장음표시 사용
181쪽
hui, dissiculius per mutulio uis in causa fuit cur nummus inveni fuerit, qui res Omnes repraesentaret '. inde oria esi empιiο- Pendiιio. quae Sol t Communiter ηρ finiri trontracius quo meri determinusa datur τει danda convenitur pro pretio determinato Ex jure civili Neu p. urt. 14M esι consenιio, qua quis se obligat ad rem aliquam tradendam, alter vero ad pretium sυιsendum. Ad raliditatem eoniraesus vendisionis et empιionis squiter si r quirisurne eι iam traditio rei eae parte vendi loris , eι ι ruditio pretii raeparιe emptoris ' Utique Olun ex Ρteri illo axiomute: trotaiιionibu non nudis pacιia dominia rerum ιransferuntur.
Verum hodiΡ Ρx iures rivili Neu p. art. 4428. mptio-vendilio irer licitur , etsi di sit illa
αο 2). Quibus uri bis ea etiam indicantur,
quase ad contractum Substantiali iser perficiendum rΘquiruntur: nempΡ consensus in iis vorbis sid eo noenulo: merx de torminnia
in his delia eosa; totidem pri liam itein deinterminalum per ea dei Preaao. g l. - De Consensu. u. t. An consensus in vendi ι tona siι da necessitate R. Cum lota vis obligationis in conir Clu a voluntate Proficiscatur, patet neces-Aitas consensus v d venditionis valorem. Unde si quando quis ad rem suum ulienandam cogitur causa publicae utili tutis, adhuc Supponitur consensus, rationabilis viis stlicstunum qui, lue tenetur pro viribus publico bono concurrer uti et tum praescribit
Expensae proscriptura, Et ceteris acti hus ad hunc contractum in undum , nisi aliterconventum sit, peri in 'nt ad emptorem;
ne ad dominium ιν uniteremtumsit. lnre Rumario contructus Em Diiovis Et venditioni, Solo conse u i Orficitur; sedd mimum rei tu contractum deduciae Nouiransii ad emptorem, nisi iacta traditione, et prurio ab emptore soluto vel obloto, uia Saltem pro estito pignore. aut data siduiu, Sione vel Iide de illo iure tamen civili Neapolitano, ut supra, emptio. venditio Persicitur, ac rei dominium transit etiam sinu traditione rei, et solutione pretii. 0. 5. An ad contraclum eonsensus ivno seseer debeaι scripιura Il. Si nuitur uir rebus, Nen poli lana legi', valorsem 50 ducatorum ex edentibus, Seri P tura privata, vel publicum instrumentum est necessarium. Excipe ni,ivgatur des obligationibus, quae ex quabi conlmuctu, ex delicto, vel quasi delicto, θx deposito neces sario, quod sit ob lum ullum . incendium, ruinam, naufragium, et Pxωliis cuus is n i se ipsa expressis, nascuntur in art. 3502. Vid. ius civile Neapolitanum ari. 4295 et Seq. Pt 1427. Sed quoium idi es) εaepens erunt scri' tum, eι ceteri acιus. qui ipsam sequunι-YNisi ni iter conventum sit, vendii innis Ex peu,n ' pertii ut udem plorem. Sanes ipsius
missione vendiιiυnis, non uero de uenditione ipsuγSi promissio venditionis facta est nbsquis ulla urrhae truditiones vulgo caparra , tunc in aequiparutur venditioni ipsi, ubi tam dore quum de pretio vdsit reciprocus partium consensus; et eid'm subiacet formae sex. trinsecae, cui subiicitur ipsa venditio. Vid. ius civile Neapolitanum uri. 1454. Si vero veuditionis promissio est cum arrhae traditi uno quuelibet pars poterit resilire a contractu, dummodo quae dedit arrham eam a militati qude Vero recesen, eam-uo in rostituat in duolum. Vid. ius civi tu
182쪽
emptionis. venditionis qui non ustiantur a
olbeiales publici. magistratus, iudices, iani
nem nubent, sub poena nulli latis. Vid. ius civile Neapolitanum art. 1440 et seq.ς n. - D mercae. 1. Quae m sunt obliguliones venditoris' n. Duae Sunt praecipuae venditoris obli
1' Est rem tradendi tempore ac loco
Convenio, et in eo Statu, quo res se habuit in ipsa venditione uua eum omnibus suis v
cemionibus ; nam statim emptoris faciasuit. 2' Est omplorμm indemnem servandi, lum ab evictiones icti, si nempe a tertio res ipsa undita vindicetur; lum a servitutibus, si iisdem deberet subiici; ιum a vitiis occultis . si inde illius valor notabiliter minuatur i3 : id enim vel ipsa ratio postulat, ut
commercio; quuln Propteresa aestimentur.
nitellige tumen , i id lPges peculiares intui-Die v tent. Sic velatur:
4 Emptim venditio rei alienae: quod si
emplor iguoraverit rein Emptam esse alie uum. potest rPPetere a vendit Ores non solum preti uni solutum. Sedetium damnorum comis Donsa lionent . iuque usurus : ex iure civili
Neap. reri. 3443 ut Keq.2 Empti ,- vendi lio turium successionis alicuiu, personae adhuc viventis , etiamsi iam perteriι: Si pars lantum perierit, in a billium erit emptoris vel resilire a contractu vel sibi expostulare partem superstilem, aestimato ei uinem pretio. Vid. ius civile Neap. art. 41ι . . Emptio-venditio earum rerum, quaenoetiae Psse possunt. Hinc illicita esι per se loquendo venditio rei, qua emptor prae i- detur certe abusurus ; nam ii x charitatis psi. ut nemini occaSio Praebeatur peccandio Et hoc maximου si res ex sui natura ac sorma ad malum usum Sit determinata, uti idolum 5ὶ uinc in iure Neapolitano poenali art. 400 et seq. Sub poena mulctae pecusiariae, et carceris, iuxta circumstantias prohibetur venena vendere iis , quibus a lege permissum non est. Diximus illieita est: valide enim vendi potest; quum etiam res nociva ratione su stantiae sit pretio aestimabilis; 2 per salaquρndo: iusta enim extante causa, etiam licite venditur; nam ex una parte haec traditio est tantum OeeaSio, ex altera coOγ- ratio materialis non est prohibita . si geravis ac l0gitima causa Sit -3 eerto abusurus ;in dubio enim nemo praesumitur velle rebus malu uti, alioquin nulla serme res ven ei posset; cuin nulla res sit, qua homo nompossit abuti. Ceterum si res non tantum sint
indisserentes ad bonum et malum, ut arma, chartae lusuriae etc. . Sed ex natura Sua vel forma ita ad pravum usum sint determinatae, ut nunquam aut sere nunquam ad bonum usum adhibeantur, V. g. pieturae, ne libri obscoeni lihelli famosi. idola etc..tunc moralitΘe constare debet de bono usu.ul vendi licitia possint, habita maxime ratione quulitati Α Emptoris. Notaudum hic omnium Ecclesiae bonorum. ut confra tertii intum, monasteriorum, beneficiorum, legatorum Dic., quae temPO-
re publicae perturbationis a gubernio Sacri loge usurpatu ct invalide ulienata sunt 6 ,SS. Pontifices de plenitudine potestalis venditionem conlirmasse pilam pro soro inte no ad bovum pacis ac fidelium tranquillita-
ΕVimio est deturbatio juridiea emplisia a
Possessatim rei, quiam min v. g. Titius vendit vineam Cajor Sempronius prohat vineam e se suam; et ideo iudex ueterint illam esse Sempronio reddendam, eum reo clamel ad dominum.
183쪽
182TRACI. VI.lem ; modo lamen illorum acquisitio lacta
Sil juxta leges tunc vigentes l) Quod ve
ro pertinet ad onera pia ipsis bonis adne XI, ut celebrandi missus, elargiendi eleemosynam etc., utrum loneantur acquisitores ad Ea nil implonda. 8. P intenti ima D martiiun. 1818 de expressa Ponti si is auctoritate Episcopo nolivior respondit, dumtaxat hortandus esse i 2). Η incautomadvertit lauda lus Episcopus: l hanc Pontineis convalidalionein eos qui primitus Ea hona u Sur Parunt. non liberasse ab ecclosiastica cenis Suru : unde adhuc Prant absolvendi. Attamqn Leo Xu Bult i Gruuissimae calamitates 4 muj. 1828 pro Regno Sabaudiae Omnes Sive laicos sive ccclesiasticos absolvit a quin buSeuinque censuris Et ν nis, et ut, irregularitate exinde larsan ab Ecclesiasticis viris incursa; -2 bona. quae tempore Gu- cordatorum adhuc a gubernio prant Occupata, habenda sunt ut alienata juxta responsionem S. Poeni lentiariae: unde ea pDSlmodum privati valide ut licite emere poterant,
quin ad pia on 'ra tenerentur iisdem bonis idnexa ο); in Coucordatis enim pro omni hus hisce oneribus jam fuerat imposita Compensatio, supplendo de cetero ex the hauro Ecclesiae. Q. 5. An uita hominis possiι eonstiιuera obeelum emptionis' n. Homo non potest esse venalis hoc Sensu, quasi nempe transferre possit in alium jus sitae vitae ac necis ; hoc enim jus Pst solius Dei: poterit lumen Vendere usum
Nilae vitae ac suorum actuum. Cum usus vitae et netuum bene cadat sub alterius d minio. Hinc, ubi res in se ipsa spectetur, et debitis iniservenientibus conditionibus, commercium Nigrorum cisi lugendum, non ta-
1 Pro regno Galliarum habetur Breve sis lan. 801 ei 17 jul. 1817; pro Regno italieo Breve 16
sepl. 1803. Speciatim vero pro regno Sahaudiae tum Breve m dee. 1816; tum nulla l. mai. 1828. id etiam Lit. Patent. 22 sept. 1818. 2ὶ Onera dieiis honis adnexa tripli eis generiq di-filingui possunt: - vel respieiunt Onera Apiritualia. v. g. landationis missarum . Ele mo Inarum elargitiones: et quoad haee honDrum POSMessore ex S. P nitentiaria lanium sunt hortandi:-2 vel respiciunt onera temporalia erga Ecelesiam, V. g. eensuq alleui Mele lae vel religiosae communitati debitos: et quoad haer. Pontifex bona condonando remetur Pliam eoudouas,e talia onera. quae erarit veluti illorum pars nisi Raltem acrem,orium. eL fite pluries eadem Popiliten taria respondit; -3 vel re- 'ieiuni Duera tempuralia Prga privatoq . ri luiu: Potitifex nec potvit nec Oluit hancire spoliationem jurium, quae teriti competere Poterant: ei sic oraliter rospondi se fertur i iii, Vll. lla Taleuio, ei
meii jure naturae primario illicitum dicunt. Couuition 's sunt, ait Bouvier: ut justo titulo nigri lue libertate sua priventur; 2 ut liuinano modo tractentur; a ut in contractu non sit fraus . Quae tamen conditiones cum sere nunquam reperiuntur, ideo merito in praxi uti illicitum et detestabile commercium illud habetur: atque ideo merito Pontifices complures illud exprμsse damnarunt 4). Praestant inter eos Paulus ili, Urbanus Vlii, Benedictus X lV, Pius Vil, ut noStra aetate gloriosae memoriae Pontifex Gregorius XV l, qui Apostolicis Literis 2 dec. anno 3850 hoc commercium aperte declaravit christiano nomine prorsus indignum et simul districte prohibuit, ne quis Melesiastieus aut laicus illud. .. .velusi lici-ιum sub quovis obtutu aut quaesiis colare su Ti,aut aliter publiee Mι privasim docere praesumuι 5j. 0. 4. Au. ut sit perfecta mercis venditio, debeia fieri in pondere, numero, atque men-
n. Si vesnditio habeat pro objecto res, quae juxta pondus , numerum aut mensuram venduntur, ncin eSi persecta, quin mu-dere, numero vel mensura reipsa quantitas de iseriniuola laurit: hine si quis vendat alicui totum frumentum, quod habet in arca, decem libellis pro singulo modio, usquedum mensuratum non sit, venditio persecta non
est; et si perit, stat periculo venditoris. Si vero rei venditio fiat in corpore svulgo humana , seu Summatim , quod tunc evenit, quando mum pro uno ac certo pretio venditur, quin ponderis, numeri aut mensurae
ratio habeatur, ut si quis 00 libellis vendat totum frumentum quod habet in arca , tunc venditio ab ipsa conve utione statim
taὶ confirmatur ex L. 2. Cod. da quadr. Praeis seripi El pro Regno Pedem intano ex RR. conatilin. L. 6. l. lo R. Sed maxime ex Bulla Gr vissimus. Ille vid. etiam Appendix i ta sine I Tom. . Voeah Bona metesiastica.
184쪽
ptoris. Attam 'n si vendantur res, quae antequam emantur, soleant proPlibari, ut sunt vinum, oleum etc.; venditio non ost pμr -cta, quin res gustatas Pt adprobata sint: quod valet etiam casu. quo aliqua nita refisit vendita sub pacto praeviae degustati
d. b. Quid si res una duobus xiι renditapli. Si res duobus vendita neutro sit traditu. ei tradi debet, qui prius emit: nam qui prior est tempore, potior est jure.Alteri tamen remanEt actio contreta venditorem ratione damni, quod sibi venit. Si vero res duobus vendita jam est uni tradita , en iuris civilis verbu: aa ta eosa ehe taluno si dobligato di dare o di e regnare suecessiva mente a due individui, d puram nte id est ex DBlura sua . non ex destinatione legis
steriore di dato, pureh8 pero iι possesso sis di huo sede art. 1095 2 . Ubi vides quoadhuec mobilia aliquam fieri νxceptionem l Su. quo ea sint a tertio revetidicandal a regula generali, qua statuitur contractumvpnditionis persectum esSe solo partium consensu, quin rei translatio necessaria sit.
0. 6. Quid de viιio, quod eontingit in
R. Vitium in merce vel est eirca substantiam, ut si vendatur stamnum pro argento: vel circa quantitatem. ut si dentur quinque pro oeto: vel circa qualitatem, ut si vendatur vinum aqua commixtum Pro vino pum. Si l, venditio nulla est, eum tota tune desciat illius mulseria: Si 2 et 5, valida est, modo et tale vilium non impediat, quominus 2dhuc res emptori sit conveniens se ;
tulandunt. ut generosus appareat. 0ui in saeei summiiale melius tritieum : in dolii extremitate majores pi res reponunt, ut sie empi ores deripiant. Qui angulum et tenebras quaerunt. De mercium Suarum delegatur vilium. Uus lanam aut avenam nΝPergunt aquA. Di ninjoris sit ponderis. Dui patinum Risuqlum pro bono. domum ruinosam pro fir
t 4ὶ 2. 3. q. 72. a. 2-Liguori, inua Mor. l. a. n. A18. Iὶ Qui vinum minus exquisitum et' praebent qui hivum magis exquisitum , ellent, eontra just liam nlin peccaui. si illis non noceat, nee inutile sit .d linem, Propter quem illud quaerunt. modo
sister 't 5l. cum aliqui sophisticant, ait
S. Antoninus , ea quae vendunt, ut se ser-ομνιι indemnes eι eum aliquo luero congruo quia si 1 enderent puras res , empto rex nori
mellent dare jusιum pretium, quia alii ve dunt alia sie mixta minori preιio, vidλnsurposse excusari, dummodo non fiant mixturae quae noceanι eo Oribus in his quae uenduntur in eibum et potum , et praecipue in medicinalibus. - Attamen ex iure civili emptor potest vel rescindere contractum et petere compensationem, si vilium tale sit ut, eo cognito, non contraxisset Px art. 488. Venditor vero Si vitia non ignoraverit. loni tur do damnis ex art. 149 . Sed nonne dices) tenetur venditae rei venditor ritium aperire n. l: Si vitium sit cir a substantiam, uti- qns tenetur venditor in conscientia illud a perire; tum tunc ossiciat ipsam venditionis naturam: item est. si vitium sit circa quantilat m ; pswt enim damnosa deceptio. Si tamen ob injustam laxum vPl injustum mOnopolium quis non possit eoiast qui j iis lumprel ium dando lotam quantitatem, tunc non sest improbabile. vli dicunt Lugo, Lessius, Palnus, Salas , Salmanli sensos et Sporer'
vendentem posse uti mynsura tantum mun- ea, quantum nil pretium justum consoquendum sumi ini; hoc enim usi vexationem redi moro: videlicet est ii justam pretii diminui innom filii juste compsensare detrahundo tantundem de mensura H. R. 2 Si vitium sit circa qualitatem , distingusendum est: vsti vitium illud palons sestin munifestum ', vel Oecultum et latens.
Si vitium illud ost palens et munifestum ,
pretium sumetenter imminuant: seeus si vinum istud ad me diei nam peteretur . vel ut diu eo ervaretur. dui vino aquam miseent peeean eonira justitiam et ad restitutionem te utur, si vinum aqua sie admix stum emptori noteat. vel notabiliter illi minus sit utile : aut quamvis non minus utile si pretium non mitinant; non licet enim aquam pro vino Vendere. Denique peceant contra tharitatem, et eliani rontra justitiam . s. essetant, ut emptor nimio prelio gra alus alios gravet, et decemus alios decipiat. Fieri potest, ut res vitiata minoris sit valutis respectu quorundam homilium, non vero respeeiu aliorum; tune his secundum lotum valorem vendi potest a hsque revelatione x iiii. Sie hos, qui propter aliquem deseelum ad arandum est iu- habilis, vendi potest, sine revelatione xiiii et ah que imminutione pretii lanio aut mereatori, qui ad lanium eum praeparabit. Da Bouvier.
185쪽
1M TRACT. v . venditor non isne nr vlntim aperire ex nom. muni sententia; tunc enim omptor illud sibi imputet: neque venditor tenetur manifestare quod omnibus manis stum est: consonat
ipsa lex civilis art. 1488 i ). Sed exeipe in
foro saltem internor si venditori consisti de emptoris ignorantia, si v. g. esset puer vel foemina rerum prorsus ignara; tunc enim tenetur in conscientia vitium aperire vel damnum compensare; 2 si qualitas transierit in substunliam, uti si emptor Expresse declaret, se velle rem talis qualitatis, otnon talis, vinum v. g. vetus, non recΡns. Si vero vitium circa qualitatem est Oeeultum et latens, tunc tensetur profecto venditor vilium aperirρ casu , quo illud ita noxium emptori futurum esset, ut usus rei non amplius sit ei convμniens ; alioquin illum deciperet, et ininstitiam patrarρl. At si vitium non ita noxium suturum est iuuesi rogetur ab emplorμ de illo vitio occulto in Specie. V. g. de aetate equi vpndendi, i netur utique responsum dure pro veritate rei; tum quia mendacium semper est illicitum; tum quia emptor jus habet, ut sibi duquaesita rei qualitate usere Pt recte respondeatur. Verum si non rogetur ab emptore, non tenΗtur vilium illud operire , alioquin sere nulli fierent contractus ; oportet tamen, ut vonditor tantum Mubtrahat quantum oporιet depretio, uti loquitur Angeli.
nolle raιionem dare de quotumque rei νuae defeesup Videtur tunc si1 nihil teneri venditorem; quia per hujusmodi protestationsemem plori factam videtur omnem a se Iubem injustitiae repellere, set emptor Satis apparet admonitus , ut sibi consului. Hinc me
nem, quae alictahi viget praesertim in nundinis magnis, ita vendendi ad saceum D sium fractorum, ut ojunt animulta, etiam si vilia sint occultissima; ad tollendas enim lites, ac bonum commune promovendum hoc satis cohon flatur a consu tudine, dummodo quod caulo prae oculis habendum res ultra pretium justum sullom supremum non Vendatur, habita ratione illius vilii occulti. Haec convontio probatur pliam a iure
civili art. 1489 quoad ea vilia, quae ignota suerunt ipsi venditori 4 .
traditionem PR. Statim ne venditio persecta est. etsi nondum res tradita sit emptori eu 1amen ymptori perit; et sane res perit domino Suo
Excipe 1 si aliter conventum sit; nam c-- tractus eae connentione legem aeripere digno cuntur : 2 si venditor sit in mora culpabili; num mora ruacuilibeι est nociva ari.
109'. 256 et seq. 470 M. - Potest autem
enditor mercem . retinμre donec sibi sue rit solutum pretium, si non concessorit moram ad solvendum: nam sie tuetvr suam in-dμmnitatem. Imo licet moram cone Agerit,
ex civili lμge adhuc potest illam retin re . si pmplor evaserit obaeratus aut decoctu', ita ut preti iam periclitetur . nisi cautio tribuatur art. 3458 et seq. 0J. 0. 8. Cui fruetus suetaι res vendita, redri dum praestiια eautione pro pretio xv tempore solreno, vel nondum secuta traditione li. Cum delaetus edulionis vol realis traditionis non impediat, quominus perfectus sit venditionis contractv q; hine lenem rem fructiferam emptori fructus sacere Cujus quoque periculo ipsa perit; res Enim quaelibi t suo domino lauetineat, nisi sexiet
contraria convΗntio. Haec responsio con
gruit cum jure nostro patrio , quod nnlla saeta distinctione, utrum res tradita vel non tradita fuerit, prapstita vol non praestita cautio. solutum v Ρl non soli liam pretium. nesolute decernit art. I 50 Il: dat θiorno delia oendita tuiti i fruiti spestano nι eam pratore F . Excipe s 'mpser, nisi aliter conventum sit; quia pommune est et probabilius. quod venditor justρ potest dominium directum transsor re in Omptorem . set reservare sibi dominium utile, ut fructias percipere valeat quoad pretium si hi solvatur. ut uncont Bonacina. Filii ucius , Molina, Sau-olleg aliique; nam tunc non exigit fructus ratione dilutae solutionis. sed ratione ipsiu- venditionis hoc pacto initae. Item duplex alius casus excluditur, et est: Quando x mora solvendi venditor patiatur aliquod damnum ; etenim certe mptor tensetur utrumque compensare. Vid. ius civile Ne n-POl. art. 1498.2. Quando venditor non intendat ratam habere vonditionem ipsam, nisi POSl-s6ὶ eod. Ath. Art. 1610. 1620 C. A. et v. Set
186쪽
DE vIRTΠΤΕ IUSTITIAE 93nuam pretium solutum revera Rit, tunc enim tam periculum rei quam commodum ructuum ad ipsum venditorem pertinent.
O. l. Ouaenam sunι Obligationes emps ris it . Duae sunt pra stipnae emptoris obliga. tiones :-1 est ut pretium solvat eo loco aciem Pore,quo res est ipsi tradenda, nisi aliud metum sit; vel nisi a possessione rei mo- estari timeat, et venditor cautionem non pracstiterit; 2 ut solvat pretii usuras, si haec ruerit conventio, vel si ros vendita et tradita fructus producat, vel si pretii sol
nialis valorem adaoquat: et aliud legitimum. ves legale, quod laxatur a lege vel a Magistratur aliud vulgare Seu natu le , quod specialis circumstantiis, peritorum iudicio determinatur. Legiet imum silum est in indivisibili , ita ut non liceat plus accipere, quam per legem suerit statutum, et rest lutionis urgeat obligatio, si quid ultra pro-lium illud P xigatur : talis est venditio salis i3 . Vulgare vero patitur latitudinem ,
cum Communiter in unum peritorum judicium convenire non soleat. Triplex idcirco distinguitur: summum, supra quod a Prudentibus a stimari 'non solet; insimum quod intolyigentes non solent judicare ; medium quod insta sint inter summum et iniimum. BIec autem regula communiter adsignari solet in determinatione pretii vulgaris: utres vilior minorem, pretiosior vero majorem habeat latitudinsem. Unde vinum v. g. quod valet 5, pol, vendi si, vel 4: res autem pretima, quae valet ita, potest vendis5 vel 305. Imo si res rarius soleat comparari, admittit latitudinem maximamrv. g. domus, quae elapso anno vendita fuit 1500.
hoc anno vendi potest 2500 lol.
Q. a An siι eontra jusliιiam aliquid vendere supra preιium ιegitimum , neι supra pretium vulgare' Assirmative: est contra iustitiam rem vendere supra prelium legitimum, vel vulgare summum, nisi speciales aliquae interveni- 1 V. Pavone, Spiritagio M l, eee., ubi plurima ad praxim speetantia resolvit.. 2ὶ Cod. Ath. Art. 165T-C. A. 1052, 062- C. G. Mo-C. P. 1467-C. N. 1554. 3ὶ Aliquando tamen lieet legale pretium Me dere : si a majore parie non servetur, prinei peseiento et laeevle; 2 si mulatis ei reu inutiis laxa
ant circumstantiae id honestantes: natio
est, quia si pretium incedat valorem rei, vel e converso Si res excedat pretium a lege uiit a prudentibus hic et nunc praelixum, tollitur profecto justitian no iustila . uincΛpostolus: ne quis superctrediatur . neque cireumveniat in negotio fratrem suum, qu niam vindeae esι Dominus de his omnibuss5l. Hinc quamvis in foro externo non invaliduis
lue venditio , nisi deceptio sit ultra dimidium justi pretii, in foro tamen interno lium dereptio insta dimidium obligat ad restitutionsem ; injustitia enim tam in parvis quam in magnis locum habi t.
Sed quid i dices si venditio supra pretium legitimum nes vulgare bona fide eontingerit : ves si utrique contrahentes valorem rei prorsus ignorantes sese mutuo eommiserint sorti in eontrahendo pin primo casu , id est si hoc contingerit bona fide, decipiens tenotur id saltem restituere, in quo factus est ditior , no dilescat de alienis. in s eundo autem casu , nempe si mutuo consenserinteontrahonises, valet e tractus, etsi postea dele tur d Ceptio; qvia censetur uterquo sibi invio in
voluissμ excessum concedere. item Si venditor insimo pretio vendat rem suam . V rum ejusdem valorem ignorans, licet eamdem emere, quia contractus isto est vera venditio: nam ex una parte emptor justo
emit solvendo infimum pretium, quod adhue
justum est; ex alia nutem non , idemus in eo obligationem monendi venditorem de rugnorato valore, cum nullo modo eum pos livo decipiat, aut cogat ud vendendum. OMid vero si res nullum habeant pretium
determinatum in humano eommercio , uti semmae quaedam, aves indieae veteres pisturae, staιuae, libri rari, et similia 2 vendi ne tunii poterunι quanti quis sibi volueriι'
Id m quaeritur de eantu, saltatione et abusu mulieris. R. Omnes istae res extraordinaristo, qua non sunt nee Ssariast ad communem convictum, possunt vendi quanti plurimi, uti docent Diana, Serra. Solus etc.; quia cum non sint laxatae, illud pretium putatur justum quod convenilur inter paries: hoc miscio volant probabile Salmanticenses. V rum nos probabilius negandum putamus eum Bouvier, Guta, Continuatore Tourneis
evadat injustar a si merees sint notabiliter preti
glores solito, vel deteriore . Gury. 4 Ubi notandum , pretium non tam stestimari Meundum rei dignitatem . quam seeundum illius
mal sensibile. majoris esset pretii, quam una gemin
187쪽
ly. Lessio. Lugo aliisque; quia tametsi prE- hypothesi assectio illa poeuliaris est in em-lium latium rerum Mugilum recipiat lati- ptore, non in venditore: ergo iste non mistudinem, aequum semper eSt, ut habeat test eam vendere i6ὶ - 4 ratione penurias quandam laxa in arbitrio prudentum; eu ili- Seu charitalis mercium , et pluritatis cmbet enim rei sua est aestimatio iij. Exci- ptorum, quia merces eo in ta Sti pluris so-pimus honestae mulieris usum, qui cum lent coinni uniter aqstimarii 5 ratione moia
sit pretio inaestimabilis, poterit pro eo di. quo merces Venduntur . Si tamen pre- quamplurimum accipi I2 . tium non sit taxatum. Sic qui res minutim Q. 4. Quandonam licite potesι preιium et in parva quanti tale vendunt, hoc ipso
Ordinarium seu vulgare austori, et quondὐ- possunt utiquando carioriS Vendere ; quianam minui sine laesione justitiae' m: jures debent labores , curas atque ex R. Ad 1: Pretium vulgare augeri potest, pensas effundere ad merces ea SeonServa nisseu venditor potest quid amplius exigere : das. Hoc modo excusant caupones et sta-- 1 ratione damni emergentis vel lucri hularios, qui Menum, avenam, paleaS cessantis, quod ideo ipsi evi nil modo ta- rioris vendunt quam alii; - 6 ratione tem men emptor admoneatur, ut possit Si velit. Poris, quo pretium tradendum est: sicce rem illam sibi diversimode comparare) ; tum est rem posse carioris vendi , Si pro- nulla enim ratione tenetur incommodum il- tium tradendum sit tempore, quo res ipsa lud in re sua venditor sustinerse. Aliunde pluris est valitura, modo a vendi toro ad il- alter acceptando coniraclum, satis consen- lud usque tempus Servanda sui Sset: alioquintit: et valet, etsi res sit a principe taxata I damnum emergeret venditori: - I ratione nam taxa respicit rem tantum secundum periculi in pretio exigendo. Hoc licet non Se ,-2 ratione singularis honi latis aut rari. Omnes admittant. satis tamen communiter.
tatis mercium: quae quidem etsi probabi- ac probabilius defendunt alii I); nam talilius vendi nequeant quanti plurimi, utique periculo se exponere, Si revera adefit, est - tamen aliquo pretio mulori; cum ruri las ae prelio aestimabile: Sane quod periculo ex- bonitas peculiaris nugseant communem ae- positum est, minori S aeStimatur a prudensi imationem l 5 ; - 5 ratio no specialis mo- tibus. Cum porro tale onus , scilicet merisit Sliae obventurae ipsi xenditori ob pocu- ce in suam periculo exponendi, et ita pjusliarem GTelum erga rem suam ut tradunt valorem minuendi, in se suscipiat venditur,
communiter ne v rius ; quia privatio rei, jus habet, ut aliquid de pretio sibi augea
erga quam sisminu S est sp cialiter viseelus, tur. . g. Si euc cepisset a Principse vel a ma- R. Ad 2: Pretium vulgare potest minui, joribus suis, prelio aestimabilis est l4J. Seu emptor potest quid minoris tuta con-Diximus ipsi venditori; si enim iste assectus scientia solvere: - ratione copiae mercium sit tantum in emptore, rem illam ideo ca- et pauci talis emptorum ; quia merces eortoriS vendere inon licot, ut docent commu- minoris aeStimatitur, quo communiores et niter cum Angelicol5J: nemo videlicet ven- a paucioribus appetuntur ἔ-2 ratione modere potest quod suum non est , atqui in di, quo res venditur: Sic emptor potest mi
venditionibus . quando ex utraque parte bona exi-εtat fides, eommuniter poenitentes non fiunt inquietandi . nisi ex landato indicio appareat veram extitisse injustitiam. Sie quotidie veteres libri in se optimi vili pretii, venduntur. qui si no i, licet non meliores, quadruplo pluris venderentur; at nemo suspieatur aliquam ibi esse injustitiam , quia sie Inter homines receptum est. Ita Billuari ... Etiam uolat: qui res minoris pretii in se asportant in re giones ubi maximi aestimantur. v. g. cultellos vel speeula ad Indos . eos pretio ibi recepto vendere Possunt: quia prelium hujusmodi objectorum communi hominum ibi eommorantium aestimatione determinatur ; hoe vero pretium excedere injustum
Qui inter reseommunes invenit rem, quam scientia privata novit pretiosam. v. g. herbam medicinalem inter herbas communes, illam eum teteris
ili pretio emere potest, si sit in Ioeo vhi valoristea nemine aestimatur; et etiam probabilius, liret in eodem loco plures rei valorem talita ut valerat,
quia ex usu et destinatione res illa e ensetur amisisse pretium et honorem : sic in praxi apprehendunt omnes. ita mulli Theologi , Billuari. Dens , Vernier. ete . . tonita Collet n. 2ὶ V. I iguori, Opus nor. l. 3. n. 808. sal V. I.iguori, Nomo apost. Τr. 1. u. 174. 4) Nempe dieas. alse tu in hujusmodi non ferro emptori pectiliare tommodum; se hoe Faleret. neque ob damnum emergens et lucrum Cresam pos-bet res pluris vendi, nihil euim utilitatis emptori venit ex veudiloris damno emergenti et lucro G
sit Sunt tamen plures moderni , qui eliam hoe
secundum licere assirmant: ex eo quod vendi loremetori illud eommodum protureli et tonse queu ter justum sit . ut idem tu in ipso dividaι pretium rei adaugendo. ita nune in praxi admitti iradii Card. Gousset n. 480. ubi, exposita priori Renientia utimi mmunissim . posteriorem amplectitur.
188쪽
DE vIR TE 3UWiTsae is noris emere, eo quod multa simul em:it ut quaedam tantum strata mala ad emoli' ingresso', quia tunc venditorem libe- ptores facilius alliclendos. Unde nisi certorat a multis curis, et expeditum reddit ad constet, emptorem mendaciis venditoris
nova sibi comparanda; - I ratione tempo- revera credidisse, et ideo mi juris emisse ,ris, quo res tradenda: sic poterit vilioris e- et alios mercatores deseruisse. venditor mi, si tradenda sit tempore , quo minoris qui iliis utitur, peccat quidem saltem ve- valebit; nam tunc tantum res incipit esse nialiter, meutiendo, et graviter periuran- utilis emptori. do, sed non tenetur ideo restituere et Q. 5. An lieevi minoris emere merees uI. essρ contra justitiam pacisci cum emptore troneas' de pretio in itino , ac postea pretium Sum R. in communi et veriori sententia licet mum recipere occulte minuendo pondus ,
minoris emere merces, quas qui ultro on vel mensuram : quia esto quod illud non fert, emptorem quaeritando et quasi com- exeodat latitudin'injusti; at celebrato conpellendo ad eas emqndas; quia cum merces tractu, pondus, mensura ac pretium ita re- sic offeruntur , ut plurimum adest parvias manent delerminata, ni nullum amplius emptorum numerus, ut merito cloestnt n. patiantur variationem. Paclum enim ita li. cina et Roncnglia cum aliis: hinc ex d. Hie- nilum fuit nec platumque, ut commune acronymo tritum proverbium psi, ultroneas certum est cum Croix, Luyman, Lugo, Me
pulere merees ). Probabilius autem Caje. dina, Naxarro, Solo, Sporer la . tanus, Filii ucius, Maethotta et Sporer cen- Q. I. An pretio eurrenti vendi possinι sent rem istam vilescere pro tertia parte. merces, quas ex notitia peculiari dominus S d quid dicesi rimereta fianι ultroneae certo rei ι. moae valituras esse multo mi- ob solam paupertatem uendentis' Busemba- noris 'um, VosqueZ et alii tradunt, illas adhuc mi- R. Assirmant communiter Anioine, Bil- noris emi licite posse ; quia linquiunt) res luari, Collset, Lessius, Sylvius cum d. Thu-
ultronea de so, et natura sua pretio decre- ma. qui ha bot: venditor, qui vendit rem se- Scit in communi hominum aestimatione ; eundum pretium quod inven/t, non videtur inopia autem vendentis non potest eisdem, contra justitiam facere, si quod fuIurum est ut pretium immutetur. Verum Salmanti. non eaeponat l. natio est, quod n0nest iv censes et Tournely ciam aliis id negant; quia spiciendus valor mercis latur Sed prae- . . charitati et justitiae adversuri videtur rem sens, qui non pendet a nolitia particulari, vilioris emere a paupero, qui vendit neces- bene vero ab hominum aestimatione cuin Sitate coactus , nisi ematur in solam gra- muni. - Eadem de causa sus erit cuilibet tiam venditoris ipsius , ita ut alias non m emere merces pretio currenti, etiamsi ce
meretur. Haec sententia est aequior, et om- to sciat contra omnem dominorum expecta-nino suadenda; sed prima non videtur ca- tionem brevi pretium augstndum fore, uti rem probabilitate, si spectetur ratio , ac palet exemplo Ioseph in .Egypto 5). lino de rebus agatur quae non ita facile vendun- in justitiae rigore potest etiam quis An eduntu r. mendo adhibere illas pecuniae species, quas Q. G. Quid dicendum dε illis, qui menda- privat i in scit brevi essu prohibendas, modo elis atque perjuriis alios induesnι ad mem absint i quod spmper intelligendum mendaces earioris emendas' cia, vis et fraudes.
n. Qui mendaciis et periuriis pretium Neque ideo saltom contra charitalem exuggorant, ut emptores inducant ad me peeeabitur; nam quilibet consulere potest Ices carioris emendas , peccant non solum rebus suis. Etsi per accidens alteri damnum
peccato mendacii et penurii, sed et pre- obveniat. Excipe: - i Si ideo emptor recato injustitiae; quilibet nempe jus habet, duceretur ad gravem necessitatem; sicut no fraude inducatur ad carioris emendum q) enim charitas praecipit ut subveniamus gra-0nod multo magis dicendum, si despiciant viter indigenti, si e vetat ne in paupertatem ntiorum mercatorum merces, ut suas attol- per nos redigatur, ut nobis divitius compalant: tunc enim tenentur de damno erga remus; - 2 Si venditor posset mercem ven- mercatores illos. dere pluribus et vendat uni: vel cum pos Duo tamen hic notanda: - 1 regulariter set vendere alicui, qui Statim iterum ven- fidem non haberi venditorum mendacii ac deret rem consumpturis, venderet alteri periuriis; cum haec communiter habeantur rem servaturo usque ad tempus diminutio-
189쪽
Dis pretii. An autem inliis quoque casibus Peccatum contra chori tutum sit semper grave, merito dubitatur; quia charitas non vetat, ne quis consulat sibi utendo jure suo, etsi alteri damnum indu per accidens obveniat.
S lV. - De quibusdam venditionis νpeciebus Venditionis species yxpendimus in praxi maximo occurrentes. Et sunt 1 vendilio; ad creditum; 2 venditio per proxenetas; 3 venditio cum pacto; 4 venditio sub hasta; 5 monopolium. Q. l. An liceaι me es earioris vendere
merata pecunia n. Non licol merces carioris vendere Praecisse ob dilatam solutionem; ESSet enim pluris sacere pecuniam numeratam numeranda, quod damnuvii Innueentius X l sub n. 4l, cum ratione hujus cnuSae per se nulla lial diversa rerum aestimatio iij. Sed quaestio est, an id licitum sit titulo communis aestimationis, sive Spectata consuetudine: alii negant cum Garula, Medi na et Navarro, quia conSuetudo non potest emeere, ut n4metula pecunia pluris sit nume- . 'randa. vcrum alii probabiliter allirmant cum Lesbio, Lugo, Salmanticensibus, Sancteκ, Solo, Poluo et Victoria, quia comm nis hominum uestimatio auget pretium rerum, quae ud Creditum venduntur, cum tunc plures soleant emptores concurrere: at communis aestimatio laxat pretium. Eadem est causa dicunt licere res minoris emere, Dumuratu pecunia, non quia anticipatur Solutio, seu ex communi existimatione; nam tunc pauci sunt emptores. multi venditores. Et apud mercatores nunc PaSSim obtinet 2 . u. 2 An credita vel chirographa vendi
possint n. Credita, quae dicuntur jura incorporea, vendi utique possunt, quamviS non adsit i Onsensus debitoris; nam quilibet potust fu i i de eo, quod suum est. et est pretio aeblimabile. Quae autem in iure civili speciatini fiunt notanda vid. io art. 1155 1535 et 5 q. sa).Sηdi iuuerest quantinam crediιa emi pos.sim2 Fulentur omnes credita incerta ei litigiosa emi posse minoris, habita ratione periculi, laboris et uis sicultatis, quae in Q. lutione eorum exigenda haberi solent; quia credita hare in communi aestimatione valent revera minoris i . . Quod currit, etsi emptor ob peculiarem ac pereonalem Gu-Sam, puta favorem, clientelam, dexterit,tem posset credita illa nullo impendio nulloque labore vindicare; nam rerum pretia non ex casu hominis particulari, sed ex
communi hominum Sensu accipienda sunt.
Η etiam civili lege sustinetur in art. 45n; in ea lamen Statuitur, quod si quis jus litigiosum emerit, is contra quem lis vertitur, poterit tale jus redimere solvendo empi ri pretium ab ipso latum una cum expen sis saetis, nee non usuris computandis a die quo pretium uia emplore ipso fuit solutum.
Attaniinjus redemptionis lex non tribuit litiganti, si cessio juris litigiosi ab adversario lacia sit vel bucredi, nut compropriotario juris csessi; vel alicui creditorum iamlutionem omnium, quae illi debentur; vel
possessori landi, de quo lis est D; vel ibtulo gratuito, quia tunc cessatio non est incliOSa, nec potest veri sicari aliqua pretii M.
lutio pro illius redemptione art. 1517 φ .
Si autem agatur de creditis liquidis, te lis et lutis, utrum haec etiam tuta conscientia minoris emi possint, disputant. Alii volunt cum Anacteio , AZori O, Bellarmillo, Bernardino Senensi , Cujeta no , Navarro, Sancheg et Tournely probabiliter etiam haec emi posse pretio minori, quam infimo; quia non omitur actio ad illam: ideo justum cen-Setur pretium, quod communiter negotiatores pro talibus chirographis persolvere
solent. - Alii ex adverso negant cum s.
Thoma.Croix. Layman, Lemio, Sylvio, Spinrer et Viva, quia uetio ad ereditum certum, liquidum et tutum, quin adsit periculussi vel dissicultas occurrat in eo exigendo, itast ii valet quanti valet ipsa pecunia debita
Haec Secunda sententia est quidem suadenda uti communior et tutior; sed prima tari ob auctoritatem Doetorum illam propu
G, Op. Mor. l. 3. i. Ss . 2ὶ Quidquid sit . eone ludamus eum Bou ter r erratores sic agentes inquietandos non esse arist e. imopter rationes superiuA mpositas, et quiam .lubii, prudentia uon Stuit eouScientias sic tu hari ..
i usu ruito Suno flabile: uu inreto ne pretendeta proprieta; per conservare ii mio usustulto compro
i diritti litigiosi di proprieta. ehe esso pretende di
190쪽
DE viE TE IUST TIAE istgnantium . quam ob rationem cui innititur, simulant, se sartoribus quidquam donare, non videtur reiicienda uti improbabilis. Sa- cum lumen xi dominus ipse ollicinam adi ne in praxi credita hujusmodi semper re- ret, pro oodem pretio rem obtineret 13.
eru nes limantur minoris, quam ipsa pecuin Q. 4. An liceaι rem vendere eum pacis,nia numerata; quia vix unquam libera sunt uι emptor teneatur iterum vendi iuri eam ctis
a periculo exactionis et sumptibus, vel sal. dere, si his eam repetas' lεὶ tem a molestiis atque incommodis non it. Venditio cum pacto redimendi ea est Ucis. qua venditor saeuitatem sibi reservat rem Q. I. An ille, eui res a domino traditur suam repetendi sub conditione, quod pr Sericlenda prelio Osignato possiι sibi reti- tium Pius restituat, sumptus solvat, alia-mere excessum, quem forte traaeeru' que damna resarciat. Hare jure naturas R. Vel res vendenda v domino trudita ost venditori licita est, si rationem habeat gra- Euo famulo, vel proxenetae, quia repubbli- η minis, quod imponit; cum tunc serveturca deputatur ad aliorum negotia gerenda, aequalitas e imo in ipsa veteri lege haec stipendio ipsi a partibus tribuendo. Si l. praecipiebatur iM. Neque tantum vendit certum est pumdem minime posse exem- ri, sed ipsi etiam emptori probabilius sum Eum illum sibimet retinere; quia famulus nolurne spectato, permittitur, si habeatur jam tenetur domini sui negotia utiliter age-l ratio hujus conditionis; et sane solo conis
Te, et bonum procurare. Si 2, sententia ve- Sensu pacla per Se firmantur. ra iterum negat: ratio , quia assignatio Diximus jure naturae metvio; nam . ne pretii facta a domino communiter intelligi- diu incerta maneant dominia. jus civile Nea- . tur, ne infra pretium illud venditio sequa- l. art. 4505 et seq. retraetum conventi 'tur, non autem ne supra; ideoque exces- nalem pro om hus udmittit tantum ad quia Aus Pertinet semper ud dominum, cujus quennium. IMic inmen nolandum: est res. t Hanu conventionem non admitti in Excipe: cum res per proxenetae indv. beneficium emptoris; quamvis, iure natu in Atriam non debitam melioris conditionis m rae 1pectato ne remoto foenerationis pertinvaserit, et ob id pluris vendi queat; 2 eum eulis, probabilius hoc quoque liceat, quum
expressum vel lacitum pactum eum domi. Solo consensu pucta per Se firmentur. no intercesserit: hoc praesumitur, quando 2. Pro immobilibus non amplius ad- clominus nullum venditori stipendium adsi. mitti Pactum commissorium. Seu convem iagnaverit pro ejus labore; I cum adhibita tionem. vi cuius nisi emptor intra certum communi diligentia, et pretio m jori non tempus pretium solvat, res Rit commissa invento, rem sibi emat et postea vendat seu in 'mpta. Vid. ius civile Neapolitanum pluris; quia tunc venderet rem propriam . art. 3958. Caveatur tamon fraus et illusio; 4 si luerum d. d. Quid e/ι eonιr ιus moliaιra et an Sit parvi momenti, quia tunc dominus saeia liciιωγle praesumitur consentire. uuod si tu gra- n. Contractus mohiara sic dictus ab Hiistis te obtuleris ad vendendum vel emendum, Spanis, ab Italis autem at eo, a Pedemo
adhuc dicunt quod probabilius potes aliquid tanis carroaxinoin illo est, quo quis mercem retinere, modo alier non suisset qui id gra. a te emit majori pretio ad creditum eum tis saceret; sic enim sinquiunt Sporer et Paeto explicito vel implicito, ut tibi eandem Boncia glia contra Lessium suisti quidem retrovendat prelio minori, et numerata mendax, sed non suisti iniustus, nam luus pecunia. Uti Si Titius indigens nonaginta lavor jam pretio dignus erat ). nummis, petat illos mutuo a Sempronio Quid i dices J δε νωιoribus, qui pannum mercalore: hic, quia lucrari cupit, denegat
pro aliis emum' Si sarior fideliter nego. mutuum, sed oneri Titio tot seu munii mentium domini gerat minoris mercem emendo, Surias, quas ipsi vendit summo pretio crediet ex alia parte mereator aliquid ei donave is loconvento, nempe 100 nummis, addito parit vere gratis, quia ollicinam suam fre- eto, ut Titius emptor ipsi Sempronio ven-quentat, vel ut eam alliciat ad ipsum Deis ditori praesente pecunia illico revendat inquentandam, linila potest sibi retinere do- fimo vel medio pretio, v. g. nonaginta numnatum; nam tune diminutio pretii vere fie- mis. quibus de sucto indiget Titius. Talem rei in Plus gratia. ita Filliueius, Tournely, contractum dicimus esse prorsus illicitum, et alii s23. Sed caute hie procedendum, ne quia usuram palliatum includit; venditor justitia laedatur; nam mercatores potius enim dat 90, ut statim recipiat 100 sino