장음표시 사용
131쪽
Ie sit versei de plurali, sicut sinsulare de
singulari, quia de eo , cuius ratio est in se falsa, nihil est verum. . l tu ἐά L ' Ad tetritum patet per idem , quia non: ,. y sunt D ii cogitabiles sine contradictione,
i quia modus repupnat rei cocepte;& ideo maior est glossanda sicut prius art. I s. Ad veritatem autem propositionis requit
tur, quod ratio subieeti sit in se vera , demon includat contradictionem, sicut d Etum est in superioribus articulis. Ad quartu dico , quod maior propositio no est prima, sed reducitur ad ista omne i inpet iactu reducitur ad perfectu ; requia omne ens per participalione est imperfectit, de tantu illud ens est periectu, quod est ens per essentiam,ideo sequitur proposito illa maior de participatione. Haec aut e maior de imperfecto he liabet intelligi. Aliquid est impersecui secundupersectionem simpliciter, quae no necessario habet imperia tionem concomitant uia non includit in se limitationem, utonii, hoc velum, hoc ens, di huiusmodi imperiactum reducitur ad petis tu eius-
deni rationis, scilicet bonum, ens, verum,
quae important persectionem simpliciter; aliquid autem est imperiactum secundum persectionem, non simpliciter, sed secun dum pemctionem quae de ratione sui includit limitatione, oc ideo nece si ari 6 lia-het impersectione annexa, ut hic homo,
de hic asinus: p igitur imperfectu est pri
ario modo, educitur ad persectu simpliciter,secundu persectionem illius rationia.
quia aliquid secunda illa ratione pctest esse simpliciter persectu; φ aut E est linperis tu istudo mo do,no reducitur ad aliquid Persectu sinpliciter, secundu perficii onueinsdem rariotiis. si ilicet ad rationem specifica, quia enim iii I impersectione includit, ideo secundum illa non potest esse aliquid persectu simpliciter propter limit tione, sed reducitur ad aliquid persectum simpliciter aequiuoco emine ter includens illa persectio ue; dc ideo bonum imperia- in .i eiure ducitur ad persectu bonum , sed si ei apis,qui est imperfectus,nsi reducitur ad lapidem perfectu simplicster, sed ad summum ens, ct ad sim inum bonum,qus in-ia . cludui virtualiter illam persectionem.
D. Guiues Ad quintum dicitur, Quod plura bona
d. a. i.& finita sunt meliora paucioribus bonis fini Varr.d. .l. tis, non autem plura bona infinita . Sed - hic non videtur refrondere ad argumen tum, quia quaecunque, si essent avito in Reiamtus ra,videntur poneda in entibus esse, δc inaxime inente supremo,quod est necesse esse, quia ibi quidquid posset esse , bonum est. Ic necesse est ibi esse , sed plura bona
infinita, si essent, essent meliora; videtur igitur. quod plura bona insinita sunt por , nendam natura summi boni. Ad istud te- spondeo.quod cimi dicitur in maiori, ill ' Ia. quae si essent,essent meliora, sunt pone da ibi, Dico, quδd aut per li si implicatur positio possibilium, aut positio inesi possibilium; ti primo modo, dico, quod maior est vera & minor falsa, quia implicatio illa in minori non est possibilium, sed inco.postibilium; si autem ii si implicet postiomem incompossibilium, minor est vera de maior falsa, quae enim non essent meliora misi ex positione incompossibilium, non essent meliora, nec etiam sunt bona, sicut
illud, quod non est nisi ex positione incopossibilium, omnino non est, sicut nec dilud est,a quo illud non dependet.
Ad sextum dico, Quod debet inlieri oppostum subiecti sic. Non est nece se esse . si est, ut negetur habitudo , non
autem consequens , affirmando cons quentiam. Ic a VS. Ir.
Moysi lib. . cap. 6. quod unitas Dei accepta est a lege, ergo non demonstratione ιηρ. Praeterea. Si per rationem naturalem
posset cognosti Deum esse vilicum, ergo posset naturaliter cogntisci Deu ex is es se singularem .ergo posset cogito sci natu raliter singularitas Dei, de essentia Dei, ut singularis, quod saltu in est, Sccotra predicta in quaestione de subiecto Theologiae.
Gilutio est certa,' iod Denso unus,sed dicunt aliqui, quod hae eonclusio no est demo strabilis, sed tantu acceptaperfide, q quod probant duobus argumentis, quae sunt in opponedo. Videtur tamen quod
ista unitas possit ratione naturali. Osten- .
132쪽
Q intellactu. t. Ex infinita voluntate. 3. Ex infinii a bonitate. Ex ratione infinitae potentie. s. Ex ratione infiniti absolute ε. Ex ratione necesse esse. 7. Ex ratione
omnipotentiae iaVIA i. Ex parte infiniti intellectust .rat , ar uitur primo sic. Intellectus infinitus eo gnoscit quodcunq; intelligibile persectissime,quantu est intelligibile in se, quia totu ens na intellectus finitus hoc potest, licet nci persectissime nec simul ergo si sint duos Dii, sint A Jc B, A ergo cognoscet BPerseistissime. quantia scilicet B est cognoscibile, sed hoc est impossibile. Probatio, quia aut cognoscit B per essentiam B, aut no; si non, Se B est cognoscibile per essentia, ergo Ano cognoscit B perfectissime, nulliu scilicet B est cognoscibile, nihil enim cognoscibile per essentia perfectissime cognoscitur,nisi cognoscatur per essetia sui. vel per aliquid perfectius includes essentia sua .quam ipsa sit in se,essentia aute B in nullo persectius includitur qua in B, quia tunc B no esset Deu ; si autem cognosceret B pet essentiam Ipsus B . ergo amas ipsius Aest polletior naturaliter essentia ipsius B, ct ita Anci est Deus:quod .. actus ipsius A sit posterior ipso B, probo, quia omnis actus cognoscendi, qui no est idem obiecto,est posterior obiecto, neq; enim prior neque simul natura est ocius cum obiecto alio ab actu, quia tunc actus
posset intelligi sine obiecto, sicut ε conuerso. Si dicas,quod A intelligit B per essentiam ipsius A. tuae simillima ea ipst B, aut quod A intelligit B in ratione speciei
commanis ipsi A se ipsi B, Contra. Nei tra responsio saluat . quod A intelligit B perseetissime , dc per consequens non est Deus, quia cognitio alleuius in simili tantia sue Τn uniuersali non est cognitio persectissima Sc intuitiua rei in se, dc ita non cognoscit B intuitiue, & persectissime, quod est propositum .' 'Secundo ex parte intellectui arguitur sic. Actus aliquis non potest: habere simul duo obiecta adaequaia, A est obiectu ad aequa tu sit e intellectio λ et I ni,S B essetadaequatu elo. si posset intelIigere simul per luctὰ A & B, ergo impossi bile est, quod A intelligat una intellectione simul perfecte A & B , si autem A ha
bet duas intellectiones realiter distinctas, ergo no est Dem. Maior patet,quia alio quia actus adaequaretur alicui obiecto,
quo subtracto no minus quietaretur pote. tia & adequaretur . dc ita nustra esset tale
V I A di. Ex parte infinitae volunta tis arguitur primo sic. Volutas infinitia est tanto
recta , ergo diligit quodlibet dili tibile, quantu est diligibile ; si igitur B est alius
Deus est diligibilisῖti infinitu, cu sit bona infinitum,& in sinite a voluntate potete sic diligere . erso voluntas A diligit Binfinite ; sed hoc est impossibile, quia Anaturaliter plus diligit se, qua B. Probatio, quodlibet enim naturaliter plus diligit esse suu , qua esse alterius, cuius nihil est ut pars vel effectiis; A aut e nihil est ipsus B, nec ut pars nec ut effectus, ergo plus diligit A se naturaliter, qua ipsum De sed voluntas libera,quado est recta,cosor matur volutati naturali, alioquin volutas naturalis n5 esset semper recta; ergo A , si habet voluntatem liberam rectam , actu
elicito plus diligit se quam B ι ergo no Binfinite. Secundo se de volutate. Aut Afruitur B,aut utitur; si utitur eo , ergo Ahabet, voluntati inordinatam; si fruitur Bdisruitur A, ergo A est beatus in duobus obiectis, quorum neutrum dependet ab
alio , quia sicut A est beatus in se , sic de B; sed coliques est impossibile , quia nihil potest esse beatu actu iti duobus obiectis beatificantibus totalibus. probatio, quia utrolibet eorum destructo nihilominus esset beatus, ergo in neutro est beatus. Videtur etiam rationabile, quod quietatum in uno oblecto adaequato no potas i in obiecto alio quietari. V I A 3. Eκ parte infinitae bonitatis a guo sic.Vollitas ordinata potest appetere
maius bonia,Sc. magis amare maius bonu,
sed plura infinita,si sint possibilia, plus bo i
nitati si includunt, qua unu in sinatu, ergo
volutas ordinate posset plus.amare plura bona infinita,qua via u. dc per coseques in nullo viro bono in sinito quietaretur, sed hoc est clatra rationem boni, ipsit infini- tu , Sc no quietati itu cuiuslibet volu aris. VIAM . ta ratione infinitae potentis arguo sic. Non possunt esse duae causae to Gaiata Itales eiusdem effectus in eodem ordine causae, sed infinita potentia est causa totalis respectu cuiuslibet effectus in ratione primae causae, ergo nulla alia Potentia po . est esse causa in ratione causae primi re- '.' spectu alicui' effectus,& ita nulla alia est .i ., Aeausa infinita in potetia. Prima proposi .L. Vtione probo, Quia tuc aliquid es et causa alicuius
133쪽
nlicuitis, a quo illud non dependeret. Proibatio. A nullo aliquid depen .et essentia liter, quo non existente nihilominus esset, sed ii C habet duas causas totales A &B, ec in eodem ordine cauta, utrolibet eoru .noirexistente nihilominus esset ipsum Ca altero eo talia i quia iitin existente A, nihilominus eiit C ab ipso B;& non existente B, nihilominus erit ipsunt c, quia abi pio A. Iuvia idem arguitur de viai: a- te tu vis unque Primi in quacunque prinittate pra: dicta. Nihil enim excessui exceditur a duobul primo ipsum excede-tibus, nihil linitum essentialiter ordit atur ad duos primos fines; esset enim aliquid ad fine ire, quo non Existente nihilo minua est et finitum t prius argutum est G: cipet aliquid excellum essent aliter
ab aliquo, filio non existente nihilominus haberet essentialiter excedens, qu mensuraretur essentialiter, & a quo ac ciperet suam Perfectionem essemial: ter,
quod est impossibile; et go impossibile est alicuius suis duos fines primos esse, vel alicuius excessi duo prima emine ita esse. VI A s. Ex ratione infiniti absolute Alco , diibdan finituiti absolute non PO-test excedi, & arguo sic. Quaecunque perfectio potest numerati in diuersis, plus perfectionis habet in pluribus quam in v-no sicut dicitur s. de trinit. cap. l. ergo
inlim tu in pluribus omnino numerari nopotest. Commutatur extensio in in-rensionem , quot in quantum, discretum
VIA 6. Ex ratione necesse esse, primi; arguo sic. Species plurificabilis in indiuiduis non determinatur ex se ad certum numerum indiuiduorum, sed quantum est ex se, compatitur infinitatem indiuiduorum, sicut patet in speciebus omnibuς corruptibilisus; ergo si ratio nece ias, esse sit plurificabilis in indiuiduis, non determinat se adcertum numerum, sed coralitur infinitatem , quantum ex se est, sed si possent esse infinita necesse else, sit infinita necesse elle : consequens e a falsum, ergo antecedens e M quo sequitur. Secundo arguo sic iuxta istam viain , Si sunt plura necesse esse, aliquibus persectionibus realibus distinguntur, sint perfectiones istae A, Je B. Tune sic , Aut ista duo distincta per A & B, sunt sorma
liter necesse esse per A S: B, aut non : Si non ergo A non est formalis ratio neces sitio essendi, nec B, ergo pereonsequens, nec includens A est necesse esse; probatio . quia iticludit aliquam entitatem,que non est necessitat sorinaliter essendi, nec necessaria ex set Si autem illa sint forma. Iiter necesse esse per A & B , S praeter haec vituliqae est necesse per illud , inquis conuenit unum citin alio. ergo utrunque habet in se duas rationes, quarum ut que forinaliter est necesse esse , sed 'hoc est i in possibile, quia neutra illarum . includit alteram; viralibet igitur illarum tui icircunscripta es let tale nec ei se esse per re iis hs i ualis . bc ita esset aliquid forinaliter ne-eei in ei ire per rationem aliquam, qua ci ci inscripta nihilominus esset nec elle esse,
quod est impossitiite. UIR . Ex ration gomnipotentiae Infra dissi
videtur, quod illa non sit oet rationem Aa in quo naturalem demonstrabilis, Quia omnipo 2 o n
i et tia i , t alias patebit non potest con- a
cludi titione naturali, ut Catholici cre- ciai dant omnipotentiam, nec concludit ut tac ratione infinitae potentiae. Tamen ex omnipotentia credita arguitur sic pr
po litum. Si A est omnipotens , ergo potest sacere circa quodcunque aliud, ipsum esse, vel non elle, & ita posset delirue re B, & ita fieret B nulli potens, ergo Bnon est Deus. I sta ratio non valet, quias non est obiectuini omni dolentit ipsius A . quia omnipotentia pro obiecto respiciet possibile , B autem ponebatur necessario sicut A. Ideo ex omnipotentia credita arguitur aliter sic , declarando rationem Ricardi t. deTtim t. cap. vlt. Omni
potens sicut suo velle potest producere omne possibile , ita suo nolle potest impedire , vel destruere Oinne possibile , si iam habet elle A, ergo omnia possibilia potest suo velle in ei se producere , non autem est necesse . quod B velit omnia illi esse, sed potest nolle illa esse, quae Avult, quia voluntas B se habet contingenter ad illa, quae vult A , sicut voluntas A ad illa quae B vult, si est Deus; si autem B nolit ilia esse , ergo nullum eoruiues . igitur si sint duo omnipotentes, uter u ae illorum faceret alterum nulli potentem , non destruendo illum, sed fatien- i do, vel prohibendo per latim nolle , esse volitorum ab alio. iod si dicas somnia- do, quod concordant involutate sua, quauit de hoc nulla sit necessitas, sed quasi se cerut pacta. Adhuc probo , quod neuter H i eorum
134쪽
Theolra. Cap. I. H. e colliaritur distinctio ut modus de vi
.eorum erit omnipotens . Nam si A est omiti potes, potest producere suo velle quodcunque aliud postibile volitu a sei ex hoe sequitur, quod B nullum eo tu potest producere suo velle , & ita non est omnipo tens. Quod hoc sequatur, patet ex quartaxia , quia impossibile est duas causas esse
totales unius essectus, quia eX quo causatus est ab una, impossibile est, quod sit
Argumenta quaedam aliorum ad coclusione in praedicta nolo hic adducere, quibas non oportet inniti , quia sum solubi-dia, dc aeque sorsan concludentia unum es.se Anzelum in una specie, si Aygelus est simplex in essentia sua; aut si coocludunt,
non tamen ex naturaliter nobis notis: nec oportet ii adducere ut luc da, quia non sunt contra coclusionem qua teneo.
mum ex auctoritate Rabbi Moysi dico, Quod populus Iu flaicus suit rudis, Jc pronus ad idololatriam, ideo indiguit instrui
per leges de unitate Dei, licet per ratione naturalem poterat demonstrari. Ita etiam acceptu est a lege,quod Deus si, Exod. 3.
Ego sum qui sum. Et Apostolus ad Hebreos. H. dicit, Credere enim oportet accedentem ad Deli, quia est: ct tamen non negatur Deu e Geue delusistrabile; ergo pari ratione neg dii non est, posse de in ostrari Dea esse unu, licet acceptum sit a lege. Illa etiam, quae possunt demonstrari, utile est communitati tradi per viam aut lioritatis, de propter negligentiam comunitatis in inquirendo veritatem,& propter ini potentia intellectus , di propter errores inquirentium per demonstratione, qui veritatibus suis multa falsa permiscent, ut dicit Aug. ig. de Civit. 6c ideo quia si inplices sequentes tales demonstrationes, bene pollunt dubitare, cui esset assentiendum,ideo tuta est via & facilis, & communis author tas certa, quae non potest fallere nec falli.
Ad secundum de singulari dico, Quod
aliud est singularitatem esse coceptam, ut obiectum vel partem obiecti,aliud est singularitate esse praecise modii concipi edi, siue sub quo cocipitur obiectu . Ex emptu. Cu dico, plurale est singulare, obiectu coceptu est pluralitas, sed modus concipiendi, id est modus sub quo i ocipitur est singularitas; ita in intentionibus Logicis, cudico, singulare est uniuersale, quod coritur est singularitas, sed modus cocipiendi, sub quo concipitur, est uniuersalii as quia quod concipitur, ut Ocipitur, habet indifferentia ad plura. Ita dico ita proposito, Quod estentia diuina potest cocipi ut singularis, ita quod singularitas si cocepta, vel ut obiecium, uxi ut pars obiecti; nec tamen sequitur, qudd ei lentia possit o-gnosci ut singularis ita quod singularitas
sit modus 'c' tu illi et di, cognoscere enim
sic aliquid ut singulare, est cognoscere illud ut hoc. scutialbu videtur ut hoc : Et hoc inqd ut pra dictu est no cognoscitur essentia diuina sub ratione si gularis,
l ideo in argumento est sallacia ligurae
ictionss, commutando rem in modum.
Est de pluralitate diuinarum personarum & earum pro ductione. Druiditur,
135쪽
s i. Quia nihil simul est ex se necessariam , dc ala alio, sed quod est productum, si est necessariu , est neces Iarium ab alio, ergo non a se. Maiorem huius syllogi lini probo, quia si est
necessariunt ex se, ergo xst necessariu circunscripto omni alio, si autem est necessari uin ab alio, non est necessarium illo ci cun scripto.
I r. Preterea. Omne productum possibile suit produci, alioquin impossib ile prod uti esset productu. ergo omne productu aliquam pol sibilitate includit, & omnispoi,ibilitas repugnat necessario ex se, ergo S c. I. Praeterea.Terminus prodii ctus est aliquo modo posterior producente. quia noso teli inteli gi productio. sine aliquo ordine priori & polletiori,in illo priori, in quo producens intelligitur,non intelligitur productum, quia tunc non esset prius erga intelligitur in illo priori procuctum non e ite, ct in s gno posteriori intelligitur
Praeterea. Ellentia diuina circnnscripta productione non habet illud productum . habet enim illud productum per productionem, ergo per illam sit essentia diuina de non habente illud habens illud. & ita mutatio. K s. Praeterea. Generatio videtur esse eia sentialiter mutatio, sicut species essentialiter includit genus, productio aut d ad eia se per modum natu's est generatio,igit illa non licitest intestigi sine mutatione.
RESI'ONDE O. Ista conclusio est
vera, ct ideo respodendii est ad arguineta.' Ad primuin, cum probatur per nec .ssarium eae se & ex alio dico . Quod si ide enas causae importetur per haec duo , egia Scev alio,vetii est . quod nihil sic est nece stiria ex se is ex alio .s autem aliud genus causae importetur, puta ner illud ex se causa formalis, se per illud ab alio causa es ne tua vel productiua . non est inconueniens idem esse neeessarium ex se uno modo, Sc ab alio alio modo. Cu probatur ma
ior pro syllogismi, dico, Quod necessatia
ex te sol maliter non pote ii non esse, Lircus cripto quocunq; alio , cuius circui criptio non includit i incompossibilitatent, ponendo illuni esse , sed per se necessarium in liter sequitur posse non esse, circunscripto quocunque alio per incomit ossibille, sicut ex uno luco possibili polito sequitur aliud incompo lsibile,ria de Filio . . Sed dubium est tunc , Ruc lit diisei etiauiter necessitate Filii secuinru Theologos, Sc creaturae necessario producit lecundu
Philosophos. Respi deo. Plii Iosophi ponentes cieatiaras necessario produci habet dicere, si ipsae haberent emitate, qua sor- maliter essent necessaris . luet in illa entitate dependeret a causa necessat id producente; Filius autem habet entitatem sonialiter necessaria, bc eande cum producente: creatura igitur, si esset ex se necessaria, noposset non esse circunscripto omni alio, cuius circunscriptio non implicat contradictione, tam e circu scripta causa alia a se
per incβpossibile, posse in si esse; Filius autem no posset non else, lite ulcripto quo tunq; alio secundum entitate a producto, quia no pol st no esse, nisi circuni ripta persona produc erit e,quae nocti aliud secudventita e a producto: unde si Pater cre turam naturaliter produceret S necessa ri ὁ, produceret ea tot maliter necessaria, tame non esset luc necessaria tanta necessitate, quata est nuc Filius necessarius. Stat ergo de Filio, quod sit a te focinaliter ne cessarius, Sc tame ab alio producente , c ἀquo habet eandem entitatem necessaria.
N Ad secundum dico , quod possibile Logicum dissert a possibili reali sicut pa
tet per Philos . s, Metaph. cai . de potentia in Possibile Logicum est modus com positionis formatae ab intellectu, illius quidem, cuius ternavi noni in ludunt contea dictionem . dc ita hoc modo possibilis
est lis e propriistio, D a pque pro tu i , &. Deu ese Deum; bd. potii bile reale est,
quod accipitur ab aliqua potentia in rc sciit a potetia inhaerete a cui, vel termiti .
t, ad illud sicut M teriminii: Filius aute note' pos ibilis pcis, ibi lit re reali, nec possibilitate inhaerete alicui, nec terminata ad ipsum quia possibilitas, spe activa. sue passiua est ad aliud in natura , scut patet
per diffinitione pote iis active es passi ius s.&ς. Metaph. quod est principiti trans . mutandi aliud , vel ab alio iρ quantum
136쪽
altu 3; tamen Filius est terminus potentiae producti ue,quae abuta iit a ratione pote-tie effectivae, I ii illa pol Elia dicatur simpli est et potentia, et minus illius potentiae potest dici simpliciter possibile, sed possibilitas illa ii ori repugnat sol maliter necesserib, licet pol sibilitas de qua philosophiloquuntur de potentia activa di passiuabyroprie repugnat neces itati ex se. Ad tertiit, cuin dicitur,ibi est ordo, ergo intelligitur rima persona non intellecta securida .respὀndeo, Quod non necessat id prima inicile ita intelligitur secunda pers Ina cum prima persona . si illa prima Persona est ibsoluta; se d non sequitur exH hoc, qaὀd si pruio persona intelligitur est se, te andi peribita intelligitur non es- 'ia se qcu hon sequitur. Illud animal, quod est iu homine , intelligitur non intellectorationali. gitur intelligitur non esse rationale . Cum autem infers mutationem ec, H, e termini, oppositis, accipis,ac si intelligere.. , ' tui productum noti esse . quando producens ea, quod fallam eli; abstractionem enim sine mendacio, qui est non conside. rando illud, a quo fit abstractio, contutas in absit actione mendace, quae est considera n do illud non esse, a quo fit abstractio.
Ad quartum dico, Quod illa persona
non esset in essentia sne productione, habet enim xs tiam per productionem, nosequitur ergo , Essentia de se non habet personam , ergo essentia de non habente sit habens; sed sequitur . ergo essentia det itione sua non habet illam , vel non iti- cladi illam personant. Quod patet, si persmia est te latiua . Prob. ti , . quia tunc est aliquid ex e et o relativo, recundum Au suas. de trti in. cap. i. quia relatio no est
de rari , ne absoluti; ipsa inquam essentia habet illa in productionem, sue per productionem sabet personam in qua subsistit, quae tamen persol a vel productio niscit de ratione essentiae, non a item sequi tur mula io ex hoc, quia aliquid inesta- Iscui. quod no est d- ratione eius, sed mu- titio requirit, quodin aliquὶd insit alicui. cui prius insuit oppositu in quod non habetor in proposito.
Ad quintum dico, Quod in generatio
ne in creaturis concurrunt due rationes,
scilicet quod ipsa eli mutatio,& quod est productio;ut est mutatio ,est forma lalue o et i mutati; ut est productio , est termini producti v t via: Isti rationes non ines dunt se essent latiter etiam in creaturis, diuersa enun respiciunt prim diergo sne csi tradictione pol cst intelligi ratio productionis sine ratione mutationis; R ita generatio transfertur ad diuina sub ratione producit is, licet non sub ratione muta
ex sene. essarium , sed quidquid iubliliit in essentia diuina est ex se necessarium ergo i . Probatio malo ris per quinque rationes positas superiori articulo in opponendo. gr. Praeterea. Si est productum, ergo dependet, sit eques est falsum, ergo antece dens. Probatio consequellae quia si nullo modo depedet productu a produc Ple, ergo vitiiq; ex aequo haberet natura; ct ex noc ultra nci magis prςexiseret productu ad sui productionem dc esse, quod pri duces prae haberet sua naturam, qua Duer se; quod est contra natura pio ducti nis.' Praetere . . Alis mutationes, que Donponunt de ratione sui tantam imperfectionem, quantam ponit generatio, non potasut esse in diuinis, ergo nec generatio. Cosequentia patet, quia reni Ouetur a Deo, quidquid est impersectionis. Probatio antecedentis, quia latio S alteratio secundum Arist. 3. Physic. no ponunt tanta impersectione,quanta ponit generatio, quia multa entia persecta possvn' alterari, vel localiter serti, que no posivi geliciari, scd non concedit ut in Deo loci mutatio, vel
cap. l . ubi probat Datia esse principiti Fi' lii de Spiritus sancti, atq; adeo totius diuitiatatis. Do nisi per productioDE .ergo Sc. solN CZ, ' S I in In ae umis est pro
RES I O N DEO. Quia scut dixi,
pluralitas ac claratur ex productione, ideo in hac q. prinid quςritur de productione. 4. rario Et dico, Q in diu i in is est .dc potest esse pro bui. ductio, si probo sic. Quidquid ex ratione
sua: sotinali est principium produc tiuum suffi-
137쪽
Districio a. Quaestio a. Articuius 3.
sufficiens, illud in quocunque est a se Asine imperseetione, in eo est principium productivum; istud totum, scilic et intellectus habes obieetu in actu intelligibile sibi pia se ira ex ratione sua formali est principium productivum notitiae geniti; ergo in quocunque est illud, ic ilicet in tellectu αhabes obiectum actu intelligibile sibi pretsem,ibi erit principium productivum notitiae genitae, & hoc secundum proportionem suae persectionis: sed in Deo est illud
secundum veram rationem sui, ergo vere
est ibi productio notitiae genit . Idem P test argui de voluntate, quia voluntas habens obiectumacia cognitum sibi praetenta turn ex ratione sua est Productiva amoris perfecti product i. Aliter potest argui ct melius G. Quidquid de ratione sua formali est principiuproducendi illud, in quocunq; est a se, in eo est principium persecte producedi; sed memoria periecta, siue quod ide est explicando, intellec us habens obiectu intelligibile sibi praesens, ex ratione sua formali est prinxi piu notuis genus, ct patet, quod memoria talis est in aliqua persona diuina dc a se, quia aliqua est impio ducta; ergo illa periona poterit per tale principiuPerfectam perlecte producere. Vel se potest argui. Omne suppositum habens a sera, di unq; sui licitiis principi u produceni. potest producere produci ii adaequata illi principio, aliquod suppoli tu diuinum habet a se principiti sufficiens producendi, quod est memoria perfecta; igitur , c.
Maior & minor de lai lar conseque te Vlterius conseque ter arguo. Nulla productio persecta per memoria persecta potest elle persecta, nisi si notitiae ad equatae illi memoriae, siue illi intellectui te spectu talis obiecti; memoriae aute sue intellectui personae diuinae, cu lit infinita, nulla not tia adtqitatur respectu diuine essentiet i
ii nitae ut intelligibilis, nisi in finita. quia in tallectas ille est coprehensivus illius obieeti infiniti; igitur aliqua persona diuina
per mem oria potest producere notitia in- fi filiam: sed illa erit in natura diuina, quia
nihil aliud est infinitu; ergo in diuinis per memoria potest esse producito ad intra: sed si potest esse, igitur est,iu quia ibi omme possibile est necessat tu, tum quia illud principia est producti uu per modii natu .rae,igi tue necessari A agit. Consequ edia pa ter,quia no potest impediri, nec ab aliquo
eκ nec elsitate naturae necessario agit nisi snstilat
impediatur, vel ab alio de pedeat in agen- η lara hado. Maior primi syllogismi apparet,uuia lquod principio productivo eae se non cO- ueniat, quod in illo si producti vir, no potest esse nisi propter alterii duo tu, vel propi r imperscctione eius in illo , vel quia ut in illo acceptu est per produ citonem ad equai 2 illi principio. sicut est de potetia generativa. si sit in Filio & vi spirativa, si sit in Spiritu lamo: vuuq; alite isto tu e X cludi iur per hoc, quod dicitur in maiori a se, quia nihil habet a se principiti producti uu, nisi habeat illud sine imperfectione, ct etia no comunicatu per productionem ad equata c5peteme tali principio.Maio est dii di syllogismi, quae fuit minor primi syllogis uti probatur, quia omni memo-
moria craeatae hoc coperit, non aute unde
creata siue imperfecta, quia i in persection utiqua est ratio produce di siue id munica di esse, quia hoc cGpetit ex perfectioneno ex imperfectione, Coclusio absoluie illata, scilicet quod memoria in prima per sona diuina eii principi u cὐ ni uni adi sibi, cocludit propos tu, quia no est principia producti uu nisi per modu naturae. talis aut e productio no est nisi ad intra: Alio modo cocludit magis propositu. quia est pilacipia producti uia notitiae genite igitur ad intra; Z tunc debet maior iic accipi. Quia quid de ratione sua formali est principia
productiua licuius lecundia ratione ei sior male, in quocuq; illud est a se, illud est principium producti uu tali se Tettio modo maxime cocludit propositu maior se- cudi lyllogismi, quia declaratur sic; Sicut non est persecta memoria respectu alicuius intelli tibilis, nisi illud obiectu sit praesens in ratione actus intelligibilis, quanta potest esse praesens, ut intelligibi: e illi; itan si est perfecta proles talis ni emoriae, nisi sit actualis notitia illius obiecti, quanta potest c5 petere tali intellectui respectu talis obiecti,& illa voco ad equatam intellectui respectu talis obiecit: igitur in quocuque est istud, quod est intellectus habens obiectu actu intelligibile sibi praesens. ibi est producti uia notitiae genitae; sed in Deo est istud secundu vera ratione sui, igitur illi e si uenit produci iuu notitiae zenitae. 'Secundo principaliter ad conclusion εarguo sic. Obiectu, ut est in memoria, producit seipsum, ut est in intelligentia , vel
138쪽
est ratio producendi seipsum, ut est in intelligenia a. quod autem obiectum habeata se utrobique secundum quid , vel ab eis dii serens , hoc est imperfectionis , quia si memoria esset persecta. Sc littellige ita perfecta, obiectum esset fimpliciter utrobique idem utrique; ergo ablata omni imperfectione rei eruado illud, quod est perfectionis simpliciter, obieetum idem simplicitet meritoriae gignit,vel erit ratio gignendi aliquid in intelligentia, cui est simpliciter i dem,quod eis proposituiti. Praeterea tertio sic. in qualibet conditione eritis., que non est eκ ratione sua imperfecta, necessitas est simpliciter persectionis , igitur in productiuo , quia ilia lud non dicit ex se imperfectionem. Probario antecedentis.quia licut i.ecellarium
est conditio persectionis in eme inquantum ens , ita etiam eli persectionis in quolibet diuidente eia . quod non ellexi enecessario imperiactuin liue limitatum, sicut enim quando ens diuiditur per oppositum alterum diuidentium est persectionis in cnte, alterum imperiectionis,
ita in quolibet, qubd est perfectionis cuiuslibet diuisionis alterum membrum et possibile , quod est i in persectioni , alterum est necessarium , quod est periectionis, sic actualitas in nece lutate; Produces autem inquantum tale non includit impersectionem , ergo non est Producens persectum in ratione producentis, in si stnecessario producens; producens autem primum non potest esse necessario producens aliud a se, & ad extra, sicut dicitur distinct. 8. l. t. ergo ad intra. Responsio , Quod non est impe iseeta, nec dicit respectum ad imperscctuum, quia necessitas in tali respectino requirit necessitatem in imperfecto. ad quod est ' Similiter arguitur de productione naturali, Quia prodactio naturalis est prima productio,
ergo competit primo producenti, no autem competit primo produceti ad extra,
ut parebit alias ergo ad intra. Gi Negatur antecedes, vi naturalis distinguitur Otra artificiatris ne natarac atra propositu, nec sic conceditur a Philosophis; sed ut naturalis coco miratur intellectualem &volutaria, sic ponitur ad extra per eos. 'Praeterea quarto sic. Relationes oppostae de secundo modo relativorum possunt competere eidem naturae limitatae,
sicut eidὰ volutati copetit ratio moti ut& mobilis, quando voluntas. mouet se; sed relationes produlentis S producit,
licet magis repugnent, qua relationes mouenti, S moti . ta inen sunt relationes eiusdem modi, secundum Plutosophia. s. Metapli .cap. de ad aliqui dabi enim pro exc-plo imi it calefacti vii ct calefactibile pro primis. Patiem S filium, siue genitum,&eum qui genuit pro secundis; ergo relatio nes producenti; ct producti sunt copossibiles in eadem natura niaxime illimitata. Coti firmatur latio, quia sicut volutas est quodam do illi mitra a , quatenus sui dat relationes oppositas,ex hoc scili, ei quod virtualiter continet illud,ad quod sol malit et habendum est in potentia, ita multo magis essentia simpliciter illimitata potest simpliciter tandare relationes opposita, e iusdem modi, lit et magis repugnantes, quales sunt relationes producentis &Producti, plus enim ex edit 'insinitas diuinae essentie illiniitationem qualencit cunque cuiui utique entia creari, it a m repugnant a quam licunque relationum secundi inodi excedat repugnantiam qua ruricunque aliarum relationum eiusdem modi. Confirmattir stiam ratio, Quia omnia relative opposita aequaliter includunt contradictionem, 'ergo si aliqua secundi modi non ini ludunt tontradictioneni. igitur nec alia. Teneo igitur qu-tuor latio Des ilias, S praei ipue duas prima praesiclusione assilinatiua huius articuli.
mu nego maiore.&c u probatur per quinque rati Cnes, iam respolisum est ad eas superiori articulo. .
'IAd secundum dico, Quod non sequitur, est ab alio, ergo dependens. Cum probatur, c si cedo quod cque independenter est natura in producente & producto. Cuarguitur ex independentia, quo d non est' prae exigentia,nego consequentiam , quia depellcntia tequitur emitatem forinalem
dependentis ab illo. a quo dependo quadri igitor habet eanc ε emirare non cit ibi de pedentia, potest me ibi esse praeexigetia, si misistippos tu habeat illud ab altero.
Ad tertium dico. Quod mutationes a lit a generatione eius ex ratione sua for mali sui lim ei sectiores generatione, quia termini earum inducti sunt unpersectio rex, ct ideo eκ ratione terminorum indu .ctorum imperfectorum habent maiores imperfectiones, quatermini generationis e
139쪽
tamen alit mutationes, quatum ad illud quod pristipponunt, no requirunt tanta perseetione in in subiecto , quantam ro 'hirit generatio, &hoc ut est mutatio, quia generatio requirit in subiecto entitatem in potentia, ct hoc adesse simpliciter, alie mutationes uola. Ad propositum applica do dico, quod generatio non trasset tue ad diuina , secundum illud quod prae lupponit generatio . puta subiectum mutabile, quod est imperfectionis, quia ut est mutatio, non est in diuinis, sed trassertur ad diuina, inquatum generatio est moductio sub ratione. qua est productio termini. quia terminus eius est persectior terminis aliarum mutationum; & sie bone potest per generationem acciri essentia, tanquam terminus perfectissimul in diuinis, licet non possit per aliquam alia
mutatione accipi aliquis alius terminus aliatum mutationum, quia hoc concluderet compositionem & impersectionem, quia terminus cuiuslibet alterius mutationis esset accidens componi bile cunisubiecto. Mirum seri es quatuor op Goras ante li
nis est falsa , quia illud totum non ea ex se principium pro duetiuum sed tantum qua do intellectushotest habere ex se notitiam producti. hoc autem est,quando potest habere notitiam alia in He,qua perficiatur; intellectus autem diuinus no potest habere notitiam distincta in a se, qua perficiatur Se ideo non videturquδd ibi debeat poni princi/ium productivum. Confirmatur ista responsio,primo quia notitia genita frustra poneretur, de quo erit secudum argumentum secundo quia imposis bile est earn poni, de quo erunt 3. & 4.
η t. Praeterea, Quia frustra poneretur. probatur. In nobis est necessaria notitia genita, quia per eam intellectus perseitur. qui ii ne ea esset imperiactus; intelle sim aurem infinitus , licet habeat obi ei am sibi prisens, tamen non formaliter
persicitur per notitiam genitam, sed per notitiam insevitam eandem sibi realiter qua etiam formaliter intelligit. η 3. Praeterea. Quia impossibile sit eam
poni, probatur. productivum vel producens habens productum adaequatum,no potest aliud producere; ergo cum totum illud intellectus habens obiectum actualiter sibi prisens, habeat in intellectu paterno notitiam ingenitam sibi ad quata quasi productam ex se, quς aliquo modo secundum rationem intelligendi poste rior est tali praesentia obiecti, videtur qubdnulum virtutem ulteriore habeat ad ι producendam notitiam distin hamaliam ab ista. . Praeterea, eadem imposilbilitas probatur. I ntellectus est potentia activa no factiva, ut dicitur. 9. Metaph. Igitur si po test produccere productu, potest producere in se illud,&no extra se, alioquin no haberet rationem activi, ut distinguit uecontra rationem factivi; iste igitur intel- Iectus,qui no potest producere notitiam in se, non potest producere aliquam notitiam, ut videtur.
patebit in sequeti parte articuli, quia no
instantia ς,&precipue contra primam rationem dico .Quod intellectus noster respectu genitae notitis habet potentiam receptiuam,&ista potentialitas est impersectionis, quia est potentialitas passiua, nihil autein facit hoc per se ad rationem principii productivi, quia nulli impersectio formaliter est de ratione principii producti ui , ct maximὰ quando principium productivum potest in se esse perfectum; habet etiam intellecto noster rationem principii producitui respectu notitiae genitae , & hoe est ex persectione
eius, quatenus actus primas virtualiter continet illum a tam secudum: Primum tuorum. scilicet recipere intellectionem pater, quia conuenit intellectui possibili; de secundo non est ita certum, an coniis . niat possibili vel agenti de hoe alias i quiretur munc autem hoc indistincte ac ceptum de intellemi, quod est principiu distiti.D. productivum notitis genitae, satis puto di in Colveruru, di declarabitur dist. . q. t. art. H.
140쪽
de intellectus sic est in Deo , quia habet
intellectum secundum omnem rationem intellectui, qui non ponit imperiectionem, tunc arguo sic. Quandocunque in quo concurrunt duo per accidens. scili-icet ratio agendi dc patiendi, ubi illud, quod est ratio agendi. eli per se, si separetur a ratione patieudi, Sc ponatur pςr se, nihil minus est ratio agendi . quod patςteX a. Physic. c. 3.3: S6. de medico sanante se, si separetur medicina ab infirmitate, nihil minus erit ratio sanandi; igitur si separentur praedicta duo in intellectu ab inuicem , remanente eo quod erat per se ratio princiyis productivi, adhuc erit ratio producendi , quantulacunque non sit ibi potentialitas passiua receptiva. Exemplum huius pater, Qui a si in . intellectu nostro esset concreata vel consubstantiaritori R. notitia sui secundum quod quidam in . Qis' telligant August. de notitia ' ci dita. i . . :n.ι i' de nin.cap. . tunc licet intellectus noulini pos, it habere notitiam genitam, qua eo abdita suo scat se formaliter. Or Tamen in alio intellectu . puta angelicovel humano beato in patria, poli et gignere notitiam sui in ratione :obiecti,quia sic gignere competit sibi, unde est in actu, licet non si re Resolui; optiuus 'Etelia si possit habere aliquod abusis obiectum actu intelligibile sibi pissen , pos et aliquam notitiam girnere in passo stractinae. approximato, si quod tale sit, aut per se stantem .si haberet virtutem gignendi ali quid per se stans: Ergo ab intellectu diuino circunscripta ratione receptiui noti
tit, si remaneat ratio producti ut notitie, ct hoc per se stantis, poterit talis notitia gigni, licet non recipiatur in intellectu,
mum patet ex dictis in corpore , quod
glosia illius minoris nulla est, A consemationem illius glossae sigillatim respondendum est.' Ad secundum , Cum ar uitur per se stra , dico . mod in omni ordine agenitu, pricipue ubi principium activum de
se non est imperfectum,est status. ad aliis, . . quod principia activum simpliciter perlectum, quo scilicet agenx agit ex ple-. nitudine perfectionis, de dicitur agens eκ ' liberalitate secundum Auic. 6. Metaph. cap .vit. nullum autem agen agit liberali . . ter propter hoc,qudd ex actione sua ex
pectat perfici; sicut enim in actibu humanis liberalis est ille, ut ast non e eicians redditionem, ita simpliciter agens dicitur liberale,eo quod nullo modo perficitus a productione v I producto. Ghoc arguit ut sic. In qnim genere princι-
pii productivi non includentis impet&ctione, possibilo est stare ad aliquod primum simpliciter perfectum , sed intellectus est tale principium , dc voluntas similiter,ergo in isto genere potest istari ad aliquid siniphester perse tuta; sed nihil est simpliciter periectum, quod non agit liberaliter, secundum predictum modii; ergo hic est aliquod agens liberaliter modo pridicto, dc per coiisequen, in genere f.' rid taprincipii prodacti ut est aliquod princi' Th-so,
pium tale , quod nullo modo perscatur troaut i per suam productionem: talis est intelle- Philos
eius habes obiectum sic sibi prisens, de
nullux alius est, si ille, qui no rex irit, nec phys e. s perficitur per intellectione, qua gignit, eamlum siue quae in virtute eius signitur; ergo no Arist. oportet intellectum omnem producere notitiam, ut ea perficiatur, sed oportet esse aliquem priorem producentem non perfectibilem per productum. Et cum di citur, tune erit frustra, non sequitur, nam
erit summum bonum; sed non est productum a producente, ut producens per ipsum perficiatur, sed ex plenitudine persectionis producentis. Ad tertium cum arguitur de impossibilitate, di eo ad oppositum , Quia etsi aliquod obiectum presens momorίς Patri, habeat ibi aliquam notitiam actualsi Patris quasi productam, non tamen habet notitiam actualem adaequatam in Patre productam, nulli aut e principio productico eu se tollitur aliquid producere, ut est in aliquo, nisi intelligatur illud principium producere vel produxisse aliqua prodactione adaequata virtuti talis prinei pii productivi, 6c ideo quantumcunq*c memoria. ut in Patre, habeat quasi productu iri, adhuc potest producere prodi ct in .sed verum est, quod cdm habuerit . productum adetquatum,no poterit aliud
. Ad quartum eum arquitur de activo dc Lehi uo die o. Quod isti differetii sunt
aco flentiles Potenti et productivae , scilicet activa vel iactiva, uniuersaliter enim omnis potentia ex se productiva alicuius
receptibilis in aliquo, in quolibet recepti . Ra proportionato dc VProximato producie