장음표시 사용
121쪽
contra si .ctia nis tam propinqua qui remo.
sic. Causalitas 3c eausatio causae sinalis estili in diciter prima, se . undum Auic. 6. Metapli. dicente, Quod si de qualibet causa essSi l biencia, illa. qui esset de causa finali, csset uobilissima.ipsa enim 'natu ad caus litate iri praecedit causam efficiete, quia Moaetream ad agendui ideo cantilitas -primi finis di eius causatio est penitus in causibilit secuda in quatilibet i aulation diu quolibet genere aula; causalitas aute priani finis eu ino uete efficiens primu,siaetu tamatu ab ipsis,quod est ide quδd pri.mam efficiens a maere primu finem , quia uultil aliud est obie tum amati a voluntaae,quam voluntatem amare obiectum; er go stimum efficiensiamate primum fine est petiitus incauta bile, dc ita eκ se necesse esse,& ita erit idem naturae primςr de quasi conuertitur ratio eκ opposito con
Clutionis,quia si primum amate est aliud a natura pinna. ergo est causabile , dc per consequEs effectibile, ergo ab aliquo per Difficiente amante sinera I ergo primum amate se esset causatum ab aliquo amore sinis. priore isto caulato, quod est imposia sibile .Hoc ostendit Arist. ii. Metaph. de intelligere primi, primo, Quia aliter pri ni a rimi erit optima subitantia , quia per 4ntelligere est honorabilessecundo. Quia ali is ellet laboriola eius csit inuatio, quias non eli idem illi, erit in potentia contradictionis ad illud, ad illam autem potellam sequitur labor, secundum iptam. It Erationes Philosophi possunt declarati, prima sic. Cum omnis entis in actu primo persectio ultima sit in actu secundo, quo Coniungitur optimo , maxime si sit a)iiuuiti, Sc non tantum factivum; omne autem intelle est uale est activum,dc prima natuta est intellectualis, ex praemisia,sequi tur quda ultima eius perfectio sit in acta seiunisci; ergo si ille actus non sit eius suis bilium, tabstantia eius non et it optima. quia aliud est suum optimum. Secunda tatio potest declarari sie . Potentia solummodo receptiua est potentia contradictioni cuni ergo sic non sit huius nodi, ergo dcc. Se Hecundum Aristot. nec ista est ratio demonstrativa, sed tantum probabilii. Aliter oste ditiae propositum ex iden- attate potentis Si oblecti in se se. Potentia &obiectu in sunt idem, ergo actus est Eis idem. Sed eonsequens a non valet. Instantia . Angelus intelligit se, Si amat se, Se tamen a sangeli amandi di intellige
di se non sunt idem substantiae eluc --' - .Haee conclusio secunda , videlicet, Qvdd essenii a Dei eadem sit quod nolitio ipsius, Decuda est corollariis. Nam sequitur, Primo , quod voluntas est idemptime naturae,quia uelle non est nisi vo i luntatis .ergo illa voluntas,cuius est velis
te incausabile , est in causabilis, ergo die. Similiter velle intelligitur quasi poste rius voluntate; si igitur velle est idem illi
natur ,multo magis voluntas. Secundo
sequitur, qudd intelligere se est idem illi naturae,quia nihil amatur nisi cognitum; ergo si amare se est ex se necesse esse, sequitur,quod intelligere se est ex se necesse esse, de si militer intellectio est quasi propinquior illi naturae, quam velle. Tertio sequitur, quod intelle ctus est idem illi natur . sicut prius de voluntate & velia Ie argutum est. Quarto sequitur, quod ipsa ratio inteli gendi se sit idem sibi, quia necesse est rationem intelligendi esse ex se necesse esse, si intelligere sit necesse esse; ratio enim intelligendi se quasi pretin
Vuum inreuisere omnia alia ase primies cientis I accidens.
i intelligere se dc velle se, quod i l sint idem essentit primi, osten ado propositum generalius, scilicet de omni intelligere dc velle ipsius respectu alioru m,quod sint e sentie primi idem;& sit conclusio ista tertia ad insinitatem praeambula. Nullum intelligere potest esse accidens prirns naturae. Probatio. Quia de ista natura primo osten sum est.quod ipsa est primum effecti usi, 33 Mi ergo ex se habet uti de possit quodcun que causabile ausare circunscripto quocunque alio,saltem ut prima causa illius causabilis; sed circuit scripta cognitione illius non habet unde pol sit illud causabile causare, ergo cognitio cuiuscumque alterius non e it aliud a natura tua. Probatio ultimi a illam ti, quia nihil potest
eausare , nisi ex amore ultimi finis velit illud , quia non potest aliter esse per se agens . quia nec ageret propter finem ν ipsi autem velle alleuius propter linem pra intelligiturnintelligere
illud , ergo ante primum siguum , in quo
122쪽
quo Intelligitur causan siue voles A, necessarib praeintelligiti, intelligens A, &ita sine hoc no potestper se efficere,&ita de aliis. Secundo probatur iem. Quia omnes intellectiones eiusdem in teste ius habent limitem habitudinem ad intellectuin .secundum identitatem essentialem vel aecidentalem. siciat patet de omni in tellectu causato dc eius intellectionibus, quia videtur persectiones eiusde generis: ideo si iliqua habet recepti usi, Sc omnes,& si aliqua est acci des, de quelibet;sed aliqua non potest esse accides in primo ex conclusione superioris art ic. quia no intellectio sui ipsus,ergo nulla est sibi accidens.Tetti 3 sic. intelligere si potest esse acci dens, reciperetur in intellectu v t in
subiecto, ergo dc in illo intelligere,qubdest ide intellectui, de ita persectius intelligere erit in potentia receptiua respectu imperfectionis, quod est absurdis. 'Quaetbsie. Idein intelligere potest esse pluriuobiectorum ordinatoria, ergo qua I perfecti uilinto 'pluriu .ergo persecti si ima. ouo impossisile est perfectius intelligi, erit idem omni u intelligibiliu; intelligerestinii sit est persectis, imum, ergo ide est 6m nisi intelligibiliu de illud q, est sui, estide sibi ex propositione prscedente ergo Se intelligere omniti est idem sibi. Ab alijs arguitur pro hae eonclusione Primo Ge. I te intellectus non est nisi quod da intelligere, sed iste intellectui estide omniis, ita quod non potest e se alius licuius alterius obiecti, ergo nec intelli aere aliud, ergo ide est intelligere cinnata. yophisma est accidentis .ex identitate ali ido tu inter se absolute,co ludere identi ite respectu tertii , respectu cuius extraneatitur: ut patet a simili , intelligere est IdE qiuod velle. si ergo intelligere ipsum est alitu us,ipsum velle erit eiusde no se ruitur; ted tantum odo sequitur.quod, e lle est aliquid, quod est eius de quia intelliore ei aliquid eiusde . ita qubd diuinui
inserit soleae noco iunctim, propter accie Ite arguitur. Intellectus primi habet .nsi acta adaequat si sibi Sc coeternu.quia1Etesii, te se, qui actus est ide sibi. igitur ne is hi, est habere Hid . Sed ei, sequenti. 1idn validit. Eve pia de beato,qui Πmul via let Despe alia. eiu re bideat Deum secausi Vltimu ei pacitati, Guae sicut de anima christi ponit fadhuc potest videre a lES. Ite arguitur. Intellectui iste habet
Distinctio a. QuaesEoi. At Iculus n. 2
In se per Identitatem persectionem maximam intelligendi ,ergo & omnem aliam. Respondetur, nosequitur Quia alia, quae minor est prima. potest esse causabilis, de ideo differre ab incausabili, maxima au
ESPONDEO. Circa ultimum priabulu de intellectu & vola, in te Dei ad infinitate eius pro- abada sit quarta & vllima coclusio. Intellectus primi intelligit semper 5edistincto actu, de necessarib quodcuq; iatelligibile , prius naturaliter qua illud sit in se. Prima pars probatur, scilicet φ possit intelligere quodcunque intelligibile, se Hoc enim est perfectionis in intello ctu poss. distincte de actu cognoscere quo deiiq; intelligibile, imo hoc posse est
necessariu ad intellectus ratione, quia mnis intellectus est totius entit comunissime lampti, ut declarabitur dist. 3.q. I. nulla aute intellectione notest habere intel-4ectus primi no e d E libi, ex proxima coclusi ne in superiori art. ergo cuiuslibet intelligibilis habet intelligere actuale &distinctu . Si hoc ide sibi. oc ita semper Se Necessario. Secuda pars, videlicet de prioritate,probatur se, Quia qaidquid est ideprimo est necesse esse, sicut patuit prius. sed esse alioru intelligibiliu no est necesse esse . necesse aute ele ex se est pri' natu omnino necessario. Aliter probatur, quia esse euiuslibet alieti' a sede pedet ab ipso seut acausa, dc ut causa est alicui causabilis, necessario includitur cognitio eius ex parte causae, ergo illa coinitio inlius prius est naturaliter ipso esse cognisti. Utraq; etia pars coclussionis probatur aliter . Quia artifex δ illincte cognoscit omnia ageda, antequI fiant, aliter no persecte operiretur, quia cognitio est metarai uxta ciuI operatur, ergo Deus omnia pro ducibili si a se habet notitia distinctaue ualem , vel ulte habituale priore eis. Cotta ista in statur de arte, Quia ars unit obἰερα uersa Et sustici ad ,niuersalii vel singularia ero duce da, ergo dcx. Potest diti. quod hoc est propter impersecticine coasnitioni, altisci, ereati. Vide in Thbo ἐmalibus proposit. s.ct super 7. Metapla
123쪽
Virum in entibus is Miruid actu eo πε.
i. Quia ii unum contrari uesset in natura actu infinitum μ' nil sibi contrarium esset in natura, ergo si aliquod bonum sit actu In finitum . nihil mali esset in viai uerio .Reypondetur, ita od maior est vera de contra Triformaliter, nullum malueonteiriatur Deci formaliter. Cotta. siue sormaliter si-ue virtualiter contrarietur si est in sinitu mihil patitur contrarium sis i effectus, quia Propter infinitam virtute dest tu et omne an compossibile suo esse et ut, ergo maior est ita vera de contrario virtualiter sicutsDrinaliter. Et est meplum,si sol esset infimite casidus virtualiter, nihil relinqueret Bigidum in uniuesto. sic ut nec si es et in esivite calidus formaliter. η tiraeterea. Corpus infinitum nullum alius corpus sec us pati tu , ergo nec ensainnitu aliud ens cum eo. Probatio GJiequcris Tu quia se ut repugnat dimetii odi mensioni ita videtur actuat iras actuali
tali repugnare, Tum quia sicut si esset a liud eorpus ab infinito, faceret cu illo aliquid maius insulto, ita si est et ens aliud ab infinito, faceret aliquid mai' infinito. e. prpterea .Qiuod ita est lite quod non alibi est sinitum respicta Vbi, bc quod ita est nuc quod Galia , est finitu respectu Quando, & ita de alijs, Sc quod ita agit Ioc quὀd non aliud,est finitu secundum actione. ergo vest ita hoc aliquid quodno aliud. est fiuitum secundum entitate. Deus aute est summe hoc, quia evis est quaeda singularitas, ergo no est infinitus. 4. Pr terea. g. Phys.virtus infinita, si es
set, moueret in non tempore in ulla virtus
ανλα Potest mouere innsi tempore, ergo Scc
i P Xy 6. probat primum mouens esse potes it in sinite, ia mouex motu infinito; sed haec conelusio non potest intelligi iatu de infinitate durationis, quia propter insinuatem potentiae probat, quo J nos positi esse in magnitudini I no repugn tautem magnitudini Oxundum exi quuβ in ea sit pntentia infinita secundam da- rari eiu . sicut ponit in caelo. Itoni Psalm i 4 . Maς ius dominus & laudabilis nimis nia it dicii eius non est
finis. Itemoauia cap. ,ea pelagus insi
RESPONDEO. Ostensis igitur . . a i
liis preambulis, ut in sup rioribus atricis arguo tisic infinitatem Dei quatuor vi s. Piliud per, iatu e sucientie, bi probatur propolitu dupliciter, primo quia ipsum est primum e si iens. omnium, Secundo' ita elis es .iciens puta distincte cognos ens omnia factibilia, Tertio osteditur infinitas per viam finis, Quarto per viam emuὲ lis. Ptianam viani eκ parte primi es fit lenti, quς est praesentis articuli tantii Ptolol. 3. Pitylic. Sc let. Metaph. di ar i ..dit. δεguit sc. Primum mouri mouet motu In vitia. sinito ergo li bci potetiam insuli I. Hse se L Hratio coloratur quantum ad antecedens Hevri
sic, qui a sque cor cluditur propositum, si PM a Possit mouere per in sinitum, sicut si moueret per itus nitit quia sque oportet ip- suui est e in actu .sed illud posse patet de primo,quantu est e X se; licet ergo primu non mouea I motR infinito sςst Arist. probat inti en si acciriatur antecedens illud,quod quantu est eκ parte sua, potest
sic mouere, habetur antecedes veru eque
sufficies ad inserendum propc situm. Cosequentia probatur sic, Quia si ex se , d
non virtute alterius mouet motu in sinito, ergo non ab alio accipit sc mouere, sed in virtute sua activa habet t*tii esse- .ctum suum simul. quia independeteri sed ι - '. . . quod simul habet in vii tute infinitu ess* i Ouin, est infinitum, ergo &c. Allier pro- baiar prima consequentia sc. Piimu mo aiens simul habet in virtute sua omnes esse ius possibiles produci per motum, sed illi sunt in si niti, si potest motus esse insi-nitus, er o si mouet in infinitum,est ius
nitum: i Contra istas declarationes rat in
Dis Arist. instatur. Quidquid sit de anter dente, cInsequentia prima non 'id:tus bene probati; non primo modo,quia du ratio maior nihil persectioqis addit, nam
albedo, que uno anno manet, non est perfectior, qua in si tatu uno die maneret eἔgo motus quantecunque d*rationis ponest persectior, quam motus unius dies; igitur ex hoc, quod ages babet is virtute
sua activa. simul mouere motu infinito usi coctu litur maior persectio hic. ' a ibi. iii si magis diutius mouet, ic ex se;&ita e si et o edendu, p aeternitas agetis iue uderet ei' infinitate, alias ex insinuate motus
124쪽
Diuinctio a. Quaestio r. Articulus I3.
motus no posset concludi eius infinitas. Tue ad forma illius argum et i, vltima Propos tollitiis colora tionis negatur, nisi de infinitate durationis. inquiratur . ergo. quomodo ratio Philos. praedictac si cludit, ii via enitientiae est potior aliis i ai tet supra. ubi comparantur, quia ipsa in fert alias, si per illam non coni. Iuditur in rfinitas . quomodo per alias coni luditur.' Secunda declaratio consequentiae eti improbaturi, Quia non maior persectio ii in sua csi eluditui ex hoc, quod agens
eiusdem speciei quotcunque plura potest
producet e successiue,quadiu manet, quasi tantii undin, vel duo pro duceret, quia quod potest in tempore uno in unum tale. potest eadem virtute in mille talia, si in mille rem Jqrib inatteat; non est auremipo Ribdis apud Philosophos infimias, nis numeralis e lectuli in producibiliu permotum; scilicet generabilium & corruptibilia m. quia in speciebus finitatem pone bant; ergo no magi x sequitur infinitas intentiva in agente ex hoc, quod potest in infinita numero successiue , qui ex hoc, quod in duo tant uni posset, quia est 'o D sibilis infinitas numeralis secundum Phi-Iosophos. Si quis autem alius probet m- sinitatem specierum possibilem, probando aliquo timius caelestes esse incoinensurabiles , ct ira nunquam posse redire ad uniformi atem etiam si in infinitam durarent, de quisil infimit coniunctiones specie causarent infinita generabilia spe - .eirids: hoc' idquid sit in se, nihil tamen ad intention θ Philosophi qui insintatem spetierum negaret: Vitima probabilitas, qui occurrit pro coiisequentia Arist. de
claranda .est uilao, Quidquid porea in aliquat multa sim id ita per tectὸ, sicut in quodlibet eo rinnueorsum . quorum quodlibet in causa re quuir aliquam persectioni sibi, peo rixin, illud cὼels ditaresse perseetius eκ plutarita ei talium peκ hoe qaδd potest' plura, ennisque is infinitam. silfihi ut prirest in infiniis i&vlteiluv. etsi navita latinus non Petreii irrat simul a te eo, imitatura causa, ualuit est euse, poliat
fi Murii, i s hira ad sue sequitur, qu bd
sit in itum es ins filix pluralitate tali si t& lta , ita P de primo a sente esse cois
se posset simul producere. lIcet natura effectus non permittat, adhuc sequitur infinitas virtutis eiusde . Hse conseque ita vitima probatur, quia limul potens causare album & nigrum . non est minus perse- letum, si non potcst ea simul caulare, quin ista non sunt simul causabilia,quia h nos ultas est ex repugnantia eorum. & nocte desectu agentis , quia agens simul habeti virtutem respectu amborum, ii illa ex se essent ecim possibilia.Sit igitur ista ma olor, aodcunque agens habet virtutent, quae quantu est de se, posset in infinita si- inutilicet inconi possibilitas ei lectuum impediat ista simul poni, tale agens est in fiani te virtutis, primum est huiusmodi, et rgo. Maloe est declarata iam, quia pluralitas talium concludit maiorem persectionem in causa, quae quantu est ex se, potest simul in illa, ergo infinitas illorum, in quet. potest, quantum est ex se, sin ullom ludie infinita eius virtutε. Minor probatur sic. Si primum haberet omnem catisalitate omnis causae Passibilis formaliter & si-imul,licet non possent eausabilia simul pq ni in else, esset infinitum. quia simul quantum est ex se, posset infinita producere,&posse simul plura concludit maiorem p tentiam intesiue; ergo si habet periectius, quam si haberet omnem: causalitaterii scirmiliter, magis sequitur infinitas intensi-ua sed habet omnem causalitatem cuius- cviique rei, secundum icitum . quod est Inlipsa. 8c hoc eminenti ut quam si esset iniipso formaliteriergo est infinitae potenti p
Licet autem omnipotentiam proprie, dictam secundum in tetionem Theologo, rum tantummodo creditam e sse, & nonaturali, ratione cuidam videretur posse pro
bari sicut dicetur disti ii l. 2. probat uettainen infinita potentia quae simul qua i
tu est ex se, habet emi uenterio II. nem cari
salitatem , qua sui ut posset in in ita , si, si in il essent salii bilia. Si obiicitiari primuino posse ex se simul in infinita, quia litedi
hab-at eminentius omnem causalitat mueausae secunda. suam sit in caula secunda. rimen non potest ex se in est ectus o iunia.
eiusarum secundarum . quia non est pro-t bitum,quod iittoralis causa infinito rumi, ita per illum mbduin eminenter Eab eum in in patet . quod possit esse causa io alii ' proxima omni uessectuum sine causi secundis mitation habetur minoris
125쪽
Q cilicet quod primum ex se simul potest in
infinita . Hoc nihil obstat, e via si causaptima habet et simul, unde esset totalis: causa , hoc est unde esset sor maliter cau Isa, sicut est prima, nihil persectius esset, qua nunc sit, quando habet unde sit pii bima causa tantur Tum etiam quia illae s cuilae caulae non requiruntur Propter perfectionem addendam in causando, quia tunc rem citius a priina causa ess Et persectius , quia persectiorem requireret cau sam: sed si requiruntur causae secundae currima secundum Philosophos hoc est
propter i in persectionem effectus, ut prima cum alia causa imperfecta possit causare imperfectum , quod secundum ipsos non potest immediate causare:Tum etia, quia tors perfectiones causarum secundarum eminentius sunt in primo,qu 2 si ipse socrualiter sibi inessent, si possent inesse; quod probatur, quia causa secunda proxima primae totam persectionem causativa habet a sola prima, ergo totam persectionem illam eminentius nabet prima causa, qua causa secunda habens formaliter ip- Lim; Consequentia patet , quia primare . spectu illius causae secundae est totaliter causa & aequivoca; similiter arguitur de tertia causa respectu secunde , vel respectu primae. si respectu primς habetur propositum, si te spectu secundae sequitur secundam emine ter continere toralem persectione,quae est sormaliter in tertia , sed . secunda habet a prima , quod sic continet perfectionem.tertiae sex prae ostensis ergo prima eminentius habet continere eminenter persect ionem tertiae, qua secunda habeat; Sc sic de omnibus causis usque ad viti muni concluditne primam habere eminenter totalem persectionem causatitiam omnium, oc persectius qua si haberet eausalitem omnium formaliter,si esset possibile. Et sic videtur dicto modo posse eo ne ludere ratio Arist. de potentia infinita, quae suit supra in principio huius viae posita ad conclusionem, quς accipitur eNS. Phisic. Se it Metaph. Iuxta dictam probatione, qua ex infinitate effectuum, in quos simul potest ipsum primum, quantu est ex se, concluditur infinitas virtutis primi, vel virtute Hira esse infinitam, potest accipi similis de infinitate causarum seclidarum sic: Quod si primum haberet in se sormaliter causalitates omnes secundas, cum causabilitateptima. esset insitIte virtut7s aliquo modo, quia quantu est ex se, posset in infinita, et go multo magis est infinita si habet illax causalitates secutas eminentius quam solnialiter. Sed ad istas duas probationes eo sequentiς Arist.potest responderi. Ad primam concedo , quod ubi quodlibet plurium requirit aliquam perse ctionem propriam formaliter, vel virtualiter in causa, potens in plura est perfectius qua potens in pauci ara, quia ad minus plures perse-.ctiones forma les, quae solent ptopriae illis pluribux. habentur virtualiter in tali, det quod plures persectiones virtualiter habet. est persectius simpliciter, ct quod infinita .est infinitum; sed si sue simul, sue
successive posset causa in plura, quorum non quodlibet requireret propriam perfectionem formalem, vel virtualem in illa causa. non ibi ex pluralitata posset concludi maior perfectior Sic diceret Philosophus in proposito, quia in sinita, in quet potest primum, quantu est ere se, antu poneret infinita numeraliter , finita autemseeundum specificas disserentias, & na turas, nunc autem sola distinctio naturae specificae in effectu requirit aliquam per fectionem formalem. vel virtualε in cau-lsa, non autem distinctio numeralis. Per id ad secadam probationem, quia causae se cundae non sunt infinitae specie secunda 1 Arist. ideo habes virtutem omnium illa rum non concluditur esse infinitum intensive. Contra primum. Potentius est,quod potest in plura simul, quam quod in pyu- , ciora , etiamsi sint eIusdem speciei, ergo
quod simul potest ex se in infinita , est in
sinite potentiae. Contra secundum. Si ochnes causalitates secundae essent formali , ter in prima , esset in ea aliqua infinita , virtualiter saltem extensilia, ergo si tandeminentius in ea. erit ibi aliqua infinitas Esed non eΚtennua , quia hoc tonitur p ei eminentiam, propter qua sunt unitiue si ne distinctione. ergo tunc esset alia insinutas, qua extensiva. dc ita infinita, inunii'ua. Ad prima oportet negare asteciden M& quod simultas nihil facit ad maioritat
potentiς , scut sit circa hunc ignem eo sent spheri e infinita eorpora in debit approximatione , in omnia simul ageret, sicut modo agit in in sinitas partes relu corporis spherice circundantis. Ad tecundum coci let et, quod sol esset infinitus, Ityo quaecunque causa perret ab qus P.
126쪽
testinins nita indiuiditisuecessive iideo
argumentatio, licet videtur probabilis, ne cellario eth sophistica. Respondeo ergo sic, Qudd ista propositio, cui innititur ratio,eu falsa, quaeeuq; ponerent in se infinitatem extensuam. ipsa, ubi habentur e-' mine mitis, ponunt aliquam infinitate in.i tensivam I falsa est ratio, quia eminenties possunt haberi in causa equi uocamec ista
potest probati per illam, quia via sunt sine omni infinitate, non lunt eminenteri respectu suorum infinitorum s haec enim est falsa,quia eminentia iacit unitatem, scideo non tollit infinitatem numerale extensivam ,quae fuit .nec tamen in causa ponit infinitatem intesiuam sorinalem, quia finita formalitas numeraliter sufficieter, continet eminenter infinita materialiter . de exten fine. Ratio Hen ta Iuvia istam viam est cientiet arguitur,m quod primum habeat potentiam infiniti, c. a. MEI quia ςreativam , nain inter creationis extrema infinita est distantia. Sed hoc ante
cedens ponitur tantum creditum, ut non
esse quas duratione Praecedit esse, ut ta-Men quasi natura Residum viam Aule. non ei se prscedit este: Antecede, ostenditur.quia i altem prima natura post Deum es h a i ipso Se non a se,nec accipit esse ali-xpio sui praesupposito, ergo illud creatur; sed sic accipiendo prius natura , tam non esse quam esse, non sunt ibi eκtrema mutationis quam causet illa virtus, nec illud effici renutrit mutari. Sed quidquid sit de antecedente, Consequetia non probatur, quia quando inter extrema nulla est d, suatia media .sed ipsa dicuntur praecise distare ratione eκtremorum inter se, tanta est distantia , quantum eis maius extremum.
Exemplum . Deus distat in infinitum a creatura etiam suprema possibili, si qua
daretur, non propter aliquam distantiam mediam inter extrema . sed propter infinitatem unius extremi; ita eontradi toria non distant per aliqua media,quia contra dictoria sunt immediata ita quod quantucunque patu recedit aliquid ab uno extremo .statim est sub altero, sed distant propter ipsa extrema interse; tanta est igitur Ista distantia, quantum est illum e X tremu,
quod est persectius; illud est finitum , erisso. Confirmatur, quia post e totaliter super terminum positiuum huius distantiae, est preme supra distantiam, siue super transitum ab uno extremo in aliud extremu, ergo ex posse supra istum tranfitum non sequitur infinitas, nisi sequatur ex posse totaliter super tetminum eius positiuunt; talis terminus est finitus, et go.Quod autedicitur communiter, Cotradi toria distare in infinitum, potest sic intelligi, id est indeterminate, quia sicut nulla eri ita par
distantia, quae non sufficiat ad conita-elictoria,ita nulla est iis magna .etiamsi esset maior maxima polsibili, quin adii Iacontradictoria se extendant; est igitur eorum distantia infinisa, id est in determina ta ad quacunque magnam, vel parua.: tatali autem infinitate distantiae non sequitur consequens de infinita potetia intensiua, sicut nec sequitur ad minimam distantiam, in qua saluatur sic infinita distatia; quod enim non sequitur ad antecedens, non seqnitur ad conlequens.
mum dico, Qqdd caula infinita activa
ex necessitate natura non compatitur sibi aliquod contrarium, sua sit ei contra riu formaliter , scilicet secunda aliquod, quod conuenit sibi euentialiter, siue vi tualiter, scilicet secundum rationem est Eius sui, que virtualiter includit, utroq; enim modo impediret quodlibet incompossibile suo effectui sicut argutum ei prius Deus autem est liberὰ dc voluntarie agens respectu omnium, quae sunt extra ipsum, dc ideo compatitur malu. Contra. Nunquid Philosophi ponentes Deuasere ex necessitate naturae non ponebIteue aliquod malum in uniuerso Res ondeo, Sicut patuit probando Deum ede agens per cognitionem non potuerunt saluare aliquod malum posse fieri contingeter in uniuerso, sed tantu quod unus o do causarum produceret aliquod quod esset receptiuum alicuius persectionis, alius autem ordo de necessitate produce-tet oppositu illius persectionis , ita qubdilla persectio no posset tunc induci concurrentibus omnibus causis, licet absolute productum de aliquibus, cons derata secundum rationem luet speciei emi receptivum illius persectionis, cuius oppositum necessario euenit. Quid autem phialosophi possunt dicere de libero arbitrio nostro , ct malitia moris, dicendum est
η Ad secundum dico. Quod eonsequentia nou valet. Ad probationem coliquen
tis, dico,RAbd non est similis incompota sibilitas
127쪽
.sb litas illinension in in replendo locu ci e se litia tu in Ini aiuleucrido, non enim una eniti s ilia rςPl o iam itatura mentitatis, qui ia cui ita alia eniit Myos, it sta u. l. oci autem n pn dubet intelligi de repledition ς Di li , sed qua It cc murei. sura One ellentiali . sed. iiii 4 diui illo repleve unde locum, ieci illupi viri Ruincar/ςitati. με, te iduo aliud uox potest esse cu eo rei sis allacum,lied bene potes' i se cum eo aliud is corpus ito ii replem iocuin, ita quod Dia.eiittas sui ui potnil e ite curii alia, licui posset rei pectu loci ς una corpore replente lo, cum aliua corpus eiic non Ieplens locu . Similiter alia consequentia no valet, quiai corpus infinitum, si esset cum alio, ii ret..t mmhuratus ut so :ue ratione dimensio- nu, quia disiacillio ives ylterius corporis essent alie a dii iesionibus corporis insititi, de citis deni rationis xuuiei sis & ideo tommaius esset propter diuensitate ni dimen- Tot in. , ct tot uiu non maius, quia dimenso infinita noli potest excedi ; hic aut . tota quantitas insultae perfectionis iiivi Iam tecipit additionem, in ratione ta is quam ira is e X coexistentia alicuius si i iii iecua dum talum quantitatem.
I Ad tertium dico , Quod cons quentia non vale nisi illud , quod de monitiatur in antecedente, a quo alia separantur, sit finitum. Exemplum. i esset aliquod Vbi infinitum per impossi ule, Oe corpus insi-
. D. Ium repleret illud Vbi, nis sequeretur,
hoc corpus cit hic, ita quod noli alibi, ergo eli sinitu in secundum Vbi, quiali hie
non demonstrat nisi iii finit uni; ita secundiani I 'hilosophii in si motus esset in sinituς, & tempus infinitum , non sequitur, ciste motu, eit in hoc tepore,& no in alio,
Argo est finitus secundum tempus: ita ad propositum oportet probare illud, quod de ii olistratur per hoc esse sinitum, quod si a illa matur, petitur conclusio iii prae
Ad quartum dico, uod Philosoplius
inseri moueri in non tempore eκ hoc antecedente, quod potentia infinita et linmagnitudine, Ac intelligit in consequente
moueri proprie , ut distinguitur contra mutationem , bc hoc modo cosequens in-h cludit contradictionem, Sc etiam antece . i. Es cri dens, secundum eum. Qualiter autem le-e e. ra. & neat laxe consequent .a,tic declaro. Si estud finem infinita potentia, & agit ex necessitate na
.hose init', di sit illud te sus M, augmen intus autem virtus sinita is ui duin piο- portionem illanx, cluae est B ad A, pu3a i si Asellicet, tu pluiux, vel imi ecuplum ad B, a ciP atur virius quie sit enixi pla. vel mil
i. si 'arsus in siij talauoues seiundum ultimu ui potetiae suae di nec eisari ὀ .hx huc igitqr,quod virtus illa. eli infinita, sequi x iris quod ii agat ex secesii te naturς , sit in non tempore; κιος Ratem , quM Ponitur in antecedete, dd est in ni agnitudive, sequi lupi, quod si agat circa Ox-Pus , quod proprie moueat illud corpus..quia vir talem in magnitudine vocat Phi Λ, Π - enlosoplius virtutem eXtensam per acci des ε -oVFi M talis autem si ageret circa corpus, habet 'grartes. illius eorporis diuersimode distan- ix s. effectu eius, puta unam partem con- φ i' . loris propinquiorem & aliam remoti rem, habet etiam re silentiam aliquam in corpore, circa quod agit: qus due causae, scilicet resistentia & diuerta approxima tio partium inobilis ad ipsum mouens ,s ciunt successionem esse in motu , se cor Pus proprie moueri ergo eX hoc, quod in antece cedente illo poni in virtus in m snitudine, sequi ur,sub d proprie mou bit, Sc ita iungendo illa duo simul, quod ea infinitum de in magnitu ὀine, sequitur, quod propxie mouebit,de in non tempo re quod citc sit radictio. Set istud non sequitur de virtute infit ita , que non est inni agilituditie, ipsa e hi in licet in non te nimpore agat, si ne celsario gat, quia tioc sequitur ad itas itatem, tamen non proprisnio uel it, quia non habebit in patio illas duas rationes successionis. Non igitur
vult Plii losoplius, quod infinita potenti
proprie moueat in non tempore , sicut Hguiu cutum praeten lit, sed quod in sinita potentia in magnitudine propric moueat in non temporc quae sunt contradictoriai ct ex hoc sequi ur, quod antecedens iq-citidit contradictoria. scilicet quod virtus infinita si in ma n tudine. Sed iunc est dubitatio. Cum pCtentiam Dubitatio motivam primi ponat infinitam , δέ natu I .Gra subraliter ag ntem, videtur sequi, quod ne- x lis ια a. cessarid ageret in nor, tempore, licet D nmoueat
128쪽
m meat in non tempore , imo tune nihil
mouebit proprie loquendo. Et quod hoe sequatur, patet, quia illud prius probatu
fuit per rationem potentiae infinitae necesCom sario agentis. Respondet Commentatoro τω - Mςt Ph.quod Prriter primum moves, s. physi4 quod infinitae potentie, requiritur modi Auero uen conluctum potentiae finiti, ita quod mis. ex primo mouente sit infinitas motus, &eκ secundo sit successio, quasi aliter non posset esse successio nisi concurreret illud mouens finitum, quia si solum infinitum ageret, agetet in non tempore. Illud improbabitur Astin h. s. i. r. v bi in hoc a - . guetur contra Philosophos, qui ponunt Primum agere ex necessitate quodlibet, quod immediate agit. Sed Christianis nocti argumentum difficile, qui dicunt Deucontingenter agere, ipsi enim possunt siciliter respondere : Quia si virtus infinita nece statio agens agat secundum vitimum sui,& ita non in tempore quidquid immediate agit, non tamen vilius insinita contingenter Sc libere agens; sicut enim in po, se testate eius est aὴ re & non agere , ita in ' potestate eius est agere in tempore dc agere in non thropore;&.itasMile est salua
re primum ens inbuere corpus in tempore, licet sit infinitς potentiae, quia non nό- cessiarib agit secundum ultimum potet tiae suae, quantu scilicet posset agere, nee in tam breui tepore, in quo breuiori non bret agere. Polarill
Vtrum infinitas vel roseis prosis , ex disti,
sa infinitate Dei per viam primae efficietiae per ratione Phialosopi, quia illa prima eis tentia inseri infinitatem, sequitur lacu da via,eta hoc quod est intelligem distincte omnia facti baia,vel intelligibilia; ubi arguo se Intelligibilia sunt infinita,&hoc actia in intellectu omnia intestigente, ergo i tellectus illa simul actu intelligens est in sinitus; talis est intellectus diuinus, ut supra probatu est arti c. H. it.&a3. de in
-telligere primi Huius enthymematis probo antecedens Sc consequentia mi Ante
dem sic. Ruscunque sunt infinitam poteria, ita quod accipiendo alterum Post ab terum nullum possunt habere snem , illa omnia. si simul sunt in actu , sunt infinita actu; intelligibilia sunt infinita in potenetia respectu intellectus creati, satis patet, ct in intellectu increato surit simul omnia intellecta actu quae a creato sunt succcs iue intelligibilia; aergo sum ibi actu in ita intellecta. Huius syllogismi maiorem sic probo, licet satis euidelis videaturi uia omnia talia acceptibilia, qua do sunt simul existentia, aut sunt actu sinita , aut sunt actu in sinita; si aei u finita, ergo acci' piendo alterum post alterum tandem possunt omnia esse accepta actu, ergo si non possunt omnia actu esse accepta, si acta simul sunt .sunt actu infinita. Consequentiam primi enthymematis sic probo, quiam bicunqite pluralitas requirit, vel contaridit maiorem persectionem quam pauci vis, ibi infinitas numeralis concludit in s. iam perissionem. Exe in lum. Posse erre decem maiorem periactionem re riuirit virtutis motiua ., qui in posse serie quinque, ideo pose iacie ins nita concludit infinitam virtutem motitiam rogo in
proposito cu intelligere A si aliqua perfectio , Se intelligete B sit alia Persectio, i aquam idem intelligere erit ipsus A &B tque distincte, ut 'duo intelligere ei sent, nisi reriectio ius duorum intellige
re in illo vii Seminenter includantur'; de sic de tribus. S si e vitta de infinitis C siviliter etiam. de 3psa ratione in redigeri- ei arguetur, sicut de intellectu do tu a gutum est, Quia maior pers Elio concluditur in ratione intelligendi ex pluralita. ae illoruin , quorum ea ratim intelligendidistincte.quia oportet, quq il includat e-
inhienter persectiones omnium propriarum rationum intelligen di,quarum citiae- libet secundum propriam rationem, ali
quam persectionem ponit ergo infinitate
p .Secundo , nixta istam viam ae intelli gere primi, propositum se ostendo. Cau. a prima,cui secundum ultimum suae causalitatis causa secundae aliquid persectio mis addit in causando . non vigetur sola posse sine secunda ita pella iuua essestu
causare .licut ipsa curn Iecun da, quia can 'tilitas sola primae causet diminuta est et spectu cautilitatis ambarum; ergo si M. Iud , quod natum est esse a causa secunda
ct prima sinui, fit multd persecti asa sis la pesina, causa lacunda nihil perfectionis
129쪽
adiit pclinae; sed omne sui tum omni sol
eto additum addit alii mam persectionem, ergo talis prima causa cit infinita. Ad pro Politum. Notitia cuiuscunque obiecti natae it gigni ab ipso scuta causa proxima S maxime illa, quae e li visio liue intellectio id iuuiua, ergo si illa alicui intellectui indit sine actione qua tuque talis obiecti, se id tantummodo ex virtute aliemus obiecti prioris quod natum est eue caula ludexiot respectu talis cognitionis. i equitur, quod illuit subiectum supelius eli infinitum in cogito scibilitate, quia an serius nihil tibi addit in cognosi ibilitate; tale δε- sectani superius Hi natura prima, quia eX la praesentia eius apud antellectu in pri alii nullo alio obiecto concausante es notio tilia,cuiuscunque obiecti in intellectucius, sicut probatur in superieribus articillis de luelliger: primi ; igitur nullum
Hlud infellietibile uti iud tibi addit in co- rescibilitate.erro est inlinitum, sic ergo
in cutit. let , quia viiii quodi ne sicut ad
else se habet, sic ad cognoscibilitatem cα
- η δ sunt duae ut vici id ς viae. scilicctfinis ct ean inutio ex quibus Dei ii initas Honstraturo Tertia istinivr .ia xx part si nix arguitio sic voluntas tuo Da c irini finito.a .iquid inatus p t si a ope tere Maluare, ii cur in tellectus intelligere.&uiuo I plus et .vid turim linatio nataralis ad lumine a miniam bona in sinitum . nam inde arguitur inclinatioriat iratis a l aliquid in oluntate, quin
se suc)h abitu plora te, e cidelectabilit
vult illud vola as lium; ira *rdetur,quod e M perii nur de actu 1 irandi bonum iri ini um . ima non videtur. voluntas in alio Per tactu quietari : de quonio do illud non naturaliter odiret . si ellet oppossitum siti te Eti . si i ut ii a tu ea li ter o dit iis esse se cundam. Augail. d Fh , . am. cap. r. Uide, tae enim . quod si infiisitum repugnaret bono pios nul In inodo voluntas quieta ristiae in rioticis ratione infiniti, nec in uilid facilitee tetigerit . sicut nec iii repubgrianusio obiecto Conficinitur illa ratio
in sequenti via petiimile de intrilectu.
Quarta via re parte eminent ἐς arguo sic. Lutinenti immo incompossibile eli aliquid elle persectius, sicut pilus paluit, si 'Mito autem non eli incompol sibile aliquid esse rei sectius , sua re dc c. Minor
probatur quia infinitas non repugnat enti, omni sinito in artis Abi: iiiiiiiiiiii, quare dcc Aliter arguitur, es est idem. Cui non repugnat infinitas intensiue illud. non est sua inita peti e ciuin, ii si sit infinitum. quia si eli ii uirum potest cedi vel exolli, ii insinitas sibi non repugnat, enti aute non repugnat infinitas. ergo perfeci it si inu enaeum lini tuui. Minior liuius conseque ita M quε etiam in praecedenti argumento accipitur non videtur a priori poste proba ri vcl ollendi, quia sicut contradictoriaeκ tationibus propriis contra dicunt, nec
pote it per aliquid manissessius hoc probari. ii non repuguantia ex rationibus propriis non tepugnant, nec videntur posseollendi. nili etapli ado rationes ipsorum, eos autem per nillil notius explixaru i ,-
. si itum in Miligimus per sitiitum 1 S hoc vulgati te e si expono . Ios nitum. est ,-quod aliquod finitu datum letudum nulaz I abitudinam:sioidiam piri ne extidit, sed , lita omnem habitudine in assignabidem excedit adhuc . ic tamen propolita sua lutur. Sicut uane libet poncnduin est pnii Aile cuius non apparet impossibili- t i, ita & cdiopol si silla , .cuius nouapparet sta copos sibit ras; bic nulla apparet i q- compos, ibilitas , quia de ratione etaris ni, est unitas, ue alii arci eil ratione entis, quod si tra si a coiriter ibilis cum ente, alterii in enim i lcirum requiritur ad repit gnantiam h x ditiam passi nes ver5 primae entis Sc cohuic tribule. satis videnturis ibitio tae ite in. item se suadetur. I o finiatum suo modo non repugnat quantitati, O Ea in acipienda pari empo: t part cm, ergo nec insiuitum suo modo te pugnat emitati. id est in pcria tione simul eliendo. Illin. Si quantitas viti ut is eii sint pliciter per sectitor , quam quantita I molis. qaate erit possibilis: infinitas inmitiae demon in virtuter Sed si est pos, ibili x. est Racti),sicut patet cc tertia coclusione: . ubi apra de pti initate esse litui attic: c. I trini. artare intellectus . cuius obiectu est eta, Utili minuenit repligni titiam intelliget do aliquod in sinim in imo videtur persci
iis, nain intelli' i ile ; mirum est autem auulli intel lectui talis contradictio pates
130쪽
Distinctio a. Quaestio i. Articulas Io. 1s
sint, circa ei us primum obiectum, cum difcprdiain sono ita faciliter oti. odat audi- tum, si eni in est dii oliueniens Ita imper ii cipitur, ' offendit, cur nullus intellectus . ab intelligibili infinita naturaliter refugax,u .uI a non conueniente, imo suu ob
linum primu in dest tuere IF Summum est gitabile eit, summum cogitabile est in si
nitum, ergo in si altum est. Maiot ptoba Igr. Summum cogitabile potest cogitarith re es e,& non potest cogitari esse ab alio. ergo se; ergo untlligendum , quod an .eo , quod tantum eth in intellectu, potest cogitati maius, quod est in re, non docodein, sed quia tantum cogitabile ethpossibile, tantum omni postibili est maius aliqui necessari ni ex se. Aliter sic. Su- anum cogitabile est imuibile, non in alio, ergo in se. ' lino
.i sex illud potestic lorari illa ratio Ana selini de sumo cogis hili prosologion z.
ct intellexi da est eius descriptio sic. Deusi ςst,quo cogitato sine. ontradictione, maius cogitari non potest sinς contradictio- .ne. i Ex quod addendum sit sine contradis
hiose, patet, na m cuius cogitatione m-t
claditur vim tradictio, illa d dicitur nsis mgitabit αα quia iunciunt duo cogitabilia
o polita, nullo modo faciendo. unum co. gitabili quia neutrum determinat alter u . . Summum . cogitabile praedictum sine contradictione ei se in re, probatur, Ptimo de eme itu litatiuo , quia in tali cogitabili summo summe quieuit intellectus, ergo
imum no est rMio primi obiecti intelli,ctus .lcilicet entis,& hoc in summo. Et a guttur ultra, quod illud sit, loquendo deesse existentiae , quia summe cogitabitu non est tantum in intellectu cogitant ex quia tunc posset esse, quia est cogitabile possibile, Ne non posset esse, quia repugnat rationi eius et se ab alia causa sicut patuit.prius in secunda conclusione deptuno effectivo arti c. 4. maius igitur coisitabile est , quod est i a re , quam quod est tantum in intellectu. Non est autem hoc se intelligendum, qabd idem si cogitetur, per hoc iit maius cogitabile, si existat; sed hinni, quod est in intellectu tantum maius est aliquod cogitabile, quod est in re, vel quod eristit. Vel aliter colo ratur sic Maius cogitabile est, quod existit. id est persectius cognostibile, quia vis bile siue intelligibile intellectione intuitiua; quod autena non existit, nec in δι
, nec in nobiliori, cui nihil addit, non est intellectualiter visibile, vili bile autem est persectius cognoscibile non visibili, sed tantum intelligibili abstractive; ergo per 'sectili ianuin cognoscibile exiliv. Ucidit sq. t. a. d. ferentia intellectionis intuli tuae & ab lira s.
esse in materia, est uilinita. Haec ratio nihil valet, quia secundum ipsos ) augelus iest immaterialis, ergo in nat ira erit , tus. Nec possunt dicere, quod esse angalii id siniret eius ςssentiam, quia secundu eu esse est accidens essentiae,& post errus naturaliter; & lic in primo signo naturi ps' sentia fecundum sis , ut prior videtur esse intensiue infinita, ct per consequens in secundo ligno naturae non erit finibilis
Perie. Breuiter respὼdeo ad arguiuentii,
quod quodlibet ens habet intrinsecu fi- bi gradum suae persectionis, iii quo est si-nitum, si est finitum. vel insultum, si est infinitum; si ergo sit finitum, non per aliud ens finiatur. Et cum arguitur, si sot- .ma finitur ad materiam, ergo si no est adiillam non finitur. sallacia eii consecluentis Corpus si uisur ad corpus, ergo si non est ad corpus est infinitum. vltimum cae- ις 3 Ium. ergo erit infinitum, Sophisina est 3. Physic, quia sicut prius corpus in se finitur quam finiatur per aliud corpus, ita foema finita in se prius finitur, quia est talis natura in entibus,quae sinitur,quam finiatur per materiam , nam secunda sinitasime supponit pilinam, & non causat eam ergo in primo signo naturae est essemia Anseli finita, ergo non finibilis per esse, ergo in secundo signo non finitur per sdi , se. Breuiter dico vnam propositionem, Quod quecunque essentia absolute finita in se est finita , ut pr intelligitur omnk comparationi sui ad aliam essentiam. t
l . Qui ai. Corinili. 3. Siquidesunt dii multi & domini multi. K 2. Praeterea. Deus est, ergo