장음표시 사용
91쪽
c Subiectum scientiarum partieularia lana pars entis ab illis consideratii, a Deo nocti, : : Subiecta artium re facultatum*mt entia, ab homine facta , ut rationis, di alia.
Γω F. De recta ratione siribilia omnia de statuto si biecto'eolligenda .
Tatuto subiecto , omnia icibilia de illo sunt eolligenda: Et regulae sunt. ibiliari Prima Aristotelis; Seib Ilia sunt quatuor; sed Clarius dititur quinque sunt . T: Primum dicitur. An sit,& explicat causam efficientem, di existentiam rei. i iSecundum dicitur, Quid st; explicans, essentiam subiecti, seu materiam,& formam. -i Tertium .dicitur, Ad quid sit a declarans finem, ordinationem finalem,& rectam te dentiam in illum. - , Quartum dictum, Quia siti Colligit omnia accidentia,&operationes, quae rei, per in
. Quintum dicitur, Propter quid, in quo dicta aecidentia per causas probata sunt. Logica omnia, quae de subiecto seibilia lant, redueit ad quinque iam dicta. Haec quinque scibilia a Metaphisico, hiahent haec nominar primum est existentia a seis; cundum essentiae: tertium ordinatio ad fine quartum passiones: quintum causae passionuis Secunda regula d Phisica talis est i Dφφmni re miamor sunt cognoscendar primo
92쪽
finalis: tertio Principium productivum sectae operationis; quod est materia, forma, ct accidentia rei: Quarto principium appliocativum ad operationem producendam; Bahoe in naturalibus est naturat In ente rationis intellectus: In moralibus voluntas, seu finis: In artificialibus ars, & similia. Tertia regula Logica talis est; Illa omnia quae in subiecto semper, & necessario in lane seiBilia de il lo sunt: Omnia autem, quae su-hiecto peris conueniunt, necessario illi in sunt; Ideo modi per se sunt vera regula ad omnia scibilia de subiecto colligenda. t Quarta regula ex Metaphisicar Quatuor sunt genera causarum: S in quolibet genere clatur, Primum, Medium,& Vltimum, α Omis nia lane cognoscenda. Quinta ex Theologia. Omnia non solum naturalia, sed etiam supernaturalia; Item nosolum lumine naturali, sed etiam supernaturali sunt cognoscenda.
- Haec est methodica ratio ad stibilia eou
o Cap. G. De comissi ilus tuendis.
SCibilia sunt ea, quae subieeto coueniunt, & de illo praedicantur: ει ideo ad con- elusiones sunt reducenda, de tria capita inscientijs constituenda. - Primo enim de scibili logico conclusionis proponendae sunt,ueluti de homine tales.
Homo est species ι habet generat differenis
93쪽
tus;indiuidua; propriu, S accidentiar Est lapraedicamento substantiae; habet multa pro dicata peris an primo, Min aliis modis peris,quae potant de illo dem ostrative probari. Secundo, fiunt conelusiones de scibili phus eo sie: Homo habet naturam Φ Materiamι corpus I formami animam et Est quantus, &qualis stinet motum, locum, tempus:Habet quatuor causas, di plurima accidentia. i. Tertio,fiunt conclusiones de scibili Metraphisicali; veloti, Homo est Ens; Habet esse;& estentiam: Materiam, formamEst eo positum . & totum habens partes Est issa stantia st in actu, di impotentia, di alia
Cap. 7. De ratione Methodica ad
N VNC dicendum de modo probandi
conclusion scibilia collecta de su
biecto. Aristoteles ait: Diffinitio subiecti,& prε- dicati sunt inedium demonstrationis. Prima conclusio erit: Conclusiones habentes praedicatum, eo scibile logicum; ordin
rie per diffnitionem p dicati, di termini logici, probari debent, sic et Me conclusa
monstrativa se fiet; maior: Quod praedic tur de differentibus numero in quae,estspecies; Minor ; sed homo praedicatur de die Iinxibu numero iq quid; ergo est specie .
94쪽
Meunda coelusio est talia i Conclusio, habens praedicatum metaphisiciae, ordinarie probatur per dissinitionem rermini , di prae diratii Veluti, Conclusio sit; Anima rati natis est forma hominis: Medium erit dimnitio s*mae sica Maior,quod dat esse speeii cum. ast forma rei; Minor; Sed 3nima rati natis dat esse speeificu hominii ergo est forma hominis ιδ hm est causa , cur Aristoteles in Metaphisca plures tradat r*ym ditat
Tertia conclusio i Propositio habens te ris minum phisicum multiplex est: Terminus enim phisicus est praedicatum ι quod per se conuenit rei, siue sit in primo, aut in alio modo per se: Veluti, Homo est rationalis; vivit; intelligit; est corporeus; quantusi mouetur, & alia. Et probatio optime fit per dis- finitione subiecti, di predicat ii Sed ec aliis multis modis fit; & de hoc in praxi scienti rum dictum est. Nunc breuiter Miqua sunt
tradenda de probatione. . Probatio eerta tribus modis fit;primo au. thoritate; secundo rationei tertio experientia. & sensu. . . . ' .
Authoritas triplexi prima Dei aliquiddiscentis, S hoc facit certissimam probatione. Secundo, Ecclesiae Catholicae aliquid de fide dςterminantia,& est certetu Tertia est sapientum hominiim, ut Aristotelis, Platonis, ecsimilium ;& hinc non facit certitudinem, sed Probabilitatem; quia Deus, di Ecclesia, in
dicendo non possunt errare t sapientes ve-
το , di iusti, in dicto, di facto suo, licet de
95쪽
raro errent τ tamen' possunt errare: ideo non. faciunt cervam probationem.
Probatio ab ex Perientia, '&blan is, di R thore Eicitur exemplum; a Dogico dεcta est. In d uel io, & si sun cata est na elo da eui d en tia, facit certam probationem de re visa Va au - Probaticii ratione tr lex habet finada mentum 'Primum est senissptiuic t uit; Apo stolus , vatio a risibilibus , is ab effectibus probat mili fit ilia causag illorum i Seeundum , sunt principia per se nota, ita Logica , ει Metaplusscat explicata . per murimae conclusIo es demonstrative probatae sunt i Tertium, sunt instrumenta sciendi, qu ia Praxi scientiarum.ecem enumerata sunt. ν
Cap. 8. De , Metho a ratione ad do Limam habitam edocendam.
MEthodus docet: Primo addiscere sapientiam: secundo illam docerer te tio , illam defendere a contrariantibus; αeadem ratione iam dicta facit omnia, sic au
Primo doeens debet explicare, quodnam sit scientiae verum subiectam, & probare. . , Secundo opus est, proponere completam stibilium collectionem, fic demostrare,quoa
Tertio, de5 et scibilia scientisiee probare;r ostendendo, quod probationes certae sint zΗoc autem facere docent decem instrumen
96쪽
' Quarto , docet confutare sententias, M octrinas verae scientiae contrarias: Soluere
etiam argument facta id contrarium; doces , defendere veram doctrinam, & consulare falsam.
Cap. s. De Methodica ratione ad
. confutandum . . sutatio oppositae, & falsae doctrinae excellentiisim et ita fit,
idi Prim , probatur per regulas supra expliacat s , quod aduersarius, de proposita scientia, non recte subiectu determinauit. Secu do , dato etiam , quod recte dςterminarit; probare per regulas iam datas, quod coli elio scibilium non bene, sed male,& incom-Plete facta est. Tertio, cum certitudine probare, quod aduersarius scibilia a se posita
demonsitatiust, & certo non probat. Haec Ratio methodica est optimus modus ad demon strative probandum , quod Do trina omnium infidelium, & omnium. hirtaticorum cuiuscuuque Sectae sint, no est vera, sed falsa; non certa ψ sed incerta; non com. Pleta, sed imperfecta. Euidenter enim potest probari, quod in Doctrina illorum non recte statuitur subiectum; hoe est regnum Dei: Vel si nomen assirmant; Collectio scibilium est absurdissima; multa negando, quae egno Dei necessario insunt, di multa assi mando, quae illi conuenire impossibile est. Est etiam verus modus ad d emonstrative
Probandum, Mod Doctrina Euangelica, qua
97쪽
Ecelesia Catholiea profitetur, omnibus nuis meris perfectissima est, quod ita esse in toto opere explicatum, atque probatum erit.
p. io . De solutione argumentorum.
HAEc methodus eum certitudine docet,
ore nia soluere argumenta sic. Si aduersarius asserat argumenta probautia, scu concludentia non recte statutum su-hicctum ; vel male collecta, aut probata sciahilia ; argumenta directe impugnant; sed, per regulas iam dictas cum valde solido fim ameneto, manifestanda est veritas traditae doctrinae. & ialsitas illius, quam argumenta supponunt; Ideo responderi potest; Argumenta in falso niti fundalveto, & nihil certi probare. Si autem neque subiectum, neque colle. ctionem scibilium,neque probationes impugnent,dicendum est, illa argument propo sitam doctrinam non impugnare. -
-II. Praxis, O eompendium de si methodi scienti cae .
PRimo, statuendum est subiectum; Secundo, illius nomen explicandum; Te eio, diffnitio tradenda; Quarto, explicandς, ει probad et quatuor causi illius, materia,for ma, effciens, S finis; Quinto,quia in aliquibus sunt quεdam pri ncipia operandi, ut nain
98쪽
tura in naturalibus 1 Gratia in supernatur libus; Voluntas, & virtus in moralibus, resimilia de illis, ubi simi , cognitio tradenda est; Sexto, ubi sunt partes materiales, αEradus formales, illa de subiecto tractanda sunt i septimo, praecisa rei adflnem ordina tio omnino recte est explicanda; octauo , omnia accidentia, quq suunt ab essentia, resubiecto conueniunt per se, sunt distinciqconsideranda. Idem de operationibus. Octo iam dicta recte explicata, faciunt completam de subiecto tractationem, quIn per illa habetur completa cognitio eorum omnium, quae de restibilia fiant, di vii per se conueniunt.
99쪽
De Me, O, Iisbiecto huius Distin
SVbiinumest oertaprobatio eorum,quae
supra de methodo dicta iunt. l - -
Finis est facere Lectorem certum de ve ritate illorum .
v. I . Proponitur conclusio probanda.
Onclusio probanda est hic; Metho dus scientifica est recta ratio, &modus, & medium, ad veram,ce tam , & completam tractationem , seu cognitionem de quacunque proposita recognoscendam, examinandam , obtine dam, probandam, atque docendam.
p. 2. Teprobatione dictae conclusionici
100쪽
mfinifestat, & probat; primo, veram ex
stentiam indiuidualem cum circunstantii indiuiduantibus , per euidentiam sensus 3 secundo, Essentiam specificam per Intellectum, necnon genus,differentiam, & dimni tionem dictam essentiam exprimentia; ter tio, Materiam, cum partibus illius, si habet; quarto, Formam, cum gradibus illius, cum habet; quinto, Τotum, seu compositum, seu suppositum, seu persona; sexto, Causam em- cientem; septimo, Finem rei proprium;octano, ordinationem rei ad finem; nono, Acciri dentia, quae fluunt a rei essentia , in quibus virtus operationis productiva posita est, damcimo, Prine ipium applicatiuum ad opportune actu ipsam operationem producendam ἔVndecimo, Actualis productio operationis finalis; duodecimo, Recta tendentia rei in finem per illam : decimo tertio, Conlecuti finis; decimo quarto, Quies, di beatitudo mi fine obtento; decimoquinto, Firmata S, cstabilitas obtentae beatitudinis: Illa inqqa' tractatio, & cognitio, quae omnia, & lingula dicta, cum certitudine, declarat, & probae
vera, certa,& completa tractatio, & scientia est assirmanda. Et potest authoritate, ratio ne, & experientia probari. Minor. Sed Methodus sc1entisca est reciratio; verus modus,& optimum medium,adicta omnia, & singula, cum certitudine ex Plicanda, cognoscenda, atque probano a. Conclusio. ergo, Methodus scient incaest recta ratio, verus modus, & Optimum