장음표시 사용
111쪽
to eoI eagionare delet loromento ai fondi, quanto ceι ιasciar ιι deperire per manean-xa di moena aione; 5 Totali rei interitu: ratio est: usus et v suffructus sunt iura in erepore, quo sublato, et ipsa tollantur necesse est. Hanc lamen limitalionem ponit jus civile. Neap. art. 549. Set usustulto fosse eostituito AOyra una possessione, di eui redificio Deesse par e, ι' sustultuario godrebbe det molo e da' materiali. Diximus totali; nam si partialiter tam tum perit, sustentitur in eo. quod remanet. usus fructus art. 5.8. lo. Hinc versu S:
Temporis, utentis, rei, usus finis, abusus; Si siι proprietas, frueιus tune expliciι usin. Q. 2. γοι modis eatinguiιur usus 'B. Ex lege civili iis modis extinguitur usus, quibus ipse ususfructus : unde , si agatur de usu conventionali, ipse extinguitur morte usuarii, finito tempore praestabilito, consolidatione, renuntiatione, non usu, vel ab usu, item totali rei interitu. At si agatur de usu legali, nullus est usus a lege constitutus, fit forsan caSum excipias viduae, cui lex tribuit anno luctus jus alimentorum et habitationisi quo in casu patet illum, eo anno transacto, extingui 2). Articulus IlI. - De habitationa
e. l. Ouid de habitatione dicendum Oe
R. Habitatio est jus adimas aedes habitandi, salva earum substantia. Qui inhabitandi jus habet, una cum familia habitare potest, licet postea matrimonium contraxerit; sed non poterit hoc jus alteri cedere, vel locare. Quod autem ad onera spectat, qui totam habitat domum, tenetur ad omnes necessarias et ordinarias expensas; qui partem tantum habitat, tenetur pro rata rei. Ceterum , nisi alia sit conventio, habitatio regitur eodem modo, quo ususfructus. Vid. ius Neapolitanum
H. Possessio sic dicitur, quasi sil vel positis pedis, vel positio sedis, vel sessio cum potestate, vel potentia: poterit auleinde finiri legitima rei detentis. Quamvis vero possessio ordinarie cum proprietate soleat confundi, dissert tamen: sane potest quis rem possidere, quin sit proprietarius illius, aut e contra. Scilicet possessio est jus, quo rem detineo uti meam; proprietas vero seu dominium t est ipsummet jus, quo res est mea, atque ego Sum d minus ejus. 0. S. γοι modis aequiritur possessio et deperditur pli. Ad 1: Possessio generica adquiritur apprehensione vera, fleta et lagali. Si res est nullius, ut sunt pisces maris, ad eam adquirendam requiritur apprehensio vera. Si res est alicujus, qui vult alteri tradere miseSSionem suam , sussicit apprehensio fleta, ut si tradantur claves domus. Si vero res adquiritur sola legis dispositione sine eorporis et animi adminiculo, habetur a prehensio ι qaliae hoc sensu haeres, elasi nesciens, adquirit possessionem defuncti
n. Ad 2: Deperditur possessio pluribus modis: nempe Delo nosιro, ut si rem abjiciamus; facto aiieno, ut si eam quis jure occupet; casu, ut si in incendio pereat; lege ita disponenter sic lex statuit, ut quorundam animalium possessio per fugam
0. 4. Puomodo dividitur possessio2 R. Praecipue dividitur possessio in Possessionem saeti et juris. . Possessio facti recto definiri potest: rei dete mio eorporis, animi, eι juris adminiculo. Dieitur: rei, quo nomine intelligimus non Solum res corporeas sed etiam imeorporeas, uti sunt census, patronatus etc.,
quae quidem a Theologis dicuntur posside is ri; a Iurisconsultis autem quasi-possideri. ad discrimen rerum corporearum, quaS et ipsi possideri docent; 2 eorporis adminicula, quia ut res aliqua possideatur, debet actu aliquo corporali vpprehendi v. g. manibus, pedibus, oculis et similibus; -3 animi, quia res ut possideatur, debet apprehendi animo illam habendi uti suam; -juris idest jure non resistente neque impe-
112쪽
DE vlRNTS I TlTIAE si cliente ; quia ad possessionem requiritur , ut jus seu leges non impediant, quominus
dolentio rei censeatur vera ejusdem pos
2. Possessio autem juris definitur: jus insistendi rei tamquam suae non prohibilae possideri. Dicitur: - jus, per quod disserta possessione facti. quae est ipsa occupatio rei vel ejus detentio, ex qua vel oritur jus, si sit justa: vel non Oritur, si injusta sit; 2 insistendi rei id est rem pacifice detinenui . et juris remediis linterdum etiam armis, ubi fuerit opus eam tuendi contra
perturbatores -5 tamquam suae; nam siquis insistat rei nomine alieno, non erityo sessio. Sic v. g. tutor dici non potest possidere bona minoris, sed minor ipse possidet per tutorem ; quia tutor non retinet illa bona tamquam sua, sed nomin minoris; - . non prohibitae possideri. id est nulla iuge resistente atque imp
Q. 5. Quinam Anι elseelus possessionis pli. Privilegia, seu cfllectus possessionis communi acceptione sunt:
i. Possessio parit praescriptionem , et domi uium possidenti acquirit, si ea ha beat conditiones requisitas. Vid. jus civile Neapoli lanum art. 2l25 et seq.; - 2 in dubio, an quis sit rei dominus, melior est conditio possidentis; - 1 pOSSessor non
tenetur probare rem eSSe suam, P MSSio
enim parit praesumptionem dominii; - 4 turbatus in possessione, in ea est restituendus priusquam de possessionis justilia agatur. Vid. ordo civilium judiciorum
n. Dominium seu proprietas paucis po- tost definiri: plera in rem potestas; sed explicatius: Ius disponendi pro arhi ιrio de re amquam propria, nisi Iege, eonventione veι testaιOris voluntase prohibeaιur 4 .
sie detentio rei saerae a lateo, ne possessio quidem saeti diei potest: quia jus talem posse
sionem impedit. Contra delentio rei furtivae proinsanae penes larem est vera possessio saeti; quia jus non impedit, quominus talis rei detentio sumeiat ad posseMionem. 2J V. Cod. ei v. alb. art. 444 et seqq. - c. A.
deit' ins gno umano sono proprieta dei IOU -- lori. sotio ι' osservanga delia legyi a dei reges menti, ehe vi sono relativi. 0noad exteras regi nes hae de re eonventio inita est, nempe eum A stria22 mali: eum Dueatu Mutinensi 2I oet.: eum Prinei palu Lucae 6 nov.: eum S. Sede 16 nou.; eum Dueato Parmae 25 nov.: eum Ap rnria fodee. 18ho: eum Gallia 1846. 1RI . et e. consentaneum
est aequitati , ut eoncedatur aliquod pririles uin
Dieitur 1 aus seu saeuitas, quae vox IO- cum tenet generis; jus enim tam pxereeri potest in personam, quam in rem; - 2 disponendi, propria nempe auctoritati', nOau ut m ex allerius commissione; - ὼ pro arburio, id est ad omnem usum, rem vide inlicet vendendo, donando vel etiam destruendo sine causa. Ubi notandum est: licet per se contra iustitiam commutativam non peccet, qui re sua abutitur, peccat tamen
contra Deum ei conita iustitiam legalem ;
suetori vel ad rerium tempng vpi ad ejus vitam, ut te alliciantur homines ad utilia inquirenda. et de
Iahore fructum pereipiant. Verum lege positiva seelusa) Gurr doeet vii probabilius eum.qui librum irpis edidit, non habere ius impediendi, ne quisquam illum praelo eommittat .et vendat eum daminno auetoris . aut editoris mi auctor tu uum transmittit; nam res in eommunitalem tradita fit eo ipso de iure eommuni: eL ita usus se habet ubique. - Violat tamen jus alienum et tenetur de restitutione qui opus manuscriptum sine tonse u auel ris typis evulgat; nam opus quandiu in lucem non est emissum, 'ub dominio auetoris remanet. Idem dieendum si quis typis darei leetiones publieas alleuius proses oris. vel eoneionem oratoris. si ea audiendo memoria tenuerit: aliud enim t. quoaquis publice doeeat aut eontionetur : aliud quod opti' suum alteri transmittat ad illud edendum. Iia iudieavit tribnnal appellationis Parisiense diem Ieh. auno 1801. Vide Carmers et sura.
113쪽
s Ia RACT. VI. DISP. II. quia mus eo laritum consilio rerum dominium unicui lito permittit, ut suis suorumque necessitatibus praesto sit atque publieae et privatae utilitati studeat , e e. diι enim reipublieae, merito Iustinianus, ne sua νe quisque male utatur i y, - 4 O re tanquam propria,ut dominium distinguutura nuda possvssione Eliam legitima; saepe enim contingit, ut quis habeat possessionem rei, cujus lumen non habet dominium, ut illa uti possit, tamquam sua, uti palei v. g. de pignore; - I niri lege: Sic v. g. minoribus non permittitur rerum suarum alienatio, nixi ex juxta causa, et Servatis quibusdam solemnitatibus: quo tamen in casu non aufertur dominium, sed impeditur tantum
illius usus: sicuti legatis pedibus impeditur
ambulatio actualis, sed non tollitur m landi potentia; -6 eonvensione, eMet V .g.si venditorem inter et emptorem conventum sit, ut emptor re empla non utatur, nisi post clerium diem; - vel testatoria toluntate, esset si v. g. testator landum legasset uli-rui pa conditione, ut illo non utatur, nisi
Q. 2. Undenam repetenda est dominii seu proprietalia origo' R. Dominii origo palebit ex sequenti Seholio de CommuniSino.
Errorem vetustale jam exoletum , quo quidam olim praedicabant omnia bona esse in mundo eommunia 2 , ab inseris revocare causa mi aetate nostra rP seus quaedam
impiorum S tu Communismi nomine designata. in Helvetia primo renata videtur sanno circiter 18 l . ac dein in alias regiones, pra'sortim Germunieas effusa. Mus Solemne sessatum est bonorum eι rerum communionem in jure nuturae rundari; et ideo nu/lum dominium, nutrumque jus y Pristotis in humana societate esse admillen dum. Hic error habuit in Gallia patronum
Prondhonium quemdam cuius quidam DPQ - omnia quocumque idioniate prohibuit S.C. lndi eis 22 iun. 3852 : ille eo dementivo devenit ut dicere non urit huerit jus proprietatis incirili foeteiase nihil esse aliud. quam ipsum furtum. Monstrum liue anathemate
fios, Ana baptistae, aliique ejusdem sursuris Maere tiei vid. illhgardelle . Histoira dea Meos So in tes - Thoma Morus Lovanti librum edidit sannos Nisi, in quo Communismum ad systema reduxiιοῦτjus doetrinas quasi ex integro tradidit νι in Italiam ivduxit eirca medium saeculum Pu I homo Cain
pereussit Pius IX sua prima Eneyclica, in
qua Communislurum doctrinam cleclarat
infandam, ne vel imi naturali juri maxime aduersam. Et merito; dominium enim, seu jus proprietatis in Seriplum, et nutum ipsa sundatur.
Prob. 1 parse jus proprietatis in Scriptura landatur. Vel ipsi primi mundi habitatores Adamo et Heva e paradiso per Peccatum ejectis exhibentur nobis a Moyse dominio seu jure proprietulis legitimes praediti, quin ideo amici Dei sesse desierint. Sic Abel laetus pastor istum et Cain agricori b), ut 3mne fructus e proprio labore
provenipntes faciebat suos, et clo substam
lia propria offerebat munera Domino juxta illud: honora Dominum de lua subsιtimis sol. - Lot etiam et Grusiam habebant greges
Otium eι armenta el ιabernacula utique propria. imo, sacro textu dicente, nec poιervi eos capere terra. ut habitarent simul; erat
qui pe subflantia eorum musta 5 : ex quo ad jurgia praecavenda saeta est inter eos honorum divisio, quam Dominus ipse ap-Probavit. - Quid multaγ libri omnes tum novi Testamenti abundant legibus pro singulorum proprietat ibus regendis, Et conservandis, pro tuendo unicuique jure suo in societate, pro avertendo a cujuscumque Substantiis quolibet damno. Uno verbo in utroque Testamenio tandatur praeceptum dusurto non patrando: non furaberis: non furtum facies: sed quomodo hoc praeceptum vel concipi mente poterit si jure proprietatis 'Prob. 2 pars. in ipsa natura landatur humu na Societas; ergo in ipsa nalura fundatur elium jus proprieιatis: tolle enim iusta tu naturae lapsaν jus proprietatiS, et nullam amplius Societatem habebis, et homines conspicies porductos ad brutorum CDuditionem, huc illue in s3lvis errautes iuMariuγrum, quules harbare in deliciis habuiteOS Contemplari genexsensis Philosophus in .
Suo pacto sociali in. Sublato proprie lalis
juru, quis amplius commerciis, quis dominorum aedificiis, quis sui nitarum quis vr tium, quis literarum studiis, quis ugrorum culturae navaret operam, si fructus indu Prosecturi non sibi nec suis, sed omnibus
114쪽
incliseriminatim, exieris pliam et incogui lis imo et otiosis et improbis cedere debent' Si passim homines sibi inrie m furaren-rur, periret humana societas, ad rem An
gelicus il . Illuc merito concludit Pius lX,
quod semel admissa doctrina Comin unis larunt , Omnia jura, res, proprietates ae vel
ipsa humana societas funditu everterentur. N. me si consonsus iam nium gentium natii.
Nase ipΝius vox est piae natio, qui populus notorii adsignari, ubi non vigeat jus pro-Drio talis' ubi non adsint Ii ges proprietatum custodos ubi larium non graviter Veletur est puniatur' ubi uno verbo non habeatur surrum et inviolabit se meum et tuum sy). Qualido tamen dicimus jus proprietatis in jure naturae sun dari, non ita intelligondum, quasi bonorum rommunionem jus naturne absoluto prohiboni; sed hoc sensu quod jus rationale rerum divisionem et ve- Iiemseuter suadeat et eliam praecipiat in praesenti miseriae statu, in quo vel ipsi fratres contra fratrPs insurgi reni, nisi esset radsignatum unicuique suum. In praesenti: Tum ergo supponimus P colum lanquam causam divisionis; quia in statu innocentiae ob summam hominum inter se coneordiam
Ii ulla fuisset causa aut necessitas divid9ndi. Et hoc sensu explicatur illud s. Cli montis Papae: per iniquitatem alius dirit hoe esse suum et alius istud; et sie inter mortales
faeta est divisio i5 . Neque dicas, jus proprietatis usquali talem illam destruere,quam Nutura persectam esse voluit iniser omnus homines: natura quippe omnes quidem hominos sucit aequales eo sensu, quod habeant die qualem origi nym et dps inutionΗm; s d tuta non fecit immines at quoles quoad
Cond tiones privatas et individuales: haec
2ὶ v. Thiere, Delta proprieta, in quo, eap. 3 ,
enim aequalitas stam n0qnit cum humaua societat . quae quidem ab ipsa natura ena
0. 3 Quomodo explieatur primaeva co-
minorum orissopR. Docuere nonnulli dominia seu proprietates primum inter homines prodiisse a quodam Paeto quod vocant sociale. Contendunt. quod homines ab initio vitam egerint absque ulla inter se invieem relatione: quod pertaesi deinde incommodorum, quibus in eo statu erant obnoxii, tundum societatis ejusdem vincula atque conditiones landa mentales et irrevocabiles constituerint. lnter has vero conditiones illum dicunt praWcipuam, ut singuli aliquam partem naturaturalis suae libertatis amitterent et pro hono publico in unam personum vel in unum
Personarum copium conferrent, ut sic constitnstretur aliquod Superioris i myrium, Seu dominium. ut dicunt, jurisditiυnis i sine quo penitus perspexerant Societatem Stare non posset; et simul induceretur couditionum inaequalitas, vi cujus distinguerentur Elium rerum et bonorum proprietates. Nobis haec hypotesis non probatur; quis enim sanae mentis credat hominem, quem Deus minuit paullo minus ab ange-ιis l5 , vix conditum more belluino vixisse phomo est animal sociale 6 l. et politieum in multitudine vivens D. Quod sane pertinet ad dominium juri
dictionis, salsum est illud a voluntaria hominum concesssione derivasse: per me reges
regnant, ait Dominus 8J. Ad rem celebris modernus politicus: in Dio e lasorgmte diogni autoritu ; voleris clerivare dαι popoloe un attentare ait alto e supremo sust dominio. e per ι'uomo un avvilimento. llerum rrum tabellis. Othns fertur Orpheus quidem Poeta
Thracius saxa serasque lyra moveris primus οm tum Uluestres homines. aedibus et vietu deler mirae, eosque sie ad vitae eommunionem vocasse'
115쪽
opinioni di ιutti i sanii dat principio delmondo sino ai due ultimi seeoli protestanoe tro Perroneo prineipio l -- 2 quoad
reriam autem dominium, ab initio res omisnes suisse communes ultro sat 'mur, dic ni Sacra Pagina: eo Ium eoeli Domino, terram autem dedit filiis hominum lil); sod vix crit. Scente mortalium num 'ro , ipso naturali jure compellente necesse suit a prima illa rerum communione pedetontim discedero, quia aliter vitae securitati consuli non poterat, nstquc ingeniorum malitiae Occurri, neque di seordiae evitari, quae in re communi immensae solent oriri. Verum quidem est multas Eliam nunc lites oriri occasione bonorum temporalium; sed si omnia mansissent indivisa, longe plures expectandae erant. Lites igitur hac divisione si non extinctae, admodum diminutae sunt: non ceS- Sabunt aulom omnino nisi in patria coelo Sti, quia non nisi in patria coelesti cessabit,
ut ait d. Chrysostomus i Sin, meum illud et tuum stlyidum verbum l4 . Nil ergo mirum, si vel ab ipsis terrae exordiis rerum divisio induci coeperit. ita ut quae quisque sibi
sumpsisset co animo, ut illa tantum conser. ret ad usus suos, v. g. domus a Se conStruetae, agri a se exculti, jam sua dicerentur ut propria cum aliorum exclusione. Nihil, ait Lugo, navi ura alicui in parιieulari apti in V. A edimenti politiei det Conte Clemeato
Solaro delia Hargherita, eee. e. 21. et 2: ubi haec addit ad rem: a La dot trina the ogni autorita de riva da Dio. la professarono perlino i pagani. e nonsa p ta in dubbio prima det xvi seeolo di nostra
rra. Sit igitur persuasum civibus dominos esse omnium rerum ae moderatores Deos: eaqua quas gerantur . eorum steri ditione ac numina , eost il
romano silmoso lcie . de lego. lib. 2. n. Ti. Teren- io pariando ait Imperatore dictva i tibi summum rerum judietum Dii dederunt. νυbduis obsequiistoria rolieta est. E Plinio a Traiano i Principem dat Deus. qui erga omne hominum genus Dies sua fungatur Panegyricus Trai. . Iobbes it primo Foguo ii patio sociale: Spinosae L exelo seguirono iret pes imo intento di Moavolgere ogni prinei pio religioso e politieo. Pullandorss. Burlamasi ii . o quasi tulit i pubblieisli protestanti ammisero ilyalo foetale, uon turando the lasse seoperta rDPetite . . 2ὶ Ps. 13. 3ὶ V. Barran. Espostriona ragionata dei dosmi e morale det Cristianesimo. Orat. de . Philog.
5ὶ Rerum proprietas rite loquendo uoa dixi no
plicuit, sed introduXiι homines in mundum quasi in domum opibus refertam, ut singuliaeciperent eι accipiendo facerent sua ea ,
tuae antea erant communia om=nium; sicut igna eaedua communia, antequam caedantur, sunt in dominio communitatis. . . p per
caesionem vero susit propria eaedentis i5 . sic Abel pastor effectus ovile sibi fecit pro . prium et proprias oves: sic Cain lactus n-gricola habuit proprios eampos et eorundem proventus : sic Henoch habuit propriam uomum, imo civitatem , quum aedisticavit, et donavit nomino filii sui : sic Abraham erat dives valde in possessione auri et argenti 6 Sic filii Nost diviserunt sibi insulas gentium in regionibus suis lT .
Dices: posiιa primaeva rerum communione . quis poιuerit sine laesion suris communis , rem sibi apprehendere animo habenai ut suam cum aliorum eaeelusione , nisi isti aliquo modo eonsensissent pn. Duplex distinguenda cSt rerum communio: positiva et negativa. Prima consistit in communionem rerum, quae aequo pertinent ad dominos complures, uti conis lingit in contractu societatis, in haereditato paterna inter filios nondum divisa. Altera habetur quando res in vacuo sunt, et nondum alicui in particulari adjudicatae . ita nullius existimentur; quia nemini adhuc in particulari concessum est jus et dominium
in eas. Iam vero primaeva rerum communio non fuit positiva : Sed negativa, quatenus nempst nemo adhuc in eas particulare jus adquisiverat, neque natura aliud adjudicaverat Titio, aliud Sempronio: nemo ergo debebat se jure proprio abdicare in al-jure . neque naturali, neque eivili, indueta est. sa ne divinum jus nihil de ea expresse Rancivit ab initio: naturale non obstat, ut si qui veliut, simul eonvivant Omnia eommunia habentes ; eivile laodem positum tuli post eonstitutas civitates. quas certo rerum proprietas praeces*erat. Haee proprietas Persecta est ab ipsis homiuibus, neeessitale id suadente, quod dein omnibus moribus usurpalum ius gentium evasit. ae tandem Omnia jura tuentur. Notamus autem jus proprietatis non esse lantummodo indiuiduiae, id est in singulis individuis it minii eapaeibus, sed esse posse etiam eOlleelivum. id est extendi ad collectionem simul laneam individuorum eum plurium, v. g. ad datam familiam, ad datum peculiarem personarum caelum, qui in civili foetetate per legem non sit reprobatus. Si enim singuli cives possunt ex lege naturae sibi aliquid tamquam proprium acquirere et retinere. qua in re non item poterunι eodem jure Substantias proprias simul eonferre, in collectionem personarum sibi aeceptum traussuudere, maxime eum jus assὐ- elationis, ut vocant, sit ab ipsa natura non seeusae jus proprietatis
116쪽
tortus apprehensione, nemo injuriam patie-hatur. An quis v. g. injuriam puli dici potorat ex eo. quod Cain tactus agricola v gro. rum, fructus sibi vindicabat ut proprios pan quis jure proprio privabatur ex eo, quod Λhel factus pastor ovium gregem faciebat suum7 Exemplum communionis negativa adhuc habemus quibusdam in locis , ubi adsunt nemora quaedam , colles et montes Donos Communitatem illius datae regionis: antequam ligna, vel arbores ibi caedantur,
sunt omnium de rogione ipsa ; sed pustea vadunt propria illius qui caedit. Sic bona
omnia ab initio erant communia penus homines, ut tam n fistri possent proseria primi occupantis et opprehendentis sibi Bl.
I. A Communismo tanquam rivulus a
sonte alius exortus cst error magis atrox,
qui dicitur Radiealismus: quia totam civit m foete talem radicibus eruit imis. In eo Onim Silus est, ut de medio tollat quam-e unaque Potestatem in mundo, ei cujuscumque generis regimen, docens omnes et singulos cives aequali auctoritate praedictos CSS , nec unum ulteri praeesse posse; idemque quodcumque gubernium ipsi naturae hominum prorsus adversari. Monstrum tam immane exhibuisso. resutasse est l. in hoc a Communismo dissert Radiealismus, quod primus proclamat aequalita lym civium Om- Dium in bonis; alter aequalitatem omnium Civium in auctoritate et jurisdictione: illo inficiatur jus proprietatis, iste jus imperii η.2. Rassicalismus, non secus ac Commum-smus . habebatur a plurimis utpote putidum imaginationis figmqntum ad rem minime ducibile svulgo utopia . uuid ergo
larvescentes eorum auctores et assectae γ V. Apolagus Menenii Agrippae ite membris
humani torporis adversus stomaehum cospirantianus penm T. Li tum l. 2.
E JUSTII lae mutostenderent set coniniuia Ismum et radica istismum pro hono socio talis ad essectum reduci posse, methodos sine num induxerunt et adhiic inducunt sappse etiam Sectina invicem contradicentes iii G strinania praesertim et Gallia; licet complures ut minori populos timore doctrinis suis exugilent . utrumque temperare studeant, ac verbis in specie blandis et mansuetis lonire nitantur. Hurum methodorum complexio generico Socialismi vocabulo solet designari 3l. Inter Socialistas, praetor Owen Pt u gel, inter primos eminebat Carolias Fourier , csjus systema a suo auctore Fourierismus
oppellatur sq. Isto dividit regionum ineolas in varias sodalitates ne quasi cohortes, qtias phalang's industriales nuncupat, plus vel minus numerosas pro lororum, ci ci cumstantiarum diversitate. Unicuique adsignat communes domos ud domicilium, ad victum, ad ortus liburales atque vulgar S, ad opera, ad lucra ; sui, datis tamen logibus, et aliquali superiorum regimine: Poautem modo, quo nos communes Moniali ii mdomos dicimus Monasteria, is commul PS suorum habitationes Phut in steria vocavit,
ex quo Fourierismus dictus est etiam Sy-Sιema Phalansterianum M. Et sic in deliciis habet auctor eives contemplari singulos artibus, industriae, commerciis, opificiis et osticinis suis indesinenter intentos feliciter ot luci illast plenam vitam ducere in Suis
Phalanstoriis, ad instar apum in suis vlvsta. ribus et formicarum in nidis suis. Sed haec licet verbis pulcherrimis exornata , quO- modo locum habere queant in tanta praesertim div rsarum gentium mi initudine, ad longum tempus ot sine infinitis, incommodis , sine horrifiea lamiliarum et morum corruptione et sine malis cujuςciumque ge
di fers par. a probat protestantisinam necti cum
id in V. Victoris Considerant, Op. eilM. 1.13. D
mici sociale alia moderna, pag. 249.
117쪽
u. 4. Ouomodo diridiιur dominium γB. Dividitur in eminens seu aIιum, et in humile syu vulgare.
Est quod convenit Reipublicast in
rsonas et bona subditorum, sic exigenteno publico. uuae tamen exigentia vera Sit oportet: neque enim respublica est honorum, ac civium domina ; Sed potius curatrix ac vindex Q. Item et modus se andus est in hac exercenda poteState , ut Nempe neque fines necessitatis excedat :Neque ncceptionum personarum includat, ita ut plus ab uno quam ab alio extorquea- ur ; cum omnium civium atque caetuum
hona sacra sint l . 2' Est quod quisque privatus habet
disponendi de rebus suis. Hoc porro vel Flenum est, vel non plenum Henum est
jus disponendi de re simul, et de ejusdem usu. Aon plenum est jus disponendi de re,
et de eiusdem usu ', non Vero de utroque
Simul: quare istud dividitur in diraetum et tiιile. Videlicet vel continet solum rem Seu Proprietatem : et diuitur directum quasi directe rem ipsam , sive jus proprietatem alliciens. Vel non continet. nisi rei usum et rmolumenium. et dicitur tui lar sic in usu est usustu tu dominium directum habet di minus, utile habet usuarius et fructuarius.
n. Obsectum dominii Sunt omnes res externa pet inferiores, quae hominis usui subjiciuntur. Hinc Scriptura: Omma subiecisti sub pedibus ejus, oves ει boves t M ltprum: terram aulem dedit filiis hominum 2 .
Res porro, quae in hominis dominio esse Possunt, aliae appellantur corporales, et incorporales; aliae mobiles, et immobiles.
V. Bietardi. Gemui. eee. Con emar. 2ὶ Ps. 8; et 113. Doc autem in bruta anim nistia dominium. etsi pofit peceatum quoad exercilium atque usum fuerit imminutum; identia mea prolaeto est quoad jus et potestatem, dicente Domino post diluvium Noe et filii ejus Gen. 9 r te
ror vester et tremor sit super euneta animalia te
iaὶ Haee insuper ex Codice ei v. alb. notanda art. 15 et seqq.: - 1 verba bent mobili. essetii mobi-ιiari. mobiliare , si adhiheantur quin aliquid addatur ad eorum significationem restrigendam . omprehendunt omnes res mobiles, de quibus diximus in textu ; - 2 verbum mobili usurpatum a lego vel ab homi uel qui ii Dppotiatur immohili hus vel quidquam adjungat tir ad extendendam signifieationem. non complectitur Pe euviam . lapides pretiosos, eredita, libros, numismat , artium scii. DlSP. u.
i. Corporales et incorporales. Corporales sunt quae sensibus sunt obnoxiae , uti v. g. vestis, landus, domus; incorpora lea vero sunt quae percipiuntur tantum modo intellectu, set in jure consistunt, uti juS nominandi ad Bene sicium, jus haereditatis
2. Mobiles et immobiles. - Ηobiles sunt quae soli partem non faciunt, sed loci mutationem de facili recipiunt, et in duplicem elassem dividuntur: aliae nempe tale&Sunt ex natura Propria, quae nempe vel Salmas mOVent, V.D. animalia: vel moventur,
id est facile de uno in alium locum transerri POSSunt, v. g. massa auri. Aliae tales sunt ex ipsa Iegis determinatione, nem praponsiones vitalitiae obligationes ei actiones etiam hypotheca munitae. si reserantur II
pecunias aut res mobiles: ilem omnia nutantia non expressu compri hensu inter immobilia; itein materiae diruti aedificii, vel
ad aedificium construendum congestae artis
mobiles se contrario appullantur res quais translatri nequeunt, et triplicis sunt generis. Nempe vel tales sunt eae natura sua. et sunt 1 terrena a 'dilicia, molendina, ct quaevis opera alicujus aΡdificii partes; ambiendina, balnea et aliae nutuntes labricae catenis vel restibus in litore uds' uratae. Pl ob quorum usum in litore uedili tuiti existit: item sontes, piscinae. curSus Ut canalia aquarum ad aliquod asdisseium destinata , 5 fructus terran sti arborum nondum soparuli a solo. Vel tales sunt prπιer eἄ-rum destinationem, uti ea qua u a pro serie
lario alicujus landi data sunt ud i jus cultv rum, etiam unimal la excpylis bombycibus i. quamvis prius a stimatu: item quae laudo
Plumbo, gypso , calce. etc. , connexa Sunt, ut ibi spmper maneat, adeo ut Sine earum
aut flaudi detrimendo auferri nequeant f .emiarumque instrumenta. linteamina ad usum Pereonae, equos, surrus, Erma, segetes, in . χ Da et similia . neque quae constituunt eommercii But alterius negotiationis oriettum : - 3 verbum mobiytia non significat, nisi res mobiles destinatrix usui et ornamento domorum, ut specula. tapeta . lectus, scamna. tabulas. Pocula. ete ἰ DDu lameneollectiones labularum pictarum. Blatuarum, P rulorum murrhrnorum , ete . quae sint in Pinato theris. aut particulari eonelavi; -4 quando venditur aut donatur aliqua domus cum omnibus quae fiunt in ea, omnes ros mobiles in myrph pnduntur .
meeptis pecunia, nominibus ferediι0 et iuribus .
quorum doeumenta sint in domo. item addit Co dex: lavendita, o la donario ne od is legato di unaeasa mobigitata, non compreride eha lia mobis in. 4 α Gli speeehi diuia apparia mento si rePlItan
posti a perpetuita, quando i telari cui sono allac-
118쪽
DE VIRTUTE IUST1Tι E III vel laudem tales sunt propter objectum quod spectant, uti est usulauetus rerum linsarum immobilium, servitutes praediales, aetiones ad vindicandam rem immobilem,
jus dominii directi in fundis in emphileusim datis, et jus ipsius etiam emphi te utae:
idem causidicorum , actuariorum munera
vulgo piaazeὶ et alia etiam proprietatis privatae is l.
Q. 2. An uita hominia siι objeetum illius dominiistu. Negative, si sermo sit de dominio directo et proprie dicto iel; solus enim Deus
sicut vitae hominis auctor eSt et conservator, ita solus est etiam ejusdem dominus: tu es enim, Domine, qui vitae et mortia habes potestatem iM; et ipse Domitius Deus e. hat de so ipso: ego Oeeidam et ego visere faciam l4J. Sane vita et corpus praesupponuntur ad dominium tanquam ejus su udamenta; ergo non subjacent dominio. Idem docuerunt vel ipsi pagani: hinc Cicero de seneeιute refert Pythagoram dixisse, nemini fas esse injussu imperatoris summi Dei. de praesidio eι simione vitae discedere. Ex quo consequiis tur . hominem absque divina auctoritaιε nunquam posse directe seipsum occidere; quia injuria irrogaretur Deo. Diximus 1 absque divina auctoritate; res aliter esset, si divina auctoritas habere istur . uti adsuit in Samsone, et in aliquibus religionis Christianae martyribus 5j; - 2direete, quia aliquando fas est indirecte se interimere: Scilicet fas est gravi, ac justa de causa aliquid vel sacere vel omittere vel permittere, ex quo mors Propria sequatur, dummodo ea minime intendutur lsit; praeceptum enim conservandi vel defendendi vitam est assirmativum, ideoquΗ non obligat semper et pro semper. Imo desinit obligare
eati, formallo eorpo tot rimanente dei involato Lo flesso haluogo per i quadri ed altri ornamenti
statue si reputano immobili, quando sono eouoeate in una nieetia formata per esse esPre samente , non ostante the possono levarsi seneta rattura o deteriorarione. Ius Civ. Neapol. additari. 448.
G. III c. P. 370-C. M. 491. 2ὶ Dominium utile in vitam et membra sua homo utique habet.
I) Plurimi tamen tensent . Samson etiam sola virtute muneris sui, scilieel judicis ac liberaloris Israel, potuisse hostilius populi sui interitum m liri, quamvis praevideret se mortem effugere nou posse. Vid. a Lapide et Ueuh. in h. l. 6ὶ Neque lantum sui . sed etiam alterius vitae dominium indirectum habere potest. Reu improprie dictum, qu leuua uempe sornu cadere rotest
propter necesSitatem aut magnam utilitalem; nam ex principio tradito a s. Thoma, lieet ob rationem sussicientem ponere causum in se bonam duos essectus habituram, bonum nempe intendendo, et malum permittendo. S me cum vita ad moralem nostram persectionem nobis a Deo concessa sit tanquam scopum primarium, est bonum dumtaxat relativum. virtuti nempe subor clinatum: ideo licet illam profundere ossicii,
vel virtutis gratia p). lia Christus potuisset quidem se defendere contra inimicos, ad nos tamen redimendos sui crucifixionem Permisil. ita martyres Saepius potuissent se tueri adversus irranuos, virtutis tamina more mortem laudabiliter sustinui runt. At nemo dixerit se ipsos martyres et Christum interfecisse; nam permissio non fuit causa, sed simplex, innocens, atque remotu
Ex hac regula deducere est: - miles potest ad evertendum turrim hostilem aut ad perdendos hostes, pulverem incendere, et minus explodere. quamviS certo Prae- videat se simul cum hoste lare obruendum,
quod historia Rρgni Subaudiae valde la davit in Petro Micea. Et sane finis ipso
immodiatus sexplosionis non orat occisio explodentis , sed inimici profligatio et patriae salus - 2 pol est quilibet navem meringere vel incondere, ne inimici ea potiantur cum gravi Reipublicae damno, etsi prae- videat et se mei sum iri; - 5 potest subditus ad salvuudum Principem suum Se medium interponere, licet certo praevideat susum gladio secandum 0); haec enim agere non est, nisi indirectu Se interimere. Ex adverso deducere Pst, nefas esse se in carcere interficero ad evitandum infamiae
periculum, se abstinere ab alimentis ad vi
in alterius nervitutem. De servis autem proprie dietis erit ubi de venditione. 7J Verum ut patet. eo major esse debet eau , quo inajus est perieulum , et pretiosior est res , quae periculo exponitui, ut sic debita Sit propor
tio, atque aetio cohonestetur.
8ὶ V. Lignori. . Mor. I. 3. nu. 366. et seqq. si item a disti ut licere ethum amico eedere iapeuuria. aut tabulam in uaufragio , etiamsi eam jam apprehendisset, ita Toletus. I.essiu . Sylvius. Lugo . Salmmilitenses, Pradu . IIusembaum. vietoria, et alii eommunius contra Solo et Iayman, et est valde probabile; quia aliud est si hi mortemio serre et aliud est omiItere vitam tueri, quod est lieitum ex justa eausa. Et hoc expresse docet s. Thornas in a. sent. dist. 29. q. l. a. ε ait 3 diteus: tradere se ipsum morti propter amicum est yerse et aetus virtutis ; unde hune aetum masis appetit virtuosus, quam Dila corporalem s. Ita Li- Sustri, Homo apost. D. V1H. u. I.
119쪽
118landas hujus vitae miserias, se in numen projicere cum certo mortis periculo ad bainti Zandum puerum; hoc enim esset sibi vitam directe auserre: nam sui in numen projoctio habetur pro medio directe volito. item neque licet occidere jam lethaliter vulneratos, ne diutius patiantur; nec furiosos, ne alii noceant, Sed recludendi sunt. Ratio est, quia non sunt facienda mala ut eveniant bona 1 . u. 3. An Respubliea habeat dominium mistae subditorum B. Negative: Respublica non habet ratione sui dominium vitae subditorum, id enim solius est Dei, qui solus et vitae et mortis habet potestatem; habet tamen ratione publici boni, cui providere tenetur: hi quando honum illud exposlulat, potest subditorum vitam in bello exponere. Potest item scelestos interficere, utpote custos tranquillitatis publicae, eo modo, quo custos vitae suae potest putridum ejus membrum sibi
resecare, Pro salute totius. Hi ne Apostolus. si malum feeeris. time; non enim sine causa
Princeps gladium portas: Dei enim minister esι, vindein in iram ei. qui malum a
Q. 4. An homo habeaι dominium propriae famae pR. Assirmativor homo habet dominium propriae famae; ratio quia fama est fructus nostrae industriae, meritis nempe nostris productus; et ideo licitum est nobis illam condonare. Quare homo potest justa de causa, et per se ιoquendo se infamia assicere, v. g. ad petendum consilium, ad coercendam superbiam, ad procurandam humilitatem, ad Dei misericordiam commendandam, ad famam alteri restituendam. Diximus 3 justa de eausa , nam aliter es-Set contra rectam rationem. Iluc spectat illud Melesiastici: euram habe de bono nomine ca); 2 per se loquendo: nam nefas profecto
esset famam suam prodigere: - quando infamia redundat in dedecus status, vel conditionis propriae, v. g. clericatus, instituti Religiosi, familiae; - 2 quando infamia ose seit proprii muneris executioni V. g. Par chi, Magistri, nectoris; - 1quando infamia
scandalum asseri , quod in Ecclesiasticis maxime loeum habet: nobis enim, huc faciunt illa d. Augustini verba, necessaria est
tilationem membri, non sequiIur non esse dominos membrorum: ergo eae eo quυd Pos simus condonare laesionem famae, non sequitur non habere dominium in famam. R. Heg. ωnseq. et parit. Ratio disparitatis est, quod non condonemus ipsum muli lationem in se, sed tantum damnum ex nauli lationa ortum; nam habemus dominium utile Diem bri quo privamur per mutilationem; undia hanc laesionem condonamus. Sed cum non habeamus dominium directum membri. HonPDSSumus condonare ipsam mutilationem; ideo, si membrum restitui posset, non POS-Semus condonare illius restitutionem; ubi vero ngitur de laesione famae, eam PDSSumus directe condonare, ctiamsi reparari possit. Lyonnet.
Q. 5. Ouodnam est dominii subjectum'
n. Certum est, omnem et solam Sutalau
liam intellectualem dominii esse capacem: dominium enim est legitima facultas disponendi pro libito de re aliqua tanquam Sua atqui omnis et sola substantia inisellectualis hanc facultatem habere potest la). Deo
quidem soli competit supremum, abSolutum et independens dominium in res creatas. clamante Seriptura: Domini est terra eι plenitudo ejus, orbis ιerrarum et universi qui
habiιanι in eo si . lino hoc dominium nulli
Potest communicare, quia pendet a creatione et conservatione, quibus Deus abdicare se nequit; id tamen non impedit, quominus Deus queat dominium particulare communicare cryaluri rationabilibus juxta illud:
terram autem dedit filiis hominum ir). Articulus I. - De dominio insidelium
et peccatorum. parvulorum et amentium
n. Joannes uus et Wiclephus docuerunt eos non esse veri dominii capaces qui sunt in statu peccati mortalis: nullus est dominus ei vilis, inquiebant, nullus est 'aelatus, nullus esι Discopus, dum est in pecca in is moristi. Verum resutantur; inlideles enim, haeretici et peccatores etiam actu, quo sunt in peccato mortali, non rarent liberonrbitrio et facultate disponendi de quacumque re tanquam sua; cum rationalis natura, non vero fides aut charitas sit dominii sun-
εὶ Da bono viduitatis, e . 32. 5J Ergo etiam angeli, qui tamen cle saeto rerum
exteriorum sunt lanium administratores, ut habe inua ex SS. Literis.
120쪽
DE vi RIGE RSTITII damentum. Hinc saera Pagina uti veros dominos ognoscit tum Princi pos infideles, quales fuerunt Pharao, Cyrus aliique; tum reges peceatores, uti fuerunt David, Sal mon et alii. Hinc in Concilio Costantiensi diris do vota esι dicta Bussitarum et Uiclephistarum propositio. Hinc illud Augustini: non tribuamus dandi regni atque imperii potestatem, nisi Deo uero, qui dat felicumtem in regno eoelorum solis piis; regnum vero terrenum et piis et impiis, sicut ei pla
0. 2. In parvuli et amentes sint eopaees
R. Assirmnlive: parvuli et amentes, etsi
actu carpant rationis usu, ni lamen sunt capaces dominii; nam usu rationis necessarius
quidem est nil disponendum hic et nunc do honis seu ud usum dominii; non vero ad habendam possession m seu dominium ha-hituale, quod quidom immediato landatur in polentiis: porro potentiae usum rationis praecedunt. Addo: si isti non essent dominii capacps, eorum bona pertinerent vel ad Rempublicam vel rid tutores vel fierent bona nullius; alqui haec dicere Omnino repugnat. Hinc Apostolus de parvulo sic scribit: quanto tempore haeres parrulus est, nihiιdilperi a 3ervo, cum siι dominus omnium 2 et quod etiam ad amentes extendi debet, cum
eadem sit ratio. Id ipsum constat ex omnium populorum uSu.
Articulus II. - De dominio Gelasiaeel Melesiasticorum Q. f. An Eeelesia sit eamae Iegitimi dominii in bona tomporalia γR. Christum Ecclesiae omnibusque Clericis prohibuisse hona temporalia possidere contendo bat saec. XII Arualdus de Brixia ;Saec. X in Waldenses: saec. XIV Viciemus, et XVI Lul horus. His acccsserunt plures moderni publici tue , ac nonnulli Theologii insenistarum placitis addicti, qui jus Ecclesiae ad sola spiritualia restringunt, COntendentes quoad res temporales nullum Ecelesino jus competere , nisi ex mera legis rivilis concessione ac nutu. Λttamen quod Ecclesia rerum temporalium dominii natura Sua sit capax, de fide est; Concilium enim ςenorale Constantienso damnavit has Wi- lephi propositiones: sub. n. 10 eontra sa-' s1ὶ Lib. 1. de civ. Dei e. 3.
se tu Chiesa possie de rietherae per ordinaria at suo fine . si et, laro ehe Hla dre da sh stessa ammini
11scram Scripturam esι, quod viri Ecclesiastici habeant possessiones; sub. n. 52. ditare Clarum est eontra regulam Christi Sub. n. 55,SyIcesser popa eι Constantinus imperator errarunt Ecclesiam doιando. Accedit con-RPnsus omnium populorum . qui ubique ac semper suas Ecclesias indupondenter a principe dotare non dubitarunt. Λecodit invictum praescriptionis argumentum ἰ siquidem historia refert, Ecclesia varia bona immobilia vel ante Costantinum libere posSedisse. Accedit ratio; hac enim dictante, omnia compora moralia uti dominii capacia habentur: alqui Leclesia corpus morale est, ac vera societas. Invictissime pro more suo es. Tapa relli: et a rendere questa proposi2ione evidente
secondo i principii di natural dritto io domando: in Chima hella composta d'uomini gli uomini hanno diritto di possedere' si .li possessore , quando non ossende i dritii
ali rui, puO egli disporre a suo talento delpossedulo ' si . Molii possessori possono e- glino associarsi per ottenere un bono spiritualo obbligatorio P si. Questa societa haella un' autorita ' Si. Questa autorita detrub' ella unire gli S rZi esterni anehe pecuniarii degli associati in quanto son necessarii at fine sociale' si . La autorita medesima δ ella giudice competento di cib cho conviene a tal sine sociale si . t suoi sud-diti sono obbligati a concorrere at sin sociale secondo un lal giudigio competente Τ Si ....
Dunquel la Chiesa, vale a diro la legittima
sua autorita in ordine at sine suo proprio , non Solo pus ma dee riscuolere dat suoi us- sociati cis, che ella giudica necessario at si noesιemo- interno delia associazione, ed essidebbono contribuirvi. Dunque 2 se i possessori associati vogitono implegaro dei valori per promuovere questo fine, anche olim lastruita loro obbligo Zione, essi sono padroni, salva la gius ii Ela, di implegarvoli, perio me no come sarebbero padroni, di i inpie garii in carroZete, in teatri, in pulaati, inviaggi. E la foeteia a cui essi daranno co- desii capitali. li possiedera con quel medesimo dritto iam/no, con cui la foetelli dei commedianti possi edo i denari contribui lini teatro. Non si dira, spero, che leprelen sioni dεlla Chiissa sieno esaggerate, quando olla chi ede eio the non vieno ricusato ad
fit rarIe. Se pure terii politiei gnoi antagonisti non
vorranno porta net numero de' menteratii o stupidi, tui si da uti lutore; e non vorranno negare Ca-
Mella di amninistrare i heni materiali a eolei mitidano, o fingono di assidare, la loro intelligenra e