Xenophontis Cyropaedia e recensione Hutchinsoni cum selectis eiusdem notis. Accessit index graecitatis

101쪽

εξαπατησαν , ωέπεο αν τις τυφλὰς η κωφὴς καὶ μηδ' ὀτιουν φρονῶντας εξαπατησμεν 'i α δε ωηΘης λαθειν χρη- να , ουτω σε οἶδε λα9όντα. ωςτε. α ενόμιζεν εαυτωεχυρα χωρία ἀποκειλq. ταυτα εἱρκτὰς αὐτω ελαθες προκατασκευάσας ' τάχει δε τοσουτον περιεγενου αὐτου, ωσε L πρόσωθεν εφθασας ελαν συν πολλω τόλω, πρὶν 12 τουτον την παρ' εαυτω δύναμιν ἁΘρεί-B . 'Eπειτα δοκει σοι, εφη o Κῖρος, καὶ ἡ τοιαύτη ηττα σωφρονι νικανη εἶναι ἀνθρωπους, το γνωνα ἄλλους εαυτων βελτίσ-

εαυτων σωφρονε ζους' ουδε τους κλεπτας, τους μη κλεπτοντας ' ουδε τους ψευδομινους, τους ἀληθη λεγοντας 'ουδε τους ἁλκουντας , τους τα δίκαια ποιουσας' ουκ olita,

quod vulso legittu, ferri nequaquam poterat, Steplianus et Leunis clatii iis urbi a Sas reponendum nacionuerunt. Sed Deilior est prianio que ea, quam MSto Bodl. repraeis sentatam exhibe itis , emem alio rnec eni m mirum est, si festinanti libratio una litera nonnunquam --

102쪽

πέδου τας πρὸς ημοῦς συβηκας, εἰδὼς, ἔτι ἡ μεις κδ'ότιουν, ἔν Ἐς υάγης συνέθετο , παραβαίνομεν ; Ἀλλ' i 3ουδ' εγὼ τουτο λεγω, ώς το γνωναι μονον τους βελτίονας, σωφήονιζει, ανευ του δίκην διδόνα υπὸ των βελτιόνων,ἄέπερ ό ἐμὸς νυν πατηρ δίδωσιν. Ἀλλ' ἔφη ἡ Κυζος,

Θρώπους του ἰσχυ se φόβου; οὐκ οιθ', ἔτι οἱ μεν, τῶ ἰσχυροτάτω κολάσματι νομιζομενω. σιδηρο παιόμενοι, δμως εΘέλουσι, καὶ πάλιν μάχεθαι τοῖς αύτοῖς; ῖς δ' ἄν σφόδρα φοβηθῶσιν ἄνθρωποι, τουτοις ουδὲ παζαμυθουμένοις ἀντιβλέπειν δύνανται; Aέγεις συ , εφη, ώς. φόβος του ἔργω κακουotas μἀλλον κολάζει τους ἀνΘρώπους; K- σύ γε, εφη, οἶ Θα, οτι ἀληθη λέγω ' επί- τασφ γὰρ, οτι οἰ μὲν φοβουμενοι, - φύγωσι πατρίδα, καs οι μέλλοντες μάχεBM. δεδιότες μη ἡττηθῶσιν, ἀθύμως διάγουσι ' κις οἱ πλέοντες, μη ναυαγησωσι. κeu οἱ δουλώαν καὶ δεσμὸν φοβουμενοι, E τοι μὲν ουτε σίτου. EF υπνου δύνανταε τυγχανων διὰ τον φόβον' οἱ δι ηδη μεν φυγάδες, ηδη δ' ηττημένοι, ηδη δὲ δουλευον-

τες, ες ιν στε δύναντ η μῶλλον των εὐδαιμόνων ε Θίειν τε

κή καθευδων. Eτι δὲ φανερώτερον κώ ἐν τοῖςδε, οἷον φόρημα ό φόβος ' ενιοι γὰρ φοβουμενοι, μη ληφθέντες

άποθάνωσι, πtοαποΘνησκουσιν υπό του φόβου ' οἱ μεν, . ριπτουντες εαυτους' οἱ δε, άπαγχόμενοι ' οἱ δὲ, άποσφαττόμενοι ' κτω πάντων των δωνῶν ό φόβος μάλιτα καταπληττει τὰς ψυχάς. Tον δ' εμὸν πατέρα, εφη, νυν πῶς δοκεις διακεκθις την ψυχην, ac ου μόνον περὶ εαυτου, ἁλλα και περὶ εμου, κ μ περὶ γυναικος, κιμ πεζὶ πάντων τῶν τέκνων δουλώας φοβῆται; Κ- ό Κύρος ει- πεν ' Ἐλλα νυν μὲν εμοιγa Aδὸν ἄπιτον, ωτω τουτον διακειd ' δοκει μέντοι μοι του αύτου ἀνδρὸς εἶναs. κῶ εὐ-

103쪽

τυχουντα εξυβρίσαι, καὶ πταίσαντα ταχυ πτηξ ' καὶ ἀνε9έντα πάλιν αυ μέγα φρονησαs, κή πάλιν αυπράγματα παρασχειν. Ἀλλα, νή μἀ Ac. εοη. ω Κυρε. εχει μεν προφάσεις τα ἡμετερα ἁμαρτηματα. ωτι άπις ῶν ἡμῖν ' εξε δε σοι κή φρουρια ἐντειχίζειν, καὶ τα εχυρὰ κατεχειν, καὶ ἄλλο, ο τι ἄν β:ίλη, πισον λαμβάνειν. K- μεντοι, εφη, ημῶς μεν εξεις ουσέν τι τουτοις μέγα λυπουμένους ' μεμνησόμεθα γὰρ, οτι ημῶς

αυτων αἴτιοί ἐσμεν ' εἰ δέ τινι των άναμαρτητων παρα

6 φρονίζειν ἔτι μἀλλον, η ημῶς νυν ἐδεησεν. Ἐλλα ναὶ μὰ τους Θεους, εφη, τοιουτοις μεν ἔγωγε ὐπηρέταις, ους εἰδείην ἀνάγκη ὐπηνετηντας, ἀηδως ἄν μοι δοκω χρη- θα ' ους δε γιγνώσκων δοκοίην, οτι εὐνοια καὶ φιλία τηεμη το δέον συλλαμβάνοιεν, τουτους ἄν μοι δοκω καὶ

ἁμαρτάνοντας ρων φέρειν. η τους μισουντας μεν, εκπλεω

δὲ πάντα ἀνάγκη διαπονουμένους. Καὶ ο Tιγράνης προς

ταυτα, Φιλίαν δ', εφη. παοὰ τίνων ἄν ποτε λάβοις τοσαύτην, οσην σοι παρ' ημων εξετι κτησαB νῖΠαρ εκείνων οἷομ , εφη, παρὰ των μηδεπωποτε κτωπολεμίων γεγενημένων ' εἰ εθέλοιμι εὐεργετῶν αυτους. 374 ωςπεζ σὐ κελευεις με νυν ευεργετῶν υ c. 'H καὶ δυ- ναιο ἄν, εφη, ω Κῖρε, εν τω παρόντι εὐρῶν νυν, οτωῶν χαρίσαιο, οσαπερ τω φω πατρί Λὐτίκα, εφη, ην τινα εἀς ζην των σε μηδὲν ἡδικηκότων, τίνα σοι τουτουχαριν οἴει αὐτον εἴσεBM; τί δὲ; ἄν αὐτου τεκνα κ γυναικα μη ἀφαιρη, τίς σε τουτου ενεκα φιλησει μῶλ- λον, η ο νομίζων προςηκειν εαυτω άφαιρεθην ; την δ'

Ἀρμενίων βασιλείαν εἰ μη εροι, Οἰβά τινα λυπουμενον μἀλλον, η ημῆς; ουκουν καὶ τουτο, εφη, δηλον, oτι ὀ

104쪽

μάλιτα λυπήμενος, εἰ μη βασιλευς ε , ουτος, κή λα- βων την ἀμην, μεγί ν αν σοι χάριν εἰδέη. Εἰ δέ τί σοι, ἔφη, μέλει κή τῆ ως ηκιτα τεταραγμένα τάδε

καταλιπειν, Oταν ἀπίης, σκόπει, εφη, πότερον αν οἴμ

ήριμις-- εχειν τὰ ἐνθάδε, καινης γενομενης ἀρχης, ητης εἰωθυίας καταμενίσης ' εἰ δέ τί σοι μέλω κή τῆ ως πλώτην Πατιὰν ἐξάγειν, τίνα αν ο- μαλλον ἐξετάσαι ταυ την ὀζΘως, του πολλάκις αὐτη κεχρημένου , εἰ δε καὶ χνημάτων δεηση, τίνας αν ταυτα νομίζεις εκπορίσαs κρῆττον, τὼ κή εἰδότος κή ἔχοντος πάντα τα οντα; ' Ω 'γαθε, ἔφη, Κυζε, φυλαξ , μη ημῆς ἀποβαλων. σαυτον ζημιωσης πλέω, η ὀ πατηρ ἡδυνηθη σε βλίψαι. V μεν τοιαυτα ἔλεγεν. V δι Κῖρος ἀκέων ὐπερηδετο, οτι ἐνόμιζε περαίνε- I sotas πάντα αὐτω, οσαπερ ὐπέσχετο Κυαξάρει πράξειν 'εμέμνητο γὰρ εἰπων, σι και φίλον οIοιτο μἀλλον αυτόνη πρόθεν ποιησειν. Σκ τάτου δη τον Ἀρμενιον ἐρωτα.'H, δε δη ταυτα πύθωμαι δμῖν, λέγε μοι συ, εφη, ω Ἀρμένιε, πόσην μοι Πατιὰν συμπέμψεις, πόσα δεχζηματα συμβαλη εις τον πόλεμον ' ΙΠρὸς ταυτα δη λέγει ό 'Aeμένιος, οὐδεν, εφη, ω Kῖρε, ἔχω άπλέςερον εἰπειν, ἡ δὲ δικαιότερον, η δῶξαι μεν εμὲ πἀσαν την δύναμιν την ῆσαν, σὲ δε, ἰδόντα, ἴσην μὲν αν σοι δοκη, τρατιὰν ἄγειν, την δὲ καταλιπὼν της χωρας φυλακην.

'Ωσαύτως δὲ περι χρημάτων, δηλωσα μὲν εμὲ δίκαιόν

σοι πάντα τα ἔντα ' σὲ δε τώτων αuτων γνόντα, οποσατε αν βέλη, φέρεδεα , κῶ ὀπόσα αν βέλη, καταλιπῶν. Κῶ ό Κυρος ειπεν ' 'I9ι, δῆξόν μοι, ὁπόση σοι is δυναμίς ἐςι, λέξον δὲ κή πόσα χρηματα. Ἐνταυθαδη λέγω ὀ Ἀρμένιος ' Ἱππὼς μὲν τοίνυν πων Ἀρμενίων

εἰσὶν εἰς ὀκτακιςχιλίους, πεζοὶ δε εἰς τέτταρας μυριάδας 'χγματα δ', εφη, συν τοῖς Θησαυροῖς. οις ό πατηρ κατέλιπεν. ἔδεν, εις ἀπυζιον λογιιθέντα, τάλαντα

105쪽

LIBE R III.

πλείω των τρισχιλίων. Κι- ο Κυζος ουκ εμελλησεν, αλλ' εἶπε ' Tης μὲν τοίνυν τρατιῆς, ἐπεί σοι. ἔφη, σι δμοροι Xαλδάῖοι πολεμουσι, τους ημίσεις μοι σύμπεμπε 'των δὲ χρομάτων. άντι μεν των πεντηκοντα ταλαντων,

. ετυγχανε νεόγαμός τε ων, κο' ὐπεζφιλων την γυναῖκα. 'Eγω μεν, εφη. ω Κυζε, καν τῆς ψυχης πζιαίμην, ωτεμ ποτε λατρευσαs ταυτην. Συ μεν τοίνυν, εφη, ἀπάγου την σην ' ουδε γάρ εἰλη- ἔγωγε αἰχμαλωτον ταυτην νομίζω, σου γε μη πωποτε φυγόντος ημας. Καὶ συ δε, ω Ἀρμένιε, ἀπάγου την τε γυναῖκα κή τους παιδας, μηδὲν αὐτων καταΘείς ' ἱνα εἰδωσιν, οτι ἐλεύ3εροι πρός σε ἀπέρχοντα . Καὶ νυν μὲν, εφη, δειπνῶτε παρ ἡμIν ' δειπνησαντες δὲ ἀπελαυνετε, οπου ὐμῖν Θυμός. οἴτω δη κατέμειναν. 2I Διασκηνουντων δὲ μετα το δεῖπνον , επηαετο O Kυρος ' Εἰπε μοι, εφη, ωTιγράνη, που δη με νος ε ν όάνης, ὸς συνεΘηζα ημῖν, σύ μοι μάλα εδόκως

106쪽

Θαυμαζειν αυτόν. ου γὰρ, εφη, ἀπέκτεινεν αυτὸν ίτοσὶ ό εμὸς πατηρ; Τί λαβων ἀδικουντα; Διαφθώ- ρειν αυτὸν ἔφη εμέ. Καποι, ὼ Κυρο, ουτω καλὸς κάγαΘὸς ην εκῶνος, ως κή, οτε ἀποθνησκειν ἔμελλε, ο αλέσας με ειπε ' Mή τι συ, ω Tιγράνη, ἔφη, οτιάποκτενῶ με, ' λεπόνyς τω πατρί' s γὰρ κακονοίατινὶ τῆτο ποιῶ, αλλ' ἁγνοια ' όποσα δὲ άγνοια ἄνθρωποι εξαμαρτάνουσι, πάντα ἀκέσια ταῖτ' ἔγωγε νομίζω. o μεν δη Κυρος επὶ τάτοις εἶπε, Φευ τὴ ἀνδρός. O 23 δὲ Ἀρμένιος ελιξεν ουτως ' 'Ω Kυρε, ἡδ' Οι ταῖς εαυτων γυναιξι λαμβάνοντες συνόντας ἀλλοτρίους ἄνδρα, ἡ τουτο αἰτιώμενοι αυτὴς κατακτώνουσιν, ὼς ἀφρονεςέρας ποῶντας τὰς γυναῖκας ' ἁλλα νομίζοντες ἀφαιρῶαθα αὐτῖς την πρὸς εαυτὴς φιλίαν, διὰ τῆτο ώς πολεμίοις αὐτοῖς χρῶνταs. Κιμ εγὼ εκώνω, εφη, εφΘόνησα, οτιμοι εδόκει τον εμὶν υιὸν ποιμν αυτὸν μῶλλον θαυμάζειν,

σὐ, ῶTιγράνη, συγγίνωσκε τω πατρί. Τότε μεν δη τοιαυτα διαλεχθέντες καὶ φιλοφρονηΘέντες, ῶςπερ εἰκὸς, εκ συναλλαγης, ἀναβάντες επὶ τάς ἁρμαμάξας

συν τῶς γυναιξ ν, ἀπηλαυνον εὐφραινομενοι.

Ἐπεὶ δ' ηλθον οἱκαδε, ελεγον τῶ Kυρου ὀ μεν τις την σοφίαν, ὀ δὲ την καρτερίαν, ὀ δὲ την πραότητα, ὀ δε τις καὶ τὸ κάλλος και το μέγεθος. 'Eνθα δη ό

τοιουτων ἀνεπαυοντο συν άλληλοις.

107쪽

εἰσιν εκώνων, οῖ σημαίνουσι τοῖς αλλοις, ο τι αν ὀζωσι. Τίουν, εφη, ποιουσιν, επὰν αἴθωνταG Βοηθουσιν, εφη.

επι τὰ ἄκρα . ώς ἄν εκαςος δυνητ . Tαυτα μεν δη ό Κυρος ηκηκόει ' σκοπων δε κατενόει πολλην της χώρας τοῖς Ἀρμενίοις κημον κῶ ἀργον ουσαν διά τον πολεμον. Κῶ τότε μεν ἀπηλθον επὶ τὸ τρατόπεδον. κή δειπνη-

i I xαλγα οιJ Populi situm aereu- Huius rei restis fide minissimus estrare describit, Mai et chabbum no- Strabs T. I l, p. 826. Nili e aluiqestua venire solebat. Diuitiasti Corale

108쪽

πῶς συνελέγοντο αυτῶ. κω τοξότ' εἰς τους μυρίους, κα πελτας- ἄλλοι τοσουτοι. O δε Kὐρος. ἐν ω συνελέγοντο, εΘυετο ' επει δε καλὰ ην τά ἱερὰ αὐ ω, συνσκί

Ἐπεὶ δε ομου ησαν, ἐλεξε τοιάδε ',. Aνορες φίλοι, ε μεν τὰ Ορη ταύτα, a όρωμεν, o Xαλδαίων ει δε ταῶτα καταλάSοιμεν, κῶ επ' ἄκοου,, γενοιτο το ἡμετερον Oρουζιον, σώφρονῶν ανάγκη ἄν ει η,, προς ἡ ωας κ' ἀμφοτέροις, τοῖς τε Ἀρμενίοις καὶ τῶς,, χαλδαίοις. Tα μεν ουν ἱερὰ καλὰ ημῖν' ἀνθρωπί=ν - δε προθυμία εἰς το πραχθην ταυτα ουδιν ουτω μεγα συμμαχον ἄν γενοιτο, ως τάχος. 'Hν γὰρ φλθάσω ,,μεν, et ἰν τους πολεμωc συλλεγην , ἁναSάντες, η, , παντα πασιν ἀμαχεὶ λά9οιμεν ἄν το ἄκρον, η ὀλίγοις, , τε κα ἀθενέσι χρησαίμεθα ἄν πολεμίοις. Tων κνοπίνων ουδεὶς ράων, ουδε ἀκινδυνωτερος, εφη, ἐτι, τῆ

,, ἔπι θεν επειθε, διακελἔυόμενοι κ ώΘουντες ἄνω ἡμας' is ην δέ τις μαλακύνητα , επιτρέπετε. is Ταυτ' εἰ- πων ο Κυρος, ηγειτο , ὀρθίους ποιησάμενος τους λόχους. o. δε χαλδαῖοι, ως ἔγνωσαν την όρμην ἄνω ουσαν, εὐ-

Θυς εσημαινόν τε τοῖς ναυτων, κρη συνε9ίων ἀλληλοις,

κω συνηθροίζοντο. O δε Κλος παοηγγύα Aναρες, ΙΙέσσαὴ, ἡμiν σημαίνουσι σπεύδειν. 'Hν γὰρ OΘα μιν ἄνω γενόμενοι, ουδεν τά των πολεμίων δυνησετ .EIχον δε οἰ Xαλδαῖοι γερρα τε κα παλτὰ δυο ' κακπολεμικωτατοι δε λεγονται ουτοι των περὶ εκώνην την χω. ραν εἶν ' κφ μαθου Πατεύοντα , όπόταν τις αυτων δεητα , διὰ το πολεμικωτατοι καχ πένητες εἴν ' κα

109쪽

δε η τῆτο, παρηγγύησε τοῖς Περσαις παρασκευαζει s, ως αὐτίκα δεῆσον επιδιωκsiv , επωδαν ὐπάγωσι τους πολεμίους ὐποφευγοντες οἱ Ἀρμένιοι , ως' εγγυς ἡμῖν γε νε- P . Oυτω δὴ ηγουντο μεν οἱ Ἀρμενιοι ' των δε Xαλδαίων οἱ παρόντες, άς επλησιαζον οι Ἀρμενιοι, ταχυάλαλάξαντες ἔθεον, ἄζπεν εἰώθασιν, ἡπ αυτους' Οιε δε Ἀρμενιοι, ἔςπερ εἰώθεσαν, sκ ἐδεχοντο. Π.ς OF

διώκοντες οι Xαλδαῖοι εἶδον εναντίους μαχαιζοφορος ἰε- μένους ἄνω, οἱ μεν τινες αὐτοῖς πελασαντες ταχυ άπε- Θνησκον, οι δ εφευγον, οι δέ τινες καὶ εαλωσαν αυ- των. Tαχυ δε ' εἱχετο τα ακρα. Ἐπεὶ δε τα ακρα εἶχον οἱ αμοὶ τον Κυρον, καθεώρων τε των Xαλδαίωντας οικησεις, κ' ἡβάνοντο φεύγοντας αὐτους εκ των εγ-γὸς οἰκησεων. 'Ο δε κῶρος, ῶς πάντες οἱ s ρατιωτικόμου εγε νοντο, ἀριτοποιῆσαι παρήγγειλεν. Ἐπεὶ διήριτήκεσαν, καταμαθὼν, ενθα κοπαὶ ἐσαν αἱ των Xαλδαίων, ερυμνόν τε ιν κήνυδρον, εὐΘὐς ἐτείχιζε φρου-

ριον' κ τον Τιγράνην ἐκελευσε πεμπειν επὶ τον πατεζα, και κελεύειν παραγενώθ', ἔχοντα, όπόσοι εἶεν τεκτονες τε και λι3οδομοι. Tπι μεν δὴ τον Ἀρμενιον ωχετο

αγγελος ' ό δε Κῆρος τοῖς παρουσιν ετείχιζεν.

Ei As ονι ete. J Vulgo, araeis, aνοJ Ilane lectionem, turn γνι ηδη νοοῦτο παρογγύησε etc. Μu- ΜSti Bodl. raim editorem quOriin retus legit, ἰνι ἡ διὰ νοgro. Mihi dam inarginibus antea adscriptam, alHein lectio , viae in margine la- vulgatae uti, εικον, Praeferentiam tuerat hactenuS, caeteras ante - censeo. Interpretes quide- eam rent a Visa est, εἰποῦν, is, an λ σαύ- sese expresserunt omnes; idemque πο , εὐγὸς παρηγγύησε etc. nisi quod verbum, in forma etiant Palliva, ad&de illuci praetermittendi ini duxe- eidem nomini coniunctiam mox ad rim. Hanc cane lectionem interis hibet Xenoption , πρὶν μὲν Οὐου las pretes secuti sunt; eam aue praestat σ2αι τα ianaa, eres

110쪽

Ἐν δὲ τουτω προς-ουσι τω Κύρω τους αἰχμαλωτους οδεδεαένους, τους δε τινας και τετρωμένους. Gς δε εἶδεν, εὐΘυς λυειν μεν ἐκέλευσε τὰς δεδεμένους , τους δε τετρω- μενους, ἰατρους καλέσας, Θεραπεύειν ἐκέλευσεν. Ἐπειτα ἔλεξε τῶς Xαλδαίοις, ἔτι αν ηκοι Iτε άπολέσαη επι- Θυμων ἐκύνους, ουτε πολεμῶν δεόμενος, άλλ' εἰςηνην ποιησα/ Sουλόμενος 'Αρμενίοις και Xαλθαίοις. Πρὶν μενὴν ἐχεθις τα ἄκρα, οἶδ', ἔτι ουδὲν εδῶθε ειρηνης' ταμεν γὰρ -έτερα ασφαλως ειχε, τα δε των Ἀομενίων

πολεμῶν ἡμῖν, εἰτε φίλοι εἶναι. . Καν μεν πόλεμον αι- ρηβε, μηκετι ηκε τε δευρο ἄνευ ἔπλων, εἰ σωφρονῆτε '

σει. Ἀκουσαντις δε ταυτα οἱ Xαλδαῖοι, πολλὰ μενεπαινέσαντες, πολλὰ δε δεcιωσάμενοι τον Kυζον, ωχον

το οἴκαδε. ν

ο δε ρομένιος, ως ἔκουσε την τε κλῆσιν του Κύρου 7κή την πραξιν, λαβων τως τέκτονας κή τἄλλα, ο νωετσδῶν, ἡκε πρὸς τον Κυρον ές ἐδυνατο ταχιτα. Ἐπεὶ δε επε τον Κυρον, ελεξεν, 'sa Kῖρε, ως ολ γα δυνάμενοι προορῶν ἄνθρωποι πεσὶ του μέλλοντος, πολλα ἐπι- χμζουμεν πράττειν. Nυν γὰρ δη κοί εγω, ἐλευθερίαν μὲν μηχαναP ἐπιχειρήσας, δουλος, ως ουδεπωποτε,

ἐγενομην ' επει δ' ἐάλωμεν, σαφως ἀπολωλέναι νομίσαντες, νυν ἀναφαινόμεθα σεσωσμένοι, ώς ουδεπω ποτε.οι γαρ ουδεπωποτε επαύοντο πολλὰ κακὰ ημῶς ποιουν- τες, νυν ὀζω τουτους εχοντας, ως περ ἐγω ηὐχόμην. K τουτο ἐπωω, ἔφη, ω Kυρε, ἔτι . εγω, ωτε απελασα Xαλδαίους ἀπὸ τουτων των οῦκρων, πολλαπλασια αν