Glossen und Scholien zur hesiodischen Theogonie mit Prolegomena

361쪽

φέρε δὴ καὶ παρεκβατικώτερον λεκτέον, δια τί ὁ Ζευς τοcis ιός κλίνεται. ὁτι μὲν ουν ετερόκλιτα πολλά εἰσιν ονο- ματα, ἔχεις τάχα μαθών, ω φίλος, ἐκ του Γδωρ υδατος εν ουν τῶν ετεροκλίτων ἐοικεν εἶναι καὶ τὸ Ζευς is ιός. ετερόκλιτα δὲ λέγομεν, ὁσα τῶν ονομάτων ἄλλας ἔχει ευ-

θείας και ἄλλας γενικάς, καὶ απλῶς ἐν ὁσοις ῆ διὰ συνήθειαν, ἡ διὰ διάλεκτον, ὴ διαστολῆς ἔνεκα τῆς προς ἄλλο τῶν ονομάτων, ου προς την ευθεῖαν ἡ γενικὴ ἀποδίδοται Ουδ' εὐίνης ἐστὶ γενική, ἀλλ' ἐτέρας μὲν γενικῆς ἡ ευ- θεῖα ευρίσκεται, ἐτέρας δ' ευθείας ἡ αποδοθεῖσα γενική.τοὐ γὰρ Ζευς oνόματος ὀφείλοντος κλιθῆναι τῆ εἰς bς γενικῆ, ῶς πάντα τὰ εἰς ευς ἔχει ονόματα, καὶ τῆς Θιός γενικῆς την εἰς') ις ευθεῖαν ἀπαιτου ς, ῶσπερ Q ἰνός

καὶ ρίς ρινός, ἀμφοτέρων ἡ χρῆσις ἐξέλιπε τῆς γενικῆς

καὶ τῆς ευθείας ' καὶ ἄλλα ἀντ αυτῶν εἰσήχθη διαστολῆς οιμαι ἔνεκα του δίς επιρρήματος ' ουτω γὰρ τάχα ἡ ευ- θεῖα του Aιὸς ἀπροεῖτο ἀποδοθῆναι, και δι αχρηστίαν τῆς Ζευὸς ἡ τῆς ζεὸς γενικῆς. καὶ πειδέτω σε τὸ χναντὶ του ἔμμψα' ἐπὶ μὲν του πρώτου προσώπου, I καιῆ γραφόμενον, ἐπὶ δε δευτέρου και τρίτου, i καὶ δίφθογγον' ἄλλων γὰρ και ἄλλων θεμάτων ἔντα ταυτα, δμως εἰς ν αυτὸν εισελθόντα χρόνον, ἄλλην καὶ ἄλλην γραφὴν ἀσπάζεται, τὴν ἐξ ων εἰσι θεμάτων διαφορὰν υπεμ- φαίνοντα. ἔστι δὲ καὶ ἄλλην αἰτίαν ἀποδουναί σοι τῆς εἰρημένης κλίσεως, ου γραμματικήν, αλλὰ φιλόσοφον ἴσως καὶ μηλοτέραν ' ὁ Ζευς τοὐ Aιός κλίνεται, δηλουμένου πάντως ἡμῖν, ώς ουτός τε ζωή ἐστι, καὶ δι' αυτος ζῶσι τὰ ζῶντα, καὶ τὰ ἔντα απλῶς δι' αυτου τὁ εἶναι εLληχεν ἄκουε γὰρ του 'Oρφέως ἐν τῶ λεγομένω κρατῆρι τάδε σοι λέγοντος' ἐστι δὴ πάντων αρχὴ Ζευς. Ζευς γὰρ ἔδωκε ωά τ' ἐγέννησεν, καὶ Ζῆν αυτὸν καλέουσι, καὶ ista et ξδ', ὁτι δὴ διὰ τομον ἄπαντα τέτυκται.εις δὲ πατὴρ ουτος πάντων, θηρῶν τε βροτῶν τε.

362쪽

220. τόσσ ον ἐνερθ' υπὸ γῆς. ἀλλὰ ταλα μεν ουτως ἐχέτωσαν ' ἐπι δε τὰ εξῆς χειραγωγητέον τον λόγον, τίς τεό χάλκεος ἄκμων φιλοσοφητέον, καὶ τί βούλεται παρὰ τῶποιητῆ τοτόσσον ἐνερθ' υπὁ γ ς, ὁσον ουρανός εστ απὸ γαίης,

58s και τ'ἄλλα κατίδωμεν ώς οἷόν τε ἀκολούθως. των διαστάσεων μείζων λέγεται ἡ τοs ἄνω και του κάτω ' εντευθεν γὰρ και τὰ ἐναντία καὶ πάντα τὰ κατὰ πολύ ἀλλήλων διεστηκότα λέγεται διεστηκέναι, ως 'Αριστοτέλης φησί.την ἐν τῶ παντὶ οὐν διάστασιν υπαινιττόμενος καὶ m&δος, καὶ μάλιστα την μείζονα, τοῖς παροὐσιν επεσι κέχρη- ται ' τόσσον γὰρ ἔνερθ' υπὸ γαίης, ὁσον ουρανός ἐσταπὸ γαίης. εἰ γὰρ διαμετρῆσαι θέλει τις την του Ουρα-νοὐ διάστασιν απὁ τῆς γ ς, τοσαύτην ευρήσει πάντως, ἴσην και ἀπὸ τῆς γῆς ἄχρι του δοκουντος κάτω ημισφαιρίου. σφαιρικοὐ γὰρ τοὐ παντὸς δεδειγμένου καὶ την κύκλω κίνησιν τοὐ Ουρανοὐ κινουμενου, ετι δε τῆς γῆς κέντρου λόγον ἐχούσης πρὸς το παν, ευλόγως ἰσοδιάστατον λέγεται τὸ ἄνω ζμισφαίριον τοὐ Ουραν ὐ ἀπό τῆς γῆς και τὸ λεγόμενον κάτω ' αἱ γὰρ ἀπό τοὐ κέντρου πρὸς την περιφέρειαν ἐκβαλλόμεναι ευθεῖαι, ἴσαι ἀλλήλαις εἰσί, καθὰ ) τοῖς γεωμέτραις δοκεῖ o δὴ κάτω ζμισφαίριον ἐοικε λέγειν Tάρταρον ἐερόεντα, εἰς δν ἀποπέμπονται οἱ Tιτῆνες καὶ γὰρ αἱ ἄνωθεν ημῶν ἐπιπολάζουσαι αναθυμιάσεις ξηραὶ ἐν θέρει, αἱ μεν διαλυθεῖσαι πάντη, αἱ δὲ υπὸ γῆν καταχθεῖσαι καὶ απλῶς ἄλλοις καὶ ἄλλοις διασκεδασθεῖσαι μέρεσι τοὐ κόσμου, ἀπηλάθησαν, ως και

ἀνωτέρω ἐδήλου ὁ Ησίοδος λέγων

προπάροιθεν ' περίδων λιγυφώνων

- γὰρ ξηρὰ αναθυμίασις ῆ τε κούφη και ευπετὴς τον ἄνω τόπον ζητεῖ φύσει' ἄνω δέ ἐστι και τό -ὁ γῆν ημι αὐριον, καν ἡ συνήθεια τοὐτο κάτω καλῆ. Ἀρταρον Ουνῆερόεντα δοκεῖ μοι λέγειν ὁ παρὼν ποιητὴς τὸ -ὁ γῆν

ημισφαίριον, ἐν ω και ταραχαί τινες γίνονται υπὸ τῶν ἐν αυτῶ πελαγυσῶν αναθυμιάσεων. δι ἀντιπερίστασιν

363쪽

πάντως των ἐν τῶ ἄνω ἡμισφαιρίω. ακμων δὲ χάλκεος ἄν εἴη η ἀπῖ του μέσου προς την περιφέρειαν Toc ου- ρανου νοουμενη ευθεῖα, ητις καὶ ἴση ἐστί. λέγεται δέ, ὁτι ποτε ὁ του Ἀφαίστου ακμων πεσὼν ἐκ του ουρανοὐεννέα νυχθήμερα ἐφέρετο ἄχρις ου τρ γν προσεπέλασε, καὶ αυθις ἄλλα τοσαὐτα, ως εἰς Ἀρταρον ῆλθεν ἐκεῖθεν. αἰνίττεται δὲ την ἴσην διάστασιν των του ουρανοῶ μερῶν ἀπο της γος, ῶς εἰρηται. 726. τον πέρι χάλκεον ἔρκος. ῶσπερ γὰρ εν τῶ 590ἄνω ημισφαιρίω ἐστι μεν ανωτέρω πάντων τῶν στοιχείων

το ὐπέκκαυμα, εἶτα ὁ αήρ, εἶτα τὸ Γδωρ, εἶτα ἡ γη,

b υτω και ἐν τῶ λοιπῶ εἴληχε τάξεως ημισφαιριω τα στοιχεῖα κατωτέρω γὰρ ώς προς ημῆς ἐστιν ὁ αἰθήρ, ἐν ωοι Tιτῆνες ἐναποκλείονται, δν αἰθέρα υπὸ γην καὶ Ἀρταρον ουδὲν ἄτοπον οἴεσθαι. εἶτα περὶ αυτὸν ἐλήλαται

χάλκεον ἔρκος , ῆγουν ὁ αήρ' χάλκεον γὰρ καλεῖ αυτὸν διὰ τὸ διηχὲς και ευηχον, ἡ περὶ δὲ νοεῖν δίδωσιν ἡμῖν

τὸ τῆς θέσεως τῶν στοιχείων σχῆμ' σφαιρικὰ γὰρ καὶ αὐτὰ διὰ τὸ την γην εἶναι τοιαυτην καὶ τὸν Ουρανόν. 732. τοῖς Ουκ ἐξιτόν ἐστι. ευλόγως δὲ ὁ Ποσειδῶν ἐπιτίθησι θυρας τοῖς Πτῶσι χαλκείας ' τῆς γὰρ ὐγρῆς καὶ ψυχρῶς ἀναθυμιάσεως ἐπιπολαζουσης ἐν τῶ υπὲρ ημῆς ὰέρι, αἱ ξηραὶ αναθυμιάσεις κεκώλυνται ἀνιέναι διὰ τοὐτοιουτου ἀέρος τεῖχος δὲ νοητέον διεῖργον ἀμφοτέροις' την γῆν. σημειωτέον δέ, τί ποτέ ἐστιν ὁ καλούμενος αρταρος κατά γε τέως την ἐμὴν αγροικίαν τὸ υπὸ γῆν καλούμενον ὐπέκκαυμα, ἐν ω συνίστασθαι εἴλογον ) ξηρὰς αναθυμιάσεις ' Ἀρταρον δὲ αυτὸ προσηγόρευσεν ἡ Ἐλληνικὴ αυτονομία ἀπὸ τοὐ ταραχάς τινας ἐν αυτῶ γίνεσθαι τῶν τοιουτων αναθυμιάσεων ' ζητοίσι γὰρ OI- ἀνιέναι περι τὸ υπὲρ ἡμισφαίριον ' διὰ τοsτο βοαι καὶ ψόφοι ἄσημοι και παλμοι καὶ ἄλλ' ἄττα τοιαλα ἐκεῖ γίνεται. οὐχώς μη γινομένων δὲ καὶ περι τὸ ἄνω ημισφαίριον καὶ

τὸν αἰθέρα τῶν τοιουτων παθημάτων καλεῖται μόνος ἐκεῖ-

364쪽

νος Ἀρταρος, ἀλλ' ἔτι περ Ουκ ἐν ἰδιον ἔνομα αὐτῶ θεῖναι. διὰ τοὐτο ἔδοξε τοῖς παλαιοῖς ουτως αυτὸ ὀνοματοθετῆσαι ' διαφόροις γὰρ οὐσι τοῖς ἡμισφαιρίοις διάφορα καὶ τα ονόματα τέθειται ' τὸ μεν υπὸ σελήνην αἰθὴρ καλούμενον ἡ υπέκκαυμα. ἐν ω ἡ του πυρὸς φυσις ἐστί eὁ δ' υπὸ γην, Ἀρταρος ).5s1 736. ἔνθα δὲ γης δνοφερῆς. διὰ τούτων τῶν ἐπῶν

την του Ἀρτάρου τάξιν αἰνίττεται o παρῶν ποιητὴς καὶ τῶν λοιπῶν στοιχείων τῶν ἐν τῶ καλουμένω κάτω ἡμισφαιρίω πηγὰς μεν γὰρ πάντων εξῆς καὶ τὰ πέρατα εἶναί φησι τὰς ἐν τοῖς οἰκείοις τόποις μονὰς παγίους καὶ τὰς υπ' ἀλλήλων και ἐν ἀλλήλοις περιοχὰς σφαιρικάς ' περατολαι γὰρ ἡ μεν γῆ υπὸ του υδατος, τοίτο δε υπὁ τοὐἀέρος. ἀργαλέα δε καὶ ευρώεντα ταῶτα καλεῖ και στυγηρὰ τοῖς θεοῖς, παρόσον αφανῆ εἰσιν ἡμῖν υπὸ γῆν γὰρ

κεκρύφαται. ἔτι δε καὶ τὸ υπὸ γῆν αἰνιττόμενος διάστημα ἄχρι τοὐ ημισφαιρίου ἐκείνου ἐπήνεγκε χάσμα μέγ', ουδέ κε πάντα τελεσφόρον εἰς ἐνιαυτὸν

αλλὰ ταλα μεν ωδέ πη ἐχέτω. περὶ δε τοὐ νυχθημερουεξῆς ἐοικε φιλοσοφεῖν, καν ου πάνυ ακριβέστατα καὶ ώς οι περὶ ταλα δεινοὶ διωχυρίζονται. ἔστι δὲ δμως ἐκ τῆς περὶ την σφαῖραν τοὐ παντὸς καταγραφῆς τους τε προπικοὐς κατιδεῖν κύκλους καὶ τον μεσημβρινὸν και τον ἰσημερινόν, ἔτι δὲ τον ζωδιακὸν και την τούτου λόξωσιν. ευφυέστατα δε καὶ περὶ τῆς ημέρας και τῆς νυκτὸς υπο- κεκαλυμμένα διέξεισι, καὶ ώς προσῆκε ποιητικῆ χάριτι. τὸ γὰρ παρεισάγειν δώματα τῆς νυκτὸς νεφέλαις υποκεκαλυμμένα καὶ ἔμπροσθεν αυτῶν ῖστασθαι τον υτλαντα βαστάζοντα τον Ουρανὸν καὶ ἀλλήλαις ἐντεμεν συναντῆν τηνημέραν καὶ τὴν νύκτα, καὶ ἀμείβεσθαι ἐτέραν ὐφ' ετέρας, χαριέντως πάντως τήν τε τῆς νυκτὸς φύσιν δηλοῖ, ἔτι στέρησις φωτός ἐστι τοs ηλιακos, καὶ ὁτι τῆ περὶ τον ἄξονα περιφορὰ τοὐ παντὸς ἐπιγίνεται, τοὐ μεν ἄνω ημέ- ρας ούσης ημισφαιρίου, ἐν ω ὁ ηλιος, κατιόντος κάτω,

365쪽

κἀκείνου του υπὸ γην ἀνιόντος' ουδέποτε γὰρ εἰς ταυτὸ

συντρέχουσιν ἄμα η τε στέρησις, καὶ τὸ Ου ἐστιν ἡ στέρησις ἡ γαρ νυξ τῆ ἀπουσία τῆς ημέρας γίνεται' καὶ εἰ ὁ ῆλιος υπὲρ γης ἐστιν, ἡμερα ἐστίν, εἰ δ' υπο γῆν, νυξ.

μεγαλεπιβολώτατα δε καὶ' τα περὶ τον 'Ἀτλαντα παραδέδοται τοῖς ποιηταῖς ) τον γαρ υτλαντα παρεισάγουσιν 692 ἔχειν τον Ουρανὸν και ἐρείδειν κεφαλῆ τε καὶ χείρεσινεστῶτα ἀστεμφῶς' ὁ γάρ τοι ἄξων ἀπὸ του κέντρου τουαροικου κύκλου διήκων δια μέσου ) τοὐ κέντρου τῆς

σφαιρας ἐως τοί κέντρου του μεσημβρινου κύκλου, συνέχει τον Ουρανὸν περὶ αυτὸν δινουμενον ' ἔδει γὰρ τοῖς κινουμένοις των σωμάτων και ακινητου τινός, ἐδράσεως καιστηριγμου ἔνεκα, ώς πολλάκις εῖρηται παρ' ημῶν ἄ τινα δὴ κέντρα, τὸ μεν τῆς του παντὸς σφαίρας ἐν μεσαιτάτω ῖν καὶ ώς συνεκτικώτερον, κεφαλὴν ὁ λόγος καλεῖ τα δὲ τῶν κύκλων των εἰρημένων, ώς οἱον υφηπλωμένης τινὁς ἐπ' αυτὰ δυνάμεως συνεκτικῆς ἀπό του ἐν μέσω κέντρου, και ώς παρεχόντων καὶ αυτῶν συνοχήν τινα τῶ παντὶ και ἐνέργειαν ἀεικινησίας, ἀτρέστως ὀνομάζειν ἐθέλει χελρας. υτλαντα δὲ τον ἄξονα προσαγορευουσι τάχα διὰ τὸ

καρτερώτατον εἶναι και γενναῖον τον πάντα Ουρανὀν ἐρείδοντα και συνέχοντα ' μήποτε δε διὰ του τοιουτου ονόματος παρεμφαίνουσι τὸ ἰσοδιάστατον του παντὁς Ουρα-νos ἀπὸ του τῆς σφαίρας κέντρου, ἐν ω ὁ ἄξων ἐμβέβληται ἀτάλαντος ἄν τις καὶ ἰσόρροπος, καὶ Oiμαι ἔτι καὶ Αρατος τοὐτο δηλοῖ λέγων 'αυτὰρ ὁτ' οὐκ oλιγον μετανίσσεται, ἀλλα μάλ' αἰεὶ ἄξων ) αἰεν ἄρηρεν. ἔχει δ' ἀτάλαντον ἀπάντη μεσσηγυς γαῖαν, περὶ δ' ουρανὸς αυτὸς ἀγινε καὶ χάλκεον δε μέγαν ουδὸν ἀκουστέον τον αέρα ' χάλκεον γὰρ αυτὸν καλεῖ διὰ τὸ διηχές, περι αυτὸν δε τον ἀέραῆ τε ἡμέρα καὶ ἡ νυξ ἐπιγίνονται, ἡ μὲν καταφωτίζουσα, ἡ δὲ ἐπιζοφουσα. σαφῶς δὲ τα εξῆς ἔχει τῶν ἐπῶν, και

I. τοῖς ποιηταῖς Ρar. ταῖς ποιη- διὰ του ἐν μέσω κέντρου Reinatus. τικαῖς Μουσας Trinc. s. Vinii. 3. ἄξων διιων Par. Trinc. Vin I. 2. διὰ μέσου του κέντρου Par. ἄξων αἰὲν Helasius G. Trinc. Vind. διὰ του κέντρου G

366쪽

οὐ δεῖ μακρηγορεῖν εν τούτοις. εἴρηται δε ανωτερω ἡμῖν καὶ περὶ του Κερβέρου. εἰ καὶ περὶ τῆς Στυγὁς προφθάσαντες εἴπομεν ἐκεῖ, ἀλλ' oυν γε πάλιν τον λόγον

ἀναλαβόντες δείξομεν ὀπως αυτῆς ἐμνήσθη ὁ Ἀσωδος,

καὶ τί βούλεται τὰ περὶ αυτῆς stυτῶ νει λεγόμενα. 775. ἔνθα δε ναιετάει. την Στύγα, φησί, κατοικεῖν χωρὶς τῶν ἄλλων θεῶν εν αδη εἰς δώματα πυκνὰ μεν καὶ ευ ἡρμοσμένα λίθοις καὶ πέτραις μακραῖς, κίοσι δὲαργαλέοις προς ουρανὀν ωτηριγμενα. δῆλον ουν ἐστινεντεὐθεν, ὁτι Στυγα λέγει νει τους σταλαγμους τῶν υδά- των καὶ τὰς ψεκάδας τὰς απὸ τῶν κάτω τόπων ἀναδιδομένας περὶ τον υπερ γης αέρα, καὶ ποιουσας ἶριν καὶ 593 Rερά τινα. ῶσπερ γὰρ απὸ του νύσσω νύξω νύξ, ουτως

απὸ του στάζω στάξω στάξ, καὶ τροπῆ του is εἰς υ Στυξ ἡ καταστάζουσα ἄνωθεν υγρὰ φύσις καὶ δροσερά, ῆτις ευλόγως θυγάτηρ λέγεται του ἀψορρόου 'Ωκεανοὐ ' μενούσης γὰρ τῆς γῆς ἐν τῶ μέσω, τὸ περὶ αυτὴν υγρὸν -ὁ τῶν ηλιακῶν ακτίνων καὶ -ὁ τῆς ἄλλης τῆς ἄνωθεν θερμότητος ἀτμιδούμενον φέρεται ἄνω ' τῆς δε θερμότητος ἀπολιπούσης ) τῆς ἀναγούσης αυτό, καὶ τῆς μεν διασκεδαννυμένης προς τον ἄνω τόπον, τῆς δε καὶ σβεννυμένης διὰ τὸ μετεωρίζεσθαι πορρώτερον ) εἰς τον υπὲρ γῆς αέρα, συνίσταται πάλιν ἡ ἀτμὶς ψυχομένη διά τε την ἀπόλειψιν του θερμοὐ, καὶ διὰ τον τόπον, καὶ γίνεται Γδωρ ἐξ ἀέρος

γενόμενον δὲ πάλιν φέρεται προς την γῆν. γίνεται δεκύκλος ουτος μιμούμενος τον του ἡλιου κύκλον' ἄμα γὰρ εκεῖνος εἰς τὰ πλάγια μεταβάλλει καὶ ουτος ἄνω καὶ κάτω διδ καὶ ἀψορρόον ωκεανὸν τὴν τοιαύτην υγρὰν ἀναθυμίασιν ἁνόμασεν ὁ ποιητής' ἀψορρόον μέν, διότι πάλιν καταρρέει εἰς γῆν ἀνελθουσα καὶ μετεωρισθεῖσα ' ωκεανὸν δε τάχα μεν καὶ ) διὰ τὸ ταχὐ τῆς αναγωγῆς καὶ αυ τῆς καταφορῆς εἰς τὴν γῆν, τάχα δε καὶ διὰ τὸ κυκλοτερῶς ἔχειν τὴν ἄνοδον καὶ τὴν κάθοδον τῆς εἰρημένης συστά-

I. ἀπολιπούσης Par. ἐπιχ. Trine. μετεωρίζεσθαι πορρωτέρω G. G. Vind. . 3. καὶ διὰ Par. διὰ Trino. I. 2. ἀρυεσθαι πορρώτερον Par. vincl. μερίζεσθαι πορρωτέρω Τrinc. Vand. Disi tiroci ny Corale

367쪽

σεως καὶ ενδελεχῶς τολο γίνεσθαι ὀφείλειν κατά γε την τάξιν. ὁ γὰρ ἄνεισιν πρὸν εἰς τον υπερ γης τόπον, τοsτο κατιέναι πάλιν εἴλογον ' διὰ καὶ 'Αριστοτέλης, εἴτ' ἐντεόθεν ὁδηγηθείς, εἴτε καὶ σφετερισάμενος απὸ τοs παρόντος πom-τοὐ τὰ περὶ ἔμβρων καὶ χαλαζῶν καὶ αναθυμιάσεων τάδε φησὶν ἐν τῶ πρώτω των μετεώρων ,,δεῖ δε νοῆσαι τοὐ- τον ἁσπερ ποταμὸν βέοντα κύκλω ἄνω καὶ κάτω, κοινὸν

ἀέρος καὶ υδατος ' πλησίον μεν γὰρ ἔντος τοs ἡλίου ὁ τῆς ἀτμίδος ἄνωθεν ρεῖ ποταμός, ἀφισταμενου δε ὁ τοὐυδατος ρεῖ κάτω. ἄστ' εἴπερ ἐνίττοντο τον ἀκεανὸν οἱ πρότεροι, τάχ' ἀν τομον τον ποταμὸν λέγοιεν τον κυκλωρέοντα περὶ την γῆν. τὰ δε τῆς Στυγὸς δώματα κατηρεφέα μὲν υπὸ μακρῶν πετρῶν παραδίδονται καὶ υπὸ κιόνων μετεωριζόμενα μακρῶν ἄχρι καὶ ) τοὐ ουρανοῶ, διὰ bs4τὀ εκ πετρῶν μὰλλον καταρρεειν τὰ υδατα καὶ ε-εὐθεν ἀναδίδοσθαι την εἰρημενην ἀναθυμίασιν καὶ προς Ουρανὸν ἀνάγεσθαι, καὶ ποιεῖν νεφη καὶ ὀμβρους καὶ Oμίχλην καὶ χάλαζαν. τον γὰρ μεταξὐ τῆς γῆς και τοὐ καλουμενου αἰθερος τόπον πληροῖ διαφόρων παθημάτων ἡ ἀναδιδο

μένη ἀτμίς.

780. παῶρα δε Θαυμαντος θυγάτηρ. διὰ τούτων των επῶν καὶ τῶν εξῆς ἔοικε φιλοσοφεῖν περὶ Ἱριδος Ουκἐπιστημονικώτατα ) δέ, ουδε πάντως ακριβῶς, καθὼς καὶ ὁ Ἀριστοτέλης εποίησεν εν τῶ τρίτω τῶν μετεώρων, ἀλλ' ὁσον προσῆκε ποιητὴ ἀνδρὶ και ἀρχα- σοφῶ διὸ καὶ εἴ τι φαίνεται ἀπάδων τos αληθοῶς, συγχωρητεον αὐτῶ διὰ τqν αρχαιότητα, ου μόνον ενταμα, αλλὰ και ἐν ἄλλοις.

χάρις δ' οὐν δμως εἰπόντι τῶ ἀνδρὶ καὶ ὁδηγήσαντι τοὐς μετ' αυτόν. ὀλιγάκις, φησίν, ἡ δεις ἀναστρέφεται περὶ

την θάλασσαν καὶ ἄνωθεν τῶν νώτων αυτῆς φαίνεται,

καὶ 3ταν οι ἐρίζωσι ) προς ἀλλήλους, ὁταν μάχη τις ἐν τοῖς στοιχείοις ἐστί ταλα γὰρ θεοὐς νει καλεῖ), τότε

1. ἄrρι καὶ P . ἄχρι Τ c. s. Vind. 2. ἐπιστημοικώτατως δὲ Thinc. Vind. ἐπιστημονικώτατα Ρ . G. δε f. PM. πάντως eodd. πάνυ G. 3. ἐρίζωσι Ρω. ἐρίζουσι Trine. G. Vind. τὶ - τὶ - τὶ Par. τό - - - τὸ Trino. G. Vind.

368쪽

φαίνεται ἡ Ιρις ἐν τοῖς μετεώροις, και πέμπεται παρὰ του Θιὸς αγγελος τῆς του κόσμου συστάσεως. χρυσέην δε προχοὴν και πολυώνυμον υδωρ ἀκουστέον, τε χρυσί- ζον τῆς Ἱριδος μερος και τὸ πολύχρουν αυτῆς, ὀπερ ἐξυδατος ἐχει την σύστασιν ψεκάζοντος τι μεν γὰρ αυτῆς φοινικουν λέγεται, τι δε πράσινον, τὶ δὲ ἀλουργόν' διὸ και πολυώνυμον υδωρ αὐτὴν ὁ παρὼν ποιητὴς ονομάζει.

ἀναδίδοται δὲ τοὐτο ἐκ πετρῶν ἡλιβάτων καὶ απὁ θαλάττης και απὸ γῆς, διὰ νυκτα μέλαιναν, ἡ ἀοράτως καὶ ἀνεπαισθήτως ἡμῖν, ἡ μάλιστα νυκτὸς δια τό την σελήνην ἀνάγειν ταῖς ἐαυτῆς ἀκτῖσι την δίυγρον ἀτμίδα.

790. εννέα μὲν περι γῆν τε καὶ ε υρέα - προ ρέει.τοιαλα-) τα ἔπη τοιαύτην ἔχει την ἔννοιαν, δίπς ἀργυρέης εἱλιγμένος εἰς ἄλα πίπτει, ώς Ουχ ώσαύτως από τε τῆς .γῆς και τῆς θαλάσσης οἰητέον ἀνάγεσθαι ἀναθυμίασιν περὶ τον υπὲρ γῆς αέρα. ὁση ἄνεισιν απὸ τῶν πετρῶν καὶ τῶν καταρρεόντων ἐξ αυτῶν υδάτων' ἀλλ' 6s5 ἐκεῖθεν μεν διὰ τὁ ἐφηπλῶσθαι ) την θάλασσαν και τους ποταμούς προχεῖσθαι, ἐνναπλάσιος ἄνεισιν ἡ ἀναθυμίασις 'εντεμεν δε απὸ τῶν κρηνῶν καὶ τῶν ἐν σπηλαίοις υδά- των ἐνναπλάσιος καὶ ὐλίγη ἡρμήνευσαν δέ τινες τὰ ἔπη ταυτα Ουτως, ώς διὰ τουτων περὶ του σχήματος τῆς Ἱριδος διαλαμβάνει. εἰ γὰρ καὶ Ἀριστοτέλης δείκνυσιν ἐν τῶ τρίτω τῶν μετεώρων, ώς ουτε κύκλος ἐστὶν Ουτε μεῖζον

ἡμικυκλίου τό τῆς Ἱριδος σχῆμα, ἀλλ' ἡ ἡμικυκλιον ἡ

ἐλαττον ἡμικυκλίου. ἀλλ' ουν φασιν ἔνιοι, ώς μεῖζον ἡμικυκλίου πολλῶ τολο εἶναι, τον παρόντα ποιητὴν μάρτυρα ἐπάγοντες ' λέγει γάρ, ώς εἰ τις νοήσει κύκλον, και εἰς δέκα τμήματα αυτὸν τέμη, τὰ μὲν ἐννέα υπὲρ γῆς ἔσονται, τὸ δε ῖν τμῆμα υπὸ γῆν. μεταρρυθμίζουσι δε τὸν λέξιν, καὶ τὁ ἐκ πέτρης προρέει ἀντι του -ὁ πέτραν καὶ υπὁ γῆν κρύπτεται ἀξιοὐσι λέγειν.

369쪽

792. μέγα π ῆ μα θνητοῖσι. ἐντευθεν απ' αλλης αρ- χης τα περὶ τους ἐπιόρκους συμβαίνοντα καταλεγει δεικνυς ἡμῖν, ὁπόσον κακόν ἐστι το επιορκεῖν και τὸ Α) ψευδεσθαι. χρὴ γαρ στίξαντας τελείαν εἰς τὸ προρέει καὶ ἐξης απ' αλλης αρχῆς ἀκουσαι, μικωτέρως ἡμῖν τον νουν ρυθμίζοντα καὶ προς τό εὐσεβέστερον μετάγοντα. ,, μέγα πῆμα θνητοῖσιν oς κε την ἐπίορκον ἀπολείψας ἐπομόσση. την Ἀριδα λέγει ὴ την Στυγα μέγα πῆμα τοῖς ἐπιόρκοις εἶναι' εἰ γαρ ψευδῶς τις ἐπ' αυτὴν ὁμόσει. σπονδας πρότερον ποιησάμενος καὶ συνθεσίας μολο γαρ δηλοῖ διατου ἀπολείψας) κεῖται ἄταφος μέχρι πολλου, ἐπειδαν )τεθναίη ' εἰ δε και ζώη, ακοινώνητος τυγχάνει καὶ τροφῆς

και πόσεως καὶ Ουδενὶ προσιτός ἐστιν εἰς τράπεζαν. αλλά τε κεῖται ἀνάπνευστος και ἄναυδος στρωτοῖς ἐν λεχέεσσι, παραφρονῶν ἔστιν ἔτε και Ουχ υπνώττων, ἀλλα κατεχόμενος κάρω, και ἐπιπολὴ ἐταζόμενος υπὸ των Ἐρινύων καὶ μακρονοσῶν, ειθ' ἴστερον πάλιν ἰώμενος και ανακτώ-

πρόνοια, και Ουκ ἀπογινώσκειν τέλειον μ) παρασκευάζει τους 696ευσεβουντας, δι' ων σοφῶς ) την ἐαυτῆς προμήθειαν δείκνυσι. μαρτυρεῖ δέ μου τῶ λόγω ὁ του Ἀγαμέμνονος υρέστης, καὶ εἴ τις ἄλλος τοῖς αυτοῖς ἀτοπήμασιν ἔνοχος γέγονε. τί δὲ δη ποτε εἰς την Στυγα ὀμνυειν τους θεους λέγεται , ἐμοὶ δοκεῖ, ως δηλουται δια τούτου ἡμῖν, ὁτι στυγοὐνται υπὸ θεῶν οι ὀμνυοντες καὶ υπ' ανθρώπων, ῶσπερ δὴ ανωτέρω προείρηται, ὴ ἔτι πρεσβυτερον ον τῶν ἄλλων στοιχείων τὸ ἴδωρ κατά τε Hσίοδον καὶ ἐνίους

τῶν παλαιῶν, εἰκότως εἰς ὁρκον αυτοῖς προυκειτο.

5. τοῖον ἄρ' ορκον ἔθεντο θεοί. ἡ γουν δια

370쪽

τἰ πρεσβύτερον εἶναι τὸ υδωρ εἰς ορκον αυτοῖς παρελαμβάνετο, ἡ δια τὸ πολύχρηστον καὶ πολλὰς ἔχειν ἐνεργείας, ἡ Σαύγα δοκεῖ λέγειν τὸ καταρρέον υδωρ ἀπὸ τῆς Ἱριδος διαλυομενης ήδη καὶ σκεδαννυμένης υπὸ των του ἡλίουακτίνων και υπὸ τῆς ομίχλης, ώσανεὶ τοὐτο παιδευοντος ημῆς του λόγου, ώς ἄρα διαλυθείη ὁ τὸν ορκον παρα- θραύσων Ουτως, ῶς διαλύεται και διασκεδάννυται ἡ καταρρέουσα τῆς Ἱριδος δρόσος ἡ φεκανώδει. 817. Βριάρεών γε μεν ῆυν ἐόντα. τὸν δε Βριάρεων ὁ Ποσειδῶν ποιεῖται γαμβρὸν και δίδωσιν αυτῶ την μοπόλειαν, παρόσον ἡ τῶν κυμάτων κίνησις ἔστιν ὀτε σφοδροτέρα γίνεται και βριαρωτέρα υπὁ πνευμάτων, οἷον αυτῆ συνερχομένων. 820. αυτ ὰρ ἐπεὶ Τιτῆνας. μαὰ δε τὸ τους Πτῶνας ὁ του Aιὸς καταβληθῆναι εἰς Ἀρταρον ὁ Τυφωευς ἐκ τῆς γῆς νεώτερος παραδίδοται γεννηθῆναι, συνελθουσης τῶ Ἀρτάρω, και τα εξῆς τῶν επῶν ἔντος γὰρ μετὰ τὸ ἀπελαθῆναι του περι ημῆς ἀερος τὴν ἀτμιδώδη πῶσαν ἀναθυμίασιν, και υπὁ γην ἐμβληθῆναι καὶ τῶ λεγομένω

κάτω ημισφαιρίω προσπελάσαι, επιγίνονται, καθὼς οἴεται ὁ παρών ποιητής, τυφῶνες καὶ ἐκνεφίαι δεινοί, κλονουντες τὴν γῆν καὶ ἐκδειματοειτες ημῆς ταῖς ἀτάκτοις αυτῶν ὁρμαῖς καὶ ἐκκυκῶντες Ου γῆν μόνον, ἀλλα μικροὐ δεῖν καὶ τὸν ἄπαντα κόσμον σπαράσσοντες ' διὸ καὶ ώς τοιαῶτα ἐνεργουντες, εἰκότως εκατογκέφαλοι λεγονται καὶ πολύχειρες καὶ πολύφωνοι, ποτὲ μεν ώς λέοντες ωρυόμενοι, ἄλλοτε δε ώς ταῶγι μυκώμενοι, ποτὲ δε ώς κύνες ἀναιδῶς ὐλακτοὐντες. ἔστι δὲ ὁ τυφὼν πνεὐμα παχύτερον νέφε-597 σιν ) ἀποκεκλεισμένον καὶ διὰ τὴν αντίκρουσιν τῆς δίνης ἐπὶ γῆς φερομένην ἔχον τὴν ελικα, συγκατάγουσαν τὀ νέφος μὴ δυναμένην ἀπολυθῆναι. ὁπου δὲ κατ ευθυωρίαν ἐκπνεῖ, ἐνταὐθα τῶ πνευματι κινεῖ καὶ τῆ κύκλω κινήσει στρέφει καὶ αναφέρει ω ὰν προσπέση βιαζόμενον. αλλὰ τοὐτο τὸ ενοχλοῶν παχὐ πνεῶμα κατασπασθὲν και λεπτο μερέστερον εαυτοὐ γεγονὸς τῆ ἐκπυρώσει, καὶ τόν αέρα