Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

51쪽

HE RODOTI ἔχθρην τοισι στασιώτρσι. μαθὼν δὲ ὁ Πεισίστρατος τα, ποιευμενα ἐπ έωυτῶ ἀπαλλάσσετο ἐκ τῆς χώρης τὰ παράπαν, ἀπικόμενος δὲ ἐς Ἐρέτριαν ἐβουλευετο ἄμα τοῖσι παισί. 'Iππίεω δὲ γνώμην νικήσαντος ανακτῆσθαι ὀπίσω την τυραννίδα, ἐμαυτα ἐγειρον δωτίνας ἐκ των πολίων, α ινές σφι προnδέατό κου τι. πολλῶν δε μεγάλα παρασχόντων χρήματα Θηβαῖοι υπερεβάλοντο τῆ δόσι των χρημάτων. μετὰ δὲ, ου πολλῶ λόγω εἰπεῖν, χρόνος διέφυκαὶ πάντα σφι ἐξήρτυτο ες την κάτοδον. καὶ γὰρ Ἀργεῖοι μισθωτοὶ ἀπίκοντο ἐκ Πελοποννήσου, καὶ Νάξιός

σφι ἀνὴρ ἀπιγμένου ἐθελοντὴς, τῶ ουνομα ἡν Λυγδαμις,

προθυμίην πλείστην παρείχετο κομίσας καὶ χρήματα καὶε2 ἄνδρας. M Ερετρίης δὲ ὁρμηθέντες διὰ ενδεκάτου ἔτεος

ἀπίκοντο ὀπίσω. καὶ πρῶτον τῆς Ἀττικῆς ἴσχουσι -- ραθῶνα. ἐν δὲ τουτω τῶ χώρω σφι στρατοπεδευομένοισι ' Oι τε ἐκ τοῶ ἄστεος στασιῶται ἀπίκοντο, ἄλλοι τε ἐκ των δήμων προσέρρεον, τοῖσι ἡ τυραννὶς προ ἐλευθερίης ἐν ἀσπαστότερον. Ουτοι μὲν δη συνηλίζοντο Ἀθηναίων δὲ οἱ ἐκ του ἄστεος, ως μὲν Πεισίστρατος τὰ χρήματα Θειρε, και μεταυτις ώς ἔσχε Μαραθῶνα, λόγον Ουδένα εἶχον, ἐπεί τε δὲ ἐπυθοντο εκ του Μαραθῶνος αυτὸν πορευεσθαι ἐπὶ τῶ ἄστυ, ουτω δὴ μη- θέουσι ει αυτόν. καὶ ουτοί τε πανστρατιὴ ῆῖσαν ἐπὶ τους

κατιόντας καὶ οἱ ἀμφι Πεισίστρατον, ώς ὁρμηθέντες ἐκ Μαραθῶνος φων ἐπὶ τὸ ἄστυ, ἐς τἀυτὸ συνιόντες ἀπικνέονται ἐπὶΠαλληνίδος Ἀθηναίης ἱρὸν, καὶ ἀντία ἔθεντο λ τὰ ὁπλα. ἐνθαυτα θε4 πομπῆ χρεόμενος παρίσταται Πεισιστράτω Ἀμφίλυτος ὁ Ἀκαρνὰν χρησμολόγος ἀνὴρ, δς οἱ προσιὼν χρῆ ἐν ἐξαμέτρω τόνω τάδε λέγων ' Ἐρριπται δ' ὁ βόλος, τὀ δὲ δίκτυον ἐκπεπέτασται, Θυννοι δ' οἰμήσουσι σεληναίης διὰ νυκτός. 63 ο μὲν δή οἱ ἐνθεάζων χρῆ τάδε, Πεισίστρατος δὲ συλλα-

52쪽

31βὰν τὸ χρηστήριον καὶ φὰς δέκεσθαι - χρησθὲν ἐπῆγε

την στρατιήν. 'Aθηναῖοι δε οἱ εκ του ἄστεος προς αρ- στον τετραμμενοι ἡσαν δη τηνικαμα, και μετὰ τὀ ἄρ- iστον μετεξέτεροι αυτῶν οἱ μὲν προς κύβους, οἱ δὲ προς υπνον. οἱ δὲ ἀμφὶ Πεισίστρατον ἐσπεσόντες τουςἈθηναίους τράπουσι. φευγόντων δε τούτων βουλην ἐυ- θαsτα σοφωτάτην Πεισίστρατος ἐπιτεχνῆται, ὁκως μήτε ἀλισθεῖεν ἔτι οἱ Ἀθηναῖοι διεσκεδασμένοι τε εἱεν. ἀναβιβάσας τους παῖδας ἐπὶ ἶππους προέπεμπε. οἱ δε καταλαμβάνοντες τους φεύγοντας ἔλεγον τὰ ἐντεταλμένα ὐπὀ Πεισιστράτου, θαρσέειν τε κελευοντες καὶ ἀπιέναιεκαστον ἐπὶ τὰ εωυτου. Πειθομενων δὲ των 'Ἀθηναίων, 64ουτω δὴ Πεισίστρατος τὸ τρίτον σχῶν Αθήνας ἐρρίζωσε

την τυραννίδα ἐπικουροισί τε πολλοῖσι καὶ χρημάτων συνόδοισι, των μεν αυτόθεν, των δὲ απὸ Στρυμόνος ποταμοs συνιόντων, Ομήρους τε των παραμεινάντων Ἀθηναίων καὶ μη αὐτίκα φυγόντων παῖδας λαβὼν καὶ

καταστήδας ἐς Νάξον καὶ γὰρ ταύτην ὁ Πεισίστρατος

κατεστρέψατο πολεμω καὶ ἐπέτρεψε Λυγδάμι0, πρός τε ετι τομοισι την νῆσον Βῆλον καθήρας ἐκ των λογίων, καθήρας δε ἄδε ' ἐπ ὁσαν ἔποψις τοs ωοs εἶχε, ἐκ το του του χώρου παντὸς αορυξας τοὐς νεκροὐς μετεφόρεε ' ἐς αλλον χῶρον τῆς Βήλου. καὶ Πεισίστρατος μεν ἐτυράννευε Ἀθηναίων, Ἀθηναίων δὲ οἴμὲν ἐν τῆ μάχη ἐπεπτώκεσαν, οἱ δὲ αυτῶν μετὰ Ἀλκμαιωνιδέων ἔφευγον ἐκ τῆς οἰκη ς. υς μέν νυν Ἀθηναίους τοιαμα τον χρόνον το 65τον ἐπυνθάνετο ὁ Κροῖσον κατέχοντα, τοὐς δὲ Λακεδαιμονιους ἐκ κακῶν τε μεγάλων πεφευγότας καὶ ἐόντας ήδη τῶ πολεμω κατυπερτέρους δεγεητέων. ἐπὶ γὰρ Λέοντος βασιλεύοντος καὶ φησικλέος ἐν Σπάρτη τοὐς ἄλλους πολέμους ευτυχέοντες οἱ Λακεδαιμόνιοι πρὸς

53쪽

ΗΕROD0'PIΤεγεήτας μούνους προσέπταιον. τὸ δὲ ἔτι πρότερον τούτων καὶ κακονομώτατοι ἡσαν σχεδὸν πάντων Ελλήνων κατά τε σφέας αυτοὐς καὶ ξείνοισι ἀπρόσμικτοι. μετέβαλον δὲ ἄδε ἐς ευνομίην ' Λυκούργου τῶν Σπαρτιητέων δοκίμου ἀνδρὀς ἐλθόντος ἐς Λελφους ἐπὶ τὸ χρηστήριον, ως μήτε ἐς τὸ μέγαρον, ἰθυς ἡ Πυθίη

λέγει τάδε 'πικεις, ω Λυκόοργε, ἐμὸν ποτὶ πίονα νηὸν Ζηνὶ φίλος καὶ πῆσιν 'Oλύμπια δωματ' ἔχουσι.

Θίζω, ἡ σε θεὸν μαντεώσομαι ἡ ἄνθρωπον '

'Aλλ' ἔτι καὶ μῶλλον θεὸν ἔλπομαι, ω Λυκόοργε. οἱ μὲν δή τινες προς τούτοισι λέγουσι και φράσαι αυτῶ ν Πυθίην τον νυν κατεστεῶτα κόσμον Σπαρτιήτ5σι, ῶς δ' αὐτοὶ Λακεδαιμόνιοι λέγουσι, Λυκοsργον ἐπιτροπεύσαντα Λεωβώτεω, ἀδελφιδέου μεν εωυτοs, βασι λεύοντος δε Σπαρτιητέων, ἐκ Κρήτης ἀγαγέσθαι ταυτα.ῶς γὰρ ἐπετρόπευσε τάχιστα, μετέστησε τα νόμιμα πάντα, καὶ ἐφύλαξε ταυτα μη παραβαίνειν. μετὰ δὲ τὰ ἐς πόλεμον ἔχοντα, ἐνωμοτίας και τριηκάδας καὶ συσσίτια, πρός τε τούτοισι τους ἐφορους καὶ γέροντας ἔστησε --66 κosργος. Oυτω μεν μεταβαλόντες εὐνομήθησαν, τῶδε Λυκούργω τελευτήσαντι ἱρὸν εἱσάμενοι σέβονται

γάλως. οἷα-ἔν τε χώρη ἀγαθῆ καὶ πλήθεῖ οὐκ Ολίγων ἀνδρῶν, ἀνά τε ἔδραμον αυτίκα και εὐθηνήθησαν. και δή σφι οὐκέτι ἀπέχρα ησυχίην ἄγειν, αλλὰ καταφρονήσαντες Ἀρκάδων κρέσσονες εἶναι ἐχρηστηριάζοντο ἐνΘελφοῖσι ἐπὶ πάση τη Αρκάδων χώρη.η δὲΠυθίη σφι χρα τάδε Ἀρκαδιην μ αἰτεῖς; μέγα μ αἰτεῖς' ου τοι δωσω. Πολλοὶ ἐν Ἀρκαδίη βαλανηφάγοι ἄνδρες Γασιν,

οῖ σ' ἀποκωλύσουσιν. ἐγὼ δέ τοι ουτι μεγαίρω.Aώσω τοι δεγέην ποσσίκροτον ὀρχήσασθαι Καὶ καλὸν πεδίον σχοίνω διαμετρήσασθαι.

54쪽

sτα ῶς ἀπενειχθέντα ηκουσαν οἱ Λακεδαιμόνιοι,' κάδων μεν των αλλων ἀπείχοντο, οἱ δὲ πέδας φερόμενοι ἐπὶ πιγεήτας ἐστρατεύοντο , χρησμῶ χιβδήλωπίσυνοι, ως δη ἐξανδραποδιεύμενοι τους δεγεητας. ἐ- σωθέντες δὲ τη συμβολη, μοι αυτῶν ἐζωγρήθησαν, πέδας τε ἔχοντες τας ἐφέροντο αυτοὶ καὶ σχοίνω διαμετρησάμενοι τὸ πεδίον το Τεγεητέων ἐργάζοντο. αἱ δε πέδαιαυται, ἐν τῆσι ἐδεδέατο , ἔτι καὶ ἐς ἐμε ῆσαν σῶαι ενογέη, περὶ τον νηὸν τῆς Αλέης Ἀθηναίης κρεμάμεναι. τὰ μὲν δη τον πρότερον πόλεμον συνεχέως αἰεὶ κα- πκῶς ἀέθλεον προς τους Τεγεήτας , κατὰ δε τον κατὰ Κροῖσον χρόνον καὶ την υναξανδρίδεώ τε καὶ Ῥρίστω- νος βασιληχν εν Λακεδαίμονι ἡ οι Σπαρτιῆται κατυ πέρτεροι τῶ πολεμω ἐγεγόνεσαν, τρόπω τοιῶδε γεν μενοι ' ἐπειδὴ αἰεὶ τω πολεμω ἔσσοsντο υπὸ δεγεητέων, πέμψαντες θεοπρόπους ἐς Θελφους ἐπειρώτεον, τίναῶν θεῶν ἱλασάμενοι κατύπερθε τω πολεμω δεγεητέων γενοίατο. ἡ δε Πυθίη σφι εχρησε τὰ υρέστεω τοs 'Aγαμέμνονος ὀστέα ἐπαγαγομένους. ώς δε ἀνευρεῖν οὐκ οἷοί τε ἐγίνοντο την θήκην τos Oρέστεω, ἔπεμπον αυτις ἐς θεὸν ἐπειρησομένους τον χῶρον, ἐν τω κέοιτο ὁ υρέστης. εἰρωτῶσι δε ταὐτα τοῖσι θεοπρόποισι λέγει ἡ Πυθίη τάδε '

'Eστι τις υρκαδίης δεγέη λευρῶ ἐνὶ χώρω,

' θ' ἄνεμοι πνείουσι δύο κρατερῆς υπ' ανάγκης, ι τύπος ἀντίτυπος, καὶ πῆμ ἐπὶ πήματι κεPται. ' θ' 'Aγαμεμνονίδην κατέχει φυσίζοος αἰα Wν σὐ κομισσάμενος Τεγέης ἐπιτάρροθος ἔσση. Ως δὲ καὶ ταὐτα ηκουσαν οἱ Λακεδαιμόνιοι, ἀπεῖχον τῆς ἐξευρέσιος ουδὲν ἔλασσον, πάντα διζήμενοι, ἐς ου δὴ Λίχης τῶν αγαθοεργῶν καλεομένωνΣπαρτιητέων ἀνευρε- οι-αγαθοεργοί εἰσι τῶν αμῶν, ἐξιόντες ἐκ τῶν ἴ-

55쪽

τοὐτον τον ἐνιαυτὸν, τον αν ἐξίωσι ἐκ τωυ ἱππέων, Σπαρτιητέων τω κοινῶ διαπεμπομένους μη ἐλινύειν

ω αλλους αλλη. υτων ών των ἀνδρῶν Λίχης ἀνευρεμ Tεγέη καὶ συντυχίη χρησάμενος καὶ σοφίν. ἐούσης γὰρ τοὐτον τον χρόνον ἐπιμιξίης προς τοὐς δεγεήτας ἐλθὼν ἐς χαλκήων ἐθηεῖτο σίδηρον ἐξελαυνόμενον, καὶ ἐν θώυματι ην ὁρέων τὸ ποιευμενον. μαθὼν δέ μιν ὁ

χαλκεὐς ἀποθωυμάζοντα ειπε παυσάμενος τοs ἔργου 'υ κου αν, ω ξεῖνε Λάκων, εἴπερ εἶδες τό περ εγῶ, κάρτα ἄν ἐθώυμαζες, ὁκου νει ουτω τυγχάνεις θῶυμα ποιευμενος την ἐργασίην τοs σιδήρου. ἐγὼ γὰρ ἐν τῆ ἐθέλων τη αυλῆ φρέαρ ποιήσασθαι, ὀρύσσων ἐπέτυχον σορῶ επταπήχεῖ ' υπὸ δὲ ἀπιστίης μη μὲν γενέσθαι μηδαμὰ μέζονας ἀνθρώπους των νει ἄνοιξα αυτὴν, καὶ εἶδον τον νεκρὸν μήκεῖ ἴσον ἐόντα τη σορω. μετρήσας δὲ συνέχωσα ὀπίσω. 'Ο μὲν δη οἱ ἔλεγε τά περ ὀπώπεε, ὁ δὲ ἐννώσας τὰ λεγόμενα συνεβάλλετο τον υρέστεα

κατὰ τὸ θεοπρόπιον τομον εἶναι, τῆδε συμβαλλόμενος 'τos χαλκέος δυο ὁρέων φύσας τοὐς ανέμους ευρισκε ἐόντας, τον δὲ ἄκμονα καὶ την σφsραν τόν τε τύπον καὶ τὰν ἀντίτυπον, τὸν δὲ ἐξελαυνόμενον σίδηρον τὼ πῆμα ἐπὶ πήματι κείμενον, κατὰ τοιόνδε τι εἰκάζων,

ῶς ἐπὶ κακῶ ἀνθρώπου σίδηρος ἀνεύρηται. συμβαλλόμενος δὲ ταsτα καὶ ἀπελθὼν ἐς Σπάρτην ἔφραζε

Λακεδαιμονίοισι παν τὸ πρῆγμα. οἱ δὲ ἐκ λόγου πλαστοs ἐπενείκαντές οἱ αἰτίην ἐδιωξαν. ὁ δὲ ἀπικόμενος ἐς Πγέην καὶ φράζων την μυτοὐ συμφορὴν προς τὸν χαλκέα ἐμισθομο παρ' Οὐκ ἐκδιδόντος την αυλήν. χρόνω δὲ ῶς ἀνέγνωσε, ἐνοικίσθη, ανορυξας δὲ τὸν τάφον καὶ τὰ ὀστέα συλλέξας οἴχετο φέρων ἐς Σπάρτην.καὶ απὸ τούτου τοs χρόνου, ὁκως πειρωατο ἀλλήλων,

56쪽

πολλω κατυπέρτεροι τῶ πολεμω ἐγίνοντο οἱ Λακεδαι

μόνιοι ήδη δε σφι καὶ ἡ πολλὴ τῆς Πελοποννήσου ἡν

κατεστραμμένη.

nsτα δὴ ων πάντα πυνθανόμενος ὁ Κροῖσος 69 ἔπεμπε ἐς Σπάρτην αγγελους δωρά τε φεροντας καὶ δεησομένους συμμαχίης, ἐντειλάμενός τε τὰ λέγειν χρῆν. οἱ δε ἐλθόντες ἔλεγον Ἐπεμψε ὴμέας Κροῖσος ὁ Λυδῶν τε καὶ ἄλλων ἐθνέων βασιλευς, λέγων τάδε Λακεδαιμόνιοι, χρήσαντος του θεου τον Ἐλληνα φίλον /προσθέσθαι, υμέας γὰρ πυνθάνομαι προεστάναι τῆς Ἐλλάδος, υμέας ῶν κατὰ τὀ χρηστήριον προσκαλέομαι φίλος τε ἐθέλων γενέσθαι και σύμμαχος ἄνευ τε δόλου καὶ απάτης. Κροῖσος μεν δὴ ταλα δι αγγέλων ἐπεκηρυκευετο, Λακεδαιμόνιοι δε ἀκηκοότες καὶ αυτοὶ τὀ θεοπρόπιον τὸ Κροίσω γενόμενον ἡσθησάν τε τῆ ἀπίξιτων Λυδῶν καὶ ἐποιήσαντο ὁρκια ξεινίης πέρι καὶ συμμαχίης ' καὶ γάρ τινες αυτοὐς ευεργεσίαι εἶχον ἐκ Κροίσου πρότερον ἔτι γεγονυῖαι. πέμψαντες γὰρ οἱ Λακεδαιμόνιοι ἐς Σάρδις χρυσὸν ἀνέοντο, ἐς ἄγαλμα βουλόμενοι χρήσασθαι τομο, τὸ νει τῆς Λακωνικῆς ἐν Θόρνακι χρυται 'Aπόλλωνος, Κροῖσος δέ σφι μεομένοισι ἔδωκε δωτίνην. λων τε ων εῖνεκεν οἱ Λακεδαιμόνιοι τὴν συμ- χμαχίην ἐδέξαντο, καὶ ἔτι ἐκ πάντων σφέας προκρίνας Ἐλλήνων αἱρέετο φίλους. καὶ τολο μὲν αὐτοὶ ἰσαν λογμοι ἐπαγγείλαντι, τοsτο δὲ ποιησάμενοι κρητῆρα χάλκεον, ζωδίων τε ἔξωθεν πλήσαντες περὶ τὸ χεῖλος καὶ μεγάθες τριηκοσίους αμφορέας χωρέοντα ἡγον, δῶρον βουλόμενοι ἀντιδοῶναι Κροίσω. ολος ὁ κρητὴρ ουκἀπίκετο ἐς Σάρδις δι αἰτίας διφασίας λεγομένας τάσδε οἱ μὲν Λακεδαιμόνιοι λέγουσι, ώς ἐπεί τε αγόμενος ἐς αας Σάρδις ὁ κρητὴρ ἐγίνετο κατὰ τὴν Σαμίην, πυθό-

57쪽

II E R 0 D 0 Τ Iμ-οι Σάμιοι ἀπελοίατο αὐτὸν νηυσὶ μακρῖσι ἐπιπλώ- . σαντες ' αυτοὶ δὲ Σάμιοι λέγουσι, ώς ἐπεί τε ὐστέρησαν οἱ ἄγοντες των Λακεδαιμονίων τον κρητηρα, ἐπυνθάνοντο δε Σάρδις τε και Κροῖσον ηλωκέναι, ἀπέδοντο τον κρητηρα ἐν Σάμω, ἰδιώτας δε ἄνδρας πριαμένους ἀναθεῖναί μιν ἐς τὸ Ἀραχω ' τάχα δὲ αν καὶ οἱ απομ- μενοι λέγοιεν ἀπικόμενοι ἐς Σπάρτην, ώς ἀπαιρεθείησαν υπὸ Σαμίων. 71 τὰ μέν νυν τον κρητηρα οὐτω ἔσχε, μοῖσος δε ἁμαρτὼν τοs χρησμοs ἐποιέετο στρατη ν ἐς Καππαδοκίην, ἐλπίσας καταιρησειν υρόν τε και την Περσέων δύναμιν. παρασκευαζομένου δε Κροίσου στρατευεσθαι

ἐπὶ Πέρσας, των τις Λυδῶν, νομιζόμενος καὶ πρόσθε . εἶναι σοφὸς, ἀπὸ δὲ ταύτης της γνώμης καὶ τὸ κάρτα οἴνομα ἐν Λυδοχι ἔχων, συνεβούλευσε Κροίσω τάδε οἴνομά οι ην Σάνδανις n βασιλευ, ἐπ ἄνδρας τοιουτους στρατευεσθαι παρασκευάζεαι , οῖ σκυτίνας μεν

ἀναξυρίδας, σκυτίνην δε την ἄλλην ἐσθῆτα φορέουσι, σιτέονται δὲ οὐκ ὁσα ἐθέλουσι, ἀλλ' ὁσα εχουσι, χώρην ἔχοντες τρηχέαν. πρὸς δὲ οὐκ οἰ νω διαχρέονται, ἀλλαίδροποτέουσι, ου συκα δὲ ἔχουσι τρώγειν, οὐκ ἄλλο ἀγαθὸν οὐδέν. τουτο μεν δη, ει νικησεις, τί σφεας ἀπαιρησεαι, τοισί γε μη ἔστι μηδέν; τομο δὲ, ην νικη- θῆς, μάθε, ὁσα ἀγαθὰ ἀποβαλέεις. γευσάμενοι γὰρ των ημετέρων ἀγαθῶν περιέξονται ουδὲ ἀπωστοι ἔσονται. ἐγὼ μέν νυν θεοισι ἔχω χάριν, οῖ οὐκ ἐπὶ νόον ποιέουσι Πέρσησι στρατεύεσθαι ἐπὶ Λυδούς. -υταλέγων οὐκ ἔπειθε τὸν Κροῖσον. Πέρσησι νὰρ, πρὶν Λυδοὐς καταστρέψασθαι, ην ουτε ἁβρὸν οὐτε ἀγαθὸν οὐδέν. 72 Οι δὲ Καππαδόκαι υπὸ Ἐλλήνων Σύριοι οὐνομ ωνται ησαν δὲ οἱ Σύριοι οὐτοι τὸ μὲν πρότερον η

58쪽

Πέρσας ἄρξαι Μηδων κατήκοοι, τότε δὲ Κύρου. ὁ γὰρουρος ἐν της τε Μηδικῆς αρχῆς καὶ τῆς Λυδικῆς ὁ υλυς ποταμὸς, ος ρέει ἐξ ώρμενίου ουρεος διὰ Κιλίκων, μετὰ δὲ Ματιηνους μὲν ἐν δεξιῆ ἔχει ρεων, ἐκ δὲ τοs ἔτερου

Φρύγας, παραμειβόμενος δε τούτους καὶ ρεων ἄνω προς βορέην ἄνεμον ἔνθεν μὲν Συρίους Καππαδόκας ἀπέργει, ἐξ ευωνυμου δὲ Παφλαγόνας. ούτω ὁ υλυς ποταμὸς ἀποτάμνει σχεδὸν πάντα τῆς Ἀσίης τὰ κάτω ἐκ θαλάσσης τῆς ἀντίον Κύπρου ἐς τον Εὐξεινον πόντον ' ἔστι δε αυχὴν ουτος τῆς χώρης ταύτης ἀπάσης ' μῆκος ὁδos sυζώνω ἀνδρὶ πέντε ἡμέραι ἀναισιμουνται. Εστρατεύετο δὲ ὁ Κροῖσος ἐπὶ την Καππαδοκίην Τ3τῶνδε εῖνεκεν, καὶ γῆς ἱμέρω προσκτήσασθαι προς τηνἐωίτου μοῖραν βουλόμενος, καὶ μάλιστα τῶ χρηστηρίω πίσυνος ἐων καὶ τίσασθαι ἐθέλων υπὲρ Ἀστυάγεω M- ρον. Ἀστυάγεα γὰρ τον Κυαξάρεω, ἐόντα Κροίσου μὲν γαμβρὸν, Μηδων δὲ βασιλέα, Mρος ὁ Καμβύσεω καταστρεψάμενος εἶχε, γενόμενον γαμβρὸν Κροίσω ἄδε.

Σκυθέων των νομάδων Γλη ανδρῶν στασιάσασα υπεξῆλθε ἐς γῆν την Μηδικήw ἐτυράννευε δὲ τον χρόνοντομον Μηδων Κυαξάρης ὁ Φραόρτεω τοs AηΓόκεω,

τους Σκύθας τούτους το μὲν πρῶτον περιεῖπε ευ ώς ἐόντας ἱκέτας, ῶστε δὲ περὶ πολλοs ποιεόμενος αυτοὐs, παῖδάς σφι παρέδωκε την γλῶσσάν τε ἐκμαθέειν καὶ . την τέχνην των τόξων. χρόνου δὲ γενομένου καὶ αἰεὶ φοιτεόντων των Σκυθέων ἐπ ἄγρην καὶ αἰεί τι φερόντων, καί κοτε συνήνεικε ἐλεῖν σφέας μηδέw νοστη-

σαντας δὲ αυτοὐς κεινῆσι χερσὶ ὁ Κυαξάρης ήν γὰρ, ῶς διέδεξε, οργὴν ἄκρος τρηχέως κάρτα περιέσπε ἀεικείη. οἱ δὲ ταλα προς Κυαξάρεω παθόντες, ἄστε ανάξια σφέων αυτῶν πεπονθότες, ἐβουλεύσαντο τῶν παρὰ σφίσι διδασκομενων παίδων ἔνα κατακόψαι, σκευάσαν-

59쪽

HERO DOTIτες δε αυτον, ῶσπερ ἐώθεσαν καὶ τὰ θηρία σκευάζειν, Κυαζάρεῖ δομαι φέροντες ώς ἄγρην δηθεν, δόντες δε

την ταχίστην κομίζεσθαι παρὰ Ἀλυάττεα τον Σαδυάττεω ἐς Σάρδις. ταλα καὶ ἐγένετο ' καὶ γὰρ Κυαξάρης καὶ οἱ παρεόντες δαιτυμόνες των κρεῶν τουτων λά- σαντο, καὶ οἱ Σκυθαι ταυτα ποιήσαντες 'Aλυάττεω ἱκ

74 ται ἐγένοντο. Μετὰ δε ταsτα ου γὰρ δη ὁ Ἀλυάττης ἐξεδίδου τους Σκυθας εξαιτέοντι Κυαξάρε0 πόλεμος τοῖσι Λυδοῖσι καὶ τοῖσι Μήδοισι ἐγεγόνεε ἐπ ἔτεα πέντε, ἐν τοῖσι πολλάκις μεν οἱ Μῆδοι τους Λυδους ἐνίκησαν, πολλάκις δὲ οἱ Λυδοὶ τους Μηδους ἐν δε καὶ νυκτομαχίην τινὰ ἐποιήσαντο ' διαφέρουσι δέ σφι ἐπὶ ἐυης τον πόλεμον τῶ ἔκτω ἔτεῖ συμβολης γενομένης συνήνεικε, ἀστε τῆς μάχης συνεστεώσης την ἡμέρην ἐξαπίνης νυκτα γενέσθαι. την δὲ μεταλλαγὴν ταυτην τῆς ἡμέρης Θαλῆς ὁ Μιλήσιος τοῖσι ' σι προηγόρευσε ἔσεσθαι, ουρον προθέμενος ἐνιαυτὸν τομον, ἐν τῶ δὴ καὶ ἐγένετο ἡ μεταβολή. οἱ δὲ Λυδοί τε καὶ οἱ Μῆδοι ἐπεί τε ώἶδον νυκτα αντὶ ἡμέρης γινομένην, τῆς μάχης τε ἐπαυσαντο καὶ μἀλλον τι ἐσπευσαν καὶ ἀμφότεροι εἰρήνην ἐωυτοῖσι γενέσθαι. οἱ δὲ συμβιβάσαντες αυ- τους ἐσαν οἶδε, Συέννεσίς τε ὁ Κίλιξ καὶ Λαβύνητος ἁ Βαβυλώνιος. ουτοί σφι καὶ τὸ ὁρκιον οἱ σπευσαντες γενέσθαι ἰσαν καὶ γάμων ἐπαλλαγὴν ἐποίησαν ' Ἀλυάττεα γὰρ ἔγνωσαν δοsναι την θυγατέρα Ἀρυηνιν Ἀστυάγετ τῶ Κυαξάρεω παιδί ἄνευ γὰρ ἀναγκαίης ἰσχυρῆς συμβάσιες ἰσχυραὶ ουκ ἐθέλουσι συμμένειν. ὁρκια δὲ ποιέεται ταλα τὰ ἔθνεα τά πέρ τε Ἐλληνες, καὶ προς τουτοισι, ἐπεὰν τους βραχίονας ἐπιτάμωνται ἐς την ὁμοχροίην, τὸ αἷμα ἀναλείχουσι ἀλλήλων. 75 Tosτου δὴ ἄν τὸν 'Ἀστυάγεα ρος ἐόντα ἐωυτos μητροπάτορα καταστρεψάμενος ἔσχε δι αἰτίην, τὴν ἐγὼ

60쪽

ἐν τοῖσι ὀπίσω λόγοισι σημανέω. τὰ Κροῖσος ἐπιμεμφόμενος τῶ Κυρω ἔς τε τὰ χρηστήρια ἔπεμπε, εἰ στρατεύηται ἐπὶ Πέρσας, καὶ δη καὶ ἀπικομένου χρησμοs κιβδηλου, ἐλπίσας προς μυ-s τον χρησμὸν εἶναι, ἐστρατεύετο ἐς την Περσέων μοῖραν. ἀς δε ἀπίκετο ἐπὶ τον υλυν ποταμὸν ὁ Κροῖσος, τὸ ἐνθεμεν, ώς μὲν ἐγὼ λέγω, κατὰ τὰς λυσας γεφυρας διεβίβασε τον στρατὸν,

- δὲ ὁ πολλὸς λόγος Ἐλληνων, Θαλης οἱ ὁ Μιλήσιος

διεβίβασε. ἀπορέοντος γὰρ Κροίσου, ὁκως οι διαβήσεται τον ποταμὸν ὁ στρατός οὐ γὰρ δη εἶναί κω τολοντον χρόνον τὰς γεφυρας ταύτας , λέγεται παρεόντα τον Θαλῆν ἐν τῶ στρατοπέδω ποιῆσαι αὐτω τον ποταμὸν ἐξαριστερῆς χειρὸς ἐέοντα τοs στρατοs καὶ ἐκ δεξιῆς ἐδειν, ποιησαι δὲ ἄδε ' ἄνωθεν τοs στρατοπέδου ἀρξάμενον διώρυχα βαθέαν ὀρύσσειν, ἄγοντα μηνοειδέα , ὁκως αν τὸ στρατόπεδον ἱδρυμένον κατὰ νώτου λάβοι, ταυτν κατὰ την διώρυχα ἐκτραπόμενος ἐκ των αρχαίων ρεμθρων, καὶ αυτις παραμειβόμενος τὸ στρατόπεδον ἐς τὰ αρχαῖα ἐσβάλλοι, ῶστε ἐπεί τε καὶ ἐσχίσθη τάχιστα ὁ ποταμὸς, αμφοτέρη διαβατὸς ἐγένετο. οἱ δὲ καὶ τὸ παράπαν λέγουσι καὶ τὸ ἀρχαῖον ρέεθρον ἀποξηρανθῆναι. αλλὰ τομο μεν οὐ προσίεμαι ' κῶς γὰρ ὀπίσω πορευόμενοι διέβησαν αυτόπι, Κροῖσος δε ἐπείτε διαβὰς σίντφ 76 στρατῶ ἀπίκετο τῆς Καππαδοκίης ἐς την Πτερίην καλεο-

μήνην ἡ Πτερίη ἐστὶ τῆς χώρης ταυτης τὸ ἰσχυρ

τατον κατὰ Σινώπην πόλιν την ἐν Εὐξείνω πόντω μάλιστά κη κειμένη , ἐμαυτα ἐστρατοπεδευετο, φθείρων των Συρίων τοὐς κλήρους. καὶ εἷλε μεν των Πτερίων την πόλιν καὶ ἡνδραποδίσατο, εἷλε τὰς περιοικίδας αυτῆς πάσας, Συρίους τε οὐδὲν ἐόντας αἰτίους ἀναστάτους ἐποίησε. Mρος δε ἀγείρας τον εωυτοs στρατὸν καὶ παραλαβὼν τοὐς μεταξὐ οἰκέοντας πάντας ἡντιουτο