Antiqvitatvm romanorvm qvae svpersvnt, recensvit Adolphvs Kiessling

231쪽

πόλεως καταλαβεσθαι τόπους, εν οἷς ετύγχανον εὐ- στοι τὰς οἰκήσεις ἔχοντες τοῖς ἱππευσι προεμπεν ἐν ταῖς ἐπιτηδειοτάταις των περὶ την αγορὰν οἰκιῶν περιμενειν ἔχουσι ξίφη καὶ ποιεῖν o τι ἄν 5 αὐτοῖς κελεύη. ῖνα δὲ μηθεν ἐν τn συλλήψει των πολιτῶν νεωτερίσωσιν οι προσήκοντες αὐτοῖς η των ἄλλων τινες πολιτῶν, μηδ' ἐμφύλιοι διὰ την ταραχην ταυτην γενωνται φόνοι, γράμματα πεμψας προς τον ἐπὶ τῆς πολιορκίας τῆς Φιδηναίων τεταγμένον ὐπα- 10 τον, ἐκέλευσεν ἀρχομένης τῆς νυκτὸς ἄγοντα το κράτιστον τῆς στρατιῆς, ῆκειν ἐπὶ την πόλιν καὶ πλησίον του τείχους ἐν ὀρεινῶ τόπω θέσθαι τὰ ὁπλα. ΙΙ. Παρασκευασάμενος δε ταυτα τοῖς μηνύσασι την πρῆξιν εἶπε , προς τους πεμόνας s8015 τῶν συνωμοτῶν ῆκειν εἰς την αγορὰν περὶ μεσας νύκτας, ἄγοντας οἷς μάλιστα πιστευουσι τῶν εταίρων,ώς ἐκεῖ τάξιν τε καὶ χώραν καὶ σύνθημα ληψομενους, καὶ δ δεῖ πράττειν ἐκάστους ἀκουσοντας. ἐγίγνετο ταυτα ' καὶ ἐπειδὴ συνήχθησαν οἱ προεστηκότες τῶν 20 εταιριῶν ἄπαντες εἰς την αγορὰν, διὰ συνθημάτων ἀδηλων ἐκείνοις ευθυς αῖ τε ἄκραι πλήρεις ἐγίγνοντο τῶν ὐπερ τῆς πόλεως ἀνειληφότων τὰ ὁπλα, και τὰ περὶ την αγορὰν υπὸ τῶν ἱππεων εφρουρεῖτο κύκλω, δεμία τε κατελείπαο τοῖς ἀπιέναι βουλομενοις ἔξο-25 δος. καὶ κατὰ τον αυτὸν χρόνον ὁ ἔτερος τῶν υπά-

των Μάνιος, απὸ τῆς Φιδήνης ἀναστὰς, παρῆν εἰς το πεδίον ἄγων την δύναμιν. ώς δ' ἡμερα τάχιστα διελαμψεν, ὁπλίτας περὶ εαυτῶς ἔχοντες οἱ υπατοι προῆλθον ἐπὶ τὸ βῆμα καὶ διὰ πάντων τῶν στενωπῶν 98130 τοῖς κήρυξι περιαγγεῖλαι κελευσαντες ῆκειν τον δῆμον εἰς ἐκκλησίαν, παντὁς τοί κατὰ την πόλιν ἄχλου συνδραμόντος, δηλουσί τε αὐτοῖς την γενομενην ἐπὶ τῆ

232쪽

καθόδω τῶ τυράννου συνωμοσίαν καὶ τοὐς μηνυτὰς αναβιβάζονται. καὶ μετὰ τ το ἀπολογεῖσθαι συγχωρήσαντες, ἐάν τινες ἀμφισβητῶσι προς την μήνυσιν,επειδη προς ἄρνησιν ουδεὶς ἐπεχείρησε τραπέσθαι, μεταστάντες ἐκ της αγορὰς εἰς τὸ βουλευτήριον γνώ- 5μας υπερ αυτῶν διηρώτησαν τους συνεδρους, καὶ γραψάμενοι τὰ δόξαντα αυτοῖς ηκον αυθις ἐπὶ την ἐκκλησίαν καὶ τὸ προβούλευμα ἀνέγνωσαν. ροτοιόνδε ' Ἀρκυνίοις μεν τοῖς μηνύσασι τηυ ἐπίθεσιν πολιτείαν δεδόσθαι καὶ αργυρίου μυρίας ἐκατέρω 10 δραχμὰς καὶ πλεθρα γης δημοσίας εἴκοσι τοὐς δε s82 μετασχόντας της συνωμοσίας συλληφθέντας ἀπονεῖν, εὰν καὶ τω δημω ταυτὰ δοκῆ. τοὐ δε συνεληλυθότος ὀχλου κύρια ποιήσαντος τὰ δόξαντα τηβουλν, μεταστῆναι κελεύσαντες ἐκ της αγορῶς τους 15 ἐπὶ την ἐκκλησίαν συνεληλυθότας, ἔπειτ' ἐκάλεσαν τοὐς υπηρέτας ἔχοντας ξίφη, οῖ πάντας τους ἐνοχους

ταῖς αἰτίαις ἐν ω συνεκλείσθησαν χωρίω περιστάντες κατεφόνευσαν. διαχρησάμενοι δὲ τούτους οὐκέτι παρεδέξαντο μηνυσιν δεμίαν κατ οὐθενὸς των ταυτὰ 20

βουλευσαμένων, αλλὰ πάντας ἀφῆκαν των ἐγκλημάτων τοὐς διαφυγόντας την ἐκ χειρὸς κόλασιν, ῖναπαν ἐξαιρεθρ τὸ ταραχῶδες ἐκ τῆς πόλεως. οἱ μεν

δὴ συστήσαντες την συνωμοσίαν τοιούτω τρόπω διε-

s8s φθάρησαν ἡ δὲ βουλὴ καθαρθῆναι ψηφισαμένη ra

τους πολίτας ἄπαντας, ὁτι πολιτικ- φόνου γνώμας ἡναγκάσθησαν ἀποδείξασθαι, ώς ου θεμιτὸν αυτοῖς ἐφ' ἱερὰ παρεῖναι καὶ θυσιῶν κατάρχεσθαι, πρὶν ἀφοσιώσασθαι τὁ μίασμα καὶ την συμφορὰν λῶσαι

τοῖς εἰωθυσι καθαρμοῖς ἐπειδὴ παν ὁσον ὴν ὁσιον soυπὸ των ἐξηγουμένων τὰ θεῖα κατὰ τὸν ἐπιχώριον νόμον ἐπράχθη, θυσίας μετὰ τούτο χαριστηρίους καὶ

233쪽

αγῶνας εκρινεν ἐπιτελεσθηναι, καὶ τρεῖς ημερας εθηκεν εἰς ταυτα ἱεράς. Μανίου δὲ Ἀλλίου θατε ρου των Σπάτων ἐν τοῖς ἱεροῖς καὶ ἐπωνυμοις της πόλεως ἀγῶσι κατὰ την πομπην ἐκ του ἱερου πεσόν-5 τος ἄρματος κατ αυτὸν τον ἱππόδρομον, καὶ τρίτη μετὰ την πομπην ταυτην ημέρα τελευτησαντος, τον

λειπόμενον χρόνον βραχει ὁντα την αρχην μόνος ὁ

Σολπίκιος κατέσχεν.LVIII. Ῥπατοι δε εἰς τον ἐπιόντα ἐνιαυτὸν ἀπε- 10 δείχθησαν Πόπλιος Ουε υριος Γεμῖνος καὶ Πόπλιος Αἰβουτιος Ἐλβας. τούτων ὁ μεν Αἰβουτιος ἐπὶ s84των πολιτικῶν ἐτάχθη πραγμάτων φυλακης - μικρῶς δεῖσθαι δοκουντων, μη τις ἐτέρα νεωτερισθu πρῆξις ἐκ τῶν πενητων Ουετουριος δὲ την ημίσειαν 15 της στρατιῆς ἐπαγόμενος την Φιδηναίων γην ἐδηου κωλυοντος ουδενὸς, καὶ προσκαθεζόμενος τη πόλει προσβολὰς ἐποιεῖτο συνεχεῖς. ου δυνάμενος πολιορκία τὸ τεῖχος ελεῖν ἀπεχαράκου τα πέριξ καὶ ἀπετάφρευεν, ως λιμῶ τοὐς ἀνθρώπους παραστησό- 20 μενος. ηδη δὲ κάμνουσι τοῖς Φιδηναίοις ηκεν ἐπικουρία Λατίνων, ην ἀπέστειλε Σεξτος Wρκυνιος, καὶ σῖτος καὶ ὁπλα καὶ τἄλλα τὰ εἰς τον πόλεμον ἐπιτηδεια. οἷς πιστευσαντες ἐθάρρησαν προελθεῖν ἐκ της πόλεως, δυναμις ου μικρὰ, καὶ ποιοὐνται στρατόπεδον 25 ἐν υπαίθρω. ὁ μεν δη περιτειχισμὸς ουκέτι τοῖς Ῥωμαίοις χρησιμος ην, ἐδόκει δε ἀγῶνος δεῖν' καὶ γίνεται πλησίον της πόλεως μάχη μέχρι τινος ἀγχώμα- s85λος' ἔπειτα υπὸ του ταλαιπώρου τῶν Ῥωμαίων, οδιὰ την πολλην ἄσκησιν αυτοῖς περιην, ἐκβιασθέντες 30 οἱ Φιδηναῖοι πλείους ἔντες υπὸ ἐλαττόνων εἰς φυγην κατέστησαν. φόνος δὲ Ου πολὐς αυτῶν ἐγένετο, της υποχωρησεως εἰς την πόλιν ου διὰ μακρου γενομένης

234쪽

καὶ των ἐπὶ τοῖς τείχεσι τους διώξαντας ἀποκρουσα μένων. μετὰ τοὐτο το ἔργον οἱ μεν επίκουροι διασκεδασθέντες ἀπίεσαν ουδεν τους ἔνδον ἀφελήσαντες ' ἡ δὲ πόλις ἐν ταῖς αυταῖς πάλιν ἐγεγόνει συμφοραῖς καὶ τη σπάνει των αναγκαίων ἐπόνει. κατὰ 5δε τους αυτ ς χρόνους Σέξτος Ἀρκυνιος ἄγων στρατιὰν Λατίνων ἐπὶ Σιγνίαν κατεχομένην υπὸ ' - μαίων ἐστράτευσεν, ως ἐξ ἐφόδου το φρούριον παραληψόμενος. γενναίως δε των ἔνδον ἀπομαχεσαμένων, 986 παρεσκευαστο μεν ως λιμῶ τοὐς ανθρώπους τὸ χω- 10ρίον ἐκλιπεῖν ἀναγκάσων, καὶ πολὼν αὐτόθι χρόνον οὐδὲν ἀξιόλογον πράττων διετέλει' ἀποτυχὼν δὲ καὶ ταυτης της ἐλπίδος ἀφικομενης τοῖς φρουροῖς αγορῆς τε καὶ βοηθείας απὸ των υπάτων, λύσας την πολιορκίαν ἀπηγε τὰς δυνάμεις. 15L.VIIII. Tω δ' ἐξης ἐνιαυτω Ῥωμαῖοι καθιστῶσιν υπάτους Τῖτον Λάρκιον Φλάβον καὶ Κόιντον Κλοίλιον Σικελόν. τούτων ὁ μεν Κλοίλιος τὰ πολιτικὰ πράττειν ἐτάχθη υπὸ της βουλῆς την ἡμισειαν τῆς στρατιῆς ἔχων φυλακῆς ἔνεκα των νεωτεριζόντων, 20 ἐπιεικὴς την φύσιν εἶναι δοκῶν καὶ δημοτικός. ὁ δε Λάρκιος ἐπὶ τον κατὰ Φιδηναίων πόλεμον ἐξηρτυμένην στρατιὰν ἄγων καὶ τὰ εἰς πολιορκίαν ἐπιτήδεια

παρασκευασάμενος ωχετο. πονουμένοις τε τω μήκει

τοὐ πολέμου τοῖς Φιδηναίοις καὶ πάντων σπανίζουσι 25των αναγκαίων χαλεπὸς ἐν, ἡπορυττων τε τοὐς θε-987 μελίους των τειχῶν καὶ χώματα ἐγείρων καὶ μηχανὰς προσφέρων καὶ ουθ' ημέρας ἀτε νυκτὸς τῆς πολιορκίας ἀφιστάμενος ολίγου τε χρόνου κατὰ κράτος αὐ- ρήσειν την πόλιν υπολαμβάνων. οὐδὲ γὰρ αἱ Λατί- 30νων πόλεις, αἷς οἱ Φιδηναῖοι μόναις πιστεύοντες ἀνείλοντο τον πόλεμον, ἱκαναὰ σώζειν αὐτοὐς ἔτι

235쪽

τότ' ἐσαν. ἰδία μεν γὰρ -ουδεμία πόλις ἀξιόχρεως ἐν ἀπαλλάξαι τῆς πολιορκίας αυτούς, κοινῆ δ' εξ ὁλουτ ἐθνους ἀπω συνειστήκει δύναμις, ἀλλα πολλάκις πρεσβευομένοις αὐτοῖς τὰς αυτὰς ἐδίδοσαν οι 5 προεστηκότες τῶν πόλεων αποκρισεις, - ἀφιξομένης σφίσιν ἐπικουρίας ἐν τάχει ἔργον δε Ουδεν ἐγίνετο ταῖς υποσχέσεσιν ὁμοιον, ἀλλα μεχρι λόγων αἱ περὶ τῆς συμμαχίας ελπίδες ἐχώρουν. ου μὴν παντάπασι γε τὰ παρὰ τῶν Λατίνων ἀπεγνώκεσαν οἱ Φιδηναιοι,10 αλλὰ διεκαρτέρουν ἐπι ταῖς ἐκεῖθεν ἐλπίσι πάντα τὰ

δεινὰ υπομένοντες. ἐν δὲ υπερ πάντα ὁ λιμὸς ἄμαχον πρῆγμα, καὶ πολυν ουτος ἐποίησεν ἀνθρώπων 988φθόρον. ώς δε ἀπειρήκεσαν ῆδη τοῖς κακοῖς, πρεσβευτὰς ἀπέστειλαν ώς τον ὐπατον ἀνοχὰς αἰτουντες 15 εἰς τεταγμένον τινὰ ημερῶν ἀριθμον, ώς ἐν τουτωμυλευσόμενοι τῶ χρόνω περὶ τῆς προς Pωμαίους φιλίας, ἐφ' οἱς αυτὴν ποιήσονται δικαίοις. ἐν δε ου

βουλῆς χάριν αἰτουμενος υπ' αυτῶν ὁ χρόνος, ἀλλὰ παρασκευῆς τῶν συμμάχων, ώς ἐδήλωσαν τῶν αὐτo-20 μόλων τινες ἔναγχος ἀφιγμένοι. τῆ γὰρ ἐμπροσθεν

νυκτὶ τους ἐπιφανεστάτους τῶν πολιτῶν καὶ πλειστον

ἐν ταῖς Λατίνων πόλεσι δυναμένους ἀπεστάλκεσαν πρέσβεις προς τὸ κοινὸν ικετηριας φέροντας.

LX. Ἀῶτα δη προεγνωκὼς ὁ Λάρκιος, τοῖς 25 μεν αἰτουσι τὰς ἀνοχὰς ἐκέλευσε τὰ ὁπλα ἀποθεμένοις καὶ τὰς πύλας ἀνοίξασι, τότε διαλέγεοθαι προς αυτόν' ἄλλως δε Οἴτε διαλλαγὰς οὐτε ἀνοχὰς ἀτεἄλλο φιλάνθρωπον ἡ μέτρων οὐθεν αὐτοῖς υπάρξειν ἔφη παρὰ τῆς ' μαίων πόλεως τοὐς δὲ ἀποστα- 30 λέντας ἐπὶ τὸ Λατίνων ἔθνος πρεσβευτὰς ἐφυλαττε μηκέτι παρελθεῖν ἐντὸς τείχους, ἀπάσας τὰς εἰς την πόλιν ἀρουσας οδοὐς φρουραῖς ἐπιμελεστέραις διαλα-

236쪽

s8s βών, ἄστε ῆναγκάσθησαν οἱ πολιορκούμενοι τὰς συμμαχικὰς ἀπογνόντες ἐλπίδας ἐπὶ τὰς τῶν πολεμίων δεήσεις καταφυγεῖν. καὶ συνελθόντες εἰς ἐκκλησίαν ἔκριναν υπομένειν τὰς διαλλαγὰς ἐφ' οἷς ὁ κρατῶν ὴξίου. -τως ἄρα πολιτικὰ ἡν τὰ τῶν τότε 5ηγεμόνων ἡθη καὶ πλεῖστον ἀπέχοντα τυραννικης αυθαδείας, ην σπάνιοί τινες τῶν καθ' ημῆς ηγεμόνων ἴσχυσαν εξουσίας επαρθέντες μεγεθει διαφυγεῖν,

ἄστε παραλαβὼν την πόλιν ὁ υπατος Ουθεν απὸ της εαυτos γνώμης ἔπραξεν, αλλ' ἀποθεσθαι τους ἀν- 10θρώπους κελευσας τὰ οπλα καὶ φρουρὰν ἐπι τηνἄκραν καταλιπὼν, αυτὸς εἰς την Pώμην ἀπίει, και συναγαγὼν το συνεδρων ἀπέδωκεν αυτοῖς σκοπεῖν, πῶς etit τίνα χρηστέον τοῖς παραδοὐσιν εαυτοὐς τρόπον. ἐφ' οἷς ἀγασθέντες τον ἄνδρα της προς αυτοὐς 15 τιμῆς οἱ σύνεδροι, τως μὲν ἐπιφανεστάτους Φιδηναίων καὶ τῆς ἀποστάσεως ἄρξαντας ἐδικαίωσαν Οἴς ο ῖν ὁ ὁπατος αποφήνηται ράβδοις μαστιγωθέντας ἀποκοπῆναι τὰς κεφαλάς' περὶ δε τῶν ἄλλων ἐπ' ἐκείνω την ἐξουσίαν ἐποίησαν ἄπαντα πράττειν ὁσα 20 προηρεῖτο. γενόμενος δὲ ὁ Λάρκιος απάντων κύριος ολίγους μεν τινας τῶν Φιδηναίων κατηγορηθεντας υπὁ τῶν τὰ ἐναντία φρονούντων ἐν τοῖς απάντων ὀφθαλμοῖς ἀπεκτεινε, καὶ τὰς οὐσίας αυτῶν ἐδήμευσε, τοῖς δε ἄλλοις ἄπασιν ἀπεδωκε την τε πόλιν ἔχειν 25 καὶ τὰ χρηματα, γην τε αυτῶν ἀπετεμετο την ἡμίσειαν, ἡν ἐκληρούχησαν οἱ καταλειφθέντες ἐν τῆ πόλει Ρωμαίων φρουροὶ τῆς ἄκρας. ταυτα διαπραξάμενος ἀπῆγεν ἐπ' οἴκου την στρατιάν.

LXI. Mς δὲ ἀπηγγέλθη τοῖς Λατίνοις ἡ τῆς Φι- 30δήνης ἄλωσις, ὀρθὴ καὶ περίφοβος πῆσα πόλις ην,

καὶ τοῖς προεστηκόσι τῶν κοινῶν ἄπαντες ἐχαλεπαι-

237쪽

188 E

νον ώς προδεδωκόσι τοὐς συμμάχους. συναχθείσης δε αγορῆς ἐν Φερεντίνω πολλην ἐποιουντο των ἀπο- σπευδόντων τον πόλεμον κατηγορίαν οἱ τα ὁπλα πεί- 99Iθοντες αὐτοὐς ἀναλαβεῖν, μάλιστα δε Ἀρκύνιός τε 5 καὶ ὁ κηδεστης αυτ Μαμίλιος καὶ οἱ προεστηκότες της Ἀρικηνῶν πόλεως. ὐφ' ἄν ἐκδημαγωγηθέντες

ὁσοι του Λατίνων μετεῖχον γένους κοινI τον κατὰ ' μαίων αναιρούνται πόλεμον καὶ 7να πόλις μηδεμία μητε προδῶ τι κοινὸν μητε προκαταλύσηται την 10 ἔχθραν ἄνευ της απάντων γνωμης ὁρκους ἔδοσαν ἀλληλοις, καὶ τοὐς μη φυλάξοντας τὰς ομολογίας

ἐκσπόνδους εἶναι καὶ καταράτους ἐψηφίσαντο καὶ πολεμίους απάντων. οἱ δὲ ἐγγραψάμενοι ταῖς συνθήκαις ταλα πρόβουλοι καὶ τοὐς ὁρκους ὀμόσαντες 15 απὸ τούτων των πόλεων ησαν ἄνδρες, υρδεατῶν, Αρικηνῶν, Βοῖλλανῶν, Βουβεντανῶν, Κόρνων, κα- ρυεντανῶν, Κιρκαιητῶν, Κοριολανῶν, Κορβιντῶν, βανῶν, Φορτινείων, Γαβίων, Λαυρεντίνων, Λα- 992νουίνων, Λαβινιατῶν, Λαβικανῶν, Νωμεντανῶν,20 Νωρβανῶν, Πραινεστίνων, Πεδανῶν, Κορκοτουλανῶν, Σατρικανῶν, Σκαπτηνίων, Σητίνων, Π υρ- τίνων, Τυσκλανῶν, Πλληνίων, Τοληρίνων, Ουελιτρανῶν' ἐκ τούτων πασῶν των πόλεων τοὐς ἐν ακμη συστρατεύειν ὁσων δν δ4 τοῖς ηγεμόσιν 'Οκταουω25 Μαμιλίω καὶ Σέξτω Tαρκυνίω ' τούτους γὰρ απέδειξαν στρατηγοῖς αὐτοκράτορας. ῖνα δε ευπρεπεῖς δόξωσι ποιεῖσθαι τὰς του πολέμου προφάσεις, πρε- 993σβευτὰς ἐξ εκάστης πόλεως τοὐς ἐπιφανεστάτους εις μην ἀπέστειλαν, οῖ καταστάντες ἐπὶ την βουλην 30 ελεγον κατηγορεῖσθαι την πόλιν αυτῶν υπὁ της πόλεως τῶν 'Ἀρικηνῶν, ὁτι πόλεμον ἐπιφερόντων Τυρρηνῶν 'Αρικηνοῖς ου μόνον ασφαλεῖς παρέσχον αυτοῖς

238쪽

διὰ τῆς εαυτῶν χώρας τας διόδους, ἀλλα καὶ συνέπραξαν ὁσων αὐτοῖς εἰς τον πόλεμον ἔδει, καὶ τοὐς φυγόντας ἐκ τῆς τροπῆς υποδεξάμενοι τραυματίας καὶ ανόπλους ἄπαντας ὁντας εσωσαν, οὐκ αγνοοῶν- τες ὁτι κοινὸν ἐπῆγον ἄπασι τοῖς ὁμοεθνέσι πόλεμον, 5 καὶ εἰ την Αρικηνῶν πόλιν υποχείριον ἔλαβον, ουδενῶν ην τὸ κωλὐσον αυτοὐς καὶ τὰς ἄλλας καταδου λώσασθαι πόλεις ἀπάσας. εἰ μὲν οὐν βουλήσονται

δίκας 'Αρικηνοῖς υπέχειν ἐπὶ το κοινὸν των Λατίνων ἀφικόμενοι δικαστηριον καὶ εἴξουσι τοῖς υπὸ πάντων 10 δικασθησομένοις, ουδεν αὐτοῖς ἔφασαν δεήσειν πολέμου εἰ δε την συνήθη φυλάξαντες αυθάδειαν, --δεν ἀξιώσουσι συγχωρεῖν τοῖς συγγενέσι των δικαίων 994 και μετρίων, ἡπείλουν πολεμήσειν αὐτοῖς Λατίνους ἄπαντας ἀνὰ κράτος. 15LiXII. Tαῶτα προκαλουμένων των πρεσβευτῶν,

οὐκ ἀξιΟὐσα δίκην ὁποσχεῖν 'Αρικηνοῖς ἡ βουλὴ,

περὶ Αν οἱ κατηγοροὐντες ἔμελλον γίνεσθαι κριται, καὶ ουδε μέχρι τούτων κριτὰς ἔσεσθαι ὁπολαμβάνουσα τοὐς ἐχθροὐς, ἀλλα προσθήσειν ἔτι βαρύτερα τούτων 20 ἐπιτάγματα, δέχεσθαι τον πόλεμον ἐψηφίσατο. τῆς μεν οὐν ἀρετῆς ἔνεκα καὶ τῆς ἐμπειρίας των ἀγώνων οὐδεμίαν ὐπελάμβανε καταλήψεσθαι την πόλιν συμφορὰν, τὸ πλῆθος ώρρώδει των πολεμίων' καὶ πολλαχῆ διαπέμπουσα πρέσβεις παρεκάλει τὰς πλη- 25σιοχώρους πόλεις ἐπὶ συμμαχίαν, ἀντιπρεσβευομένων εἰς τὰς αὐτὰς πόλειςJ καὶ των Λατίνων καὶ πολλὰ τῆς Ῥώμης κατηγορούντων. Ἐρνικες μεν οὐν κοινῆs95 συνελθόντες ὐποπτα καὶ οὐδὲν ὁγὰς ἀμφοτέραις ταῖς πρεσβείαις ἀπεκρίναντο, συμμαχήσειν μὲν οὐδετέροις 30 λέγοντες κατὰ τὸ παρὸν, βουλεύσεσθαι ὁπότεροι

δικαιότερα ἀξιοίσι κατὰ σχολήν, τῆ δὲ βουλὴ χρο-

239쪽

νον ἐνιαύσιον ἀποδώσειν. Ῥότολοι δε Λατίνοις μεν ἐπικουρίαν πέμψειν ἄντικρυς υπέσχοντο, Ῥωμαίοις δ' ἐὰν βουληθῶσι καταλυσὰσθαι την ἔχθραν, διασφῶν μετριωτέρους παρέξειν Λατίνους ἔφασαν καὶ 5 τὰς συμβάσεις αυτοῖς διαιτησειν. Ουολουσκοι δὲ καὶ θαυμάζειν ἔλεγον της ' μαίων ἀναισχυντίας, ἔτι συνειδότες εαυτοῖς ὁτι τά τε ἄλλα ηδικηκότες ησαν αυτοὐς, καὶ τὰ τελευταῖα fώςJ της χώρας την κρατίστην αυτους ἀφελόμενοι κατειχον, ουδεν ησσον 10 ἐτόλμησαν ἐπὶ συμμαχίαν ἐχθρους οντας σφας παρακαλεῖν, συνεβούλευόν τε αυτοῖς ἀποδουσι την χώραν, τότε παρὰ των φίλων ἀπαιτεῖν τὰ δίκαια. Τυρρηνοὶ δὲ ἀμφοτέροις ἐμποδῶν ἐγίνοντο, Ῥωμαίοις μὲν σπονδὰς γεγονέναι λέγοντες - προ πολλοs, προς δὲ -

15 κυνίους συγγένειαν εἶναι σφίσι καὶ φιλίαν. τοιαυτα 996 τουτων ἀποκριναμένων Ουθὲν οἱ Ῥωμαῖοι ταπεινω- θεντες , ο παθεῖν εἰκὸς ην τους μέγαν τε πόλεμον

αἴρουμενους καὶ πάσας ἀπεγνωκότας τὰς συμμαχικὰς ἐλπίδας, αλλὰ ταῖς οἰκείαις δυνάμεσι πιστευοντες 20 μόναις πολλῶ προθυμότεροι προς τον αγῶνα ἐγίνοντο, ως διὰ την ανάγκην ἄνδρες αγαθοι παρὰ τους κινδυνους ἐσόμενοι, καὶ ἐὰν κατὰ νουν πράξωσι ταις ἰδίαις ἀρεταῖς κατορθώσαντες τον πόλεμον ουδενὶ

κοινωσόμενοι της δόξης. τοσουτον αυτοῖς φρονημπτος 25 καὶ τόλμης εκ τῶν πολλῶν αγώνων περιην.

LXIII. Παρασκευαζόμενοι δε τὰ εἰς τον πόλεμον ἐπιτηδεια καὶ τὰς δυνάμεις ἀρξάμενοι καταγράφειν,

εἰς πολλην ἐνέπιπτον αμηχανίαν, ου την αυτην απάντων προθυμίαν εἰς τὰ ἔργα παρεχομενων. οἱ γὰρ 30 ἐνδεείς βίου καὶ μάλιστα οἱ τὰ χρεα τοις συμβαλουσι διαλυσαι - δυνάμενοι πολλοὶ σφόδρα ἔντες Ουχυπηκουον ἐπὶ τὰ ὁπλα καλουμενοι οὐδ' ἐβουλοντο 997

240쪽

κοινωνεῖν ουδενὸς ἔργου τοῖς πατρικίοις, H μη ψηψίσαιντο αυτοῖς χρεῶν ἄφεσιν ἀλλὰ καὶ καταλείφειν τινες αυτῶν την πόλιν ἔλεγον καὶ παρεκελευ- οντο ἀλλήλοις μη φιλοχωρεῖν πόλει μηδενὸς αυτοῖς ἀγαθοῶ μεταδιδουση. τέως μὲν ουν παρακαλεῖν αυ- 5τους οἱ πατρίκιοι καὶ μεταπείθειν ἐπειρῶντο, ἐπεὶ δὲ Ουθὲν ἐγίνοντο μετριώτεροι πρὸς τὰς παρακλησεις, Ουτω δη συνελθόντες εἰς το βουλετήριον ἐσκόπουν τίς ευπρεπεστέρα λυσις ἔσται της κατεχοτσης την πόλιν ταραχης. ὁσοι μὲν ων ἐπιεικεῖς τρο φυσιν καὶ 10

μέτριοι τοῖς τιμήμασι τῶν βίων ἐσαν, παρήνουν ἀφεῖναι τὰ χρέα τοῖς πένησι καὶ πρίασθαι πολιτικηνευνοιαν ολίγου διαφόρου, μεγάλα μέλλοντας ἐξ αυτῆς κερδανεῖν ἰδία τε καὶ δημοσία. L XIIII. Ην δὲ ὁ ταυτης ηγουμενος τῆς γνώμης λβ Μάρκος Ουαλέριος, υίδς Ποπλίου μαλερίου, ἐνος 998 τῶν καταλυσάντων την τυραννίδα, Ποπλίου,J του κληθεντος διὰ την εἰς το δημοτικον ευνοιαν Ποπλικόλα, αδελφὸς,J διδάσκων αυτοὐς, οτι τοῖς μὲν υπὲρ τῶν ἴσων ἀγωνιζομένοις ἴσαι φιλωσιν ἐμφυεσθαι 20 πρὸς τὰ ἔργα φιλοτιμίαι, τοῖς δὲ μηδενος ἀπολαυειν μέλλουσιν ἀγαθου ουδὲν ἐπέρχεται φρονεω γενναῖον ὴρεθίσθαι τε λέγων απαντας τους ἀπορους καὶ περιιόντας κατὰ την ἀγορὰν λέγειν ' Π δ' ἡμῖν ἔμαι πλέον ἐὰν νικήσωμεν τους ἔξωθεν πολεμίους, εἰ τοῖς 26 δανεισταῖς αγώγιμοι πρὸς τὰ χρέα γενησόμεθα, καὶ τῆ πόλει την πεμονίαν κατασκευάσαντες, αυτοὶ μηδὲ την ἐλευθερίαν τοῖς σώμασι φυλάξαι δυνησόμεθα; κίνδυνόν τε - τολον μόνον ἐπαχθῆναι σφίσιν ἀποφαίνων, ἐὰν ἐκπολεμωθῆ πρὸς την βουλὴν ὁ δῆμος, 30μη καταλίπη την πόλιν ἐν τοῖς κινδυνοις, ο πάντας

ὀρρωδεῖν χρὴ τους τὰ κοινὰ σώζεσθαι βουλομένους,