장음표시 사용
101쪽
tum, gitur omnium mediorum; sed v-- Mum medium necessario requisitum ad viuionem istorum extremorum est ostensio sinis .isetur Sc. Piobatio minoris. Si
si necessaria connexio voluntatis ad sinem est licui principaliter agentis adipsum obiectum, cito quod agit; sed cui supra dictum est necessitas ad agendum no, potest esse in principat: agente , nisi per illud, quo formaliter agit ue voluntas au tem se ipsa agit, ergo in ipsam et est ipsa
necessitas ad agendum circa obiectum; ripatet ergo prima minor. Probatur mi
Dior pro simili sic. Agens principale print cipaliter nullo necessario agit, nisi quo. Principaliter agit, alioquin illo necessa-2rio ageret, quo impossibile est ipsum a- , sere, non autem principaliter agit,nisi illo, qηod est sibi ratio formalis agendi. t sola- Haec confirmatio videtur exclude f' re quandam respontione ita, quae daretur ad rationem principalem de necessitate . simpliciter dc conditio nata ; nam illa probat, quod si voluntas etiam sine osten- . se fruitur necessarib , quod lioc est pro--pter proprias r times illorum extremorum , quae eR se habent connexionem necessariam sergo illa non dependet ab aliquo alio ab extremis , ct ita est absolu-.ta , ct fi extremorum inter se , ergo omnium mediorum in suo ordine erit convexionecessaria. Rςspondetur, quod mino e prima est salsis, nisi intelligatur de ne cessItate conditionata, hoc est, quod supposita intellectione necessitas stuendi sesu Mur, quae est ne essitas secundu quid, ita dependens ab illa ostensione,illa inquam est ex tura extremorum,quod est breuiter dicere , extremorum est necessaria connexio,si ostensio praecedati sed illa minor probati rae nςcessitate absoluta ex natura extremorum. Ideo ad probationem illius respondeo, Ad minorem dico .cu6d id agente principali simpliciter me cessario agete, nihil est quo necessa tibagit, nec etiam requis tum ad necessarida ere, nisi tantum illud, quo principali- Ter agit , quia in simplicitet necessarib age te tota ratio necessitatu est in ipso, per illud, secundum quod est agens:sed in a- metite principaliter necessario secundum quid, siue conditionaliter, non est illud sufficiens ratio necessario agendi, quod est ratio agendi, sed requiritur aliud , a quo dependet ista necessitas,quia non esta sola ratione agentis. Negatur igitur minor secunda , quia.non per illud solum, quo aSens Prinxi paliter agit, per hoc est
necessitas conditio nata in agendo, sed
per illud cu alio pr Dpposio. Ad probationem secundae minoris dico, Quod an hoc, quod est necessario agere, duo includuntur, S respectu agere est dare unum quo , scilicet rationem formalem agendi in princi Pali agente; respectu autem necessitatis non est illa sola ratio, sed cum hoc aliud prssuppositum. Ad formam igitur .ico, quod non est concedendum, quod
aliquid ut, quo nςces Iario formaliter agit, sed ad nec elsitatem illam requiritur, ci illud quo agit , de illud aliud pri suppositu
quo ii si agit: sed quia in propolito, a quo dependet necessitas,abeo dependet & actio,& quo agit, eo agit aliquo modo agedi necessario, vel contingeteri ideo ad probationem secundae minoris aliter dici potest, Qu6d illud, quo est activum,non est illud, quo ipsum necessario agit, nisi alio praesuppo filo, & tunc est quo necessario agit alio praesupposito. Otra illam resposonem arguitur sic. In primo instanti naturae eli actio praeuia, in secundo est actio principalis agentis; intro tunc,in illo secundo instanti qualiter principale agens agiti Si contingenter, habetur propolitu;
Si necessario , cum tunc pricis e per propriam Urinam agat, dc quia principaliter,
ct qui, ipsum primum nullo modo libero est ratio age di, sequit ut tune,quod sorma suasi tunc necessaria ratio age di, sed boc non est nisi ex determinatione torni et ad obiectum,&actionem in obieci um, ergo extrema ex natura sua habent neces Iariam connexionem; igitur & ad media necessaria. Item. Nihil iacit ad agere illud, quod ponitur sub conditione,quia nec ab illo de pedet atere, ergo nec ad necessari δagere; ergo si ista necessitas est ex ista coisditione, erit sque simpliciter. Respondetur ad primum istorum , Qubdin secundo ligno naturae principale: ages agit ne cessario non simpliciter, sed secundum quid, scili et alio praesupposito. Contra. Quod quando agens necessario agit, si minpliciter ne essarid agit quia contingenter& necessario determinantia re pro tuca quando causa anἰt, generans enim necessario venerat , licet praesupponat alteratione in . quantum est ex sua sorma activa i ct tunc vltra sic, simpliciter neces
102쪽
lario, quantum est ex sua forma determi natur ad omne medium necessarium, α in illud necessario tendit, quantum po test, & quando potest; necessario ergo vult intellectionem tibi pr sentialiter, ut
obiectum cognitum. itiitanis Pro conclusione negatiua istius articu 3 ad parte ii arguitur sic. Omne agens necessarionesentem de necessitate agit secudum ultimum ius - potentiae , quia sicut non est in potestate eius actio , ita nec intentio eius , ergo nec modus agendi, scilicet intense , vel non intense agere; ergo voluntas de necessitate volet finem intentissi ine,&quatum potest, cuius oppositum experimur. Conceditur eonclusio, quando est aeq aalis apprehensio , Sc nihil retrahens. - Item . Potentia libera per participatio nem non magis tendit in obiectum per sectum , quam in aliud obiectum , ergo nec potentia libera per euentiam; non autem est ditie renita inter snem volitum Ze alia volita', nili ex parte persectionis obiecti. Antecedens patet , Quia visus , qui est potentia libera per partici-Pationem , quatenus actus eius sub eli imperio voluntatis , non necessario magis videt pulcherrimum, quam minus Pul chrum ; ideo ab utroque equaliterauertitur, & utrunque eque contingenter videt . s r Ad istam rationem responde tur. Quo J maior est vera de potentia cognatiui libera per participationem , quia talis non magis tendit in obiectum per sectum , quam in aliud, sed non est vera de appetitiua tendente in obiectum apprehensum a sua cognitiva, magis enim npcessariδ puli herrimum visum delectat appetitum visi uum , quam minus pul-ebrum : Et si ille appetitus aliquo actu e
licito posset se in illud visum serre. magi
necessario ferretur, quam in minus pul-λ- chra in visum. Item ad principale. Rux-cunque.pi tentia circa obiectum persectis
suria in presentatum nece statio operatur. necessario circa idem continuat operatio
nim , qnantum potest , sed voluntas circa finem ultimum necessariis operatur, quae est obiectum persectissimum , ergo
necessario continuat operationem , quant lim potest: cuius contrarium experimur,
Quia voluntas auertit intellectum a con-i sideratione finis olli mi, sicut aliora. Ma- i. F. i ior probatur S primo sic . Eadem est ra- latio necessariis operandi, de necessari h con
sinuandi operationem; si fimpliciter, sim, pliciter; si quando potest, quando potest. Secundo sic. In appetitu sensitivo hoc videmus, Sc in intellectu ; in voluntate autem videtur verisiimum , quia iri sa no cessat ex se agere circa aliquod o lectum, nisi vertendo se ad aliud, vel persectius , vel magis conueniens, vel ad quod magis determinatur, vel inclinatur, quod impedit illam operari simul circa aliud : Sed finis vltimus est obiectum perfectissimum , Sc conuenientiis imum , ad ipsum soId in necessitatur, ad ipsum solii inclinatur, dc in ipso maxime delectatur, & volitio eius istat cum volitione cuiuscunque alterius: ergo,&c. Item. Quidquid necessatio agit posita aliqua actione praevia , necessario determinat se ad illam , si potest; sed voluntas posita actione intellectus praeuia circa ultimum finε necessario tendit in illum; ergo necessario determinat intellectum, sicut ad eius apprehensionem. Vis huius rationis est , quia eadem est s.b a stunecessitas ad medium S ad extremum. nradictoria A. Quidquid non impeditum necessa - solvi o utio agito e cetiario tollit impedimentum. b., o
s potest. B, Aid luid necessario agit F si sicloula i
ta aliqua priuia actione, necessario deiceminat se ad ii Iam praeuiam , si potest. C, Agens principale quocunque posito se cundario, necessario asEs ex principio actium principali necessitatur. D, uidquid circa obiectum praesens necessario agit. necessario determinat se ad eius prς- sentiam , si potest. E, Si potentia principalis necessario operatur circa obiectum pissens . in ipsa potentia est ratio qua tum est eκ se . si . potest , vel quandocun- qtie potest necessario agendi circa illud. rF, Quicunque appcritus ii cessarid tendie in obiectum cognitum . necessario se determinat ad cogi, tronem eius . si potest. G, Quicunque appetitus in solum obiectum summum, Sc persectissimum apprehensu in necessario tendit . necessatio determinat se ad eius applehensionε, s p test H Quaecuq; potetia circa obiectii pee sectis,imu sibi presentatu. ct non circa aliud necessario operatur , necessario cimai de continuat operatione, quantu potest. Ι , Quaecunq; potetia Lirca obicctu praesens necessario quiescit, ad illud absens nα cessario mouetur,quantu est de se,causae-ium utriusq; eade est. Κ, Si extremi est sui
103쪽
plIc ter necessitas, vel quantum est de se
ad extremum, similis erit eius necessitas,
ad quodcuque medium simpli iter ne eia rarium. ta C facta maior sequitur. A se
se maior ad conclusionem negatiua istius articuli. LXI, sequitur E. G inseri intelligere, & velle iam posita nec effarib continuari, prima ex B, secunda ex Hiuiarunt, non posita necessario esse ponenda. Id inter istas verior apparet, quia uniuersaliter videtur eadem ratio nece sarib agendi, vel operandi, Sc necessario continuandi; si simplieiter, smpliciter;
si quando potest , quando potest. G ap-. Paret, quia in appetitu sentitino insensu de intellectu hoc videmus, tamen in voluntate verissima videtur, quia ipsa non cessat ex se agere circa aliquod obiectu.' nisi eonvertendo se ad illud , vel magis eo nueniens, vel perfectius, vel ad quod magis inclinatur, vel determinatur, quod impedit operari simul: Ied vltimus sinis est obiectum persectissimum, conuenieni. i tissimum, ad ipsum solum necessitatur,ad ipsum maxime inclinatur , in ipso maxi-' ine quietatur . de in ipso maxime delectat Nir, volitio illius me cum v olitione cuius' libet alterius. Tram; nae Pro conclusione negatiua istius artitur Dilata euli dicitur ad rationem , Quae est dene cessario continuando velle, luantum potest voluntas, Conceditur conclusio , de dicitur, quod nunquam cessat, nisi intel- Iectus saltem prius natura cessat considerare finem. Et si arguatur, quod vol-tas continuabit necessario, vel tenebit il- hid intelligere, quantum potest imperando , dicitur, quod non sequitur,quia non necessarib vult intellectionem, sicut vula
finem. Et ideo potest aliter argui, Quod
saltem voluntas nunquam auertet intel-
Iectum ab hac intellectione, vel cons deis ratione , quia voluntas necessario continuans , & ex se etiam in illud tendens nodes ruit illud imperando , a quo dependet. Dicitur, quod dum stat consideratio finis , stat eius velle, sed cum offertur a. iiud consule , eius consideratio imperatur a voluntate, Ac sic in directe, de aucris tit intellectum a eonsideratione finis, Serro tunc, pro quo auertitur, cessat prius natura consideratio, Se posternis natura volitici. Contra primam responsionem, quae est necessitas extremi ad extreme.
eadem est ad medium. Ad hoe dicitur: ut supra , Quot non est similis iidibit
da voluntatis ad intellectum , qualis est ad stiem . Contra secundam responsi nem arguitur, Quia nihil aliud est pers et ius, nec ad quod aeque , vel magis necessatio inciuietur, quam ad istuo, di e- etiam tum ultima volitio periactior, necessaria. dc persectioris, ct conuenientioris obiecti magis impedit volitionem obiecti minus talis, quam e conuerso. Item. Si obiectum est nece essario volitum, ergo eius velle est determinatius volendum , quam quodcunque aliud velle, igitur Icelus intelligere: Viraque conse quentia probatur, quia voluntas vule velle propter obiectum , idi intelligere propter veste. Item. Ad quod obiectum v oluntas est pronior, ad eius intelligere magis impellit. Ideo dicitur , Quod voluntas nunquam auertirintelleci uin, sed tantum phantasma occurrens, quod non est in potestate voluntatis e & ideo dicitur, quod bene voluntas continuat quatum potest , sed non potest, quando o eurrit aliud phantasma, quod non subest sibi, nec eius motio. Confirmatur. Invitellectus separatus iam per stabit in consideratione finis ultimi. Si volitione, licet sit quandoque alterius obiecti, quia bene stant simul. ContrI. Experimur , quod ita aibere vonuntas auertit intellectum, consideratione finis ad aliud ob tectum, scur de aliis obiectis. Item. Cum ultimus sinis si obiectum maxime motivum, di persectivum, intellectus semper staret in consideratione eius; si ergo non stet, hoc videtur propter imperium voluntatis auertentis . Dicitur ot bene
in hoc quod si finis esset obiectum in
se mouens, uri etiara in propcla specie, iq ibd verum esset,quia maxime moueret in ic autem secundum aliqlios, mouet illium in alio, quod magis natum est mouere ad se in se , qtiam ad altera: vel secundum te multa phantasmata simul mo
uent ad conceptum destriptionis erus ex tcommunibus, ideo minus mouet quam
alia sebiecta, propter duo'r Primum,quia difficile est liare in consideratione uni uersalis transcendentis, phantasma eisimi nouet magis ad speciem specialissimam, ideo atrit August. a. de trinit. Cu coeperis cogitare quid verita , statim obiicientis.phantasmatai secundum est, quia diss- citiua
104쪽
Resolutis: ellitii est simul uti illis multis comunibus ait descriptionem , quam singulis separatim. Contra istam responsionem armitur, quia saltem intellectus separatus semper cons deraret: Similiter ista responsio non valet secundum Henricum , qui ponit, quod po munius habere proprium coiceptum de Deo. Item pro conclusione negatiua istius articuli arguitur se. Damnatus apprehendit finem ultimum, si necessarid velit eu, aut igitur a more amicitiae, aut concupi scentiοῦ; non secundo modo, quia appre hendit eum , ut impossibile sibi; nec primo modo , quia talis fruitio est summe Tecta. Item. Si diligere necessarid ponarur posita intellectione practica, ct tamen est ibi summa' ratio recta, 3c meriti de eongruo, quia omnis alius actus vo Imitatis est acceptabilis , sicut & laudabilis non nisi virtute eiu igitur cum me Tito quocunque staret , quod voluntas necessa tib tequeretur νntellectionem practicam, quod est contra Anselmum. leconceptu Virg. cap. 4. Item. In necetas lato ad agendum ex se, siue quantum
potest agere, hon potest esse aliquis liahitus, sic enim posset inesse lapidi, qui simpliciter necessitatur ad descemlere, quan tum est e se; ergo in voluntate respectu
sinis nullMp'test esse habitus, nec acquisitus, nec etiam supernariaratis: Confir
Mamr de apqdisito qdia ille non genera xetur nisi eκ actu, sed tunc quando agit, est necessitata ail agendum in sensu diuisionis. Conceditur eonclusio de habitu
aequi sim . sed hoc non concordat dum
Philosopho , quia sapientia est habitus
supremus: Probatur etiam de habitu sui. pernaturali, quia ad quem actum nece iantatur respectu eius, non est capax alicuius habitus. Dicitur, Quod tion necessi latur nunc ad dilectionem finis in particulari , nee etiam clare vis in patria . nisi prius eleueturaphimum improbatur arti c. i. secundum attic. 4. Contra rationem poseam in statur , Q uia si ratio valerer, non
poneretur habitus in intellectu : Dico, quod non debet poni habitus inclinans. eg bene re 7ritur hibitus ollendes; qiri habitus noli potest poni in voluntate, nis vi tantum inclinans; ideo ratio bona est Η. Voluntate non de ἰMeliestu. Teneo igi ut quod' potest voluntas non velle sine ultimuim quocunque modo apprehcTum, mro
obscure siue elare, in uniuersali, siue Iaparticulari.
Est de ipso fruente , cui scilicet ut subie
T, R G VIT U R quod non Quia Ruitio est respectu si
nis , sed Deus non habet fine, ergo non competit sibi scui.' OPPONITUM. Deus amat se:&rioli amat se propter aliud, quia tu novieretur se, ergo fruitur se : Conseque nintia est plana , quia si amat se, aut viendo
tionem huius quaestionis praemitto quod
Ham exemplum, quomodo videlicet corpora diuertit no de quietantiir Ultimus e iii in terminus quietis grauiu corpora est centrum , huic autem centro tanqua tetmino ultimo adheret aliquod corpus graue per se & prin.o, puta Terra , Cuae non per naturam alterius corporis adnaret alicui, a quo participet grauitatem, Se
illam adhaesionem. . Aliquod autem corpus adhaeret centro immobiliter. & peede; non primo, quia adhaeret per grauitatem, SP ad lix sionem participatam a terra; per se tamen ad baeiet, quia per sormam intrinsecani; & firmiter, quia est quasi intrinsecum terrae , quae primo quiescit:. utpote lapides & metalla in visceribus terrae; S.talia licit non primo, tame perfecte quiescunt, quia persecte coniuncta sutit cereo mediate primo quiescente, cui sunt quasi perfecte unita. Aliquod coerus tertio modo adhaeret cetto mediante terra,cui unitur,sed inobiliter,&no firmiter; ut graue aliquod eritas in superficie terr si&lale, licet vere quiescat ad aliquod tempus, non tamen ita determinatur ad
105쪽
uitiem , scut corpus quiescens secuno modo. Quarto modo potest aliquod
corpus adhaerere uniformiter corpori pr
ximo,& respectu illius quiescere, Ic tamenon quiescere respectu uniuersi , si illud, cui proXimo ad hiret, non uniformiter adli aereat centro, verbi gratia, de homine iacente in naui. Et fi in potestate corporis esset seipsum quietare, ill ad corpus graue quod se ipsum finaliter quietaret in aliquo tali mobili , non autem incentro , nec mediate , nec immediate inordinate se quietaret, quia etsi, quan tum est ex se , quietaret se propter suam firmam adhaesionem tali corpori mobili, tamen non adlieret illi, cui secundum naturam suam adlisrere deberet, ut quieta
. Ad propos tum applicando,, corpo rii ponderi correspondet voluntas inspirituali trus; Ita enim corpus pondere sicut animus amore fertur, quocunque sertur , ut ait Augustin. Ii .de civit. cap. 28. Centrum ergo , quod eκ natura sui est ultimate quae latiuum , est sinis ultimus secundum vetitatem. Huic centro voluntas diuina primo , de per se, quia non participatione alicuius alterius a se immobiliter & necessario adhaeret: quia ipti volunta; non per habitum , nec per a ctum di fierentem a se , non in virtute aluuius caula superioris, persectit si me a-inat illud suininum bonum, &necessa ri 6. IVnde ait ille sapiens, Quod Deus et : Δ aes aera intellectualis, cuius centrum siri , Eri ubique est . & circunferentia nusquam. pedoclis. his ad propositu in dico, Quod friti, iliit dicit, nisi actum inhaerendi obiecto propter se , quem concomitatur delectationis quietatio , sue qui est ipsa' quietatio; hoc est, actus vltimate terminans potentiam , in quantum potentia se s quietati actu suo : ita quod de roterminRt ilone fiuitionis, si dicit actum, non vi detur esse , quod ipsa quietet potentiam, quantum est ex parte obiecti, sed quantum est ex parte potentis , obiecto propter se inhaerentu. Vel dicit delectationem , vel actu in inhaerendi propter se obiecto,quem concomitatur, &c. ' Dico ergo , quod voluntas diuini fruitur sinpliciter, εἰ necessario, S per se primo.
sicut dictum est supra qi aestione prima attic. r. huius distinct. Quod ratio sinis non est proprie ratio piabilis , sed ratio illius boni absoluti, cui conuenit ratio finis . Licet igitur Deus non sit finis sui, tamen respectu voluntatis suae eli illud obieci qm absolutum , cui nata est i si retere ratio finis , quia est tumulum bonum : non tamen potest sibi.compete ieratio sinis respectu sui, sicut nec respectu sui est finis, sed respectu omnium siti-bilium , qualia sunt bona ordinabilia ad aliud. si obiiciatur, Quomodo ergo Deus ebullita dicitur agere propter finem , A et iis mquod sit perioris agentis est superior finis Respondeo. Respectu nullius est cau e i. sa finalis aliqua, nisi respectu cuius est causa es sciens , quia causabias cause finalis est mouere em ciens ad agendum:
Dei igitur ines lectibilis nihil est causa sinalis ; sed illud primum dictum vulgatum debςt intelligi, quod agit propter finem effectus , non propter fini in sui . quia non est agens sui; smilitet seiundum dictum debet intelligi de fine e flectus, quia agens superius ordinat non se, sed effectum suum ad finem uniuersalio rem , vel saperiorem, S ita ille sint, si perior est agentis, non ut finis eius, sed ad quem ordinat illud, quod agit RTI CAELUM
Quia viator tantum habet ais tum desiderii respec u boni absentis, sed actus desideri, non eli actus fruitionis; cuius probatio est, quia dc si
derrum est actus concupiscentiae, si uitio autem est actus a mi ille ,ergo,&c.
quatuor sint Padus ut esistat ex superi ri articulo J atq; in primo gradu sit volst-tas diuina , certe in secudo gradu est voratas creata beata .que no primo sed Parthς Pado a Deo, per se tame, quia per forin= suam
106쪽
Diiti ructio I. Questio. 3 . Aruculas 3.
sdam intrinsecam , adhaeret firmiter huic bono i & hoe quia facta est quasi intrinseca voluntati primo quiescenti, quia in ius beneplacito semper manens. in te tio vero gradu est voluntas iusti viatoris,.
quae licet innitatur Quint voluntati, de media uie illa summo bono, in quo quiescit ipsa voluntas, tamen non firmitet adheret illi bono, vel beneplacito istius vo Iun. ratis, unde nunc adhaeret illi, nunc
auertitur ab illo bono. Sed hoc est quoddam dissimile in corporibus te iij meu bri, quia ibi manente forma, qua cor pus quiescit, potest ipsum non quiescere ; hic oportet formam, qira quiescit νdestrui sint ut cum auersone voluntatis 1 centro suo. Hoc posito dico, Qubd voluntas creata beata fruitur simpliciter, &perpetuo, Sc per se, sed non primi ; voluntas vero viatoris iusti fruitur simpliciter, dc per se , sed non immobiliter, ne
co . Quod preter actum desiderii, qui est
respectu non habiti, quo viator iustus appetit Deum actu coni upiscentiς, habet tullus alium actum amicitie voledo Deo
in se bene esse, & hic actus amicitiae est si uitio, non autem ille, qui est desiderit; de iste secundus proprie est Charitatis, non autem primus, qui est desideri , sicut dicetur libro tertio. ARTICVLVS 3.
RGUITVR quod non . η i. Quia noti innititur alicuit bono i inmobili, sed mobili. et
Lia ' go non quiescit, is per consequens non truitur : Antecedens ostendi vir, quia innititur creature, quae est mobilis, quia omnis creatura vatietati subie-oa est. r. Praeterea. Qise vult alium uti actu suo , non fruitur eoo sed peccator vult Deum uti actu suo , ergo non fruitur eo. Maior ostenditur, quia qui vult alium uti actu suo , iam non appretiat illum, ut animum bonum , ergo non fruitur illo: Minoe oit enditur, quia peccator vult es se actum suum , igitur Quit ipsum esse a
Deo , clina nillil possit esse nisi a Deo; Ac si hoc , igitur vult Deum uti illo , quia': gs utitur omni eo, quod est ab eo.
quaest. q. 3o Omnis humana peruersio est, quod etiam vitium vocatur, se uenis dis vii velle, atque utendis frui, ergo possibile est peccatorem frui utendis.
RESPONDEO. Secundum id quod dictum est de gradibus fiuitio
nis sane in quarto gradu est peccans ino taliter, qui licet quantum ςst ex parte actus voluntatis se quietantis, vehementer inti aereat alicui alii a Deo , ita quod nec mediante illo, nec immediate inhaereat Deo . tamen ex parte obiecti non
potest simpliciter quietarit Iino, sicut quiescens respectu nauis, &non respectu centri, non quiescit sina pliciter, quia non quiescit reipectu ultimi quie tantis
in uniuerso , ita voluntas quietans se,'
quantum potest, in aliquo obiecto alio a Deo , non simpliciter quietatur , quia non respectu linius, quod ultimate, Sepersectissime est in uniuerso quietatiuum voluntatis. Quod ei iam patet, quia ibi
voluntas nunquam satiatur , quantum
cunque sumiter se immergat in illud, propter se amando illud. Hoc posito di co , Quod voluntas peccantis mortali ter stultur simpliciter , quia quantum est ex parte voluntatis quietantis , seipsam quietaret, & se quietat in obiecto , qnod propter se amat , sed non limpliciter quietatur , quantum est eκ parte obiecti, nec irui illud requirit: sed quia obiectum non est de se quietati initum, sicut potentia actu suo se quietae in ipso , ideo est fruitio in ordinata. Sed tunc est dubitatio , Quo obiecto peccans
mortaliter inuitur, an icilicet actu suo, an obiecto sui actus Respondeo, quod communiter fruitur se ipso, quia obiectum a eius sui amat amore concupiscentiae, Seper consequens aliquid aliud amat amo
re amicitie. quia omnem amorem concu
piscentiae praecedit amor amicitiae r illia autem aliud est ipsemet, cui ut amato amore amicitiae appetit illud obiectum; unde no fruitur obiecto sui actus. nec per consequens ipso actu, super quem non oportet primo resiecti. Haec est sententia August. 14. de civit. capit. 23. Fecerunt itaque ciuitates duas amores duo , terre nam scilicet amor sui usque ad contem
107쪽
ptum Dei, caelestem vero amor Dei viaque ad contemptum sui; ergo prima ra- φ x ilii est, audit pec ans seu itur se.
mum potest exponi maior .quia inberens mobili non quiescit limpliciter, licet iii- quantum est e X parte sui , sic quietet se in illo: & ita concedenda est haec conclusio, qu bd peccans ni ortaliter non sinpliciter quietatur, licet quantum est ex parte ipsin s , sic actu suo se quietare volentis , vl: imare se quietet immobili. Si a datur, quod nihil fruitur , Dis simplicite equietetur in illo negandum est , sed oportet addere, nisi simpliciter quietetur,quatum est ex parte ipsi u actus, quo scilicet Rheret obiecto. Ecetiam quantum est ex rarte obiecti in stultione ordinata. Nec hic debet intelligi quietatio summa, quia
omnem quietatione in viae sequitur maior patrix , sed propter adium irreseribi Ieni ita acceptantem obiectum.
Ad secundum potest maior negari, Quia licet amore ordinato nullus fluat ut aliq i O . nili quo non vult aliquem uti, sed frui, tamen amore inordinato , bene potest quis frui, tuo non vult alium sui, sed tant dira vii, vel illud nullo modo amare δ scut patet de Zelotypia inordinata. Ad probationem inaioris potest dici, quod licet stilens appreti et seu ibile tanquam summuni bonum, non lamen vult illud ab omnibus sic appretiati, quando inordinate sic fruitur: non igitur sequitur, vult istud esse sum muria bonum , vel amat illud quasi suminum bonum , ergo vult alios sc amare illud. Aliter potest responderi negando maiorem. Aὸ probationem, cum dic itur,vult liuibile este, er-xo vult illud esse a Deo, non sequitur; nec sequitur etiam, vult illud esse a Deo, ergo vult Deum uti illo & causa desectus
tritisque consequentis est quia no oportet volentem antecedens velle cosequἔs, quando consequens non includitur per se in antecedente , sed lati Di sequitur per Iocum extrinsecum, ita est in Proposito.
Quia per August. ubi prius 23.quaest.q 3o. Et frui quidem
cibo, dc qualibet corporali vo-
luptate non adeo absurde existἱmantur de
alicui te i inhaerere propter se ipsam ; sed
bruta non habent amorem, quia non o-
Qubd appetitus sensi iuus , licet aliqua. litet alicui in hereat propter se, id est non propter alterum negatiue, quia non est eius referre ad aliud , non tanun contrarie, quia non appretiatur ebiectum , venon referibile ad aliud, ideo abusue dicitur frui propter non relationem non tamen proprie , quia non irre se tibi liter in- heret. Similitet nec amore inlisret, quia eius proprie non est amare : smiliter nee proprie inhaeret, qui avon se applicat obiecto aed quasi in s gitur vi obiecti, quia non ducit se. sed ducitur , secundum Dama se .libro. z. cap. t . Et insequendo di
litin ' parabolam de quietatione corro N;., rum, posset dici, quod appetitus sen si ii- smili iu-uus assimilatur ferro quasi adamanti in diti ei v.
sxo. vi adamantis attraeto & sc nee in centro mediate, nec immediate quieta tur , nec in aliquo alio vi illa, quae esset quietatiua in centro , vel intrinseca quietatiua in aliquo, vel quasi in centro , sed tantum quasi vi extrinseci quietantis, ita haec vis obiecti quietat, non autem illa intrinseca quietatiua in centro, vel quas incentro, quae est sola libertas, quae ap
petitui sensititio non conuenit.
gust. patet, Quod exponenda est auctoritas eius de stultione abusua , siue extendendo nomen fruitionis, quia appetitus sensitiuus non refert, intelligendo nega
riue non contrarie quia non inhaeret Ob
iecto tanquam irreferibili; quia licet ir- reseribilia se, hoc est ratione impotenti et
natura si in ipso , non tanaen ratione bonitatis obieEti vel e . vel in acceptatione potentiae. De differentia istorum non reserri negatrue, contrarie, & priuatiue dicetur lib. r. distin Ti. I.
108쪽
Quia omnia bonum applet ut alno e naturali. Ethie. Asit quod bonum . dc non propter aliud, et g 1 Ste. . .es4
ad ii tui Darticulurn. Quia si . ab appetitu latens uo negetur frui pro prae, qui tamen magis conuenit eum voluntate, cuius proprie xst frui. quam appetitus naturalis, quia Actas appetitus sensitivi sequitur a et uiri cognoscendi. sileut actas voluntatis actam intelli rendi; non lic autem actus .are ritus riaturalis, siquisiit actus eius, sequitur.quod habenti solii in appetitum naturatam no conuenit frui proprie. imo nec tu abusive, sicut competit appetitui
u i ad licet appetitus natu alis alitui inii reat propter se negat ue, non tamen contrario, ut in pluribus, etsi quandoque contrarie, non tameti amore in herer, sed nece iam propriesin heret. sed abi plo late naturam quasi infigitur illi obiecto, nos quidem per actum elicitum alium a natura, sicut est in appetitu etiam sensiti-uo. sed per inclinationem habitualem natura: : via de ii cui praedictum est minus conuenit sibi frui. quam appetitui sensitiuo, qui per actum elicitum quasi obiecto iam cognito inhaeret, licet non libere; appetitus autem naturalis sine omni cognitione perpetuo inclinatur. dictis de frui, Sc specialiter.q. . artis r. huius distinct. patere potest de uti, quie tactus quida in uolutatis imperfectior ad frui. sicut ad actum perfectiorem eiusdem potentiae ordinatus.
disputationem de Deo in se. quae adhue est bipartita . duo ita potissimum per tractat. Vii uitiost monstrare veritatem huiu ae
tieuli fidei de unitate essentie, di Trinitate personarum diuinarum ; quod pr stat sex distinctionibus sequentibus. Alteruest agere sigillatim decissentia diuiua ae personis diu in s quod pristat ab is . distinctio. usque ad finem libri r Haec enim est huius nefotij pars potissmia. Caet ram 'pinnii in illud de trinitate diuinarum personaru in unitate esseritiae ὶnquit it Magister duplici via, una est per auctoritates Sacrς seripture praesenti dist .alterum est per rati nes naturales ac similitudine rerum. s. aliis distin. Praesenti igitur distin- enone monstrat Magister hanc Catholi- eam veritatem prima x ia, se ilicet auctori:tatibu Sacrae sesipturae desumptis tum e. vethri tu ex nouo Testamento. Circa hane distinctionem qii aeruntur due. Primum est de diuina essentia atque eius in sinitare & vnitate. Alterum est de plurali ita ae diuinarum personarum , ct earum productione.
Est de diuina essentia Sc eius infinitate' atque unitate. Diuiditur in
109쪽
ibiurdum est simul/quaerere j scientiain Sc modum sciendi, adeo primo dicendum eth de modo cognotaedi litam, Deus et t. hi qu intum ad illam primo as,iguo rationem' propoli iti0nis per se itot q. Et dico, uod cum dicitur propositio per se not/,li per se non excludit quamlibet causam, quia non eκ ludit terminos pr6positi bilis nulla uti propositio per se nota csi exesus uanotitae terminorum , quia principia prima cognosci tuus, inquam uin terminos cognos cimus; sed excluditur quaecunque causa & ratio, que est extra per se conce-Pcum terminorum propositionis per se notae. Dicitur letitur propositio per se licita,quae eX terminis propriis,qui sunt ali quid eius, ut sunt eius, habet veritatem uidentem; S non propter aliquid aliud, quod sit extra telini nos proprios, habet uidetiam sed ex se tantum, ut omne totum est maius sua parte. Vlterius, uisunt illi termini proprii ex quibus debet Ysse euidens' Di eo , qui a quo. ad hoc, alius terminus est diffinitio alius di fini- um,&hoe siue accipiantur termini propositionis pri, vocibas significantibus, siue pro coceptibus significatis. Quod probo ex. r. poster. Quia quod quid ell alte rius extremi est medium in demonstratione, ergo altera prs missarum non difflut a conclusionε, risi sicut distini tum a disii nitione; A ta inen praemissa est principiuper se notum,conclusio aute non est per .se nota sed demonstrata r ergo quantum
ad rationem propositionis per se notae aliut terminus est diffinitio a dis finito, quia si esset idem conceptui diffinitionis& dimni i,in demonstratione potissima esset petitio principit. Item tunc essent
ibi duo termini tantum, quod est falsum. . IIoe probatur secund3 sic per Aris. t. c. q. i. Physic. Quod nomina sustinen t addis
snitionem, hoc quod totum ad sat es,
id est, quod nomen est prius notum diffinitione.' Lx hoc arguitur. Impossibile . est eundem conceptum .esse priore tu &. l .pcisteriorem. habeti & non baberi de ei-- dein re,sed idem potest prius concipi se cunctum nomen, quam secundum diffinitionem; noluei autem confuse importat quod distinitio disti icto, avia dissimiaiio diuidit in singularia ; ergo conceptus qui ditatis, prout importatur per nomen confuse .eit prius notus naturaliter , qua conceptus eius, ut importatur distincte per diffinitionem, S ita alius conceptus Saliud extremum.
Eκ duobus declaratis insero propositus e. Cum proposito sit per se nota , quae ex propriis terminis habet e uidetem veritatem, Se alij termini sunt cHceptus quiditatis distiliciae, ut importatur per diffinitionem,& conceptus qui ditatis consu- se, ut importatur pcr nomen I sequitur,
quod propositio non est per se nota quiditate confuse accepta .que non est nora,
nisi eadem distincte concipiatur per disesinitionem. Haec etiam eadem conciusio probatur, quia alias quaelibet propositici necessaria,que est Pera per se primo modo. vi Idoino est animal, ct corpus usque ad substantiam ess et per se nota,quod tamen non est verum; nam si ratio viiiii que extremi a si ignatur ex rationibus extremorum distincte conceptis, apparet manifeste,quod unum extremum includit aliud. Similiter alias quaeliber propo stio emet per se nota,in scient ijs sp e c i alibus, quam 3Ietaphysicus possiet habere per se notam ex diffinitionibus extremoram, quod non est verum: quia Geometer non utitur aliquibus principijs tat quam per se notis, nisi quς habent. euid εtem veritatem ex terminis confuse cogniti uputa concipiendo lineam coisse euidens e :l, quod linea est longitudo sine latitudine,non concipiendo adhuc distincte. ad quod genus pertineat linea, sicut considerat Metaphysicus. Alias aut e propositiones, quas Metaphysicus possietcognoscere, puta, quod linea est species quantitatis continue distincta contra su Persiciem &corpus,& huiusmodi, tales propositiones non habet Geometer pro Per se notis. Patet hoc tertio, Quia De
110쪽
Distinctio. a. Quaesito a. Articulus 2.
bE stat demonstratio alicuius praedieati de diffinito, cum hoc quod illud pridicatum sit per se notum de diffinitione , sicut habere tres est demonstrabile deTtiaulo, clim laine notum sit per se de eiusiffinitione, quod omnis figura plana, Se . Est igitur omnis&sola illa propositici per se nota, quae ex terminis sic conceptis .ut sunt eius termini, nata est habere euidentem veritatem compleVionis. ir . Th Ex hoc patet,Quδd no est distinguere 3 p 2 δ - inter propositione esse per se notam, per se noscibilem,quia idem sunt ma pro positio non dicitur per se nota , quia ab aliquo intellectu actualiter cognoscatur perse,tac enim si nullus intelle tus actu cognosceret,nulla propositio esset per se nota sed dicitur per se nota, quia quanta
est de natura terminorunt, nata est habe te euidentem veritate contentam in terminiς, etiam in quocunque intellectu cociniente terminos. Si igitur aliquis intellectui non concipiat terminos, S ita noconcipiat propositionem', non minus est per te nota, quantitui est de se ; & siς - -. inqui . ir de propositione per se nota. Vbi iuri' Ex his eram patet. Quod nulla eli distinctici de P r se nota in te istin nobis, quia quεο unque est in se & per se liota, cuicq . Inr ilectat est perte nota, licet non
.s n. acta Cn ita .ramen quantum est extermitiis, ei in identer nota, li termini con- -pti r ' ei Maliti in sicut patet de syllogisino per Orbc otii imilius indiget, ut appareat ne
D Th' e gasnix: Fiem propter idem non valet il,' di.Nnctio. Qubd aliquid est per se no-E. vina sa hi tibus vel insipientibus, quia
Ris.. a m ti t. tu in pertinet ad conceptionem ter p in. mrum,qu e praesupponitur ad intelle
S Τ . tum do in itionis per se notae. e Liucri te distinguat Boetius in Hebdomadibu . Sed vel non est idem propositio 1 et se nota& eommunis animi conce- priri; iret ipse intelligit de concepta non
recinceptibili, vel ratione terminor u die i i ' i icth. Nec illa distinctio valet, Quod v xliquae sunt per se notae primi ordinis,ali lux secundi; quia quaecunquesunt perse i tot e propositiones Onceptis terminis p bptiis sit, visunt termini earum , ha-
I. Dainast. lib. a. apit. 3.& 3. Eius, quod est Deum usie, cogui tio omnibus est naturaliter inserta, sed illud est per se notum, cuius notitia omnibus inserta est, sicut patet ex
et . Metaphys c. quod prima principia L o. . quae sunt quali ianua sunt Per se nota;
' et . Pitterea. Illud, quo nihil maius cogitari potest esset, est per se notu , Deus autem est huiusmodi secundum Anselanum Pro solog. r. illud autem non est aliquod sinitum, ergo infinitum t Prima
probatur,quia oppostum praedicati repugnat subiecto, li enim non est in re, noeliquo maius eogitari non potest, quia si edet in re, inatus esi et, qu .im si no esset 4n re, sed tantum in intelle tu. 3. Preterea. Veritatem esse est per se no D n. . t . tum, Deus autem est veritas, ergo Deum este est perse notum : Probatio maioris, quia sequitur ex suo opposito', si enim nulla veritas est, ergo verum est nullam verita tem esse ,ergo veritas est. 4. Prs terea. Propositiones habentes necessitatem secundu'vid, ex terminis habentibus entitatem secundum quid,sunt per se notae sicut prima principia, qu sunt per se nota ex terminis habentibus esse in intellectu; ergo multo magis erit illa per se nota , quε habet necessitatem exterminis simpliciter necessariis, qualis est ista, Deus est. Assumptum patet, qui3 necessitas primorum principiorum,&veritas & noscibilitas eorum non est propter existentiam terminorum in re , sedetantum propter conexionem eXtremo rum, ut sunt in inrelle in consipiente
P D OS ITUM. Per se notum no potest ab aliquo negarii sedDixat insipiς3 pnim. ii.
4n corde suo,non est Deus Item Auit. I, di 1 M eraph. Deum: esse noti est per se nntu, nec desperatum cogntisci. - , I
mus inperiori artie. dico nqes Quod pro postio illa est per semota ι quae coniun git ista extrema esse de essentiam diuini, ut est li Siue Deum S: ess . sibi proprium. QuomodoDens videt illam esset, etiam Se esse sub pro priissima ratione,quq est in Deo hoc esse, quomodo nuntiam bis nec esse intelligitur, nec ellentia ased