Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

61쪽

Η E R o D O T IKροίσω. πριν δὲ ἐξελαύνειν ὁρμῆσαι τον στρατον, πέμψας κηρυκας ἐς τους Ιωνας ἐπειρατό σφεας απόκροίσου ἀπιστάναι. 'γωνες μέν νυν οὐκ ἐπείθοντο, κυρος δὲ ῶς ἀπίκετο καὶ ἀντεστρατοπεδεύσατο μοίσω,

ἐνθαsτα ἐν τῆ Πτερίη χώρη ἐπειρῶντο κατὰ τὸ ἰσχυρὸν ἀλληλων. μάχης δε καρτερος γενομένης κάὶ πεσόντων ἀμφοτέρων πολλῶν, τέλος ουδετεροι νικήσαντες

διέστησαν νυκτὸς ἐπελθουσης. καὶ τὰ μὲν στρατόπεδα 77 ἀμφότερα ουτω ηγωνίσατο. Κροῖσος δε μεμφθεὶς κατὰ

τὸ πλῆθος τὸ εωυτου στράτευμα χν γάρ οἱ ὁ συμβαλῶν στρατὸς πολλὸν ἐλάσσων η ὁ Κύρου , τομο μεμφθεὶς, ῶς τy ὐστεραίη ουκ ἐπειρῆτο ἐπιὼν ὁ ρος,

ἀπηλαυνε ἐς τὰς Σάρδις, εν νόω ἔχων παρακαλέσας μεν Αἰγυπτίους κατὰ τὸ ὁρκιον ἐποιήσατο γὰρ καὶ προς ' μασιν βασιλεύοντα Αἰγυπτου συμμαχίην πρότερον ηπερ προς Λακεδαιμονίους , μεταπεμψάμενος δὲ καὶ Βαβυλωνίους καὶ γὰρ προς τούτους αὐτῶ ἐπεποίητο συμμαχίη, ἐτυράννευε δὲ των Βαβυλωνίων τον χρόνον τοsτον Λαβύνητος , ἐπαγγείλας δὲ καὶ Αακεδαιμονίους παρεῖναι ἐς χρόνον ρητὀν, ἁλίσας τε δη τοέτους καὶ την εωυτοs συλλέξας στρατιην ἐνένωτο τον χειμῶνα παρεὶς ἄμα τω εαρι στρατεύειν ἐπὶ τοὐς Πέρσας. καὶ ὁ μὲν ταsτα φρονέων, λ ἀπίκετο ἐς τὰς Σάρδις, ἔπεμπε κηρυκας κατὰ τὰς συμμαχίας προερέοντας ἐς πέμπτον μηνα συλλέγεσθαι ἐς Σάρδις ' τον δε παρεόντα κάὶ μαχεσάμενον στρατὸν Πέρσησι, λ ην αυτοὐξεινικὸς, πάντα ἀπεὶς διεσκέδασε, οὐδαμὰ ἐλπίσας, μηκοτε ἄρα αγωνισάμενος ουτω παραπλησίως υρος ἐλάση78 ἐπὶ Σάρδις. Ἀμα ἐπιλεγομένω Κροίσω τὸ προάστειον

παν ὀφίων ἐνεπλησθη. φανέντων δὲ αυτῶν οἱ λποι μετιέντες τὰς νομὰς νέμεσθαι, φοιτέοντες κατήσθιον.

ἰδόντι δὲ τοsτο μοίσω, ῶσπερ κάὶ ην, ἔδοξε τέρας ει-

62쪽

ναι. αὐτίκα δὲ ἔπεμπε θεοπρόπους ἐς των ἐξηγητεων πιλμησίων. ἀπικομένοισι δὲ τοῖσι θεοπρόποισι καὶ μαθουσι προς Πλμησέων, τὰ μέλει σημαίνειν τὸ τερας, Ουκ εξεγένετο Κροίσω ἀπαγγεῖλαι πριν γὰρ η ὀπίσω σφέας ἀναπλῶσαι ἐς τὰς Σάρδις ηλω ὁ Κροῖσος. δελ- μησέες μέντοι τάδε ἔγνωσαν, στρατὸν ἀλλόθροον προ δόκιμον εἶναι μοίσω ἐπὶ την χώρην, ἀπικόμενον δὲ τοὐτον καταστρέψεσθαι τοὐς επιχωρίους, λέγοντες ἔφιν εἶναι γης παῖδα, Ἀπον δὲ πολέμιόν τε καὶ ἐπηλυδα. πιλμησέες μεν νυν ταsτα υπεκρίναντο Κροίσω η ηλωκότι, οὐδέν κω εἰδότες των ην περὶ Σάρδις τε καὶ αυτὸν Κροῖσον. Esρος δὲ αὐτίκα ἀπελαυνοντος Κροίσου μετὰ την 79 μάχην την γενομένην ἐν τη Πτερίη, μαθὼν, ως ἀπελάσας μέλλοι Κροῖσος διασκεδαν τον στρατὸν, βουλευόμενος εὐρισκε πρηγμά οἱ εἶναι ἐλαύνειν ως δυναιτο τάχιστα ἐπὶ τὰς Σάρδις, πριν η τὸ δευτερον ἀλισθῆναιτων Λυδων την δυναμιν. ως δε οἱ τἀτα ἔδοξε, καὶ ἐποίεε κατὰ τάχος ' ἐλάσας γὰρ τον στρατὸν ἐς την --δίην αυτὸς ἄγγελος Κροίσω ἐληλύθεε. ἐνθαsτα κρομσος ες ἀπορίην πολλην ἀπιγμένος, ῶς οἱ παρὰ δόξαν ἔσχε τὰ πρήγματα η ώς αυτὸς κατεδόκεε, δμως τοὐς χυδοὐς ἐξηγε ἐς μάχην. ην δὲ τομον τον χρόνον ἔθνος ουδὲν ἐν τη 'Aσίη οἴτε ἀνδρη τερον οἴτε ἀλκιμώτερον τοs Aυδίου. η δὲ μάχη σφέων ην ἀπ ῖππων, δουρατά

τε ἐφόρεον μεγάλα, καὶ αυτοὶ ησαν ἱππευεσθαι ἀγαθοί. Ἐς τὸ πεδίον συνελθόντων τοίτο, το προ τοs ἄστεός μἐστι τοs Σαρδιηνοῶ, ἐὸν μέγα τε καὶ ψιλόν διὰ δε αυ- τοὐ ποταμοι ρέοντες καὶ ἄλλοι καὶ Τλλος συρρηγνῶσι

ἐς τον μέγιστον, καλεόμενον δὲ Ἐρμον, δς ἐξ οὐρεος ωοὐ μητρὸς Θινδυμηνης βέων ἐκδιδοῖ ἐς θάλασσαν κατὰ Φώκαιαν πόλιν , ἐνθαμα ὁ Αsρος ώς εἶδε τοὐς

63쪽

HERODOTIMδους ἐς μάχην τασσομενους, καταρρωδήσας την Ἀ-πον, ἐποίησε Ἀρπάγου υποθεμένου ἀνδρὸς Μήδου

τοιόνδε ε 3 σαι τῶ στρατῶ ἐωυτου εἶποντο σιτοφόροι τε

κάὶ σκευοφόροι καμηλοι, ταυτας πάσας ἁλίσας καὶ ἀπε-

λῶν - ἄχθεα ἄνδρας επ' αυτὰς ἀνέβησε ἱππάδα στολὴν

ἐσταλμένους, σκευάσας δε αυτοὐς προσέταξε της αλλης στρατιῆς προῖέναι προς την Κροίσου Ἀπον, τη δε καμηλω ἔπεσθαι τον πεζον στρατὸν ἐκέλευε, οπισθε δεxos πεζοs ἐπέταξε την πῆσαν Ἀκον. ώς δέ οἱ πάντες διετετάχατο, παραίνεσε των μεν αλλων Λυδῶν μη φειδομένους κτείνειν πάντα τον ἐμποδὼν γινόμενον, Κροῖσον-αυτὸν μη κτείνειν, μηδὲ ἐν συλλαμβανόμενος ἀμυνηται. ταλα μεν παραίνεσε, τὰς δὲ καμηλους ἔταξε ἀντία τῆς Ἀπου τῶνδε εἴνεκεν ' καμηλον ιππος φοβέεται, και Ουκ ανέχεται οἴτε την ἰδέην αυτῆς ὁρέων

Ουτε την ὀδμὴν ὀσφραινόμενος. αυτοῶ δὴ ἁν τουτουεῖνεκεν ἐσεσόφιστο, ἶνα τῶ μοίσω ἄχρηστον ὴ το ἱππικὀνή τῶ δή τι καὶ ἐπεῖχε ἐλλάμψεσθαι ὁ Λυδός. ως δε και συνήχαν ἐς την μάχην, ἐνθαλα λ οσφραντο

τάχιστα των καμηλων οἱ Ἀποι καὶ εἶδον αυτὰς, ὀπίσω

ἀνέστρεφον, διέφθαρτό τε τῶ μοίσω ἡ ἐλπίς. ου μέντοι οῖ γε Λυδοὶ το ἐνθεsτεν-ῆσαν, ἀλλ' ώς εμα-

ω τὸ γινόμενον, ἀποθορόντες απὰ τῶν Ἀπων πεζοι τοῖσι Πέρσησι συνέβαλον. χρόνω δὲ πεσόντων ἀμφοτέρων πολλῶν ἐτράποντο οἱ Λυδοὶ, κατειληθέντες δε ἐς τὸ τεῖχος ἐπολιορκέοντο υπὸ τῶν Περσέων. ει Τοῖσι μεν δὴ κατεστήκεε πολιορκίη, Κροῖσος δεδοκέων οἱ χρόνον ἐπὶ μακρὸν ἔσεσθαι την πολιορκίην ἔπεμπε ἐκ τοs τείχεος ἄλλους αγγέλους ἐς τὰς συμμαχίας. οἱ μὲν γὰρ πρότερον διεπέμποντο ἐς πέμπτον μῆνα προερέοντες συλλέγεσθαι ἐς Σάρδις, τούτους δε ἐξέπεμπε την ταχίστην δέεσθαι βοηθέειν ώς πολιορκεο-

64쪽

OB. I. C A P. 80 - 82.

μένου κροίσου. Ἐς τε δη ἁν τὰς ἄλλας ἔπεμπε συμ- 82μαχίας καὶ δη καὶ ἐς Λακεδαίμονα. τοῖσι δε και αὐτοῖσι τοῖσι Σπαρτιήτησι κατ αυτὸν τομον τον χρόνον συν- πεπτώκεε ἔρις ἐοsσα προς Ἀργείους περὶ χώρου καλεομένου Θυρέης. τὰς γὰρ Θυρέας ταυτας ἐούσας τῆς 'Αργολίδος μοίρης ἀποταμόμενοι ἔσχον οἱ Λακεδαιμόνιοι.

ῆν δε καὶ ἡ μέχρι Μαλεῶν ἡ προς έσπέρην Ἀργείων,ῆ τε ἐν τῆ ἡπείρω χώρη καὶ ἡ Κυθηρίη νῆσος και αἱ

λοιπαὶ των νήσων. βοηθησάντων δὲ Ἀργείων τῆ σφετέρη ἀποταμνομένη, ἐνθαsτα συνέβησαν ἐς λόγους συνελθόντες, ἄστε τριηκοσίους εκατέρων μαχέσασθαι, ὁκότεροι δ' ἀν περιγένωνται, τούτων εἶναι τον χῶρον, τὸ πλῆθος του στρατοs ἀπαλλάσσεσθαι ἔκάτερον ἐς την λυτοs μηδὲ παραμένειν ἀγωνιζομένων, τῶνδε εῖνεκεν,εια μη παρεόντων των στρατοπέδων ὁρέοντες οἱ ἔτεροι ἔσσουμένους τους σφετέρους ἐπαμύνοιεν. συνθεμενοι εαsτα ἀπαλλάσσοντο, λογάδες δὲ ἐκατέρων ὐπολειφθέντες συνέβαλον. μαχομένων δέ σφεων καὶ γινομένων

ἰσοπαλέων ὐπελείποντο ἐξ ἀνδρῶν ἐξακοσίων τρεῖς, 'Aργείων μεν 'πικήνωρ τε καὶ χρόμιος, Λακεδαιμονίων δὲ υθρυάδης υπελείφθησαν δὲ οὐτοι νυκτὸς ἐπελθούσης. οι μὲν δη δυο των 'Αργείων ῶς νενικηκότες ἐθεον ἐς τὀ υργος, ὁ δὲ των Λακεμιμονίων υθρυ δης σκυλεύσας τους 'Αργείων νεκροὐς και προσφορήσας τὰ ὁπλα προς τὸ ω-οὐ στρατόπεδον ἐν τῆ τάξι εἶχεεωυτόν. ἡμέρη δὲ δευτερη παρῆσαν πυνθανόμενοι ἀμφότεροι. τέως μὲν δὴ αυτοὶ ἐκάτεροι ἔφασαν νικῆν, λέγοντες οἱ μὲν, ώς εωυτῶν πλεονες περιγεγόνασι, οἱ δὲ τοὐς μὲν ἀποφαίνοντες πεφευγότας, τον δὲ σφέτερον

παραμείναντα και σκυλεύσαντα τοὐς ἐκείνων νεκρούς.

τέλος δὲ ἐκ τῆς ἔριδος συμπεσόντες ἐμάχοντο ' πεσόντων δὲ καὶ ἀμφοτέρων πολλῶν ἐνίκων Λακεδαιμόνιοι.

65쪽

HEROD0ΤΙ Ἀργεῖοι μεν νυν απὸ τούτου τοs χρόνου κοτακειράμμνοι τὰς κεφαλὰς, πρότερον ἐπάναγκες κομῶντες, ἐποιήσαντο νόμον τε καὶ κατάρην μη πρότερον θρέψειν κώμην Ἀργείων μηδένα, μηδὲ τὰς γυναῖκας σφι χρυσον ρήσειν, πριν αν Θυρέας ἀνασώσωνται. Λακεδαιμόνιοι δὲ τὰ ἐναντία τουτων ἔθεντο νόμον ' ου γὰρ κομῶντες προ τούτου, απὸ τούτου κομῆν. τὸν δε ἔνα λέγουσιῶν περιλειφθέντα τῶν τριηκοσίων, υθρυάδην, αἰσχυ- ωόμενον ἀπονοστέειν ἐς Σπάρτην τῶν οἱ συλλοχιτέων διεφθαρμένων, αυτοs μιν ἐν τῆσι Θυρέησι καταχρή-83 σασθαι εωυτόν. ιούτων δὲ τοῖσι Σπαρτιήτησι ἐνεστεώτων πρηγμάτων ἐκε ὁ Σαρδιηνὸς κῆρυξ, δεόμενος - μοίσω βοηθέειν πολιορκεομένω. οἱ δὲ δμως, ἐπεί τε ἐπύθοντο τοs κηρυκος, ἡρμέατο βοηθέειν. καί σφιῆδη παρεσκευασμένοισι καὶ νεῶν ἐουσέων ἐτοίμων ῆλθε ἄλλη ἀγγελίη, ώς ἡλώκοι τὸ τεῖχος των Λυδῶν καἰ ἔχοιτο Κροῖσος ζωγρηθείς. ουτω δη ουτοι μὲν συμφορὴν ποιησάμενοι μεγάλην ἐπέπαυντο. 84 Σάρδιες δε ῆλωσαν ωδε ἐπειδὴ τεσσερεσκαιδεκάτη ἐγένετο ἡμέρη πολιορκεομένω Κροίσω, Κῶρος τῆ στρατιῆ τη ἐωυτου διαπέμψας ἱππέας προεῖπε τῶ πρώτω ἐπιβάντι του τείχεος δῶρα δώσειν. μετὰ δὲ τομο κει- ρησσμένης τῆς στρατιῆς, - ου προεχώρεε, ἐνθαοτα τῶν ἄλλων πεπαυμένων ἀνὴρ Μάρδος ἐπειρῆτο προβαίνων, τφ ουνομα ἡν 'Tροιάδης, κατὰ τosτο τῆς ἀκροπόλιος, τῆ ουδεὶς ἐτέτακτο φύλακος ου γὰρ ην δεινὸν, κατὰ τοὐτο μὴ ἁλω κοτέ. απότομός τε γάρ ἐστι

ταύτη ἡ ἀκρόπολις καὶ ἄμαχος ' τῆ ουδὲ Μήλης ὁ πρότερον βασιλεὐς Σαρδίων μούνη ου περιήνεικε τον λέοντα , τον οἱ ἡ παλλακὴ ἔτεκε, Πλμησέων δικασάντων, ῶς περιενειχθέντος το6 λέοντος το τεῖχος ἔσονται διες ἀνάλωτοι. ὁ δε Μήλης κατὰ τὸ ἄλλο τεῖχος περι-

66쪽

ενείκας, τῆ ἐν ἐπιμαχον τὸ χωρίον της ἀκροπόλιος, κατηλόγησε τομο ῶς ἐὸν ἄμαχόν τε καὶ απότομον ' ἔστι δε προς του Ἀώλου τετραμμένον τῆς πόλιος. ὁ ἀν δὴ Τροιάδης Ουτος ὁ Μάρδος ἰδὼν τῆ προτεραίη των τινὰ

δῶν κατὰ τομο τῆς ἀκροπόλιος καταβάντα ἐπὶ κυνέην ἄνωθεν κατακυλισθεῖσαν καὶ ἀνελόμενον ἐφράσθη καὶ ἐς θυμὸν ἐβάλετο. τότε δὲ δὴ αυτός τε ἀνεβεβήκεε καὶ κατ αυτὸν ἄλλοι Περσέων ἀνέβαινον ' προβάντων δε συχνῶν Ουτω δὴ Σάρδιές τε ἡλώκεσαν καὶ παν τὸ ἄστυ ἐπορθέετο. κατ αυτὸν δὲ Κροῖσον τάδε 85 ἐγένετο. ἐν οι παῖς, τοs καὶ πρότερον ἐπεμνήσθην, τὰ μεν ἄλλαlἐπιεικὴς, ἄφωνος δέ. ἐν τῆ ών παρελθουσηεὐεστοῖ ὁ Κροῖσος τὸ παν ἐς αυτὸν ἐπεποιήκεε ἄλλα τε ἐπιφραζόμενος καὶ δὴ καὶ ἐς Λελφοὐς περὶ αυτοῶ ἐπεπόμφεε χρησομένους. ἡ δὲ Πυθίη οι εἶπε τάδε 'Aυδε γένος, πολλῶν βασιλεs, μέγα νήπιε Κροῖσε, μὴ βούλευ πολυευκτον ἰὴν ἀνὰ δώματ ἀκούειν Παιδὸς φθεγγομένου. τὸ δέ σοι πολυ λώων αμφὶς Ἐμμεναι ' αυδήσει γὰρ ἐν ἐματι πρῶτον ἀνόλβω. ἁλισκομένου δε τοs τείχεος, φε γὰρ των τις Περσέων ἀλλογνώσας Κροῖσον ώς ἀποκτενέων, Κροῖσος μέν ωυνδρέων ἐπιόντα υπὸ τῆς παρεούσης συμφορῆς παρημελήκεε, ουδέ τί οἱ διέφερε πληγέντι ἀποθανέειw ὁ δὲ παῖς Ουτος ὁ ἄφωνος ώς εἶδε ἐπιόντα τον Πέρσην, υπὸ δέους τε καὶ κακοs ἔρρηξε φωνὴν, εἶπε δέ' 'Dνθρωπε, μὴ κτεῖνε Κροῖσον. ουτος μὲν δὴ τομο πρῶτον ἐφθέγξατο, μετὰ δὲ τos- ῆδη ἐφώνεε τον πάντα χρόνον τῆς

ζόης. οἱ δε Πέρσαι τάς τε δὴ Σάρδις ἔσχον καὶ αυτὸν μκροῖσον ἐζώγρησαν, ἄρξαντα ἔτεα τεσσερεσκαίδεκα καὶ τεσσερεσκαίδεκα ημέρας πολιορκηθέντα, κατὰ τὸ χρη--ήριόν τε καταπαυσαντα τὴν ἐωυτοs μεγάλην αρχήν.

67쪽

46 HERODOTI λαβόντες δὲ αυτον οἱ Πέρσαι Θαγον παρὰ Κυρον. ὁ δε συννήσας πυρον μεγάλην ἀνεβίβασε ἐπ αυτην τον Κροῖσόν τε ἐν πέδησι δεδεμένον καὶ δὶς επτὰ Λυδῶν

παρ' α-- παῖδας, ἐν νόω ἔχων εἴτε δη ἀκροθίνια ταυτα καταγιεῖν θεῶν ὁτεω δη, εἴτε καὶ ευχην ἐπιτελέσαι ἐθέλων, εἴτε καὶ πυθόμενος τον Κροῖσον εἶναι θεωσεβέα, τουδε εινεκεν ἀνεβίβασε ἐπὶ την πυρην, μυλ μενος εἰδέναι, εἰ τίς μιν δαιμόνων ρύσεται του μη ζώοντα κατακαυθῆναι. τον μὲν δη ποιέειν ταλα, τῶ δε Κροίσω ἐστεῶτι ἐπὶ της πυρῆς ἐσελθεῖν, καίπερ ἐν κακῶἐόντι τοσουτω, τὸ του Σόλωνος, ως οἱ εἴη συν θεῶ εἰρημένον, τὸ μηδένα εἶναι των ζωόντων ἴλβιον. ώς δε

ἄρα μιν προσστῆναι τουτο, ἀνενεικάμενόν τε καὶ ἀνα-

στενάξαντα ἐκ πολλῆς ἡσυχίης ἐς τρὶς ουνομάσαι Σόλωνα. καὶ τον υρον ἀκουσαντα κελευσαι τους ωμη- νέας ἐπείρεσθαι τον Κροῖσον, τίνα τομον ἐπικαλέοιτο,

καὶ τοὐς προσελθόντας ἐπειρωτῆν. Κροῖσον δὲ τέως μὲν σιγὴν ἔχειν εἰρωτεόμενον, μετὰ δὲ, ώς ἡναγκάζετο, εἰπεῖν ' Πν ἀν ἐγώ πῶσι τυράννοισι προετίμησα μεγάλων χρημάτων ἐς λόγους ἐλθεῖν. Mς δέ σφι ἄσημα ἔφραζε, πάλιν ἐπειρώτεον τὰ λεγόμενα. λιπαρεόντων δὲ αυτῶν καὶ δελον παρεχόντων ἔλεγε δη ώς ῆλθε αὐχὴν ὁ Σόλων ἐὼν Ἀθηναῖος, καὶ θηησάμενος πάντατον ἐωυτου ὁλβον ἀποφλαυρίσειε οἷα δὴ εἴπας, ῶς τεαυτῶ πάντα ἀποβεβηκοι, τῆ περ ἐκεῖνος εἶπε, ουδέν τι μῆλλον ἐς λυτον λέγων ἡ ἐς ἄπαν τὸ ανθρώπινον καὶ

μάλιστα τοὐς παρὰ σφίσι αὐτοῖσι δοκέοντας ολβίους εἶναι. τον μὲν Κροῖσον ταsτα απηγέεσθαι, τῆς δὲ πυρῆς ῆδη ἀμμένης καίεσθαι τὰ περιέσχατα. καὶ τον Κ ρον ἀκουσαντα των έρμηνέων τὰ εἶπε Κροῖσος, μετα- γνόντα τε καὶ ἐννώσαντα, μι καὶ αυτὸς ἄνθρωπος ἐὰν ἄλλον ἄνθρωπον, γενόμενον ἐωυτου εὐδαιμονis o

68쪽

ἐλάσσω, ζώοντα πυρὶ διδοίη, πρός τε τουτοισι δείσαντα την τίσιν καὶ ἐπιλεξάμενον, ώς ουδεν εἴη των ἐν ἀνθρώποισι ἀσφαλέως ἔχον, κελευειν σβεννυναι την ταχίστην τὸ καιόμενον πfρ καὶ καταβιβάζειν μοῖσόν τε καὶ τοὐς μετὰ Κροίσου. καὶ τους πειρεομένους ου δυνασθαι ἔτι του πυρὸς ἐπικρατῆσαι. θαυτα λέγεται 87υπὸ Λυδῶν Κροῖσον μαθόντα την Κυρου μετάγνωσιν, ῶς δεα πάντα μὲν ἄνδρα σβεννυντα τὰ πυρ, δυναμμνους ουκέτι καταλαβεῖν, ἐπιβώσασθαι τὀs Mπόλλωνα ἐπικαλξόμενον, εἴ τί οἱ κεχαρισμένον εξ αυτου ἐδωρήθη, παραστῆναι καὶ ρυσασθαί μιν ἐκ του παρεόντος κακοὐ τὸν μὲν δακρυοντα ἐπικαλέεσθαι τὸν θεὸν,εη δὲ αἰθρίης τε καὶ νηνεμίης συνδραμέειν ἐξαπίνης

νέφεα καὶ χειμῶνα τε καταρραγῆναι καὶ υσαι υδατι λαβροτάτω, κατασβεσθῆναί τε την πυρην. ουτω δη μαθόντα τὸv Kυρον, ώς εἴη ὁ Κροῖσος καὶ θεοφιλὴς καὶ ἀνηρ ἀγαθὸς, καταβιβάσαντα αυτὸν ἀπ4 της πυρης εμρεσθαι τάδε ' Κροῖσε, τίς σε ανθρώπων ἀνέγνωσε ἐπὶ γην την ἐμὴν στρατευσάμενον πολέμιον αντὶ φίλου ἐμοὶ καταστῆναι; Ο δε ειπε ' 'AZ βασιλευ, ἐγὼ ταυτα ἔπρηξαry σῆ μεν ευδαιμονίy, τη ἐμεωυτου δε κακοδαιμονίη ' αἴτιος δε τουτων ἐγενετο ὁ Ἐλλήνων θεὸς ἐπαείρας ἐμὲ

στρατευεσθαι. ουδεις γὰρ ουτω ανόητος ἐστι, ὁστις

πόλεμον πρὸ εἰρήνης αιρέεται ἐν μὲν γὰρ τρ οἱ παῖδες τοὐς πατέρας θάπτουσι, ἐν δὲ τῶ οἱ πατέρες τοὐς παμδας. αλλὰ ταυτα δαίμοσί κου φίλον ῆν ουτω γενέσθαι. O μὲν ταυτα ἔλεγε, υρος δε αυτὸν λυσας κάτισέ τε 88εγγύς ἐωυτοs καὶ κάρτα ἐν πολλῆ προμηθείη εἶχε, ἀπεθώυμαζέ τε ὁρέων καὶ αυτὸς καὶ οἱ περὶ ἐκεῖνον ἐόντες πάντες. ο-συννοίη ἐχόμενος ῆσυχος ἐν. μετὰ δὲ ἐπιστραφείς τε καὶ ἰδόμενος τοὐς Πέρσας τὸ των Λυδῶν, ἄστυ κερακοντας εἶπε ' βασιλεs, κότερον λέγειν

69쪽

HERODO ΤΙ προς σὲ τὰ νοέων τυγχάνω ἡ σιγῶν ἐν τῶ παρεόντι χρή ; Mρος δε μιν θαρσέοντα ἐκέλευε λέγειν, ο τι βου- λοιτο. ὁ δε αυτον εἰρώτα λέγων ' Ουτος ὁ πολλὸς ομιλος τί ταλα σπουδὴ πολλῆ ἐργάζεται; Ο δὲ ειπε - Πόλιν τε την σὴν διαρπάζει και χρήματα τὰ σὰ διαφορέει.Κροῖσος δε ἀμείβετο ' οντε πόλιν την ἐμὴν ουτε χρήματα τὰ ἐμὰ διαρπάζει ' ουδὲν γὰρ ἐμοὶ ἔτι τούτων 89 μετα ' ἀλλα φέρουσί τε καὶ ἄγουσι τὰ σά. Κωρω δὲ ἐπιμελὲς ἐγένετο τὰ Κροῖσος εἶπε, μεταστησάμενος ὁ

τοὐς ἄλλους εἴρετο Κροῖσον, ο τι οι ἐνορωη ἐν τοῖσι ποιευμένοισι. ὁ δε εἶπε ' 'Eπει τέ με θεοὶ ἔδωκαν δολλόν σοι, δικαιῶ, εἴ τι ἐνορέω πλέον, σημαίνειν σοι.

Πέρσαι φύσιν ἐόντες υβρισταὶ εἰσὶ ἀχρήματοι ῆν ἁνσυ τούτους περιίδης διαρπάσαντας και κατασχοντας

χρήματα μεγάλα, τάδε τοι ἐξ αυτῶν επίδοξα γενέσθαι

ος ἀν αυτῶν πλεῖστα κατάσχη, τομον προσδέκεσθαί ' τοι ἐπαναστησόμενον. νsν ἁν ποίησον ἄδε, εἴ τοι ἀρώσκει τὰ ἐγὼ λέγω. κάτισον των δορυφόρων ἐπὶ πάσησι τῆσι πύλησι φυλάκους, οῖ λεγόντων προς τοὐς ἐκ - ροντας τὰ χρήματα ἀπαιρεόμενοι, ῶς σφεα αναγκαίως ἔχει δεκατευθηναι τῶ Αιί. καὶ σύ τέ σφι οὐκ ἀπεχθήσεαι βίη ἀπαιρεόμενος τὰ χρήματα, και ἐκεῖνοι συγ-90 γνόντες ποιέειν σε δίκαια ἔκόντες προήσουσι. INMaἀκούων ὁ ρος υπερήδετο, ῶς οἱ ἐδόκεε ευ ὐποτωμσθαι ' αἰνέσας δε πολλὰ καὶ ἐντειλάμενος τοῖσι δορυφόροισι τὰ Κροῖσος υπεθήκατο ἐπιτελέειν εἶπε πρ0ς Κροῖσον τάδε ' Κροῖσε, ἀναρτημένου σεs ἀνδρὸς βασιλέος χρηστὰ ωγα καὶ ἔπεα ποιέειν, αἰτέο δόσιν, ῆντινsi

βούλεαί τοι γενέσθαι παραυτίκα. Ο-εἶπε δέσποτα, ἐάσας με χαριεῖ μάλιστα τον θεον τῶν Ἐλλήνων, τον ἐγὼ ἐτίμησα θεων μάλιστα, επείρεσθαι, πέμψαντα τάσδε τὰς πέδας, εἰ ἐξαπατῶν τους - ποιε τας

70쪽

νόμος ἐστί οἱ. Mρος δε εἰρετο, ο τι οἱ τοὐτο ἐπηγο-οεων παραιτέοιτο. Κροῖσος δέ οἱ ἐπαλιλλόγησε πῆσαν την εωυτοs διάνοιαν και των χρηστηρίων τὰς υποκρι- σιας , καὶ μάλιστα τὰ αναθήματα, και ώς ἐπαερθεὶς τωμαντηει ἐστρατεύσατο ἐπὶ Πέρσας. λέγων δε ταυτα, κατέβαινε αυτις παραιτεόμενος ἐπεῖναί οἱ τω θεω το των ὀνειδίσαι. Mρος δε γελάσας εἶπε Kαὶ τούτου τεύξεαι παρ' ἐμευ, Κροῖσε, καὶ ἄλλου παντὸς, του ἰνεκάστοτε δέη. 'Ως δε ταsτα ηκουσε ὁ Κροῖσος, πέμπων των Λυδων ές Θελφους ἐνετέλλετο τιθέντας τὰς πέδας ἐπὶ τos νηοs τον ουαν εἰρωτῶν, εἰ ου τι ἐπαισχύνεται τοῖσι μαντηχισι ἐπαείρας Κροῖσον στρατεύεσθαι ἐπὶ Πέρσας λ καταπαύσοντα την Κέρου δύναμιν, απ' ης

οἱ ακροθίνια τοιαμα γενέσθαι, δεικνύντας τὰς πέδας ' ταὐτά τε ἐπριρωτῶν, και εἰ ἀχαρίστοισι νόμος εἶναι τοῖσι Ελληνικοῖσι θεοῖσι.Ἀπικομένοιδι δε τοῖσι Λυδοῖσι καὶ λέγουσι τὰ ἐντμ 9Iταλμένα την Πυθίην λέγεται εἰπεῖν τάδε ' 'ν πεπρωμένην μοῖραν αδύνατά ἐστι ἀποφυγέειν καὶ θεω. Κρομσος δε πέμπτου γονέος ἁμαρτάδα ἐξέπλησε, δς ἐών δορυφόρος Ηρακλειδέων δόλω γυναικηω ἐπισπόμενος

ἐφόνευσε τον δεσπότεα καὶ ἔσχε την εκείνου τιμην ουδέν οἱ προσηκουσαν. προθυμεομένου δε Λοξίεω, ὁκως ἀν κατὰ τους παῖδας τοὐς Κροίσου γένοιτο τὸ Σαρδίων πάθος καὶ μη κατ αυτὸν Κροῖσον, οὐκ οἷός τε ἐγένετο παραγαγεῖν μοίρας. ὁσον δε ἐνέδωκαν αυται, ηνυσέ τε καὶ ἐχαρίσατό οἱ τρία γὰρ ἔτεα ἐπανεβάλετο την Σαρδίων ἄλωσιν, καὶ τομο ἐπιστάσθω Κροῖσος ώς ὐστερον τοῖσι ἔτεσι τούτοισι ἀλοῶς της πεπρωμένης. δεύτερα δὲ τούτων καιομένω αὐτῶ ἐπηρκεσε. κατὰ δὲ τὸ μαντήων τὸ γενόμενον οὐκ ὀρθῶς Κροῖσος μέμφεται ' προηγμρευε γάρ οἱ Λοξίης, ην στρατεύηται ἐπὶ Πέρσας, με-