장음표시 사용
411쪽
Etio in urina est signum concoctionis in humo.re: Ita maturitas in fructibus, N.talis color,aut tactus, & similia. Secunda regula; si ad productionem alicuius
effectus plures causae aeque primo concurrant κita ut una non possit operari sine alia ; & quantum operatur una in genere suo, tantum opera- p tur S. alia in suo; tunc una causa potest eo si - - gnum xcrum, primum, adaequarum, certum,&euidens alterius causae, & latitudinis Ipsius in operandor Si enim una causa est, & Operatur;
& non potest esse, nec operari sine alia; ergo i dicabit , quod aliae cause sint; si enim illae non erudiaeque ista pariter crit:at supponitur,quod ista sit di operetur; sit autem exemplum, quod in omnibus rebus locum habet. Existentia, materia, forma Grdinatio finalis, seu natura, finis sunt primae qtuvdam causae, vel principi cuiusque rei haec omnia habentis; ita ut imposisbile se virunt horum sine alio esse; neq; enim 'u essentia erit sine existentia; haec enim est modus essentiae s neque essentia erit sine ratione finali,& sne s uuatus quoque est finis', tanta erit sorma,& materia;& ratio finalis,ur supra probata
est: ergo existentia unius causae erit verum, priamum, adaequatum, certum,& cuidens fignum existentiae aIrerius ς & extensici inius causae existensionem alterius indicabit. is mTertia Regula r si pIura aeque priso dIusdat prω d. s. Idem genus,vea sint ordinata ad unum aliquem φη, ' finem; ita vi. devitente viro, non valeant reliqua consequi finem issum ; tunc si sensui patet. od alia omnia dentura etiam si non appareac
412쪽
quod unum illorum fit; illa alia erunt euidens signum, quod detur, di hoc aliud; & hoc in naturalibus locum habet, quia natura non deficie' in necessariis. Exemplum; quatuor elementa sunt ordinata ad hunc finem, ut mixto p beat aptam materiam; ita ut si unum desit, caetera insuffclantia sint; patet autem sensu dari terra, . aquam, aerem; de igne vero non patet dari; igitur reliqua tria erunt euidens signum, quod ignis etiam ipse vere reperiatur. I η 'pra Quarta Regula sit; quando aliqua duo inviacem ira se habent,vi,si unum exissat, necessario aliud non sit;& si unum non sit,necessario aliud existat, tunc existentia unius erit necessarium . signum non existentiae alterius; & non existentia unius indicabit euidenter alterium exissenis' . ' tiam: Veluti est dies, ergo non estnox; ni est dies, ergo est nox: terra non mouetur, ergo. quiescit; quiescit, ergo non mouetur. . minatura Quinta Regula: Quando aliqua ordinem , . ' S successionem inuicem necessarium habent 3. ' tunc unum potest esse euidens signum alterius;
veluti, est iuuenis,'ergo fuit puer; Nunc est stas, ergo p cessit ver: Haec igitur di similia signa dicuntulis
Num. s. De demonmacione Agrii, sty
DEmonstratio signi se potis dissinirii Est
413쪽
euidentencognicim: Finis huius demonstratis nis est euidens eognitio signati: Materia sunt termini, & propositiones: sorma argument
eio, siue per syllogismum ς siue per anteeedens. N consequens et Agens est ille, qui hac utitur
Num. s. Be msu huius demonstrati,nis . I Lle, qui vult ni demonstratione signi,deber
habere exactam cognitionem e sum . quae
de signo, & signato dicta sunt: per haec enim eo gnoscet, an aliquod signum necessario, & euidenter indicet suum signatum. Post hoc autem se debet proredere: Si signum, & signatum .snt vel ab eodem, vel in eodem, vel ad idem; tunc tres termini haberi possunt i& recte fiet syllogismus; cuius medium erit signum; praediacatum signatum; subiectum illud unum, in quo conueniunt:Vnde fiet syllogismus sic. oci habet intellectum, habet voluntatem; homo h bet intellectum; ergo homo habet voluntatemtIta mulier,qui habethc,peperit, h sc habet laeergo peperit: & hoc uni habet in prima r gula : In secunda vero sic. inod habet esse
tiam, omnino etiam habet existentiam,ordin tionem ad fincm, & ipsum finem; sed terra habet essentiam : ergo habet etiam alia, quae ducta sunt e In tertia regula ita fiet; Quae simul ita ordinantur ad unum finem, ut unum sine alio ordinari non possit, tunc si ordinantur aliqua horum, ordinantur & alia; sed elementa omnia
sic simul ordinantur ad finem; ergo si aqua,te Aa ras
414쪽
xa, & aer sunt,& ordinantur ad mixta, omnIno etiam erit ignis, & ordinabitur ad illa: In quarista,&quinta regula accipietur pro subiecto ii Iud, in quo dicta succedunt sic: Quando super terram est dies non est nox; nunc silper terramesedies, ergo nune non est nox: Similiter, Qui est iuuenis, fuit puer, iste est iuuenis, ergo istς fuit puerpSi quis vero velit arguere per modum ant cedentis, & eonsequentis,dimittat subiectum, di arguat a signo, ad signatum; veluti est nox .ςrgo non est dies; est aestas, ergo praecessit ver est iuuenis,ergo fuit puer: in homine est i tellectus, ergo & voluntas; Haec mu- . lier habet lae,essi' peperit. AN que ita de alijs. Sic igitur i persignum fit argω imetatio ad si-
415쪽
De demonstratione ad impossibile
Eptimum instrumentum est dem stratio adi inpossibile H c aliqua ratione posset redusi ad demundi stratione per principia per se n ta S std rectius fit si distinguatur ab illa: Hahet ςnim particularem quandam rapionςm demonstrandit De ipsa igitur primo, postea de eius ν' disendum est .
2' um. i . sui it demonstratio ad
HRς demonstratio sie potest determinarie
Est vera, certa, & euidens argumentatio a fessitate unius partis sontradimoni ,ad veri- tatem alipti us partist Ba hac enim demonstra- α ι. post tione illud, quod principaliter inpenditur . est probare veritatem unius p rtis co radictionis, Per falsitatem alteriust tria autem in hae distanitione proponuntur e primum, quod sit argumentatioin hoc clarum est: secundum quod sit Fera, certa, & euidens; hoc enim necesse est . ut scientiam efficiat: tertium qu dres pota , aqua procedit argumentatio, est falsitas unius partis contradiuionis; & res ignota, ad cuius cognitionem tendit argumentatio, est veritas alterius partis contradistionis: Potest etiam aliter diffiniri sic: Est bipartita argumentatio, in quarum prima parte probatur veritas uni A a a Pas
416쪽
partis miradictionis per falsitate alterius: In secunda probatur falsitas alterius per hoc,quod falsum vel impossibile sequatur ex illa: Demsi die potest etiam diffiniri, Est argumeratio, quod Elia sitaliqua propositio ex eo, quod falsum . vel impossibile sequatur ex illa. me autem ex
pom. a. De e sis huius demo 'ationis.
e. με .. Inis huius densestrationis,ut plurimum, Γ-pmbare falsitatem unius propositionis,
adhoc, ut per talem probationem veritas comtrariae propositionis manisestetur:Materia sum termini, & propositiones: Forma est argumenis ratio vera, certa, & euidens: metens est interulectus eius, qui utitur illa: Cum ergo omnis aragumentatio dicat tria nempe rem notam,aqua fit transitus; rem ignotam,ad quam transeunda est; & ipsummet transitum t similiter eum praedicatum conclusionis semper sit res ignota,qui debet probari; medium vero sit res nota, per quam debet probari; subiectum vero sit illud . de quo praedicatum ignotum per medium n tum probandum est; apparebit qualesinam te mini , & quales propositiones in hae demostr tione sint accipiendae: Cum enim Haec demon-Ωratio duas habeat argumentationes: in qu rum una probatur veritas alicuius propositi nisi in alia probatur falsitas alterius,quae priori contraria sit: patebit quod in prima argumenta aesubiectum erit propositio: praedicatum A eri;
417쪽
erit veritas illius; medium erit,ut dicetur, hos principium per se notum; Impossibile est conis tradictoria esse simul vera; sed omnino si una est vera altera falsi est; le si una falsa,altera vera: In sechmda vero argumentatione, subiecta
erit salsitas illius; medium erit propositio per se nota; quod illud est falsum, ex quo sequiaturaliud, quod falsum, vel impossibile siti de his ergo principijs dicendum est.
Num. 3. De principio contradictionir .
Uineipium contradictionis est hoci cimtra. . . m. dictoria impossibile est esse simul vera, vel 'simul falsa, sed omnino si una est vera, alia est
falsa; Veluti iste duae propositiones sunt co tradictoria; omnis homo est animal;esiquis homo non est animal; & de necessitate una φst vGra,alia falsa; & ideopotest fieri vera, certa, & euidens argumentatio sic t Si falsum est, quoa '' aliquis homo non sit animal; ergo verum est
quod omnis homo sit animal r& si verum est, quod omnis homo sit animal; ergo falsum est, quod aliquis homo non sit animat: Hoc primcipium . alijs verbis, sed cum eodem sensu, sic proponitur ab Aristota ImpossibiIe est idem Gmul esse,& non esset si enim verum est esse, eris 'go falsum est non esse: & si verum est esse , e M. falsum est non esset & si falsum est ese,ergo verum est non esset Quod ipitur una res velut hic lapis sit, & aliares veluti talis canis non sit,' impossibile non est; unum enim sine alio potest cile, ae non ede: Ied quod eadem res sit, & non sies
418쪽
sit . alia ratio est: Amplius quod modci sit hie
equus, de post horam non sit, difficiIe cogitatu non est; feci quod idem equus,& in eodem fem. pore sit, di no st,a nullo potest cogitaris enimeogito hunc esse; ergo non postim cogitare nolesse; simul enim esse,& n6 esse, incogitabile este ostetidit autem Arist.manifeste,quod hoc principium sit per se notum,& quod est maximum, S primum omnium; di ad qu omnia princupia resoluuntur,& reducunturi Recte igitur, 3c .ere, de certo , e cuideliter fit argumEntatio averitate, vel falsitate unius contradictoriae ad Oeritatemi, & falsitatem asterius, ut dicium estὸ
-' i legi ex verosequislsum suud p incipium per se notum agert Arist.
quoci est tale: Ex vero necessario, imprim-
bile est, quod assum semiatur i,MI sie ι illud εχ
eihoenidenteis & netessario sequiaer salsifre. possibile est esse vetiimi deestiatur autem ita esse fiet illud, quod heeenrili sinuitur est fieri necessario esticum datur, & illud aliu/: si filii nrita necessario sequitur asti audi: erm g est Enieris Vita; a enim nbii sit stita 'ς & fit ahima ae go Miri non sequisui heressa io ex anima , ut supponebature veI ihirur quatido verutri est esse animam,verum eriles fibe est ex'. re necessario sequi verum: suppbsito quod ex veta allud sequaturi vel poterit Hari,quod verum it antiriam esse, & quod ex anima sequatur viai, ω tamen fallam se vitam esse : hoc Mitem
419쪽
De demonss. ad impos uile. 33,
dieit idem esse, & non esse simul e si enim vere vita sequitur ex anima; ergo si est anima,est viola;& si saliutri est vitam esse exanima; ergo fa sum est , quod vita sequaeue ex anima , Ex vem igitur necessario impossidiis est sequi salsum rod semper ex veru, quatenus ver quod sequiatur verum est; recte igitur argumentatur; illud non esse verum,ex quo sequi susum certo euidenter cognicum uto
ini vult recte, & oportune uti hae demonis
stratione,debet euidentem procurare eo. gnitionein duorum principiorum,qui dicta sunt: hic enim demon st ratio temper innutitur illis: aliter alite utuntur hac demonstratio ne minus exercitati,aliter qui magis in scientiis versati sunt: Minus enim exercitati debent in usu illius facere quasi tres argumentationes mmisi modo: sit probandum quod essentia sit pri
Aat prima argumentatio sie. Illa piopomtio est vera, cuius conrradictoria est fala; haec est maior, &euidens est per principium modo positum; sed contradictoria dictae propositio nis,quae est,essentia non est prima entitas rei,est falsa: blaee est minor probanda sequenti argu mentatione; sequitur conclusio; ergo Haec prinpositio, essentia est prima entitas rei,vera est. Secunda argumentatio etit haec: illa propinstio, ex qua necessario, di euidenter sequitur
salsusni ea salsa: Hac nititur secundo principio
420쪽
tam dicto; sed ex hac propositione; essentia non
est prima entitas rei;necessario, & euidenter sequitur falli im; ergo ista propositio est 1la.
Sequitur tertia argumentati quae valde dis, sert a duabus praecedentibus; illae enim semper in hac demonstratione eaedem sunt; & eisdem utuntur principijs, di habent eadem praedicata probanda; prima enim probat veritatem proispositionis; secunda falsitatem tertia vero argu mentatio est indeterminata; potest enim deducere ad quancunque salsitatem, vel impossibiIutathm: fiet autem in praesenti propositioni sic. Ex hac propositione, essentia non est prima: 'l' entitas rei, sequitur, quod res sit,antequam ha- at essentiam; hoc autem impossibile est cum essentia sit illud, sine quo res omnino esse no m. test ; ostendo autem euidentiam ; si essentia estentitas rei sed non prima;ergo necesse est,quod in re sit entitas, quae praecedat essentiam; & quae fit in re,antequam res habeat essentiam; vel igitur res eum habet illam entitatem, quae est prior essentia, existit, & est res; vel non existit, & non est; si non existit; ergo neque habet illam entiatate kqtrod enim non est, neque dicitur habereentitatem; si existit, ergo res existit, antequam habeat suam essentiam; hoc autem ab omnibus tenetur & salsum. N impossibile; quia nulla res potest esse,nisi habeat suam essentiam : igitur ex hac propositione, essentia non est prima entitas rei, sequitur falsum; igitur eius contiadictoria,
nempe essentia est prima entitas rei, vera erit. a. a. met. Sic itaque faciet non exercitatus; exercitatus - autem omittet primam, di secundam argumen, ε taliO