. τουτον δη ων τον Ἀτυν σημαίνει τῶ Κροίσω ὁ μειρος, ῶς ἀπολέει .μιν

αίχμη σιδηρέη βληθέντα. ὁ δὲ ἐπεί τε ἐξηγέρθη καὶ

39쪽

HERODOTI ἐωυτῶ λόγον ἔδωκε, καταρρωδήσας τον μειρον ἄγεται μεν τφ παιδὶ γυναῖκα, ἐωθότα δὲ στρατηγέειν μιν των Λυδῶν Ουδαμῆ ἔτι επὶ τοιουτο πρῆγμα ἐξέπεμπε, ακόντια δὲ καὶ δουράτια καὶ τα τοιαυτα πάντα, τοῖσι χρέονται ἐς πόλεμον ἄνθρωποι, εκ των ἀνδρεώνων ἐκκομίσας ἐς τους θαλάμους συνένησε, μή τί οἱ κρεμάμενον τῶ3b παιδὶ ἐμπωρ. Ἐχοντος δέ οἱ εν χερσὶ του παιδὸς τον

γάμον ἀπικνέεται ἐς τὰς Σάρδις ἀνὴρ συμφορὴ ἐχύμενος καὶ ου καθαρὸς χεῖρας, ἐὼν Φρυξ μὲν γενεῆ, γε- νεος δε του βασιληχυ. παρελθὼν δὲ Ουτος ἐς τακροίσου οἰκία κατὰ νόμους τοὐς επιχωρίους καθαρσίου ἐδέετο κυρῆσαι, Κροῖσος δε μιν ἐκάθηρε. ἔστι δὲ παραπλησίη η κάθαρσις τοῖσι Αυδοῖσι καὶ τοῖσι Ελλησι. ἐπεί τε δε τα νομιζόμενα ἐποίησε ὁ Κροῖσος, ἐπυνθάνετο, ὁκόθεν τε καὶ τις εἴη, λέγων τάδε ' Σὸνθρωπε, τίς τε ἐὼν καὶ κόθεν τῆς Φρυγίης ῆκων ἐπίστιος ἐμοὶ ἐγένεο; τίνα τε ἀνδρῶν ἡ γυναικῶν εφόνευσας; O δὲ ἀμείβετο Ω βασιλευ, Γορδίεω μεν του Μίδεώ εἰμι παῖς, ουνο- μάζομαι δὲ 'Ἀδρηστος, φονευσας ἀδελφεὸν ἐμεωυτου ἀέκων πάρειμι ἐξεληλαμένος τε υπὸ του πατρὸς καὶ ἐστερημένος πάντων. Κροῖσος δέ μιν ἀμείβετο τοισίδε 'Mνδρῶν τε φίλων τυγχάνεις ἔκγονος ἐὼν καὶ ἐλήλυθας ἐς φίλους, ἔνθα ἀμηχανήσεις χρήματος ουδενὸς μενων ἐν ἡμετέρου. συμφορὴν δὲ ταυτην λ κουφότατα φέρων κερδανέεις πλεῖστον. Ο μεν δὴ δίαιταν εἶχε ἐν Κροίσου. 36 Ἐν δὲ τῶ αυτῶ χρόνω τουτω ἐν τW -σω ουλυμπωνὰς χρῆμα γίνεται μέγα ' ὁρμεόμενος δὲ Ουτος ἐκ -sουρεος τούτου τὰ τῶν Μυσῶν ἔργα διαφθείρεσκε, πολλάκι δε οἱ Μυσοὶ ἐπ αυτὸν ἐξελθόντες ποιέεσκον μεν, ουδὲν κακὸν, ἔπασχον δὲ προς αυτμ. τέλος δὲ ἀπικόμενοι παρὰ τον Κροῖσον τῶν Μυσῶν ἄγγελοι ἔλεγον

τάδε ' Ω βασιλευ, ἡὀς χρημα μέγιστον ἀνεφάνη ἡμῖν

40쪽

LIB. I. CAP. 34 - 38.

ἐν τῆ χώρ , δς τὰ ἔργα διαφθείρεα τομον προθυμεόμενοι ἐλεῖν οὐ δυνάμεθα. νυν ῶν προσδεόμεθά σευτον παῖδα καὶ λογάδας νεηνίας κάὶ κυνας συμπέμφαιημω, ῶς αν μιν ἐξέλωμεν ἐκ της χώρης. οἱ μὲν δη-ύτων ἐδέοντο, Κροῖσος δε μνημονευων του ονείρουτα ἔπεα ἔλεγέ σφι τάδε ' Παιδὸς μὲν πέρι του ἐμοὐ μημνησθῆτε ἔτι ' ου γὰρ ἀν υμῖν συμπέμψαιμι ' νεόγαμός τε γάρ ἐστι καὶ ταλά οἱ νυν μέλει. Λυδῶν μέντοι λογάδας καὶ τὸ κυνηγέσιον πῆν συμπέμψω, κάὶ διακελευ- σομαι τοῖσι ἰουσι εἶναι ῶς προθυμοτάτοισι συνεξελεῖν υμῖν - μιν ἐκ τῆς χώρης. sτα ἀμείψατο. ἀπο- 37 χρεομένων δὲ τούτοισι των Μυσων ἐπεισέρχεται ὁ του Κροίσου παῖς ἀκηκοὼς των ἐδέοντο οἱ Μυσοί. ου φαμένου δε του Κροίσου τόν γε παῖδά σφι συμπέμψειν, λέγει προς αυτὸν ὁ νεηνίης τάδε ε ΤΩ πάτερ, τὰ κάλλιστα προτερόν κοτε καὶ γενναιότατα ἡμω ἐν ἔς τε πολέμμους καὶ ἐς ἄγρας φοιτέοντας ευδοκιμέειν. νυν δὲ ἀμφοτερων με τουτων ἀποκληῖσας ἔχεις, ουτε τινὰ δειλίην μοι παριδων ουτε ἀθυμίην. νυν τε τέοισί με χρὴ --

μασι ἔς τε αγο ν κώὶ ἐξ ἀγορῆς φοιτέοντα φαίνεσθαι; κοῖος μέν τις τοῖσι πολιήτησι δόξω εἶναι, κοῖος δέ τις τῆ νεογαμω γυναικί; κοίω δὲ ἐκείνη δόξει ἀνδρὶ συνοι

κέειν; ἐμὲ ων συ ἡ μέτες ἰέναι ἐπὶ την θήρην, ἡ λύγω

αναπεισον, ὁκως μοι ἀμείνω ἐστὶ ταυτα ουτω ποιεόμενα. Aμείβεται Κροῖσος τοισίδε ' παῖ, ουτε δειλίην 38 οἴτε ἄλλο ουδὲν παρι παριδων τοι ποιέω ταυτα, αλλά μοι οψις ονείρου ἐν τῶ υπνω ἐπιστασα ἔφη σε ὀλιγοχρόνιον ἔσεσθαι ' υπο γὰρ αἰχμῆς σιδηρέης ἀπολέεσθαι προς ων τὴν ὁ ψιν ταυτην τόν τε γάμον τοι εομον ἔσπευσα κάὶ ἐπὶ τὰ παραλαμβανόμενα οὐκ αποπέμπω,

φυλακην ἔχων, εἴ κως δυναίμην ἐπὶ τῆς ἐμῆς σε ζόης διακλέψαι. εις γάρ μοι μοῶνος τυγχάνεις ἐῶν πα*'