Antiqvitatvm romanorvm qvae svpersvnt, recensvit Adolphvs Kiessling

281쪽

μένοις παρὰ τον απάντων νόμον, μητε τοῖς ἄλλοις ἐχθροῖς πρόφασιν αἰτίας εἰ καὶ ψευδους, αλλ' ουκἀλογου γε ουδὲ ἀπίστου. XVII. 'Επισχὼν δὲ την ορμην του πλήθους

5 ἀπιειαι τους ἄνδρας ἐκέλευσεν ἀμεταστρεπτι, φυλακῆ παραδους ιππεων, οῖ προέπεμψαν αυτους ἐπὶ τον Ουλουσκων χάρακα. ἐκβαλὼν τους κατασκόπους ευτρεπίζεσθαι τὰ εἰς μάχην παρήγγειλε τοῖς 1077 στρατιώταις, ως εν τst κατόπιν ημερα παραταξόμε- 10 νος. ἐδέησε δὲ Ουδενος αυτω ἀγῶνος οι γὰρ ηγεμόνες των Ουολούσκων πολλῆς ἔτι νυκτὸς οἴσης αναστήσαντες την στρατιὰν ωχοντο ἐπὶ τὰ σφέτερα.απάντων δὲ χωρησάντων αυτω κατ' ευχὴν, θάψας τους οἰκείους νεκροὐς και την στρατιὰν καθηρας 15 ἀνέστρεψεν εις την πόλιν ἐκπρεπει θριάμβω κοσμου- μενος, ὁπλων τε σωρὸν ἐφ' ἁμάξαις πολλαῖς κομίζων, και χρημάτων στρατιωτικῶν παρασκευὰς ἀφθόνους

εἰσφέρων, καὶ τους ἀλόντας ἐν τῆ μάχst πεντακοσίων ἀποδέοντας ἐξακισχιλίους ἐπαγόμενος. απὸ δὲ των 20 λαφύρων ἐξελόμενος τὰς δεκάτας ἀγῶνάς τε καὶ θυσίας τοῖς θεοῖς ἀπο τετταράκοντα ταλάντων ἐποίει, και ναῶν κατασκευὰς σξεμίσθωσε Λημητρι καὶ Λιο- νύσω καὶ Κόρρ κατ ευχήν. ἐσπάνισαν γὰρ αἱ τροφαὶ του πολέμου κατ ἀρχὰς, καὶ πολυν αυτοῖς παρ' 25 έσχον φόβον ως ἐπιλείψουσαι, τῆς τε γῆς ακάρπου 1078 γενομένης καὶ τῆς ἔξωθεν αγορῆς ουκέτι παρακομιζομένης διὰ τον πόλεμον. διὰ τοὐτο το δέος ἀνασκέψασθαι τὰ Σιβυλλεια τους φυλακας αυτῶν κελευσας, ῶς ἔμαθεν ὁτι τούτους ἐξιλάσασθαι τους θεους 30 οἱ χρησμοὶ κελευουσιν, ευχὰς αυτοῖς ἐποιήσατο μέλλων ἐξάγειν τον στρατον, ἐὰν μετηρία γένηται κατὰ την

πόλιν ἐπὶ τῆς ἰδίας αρχῆς οῖα πρότερον ἡν, ναούς τε

282쪽

αὐτοῖς καθιδρυσεσθαι καὶ θυσίας καταστήσεσθαι καθ' ἔκαστον ἐνια/όν οἱ δε υπακουσαντες την τε γην παρεσκευασαν ἀνεῖναι πλουσίους καρπους, -

μόνον την σπόριμον, ἀλλα καὶ την δενδροφόρον, καὶ τὰς επεισακτους αγορὰς ἀπάσας ἐπικλυσαι μῆλλον η 5 πρότερον ἄπερ ορῶν αυτὸς ὁ Ποστόμιος ἐψηφίσατο τὰς των ναῶν τότε κατασκευάς. Ῥωμαῖοι μενδη τον τυραννικὸν ἀπωσάμενοι πόλεμον εὐνοία θεῶνεν εορταῖς τε καὶ θυσίαις ησαν.

XVIII. υλίγαις δε ἔστερον ἡμέραις πρέσβεις 10 ἀπὸ τοὐ κοινοῶ τῶν Λατίνων ηκον ώς αυτούς, ἐξ

1079 ἀπασῶν τῶν πόλεων ἐπιλεχθέντες οι την ἐναντίαν ἔχοντες περὶ τοὐ πολέμου γνώμην, ἱκετηρίας καὶ στέμματα προεχόμενοι. ουτοι παραχθέντες ἐπὶ την βουλην, της μεν αρχης τοὐ πολέμου τοὐς δυναστεύ- 15οντας ἐν ταῖς πόλεσιν ἀπέφαινον αἰτίους ' το δε πλῆθος ἶν μόνον τοὐτο ἀμαρτεῖν ἔλεγον, δτι πονηροῖς ἐπείσθη δημαγωγοῖς ἴδια κέρδη παρεσκευασμένοις. ταυτης δε της ἀπατης, ἐν η το πλεῖον ἀνάγκης μέρος ἐν, ου μεμπτὰς τετικέναι δίκας ἐκάστην πόλιν 20 ἐλεγον, της κρατίστης νεότητος ἀναιρεθείσης, ἄστεμη ράδιον εἶναι πένθους καθαρὰν εὐρεῖν οἰκίαν, ὴξίουν τε αυτούς παραλαβεῖν σφῆς ῆκοντας, οὐτε περὶ τῆς αρχῆς ετι διαφερομένους, οὐτε περὶ τῶν χων φιλονεικοῶντας, συμμάχους δὲ καὶ υπηκόους 25 ἄπαντα του λοιπὸν χρονον ἐσομένους, καὶ παν ὁσον ὁ δαίμων ἀφείλετο τοὐ Λατίνων ἀξιώματος, τοὐτοτῆ Ρωμαίων προσθήσοντας εὐποτμία. τελευτῶντες δε του λόγου συγγένειαν ἐπεκαλούντο, καὶ συμμα- 1080 χιῶν ἀπροφασίστων ποτὲ γενομένων ἀνεμίμνησκον, 30 καὶ συμφορὰς ἀνέκλαιον τὰς καταληψομένας τοὐς

μηδὲν ἡμαρτηκότας, οῖ μακρῶ πλείους ἐσαν

283쪽

ημαρτηκότων, ὀδυρόμενοι παρ' ἔκαστα και των γο νάτων ἁπτόμενοι πασης της γερουσίας καὶ τὰς ἱκε τηρίας παρὰ τοῖς ποσι του Ποστομίου τιθέντες ῶστε παθεῖν τι προς τα δάκρυα καὶ τὰς δεησεις 5 αυτων τὸ συνέδριον ἄπαν.

XVIIII. Ως δε μετέστησαν ἐκ του βουλευτηρίου καὶ λόγος ἀπεδόθη τοῖς εἰωθόσιν ἀποφαίνεσθαι γνώμας, Πτος μὲν Λάρκιος ὁ πρῶτος ἀποδειχθεὶς

δικτάτωρ ἐν τω παρελθόντι ἐνιαυτω, τεταμιευσθαι 10 την τύχην αυτοῖς συνεβουλευε, μέγιστον εἶναι λέγων ἐγκώμιον ἄσπερ ἐνὸς ἀνδρὸς ουτω καὶ πόλεως ὀλης, εἰ μη διαφθαρήσεται ταῖς ευπραγίαις, ἀλλ' ευμενῶς καὶ μετρίως φέρει, τἀγαθά. πάσας μὲν γὰρ 108I

τὰς ευτυχίας φθονεῖσθαι, μάλιστα δ' ὁσαις πρόσε 15 στιν εἰς τους ταπεινωθέντας καὶ υπὸ χεῖρα γενομένους υβρις καὶ βαρύτης τη τύχst δε ουκ εῶν πιστεύειν πολλάκις αυτης πεῖραν εἰληφότας επ' οἰκείοις κακοῖς τε καὶ ἀγαθοῖς, ώς αβέβαιος ἐστι καὶ ἀγχίστροφος ' Ουδ' ανάγκην προσάγειν τοῖς διαφό-20 ροις την περὶ των ἐσχάτων κινδύνων, δι ην καὶ παρὰ γνώμην τολμηταὶ γίνονται τινες καὶ υπερ δύναμιν μαχηταί δέος δε σφίσιν εἶναι λέγων, μηκοινὸν μῖσος ἐπισπάσωνται παρὰ πάντων ὁσων ἀξι-ουσιν ἄρχειν, ἐὰν πικρὰς καὶ ἀπαραιτήτους απὸ των 25 ἁμαρτόντων ἀναπράττωνται δίκας, ῶς ἐκβεβηκότες ἐκ των συνηθων ἐπιτηδευμάτων, ἀφ' gν εἰς επιφάνειαν προῆλθον ἐπιλαθόμενοι,J καὶ πεποιηκότες τυ-1082ραννίδα την αρχην, ἀλλ' ουχ ηγεμονίαν ώς πρότερον ην καὶ προστασίαν ' τά τε αμαρτηματα μέτρια 30 καὶ ου νεμεσητὰ λέγων εἶναι, εἴ τινες ἐλευθερίας περιεχόμεναι πόλεις και ἄρχειν ποτε μαθουσαι της παλαιὰς ἀξιώσεως ου μεθίενται. εἰ δε ἀνιάτως οἱ

284쪽

των κρατίστων ὀρεχθέντες, εὰν διαμάρτωσι της ελπίδος, ζημιωθήσονται, - ἔσεσθαι τὁ κωλύον ἀπαντας ἀνθρώπους ὐπ' ἀλλήλων ἀπολωλέναι ' πῶσι γὰρ εἶναι τον της ἐλευθερίας πόθον ἔμφυτον. πολλῶτε κρείττονα καὶ βεβαιοτέραν ἀποφαίνων αρχην, Θις 5 εὐεργεσίαις ἀλλα μη τιμωρίαις κρατεῖν βουλεται των υπηκόων τη μὲν γὰρ ευνοιαν ἀκολουθεῖν, τll δε φόβον, ανάγκην δε εἶναι φύσεως παντὸς μάλιστα μισεῖσθαι τα φοβερὰ τελευτῶν δε τos λόγου παραδείγμασιν αυτοὐς ὴξίου χρησθαι τοῖς κρατίστοις των 10 προγόνων ἔργοις, εφ' οις επαίνων ετυγχανον εκεῖνοι, επιλεγόμενος ὁσας ἀλούσας κατὰ κράτος πόλεις Ου1083 κατασκάπτοντες, Ουδε ηβηδὸν ἀναιροὐντες, Ουδ' εξαν δραποδιζόμενοι , ἀλλ' αποικίας τῆς ' μης ποιοῖντες, και τοῖς βουλομένοις των κρατηθέντων παρὰ σφίσι 15 κατοικεῖν πολιτείας μεταδόντες, μεγάλην ἐκ μικρῶς εποίουν την πόλιν. κεφάλαιον δὲ αυτοὐ τῆς γνώμης ην, ἀνανεώσασθαι τὰς σπονδὰς προς το κοινόν των Λατίνων, ἔς ησαν πεποιημένοι πρότερον, και μηδενὸς των αμαρτημάτων μηδεμια πόλει μνησικακεῖν. 20XX. Σερουίλιος Σουλπίκιος περὶ μὲν τῆς εἰρήνης καὶ τῆς ἀνανεώσεως των σπονδῶν οὐδὲν ἀντέλεγεν ' ἐπειδὴ πρότεροι τὰς σπονδὰς ελυσαν Λατῖνοι, καὶ ουχὶ τότε πρῶτον, οἰστε συγγνώμης τινος

αὐτοῖς δεῖν ἀνάγκην καὶ ἀπάτqν προβαλλομενοις, 25 ἀλλὰ πολλάκις ῆδη καὶ πρότερον, ἄστε και διορθώ σεως σφίσι δεῖν, την μεν ἄδειαν ἄπασι συγκεχωρῆσθαι καὶ τον ἐλευθερίαν διὰ τὸ συγγενὲς, τῆς δε γῆς την ἡμίσειαν αυτοὐς ἀφαιρεθῆναι, καὶ κληρούχους

ἀποσταλῆναι Pωμαίων εἰς αυτὴν, οῖ τινες εκείνην 30 καρπώσονται και τοὐς ἄνδρας μηδὲν ἔτι νεωτερίσαι σπουδάσουσι. Σπόριος δὲ Κάσσιος ἀνελεῖν τὰς πόλεις

285쪽

236 - g αυτῶν συνεβούλευε, θαυμάζειν λέγων ἐπι ταῖς ευ - 1084θείαις των παραινούντων ἀφεῖναι τὰς αμαρτίας αυ-

τοῖς ἀζημίους, εἰ μη δύνανται καταμαθεῖν, ὁτι διὰ

τον φθόνον τον εμφυτόν τε καὶ αναφαίρετον, δν 5 εχουσι προς την πόλιν αυτῶν αὐξομένην, αλλους επ' ἄλλοις ἐπιτεχνῶνται πολέμους καὶ Ουδέποτε παύσονται τῆς ἐπιβουλου προαιρέσεως εκόντες, λς αυτῶν τουτ' ἐν ταῖς ψυχαῖς το δύστηνον ἐνοικεῖ πάθος ' oti γε τελευτῶντες υπὸ τυράννω ποιήσασθαι, θηρίων

10 απάντων ἀγριωτάτω, συγγενῆ σφῶν πόλιν ἐπεχείρησαν οῦπάσας ἀνατρέψαντες τὰς ἐπι θεῶν ομολογίας,ουκ ἄλλαις τισὶν ἐλπίσιν ἐπαρθέντες, ἀλλ' oτι Rυ

μὴ αὐτοῖς κατὰ γνώμην χωρήσst τὰ τοὐ πολέμου δι-κην ουδεμίαν υφέξουσιν ἡ τινα μικρὰν κομιδῆ. πα- 15 ραδείγμασί τε καὶ αυτος ἡξίου χρῆσθαι τοῖς τῶν προγόνων ἔργοις, οῖ την Αλβανῶν πόλιν, εξ ης αυ- τοί τ ἀπωκίσθησαν καὶ Λατίνων ἄπασαι πόλεις, επειδὴ φθονοῶσαν ἔγνωσαν τοῖς αυτῶν ἀγαθοῖς καὶ την ἄδειαν, ἐν επὶ τοῖς πρώτοις ὁμαρτήμασιν εἴρετο, 20 μείζονος επιβουλῆς αφορμὴν ποιησαμένην, εν ημέρα 1085καθελεῖν ἔγνωσαν μια ἐν ἰσω δόξαντες ειναι τῶ μηδένα οἰκτείρειν τῶν τὰ μέτρια ἀμαρτανόντων τομηδένα τιμωρεῖσθαι τῶν τὰ μέγιστα καὶ ἀδιόρθωτα ἀδικούντων. μωρίας δὲ πολλῆς εἶναι καὶ αναλγησίας 25 ἔργον ου γὰρ δὴ φιλανθρωπίας ουδε μετριότητος τον τῶν ἀποικισάντων σφῆς φθόνον, ἐπεὶ πέρα τοὐδέοντος ἔδοξεν εἶναι βαρM καὶ αφόρητος, ουκ ἀνασχομένους τον τῶν ομογενῶν υπομένειν καὶ τοὐς

εν ἐλάττοσι πείραις ἐλεγχθέντας πολεμίους ἀφαιρέσει 30 πόλεως ζημιώσαντας, παρὰ τῶν πολλάκις τὸ μῖσος

αδιάλλακτον αποδειξαμένων μηδεμίαν εἰσπράξασθαι δίκην. ταῶτ εἰπὼν, καὶ τὰς αποστάσεις τῶν Λατί-

286쪽

νων ἁπάσας ἐξαριθμησάμενος, τῶν τε ἀπολομένωνεν τοῖς προς αυτοὐς πολέμοις Ρωμαίων το πλῆθος 1086 ὁσον ἐν ἀναμνήσας, 4ξίου τον αυτον τρόπον χρήσασθαι, ον ἐχρήσαντο 'Aλβανοῖς πρότερον τὰς μεν οὐν

πόλεις αυτῶν ἀνελεῖν, και την χώραν αυτῶν τst - 5μαίων προσθεῖναι, των δὲ ανθρώπων τοὐς μεν εἴ-νοιάν τινα προς αυτούς ἀποδειξαμένους εχοντας τὰ σφέτερα πολίτας ποιήσασθαι ' τοὐς δ' αέτίους τῆς ἀποστάσεως, ' ίν αἱ σπονδαι διελυθησαν, ως προδότας ἀποκτεῖναι ἴσον δε τοὐ δήμου πτωχον 10 και αργὸν καὶ ἄχρηστον, ἐν ανδραπόδων ποιήσασθαι λόγω.

XXI. -υτα μεν ην τὰ λεχθέντα υπὸ τῶν προεστηκότων τῆς βουλῆς του δὲ δικτάτορος τὴν Λαρκίου γνώμην προελομένου καὶ οὐδενὸς ἔτι λέ- 15ξαντος τὰ ἐναντία, παρῆσαν εἰσκληθέντες εἰς τὸ συνεδριον οἱ πρεσβεις τὰς ἀποκρίσεις ληψόμενοι καὶ ὁ Ποστόμιος ὀνειδίσας αὐτοῖς τὴν ουδέποτε σωφρο- 1087 νισθῆναι δυναμένην κακίαν Λίκαιον μεν ην, ἔφη, τὰ ἔσχατα παθεῖν, ἄτε δη καὶ αυτοὶ πράττειν ἐμέλ- 20λετε, εἰ κατωρθώσατε ας πολλάκις ἐβαδίσατε επιβου- λους οδούς ου μέντοι Pωμαίους τὰ δίκαια προ τῶν ἐπιεικῶν προελέσθαι, λογιζομένους δτι συγγενεῖς εἰσι

καὶ ἐπὶ τον ἔλεον τῶν αδικουμενων καταπεφευγασιν,

αλλα καὶ ταύτας τὰς αμαρτίας αυτοῖς ἀζημίους ἀφι- 25έναι θεῶν τε ὁμογνίων ἔνεκα καὶ τύχης ἀτεκμάρτου, παρ' ἐς τό κράτος ἔσχον. νῶν μὲν ουν, ἔφη, παντὸς ὴλευθερωμένοι δέους πορευεσθε εὰν τοὐς αἰχμαλώτους ἀπολυσητε και τοὐς αυτομόλους παραδῶτε ἡμῖν

καὶ τοὐς φυγάδας ἐξελάσητε, τότε τοὐς περὶ φιλίας τε 30 καὶ συμμαχίας διαλεξομένους πρέσβεις πέμπετε προς 1088 ημῆς, ως οὐδενὸς ἀτυχήσοντες τῶν μετρίων. ἀπίεσαν

287쪽

οἱ πρέσβεις ταύτας τὰς αποκρίσεις λαβόντες, και μετ' ὀλίγας ημέρας ηκον τούς τε αἰχμαλωτους ἀφεικότες και τους ἀλόντας των αυτομόλων δεσμίους αγοντες και τους ἄμα Ἀρκυνίω φυγάδας ἐξεληλακότες ἐκ 5 των πόλεων. ἀνθ' ων εὐροντο παρὰ τῆς βουλης την ἀρχαίαν φιλίαν και συμμαχίαν και τους ὁρκους τοὐς υπερ τούτων ποτε γενομένους διὰ των εἰρηνοδικῶν ἀνενεώσαντο. ὁ μεν δη προς τους τυράννους ενστὰς πόλεμος τετρακαιδεκέτης απὸ τῆς ἐκπτώσεως αυτῶν 10 γενόμενος τοιαμης ἔτυχε τελευτῆς. Ἀρκύνιος δε ὁ βασιλεὐς, ουτος γὰρ ετι λοιπὸς εκ του γένους ην, ομου τι γεγονὼς ενενηκοντέτης κατὰ τον χρόνον et τον, ἀπολωλεκὼς τὰ τέκνα καὶ τον των κηδεστῶν οἶκον καὶ γῆρας ἐλεεινὸν και παρ' ἐχθροῖς διαντλῶν,15 οἴτε Λατίνων υποδεχομένων αυτὸν ετι ταῖς πόλεσιν, οὐτε Τυρρηνῶν ἀτε Σαβίνων ουτ ἄλλης πλησιο- 108sχώρου πόλεως ἐλευθέρας ουδεμιῆς, εις τὴν Καμπανίδα Κύμην ωχετο προς Ἀριστόδημον τον ἐπικληθέντα Μαλακὸν τυραννοῶντα τότε Κυμαίων παρ' 20 ω βραχύν τινα ἡμερων αριθμὸν ἐπιβιους αποθνήσκει,

καὶ θάπτεται υπ αυτOs. των δε συν ἐκείνω φυγάδων οἱ μὲν ἐν τῆ Κύμη κατέμειναν, οι δε εἰς ἄλλας τινὰς πόλεις σκεδασθέντες ἐπὶ ξένης τον βίον κατέστρεψαν.25 XXII. Ῥωμαίοις δε καταλυσαμένοις τους υπαίθρους πολέμους ἡ πολιτικὴ στάσις αὐθις ἐπανίστατο, τῆς μεν βουλῆς ψηφισαμένης καθίζειν τὰ δικαστήρια, καὶ τὰς αμφισβητήσεις, ἶς διὰ τον πόλεμον ἀνεβάλλοντο, κρίνεσθαι κατὰ τοὐς νόμους των περὶ τὰς 30 συναλλαγὰς ἀμφισβητημάτων εἰς μεγάλους κλύδωνας καὶ δεινας προβεβηκότων ἀτοπίας τε καὶ αναισχυντίας, των μεν δημοτικῶν ἀδυνάτως εχειν σκηπτομέ-

288쪽

1090 νων διαλυειν τα χρέα, χώρας τε αὐτοῖς κεκομμένης εν τῶ πολυετεῖ πολέμω και βοσκημάτων διεφθαρμέ-νων και ανδραπόδων αυτομολίαις καὶ καταδρομαῖς σπανισθέντων της τε κατὰ πόλιν κτησεως ἐξανηλωμένης ταῖς εἰς την στρατείαν δαπάναις των δε δα- 5νειστῶν ταυτας μεν τὰς συμφορὰς ὁμοιας ἄπασι γεγονέναι λεγόντων καὶ ου μόνον τοῖς χρεωφειλέταις,

ουκ ανεκτὸν δε ηγουμένων σφίσι μη μόνον, ἁ διὰ τον πόλεμον ἀφρρέθησαν υπὸ τῶν ἐχθρῶν, ἀλλα καιὼ δεομένοίς τισὶ τῶν πολιτῶν ἐν εἰρήνn συνήλλαξαν, 10

ἀπολωλεκέναι. ἀξιουντων δὲ Ουτε τῶν δανειστῶν ουδεν μέτριον υπομένειν, ουτε τῶν χρεωφειλετῶν ποιεῖν ουδεν δίκαιον, αλλὰ τῶν μὲν Ουδε τους τόκους

ἀφιέναι, τῶν δὲ μηδε αυτὰ τα συναλλάγματα διαλυ- ειυ εξ ἄν συνοδοι μὲν ἐδη κατὰ συστροφὰς τῶν ἐν i5 ταῖς ὁμοίαις οντων τυχαις ἐγένοντο, και ἀντιπαρατάξεις κατὰ την ἀγορὰν, ἔστι δὲ ὁτε και χειρῶν ἀφιμα-

1091 χίαι, και συνετετάρακτο πας O πολιτικὸς κόσμος

ταῶθ' ορῶν o Ποστόμιος, εις ετι τὸ τιμώμενον εἶχε παρὰ πάντων ὁμοιον πολέμω βαρεῖ καλὸν τέλος ἐπι- 20θεις υπεκδυναι τους πολιτικους χειμῶνας ἔγνω καὶ

πρὶν ἐκπληρῶσαι τον ἐσχατον τῆς αυτοκράτορος ἀρχῆς χρόνον, την τε δικτατορίαν ἐξωμόσατο, καὶ προθεὶς ἀρχαιρεσιῶν ζμέραν μετὰ τοὐ συνυπάτου τὰς πατρίους κατέστησεν ἀρχάς. 25XXIII. Παραλαμβάνουσι δη ἴπατοι πάλιν την ἐνιαυσιόν τε και νόμιμον ἀρχὴν 'Aππιος Κλαυδιος Σαβῖνος καὶ Πόπλιος Σερουίλιος Πρίσκος ' οῖ τὸ Ioset μὲν ἀνωτάτω συμφέρον εἶδον ὀρθῶς, ὁτι δει περισπῶν τον ἐντὸς τείχους θόρυβον ἐπὶ τους εξω πολέ- 30μους καὶ παρεσκευάζοντο κατὰ του Ουολούσκων ἔθνους τον ἔτερον σφῶν ἐξάγειν στρατιὰν, τιμωρή

289쪽

σασθαί τε αυτοὐς προαιρουμενοι τῆς ἀποσταλείσης κατὰ Pωμαίων Λατίνοις συμμαχίας καὶ προκαταλαβεῖν τὰς παρασκευὰς αυτῶν ἔτι συνεσταλμενας

4γγέλλοντο γὰρ κἀκεινοι δυνάμεις ήδη καταγράφειν 5 απασν σπουδῆ καὶ εἰς τὰ πλησίον εθνη πρεσβεύε-

σοι παρακαλούντες ἐπὶ την συμμαχίαν, πυνθαν. μενοι τοὐς δημοτικῶς ἀφεστηκεναι των πατρικίων καὶ νομίσαντες ου χαλεπον εἶναι πόλιν οἰκείω πολε-

μω νοσοὐσαν ἄρασθαι. ἐπὶ τούτους δη στρατιὰν 10 ἐξάγειν βουλευσάμενοι καὶ δόξαντες ἄπασι τοῖς συνέδροις ὀρθῶς βεβουλεῶσθαι, προεῖπον ηκειν ἀπασι τοῖς ἐν ακμῆ χρόνον ὁρίσαντες, ἐν ω την καταγραφὴν των στρατιωτῶν ἔμελλον ποιεῖσθαι. ως δε οὐχ ὐπήκουον αὐτοῖς οἱ δημοτικοὶ καλούμενοι πολλάκις 15 ἐπὶ τον στρατιωτικὸν ὁρκον, οὐκέτι την αυτὴν ἐκάτερος ειχε γνώμην, ἀλλ' ἔνθεν ἀρξάμενοι διεστήκε- 1093σάν τε καὶ τὰ ἐναντία πράττοντες ἀλλήλοις παρὰ πάντα τον τῆς αρχῆς χρόνον διετέλεσαν. Σερουιλίω μὲν γὰρ ἐδόκει την ἐπιεικεστέραν τῶν οδῶν πορεύε- 20 σθαι τῆ Μανίου Ουαλερίου γνώμη τοὐ δημοτικωτάτου προσθεμένω, ος ήξίου την αρχὴν ἰάσασθαι τῆς

στάσεως μάλιστα μεν ἄφεσιν ὴ μείωσιν τῶν χρεῶν ψηφισαμένους, εἰ δὲ μήγε κώλυσιν τῆς απαγωγῆς

τῶν υπερημερων κατὰ τὸ παρον, παρακλήσει τε μῆλ- 25 λον ὴ ανάγκη τοὐς πενητας ἐπὶ τον στρατιωτικὸν ὁρκον ἄγειν καὶ τὰς τιμωρίας κατὰ τῶν ἀπειθουν των μὴ χαλεπὰς ποιεῖσθαι καὶ απαραιτήτους, ως ἐν ὁμονοούσρ πόλει, μετριας δε τινας καὶ ἐπιεικεῖς κίνδυνον γὰρ ῖν εἶναι μὴ προς ἀπόνοιαν τράπωνται 30 συνελθόντες εἰς ταὐτὸν ἄνθρωποι τῶν καθ' ημεραν ἐνδεεῖς ἀναγκαζόμενοι στρατεύεσθοι τέλεσιν οἰ

κείοις.

290쪽

XXIIII. 'Aππίου ὁ ην γνωμη του κορυφαιοτάτου των προεστηκότων της αριστοκρατίας αυστηρὰ και αυθάδης, μηδὲν ἐνδιδόναι τω δημω μαλακον,1094 αλλὰ καὶ των συναλλαγμάτων τὰς αναπράξεις ἐπιτρέπειν τοις δεδανεικόσιν εφ' oli συνέβαλον δικαί- 5οις ποιεῖσθαι καὶ τα δικαστηρια καθίζειν, και τον ἐντρ πόλει μένοντα των υπάτων κατὰ τοὐς πατρίους ἐθισμους καὶJ τὰς τιμωρίας, ας κατὰ των ἐκλιπόν των οἱ περὶ αυτῶν νόμοι δεδωκασιν, ἀναπράττεσθαι, εἴκειν δὲ τοῖς δημοτικοῖς μηδὲν ο τι μη δίκαιον, μηδὲ 10 δυναμιν αυτοῖς συγκατασκευάζειν πονηράν. Ιαι γὰρ νυν, ἔφη, περα του μετριου τρυφῶσι τελῶν ἀφειμμνοι ων ἐτέλουν τοῖς βασιλῶσι πρότερον, καὶ τῶν εἰς το σῶμα τιμωριῶν, αἷς ἐκολάζοντο υπ' αυτῶν οπότεμη ταχέως υπηρετήσειάν τι τῶν ἐπιταττομένων, ἐλευ- 15θεροι γεγονότες. ἐὰν δέ τι παρακινεῖν η νεωτερίζειν προενεχθέντες ἐπιβάλωνται, κατείργωμεν αυτοὐς τω σωφρονουντι μέρει της πόλεως καὶ υγιαίνοντι πλείονι του νοσοὐντος φανησομένω. υπάρχει μέν γε ἡμῖν 1095 οὐ μικρὰ ἰσχὐς προς τὰ πράγματα, και η τῶν πατρι- 20κίων νεότης λοιμος τὰ κελευόμενα ποιεῖν ' μέγιστον δὲ πάντων ὁπλον καὶ δυσκαταγώνιστον, ω χρώμενοιραδίως ἐπικρατήσομεν τῶν δημοτικῶν, το της βουλῆς κράτος, ω δεδιττόμεθα αυτοὐς μετὰ τῶν νόμων ἴστάμενοι. ἐὰν υποκατακλινώμεθα αυτοῖς τῆς ἀξιώ- 25σεως, πρῶτον αἰσχύνην ὀφλήσομεν, εἰ παρον ἐν αριστοκρατία πολιτευεσθαι δήμω τὰ κοινὰ ἐπιτρέψομεν ἔπειτα δ' εἰς κίνδυνον οὐ του ἐλάχιστον ῆξομεν, εἴ τις ἐκθεραπευσας αυτὸν ἐξουσίαν κρείττονα τῶν νόμων κατασκευάσαιτο τυραννικὸς ἀνὴρ, την ἐλευθε- 30ρίαν αυθις ἀφαιρεθῆναι. νιαυτα διαφερομένων τῶν υπάτων κατὰ σφῶς αυτοὐς καὶ οπότε συναχθείη