Antiqvitatvm romanorvm qvae svpersvnt, recensvit Adolphvs Kiessling

331쪽

σαι τῶν προσόντων αυτῶ κακῶν. ἐπεὶ δε Ουκ ἀπεχρησεν αυτῶ τοιαίτα συμβουλεύειν, ων Ουδεν ἄλλ' η τοῖς κακίστοις τῶν πολιτῶν δουλευσομεν, ἀλλα καὶ 1174 τῶν ἐναντιουμένων αυτῶ καθηψατο καμοὐ ἀψιμάχως

5 ἐμνήσθη, πολλην ανάγκην ὁρῶ καμοὶ περὶ τούτων

εἰπεῖν καὶ πρῶτον ἀπολυσασθαι τὰς κατ' ἐμα οὐ διαβολάς. ἀνείδισται γάρ μοι προς αυτοs ἐπιτηδευμα οἴτε πολιτικον ουτ' εὐπρεπες, ἀπο παντος χρηματίζεσθαι προyρημαι τρόπου καὶ πολλοῖς τῶν πενη-

10 των ἀφηρημαι τον ἐλευθερίαν, και ως η ἀπόστασις τοὐ δημου καὶ δι ἐμε Ουχ ηκιστα γέγονεν ων οὐδὲν ὁτι ἀλ θές ἐστιν ουδ' υγιὲς ράδιον ἡμῖν μαθεῖν. ἴθι γὰρ, εἰπε ω Ουαλέριε, τίνες εἰσὶν ους κατεδουλωσάμην ἐγὼ προς τα χρέα; τίνας ἐν δεσμοῖς πολίτας 15 εσχον η νῶν ἔχω; τις τῶν ἀφεστηκότων διὰ τηνἐμην ωμότητα η φιλοχρθματίαν στέρεται της εαυτOs πατρίδος; ἀλλ' oυκ αν ἔχοις εἰπεῖν. τοσουτου γὰρ δέω τινὰ πολιτῶν καταδεδουλῶσθαι διὰ χρεος, ῶστε πολλοῖς πάνυ τὰ ἐμαυτοs προεμενος ουδένα τῶν ἀπο- 20 στερησάντων με πρόσθετον ἐποιησάμην ουδὲ ἄτιμον, ἀλλὰ πάντες εἰσὶν ἐλεύθεροι καὶ πάντες οἴδασί μοι 1175 χάριν φίλων τε και πελατῶν ἐν τοῖς ἀναγκαιοτάτοις ἐξετάζονται. καὶ ου λεγω ταυτα κατηγορῶν ἐγὼ τῶν μη τὰ παραπλήσια ἐμοὶ πεποιηκότων, ουδ' εἴ τινες 25 νόμω συγχωρουμενόν τι ἔδρασαν ἀδικεῖν αυτοὐς Οχμαι, ἀλλὰ τὰς ἐμαυτοs διαβολὰς ἀπολυομαι. LX. A δ' εἰς χαλεπῶν τε και πονηρῶν ἀνθρώπων προστασίαν ωνείδισέ μοι, μισόδημόν τε καὶ ολιγαρχικὼν ἀποκαλῶν, ὁτι της ἀριστοκρατίας περιέχο-30 μαι, κοινὰ πάντων υμῶν ἐστι κατηγορηματα ὁσοι οὐκ ἀξιουτε κρείττονες ἔντες υπὸ χειρόνων ἄρχεσθαι, οὐδ' ην παρελάβετε υπὸ τῶν προγόνων πολιτείαν

332쪽

υπὸ τῆς κακίστης των εν ἀνθρώποις πολιτειῶν δημοκρατίας ἀφαιρεθηναι. ου γὰρ αν ουτος ολιγαρχίας ὁνομα θηται τI των κρατίστων ηγεμονία, καὶ δη τὸ I176 πρῆγμα υπὸ του ονόματος διαβληθὲν ἀφανισθήσεται 'ημεῖς δε πολλῶ ἄν δικαιότερον ἐπενέγκαιμεν ἔνειδος 5 και ἀληθέστερον, δημοκοπίαν και τυραννικῶν ἔργων

ἐπιθυμίαν. Ουδενὶ γὰρ δη ἄδηλον ἔτι πας τύραννος

εκ δημοκόλακος φύεται, καὶ ταχεῖα οδός ἐστι τοῖς καταδουλουσθαι τὰς πόλεις βουλομένοις η διὰ των

κακίστων ἄγουσα πολιτῶν επὶ τὰς δυναστείας, ους 10 θεραπευων ουτος διατετελεκε καὶ ουδὲ μεχρι του παρόντος παύεται. ευ- ἴστε, ὁτι Ουκ ἄν ἐτόλμησαν οἱ φαὐλοι καὶ ταπεινοὶ τηλικαυτα ἐξαμαρτεῖν, εἰ μηυπὸ του σεμνοῶ καὶ φιλοπόλιδος τούτου ἐξηγέρθησαν, ως δη ἀκίνδυνον αυτοῖς τὁ εργον ἐσόμενον, καὶ προς 15 τῶ μηδεμίαν υποσχεῖν δίκην κρείττονα μοῖραν της προτέρας εξοντας. μάθοιτε δ' ἄν ως ἀληθη ταυτα εγὼ λέγω μνησθέντες, ὁτι δεδιττόμενος υμῆς υπὲρ πολε- μου καὶ διαλλαγὰς αναγκαίας ἀποφαίνων, ἄμα ἔφη καὶ ως ουκ ἀγαπήσουσιν οι πένητες ἀφεθέντες τῶν 201177 χρεῶν, ἀλλα καὶ βοηθείας δεήσονταί τινος καὶ ουκανέξονται ἔτι υφ' υμῶν ως καὶ πρότερον ἀρχόμενοι τελευτῶν δ' υμῆς ῆξίου στέργειν τὰ παρόντα καὶ

συγχωρεῖν ὁ τι ἄν ὁ δημος ἐπὶ τὴ καθόδω δικαιώσηλαβεῖν, μη διακρίναντας μήτε ἀπὸ καλῶν αἰσχρὰ, 25

μήτε απο δικαίων ἄδικα. τοσαυτης ἄρα αυθαδείας τὁ ἀνόητον ουτος εμπέπληκε τῆς πόλεως ἀνὴρ πρεσβυτερος καὶ πάσας κεκαρπωμένος τὰς παρ' υμῶν τιμάς. ἄρ' ἐν σοι ἄξιον, Ουαλέριε, καθ' ετέρων τὰ μὴ προσόντα ονείδη λέγειν, τοιαύταις ἔντι κατηγο- 30ρίαις ἐνόχω; IiXI. Καὶ προς μεν τὰς υπὸ τούτου ρηθείσας

333쪽

διαβολὰς ἀρκεῖ τὰ εἰρημένα, υπερ δὲ ἄν βουλευσόμμενοι συνεληλυθατε δοκεῖ μοι δίκαιά τε εἶναι καὶ

τῆς πόλεως ἄξια καὶ συμφέροντα υμῖν, ου μόνον ἀἐν ἀρχαῖς ἀπεφηνάμην, ἀλλα καὶ νυν ἐπὶ τῆς αυτῆς

b γνωμης ετι μενων ἀποφαίνομαι, μὴ συγχεῖν τον κόσμον τῆς πολιτείας, μηδὲ κινεῖν ἔθη πατέρων ἀκίνητα,

μηδ' ἀναιρεῖν ἐξ ἀνθρωπων πίστιν ἱερὸν χρῆμα μεθ' 1178ἡς ἄπασα πόλις οἰκεῖται ἀσφαλῶς, δήμω τε μὴ εἴκειν ἀγνώμονι ἀδίκων ἔργων καὶ ἀθεμίτων χρήζοντι καὶ 10 Ουχ ὁπως ὐποκατακλίνομαί τι τῆς γνώμης φόβω των διαφόρων, οῖ τὸ ἐν τῆ πόλει δημοτικὸν επ' ἐμοὶ συνιστάντες δεδίττονταί με, ἀλλα πολυ μἀλλον ἡ πρότερον ἔρρωμαι την οργὴν καὶ ἀγανακτῶ τοῖς αἰτήμασι τουδήμου διπλασίως υμῶν τε, ἁ βουλὴ, τὐ παράλογον

15 τῆς γνώμης τεθαυμακα, ὁτι Ουκ ἐπιτρέψαντες αυτῶδτε ουπω φανερὸς ἐν πολέμιος χρεῶν ἀποκοπὰς καὶ κατακριμάτων ἀφέσεις αἰτουμένω, νυν ἐπεὶ ἐν τοῖς ὁπλοις ἐστὶ καὶ τὰ πολεμίων δρῶ, ταυτα εἰ συγχωρήσετε βουλευεσθε, καὶ ὁ τι αν ἄλλο αυτῶ δοκῆ. 20 δόξει δὲ δήπου, καὶ πρῶτον ποιήσεται τῶν ἀξιουμ 117sνων ἰσότιμον εἶναι καὶ τῶν αυτῶν ἡμῖν μετέχειν.ουκουν εἰς δημοκρατίαν περιστήσεται ἡ πόλις την ἀμαθεστάτην, ἄσπερ ἔφην, τῶν ἐν ἀνθρώποις πολιτειῶν καὶ υμῖν ἀσυμφορον τοῖς ἀξιούσιν ἄρχειν ετ 25 ρων; -κ, ἐάν γε σωφρονῆτε υμεῖς. ἡ πάντων ανε τε ἀφρονέστατοι, εἰ προς ενὸς ἄρχεσθαι τυραννικμ ἀνδρὸς -κ ἀνασχετὸν ἡγησάμενοι, δήμω τυραννίδι πολυκεφάλω νυν υμῆς αυτους παραδώσετε, καὶ ταυτα ου μετὰ χαρίτων αυτῶ πείθοντι συγχωρή-

30 σετε υπό τε ανάγκης κρατηθέντες καὶ ώς -κ εξὸν ἄλλο τι δρῶν νυν υμῖν παρὰ γνώμην εἴξαντες. δτανδε τὁ ἀνόητον ἀντὶ του κολάζεσθαι ἐφ' οις ἀν πλημ-

334쪽

1180 μεληση καὶ το τιμῆσθαι δι αυτὰ προσλάβρ, πῶς δοκειτε αυθαδες ἔσται καὶ ἡπερηφανον; μη γὰρ δη ἐκείνη τη ἐλπίδι ἐπαίρεσθε, ώς μετριάσει περὶ τὰς ἀξιωσεις ὁ δημος, ἐὰν φανερον αὐτω γένηται, ὁτιυμεῖς ἄπαντες ἐψηφίσασθε ουτως. 5L XII. 'Aλλὰ πλεῖστον δη ἐν τούτω Μενηνως εψευσθη της δόξης, ἀνηρ σώφρων, ος ἐκ των εαυτοs τρόπων τεκμαίρεται χρηστὰ υπερ ετέρων. ἐγκείσεται γὰρ ἡμῖν πέρα τοὐ δέοντος βαρὐς υπό τε αυθαδείας, η φιλεῖ περὶ τὸ κρατοῶν ἀεὶ γίνεσθαι, καὶ ἀφροσώ- 10 νης, ης πλεῖστον ὀχλος μετέχει μέρος καν εἰ μη ἐν ἀρχαῖς, χρόνω γοῶν ὁστερον και ἐφ' ἱκάστω χρήματι, ων αν δεηθεὶς μη τύχη, τα ὁπλα λαβὼν τον αυτὸν

τρόπον Μιν σοβαρῶς ἐπιθησεται. ἄστε εἰ τα πρῶτα συγχωρήσετε συμφέροντα εἶναι νομίσαντες, ἔτερόν 15 τι χεῖρον σεις ἐπιταχθησεσθε και αυθις αλλο τούτου χαλεπώτερον, ώς φόβω και τα πρῶτα υπακούσαν-1181 τες, ως ἐκβάλωσιν πιὰς τελευτῶντες της πόλεως, ώς ἐν πολλαῖς ἄλλαις καὶ τα τελευταῖα ἐν Συρακούσαις οι γεωμοροι προς τῶν πελατῶν ἐξηλάθησαν. εἰ δ' 20 ἐπ ἐκείνων ἀγανακτησαντες ἐναντιώσεσθε τοῖς αἰτη- μασι, τί δη ποτε ουκ αυτόθεν ἄρχεσθε ελεύθερα φρονηματα εχειν; κρεῖττον γὰρ απ' ἐλάττονος αἰτίας ὁρμηθέντας πρὶν η βλαβηναί τι ἀποδείξασθαι το γενναῖον, η πολλὰ υπομείναντας τότε ἀγανακτεῖν περὶ 25 τῶν γεγονότων καὶ μη ἐπιτρέπειν τὰ λοιπὰ καὶ ὀψὲ ἄρξασθαι ν ν εχειν. φοβείτω δε υμῶν μηδένα μητε ὁ τῶν ἀποστατῶν ἀνασεισμὸς μητε ὁ τῶν ἀλλοφύλων 1182 πόλεμος μητε καταγινώσκετε της οἰκείας δυνάμεως ώς ουχ ικανης Ουσης διασῶσαι την πόλιν. η μεν γὰρ 30 τῶν φυγάδων βραχεῖα ἐστιν ἰσχυς καὶ οὐτε πολὴν ἀνθέξει χρόνον διαμένουσα, ῶσπερ νῶν, υπαίθριος

335쪽

μένειJ υπὸ καλύβαις ἄρα ἔτους χειμερίω, πορίζεσθαι δὲ τα ἐπιτήδεια οὐχ οπως δι αρπαγης ἔτι δυνησομένη ἐπειδὰν τὰ ἔντα ἀναλώσρ, ἀλλ' -δ' αν ἄλλο

θεν ἀνητὰ ἐπεισάγεσθαι δια πενίαν, οἷς οὐτε ἰδία 5 οἴτ' ἐν κοινῶ χρηματά ἐστιν οἱ δε πόλεμοι ταῖς περιουσίαις των χρημάτων ώς τὰ πολλὰ ἀντέχουσιν αναρχία τε αυτοις ώς εἰκὸς καὶ στάσις ἐκ της αναρχίας ἐμπεσοὐσα ταχῶ διαχέει καὶ διαλυσει τὰ βουλεύματα. ου γὰρ δη ἀξιώσουσιν οἴτε Σαβίνοις Οἴτε 10 Τυρρηνοῖς οὐτ ἄλλοις τισὶ των αλλοφύλων παραδόντες σφῆς αυτοὐς, ἐκείνοις δουλεύειν ἄν καὶ αυτοὶ ποτ' ἀφείλοντο την ἐλευθερίαν σὐν ἡμῖν, καὶ μάλιστα οὐδὲ πιστευθήσονται προς αυτῶν οἱ κακῶς αυ- τῶν την πατρίδα καὶ αἰσχρῶς ἀπολέσαι προθυμη-1183 15 θέντες, μη οὐχὶ ὁμοια δράσειν την ὁποδεξαμένην. ἀριστοκρατεῖται δε καὶ τὰ ἔθνη τὰ πέριξ ημῶν ἀπαντα, καὶ τὸ δημοτικὸν ἐν οὐδεμια πόλει μεταποιεῖται των ἴσων, ἄστε ου δήπου οἱ προύχοντες ἐν ε στρ πόλειτον οἰκεῖον οὐκ ἐῶντες παρακινεῖν ὀχλον, τοὐτον20 εἰσδέξονται τον ἔπηλυν καὶ στασιαστην εἰς την εαυ-

τῶν πατρίδα, μη μεταδόντες αυτοὶ τῶν ὁμοίων σὐν χρόνω στερησονται τῶν ἴσων. εἰ δ' ἄρα γε γνώμης ἀμάρτοιμι καὶ παραδέξαιτό τις αυτοὐς πόλις, ἐνταὐθαδη διαγινώσκοινθ' ώς αν πολέμιοί τε ἔντες καὶ τὰ πο- 25 λεμίων πεισόμενοι. ἔχομεν δ' αυτῶν ὁμηρα καὶ πατέρας καὶ γαμετὰς καὶ την ἄλλην συγγένειαν, gν Οὐδ' ἄν ευχόμενοι κρείττονα παρὰ θεῶν αἰτησαίμεθα οῖς ἐν ἔψει τῶν συγγενῶν στησαντες ἀπειλῶμεν, εἰ τολμήσαιεν ὁμόσε χωρεῖν, ώς ταῖς ἐσχάταις λώβαις διαχρησόμενοι. 118430 καὶ αυτοὐς, εἰ τἀτο μάθοιεν, ευ ἴστε ὁτι ληφεσθε ἀν- 'τιβολοῶντας, ολοφυρομένους, παραδιδόντας σφῆς αυ- τοὐς υμῖν δίχα τῶν ὁπλων, ἄπαντα ὁπομένοντας.

336쪽

δειναι γὰρ αἱ τοιαίδε ἀνάγκαι καὶ παντας τους αυθάδεις λογισμοῖς κλάσαι καὶ καταβαλεῖν εἰς τὸ μηδεν. LXIII. Σὶν μεν δη χάριν τον ἐκ των φυγάδων πόλεμον ουκ ἀξιῶ δεδιέναι ταὐτ ἐστί ' τα δ' ἐκ τωναλλοεθνῶν φοβερα ου νυν πρῶτον ἐξετασθησεται 5 μέχρι λόγου τοιαυτα ὁντα, αλλὰ καὶ πρότερον, οσάκις ημῖν πεῖραν εαυτῶν ἔδωκαν, ἐλάττω της δόξης διεφάνη. ἴσοι δ' οὐχ ἱκανην osονται εἶναι την οἰκείαν δυναμιν της πόλεως, καὶ τηδε μάλιστα ὀρρωδουσιτον πόλεμον, μαθέτωσαν Ουχ ἱκανῶς αυτης ησθημέ' I0νοι. προς μεν γε τους ἀφεστηκότας τῶν πολιτῶναντίπαλον χεῖρα ἔξομεν, εἰ βουλοίμεθα τῶν θεραπόντων ἐπιλεξάμενοι τους ἀκμαιοτάτους ἐλευθερῶσαι. 1185 κρεῖττον γὰρ την ελευθερίαν χαρίσασθαι τουτοις, Vτην ηγεμονίαν υπ ἐκείνων ἀφαιρεθῆναι. ἔχουσι δὲ 15 τῶν πολεμικῶν ἐμπειρίαν ικανην πολλάκις ημιν παραγενόμενοι κατὰ τὰς στρατείας. προς δὲ τους ἔξωθεν πολεμίους αυτοί τε χωρῶμεν ἀπάσy προθυμία, καὶ τους πελάτας απαντας ἐπαγώμεθα και του δημοτικοὐ το περιόν. ῖνα δὲ πρόθυμον η προς τους αγῶνας, mἄφεσιν αυτῶ χαρισώμεθα τῶν χρεῶν, μη κοινην, ἀλλα κατ' ἄνδρα. εἰ γάρ τι δει τοῖς καιροις εἰξαντας μεροτριάσαι, μη προς τους πολεμίους τῶν πολιτῶν τοὐτ' ἔστω τὸ μέτριον, ἀλλα προς τους φίλους, οἱς Ουκ αναγροκαζόμενοι τὰς χάριτας διδόναι δόξομεν, ἀλλα πειθομε- 25νοι. εὰν δε καὶ ἄλλης ἐπιδέρ βοηθειας, ῶς ταυτης Ουκουσης ἱκανης, τους τε ἐκ τῶν φρουρίων μεταπεμπώμεθα, 1186 καὶ τους ἐν ταῖς ἀποικίαις ἀνακαλῶμεν. τοὐτο δὲ δοον ἐστὶ πληθος ἐκ της ἔγγι στα γενομένης τιμησεως μα- θεῖν ράδιον ἰν εχ. τρισκαίδεκα μυριάδες εἰσὶ P0 30μαίων τῶν ἐν ηβy τετιμημένων, ων ουκ αν εἴηγμέρος ἔβδομον τὸ φυγαδικόν. οὐ λέγω δὲ τὰς Λατίνων

337쪽

τριάκοντα πόλεις, αῖ μετὰ πολλης ευχης δέξαιντ αντους υπὲρ ημῶν αγῶνας διὰ τὸ συγγενὲς, ἐὰν ψηφίσησθε αὐταῖς ἰσοπολιτείαν μόνον, ης αἰεὶ διατελουσι δεόμεναι.s L.XIIII. 'O δὲ πάντων ἐστὶ κράτιστον ἐν τοῖς πολέμοις, καὶ ουτε υμεῖς αυτοὶ ἐνεθυμηθητέ πω, ουτε τῶν συμβούλων Ουδεὶς ἔλεγεν, τουτο προσθεὶς παυσομαι. οὐδενὸς ουτω δεῖ τοῖς μέλλουσιν ευτυχὲς ἔξειντο τῶν αγώνων τέλος, ως στρατηγῶν ἀγαθῶν. του- 118710 των η μὲν ημετέρα πλουτεῖ πόλις, αἱ δὲ τῶν ἀντιπάλων σπανίζουσιν. αἱ μεν ουν πολυοχλοῶσαι δυνάμεις, ὁταν λάβωσιν ηγεμόνας ουκ εἰδότας ἄρχειν,ασχημονοῶσι καὶ περὶ αυταῖς σφάλλονται τὰ πλεῖστα, καὶ τοσουτω μῶλλον κακοπαθουσιν, ὁσωπερ ἄν μεί- 15 ζονα ἔχωσι πόρον. οἱ δ' ἀγαθοὶ στρατηλάται, καν μικρὰς λάβωσι δυνάμεις, ταχέως ποι σιν αὐτὰς μεγάλας. ἄστε ἄχρις ἄν ηγεῖσθαι δυναμένους ἄνδρας ἔχωμεν, ουκ ἀπορήσομεν τῶν ἄρχεσθαι βουλομένων. ἐνθυμουμενοι δ' ταῶτα καὶ τῶν ἔργων της πόλεως 20 μεμνημένοι, μηδεν ταπεινὸν μηδ' ἀγεννὲς μηδ' ανάξιον υμῶν αυτῶν ψηφίσησθε. τί ουν, εἴ τις ἔροιτό με, τιJ πράττειν ἡμῖν παραινῶ ; τουτὶ γὰρ ἴσως πάλαι γνῶναι σπευδετε. μηδένα μητε πρεσβείαν πέμπειν προς τοὐς ἀφεστηκότας, μητε ἄφεσιν ψηφίσα-1188 25 σθαι τῶν χρεῶν, μητ ἄλλο ποιεῖν μηδὲν ο τι δόξειενὰν φόβου τεκμηριον εἶναι καὶ αμηχανίας ' ἐὰν δὲ καταθέμενοι τὰ ὁπλα κατέλθοσίν εἰς την πόλιν, καὶ παράσχωσιν ἡμῖν βουλεύσασθαι περὶ σφῶν αυτῶν, καθ' ησυχίαν ἐξετάσαντας τότε χρῆσθαι μετριότητι 30 προς αυτοὐς, εἰδότας ὁτι παν τὸ ἀνόητον, ἄλλως τε καν ὀχλος η, προς μὲν τοὐς ταπειν ς αὐθαδες γίνεσθαι φιλεῖ, προς δὲ τοὐς αὐθάδεις ταπεινοῶσθαι.

338쪽

LXV. Παυσαμένου δὲ του Κλαυδίου μεγάλη φωνη και θόρυβος εξαίσιος ἄχρι πολλου χρόνου κα-

τεῖχε το συνέδριον. οἱ μεν γὰρ αριστοκρατικοὶ δοκουντες εἶναι καὶ τὰ δικαιότερα προ των αδίκων

οἰόμενοι δεῖν σκοπεῖν τη Κλαυδίου γνωμη προσε- 5 τίθεντο, και τους υπάτους ἡξίουν μάλιστα μεν τηκρείττονι προσχωρῆσαι μερίδι διαλογιζομένους, ὁτι βασιλικὸν ἔχουσι το της ἀρχῆς κράτος, ου δημοτικόν ' εἰ μη γε, φυλάττειν αυτους ἴσους και μη κατισχυειν μηδετέραν των στάσεων, διαριθμησαμενους δὲ 101189 τὰς γνώμας των συνεδρων ταῖς πλείοσι γνώμαις στοιχεῖν. εἰ δὲ τούτων ἀμφοτερων υπεριδόντες αυτοκράτορας αυτους ποιήσουσι των διαλύσεων, ουκ ἐπιτρε- ψειν αυτοῖς ελεγον, ἀλλ' ἐναντιώσεσθαι πάση προθυμία , λόγοις τε ἄχρις ἄν ἐξη χρώμενοι και ὁπλοις 15gταν ἀναγκαιον γένηται ἡν δε τολο στῖφος καρτερὸν, καὶ σχεδὸν ἄπασα των πατρικίων η νεότης ταυ- της εἴχετο τῆς προαιρέσεως. οἱ δε τῆς εἰρήνης ἐπι- μουντες τη Μενηνίου τε καὶ Ουαλερίου γνώμη προσέκειντο, καὶ μάλιστα οἱ προβεβηκότες ταῖς ἡλι- 2oκίαις, ενθυμούμενοι τὰς συμφορὰς ὁσαι καταλαμβάνουσι τὰς πόλεις ἐκ των ἐμφυλίων πολεμων. ἐξηττώμενοι δε τῆς κραυγῆς τῶν νεων καὶ τῆς ακοσμίας,

το τε φιλοτιμον αυτῶν υφορώμενοι και τον ἐπιπολα-

1190 σμὸν δν ἐποιουντο κατὰ τῶν υπάτων, δεδιότες ως ου 25 προσω χειροκρασίας ἐλευσόμενον, εἰ μή τις αυτοῖς εἴξειεν, εἰς δάκρυα καὶ δεήσεις τῶν ἐναντιουμένων τελευτῶντες ἐτράποντο. .XVI. Λωφήσαντος δὲ του θορύβου καὶ σιωπῆς γενομένης συν χρόνω, διαλεχθέντες τι προς αυτους 30 οἱ υπατοι, τέλος ἐξήνεγκαν τῆς εαυτῶν γνώμης τοι

ονδε φεῖς, ω βουλὴ, μάλιστα μεν ῆξιουμεν ἄπαν-

339쪽

gτας υμῆς ὁμογνωμονεῖν, αλλως τε και ταῶτα περὶ κοινης σωτηρίας βουλευομένους' εἰ δε μη, τοῖς πρεσβυτέροις υμῶν εἰ κειν τοὐς νεωτέρους καὶ μη φιλονεικεῖν, ἐνθυμουμένους ὁτι κἀκείνοις εἰς ταύτην ἐλ-5 θοῶσι την ηλικίαν της ἴσης υπάρξει τυγχάνειν τιμης παρὰ των ἐγγόνων. ἐπει-ὁρῶμεν εἰς ἔριν υμῶς ἐμπεπτωκότας ὀλεθριωτάτην των ανθρωπίνων νόσων, καὶ πολλην την αυθάδειαν ομιλοῶσαν υμῶν τοῖς νέοις,

νυν μεν ἐπεὶ βραχὐ το λειπόμενόν ἐστι της ημέρας 119 110 καὶ οὐκ ῖν δύναιτο τέλος ἐν τούτω λαβεῖν τα δόξαντα ἡμῖν ἄπιτ ἐκ τοὐ συνεδρίου εἰς δε τον ἐπιόντα σύλλογον ῆξετε μετριώτεροι γενόμενοι και γνώμας ἔχοντες ἀμείνους. εἰ δὲ παραμένει τὸ φιλόνεικον ἡμῖν, νέοις μεν οὐτε δικασταῖς οἴτε συμβούλοις ἔτι 15 των συμφερόντων χρησόμεθα, ἀλλα και εἰς τὸ λοιπὸν ἀνείρξομεν αυτῶν την ακοσμίαν νόμω, τάξαντες αριθμὸν ετῶν δν δεήσει τοὐς βουλεύσοντας ἔχειν' τοῖς δε πρεσβυτέροις ἀποδόντες λόγον αυδες, ἐὰν μηδενσυμφέρωνται ταῖς γνώμαις, ταχεία την φιλονεικίαν 20 αυτῶν λύσομεν ὁδω, ην ἄμεινόν ἐστιν υμῆς προα- κοῶσαι καὶ μαθεῖν. l στε δήπου νόμον ημῖν υπάρχοντα ἐξ ου τηνδε οἰκοὐμεν την πόλιν, πάντων εἶναι κυρίαν την βουλην, πλην ἀρχὰς ἀποδεῖξαι και νόμους ψηφίσαι καὶ πόλεμον ἐξενεγκεῖν η τον συνεστῶτα 25 καταλύσασθαι τούτων δὲ τῶν τριῶν τον δημον ἔχειν την εξουσίαν ψῆφον ἐπιφέροντα. ἐν δε τῶ πα-1192

ρόντι οὐχ ἡπὲρ ἐτέρου τινος ἡ πολέμου καὶ εἰρήνης

βουλευόμεθα, ῶστε πολλὴ ανάγκη τον δῆμον ἐπικυρῶσαι τὰς ἡμετέρας γνώμας ψήφου γενόμενον κύ- 30 ριον. παραγγείλαντες δὴ τῶ πλήθει παρεῖναι κατὰ τόνδε τον νόμον εἰς την αγορὰν, ἐπειδὰν υμεῖς ἀποδείξησθε τὰς γνώμας, ἀποδώσομεν αυτῶ την ψῆφον,

340쪽

ουτως αν μάλιστα νομίσαντες ἀρθῆναι την ἔριν υμῶν ο τι δ' αν οἱ πλείους ψηφίσωνται, του θ' ἡγησόμεθα κύριον. ἄξιοι δήπου ταύτης εἰσὶ της τιμῆς τυγχάνειν οἱ διαμένοντες ευνοι τῆ πόλει καὶ μέλλοντες ἰσομοιρεῖν ἡμῖν κακῶν τε καὶ ἀγαθῶν. 5L XVII. -υτα εἰπόντες διέλυσαν τον σύλλογον ταῖς δ' εξῆς ἡμέραις παραγγεῖλαι κελεύσαντες ἄπασι τοῖς κατὰ τους αγροὐς καὶ τὰ φρούρια παρεῖναι, καὶ τῆ βουλῆ προαγορεύσαντες ῆκειν εἰς την αυτὴν ημέραν, ἐπειδὴ κατέμαθον ἴχλου μεστὴν οἶσαν την πό- 10λιν καὶ τὰς γνώμας των πατρικίων ἐξηττωμένας των δεήσεων, ας ἐποιοῶντο συν οἰμωγῆ καὶ ὀδυρμῶ πατέρες τε καὶ παιδία νήπια των ἀποστατῶν, τῆ κυρία 1193 των ημερῶν ἐξίεσαν ἐπὶ τὴν αγορὰν στενοχωρουμ νην ἐκ πολλῆς ἔτι νυκτὸς ἄπασαν ὁχλω παντοδαπῶ. 15

καὶ προελθόντες ἐπὶ το ἱερὸν του μαίστου, ἔνθα ην ἔθος αυτοῖς τὰς ἐκκλησίας ἐπιτελεῖν, πρῶτον μὲν ἐπήνεσαν τον δῆμον ἐπὶ τῆ σπουδὴ και προθυμία τῆς κατὰ πλῆθος ἀφίξεως ' ἐπειτα παρεκάλεσαν δέχεσθαι μεθ' ἡσυχίας, εις αν γένηται το προβου- 20 λευμα τῆς βουλῆς ' τοῖς δὲ οἰκείοις τῶν ἀποστατῶν ἀγαθὰς παρήνουν ἐλπίδας ἔχειν, ώς ου διὰ μακρου

κομιουμένοις τὰ φίλτατα, καὶ μετὰ τοὐτο παρελθόντες εἰς το συνέδριον αυτοί τε διελέχθησαν επιεικεῖς καὶ

μετριους λόγους, καὶ τους ἄλλους ἡξίουν χρηστὰς καὶ 25 φιλανθρώπους ἀποδείκνυσθαι γνώμας. πρῶτον δὲ τῶν ἄλλων ἐκάλουν τον Μενήνιον ος ἀναστὰς τοῖς αυτοῖς ἐχρήσατο λόγοις οἷς καὶ πρότερον ἐπὶ τὰς διαλλαγὰς τqν βουλὴν παρακαλῶν, καὶ γνώμην ἀπεφήνατο

1194 τὴν αυτὴν ἀξιῶν πρεσβείαν ἀποστέλλειν προς τους 30 ἀφεστηκότας διὰ ταχέων αυτοκρατορα τῶν διαλλαγῶν. .XVIII. Μετὰ τοὐτον ἀνίσταντο καλούμενοι καθ'