장음표시 사용
191쪽
ID TRACT. VI. DISP. III. ullo vero titulo, sicciust imponitur emptori veniunt ,ut unus eorum tantum licitetur,m onus vendendi vili pretio ubsque ulla eom. do cum alliis tale quoque non ineant Pa Pen tione: porro quIndo sines compensa- tum; haec enim habenda esset uti quaedam tione aliquod onus alicui imponitur susti- commercii societas, cujus membra utique nendum; sive quando nullus est titulus, contra fis non licitantur. imo aliqui addunt, nullaque ratio aliquid exigondi, et tam n non tam facile damnandum emptorem, si exigitur, iniustitia est, latrocinium est. u- paetum faciat cum aliis ne licitentur, aut Bura est omni jurct gravissime prohibita. ne plus offerant; casu quo alicubi sit usus, Bine Innocentius xl damnavit hanc n. 40 ut vendi torrem suam retrahat, quando Pre propositionem: eontractus moliatra licitus tium inserius ei ossertur; quia si ipse po- est eliam remeetu ejusdem personae eι eum test impedire ne pretium nimis decreseat, eontraetu retrovenditionis praeviae inito 2 quitas etiam postulat, ne conquematur , eum intentione Iueri. quod emptores conveniant ad hoc, ne pre- Si tam 'n res sine pra 'vio pacto retrovpn- tium nimis augstatur. datur etiam minoris et eidem venditori. Q. G. Quid eιι monopolium, eι an Iiee- modo absit omnis usurarius animus, con- σιγ s5 tractus de se licitus erit; quia tunc nulla R. Ad 1: Monopolium idem est ac vendi- conventio, quae laedat nequitalem I . tio unius; ducitur enim a graeca voce m Q. 6. An lieeat merces sub hasta quolibeι nopola, quae indieat venditorem unicum. pretio vendere et emere3 Duplex autem distinguitur: aliud publicum. R. Venditio sub hasta ivulgo ineantοὶ est quod privilegium est a Principe concessum quae sit vocst praeconis, et in qua uniuscu- uni vel pluribus, ut soli quasdam merces jusque licitatio sub clutis πgulis admitti- vendere possint; aliud privatum, quod pritur, nc ultimo licitanti rses udscribitur. Haec vata auctoritate indueitur, quodque ordi- enditio licita est, si absit fraus , nam iam narie monopolii nomine solsti intelligi et de- ementes. quam vendentes in pari conditio- finiuin maint ratio, qua unus Dei plures eaene constituuntur lucri et damni: eamque industria rapelunι, ut soli quasdam merces probat etiam ius civiles Noap. uri. 1532 et vendan ι veι emant. 3tatulo ab iisdem pretio. seq. imo aliquando eam etiam pri ipscribi is 2ὶ R. Ad 2: Monopolium publicum juru ad-R 's autem. quae sic exponuntur, possunt mittitur, euin illud sit a legitima auctorita. quanti carius vendi et quanti vilius emi; te ad commereti prospρritat m, ad indu quia tune potestas publica vel communis striae incrementum. atque in laboris praeae stimulio adprobat pro justo pretium illud mium constitutum. Ad monopolium vero quod publico emptorum concursu proba- privatum quod attinet certum est . illici. tur 3 . . tum esse utque injustum ; - si mer-Diximus si absit fraus, quae esse potest eator impediat fraude vel mendacio, ne
tam ex parte venditoris, si immittat fietos aliae merces advenantur ut ipse merces licitantes, quam ex parte emptoris. Si alios suas carius vendat cum reipublicae dam- dolo impediat a licitationρ; laederetur enim no; - 2 si unus vel pu uel emant merces libertas. Quod valet etiam de proxenetis, Si omnes, ut illas solito curius vendant: item ex industria mercem exponant, cum pauci est si emptorΡs conveniant dρ non emenda sunt emptores, ut sie amicis faveant: hac merest, nisi infra pretium infimum: item sidρ re fraudes punit ius pasenale Neap. art. venditores conspirent inter se , ut supra 222. et seq. 4). Verum inspecto modo, quo pretium summum vendani; neque en in pri. hodie licitationes fieri solent, non tam laci. vatorum est mutare communem ac lρgiti-
Ie est damnandus venditor, qui per se vel mam pretii taxationem: item est si ad hoc alios liti larΗtur; tum quia emptores jam de salsam notitiam spargant, v. g. na V s esse hoe suspicantur, ideoque possunt sibi pro- submersus, aut similia mendacia; - 3 si videre; tum quia adhuc libertas remanet li- opifices vel artifices conveniant, ut non do- citandi. Sicut nρque illico damnandus est ceant artem suam, nisi pretio injusto: vel emptor, qui alios rogat ne licitentur; sic ut nullus persciat opus ab aliis incaeplum, enim non aufertur libertas. Imo non imme- ut sic injuste compellantur domini ad au. rilo ait Bouvier) aliqui doeent, neque pec- gendum operarum prΡtium . item autemeare duos vel plures amicos,qui secum con- est, si officinarum magistri inter se injustu
192쪽
DE vIRTUTE JUSTlTIAE spiconveniant de minuendo ipsorum opificum tur, negat; nam pretium illud sic adauctums:ilurio. Semper et per Se injuStum est, atque ad j An squaeres pereet eontra sustiι iam et alitiam reducendum.
mit, uι posιea eamus vendaι3 0. Quomodo solvitur emptio-venditio' li. Communis et vera sententia tenset hoe l; . Emplio-venditio generatim iis solvi iue utique esse contra justitiam et charitatem; in DdiS, quibuS ceteriae conventiones; spe- nam tulis emptor in causa est, cur pretium ciatim vero Solvitur vel mutuo contrahenia iniuste augeatur; cum non sit privati illud tium consensus vel ipso jure uel sententia mutare: quare leuetur celeris emptoribus, judicis: s mutuo consensus, Sive nempe conia ac reipublicae restituere. Excitae: - 1 nia trahentes de novo conveniant, sive antea da Si res emerit, quae laon sint ad sustentatim rescisSioue Paetum posuerint, juxta lρgesnem necessariue, uti gemmae; nullis enim tamen; per quas enim eausas res maestur
iuuc damniscatur: 2 excipe probabiliter, si per ea demdusolvvur. Vid.jus civ. Neap.arti On venderet, nisi pretio summo: nam preis l08d vi l 50ι; 2 ipso jure: quod tune locum itum summum adhuc justum est i l. babet set quidem in utilitatem solius vendi
mereator-s laddes qui eonspiranι, ne toris ac circa res Venales, vulgo derrale, a merces suas vendant nisi summo. licet justo liasque reS mobiles) quando emptor tempo- pretio peccans ne eoimra justiιium eι charia re praefinito non se obtulerit ad rem reci-
ιοιem' piendam, vel si obtulit se non tamen preis B. duo ad justitiam duplex est sontentia: tium solvit; art. 1505. 3 judicis rentemia: alii eum Continuatore Tournely, Luyman, quam quidem, justa interveniente causa, et Roncaglia et c. probabiliter assirmant illos Venditor et emptor invocare utiliter po contra jus lilium delinquere; quia per me- test M. dium iniquum alios pretio supremo emere Ac primo venditor causa laesionis licet cogunt. Verum alii sorie probabilius eum huic beneficio renuntiaveriti scissionem peia villuari, Lessio, Lugo, Sylvio, Viva eie, tere poteSt in iudicio: 1 si agatur de immo. Begunt, si mercatores non conspirent vi vel bilibus et ipse Sit major; si enim minor emendaciis; nam tunc nulla sest vera injuria: lium Si de mobilibus): neque res illae ven- neque enim ipsi cogunt om plores, sed a ditae sint baSta publica, judicis auctorita- pro seria necessi late coguntur ad emendum te; a si laesio sit ultra dimidium; 3 si intra
pretio summo: aliundes pretium summum biennium scibSionem petat: emplor tamen adhuc justum est. - Non est tamen dubi- polrrit rem Sic emptum sibi retinstro, soluisiundum, quod ipsi pereent contra pharila. to pretio iusto. art. 1520 et seq. 5).ieni; haec enim, etiamsi non te obliget ad Secundo emptor poterit rescissionem endendum infra pretium summum, utique eontractus urgere: l Si Venditor mercom idetur obligure ud non dissuadendum aliis, non tradat tempore debito: ex art. 34M: ut non tendant pretio mitiori 2 . Uude me- 2 Si immobile excedat vigesimam partem rito haec conspiratio sub poena careeris ac quantitatis tu contractum deductae, si ta- mulctae prohibita est in iura poenali art. in Un intra biennium rescissi Opρ latur: exari. -22 et soti. 5). 1520 et seq.: a in easu evictionis. iidet una Sed idices saeto semel monopoIio ab ali- tantum rei pars evicta sit: ex urt. 1482: 4 si quibus mercatoribus pretio injusto vendenis agatur de landis servitutibus onusto, quaau , licetne aliis merees eodem pretio vende- declaratae non fuerint, neque Sint apparen. re8 Aliqui a mimant, quia tunc pretium il- tes; ex art. 14d4 5 si res vitiosa sit, modo lud jam commune est, et currens: et est per lamen itium non Sit parvi mom senti, ne .seidens quod de injustitia natum sit. Sed que de re agatur judicialiter vendita: ae
ententia, quae omnino nobis melior videis modo actio redLibitoria 6ὶ fuerit proposita
verum utrum saltem tune eontra eharilalem πεε quoquo ira riabitur. Oui Maeonda 'timanta, Nerei hie meretum eongruator qui pretio justo. moladice ur in Populis ἰ benedielio aviam ruper
193쪽
lM TRACT. N. DIS . III. intra hreve tempna, iuxta qu: litatem vitim Tum, et loci e suetudinem ubi emptio fuit
Celebrata: ex art. 3487, 494 et 1495 is .
trahente 1 rem aliquam sibi visissim dant ad aliam habendam. Haec ex iure civili Neap. iisdem legibus regitur, quibus venis ditio, cum his animadversionibus. 4. Se uno dei perminanti abbia gia r emuta Ia eosa datagii in ea io, e proni in
R. Locatio-eonductio est eontractus , quo ora, non lituis pretio , se obligat veι adeoneedendum alteri ad eerium tempus alimius rei usum, teι ad aliquam operam iι- liberalem pro ipso praestandam. pacta me rade. Diximus illiberalem; opera enim liheralia artis, scientiaeque a mercedis ae lo-eationis nomine abhorrent, et pro iis quod tribuitur, sιipendii et honorarii nomine ny- Pellari amat.-Qui rem confert vel mandat operam perliciendam, Beator; qui vero re fruitur, vel operam perficiendam suscipit,neratim e duetor vocatur. Substantia. locationis eonsistunt in τε usu non consumptibili, ac in mercede. Possunt ea steri et scriptura vel verbaliter. Vid. ius civile
Ex allata definitione patet, duplicem e
se locationis speciem, rerum et operum .
quae duae species in alias distinguuntur
Ac quoad res, si locatur domus, dicitur
dare a pistione, a noto; et qui eam conda. cit, appellatur inquilino. Si loeatur ag. rrurali , ut alter eo fruatur, dicitur eoIonia, σίβιιanaa; et qui eum conducit eolono, αμβιιuaris. Si ager loeatur , ut cum domino
clividantur fructus, dicitur massarietio, co-ιonia pargiaria; et qui eum conducit, mea. x uoto, massam. eolano paratario ; - 2 ero quoad operas . si quis se obligat ad allevi sumulandum, vel ad res aut personas transferendas, dicitur prestagione Sopera. Si quis autem operas utiquas perficiendus suseipiat. dicitur apyaIIo, collima Daprez-xo μιιο. Tandem si quis pecudes custodiendas suscipiat dicitur merida. Tres ultimae locutionis species suis rμguntur legibus.
D. l. Ouaenam innι regulae communes pro Beatione tum domorum, tum fundorum matteorum R. Regulae communes hae do re a civili loge statutaου ullae respiciunt locatorem , aliae vero respiciunt conductorem.
Primo quod laeviorem vitinet, ipso vieontractus, alia nempe conventione Seclusa, praeeipue tenetur: - rem locatam tradere
aperiendo vitium, Si quod sit, v. g. si domus
sit ruinosa;- 2 solvere expensas extraordinarias ad rei locatae conservationem n Cessarias, v. g. Servare tectum domus lo-
tae, Publica tributa persolvere, nisi aliter Rit consuetudo;-3 rei locatast formam non immutare. Quod Si, urgente causa , reparari contingat, conductor id pati debet, quin pretium conductionis imminuatur, sition ultra 40 dies labor producatur ; - 4 conduetorem tueri, ut re pacifice seruatur et ex urt. 1565 et seq. Secu udo quoad conduetorem spectat, haec debet praecipue:- ut re locata lauatur tanquam bonus paterfamilias ad Pum usum ad quem locatio facta est, vel facta praesumi potest. Poterit auisem rem a se conductam tertio locare , nisi expresse id fuerit interdictum; 2 ut locatiouis pretium suo tempore solvat; et si nullum sit statu tum tempus, solvat juxta regionis Consuetudinem: quod si fuerit in mora culpabili, tenetur ellom ad usuras solvendus a die ju- dieielis petitionis; ut rem restituat, sinito locationis tempore, eo statu quo rece-
194쪽
DE viRTUTE IUSTITIAE M. pla suit, ex reptis III rotas, stila vetusta isv l vi majori corruerint aut detritae sint; 4 Mi teneatur de detrimentis et jacturis, qua sua culpa in re locata contingunt, vel contigerunt ob saelum personarum Ruae familiae, aut tertii sui conductoris. item do incendio tenetur, nisi probet illud non contigissci sua culpa: ex art. 4574 et seq. si .
O. Ouodnam tempus pro laeviione rerum determinatum est . R. nes Ecelosiae ad triennium locari possiant eum Episcopi auctoritate : ultratri tinitam requiritur Sanctae Sedis auci xi as ox canon leo iure il). Quod autempsertinet ad bona profana, si agitur de lo- Cutione Dymum, statutum est 1μge civili ut nymo. Dobsit se obligare , nisi ad tempus aut ncl delorminaliam opus. Si vorn ngitur de locatione rerum, lunes; quaθslio Pst de locatione mobilium, nullum in lege lympias constitutum est, idemqn se ipsi eontrahuntium arbitrio relinquitur.
pacto, ut ad debitam culturam redigantur, time habebitur emphyleusis , de qua suo oco. Si vero agatur de bonis jam cultis , ealio fieri potest a maioribus ad tPmpus pro libitu desiniendum : a minoribus vero
re loeata, possit ante completum terminum conductorem eaepellere' Qui in re loeata Succedit. ut legatarius, vel quia eam emit, DO- terit conductorem expellere,si locatio obs-quct authentica aut certa scriptura di taeeris) sucta fuit , et quoad diem satis est
quod observet eonsuetudinem locorum; neque tunc tenetur ad nilum indum nitatem erga conductorem, qui tamen quoad eam habet regressum contra .ipsum locatorem. Si autem conductor authenticam aut ceriniam scripturam habeat locationis, tunc ante tempus in ea definitum nequit a Suecessore.
expelli; excipe nisi in ipso localionis contractu aliter pactum sit, quo in casu subinulla sit inita conventio quoad damna resa
cienda locator tenebitur ad indemnitatem
conductori aut inquilino praeliandam hostmodo: - pro domo vel apotheca loeator
solvat pecuniae summam respondentμm
tempori quod conceditur inter datam missionem et exitum 4ὶ;--2 pro lando rusti eo solvat tertiam partem pretii locationis pro
tempore , quo haec adhuc esset dura lura 5);- a pro ossicina et opificio standum
erit judicio peritorum. Notandum autem , quod conductor nequit expelli antequam laudata indemnitas ei fuerit soluta , et missio juxta consuetudinem ei laserit indicta. Conductor bonorum rusticorum monendunest uno saltem anno ante, de quo vid. ius iv. Neap. art. 45M. et seq. M. Qui vero in re locata succedit alio litulo, quum emptionis, puta ut hastres universalis aut ereditor, tenetur Stare localioni a suo rauctore iactu '; nam in iure civili generatim decernitur, quod quisque contractum in iis- Se praesumatur pro se et pro suis haeredibus, aut a se ius habentibus , nisi contra
nis natura clare id eruatur: ex art. 076 I)Habentur tanquam successores univcrsales.
minores, bene elatos, et uaeores ; ideoque primos stare debere locationi sui tu loris . alios sui praedecessoris, et postremas Sui mariti. 0. I. ou donam Ioeaιio onductio rerum solvitur
R. Locatio-conduelio rerum solvitur: l si res totaliter perit: perit vulem locatOri; cum ipse dominus sit. modo conductor non sit in culpa: ex nrt. 1568, IIST; - 2
ctus scriptura sit initus , nec elapso lem re conductor rojiciatur, habetur repetita locatio, sed usque ad tempus. quo ea Derduraret, si a qua scriptura luisset inita rex ari. 1582 et seq.; - I partium tum instantia, si nempe compars in suis dissici ut
obligationibus. aut res fiat inutilis ; tum
UOIuntate, num unumquodque eodem modo
dissolvitur, quo colligatum fuiι. Non tameti aliendtione rei locatae , si authentica vel certa Iocationis scriptura habeatur , nisi aliter convsentum sit. Sicuti nρque solvitur morte conductoris vel locatoris : ex art.
195쪽
nus l enetur: l eam susticient i suppellectili instruere, nisi alio modo de pensione locatori solvonda cautionem tribuat lit: aliter expelli potest; - 2 tenetur ad repar
liones locali vas l2ὶ , nisi aliud sit stipula.
tum vpi nisi vetustas vel vis major detrimonii sit causa: expensast autem pro puteis et eloacis expurgandis pertinent ud locatorem: a tenetur solvere locatori pensionem respondontem tempori, quod expectar debet ad aliam locationem inpundam : item ad celera damna. atque ad id quod interest, si ipsius culpa resolvatur localio. Isc etiam notandum , quod locatio suppellectilium pro domo vel parte domus , u ut apotheca instruenda, nullos latulo tempore, censetur facta ad aliud tempus. quod delerminat con , suetudo regionis ; locatio vero domus jam instructae censetur facta ad annum , ad mensem, ad diem prout pretium in annum mensem vel diem pactum iuerit: ex art. 598
landum instruere animalibus et instrumen iis ad agros excolendos necessariis, culturam curare, uno verbo ro locata uti ut bonus paterfamilias: seeus poterit judicialiter expelli, et teneretur eo in casu cle omnibus damnis ; - 2 fructus in loco si aluio rpponere; fructus enim qui ibi nascuntur, tacito intelliguntur pignori esse domino landi l cati; - 3 Idmonero locatorem si qua usu patio in suis iundi A eontingat et quidem sub poena compensandi damna. id quod inter-eSt, et expensas omnes quae sustineri dehont a domino ad rem suam indemnem tuendum; 4 cum a locatione cessat; tenetur T linquere paleas, si ramina, fimum Miserta
Per annum, ubi haec sub loeationis initium
m privilegio eisi ipsa mobilia loeala a tertio sint). Olide venit solidi salto preseribit mente agit altri creditori lari. 2157 Cod. Alb. . st dumueneres arioebe questi mobili sieno suffleienti per garantire , a pi-Fi De M. Cod. ei vile Alb. spiegato ad art. 1959. 2ὶ Ex art. 160O: a se ripararioni lotative. o Riadi piceola manu teurione. ene restano B earleo del-I' inquilino . se non vi h palto in tontrario . sonoq ielle elin vengono per lati iudieate dalla tonsu tudine de ' tuos si . e sta te ali re sono te ripararionida fami Ai Ioeolari, frontonii stipiti ed a re hil videi ramini: Alrine roslamento det hamo det te mu-
rapite degli appari amenti ed altri luoghi di abita-llione lino atra item di tre palmi; -Αi pavimentie quadrelli delle rimore. quando solamente altu nidi essi sieno roili; - Ai xetri, purche non si omSp. III. t ipse acceperiti quod xi illa non re episset, adhue ea relinquere tenetur; sed casa quo justo pretio dominus ea velit sibi com-
Parare. Hic autem notandum, quod si messis unius anni ex dimidia saltem parte casu fortuito interierit, conductori fas est petere, ut pensio solvenda minuatur juxta regulas in iure Neapia relatas: excipe nisi id ubertate aliorum annorum compensetur; vel nisi conductor expresse omne in se Su See minxit periculum .quod tamen de solo ordinario. ut grandine, fulmine, gelu, pruina intelligitur; nam ut etiam leneatur de casibus oX-traordinariis, v. g. aquarum insolita inundatione, bellica vastatione, debot omni ficasibus fortuitis expresse sρ submittere Sive praevisis sive non: ex art. 1568, 570 ,16 2 et seq. ll. Q. 5. Ouimam eolanus partiarius, et quid
de eo pQui landum rusticum aliprius suscipit excolendum eo pacto , ut fructus inter ipsum proprietarium dividantur, dieitur colonus partiarius ivulgo massaro : et contractus ipsa colonia partiaria vulgo massarizio, meaiadria, eolonia . Qui contractus moderatur iis legibus quibus locatio rerum in generum et praesertim sundorum rustitorum, solvis paucis, Si quae sunt, Specialibus, de quo vid. ius civ. Neap. ubi de to catione et conditione.
Ex civili Noap.iure tres recens nisir species locationis operarum et industriae: una ea est, qua quis propriae perSonae operam obligat ad alicui famulandum; altera est vectorum, qui personas vel res alienas terra murique devehere sibi assumunt; tertia est
redemptorum lintraprenditori di opere ea
tali rolli dalla grandine. Oper quale te altro aetIdente straordinaris e di torra irresistibile. per tuit' inquilino non possa essere risponsabile: - alle im. poste degli mei. at telai della Mostre. alle invole dei tramerti o alle imposte delle Mileghe, at ear. dini, ehiavistelli e serratore n.
196쪽
DE VIRTUTE IUSTITIAE I9Soppalio , qui operas perstetenda susciis pluui. urt. 1625. s. Quoad locationes operarum , quae a famulis et operariis praestantur . haec
sanciuntur: - nemo poteSt operas suas
obligare nisi ad tempus, aut ad certum a. liquod opus perficiendum: hinc etiam nulla est obligatio, qua ipse dominus se obstrin. git ad relinendum famulum ad ejus vitam; 2 fides adhibenda est domino, modo juret,
sive agatur de mercedis quantitate , sive de facta solutione salarii pro anno elapso praestiti famulitii, sive de rebus in ante cessum suppeditatis pro anno currenti. t. 3626, 1627. 2. Vectores, qui terrestri itinero aut navi vecturam faciunt, quoad custodiendas res ipsis commissas iisdem obligation thus lenentur quibus cauponae quoad res apud se depositas a viatoribus: quare inter cetera tenentur etiam de surto aut damno , nisi probent vi miijori, aut casu id eveniS- se. Insuper debent:- l respondere de rebus. nuae sibi commissae fuerunt in ipso portu, aut in loco in quo res illae colliguntur, ut inde in navim aut currum transferantur;-2 habere tabellam, in qua descri-hantur quae transferenda accipiunt: quod
quidem dicendum est etiam de directore
publicarum v turarum; - 3 tandem Servare omnia statuta specialia, quae vel apud
ipsos legis vim habent, vel constituunt cum iis quibuscum contrahunt, uri. 1028
et seq.Sed quaeres an qui promisit operam
suam Πιio pro itinere aliquo suscipiendo, possit mercedem inlegram accipere eι iam a Sempronio, si etiam ab hoc secundo ad eundem Ioeum mi ιlatur8 Non est dissicullas ait Concina, quoad aurigas , quod hi etiam a
secundo integram mercedem accipere po sint , ob receptam consuetudinem. - Denuntiis vem, qui a duobus mittuntur, opinatur aequum esse, ut ipsi dimidiam tantum mer edem exigant a secundo mittente: quod videtur satis probabile. Ceterum adhuc satis probabile est uti docent Lessius cum communi) ipsi quoque licere integram mercedem a duobus accipere; nam Semper verum est, quod opus suum priaestant duo-hus, ac quod se obligant ex justitia erga
V. Liguori. Dytis Mor. . . .852 on tamen ipsi per se possent integram mereedem exigere elamittente et ab eo .ad que ni ipsi miliuntur u L patet. 2ὶ Ille attendi etiam debet art. 16 3 iuris nostri: I muratori, faterami. serrai ed altri arte iei ehasanno direllamenta dei eontraiti a preteto determinato. sono sonesιi alla rectole preseritis natia
duos. Sicili ergo, si deficerent, duobus o bligarentur vestituere; ita oequitas postulat , ut si non desidiant, a duobus acci
peragendas Suscipiunt, V. g. murum, Palatium , haec Specialim ventu ut observanda 2 .-l si artifex una cum opera materiam suppeditet , Opus ejus periculo stat antequam domino tradatur, modo iste non sit in mora illud accipiendi. Si vero artifex suam operam tantum impendat, et res po-reat, non ei Perit. nisi sit in culpa r at in hoc casu . Si Dempe dominus sit in mora eam recipiendi, neque vitium materiae lustiarit causa ruinae, artifici nullum est jus ad mercedem exposccndam;- 2 si agatur doopere quod pluribus constet partibus, aut ad monsuram contaiendam traditum sit , singulae separatim partes jam couseetao adprobari poterunt, ne amplius sient perieulo artificis s5J: et sic praesumitur, si dominus mercedem pendat artinet pro rata operis consecti; -5 et artifex et architectus ad decem annos respondere debent de detrimentis quae aedificium vel aliud opus notabila ob vitium constructionis vel soli patiatur; -4 neque artifici neque architeciato, qui cum proprietario de aede construenda convenerit juxta delineatam ichnographiam, jus est ad mercedis augmentum praetextu. quod creverit pretium construis ctionis aut meteriarum , ac factae fuerint innovatione; siquidem hae debuerant scripto probari, ne determinari pretio;-5 arii sex debet respondere de operibus PersO- inarum , quas ipse operi destinavit : hino coementarii, subri lignarii ac serrarii ac coisteri, qui conducti fuerunt in connetendo aliquo opere, nullam habent actionem contra dominum . nisi quoad summam quae a huc solvenda superest artifici, ut ex ea propriam mercedem accipiant; - o Semper licet domino contractum Solvere, modo artia
sei pendat quidquid ei interest: Hic autem
contractus solvitur, ipso jure, artificis morin te: G sane personalis inclustria, cujus ratio censetur habita in hisce conventionibus ,cum ipsa persona delicit: at lamen haeredibus artificis, architecti, aut redemptoris solis vendum est a domino pretium partis operis
3ὶ u Per erempto: Se si trauasse di eostruire uta muro ad un determinato prerro ogni trabuces. saltam uiua parte. l' artellae pust pretendere che ilproprietario in verisichi. aeeioteh. itrabuce hi te minati non sieno pili a suo rischio η. cod. Lib.
197쪽
IAE TRACT. vl. Div. IlLjam persecti, nec non materiarum quaa jam paratae fuerunt, si tamen haec Omnia aliquam ipsi domino asser: nt utilitat m. Vid.
ius civ. Neap. uri. 1653 et Seqq. iij. g Ill. De loeaιione animalium se. Quid soceiιa, quue jur divisio, et quid de ea 'R. Loeatio animalium t seu locatio ad
a cilam) PSt contractus , quo unus alteri tradit animulium gregem custodiendum , alendum, curundum modo Staiulo, ut lavis tus vel νjus pretium inter utrumque dividatur. Dicitur animalium gregem; nam advertunt iurisperiti quod hoc contractu animalia non tam spectantur Seorsim , quam una simul et Ur gutim. - Plures habentur sopcitae species: est merita Fimplex , seu ordinaria sta soccida semplico ed Ordina-xia ; est foetita ad medietaι- , Seu Pro aequa parte ita soccida a mei a ; est ito mmccita eum conductore auι colono parιiaris la soccida coli' allit tuario , o con ii colono
. Soccita simplex est contractus. quo unus alteri tradit animalia custodienda, nutrienda, curanda eo pacto, ut conductor lucri m dieintsem aequirat: quod lucrum consistit si vo in Melibus supervenientibus, Sitive in majori apstimatione, quam cquirunt pecudes: set ideo in hoc contractu sit storum nestimatio, ut ita, eo finito . ratio haberi Possit eorum lucri, Vρl j icturae. Haec autem yrnecipuμ v niunt observanda ex iure Pap.:-I ronductor boni patrisfamilias cli. ig0ntiam nulli hore debet pro Serva is pecudibus, et i netur otiam de casu fortuito, si praecΘssPrit ejus culpa, qua non admissa, cudum intortius nou ev ni Aset: ut si animal moriatur, quia in Dascua nociva propellebat. Θω si conduetor liberiatur ob sum omnino fortuitum semper rationemroddere tenetur de pecudum coriis, et domino ea deserre nisi simul cum pecudibus 'serierintl; id enim ratio postulat juxta illud:
quod ex re mea ruperesι, meum esις-2 lac,
et utilit ut pin provenientem a fimo vel labo. ve Decudum conductor solus percipit: p cudum vero lana et incrementu dividuntur; - non licet conduetori de ullo animali localo vol laetu disponere sine locatoris con-bunbu; et vicis,im iu uou licet locatori sitie
consensu conductori tonductor non potρst tondere animalia , quin praemonuerit locatorem ; - 5 si locatio ad soccitaminita fuit eum alterius conductore , Certi Tandus est proprietarius, cujus sunt bonaeonducta ; nlioquin ipse proprietarius poterit sequestro subjicere pecudes, ut indarecipiat quantum sibi a sui landi conduet re debetur ; - 6 si nullum a partibus sit
constitulum tρmpus, fila talum est, ut S
cita per triennium duret. Ubi etiam notanis dum, quod ipso jure nullum est pactum , ut conductor vel subeat damnum ultra dimidium, si pecudes ex su omnino fortuito Pereunt; vel in lutem damni, quam lucri partem sustineat ; vel cessante locatione , aliquid aliud locatori tribuat ultra pecudes ad socci tam tradi ins, et ea quaμ ipsi debe tur incremenia r ex art. 1650 et Seqq. 2 .
2. Soccita ad medietatem est quae mveluti societa , in qua utorque contrahentium confert dimidiam pecudum partem eo pacto, ut earum lucra et jaeturae aeque communicentur. In hac societate conductor solus utitur tum lacte, tum laetamine, tum labore pecudum; nam etsi nonnisi dimidiam animalium partem conserat, ipsius lamen
eurae Sunt eorum custodia , ac nutrimen tum. Quoad cetera observandae sunt regula o pro soccita simplici constitutae, art.
I. Soccita cum conductore t quae dieitur etiam soccita ferrea, foeeida di ferro, quasi nempe ipsi lando sit cutenis obstri ta ea est qua proprietarius bona suae possessionis lilistri locat eo pacto, ut finita lo-Catione, conductor relinquat animalia ejus dem omnino aestimationis, quam initio habebant: quae aestimatio etsi earum dominium non trunsserat in conductorem, em
cit lamen ut pecudes stent illius periculo runde de illis tenetur , quamvis perierint
casu fortuito, nisi aliter eonventum sit. Attam' n. pendente locatione. Omnia lucra ad conductorem spectant; nisi adsit contraria conventio, et excepto fimo. quod lando I cato e sere debet ari. 1667 Et seqq. - cita autem cum colono partiario lunc inter venit, quando fit paetum, ut colonus remittat locatori suam partem lunae tonsae minori pretio, quam sit communis lauae aestimatio; item ut locator majorem percipiat lucri partem, et lactis medietatem. Hoc in hac soccita pormillitur lum quia sicut colouus plus accipit, ita plus etiam tribuere
198쪽
DE NEWTll IusTiTLE IOIdchel; cum pecudes nutriantur de suo sundo: tuin quiu preesumitur hujusce utilitatis haberi tationi m in ipso loeationis contTactu. Haec soceita fit nitur, finita locatione: quoad rei qua vero huc revocatur illud, quod lamo ictum μst de soccita simplici art. 1671 et
. . Soecita tandem improprio dicta ea est, in qua una aut plures vaccae alteri traduntur, ut eustodiantur ae nutriantur: et in qua proprietas semper est locatori, qui tantum vitulorum lucro lauetur art.
l. Ad l: Census sic dicitur a cen3es; quia cives , eorumque bona recensebautur seu describebantur, ut data proportione tribula Solverent. Isine census modo sumitur pro annua pensioue solvenda modo pro jure eam exigendi , modo pro contriactu quo tale jus adquiri lue. Et hoc sensu hic a nobis acceptus definituC eontraelus, quo quis Obtinet Jua pensionem annuam percipiendi: quae pensio potest esse tam pecuniaria , quam fructuaria , prout vel tu pecunia vel in lauci ilius solvitur Qui jus ad talem pensionem adquirit seu emit. dicitur rensuali- la, censitor, empιor, creditor: qui vero pensionem solvit tensuarius, venditor . debitor. Ipsa nutem pensio dicitur eanon vel rediιus, quia ipsu quotannis redit et redditur. l. Ad 2Census in genere spectatus a
lius est reseruatinus , alius vero consignalia Mus, seu conει itutivus - Rstservativus mi Contractus, quo cenSualista rem Suam ait xivendit, reservata Sibi ex ea re annua pen-Sione , quae quidem appellatur census suu diarius irendita fondiaria consignativus est contractus , quo censualista jus emit pensionis. mediante Solutione pecuniae. Dieilur consignativus, quia censuarius hoc jus consignat censualistae . et appellatur Census simplex rendita se liee : qui solet distingui in realem , Si in re frugifera , puta vinea , conStituatur in personiuem. si in certa utiqua persona obligante se puannuam penSionem ex arte sua vel laboro praestandam tandetur: in missum, si comstituatur in personam simul et ejus hona,
ita ut re pereunte, persona sit obstrieta erga creditorem. Census tam reservativus, quam consi in gnativus alius est redimibilia, alius irreis climibilis, prout potest vel non potest redimi : Ius civ. Neap. art. 1782 μt seq.censum irredimilem non admittit. Ea ver-ha iuris. La rendita eostituita in perpetuo 8 essenetialmente redimibile. Possonoaol tanιo Ie parιi convenire era non si riviamιlaru Ia roridiιa , prima d' un terminε , iι quale non νοι ru eecedere diecι anni, ovis vero aeneta che ne sis anticipatamente adverιiιο iι ereditore neι termine da esse δε- terminato. Iι debitore d'una rendita costituita in Wrpeιus pus essere eostretto at ri sevito. Iv se cessa sillo Me ire i suri ob-bIighi peι eorro di due anni; M sa tralaseia di dare vi ereditora Ie eautela promessa neιωnt ratio; π se per salto suo abbia diminu ιε ιe cauιele, ehε avena date eoι eontra tιo almo ereditore. Si pus aneheripetere si eapiis tale cuna r ndita costitutis in perpetuo. nel easo di Ruimento o di prora ima deeo. rione des debitore. Census temporarius est qui durat ad tem yus, veι certum v. g. ad 10 annos vel incerium v. g. ad vitam alicuius, et tunc dicitur ei ιaliιius - Census vero perpetuus est qui ex se semper durat, nisi redimatur. in iure civili Neapolitano art. 178l et seq. admittitur quidem census perpesuus et vita-ιilius; sed quaelibet alia temporalia immo ilium cone ussio habetur uti locati O-conduia
reservativus, quam consignativus. De reis rervativo nullum est dubium; nihil enim impedit. quominus quis rei suae proprietatem vendat, reservato jure ad partem Duc-ctuum, modo in venditionis pretio hujiisco reservationis ratio habeatur. Hoc fecit Io
Seph, qui reddens Egyptiis praedia Regivendita pro tritico in annonae charitate sub ministrato, pensionem ipsi Regi quotannis solvendam reservavit 5 . -llem licitus
est juxta omnes census conSignativus, modo tamen suae sinι eonditiones, et census ista
realis sit. Constat tum ex Bulla Nicolai v llieitudo anno 1452). tum ex Bulla s. Pii V cum onus anno 156M. Et ex ipsa ratio ne nam quilibet, cunctis latentibus, alteri donare potest jus percipiendi annuam pem
199쪽
1AE TRACT. VI. Sionem ex re sua frugi sera; ergo et hoc jus alteri vendere. Nec refert quod tractu temporis penSiones percipiendae excedant pretium solutum; id etiam in venditione rei frugiferae eontingit; neque tamen eam illieitum dicunt. Diximus i modo suae sint eonditiones; quae quidem de jure naturali duae tantum notantur: 1 ut sit aequalitas inter censum et pretium ; 2 ut pacta praeter naturameensus adiecta juste compensentur 1ὶ De jure autem canonico plures habentur praescriptae, ut videre est in Bulla l lana; quae tamen apud omnes non oblivet Census iste qui in iure civili Neapolitanoart. 1955 dicitur anti cresos, adprobatur, modo iundus ex scriptura existat apud creditorem, ut eius fructus percipiat 2).
Diximus 2 et modo eensus isιe realis sit pnam Si agatur de consu perSonali, certum
est illud lege Ecclesiae prohiberi per Bullam Planam: idque ob periculum usuraeὲ nam qui emit hunc censum, non tam videtur emere jus ad pensionem ex industria alterius obtinendam, quam dare pecuniam mutuo, ut ex ea annuum fructum recipiat sine ulla ratione ac titulo quod quidem, u-hura est: quod autem adjiciatur personae industria, hoc tantum videtur seri ad asse.
curandam summam capitalem - Verum quae Silo est, utrum iste census lege naturali dicendus sit prohibitus, quamvis removeatur omnis usuraria intentio. Alii cum Coneina et Lugo allirmant, quia hoc esset vendere personam; at persona liberi hominis est invendibilis. Sed multi graves auctores cum Abelly, Haberi, Bouvier, Conti-puatore Tournely, Merbesio, Lessio, Soto et c. probabilius ac communius negant; quia jum percipiendi pensionem exulterius industria, labore etc. lam est pretio aestimabile, quam jus illam percipiendi ex re frugi-
sera. In tali autem contractu proprie non emitur persona: sed improprie; nam pro-Prie emitur jus super industriam personae;
duntur et emuntur, ut merees ordiuariae r et Pr tium eorum erestit aut det rescit juIta commuDem
hominum aestimationem judicantium majus vel minus in iis esse perieulum. Quod pariter dicesDdum de aetionibus, quae emunii r nummulario publico Mylirili di Banea):-2 negotiari aetiones, quae eonstituuntur in viis serreis, in ephemeride , in operibus industrialibus ete.; illae enim aetiones sum jus ad emolumenta sperata, ideo pretio aretismabilia. ideo subjeeta venditionis et emptionis; 3 item et peeuniae sollationem ivulgo erasa di ris
Pamis . Foeritates enim, quibus committunζMDISP. III.
ex quo etiam patet hie non haberi contrae.
tum mutui, Sed contractum emptionis venditionis. Accedit,uti narrat Benedictus XlV, Pium V Hispanis indulsisse, supplicante Philippo Il, ne ad Bullae observantiam adigerentur: quod quidem factum non fuisset, ni iste cenSus esset jure naturae prohibitus 5 . u. 3. An eensus redimibilis sit Ilairus R. Specιais jure nasurae, sat probabila videtur cum Luyman, Lemio, Gury, Sporer
etc. contra alios, censum poSSe esse redi.
mihi levi non tantum ex parte censuarii, sed etiam censualistae; quia in censu vera venditio habetur, in qua redemptio licita est.- Diximus spectato jure naturae; nam jure ecclesiastico ex Bulla Planat semper quidem permittitur censuario, ut possit redimere censum, facta denuntiatione per bimestre; non autem censitori Quod tandem pertinet ad jus civile statuitur, quod censuario semper sit jus cenRum redimendi, adeo ut pactum huic juri adversum sit nullum. Attamen conveniri potest, ne census redimatur durantu vila rensualistae, vi l ne redimatur ante praefinitum aliquod tempus, quod tamen non potest excedere annofi
60 in eensu landiario,10 in censu simplici. Licet quoque pactum inire, ut censuarius
censum redimere nequeat, quin primum censualis tam praemonuerit, atque a munitione tempus aliquod quod anno longius esis nequit esiluxerit 4). Sed i quaeresi potesιne debitor annui proventus, seu cen3uarius. Praeter easus. qui
in eonuenιione ipsa fuissent declarari, assisiringi ad eensum redimendum' Assirmative ex dure civ. Neap. et si post legitimam interpellationem per duos Ru S successivos penSionem nou sciverit; - 2 si omittat exhibere credi lori cautelas, quas in ens securitatem spoponderat; - a si cautelis datis delicientibus. alias idoneaS non subis
stiluit;- 4 si debitor factus fuerit de oetus vel obaecatus, juxta lamen legis limitati
illae Meuniae, vendunt evilaeanimus ius ad pensionem annuam redimi bilem, et quandoque etiam iuvad emolumenia indeterminata partienda est ergo vera venditio et emptio eensus. Et S. Poeni entiari. hae de re interrogata, is seb. 1836, respondit: in ijam alias, nihil obstare.
1ὶ Quum eensus constitutus fuit mediante solutione terti prelii, qui dieitur census to signatiuufisrendila sempites, tensuarius, qui tensum redimere eupit, leuetur restituere tandem pecuatag
200쪽
0. L. Ouid da emphytheuri' si . tradita, ab eodem flai lias emit pensionem
Η. Emphytheus is desini iure contraetur, annuam recipiendi ex ipsa pecunia vel roquorei immobilis in p rpetuum. vel ad lon- usque ad finem vitae propriae, aut alterius gum Iempus alteri emeediιur dominium u- in contractu indicati. Cum adsit periculum tile sub onere eam meliorem estietendi, et do- tum in censitore occipiendi plus vel minus mino annuum eanonem praestandi. Emphv- quam traditum ab eo est; tum in censuario leusis graeca vox est . quae sonat inserere; solvendi plus vel minii g, qnam fuerit aecep quia nempe hoc erat in ea praecipuum, tum; idcirco auetores contractum vitaliti- quod sundo esset aliquid inserendum, et sic um potius considerant pro contractu sortis, meliorandum: qua quam postea et sine eo quam pro vero et proprie dicto contractu em pacto tribueretur. IIa 'c upi ecclesiastica psi ptionis et venditionis: et hue ipso, quod pu- et est civilis, prout constituitur super ho- ro evon tu fortuito innitatur, ab omnibusna ecelesiastica vel civilia. - Annus canon uti licitus existimatur. Hunc contractum
praestandus nuncupatur a latinis libellus. et s. Thomas l. , jus canonicum n. et ius ci- inde natum est, ut Itali ρx hujus verbi cor- vito Neap. urt. 1840 et seq. admittunt iam ruptione illum dixerint liuello 2 . titulo oneroso, quam gratullo, v. g. dona Emphylensis iuxta ius civ. Neu p. nrt. 46 9 tionis et testamenti, modo formis praescri-el seq. sit per scripturam vel publieam vΡl ptis celebretur, et non excedat quotam pro privatam, in perpetuum vel ad tempus, sal- liberalita libiis a lΡge concessam 6l.
lem ad decPm annos. Eius eanon nunquam Ad constituendum vitalitii pretium volue- nugondus vel minuendus, nisi sorte pereat re Theologi habendam esse rationem apta landus. Si tantummodo in partem perit, latis et sanitatis in censitore ipso: et si e ea non solvendus pro rata fructuum, vel to- in diversas abiere spntentias, contendentestus si emphyleuta ex paris landi tantum aliqui exigi possρ I 0 prol00, aliqui 12, alii
eolligit fructus quantum est satis ad inte- 4. alii etiam 16. Hac d ro habet ius civ. grum canonem Solvendum. Quo in casu. Neop. art. 1848 Iarondita ritalitia puo eo.
nempe quum pars notabilis perierit, est ad 3ιituirat alia rogione the placerd alle parti libitum emphyleutae domino directo sun- di stabilire tost enim contractus merae forisclum restituere. tisi T). Pensio autem debetur proportiona-Εmphyteusis oblenia prius a domino di- tim ad numeriam dierum quibus proprieta-
vecto venia , non prohibetur de uno in a- rius vivit , nisi ex conventione anticipatelium per eontractum transferri : sed eo in solvonda sit. casu a novo pmplore aliquid protiti sol- Ex iure nostro haste speciatim notanda in vendum est ipsi domino, nempe quinquage- vitalitio ad validi talem: l ut psersona, su-sima seu duo incentum, et solutum prμti- per cujus vitam vitalitium constituitur. Sithim Iaud tum i mphyleuticum dicitur, qua- reapse inter vivos, nec moriatur ante dies si nempe sit laudatio illius translationis, si vigintos a celebratione contractuS; 2 nt perito vero prius expresse paelum fuerit: art. sona illa adquir0ndi sit capax: non tamen
1697 di. extinguitur amissione jurium civilium; sed Q. 5. Quid de vitalitio' solutio tunc fit ex ipsis praescripto art.
R. Contractus vita litius est quaedam siv 4854. Ubi etiam notamus, quod ille, in cu- CieS eensus, qua quis pro certa poeuniae ius utilitatem constitutus suit census vitali- summa. vel etiam pro re tam mobili quam tius mediante pretii solutione, petere po- immobili pretio aestima hili et censuario test resolutionem contractus, si censuariOS
quantitatem, quan soluta fuerat pro eiusdem ren- onere liberabitur, si restituat sortem ipsam in eo
sustonstitutione. Quod si fuerit eensus reservativus tractu praefinitam.
re ita fondiaria'. nempe tonstitutus mediante si V. I. guori. Dp. IlIor. I. 3: n. 865. cessione alicujus honi immobilis, quotumque lil 2ὶ u Si finita empyleusi temporali, dominus di-
Io oneroso. vel gratuito laeta suerit hujusmodi tes- reelus anni sequentis eanonem aeeeperit , ex hoe filo. tenwarius qui eensum redimere cupit, tene- solo quasi laetio consensu repetita tenseri non de lur solvere eensualistae sollem pecuniariam re bet. in dubio, emphyleusis . . ua Vori.
Pondentem Annuo pro pntui, si hie in peeunia sol- l3) Cod. Alb. art. 1718 εi 1941 . A. 1123 vehatur; vel respondentem valorem ejusdem annui C. F. art. 19-C. N. 1616. provenins . quum hie in Duelibus praestabatur ἔ Opust. de usuris Ia p. I, e. s. valor autem hujus postremi desumitur ex pretio 5ὶ Arguitur ex Clement. L. 3. l. 4. do reb. Mot. medio, quod fruetus illi in postremo decennio tu non alien . e. . communi aestimatione obtinebant. Attamen si in igὶ Cod. AIh. nrl. 202- . A. 1284-C. G. 1κ8 ipso contractu eonstituta suil sors minor illa, quae -C. P. 1839 C. N. 1823.
annuo pro entui respondeat, tune debitor, seu em- IJ Cod. Alb. art. 2010 et seqq. Et Ioe. eit. suarius ab annuo pro entu sol endo, et ab omni