장음표시 사용
81쪽
dinem vel illud album, secundum visum itidum,&alius visus ponatur persectior isto secundum decem gradus; iste visus petis te capiet istud album quontum ad omnes gradus visibilitaris eius, ita quod videbit ipsum, quantum est visibile ex Iarte obiecti:& tamen si fuerit tertius upus acutior isto secudo, persectius videbit idem album, Unde non erit ibi exces.sus ex parte graduum obiecti , sed tantueκ parte actuu videndi. ιη Ad quartum dieo, Quod intellectus assentit unicuique vero secundum euiden tiam ipsius veri,quam natum est de se sacere in intellectu; & ideo non est in potestare intellectas firmius, vel minus firmiter assentire vero, sed tantum secundum proportionem ipsius veri mouentis in tellectum; in testate autem voluntatis est intensius assentire bono,vel non asieretire licet impersectius viso et ideo conse- .
q Adquin tuni dico, Quod non quςcun. que forma satiat appetitum materiae to taliter μtensiu/,tot enim sunt appetitus imateriae ad formas, quot sunt formae re-eeptibiles in materia: nulla igitur una Dima potest petis satiare omnes appetitus imateriae ad formas, sed una satiat pee festi sit me, scilicet sorma persectissima, illa tamen no satiat omnes appetitus materiae, nisi in illa una forma omnes soris .itiae includerentur. Ad propositum di-, eo , quod vitum obiectum potest includere omnia obiecta aliquo modo.&ideo
illud solum obiectum persecte quierat
potentiam, quantum potest quietare, sicut patebit Iequenti arti c. contra Avice num t non tamen est om io simile de quiete intus:& extra, quia quodcunque Meeptiuum quietatur intra, aliquo finito recepto, sed extra siue terminali ire nonis portet q0bdfinito quietetur, quaa ad persectius extra potest ordinariinua posmi, seres Imre formaliter, quia scitum non recipit sormam nisi finitam , tamen bene habet oblectam infinitum L Cdiu probatur, quia quaelibet forma quietae materiam suam, quia aliter sub quacunq; quiesceret violenter: dico , Quddquies violenta nunquasti est , nisi quiescens determinare inclinetur ad oppositum, si texeplificatuὸ de graui respectu deo . sum vel descensus , de quiete eius super trabem: materi autem prima ad nullam
formam determinalli Inclinatur ', Sidere sub quaςunq; quiescit non violentet,sed naturaliter quiescit, proptet in determinatam in linatione ni ad qualicunq;.
s Per Avicenaiq 9. Metaph. cap. 4. dicentem, Quod tutelligentia superior per actu sua intelligendi producit inseriorem; tune autem videtur productum esse perfectu, quando attingit suum principium producti uu, seeundum illam propositionem 3s. Proculi. Quod unanquodq; natum est conuertia Aillud, a quo procedit: in tali autem reditu videtur esse circulus copletus,& ita persectio; ergo intelligentia produ cha persecte quietatur in intellige-itia producente.
riori artici S patebit magis in corpore
stultio incommuni excedit fruitionem ordinatam quia quandocunque potentia non determinatur adactum ordinatum ex se, actus eius in communi uniuersalior est acta erit ordinato i voluntas autem non determinatur ex se ad fruitione ordinatam.quod patet quia,Omnis hsma na peruersio est .quod etiam vitium voratur. siue dis uti velle,atq; utendis frui, i
secundum August. t 3. quaest. q. o. ergo &G Est autem fruitio ordinata, qua , iis nata est esse recta,quando scilicet ordinat ut secudum circunstanti s deblias, fruitio autem in communi est, siue habeat illiscircunstantias siue non. Hoc premisso est opinio Auicenae. Qubd ordinatα stultio potest esse circa aliud ai fine ultimo, quod probatur eNdiciis eius in opponendo . contra istud. Potentia non quietatur, nisi ubi est obie. mini suum persectissime &1n summo,. obiectum polentie fruentis est ens inco, muni,seeundum Auic. i. Metaph .cap s. ergo non quietatur potentia fruens, nisi ubi est perfectissimum ens, hoe est sum mum Iani tu .Item. Potentia, quae incli
82쪽
4. ratio. D. Botra ventu. in L
sunt Inerudi in'si quo uno; sed potentiai ruens I nclinatur ad omne .ens sicut ad Me se oblacta; ergo noti quietatur in ali- ouo uno elire , nisiillud luchi dat omnia hiatu ciua istum possunt includi in aliquo uno i possunt aut esti tantum persectissime includi in uno ente infinito,ergo potentia potest tantum quietari ibi in lummo. Item. Intelligentia inferior videns superiorem , aut videt eam esse finitam, aut c edit eam esse infinitam, aut nee vim det eius finitatem nec infinitatem; si cre-ὰit eam est. Infinitam,ergo non beatificatur in ea , quia stulti ut nihil potest dici quam .quod falsa opinione anima sit beata, secundam August. H. ucauit.eap. . si autem nee videt eius finitatem nec infinitatem, non videt eam persecte, nec sie est beata; si autem videt eam esse finitam,igitur potest intellisere aliquid posse eam excedere : ita enim experimur in nobisιquba possumus apprehedere vltra quodcunque bonum, aliud , quod ostenditu e maius bonum, &perconsequens potest appetere, vel amare illud maius bonum,& ita non quietatur in illa intelligentia. Item duco rationem eius ad oppositum, Ouia secunda intelligentia, si concedatursbi quod causat tertiam, non causat eam virtute propria, sed virtute primae : ergo non sinit eam virtute propria,sed virtute aliena: quod autem finit aliquid in virtute alterius, ut ultimi finis, non quietat ii
Alii arguunt contra illam opinionem squia anima imagΔDei est,ergo est capaκ eius secundum August. i . ae Trin. cap. s. Eo ipso, inquit, imago eius e st, quo eius capax est, eiusque particeps eue potest. Ex hoc sic, quidquid est capax Dei, per nihil minus Deo satiatur, ergo, Sc. Sed ista ratio non procedit contra Philosophos .quia p amissa assumpta de ima-
sine est tantum credita, non naturali ra iione eognita; ratio enim imaginis,quam DPs concipimus, fundatur in nima in respectu iis Deum .ut est tribus, & ideo noe ornoscitur naturaliter , quia nec extre
niuin , ad quod est, cognostitur a nobis
Alij arguunt contra ratione eius, quia anima immediate creatur a Deo , igitur
Distinctio i. Quaestis i. Atticulus 33 a
in Deo immediate quietatur. Sed huius rationis antecedens estianti im creditum, ct negaretur ab eo, quia ipse ponit eam. ammediate creari ab ultima intelligentiae,& infima. Similiter conlequentia fisc novalet, sicut nec etiam sesilis consequentia laeta pro opinione Aulie n. Accidit enim quod colungantur in eodem ratio primi effectivi, & ratio finis, nec quietat inquan tam principium esse cituum, sed' inquantum obie tum persectissimum; alioquin anima senstiua nostra, quae creatura Deo secundum unam opinionem non posset persecte quietati nisi in Deo. In proposito igitur ide est essci ξι& finis, quia in efficiente est plenitudo
persectionis obiecti, non autem in ratione efficientis,unde efficiens est, includi tui ratio finis vel quietatiui. Teneo igitur quantum ad hunc articulum hanc collusionem, quod stultio ordinata habet latum ultimum finem pro obiecto;qilla sicut tantum assentiendum est per iniel, lectum primo vero propter se, ita tanta assentiolidum est primo bono per voluntatem propter se.
eκdictis impugnando opinionem Per. .
timus liabet plures rationes fruibilitatis, ita quod voluntas positi eo frui secundum vn nraiionem,&non secundum aliam. li .Qfa i. Et hic. cap. . Amplius auteri quia bonum aequaliter dicitur enti, Scis
dicit Philosophus &'Cometator, qu bd sicut ens & unum sunt in omni genere, ita & bonum; dc specialiter ibi loquitur
de reIatione, ergo relatio habet propriam bonitatem, igitur S propriam sevibilitatem; 3c per consequens cum sit ipsa in Deo alia Sc alia,erit in Deo alia di alia ratio liuibilitatis.
Prsterea, Sicut unum conuertitur cumente,ita & bonum, ergo cum transferati . tur ad diuina, equaliter transserqntum, er-
go sicut unum est ibi essentiale de personale, ita bonum & bonitas; sicut igitur in Deo
83쪽
tes, Sc per consequens habetur proposi
um maiestas,ita ei una bonitas; sed protur 'ara eius maiestatem dc betur ei tantum una adoratio . secundum Damase. lib. i. cap. 9. ita quod non conuenit ado rare unam dersonam nou adorando alias; ergo etiam non contingit scui una persona non fruendo alia vel alijs. 'o N LV XI D.I a ον pote priui ese
teli habere triplice dii ficultate, Iecundu quadruplicem dillinctione in in diuinis. i. est distinctio esse nilae a personis. r. di. stinctio personae a persona.3. esseniis ab e tributi . . essentis ab ideis. De.3.& . modo non dic a. quia non est ostensani quali si ii a dii tinctio. nee virum ista distinctio pertineat ad fruitionem; Tanta igitur de dual .us distinctionibus pri-Πm nunc dicendu est. Et quantu ad istas distinctiones , idend9 est, primo de si ui ione viatoris , quantum ad possibilitatem eius Sc de facto. Secundo de si uilione coinprehensoris loquendo de potentia creaturae Sr etiam de facto. Tertio desinitione comprehensoris, & hoe loquedo de potentia Dei absoluta. De primo
quod est presentis art. dico, Quod possibile est viatore frui e sientia no fruedo Persona ct hoc se uitione ordinata. odprobatur, quia secundum August. r. de Trinit. cap. l. Si essenii a ipsa relative dicites, essentia ipsa non est essentia; huc ac - . cedit q ia omnis essentia, qui telative dicitur,ol etiam aliquid excepto relativo:rx quo statim inieri, Qua propter si &yater non est aliquid ad seipsum. no est o ni ino, qui resariue dicatur ad aliquid. Ta igitur et sentia aliquod obiectum conice Plibile, in cuius conceptu non in ludia itur relatio, ergo sic potest conc;pi a usa to te sed essentia sic concepta habet ra loliem summi boni igitur 6 persectam ra-.tionem frui bilis; is tur contingit ea frui, , -- s', 'ord n to e confrinatur ratio, Quia alit., d. tio Pos ibilo est concludi ex Puris natura ins a d L jibus esse unum summum bonum, Sc ta-a men eri illi naturalibus non cognoscet homo Deu ut trinus est, ergo circa summum bonum sic cognitum potest habere aliquem a mi in voluntatis,& non necessario inordinatu; igitur habebit acta fruitionis ordinatum circa e sientiam, &
nou circa Persona , ut nos ci cirimus personas. E conuerso aut em non est possibile. quod fruatur ordinate persona, no fruendo estentia, quia persona in ratione sui includit essentiam. Secundo etiam dico quod viator potest frui ordinate una persona, non ituendo alia, Quod probo, Quia respectu tria personarum sunt articuli distineti fidei, poteli ergo cocipi una persona, cui torrespondet unus articulus, non concipiendo aliam persona in cui correspcdet alius articulus, Jc tunc ita ista persona concipitur ratio summi boni;pos,ibile est ergo, frui ista persona sic concepta, non si uendo alia. bi dicas. quod Peliona est corre- zbi mo latiua, igitur si conspitur, suum corte Iatiuum concipitur. Respondeo , Quod
etsi cognit o relati ut requirat cogntrionucorrelati ut, non sat neu Dporici cognoscentem & fruentem unt, relativo cogno
scerenti stui suo correlativo. quia possibile est frui Deo inquantum creator, nosiuendo creatura, quae terminat illiam relationem .similiter licet dicatur pater te latiue ad saltu in . S. ido non poliat intelli si iii quantem pater sine filio, non lanae . .
dicitur relative ad Spiritum sanctum inquantii in pater; ergo possibile erit concipere patrem , Vi patrem, ' si ii eo, non conii Piendo neque fruendo Spiritu sancto. Similiter dico de viatore, qudd de sactris uilio habitualis ordinata necessa- rib simul est trium personarum. licet ali iam iquando non actualis . nullus enim v;ator a: L, lanec comprehensor ordinate potest frui μὰ xna persona non fruendo alia, hqc est iiis habitualiter fruatur alia, hoc est quod sit in proxima dispositione studet alia, si a ' .distincte illa comi piatur as illo: .ct ideo non stat fruitio ullius pei ne sum odio M ii ialterius pessent, i ita scut dic it Saluat et Ioan .i s. qui me odit S patrem me una
mum de i. Et hic. dico . Quod bonu uno
modo comi ertitur cum ei te, es isto mo
84쪽
tast nctio. i. Quaestio i. Articulas 4. 33quὀd in quocunq; sit bonum hoc mo do
sumptu, lilod sit ibs propriε tatio obieeti frui bilin ratio enim boni frui bilis non est ratio boni in conitibuni, sed boni persecti. iaod est bonu non habent desectu, vel latrem secunda appat etiam est tale: vel secundum prς si ei em voluntatis, qualis non est telatio.
u Ad secundu dicitur,stis da illa, que uniformiter iespici ut ellentiam de per lana, tanta sunt eisentialia, sed quae tanta conueni ut personae, sunt prscile permnalia, quae aute sub alia ratione te seici ut ementia,& ab alia ratione persona, sunt &et sentiaba Ic personalia; Primo modo se habet bobu, secundo moao se: habet paternitas. tertia modo se habet,nu , quia in divitici sub una propria ratione perti net ad essentiam.& sub alia propria ratione pertinet ad personas. Sed cotra, Istius causti querit argumetu; arguit enim, cum haec dao videatur esse eque couertibiliacu ente, Ic ad diuina tr. asserti, quod equaliter v truq; erit essentiale tantu. vel ut iique e Tentiale se perscinale. Ideo est alia respi lio, tu id obiectu fruitionis oportet, quod iii aliqua bonitas qui ditativa, dc no persectio suppis siti, quia perfectio suppositi, ut distinguitur cotta' perfectionem qui ditatiuam, nec est formalis ratio agendi, nec est formalis ratio termini alicuius actionis .persectio autem qui ditatiua non est nisi perfectio abstracta a supposito,quae de se respicit omne suppolitam indifferenter, Sc ideo bonitas, ut iurminat acta seue di. oportet quod sit tanta perfectio qui ditatiui; unitas aute potestere se persectro qumstativa, ac rario suppositi; quia non dicit rationem de se principii actus,nec rationem sormale termini alicuiu, actus. Est igitur bona no quomodocunq; sumptum, sed bonum quid ita tiae sumptu, terminus fruitionis, quia est persectio qui ditativa, quae scilicet est ratio essentialis, & non rati, suppositi, sedunitas uno in do est ratio essentialis, alio modo ratio suppositi, secundci m mo non est ratio formalis , nec terminus formalis actus stultionis. eo Ideo di eo quod ens prima diuisione diuiditur inem qunditatiue,&in ens habens quid itatem . quod est ens subsistens. Nune autem quidquid est p rsectio tarmalit, estens qui ditatiue, dcentitas qui ditativa, nam perse stio formalia est, quae in quolibet ente melius est esse quam non e sse, sed nihil est tale, nisi sit entitas qui ditativa, prout abstrahita subsistere; ens autesubsistens habens qui ditatem est contrahens'illam persectionem I non est solis maliter illa pei sectio qui ditat tua. Nube autem est ita, stud dunum quod conuertitur cu ente,est ta* ens qui ditatiue qua ens subsistens, Se ide, est tam essent saleua tationale; sed bonu ut hic loquimure eo ut dicit formald rationε terminatidi ρ iam voluis nis, est entitas qui ditatiua, Sc ideo est tantum essentiale .cte. '
positum de adoratione dico . Qirὼd una est adoratio habitualis trium persona
ruiti, Quia quicurique adorat una in ,ha bitualiter se subljcit toti trinitati , sed non oportet, qubd actualiter cogitet de alia persona, quando adorat unam per sonam ; sicut patet de orante unam per sonam oratione, quς non dirigitur actualiter ad aliam , sicut patet de illo hymno . Veni creator spiritus , 5ce. & de inultis orationibus in Ecclesia institutis; unde orationes Eccles e nequenter diri guntur patri. Ν'in sine inducitur situ, tacui mediatori Ergo dum aliquis resere
actualiter intentionem suam adoran dum Patrem . non oportet quod actualiter tunc cogitet de Filio vel de Spiritu sancto, nili habitualiter, quousque post inducat Filium in cogitatione sua, tanquam scilicet mediatorem. Et scutest eadem adoratio habitualis , non tamen actualis, ita est eadem si uitio habi
uia actu ' non terminatur ad obiectum, inquatum numeratur, nisi obiectu, ut est formale obiectu, muneretur; sed actus siuendi terminatur ad tre, pessonas inquantum tres ; ergo obiectu rei fruitionis, inquania obiectu formale numeratur. Probatio minoris. Credim ut in Deum inquantum trinus, igitur videmus Deum inquant sim trinus,quia visi re suecedit fidei secadum totam eius persectionem, ergo frue
85쪽
mur Deo inquantum trinus; ergo sunt Plures tationes frui bilitatis, ergo secudii unam potest frui essetitia dc no persona.
eordine essentiali est tantum unum pri- Inum , igitur in ordine ellentiali finium est tantum unus finis, se uitio autem est respectu finis , ergo, dcc. Item. Primo ei si ienti correspondet ultimus finis sed est tantum unum e taxiens primum &ιub una ratione , igitur tantum unus sinis. Et confirmatur ratio , Quia tanta est unitas efficientis, quod non potest e fa Aere una persona, non ei ficiente alia; igitur si in ilitet tanta erit unitas finis, quod non poterit una persona finue. alia non
aniente, & sic sequitur propos tum. Istactia et .ratio cofirniatur per August. s. de Trin . c. I .Fatendit .inquit, est Patrem de
Filiu principiu esse Spiritus facti no duo
principia, Sc. Ad creaturam vero Pateres filius & Spiritus sanctus unum princi-
pium, sicut unus creator & unus D ns.
istum articulum de potentia cieaturae dico, Quod intellectus non potest de Potentia sua naturali videre essentiam non videndo personas, quia esim intellectus de se sit potentia naturalis de non libera, agente ouiecto,intellectus agit quantum potest: Ergo si obiectum eκ parte sui agit manifestando tres personas intellectui, non est in potes late intellectus, ut videat aliquid ostensum, & aliquid non videat rSimiliter non est in potestate voluntatis ordinate frui se, non fruendo se, quia si
. cui non est in potestate voluntatis ordi a te manentis ut non fruatur, si enim nofrueretur non impedita, in hoc peccaret. Sc mereretur non fiui, ita non est in potestate voluntatis, ut ordinate fruatur aIi quo , de non lauatur quocunque potest frui, 3c ideo non est in potestate voluntatis ordinate manentis sub aliqua ratione
non frui, sub qua potest frui. Sed de potestate absoluta voluntatis .est maris dubium. Tamen ibi potest di- ei, quod non est in potestate voluntatis sui sic & non frui sie; quia licet in potestate voluntatis sit aliquis actus, ut ponaturin esse vel non ponatur, tamen no est
in potestate eius, ut actus positus in esse habeat illam eondἱtionε vel non habeati
quae naturaliter competit a tui ex ratione obiecti. Exemplum. Licet in potestate volutatis sit elicere actum peccati vel non elicere, tamen s actus potitus in esse habeat deordinationem ex natura sui. non est in potestate voluntatis , ut actus se positus in esse sit vel non sit de ordinatus, actus autem fruitionis , quantum est ex natura sui primi obiecti, natus est ut sit trium personarum in essentia, quia noponendo aliquod miraculii eκ parte oblo hi erit de se trium; ergo non videtur esse in potestate voluntatis, ut actus positus in esse sit essentiae, ut in tribus vel novi in tribus. Si dicas, Quod ista ratioeont ludit, quod ni, est in potestate Dei, vi actus sit essentis & no trium personaram: dico: Quod nsi sequitur, nani actus alicuius elicitus est in potestate Dei quatum ad aliquam conditionem, quae naturaliter sibi competeret eκ obiecto, Sc tamen non est in potestate creaturae quantum ad illam conditionem. Exempla. In potestate Dei est, ut actus elicitus a voluntate peccante referatur ad Deu . quia Deus refert illum actum ad se, non tameest in potestate voluntatis, quando positus est in esse, ut illo utatur ad Deu, quia illo actu fruitur creatura, non potest autem si mal eodem actu vii ad Deum, &stui alio a Deo. Exemplum istud non videtur bonum , quia a ius iste peccantis est ab una potentia di refertur ab alia. Dimittatur exemplum illud, de teneatur ratio. Quia accidens necessario cosequεsa tum positum potest non inesse manente actu, is: hoc subest voluntati diuinae, non autem voluntati creatae elicienti actum. Ita dicatur de conditione , quam actus natus est habere respectu obiecti secundarii necessarib, quantum est eκ se, non tamen essentialiter deo subest volutati diuine, ut illa conditio non insit. Contra. Quidquid non necessaridcc comitatur actu est in potentia volutatis elicietis illa: Vel sic, Quscunq; no necessario simul respiciuntur ab actu voluntatis nee etiam ab ipsa, ut elicit actur Vel sic, Que siq; separari possunt, ut terminae actu voluntatis, possunt etia separati reia pectu potentie, ut elicit actum. Quatu aute ad particula de facto dico. Q de facto erit una fruitio , Se una visio
86쪽
a. de Trinito t. capita ij. Quia neuter si .. .licro citendi poteti, di loquitur de Patre & Filio : quod intelligendum est de potentia ordinata, de qua locutus est Philippus volens Patre tibi ollendi , qua
. si potulit et de facto vidisse Filiu sine Pa
tre, ut Augult.tractat ibi de verbis Philippi, A se spolione Cluilli. Hoc etiam , uti
August. is . de trinit. cap. I 6 Fortas is cte.& sequitur, Sed oninein scientiam nostram , uno limul conceptu videbimus.
Et quod dicitur fortas, is non resertur ad obieet uni beatificum, sed ad alia videnda in eo.
Quod li inquantuin poteth solummodo denotare illud, quod sequitur, accipi secundum suam rationem formalem, vel ultra hoc etiam denotare potet , illud esse formalem rationem in hirentiae praedicati ad subiectum. Secundo mo- do sumitur reduplicatio propriis inae, quἰa re duplicatum siue sumatur pro toto se ipso primo, siue pro aliquo , quod includitur in intellectu eius, accipiendo re- duplicationem forni aliter, semper illud, Pro quo accipitur . notatur elle scirinalis ratio Hahqrentis praedicati ad subiectum. Ad propositum ergo dico quod si reduplicatio illa quantium ad utrunque istorii a cipiatur in maiori, ipsa est .era & minor falsa; si veto pro primo tantu Sc non pro secundo, minor est . . ra ct maior salia. Cum probatur minor secundum Primum modum accipi edi eam, Dico,quod videbimus tres inquantum tres, hoc est, ratio formalis Trinitatis videbitur; sed ipsa Trinitas non erit ratio formalis vi dendi vel causa inhaerentiae praedicati ad subiectum scilicet stultionis vel visionis, sed unitas essentiae. Cum probatur vite rius per credere Deum itinum inquan t sim trimis, Dico .quodno est simile quia essentia diuina non causat in nobis immediate ac tum credendi, scut causabit immediate actum idendi, & hoc est pro- Pter imperiectionem intellestionis no strae pro statu illo, quia intellisimus per s 3na, distinctas eκ creaturix, & distinctis actibu . Sc ira quantum ad cognitionemn, stram potest modo Trinitas esse ratio formalis eosnoscendi, tunc autem erit praecise cognita, & non ratio formalis cognoscendi, quia tunc videbitur per
rationem essentiae in sci, ut per rationem obiecti
situm. Ad primum dico , Quod est tantum unus ultimus sinis in te, tamen illud habet in se distinctas rariones aliquas, quae non sunt formaliter rationes vltimi finis, Si ita possibile est stui eo,sub ratione vitimi finis formaliter, non fruendo illo sub illis ta ionibus, Ad seeundum dico , sicut dictum est
supra articulo r. Quod per accidens est quod iis eodem concurrant ratio efficientis & ratio finis ; tamen de facto una est ratio sormalis ipsius finis,scut una est tatio sor malis ipsius efficientis, sed in illa una ratione potest potentia quietari, licet non quietetur in rationibus personalibus. que sunt in illo sile. Ad confirmatione,cu dicitur, non potest una periona creare nisi alia creet, Die i. quddnsi sequitur,er o una no potest finite actu fruitionis nisi alia finiat: bene enim sequitur, et una persona eX natura rei non est finis, nisi alia persona si finis, sed no sequitur de fine actus, ut est elicitus a potentia , quia sinis actus ut eliciti est, ad quem potetia eliciens ordinat actum, & propter quem elicit iplani; sed finis ex natura rei est bonii. ad quod actus ex natura sui natus est ordinati, non quidem in ratione obiecti. quod attingitur per actum, sed sicut omnes nature create in suo gradu ad fine ultim si ordinatur. Ad auctoritate August. . de trinit. patet,quod loquitur de ita ho& formali ratione eius. ARTICULUS. D
ne, qu bd scilicet non sit possibile aliquem intellectum vidcreessentiam non videndo perso'
i. Quia cognitio consula est impe
secta , .isio autem illaus essentiae non potest esse cognitio imperfecta, igitur iisi potest esse cognitio confusa, sed si esset tantum vilio essentiae S non perso , esset viso consula, quia esset visio alι- cuius communis ad personas, ct non illa E i rum
87쪽
rarm personarum, quod videtur incon
K Secundo Praeterea. Visio est existentis , ut exiliens est, Sc ut presens est videnti secundum existemiani sua ni, Se in hoc distinguitur visito ab intellectione abstractiva quia potest esse non eXistentis , vel extilentis non inquant una in seprcsens: &est in intelle diu illa distin Et io inter intellectioneni intuitiuam &abili activam, sicut in parte sensitiva e stetitinctio inter actum visus de actum phantasiae ι illa autem cognitio es Ientiae diuini erit intui liua, ergo erit existentis. ut per se existens est , ct in existentia
praesentis virtuti cognoscenti; non exiuit aurein elsentia nasi in personis; ergo non poteli esse visio eius nisi ivpem
Tertio Prςterea. Non potest aliquid
cognosci cognitione intuitiua, in qno sunt aliqua plura distincta ex natura rei, nisi etia in illa distincte videantur. Exemplum. Albedo non videtur distincte, nisi
videantur Omnes partes eius, que sunt
in basi pyramidis, que partes dii tinguntur eκ natura rei: igitur non distinete videtur essentia, nisi etiam videantur per-
sons . Ex his arguitur ad propositum, quantum ad se undam di illiae ionem, scilicet personarum inter se, Quia si non potest videri essentia nis in persona, de non magis videtur in una persona quam in alia, quia aeque immediate videtur se babcre ad quamlibet personam, ergo nopotest videri, nisi videatur in qualibet persona , & ita non videtur in una per sona, nisi videatur in alia. KQuarto. Arguitur et . ad propos tum de fruitione, quod etiam non sit potabile, quadrupliciter. Quia voluntas non pote it magis abstrahere obiectum suum, quam intellectus ostendere, igitur si intellectus non potest distincte ostendcreessentiam sine persona, vel unam personam sine alia, erxo nec voluntas poterit distincte si ui . Hoc etiam confirmatur se, Quia voluntas non potest habere actum distinctum circa obiectum ex parte obiecti, nisi ponatur distinctio in obiecto vel re vel ratione, sed si intellectus apprehendit indistincte essentiam de personam, non erit distinctio ex parte obiecti, nec rei nec rationis; ergo voluntas non potest habere ibi actum elas initum ex parte distinctionis in obiecto primo : Quod non rei patet; quod nec etiam rationis Probo, Quia intellectus non cistincte apprehendit hoc vel illud, igitur uec distinguit hoc & illud. . .s Quinto Praeterea. Fruitio quietat situ εteni, sed una persona non perfecte quietat linealia, nec essentia sine persona, quia tunc potentia quieta la in illa non posset ulterius in aliquo alio quietari, quia vitiinate quietatum non est viterius quietabita se per consequem ista potentia non pollet ulterius quietati in alia I persona, nec frui ea, quod falsum est.' Sext d Praeterea. Si quietaretur in una
persona sola , & patet quod potest sui
alia , vel igitur fruitio illius persona potest esse cum stultione alterius, vel erunt incompossibiles , ita quod una non erit cum alia: Si primo modo, ergo duo actus eiusdem speciei erunt in eadem potentia simul, quorum uterque equatur ea pacitati illius pote tute quod est impossibile; s secundo modo, igitur neuter altus est stultio, quia neuter actus poterit esse
r. Pret terea. Mens est imago Trinit iis, ergo non potest quietati nisi in Trinitate , ergo nec fiui aliquo Oedinate nis Deo trino.
nio affirmans quod non est possibile de rici quoi Lipotentia Dei absoluta quod aliquis com n MPrehensor fruatur essentia non fruendo εἰ - -- Persona, que probatur setiem arξumentis in opponendo. Quantum ad istum articuluin. de potentia absoluta Dei non 'O qvideo eo tradictionem quin posii bile si ex parte intellectus Se voluntatis, quod
utriusq; actum terminet essentia Sc non persona, vel una persona de no alia; puta. quod intellectus videat e sentia no personam , vel unam personam Sc non aliam; . quod voluntas fruatur ementia non persona, vel una persona & non alia,
Hoc perindetur sc. Pater prius
88쪽
Distina t. Qussito. i. Articulus s.
iistisne qui in generet Filium est per
stidie beatus , quia nullam perfectionem sibi intrinsecam habet a persona producta , beatitudo enim est perlectio intrinseca personae beatae , sed si in illo priori est pater perfecte beatus, igitur in illo priori habet obiectum perfecte beati sicans : non videtur autem in illo priori habere essentiam communicatam tribus , ut obiectum , sed ut essentiam absolute , vel essentiam , ut est in una persona precise , ergo non est de ratione essentiae, v t est obiectunt beati ficum, quod beatificet inquantum est communicata tribus; & ita non videtur contradictio, siue quantum ad fruitionem, siue quan-Εuasio. risim a d visionem . Respondetur, quod Pater habet essentiam ut in tribus personis pro obiecto , ct tamen primo secundum originem , quia ex se habet illam essentiam obiectam sibi, ex hoe es esse prius origine; non est enim ibi prioritas aliqua , secundum quam obiicia tuc tibi essentia , ut est in una persona non ut in alia , sicut nec in ipsa in aliquo priori naturae obiicitur uni personae di non alij, sed tantum uni obiicitur Resutatur. Ese alii non ex se. Contra. Quelibet persona intelligit formaliter intellectu. ut est in ipsa, non ut est in alia, nec ut est in tribus, patet e M August. Is . de Tri- nil. cap. 7. Quaelibet persona intelligit
sibi ipsi; igitur ita videtur, quod quilibet intelligit persecte per se intelligedo
essentiam , ut est in se formaliter : igitur persecta intellectio , quae est beatificae,
non necessario ex se requirit essentiam . ut in tribus. Probatio primae consequentiae. Non minus ad intellectionem requiritur intelligibile quam intellectus, is tur in perseito in teiligente eX se non minus requiritur, quod habeat in se obiectum, vi formaliter intelligibile, qua quod habeat intellectum in se, ut quo intelligat. Confirmatur ratio. Quia si Patet intelligeret beatifica visione ese
sentiam ut in Filio , igitur aliquid quasi
reciperet ut a Filio , vel ab aliquo ut in Filio . Consenirentia probatur per argu mentum Philosophi tr. Metaph. quo
Urc probat Deum nen intelligere aliquid
aliud a se, quia tune vilesceret eius intel lectus, quia persectionem reciperet ab
intelligibili. igitur ita hi et Iino quodi est maius inconueniens, persectionem
simpliciter, puta visionem beatificam,
quasi reciperet Pater a tribus personis , t obiectis, vel ab aliquo ut in tribus. Et tunc videntur liqui duo absurda , Primum , quod non in nem persectionem
habet Pateri se, Si se no esset prius origine . Aliud, quod non omnis persectio simpluiter dc essentialis, sit aliquo modo prior proprietatibus , sed aliqua quasi posterior ipsis p e r sonis, puta. i iis quae est ab obie cto ut in tribus , c. Praeterea. Si intellectus, ut non in se,sed ut in aliquo producto, esset principium beatitudinis
Patris, Pater non esset beatus a se, ergo vi clientia ut in producto esset per se op-iectum beatitudinis, Pater non esset beatus a se. Coi sequentia probatur, Quia obiectum ut cibiectum non minus requiritur ad beatitudinem, quam intellectus. Respondeo . Obiectu requiritur ut prς- seris . non ut in existens, intelle tus requi Eua Pritur ut in existens , quia eo sormaliterinthi igit Pater, non se obiecto . Hoc patet, Quia nullus est beatus nisi intellectu meae istente, est aut cin aliquis beatus obieeto non in existente, & esset naturaliter beatus, si naturaliter haberet obiectu presens, licet non in existens,no sic autem de intellectu . Contra . Quan- -
docunq; aliquid est a se tale . erit tale, si R m u per imposii bile quodlibet aliud non e ser. Item. Pater non recipit aliquid a Filio, vel ab aliquo ut in Filio, sicut ab obiecto beatitudinis suae; quia quod no est a se, nis requirit aliquid necessari 3 ad sui esse, i no est a se, di hoc tata necessitare quata de pedes requirit illud, a quo depeciei. Haec talio bene concludit. quod Pater non rata tum ex parte intelle eius sede κ parte obiecti habet a se, unde sit beatus . vi per consequens essentiam , ut es
se ima beat; sit cat, non tamen ut in tribus,
quia ita requiritur obiectum praesens a se licut intellectus: ergo breuiter in summa a se beatus est Pater utroque modo,
scilitet intellectu & essentia, quia sat
tale enthymema , A se beatus est Pater. ergo liaber obie tum beatificum, vi beatis cum a se, ergo non habet illud ut in tribus pro obiecto, quia tune vi in Filio per se quasi ageret ad beatitudinem Patris. Respondeo. Coparando egentia, ut ementia est primu obiectum beatis tu ad Patre, licet simul necessario bearis et urcum tribus, ita etiam necessario simul
89쪽
eum tribus intelligit creaturas, non tamen ab eis, Filio scilicet & Spiritu santo recipit intellectionem earum , sed abessentia tam tuam ab obiecto, quam habet a se; ita compararedo essentiam diuinam ad intellectum creatum, potest ense obiectum primum sine secundo obiecto. Modus ponendi est iste.' Actus omnis habens primum obiectum, a quo eia sentialiter dependet,& obiectum secundu in, a quo essentialiter non dependet, sed tendit in illud virtute primi obiecti, licet non possit manere idem actus, nisi habeat habitudinem ad primum obiectain, potest tamen manere idem sine habitudine ad secuitu in obiectum, quia ab eo non dependet. Exemplum . Idem est astus visionis essentiae diuinae , & aliarurerum in essentia , sed essentia in se est primum obiectum, res vist secundarium
obiectum; non posset autem manere eadem visio, nisi est et eiusdem essentiae,
posset autem manere absque hoc, quod essent res visae in ea : sicut igit ut Deus absque contradictione potest eo operaria lactum illum,inquant sim tendit in primam obiectam, non cooperando in ipso , inquant sim tendit in secundum , &tamen est actus idem ; ita sine contradictione potest cooperari ad visione meta sentiae, vel stultionem, quia essentia habet quasi rationem primi obiecti, non coopera do eidem actui visionis vel si uitionis , inquant sim tendit in personam,& ita in unam quod non in aliam , quia personi habent rationem obiecti quasi
mum , cum dicitur de visione consula,
dico, Quod uniuersale in creatutis diuiditur in suis singularibus, hoc aut quod est diuidi, imperfectionis est, ideo non competit ei, quod est commune in Deo imo essentia diuina , quae de se est communis personis, est de se lis ideo igitur est cognitio alicuius uniuersalis abstracta a lingularibus, cosuta cc imperfecta, quia obiectu est confusum, diuisum in illis, quae in ipso consus e conciriuntur; haec autem cognitio essentiae diuinae distinc a e l . quia est obiecti, quod est de se
hoc, Sc tamen non oportet in illo distincte concepto personam distincte concipi. quia illud non est primus terminus visionis vel fruitionis, ut dictum est.
existente &c. Dico , Quod necessarium est terminum visionis ei Ie extilens, inquantum existens , non tamen oportet,
quod substantia, id est incommunicabilis existentia sit de ratione termini visionis; essentia autem diuina est de se haeci& ac u existens, licet non includat de sua ratione incommunicabilem subsistetiam,& ideo ipsa ut haec, potest terminare visionem, absque hoc quod videantur personae. Exemplum. Album videtur iiituitiue inquantum existens, ct pretians visui secundum existentiam suam,
non oportet lainen album videri tanqua
subsiliens, vel inquant lim habet rationem suppositi, quia non habet rationem suppositi, nec suppositum, in quo est, vi detur. Ad forma argumenti patet, Quod licet non sit visioni ii eκ istentis inquantum existens, & non est existens nisi in persona , non sequitur , igitur est exiisenti; in quant sim in persona est; sed
tantum debet inserti. quod est subsilientis,uel existeniis in subsistente. v Ad tertium dico, Quod prima propo
sitio eli falsa. nisi quando in illis ex natara rei distinctis ipsum primum visum di stinguitur, sicut patet in exemplo tuo de basii pyramidis: nam albedo & album visum dii linguitur in partes, in quibus videtur, & ideo no distincte videretur album, nisi illae partes in quibus distinguitur album visum , distincte viderentur. In proposito autem etsi persone ex natura rei distinguantur tamen essentia visa non distinguitur in eis, quia est de se haec, ideo potest distinete videri sine illis
visis que lubsistunt in ea. Ad quartu . De voluntate etsi non oporteat respondere, quia antecedens est falsum,& iam negatum, tamen quia c5 sequentia non videtur necessaria , potest
responderi. Clim dicitur, quod 1 oluntas non plus abstrahit, quam intellectus
ostendit, dico . Qudd intellectus potest ostendere aliquod obiectum primum voluntati, Jc in isto primo obiecto ostendere potest aliquod per se obiectum. s,d
non primum e & vocatur hic obiectum primum totum illud , ad quod terminatur actus; & obiectum per se, quod in- eluditur per se unitiue in obiecto terminante primo. Vtraque autem ratio ibi
ostensa sufficit ad hoc, quod voluntas habeat
90쪽
habeat actum suum circa illud, no enim oportet,quod voluntas velit totum primum ostensum , sed potest velle illud, quod ostenditur in illo ostenso, Scellam inoa velle. Ecemplum ponitur tale. In eis piscopatu ostenditur sacerdotium , talis ostentio Ciffitit ad lime , quod voluntas habeat velle vel nolle circa sacerdotium Pira quod ex tali ostensione possit habere velle circa episcopatum,& non circa sacerdotium, tamen non est nisi una ostensio, re ostensio unius obiecti erimi,in quo tamen includitur aliquid, ut per se obiectatu: dico tunc,quod voluntas nota abstrahit uniuersale a particulari vel sin-τulati . sed voluntati ostenduntur plura obiecta per intellectum,qui est aliquota plurium in lusorum iii primo obiecto quorum utrunque, ut sic ostensum, po teli voluntas velle vel non velle. Ad confirmitionem eum uicitur, obiectum auediffert re aut ratione, Dico, quo J dii sertratione: & cum probatur,quisd no . quia intellectus non distincte concipit hoc ab isto. dico, Quod non oportet ad distinctione rationis, quod intellectus habeat
illa sicut obiecta disti ficta . sed sufficit, quod in primo obiecto cocipiat aliquid.
Alred quintu de quietatione dico, Ruda
Pater aeternas quietatur in essentia tua, vi est in se, non ergo sequitur , ergo non potest quietari in essentia, ut est in Filio vel Spiritu sancto, imo quietatur in essentia sui ut communicata est eis,& hoc ea dem quietatione,qua quietatur, in essentia. ut est in se: quod enim quietatur pri-m. in aliquo obiecto , quietatur in illo, in quocunque est secundu in illum modum. ita hic; si beatus prius fruatur essentit pollea persolia; non quietatur ulteriori quietatione, quam prius quietabatur, sed ea lam quietatione, inquantum obiectam quietans terminat ut in aliquo, &Pria; non terminabat ut in illo.
g Adsectam per idem dico , Quod non erunt ibi duo achas . quia qui ci inque a ct it est ibi stultionis vel vitianis, ea obiecti primi sub una ratione formali, sed iste ait at unus potest esse obiecti per se vittate primi obiecti, vel potest esse tantium ipsius obiecti primi, nec ergo
erut d .ic, astas eiusdem speciei simul,nec successiae.
tia ordinata, licet oppositum esse possit de potentia Dei absoluta . Vel dic tur, quod consequentia non valet, quia licet
Deo trino voluntas fruatur, non tamen ut trino : Quaere supra articulo secundo contra opinionem Avicens, Sc arti c. . in
inlutione ad unicum,&alibi ut sis,aditi lud motivum de imagine.
De ipso frui in se. Diuiditur in sex arcle.
ctatio. η i. Quia fructus est ultimum, quod e pectatur de arbore, ergo si militer in piritualibus seu tus est . Itimum, quod expectatue de obieeto; sed tale est delectatio,quia delectatio sequitur actam lo. Et hic. ergo,&c.
r. Preterea. Ad Galat. s.Fructus autem Spiritus est charitas, gaudium, pax , &c.q iae numeratur ibi, vi dentui passiones, ut patet de gaudio , axit .saltem non sunt actus, sed consequentes actum; fructu autem sculinar per se , ergo Dat est aliquid per se consequens actum. ut videtur.
OPPOSITUM. Volutas actu elieito amat Deu . aut igitae propter aliud,& tunc Utitur, & ita est peruersa; aut propter se, sc tunc fruitur, ex dii finitione de frui.&iiestui est a x. IN IL I P. Feuior uir ρ o auu Hz