장음표시 사용
171쪽
Us vel illud , ct tali dubitati si fieret de-
n out ratio concludens vel destruens alium in c9ψceptum inseriorem, ruta quod di i 3 n n cryt eos Priinu , sed aliquod ens iter us prini ψ ei Ie, non destrueretur ilit cis piu, primus sibi cerius, qui in habuit de ente, sed saluaretur in illo conceptu particulari pr*hato de igne . Et per is hos Piob xur 3 ja proposivo Guppo tria
sumpta. in v sim cphsequentia ra ionis,qui suir, quod ii Ieco certus certus, qui est ex se Deusςr dubiorum,in v troque illorum taluatur. Quod ii non cures de tactoritate alti accepta e X diuersitate optulo uti Philotophanti uni, sed dicas, quod quilibeth bet duo 3 concςptus in intellectu suo propinquos, qui propter propinquitatem
analogiae videntur esse unus conceptus. Cotitia hoc videtur est e ratio, Quia ex ista euasione videretur destructa omnis ' via probandi unitatem alicuius coce plus
univoca . bi enim dicis hominem habere unqin conceptum ad Sortem dc Platone, negabitur,dc dicetur, quod sunt duo, sed videntur Vnu propter magnam similitudinem. Preterea. Illi duo conceptus - 1 su ut simpliciter simplices, igitur non i
ixlligibiles nati distincte di totaliter, igitur ii nunc non videntur duo , nec post. Item. Agisoncipiuntur ut omnino dispa DIi, tunc initum quomodo vidcntur unum ἱ aut ut comparati secundum analogia in vel similitudinem vel dissimilitudi-nqm, S tuc aliqualiter vel simul vel ptius
concipiuntur, ut distincti,igitur non vid ε ur unus. Item. Ponendo illos duos conceptus ponuntur duo obiecta formalia cognita,quomodo ergo duo obiecta sormalia cognita.& ut non distincta 3 Pr terea. Si intellectus intelligeret singularia sub propriis rationibus,qua uis ci ceptus duoru in eiusdem speciei essent sin illi mi, non est dubium, quin licet sint multo sinitiores quam isti duo in proposito , quia illi duo disserunt specie, adhuc intellectus bene distingueret inter tales conceptus singularium. Haec etiam responsio improbatur dist. 8.q. I. Scalia responsio quae negat
Secundo arguo se . Nullus conceptus realis causatur in intellectu viatoris naturaliter nisi ab his, aut sunt naturaliter motiua intellectus nostri, sed illa sunt phantasmata, vel obiectum relucens in phantasmate, dc intellectus agens.ergo nullus conceptus smplex si inbdo natural Iter in intellectu nostro , nisi qui potest fieri virtute istorum sed com tus, qui non esset univo us alicui obiecto relucenti in phantasmate , sed omnino alius Sc prior. ad quem iste haberet analogiam, non posset fieri virtute intellectus agentis 5c pha -
asmatis, ut probabo,ergo talis conceptus alius aualogus; qui pomi iur naturaliter, ini ei lectu viatoris ,nunquam erit, Sc ita n5 poterit naturaliter habeti aliquis conceptus de Deo,quod cli talium. Probati assumpti. Obie et usu quodcunque sue mu- 'cens in phantasmate siue in specie intentia gibili, cum intellectu i gente vel possibili cooperante secundum ultimum suae virtut is, iacit in intellectu stetit ellectum sibi adaequatum conceptum suum proprium, Cc conceptum omnium essentialiter, uia virtualiter inclusorum in eo; sed ille alius conceptus, qui ponitur analosus, non est essentialiter vel virtualiter inclusus in isto nec est ille; ergo ille non fiet ab aliquo tali mouente. G Et sormatur sic ratio. Obisiectu in quodcunque sue relucens in phatasmate, siue in spi cietiuelligibili,eu intes lectu agente vel possibili cooperante secundum vitimam virtuis suae , facit scuteste fium sibi a liquatum, suum conceptu proprium dc quid iratiuum ille enim est proles adaequata sibi in esse cognosci bili .sicut proles smili in Datura esset sibi ad quata inesse naturali i tur in cuiuscuque,alterius cognitionem potest illa esti persectior' sua, se per consequens non per se attribuitur ad illan hi confirma selauii itur ratio. Quia praeter conceptum suunc proprium adaequatum, Ac inci sa in ipso. .
altero praedictorum duorum in odoru,nihil potest cognosci eκ isto obiecto , nisi per discursum; sed discursus praesupponit cognitionem istius simplicis, ad quod li-
scutritur. Formetur ergo breuiter ratione. Nullum cibi emam iacit conceptum simplicξ dc proprium sui in aliquo intellectu. 3c conceptum simplicem Se propriualterius obiecti, nisi contineat illud aliud obiectum essentialiter vel vimina litem, obiectum autem creatum non continet in is
crearum essentialiter vel virtualiter, ergo δce. Secunda pars minoris se; licet quod
obiectum creatum non eontineat virtua in
liter increatum; I hoc sub ea ratione lab - - qua sibi attribuitur, ut posterin essentialiter attribuitur priori esseni taliter proba
172쪽
tur, quia est contra rationem posterioriselliantialiter, ' continere virtualiter suum prius; dc etiam patet quod non continet ei sentialiter increatum, secundum aliquid omnino tibi proprium,& non commune; ergo non racit conceptum simplicem, de proprium enti increato.
- Tettid arguo sic. Coceptus proprius alicuius obieetieli sufficiens ratio cognoscendi de illa subiecto omnia com tibi Ita, iis tibi necessarib insunt, nullum autem coceptum habemus de Deo, per que
sufficienterposiimus cognoscere omnia
conceptibilia , t ius sibi necessario insunt
pa et de trinitate Saliis creditis necessamus igitur Sc. Maior probatur. Quia immediatam qualibet cogno stimus, inquant in terminos cognosci. n. iis , igitur patet maior de omni illo conceptibili. quod immediate inest eonceptu subiectiiquod si iti sit immediate , set id in algumentum, sicut de medio com arato ad illein subievbi cune ue stabitur,liabetur propolitum de immediatis . de x itia pei illas
immediatas silentur mediistae. Quarto arguo sic. Aut aliqua persectio simpliciter habet rari nem communemi Deo & creaturi. 5c habetur propositulissaut non, sed tantii propriam creaturae, Ectunc ratio persectioni, simpliciter non iota enit formaliter Deo. quod est in conue mens ἔ au habet rationem omnino pro
Priam Deo. S tunc sequitur. quo ἡ nihil ait tribuendum ein Deo, que dest persectios inpliciter Nam hoc nihil aliud est dicere, nisi quod, quia ratio eius , , t conuenit
Deo, dicit persectionem sinpliciter, ideo ipsum ponitur in Deo: δc ita peribit do-ε trina Anselmi monologion .i s. ubi vult, qudis praetermissis telationibus, in omni bus aliis quidquid melius est simpliciter ipsum quam non ipsum , attribuendum est Deo, scut quodcunque non tale est amouendum ab ipso pii ino; ergo secundum ipsum aliquid cognoscitur esse tale,
ct secundo attribuitur Deo. ergo ron es tale preci se, ut est in Deo Hoc etiam corasirmatur, Quia tunc illa persectio simplicitet non es et in creatura. Consequentia Pater, quia nullus talis persectionis concertus aliquis conuenit creaturae, nisi concertus analogicus ex hypo illosi talis secundum se , quia analogicus est imperfectus, ct in nullo eth ratio eius melior non ipso quia alias secundum illam rationem an
logicam poneretur In Deo. 'Quintis alguo sic. Omnis inquisitio Metaphysica ce Deo pro edit it c. scilicet
eo siderando formalem rationem alicuius, de auferendo ab illa ratione formali imperseetionent, qua laabet in iteaturis, de reseruitido illam rationcm sormalim , de attribuendo sibi omnino summa in Fersectionem, bc sic attribue do illud Deo. Exertu de tot mali talione sapientis, vel intellectus vel volutatis,c Osiceratur enim primo in te, Sc secundum se: hi ex lioc, quddratio illorum non includit io in aliter imperiectionem aliquam, nec limitationem, remoueant ut ab ista impei sectiones, quae
concomitantur eam in creaturis, S reler
uata eadem ratione sapientis ci voluntatis. attribuuntur ilia Deo peis diis, in , ergo oninis inquisitio de Deo supponit in tellectum habere conceptum eunde ntia vocum, quem ac ipit ex creaturis. Quod si dicas non, sed alia est formalis ratio eorum , qua conueni i Deo. Ex hoc sequitur inconueniciis .ilicet 'irod ex nulla ratione propria eorum , prout sunt- in creaturis . Potest concludi aliquid de Deo, quia omnino alia be alia ratio istilio tu in S illorum; imo non magis et Uu deretur,quod Deus est sapiens sortii aliter ex ratione sapienti e , qua appresedimus creatu iis, qua quod Deus est formali ter lari Upoteli etiam tonceptus aliquis a lius a conceptu lapidis creati sol mari, ad quem conceptum lapidis,nt est ideam Deo. habet lapis iste attributionem, S ita formaliter dicetur , Deus est lapis, si eun dum is una conceptu tu ai alogicum , sicut sapien , set madunt illum con eptum ana logic uni. Qualis autem ni uni uocatio en
iis, Sc ad quanta S ad que , dii etur magis inferius arti c. lue .lc. i . de primo i Liedio intellectus. Ad illud etiam sunt alia media distin h. z.q.i .contra primam Pria
Argui ur etiam aliter ad hoc sic. Perse Rra . Eliot creatura potest mouere ad petii ctiorem ei eptum de Deo, igitur cum aliqua visio Dei, puta4nfima non tantum di ne- rat ab aliqua intellectione abstractiva data ipsus, quantia supre ina creatura distat ab infima , videtur sequi. quod si ii si potest mouere ad aliquam abstractivam, quod suprema. veI alia citra eam poterit mouere ad intuitiuam, quod est impossibile. Quod si dicas tot gradus esse in intellectione
173쪽
iectione abstrictiua de Deo, quot si hi
spei te, creatae. licet extremi imalecti
nes non taurum distent . quantu eXtremqspecie siquod bene est possibile,quia qui tibi, et goadus intellectionis minus distat alibi proximo , qua species creata mouen ad illa in distet ab ecte mouente ad ali uin . Contri. Duretentia intellecti
niti abi tractivarum non est tantum ian- . meralis , quia ills causantur a causa alteri uespeciei, Sc per proprias rationes eara, noen inquantu concludunt aliquid comu 'i ne sicut dicit via de viai uocatione ὶ ergo
. sequHur, quod tuter initanam intellectio-,ne in abstractivam & infimam intuiti uanisi ut plures spe .ies mediae, quam inter insi . in ut speciem entium & supicinam , vel dilol: quod uest inconueniens,& per conseqlien, antecedens, ergo pauciores sunt spe .cies intellectionis ab iractivae quam en-
lcum; ergo incipiendo ab insina hinc iu- . de restat aliqua entitas luperior illa, quae causat supremam abstractivam, igitur ista superior causabit intuitiuam de Deo Ite.
Q are ponerentur tot species intellectionum de eodem obie cto, si nulla movet ad Troprium 3 Item ad conclusione in princi-ipalem videtur esse, iub oni his muli: tudo reducitur ad unum , ergo ita in come- .ptibus . air Contra istas rationes obiicitur .i Contra primam inllaturde toro disiuncto, e
lius responsio ponitur diit. 3. S d bilius improbatur qua aliae. Ad seclidam. vi sot-
matur i, reuiter, negatur maior, qui. pro Fier cone Xionem euectus potest aliquem con .eptum facere de causa , licet non ita
persectum. sic t epula ae se; concedis urbe --nim . ivbd cox lusio facit notitiam de pii .cipio demonstratione quia , sed illa non est persectissima notiti a principis, sed il- Ja, qua sognoscitur ex terminis persectu qgni sis quare enim non sinit iter in conceptibus simplicibus effectus ii inpli. it r. - applehensus eausabit aliquam noritia habitualem simplicem de causa3 Ad proh
tionem maioris dico, quod licet non possit esse ius in eau sana aequi uocarn e iit nitem , sic ne c. in aliquid eiusdem rationis cum causa, potest tamen in noxii iam aliquam musquc est imperfectior, non solu.ipsa in se calda, sed etiam effectu aequiuq-ico cause, sicut persecto socer tu eius. Sς d. acciniatur m ior sic, Nullum obiectumi potest in con PI Mali ius, nisi cos ineat illud obIectum 'viri liter vel essen. tialiter; li .ec videtur manifesta per lati .nem caulae ct effectus aequivoci , S. licet 'attribuatur secundum aliquos laetio i
.tellectui, nou curo, tuomodocutique Obieci uni requiritur sic non potest in conceptum per tectiore in ci ceptu sibi adaequa to. talis eli proprius tu lit alius,ergo Sc. .. Probatur minor,quia essectu uni aequiuo
corum eiusdem x ausae ille est perfectior, qui est sonitior cauit. talis est prolis intellectualis , siue verbum petia tum huius obiecti. Maior probatur,quia tune peiae
cito intelligentiae excederet totam virtutem memoriae. Vt diei uni est, absolute videtur concedendum,quod nullus de Deo .ri.
potest fieri in nobis conceptus per 'actio actam. nem obiecti creati, qui sit persectior coceptu perfecto proprio illius obiecti, nec
per consequens ad quem attribuatur iste proprius ilitas obiecti mouentis, inici illo ', conceptus de Deo est imperfectior verbo huiu , quia effectus squi uocus dissimilior caula; oportet ergo ab opinione hae recedere, Si ponatur conceptum lapidis attribui ad conceptum, quem causat de Deo lapis, praecise saluari potest, quod obiecta . r. αν
conceptum attribuitur ad obiectum, non tamen conceptus ad conceptum. Se hoe
est bene poli ibile,quia de obiecto perserctiori habetur conceptus imperfectior .
qua de obiecto impellectiore. Sed quomodo est rationabile in eode intellectu conceptum proprium de Deo esse simpliciter imperfectiorem conceptu lapidis, vel albi 3 quod necessatio sequitur ad hae opinionem: ct quomodo elix beatitudo
nostra naturalis in cognitione Dei ex io. Ethicὶ Sed ' videtur contra univo attona in ocem is esse eadem difficultas, quia omnis ab eonceptus de Deo erit initius per se a veriuscoeoceptu proprio persecto abi, quia omnes tra resputati .cωinetiir in albedine, ut ioceptus co sonem
munis in speciali, de communis es, simpli essςtaciter minus persectus qua specialis , quia potet lis est pars respectu conceptus specialis quomodo ergo secudum illam re sphrisionem erit beatitudo in cognitione naturali Dei ' Respondeo. Quili et con plus simpliciter limplex secundum viam vyi uocationis est imperfectior positive,
qua veibam albi. hoc est mon fari tam Perfectionem ponit. tame est persectior peri. viii, ille . quia abstrahit a limitatione , α
ita est conceptibilis sub infinitate:& tune
174쪽
ille conceptus quidem simplex, non tames inpliciter si inplex , scilicet ens infinitu, erit persectior verbo albi, dc ille est pro
prius Deo, non autem ille prior cominu nis abstracius ab albedine; unde via viii uocationis tenet, quod omnis conceptus proprius Deo est perfectior verbo cuiuscunque creati,sed alia non sic. Sed in statur contra hane resposione nidupliciter, primo arguo, quod difficultas
remanet contra viam uni uocationis, quia ex duobus conceptibus,quorum uterque
est imperfeci ior verbo aloi, non videtur seri conceptus persectior illo verbo , sed conceptus entis ut conceditur est i inperfectior qua albi vel lapidis, ct conceptus infiniti timiliter. Probatio, quia infinita concipitur a nobis per finitum ut per ilianeam, vel aliquod tale obiectum mouens ad conceptum passionis suae, igitur conceptus infiniti eli imperiectior conceptu lineae. Et confirmatur ratio. Quia cocepriis includens affirmationem dc negationem non est persectior propter negationε, aut saltem no est perseitior, quam con .ipiendo affirmationem illius negationis; hocens insultum non est aliquis concep tu a licuius positivi, nisi eniis, ergo infinitas non facit conceptum perfectuiti, aut saltu non erit persectior conceptus entis in si uiti quam finiti. Secundo ii .statur reseon dendo sic pro Henrico Quod licet conceptus simpliciter simplex sit persectior verbo creature ut argiitur ta inen multi tales pollunt coti iugi, Ic unus determinabitalium , ct ille conceptu totus erit petie
Elior. Nec est iiic iliai r dissicultas quam ibi. nisi in duobus; Primo, quia hic quilibet concertus, siue determinans, sue determinabilis , ponitur proprius Deo, ibi inus communis Se alius proprius; Secundo , quod hic aliquis concep us proprius Deo conceditur imperfectior verbo crea- rurae, ibi nullus: Istorum autem primum non est inconuenies, quia passio bene deis terminat subiectum, v t homo risibilis. &tamen utrunque est aeque commune; secudum oportet omnino concedere propter
istam secundam rationem , loquendo de conceptu,id est de actu concipiendi, non autem de obiecto concepto. Quo ad istas litis antias videtur satis congrue responderi,quia utraque opinio conceptu non sinoliter simplicem ponit persectiorem verbo illius, quod movet ad persectum. Sed
instat it 'arguendo factae videntur esse c5 . Altra utranque opinionem, quia quomodo quand eunque comungantur,quilibet tuo tum co que.
ceptum amprimitur a creatura mouente,
igitur est imperfectior verbo illius creaturet. Aggregatio autem imperseeloia quomodo fati et conceptum persectiore intesiue Confirmatio etiam bene instat con- ira illud de in sinito. Non ergo propter illam rationem dimittatur opimo, quia est communis difficultas utrique & aeque, si analogia conceptuum exponitur de conceptis, sorte enim instantiae bene prohat, quod a ius citca Deum non est persecti sunus intensiue nec hoc requiritur, ut stibi beatitudo naturalis, sed quod coniun sat obiecto pei sectissimo, quantuncunq; ut per se ius, siue imperfectus, ut diciturii. de animalibus, Palu nosce de immate lirialibus excedit notitiam aliorum. Forte enim intensus ainari potest creatum ali Miri quod quam Deus,nec tamen illud ama' aliouod. tum nunc beatiscat sicut Deus . De hoc . . ut i rario libro dist. 49. Quomcdo beat:- b uin incamur in obiecto. Istud de ir finito ve- ιι-- tu elset, si insumum e siet praecise modus, sub quo obieeium ptimum cociperetur, dcno pars conceptus vel modus sic, quod conceptus in se sicut distinguitur in quς- stione de unitate Dei de singularitate,ut concipitur, dc ut modus praecise sub quo concipi potest,quemadmodum etiam certus gradus intentionis praecise modux, sub quo videtur haec albedo: sic autem noli triligimus ens in sinitum , sed . t includens duos conceptus. licet alter determinet alterum , dc forte ille priuatiuus finitibi hil ponir, qua uis det intelligete posituuii; ita quod si habemus coceptu postiua de necessarid magis persecte pol illuc;ntelligitur Deus hie ens simpliciter neces satium,sed nec sortὰ per necessarium, nec aeternum concipimus nisi negationem impersectionis. puiu potentiae aliter se habεdi, vel fluxibilis,seu principii .seu finis; aeternum dicit qnoddam infinitum, quia induratione minime persectior est infini- . tas. qua in quantitate persectionis, sicut , Infinita magnitudo. si esset persectior,eia
arguit,quod Deus non potest intelligi in aliquo conceptu uniuersali communi via uoco sbi de creaturis, uia est singularitasqusda, Respodeo .cosequentia no valeti sortes
175쪽
sortes enim' inquantsi Sortes est singulavis, Si tame a Sorte plura possiit ab irahi praedicata, α ideo singularitas alicuius no impedit, quin al3 eo , quod singulate est. Fosiit absti alii aliquis conceptus cominutiis, de iii et quidquid est ibi in re, si singulare ex se in exiliendo, ita qu6.lnillil contrahat alia i ibi ad singularitate in , tam ea illud idem potest concipi, ut hoc in re,vel quod maiodo indistincte,' ita ut singu
Quia creatura est petegrina sumilitudo eius, quia i niuei co fotinis est quoad aliqua a tributa,quq Πυsunt illa natura in particulari; igitur una-hil ducat in comitionem alterius, nisi sub' ratione similitudinis, sequitur, subdDeus non cognoscitur in particulari ex crea
cognoscitur Deus naturaliter a viatore in .ra ticulari & proprie hoc est,sub ratione butus ellentie .ut hae ' in se. Ratio huius in possibilitati est,quia sub ratione talis cognoscibilis est Deus obiectum volian utarium & non naturale, nisi respectu sui intellectus tantu, Ic ideo a nostro intelle- ou causato potest sub ra ione huius essentit . ut haec naturaliter cognosci, nec alia qua essentia nata aliter cognoscibilis a noLix ristendit sulficienter hanc essentiam,vς haec, nec per similludinem uni uocationi , nec imitationis; uni uocatio enim non est nisi in generalibus rationibus, imitatio et 'deficit, tu a imperfecta est. luia cre turae i m per lectς eum imitatur. Utruni autem sit alia ratio huius impossibilitatis, scilicet propter rationem primi obiecti ut D T alii ponunt) illud esse qui ditatem rei in 't ' t rialii linc inquist. de primo obiecto intellectu . Dico tamen . quod ad multos conceptus proprios de Deo possumus peruenire,qui non conueniunt creaturis, cuiusmodi sunt conceptus omnium perserctionum limpliciter in tantino; & perfectissimus conceptui cin quo quasi in quadam descriptione persectissime cognoscimus Deum)est concipiendo omne, persectiones simplicitet & in summo.Quis tamen coceptus sit persectior cic simplicior patebit in sequenti articulo.
sponiteo,quod licet nobiscum sentiat, notamen concludit. Coenim arguitur,quod
Don cognoscitur de Deo aliquid, nisi per simile, Aut intelligitur de sit inlitudine .- Diuocationis, aut imitationis; si primo modo . igitur nihil cognoscitur de Deo. ruia siccudum eum in nullo habet Deus
militudinem univocationis cum creatura .per quam debet et a nobis cognosci; si secundo modo, i tiam creature , non tantum imitantur illam esentia iti sub ratione generalis attributi, sed etiam hane eia
sentiam, ut est lise essentia, siue vi nuda, ct Ut in se est existens : ergo secundo eum propter talem similitudinem potat creatura esse principium tognosceo dicta sentia in diuinam in se,& in particulis.
' Quia saltimum bonum. utina multi eris di. it modia intrinseca entis, ct in v ludit virti liter omnes alios conceptus, ergo conceptus Dea Perfectior non est conceptus emis smplaciter infiniti.
RESPONDEO. Quod concepperfectior& sinplicior nobis polith. lis cst conceptus entis simpliciter infiniti, iste enini est simplicior qua conceptus critis boni. vel entis veti. vel aliquorum similiae quia infinitum non est quasi attributum, vel passio enti . sne eius d. quo dicitor, sed dicit modum intrinsecuin illius cara talis, ita quod cu dico cos infinitum non habeo conceptum quasi per accidens cκ ex subiecto & passione, sed conceptu rose subiecti in certo gra du i et sectionis, scilicet infinitatis; licui albe eo intensa non dicit conceptum per accides scut albedo
176쪽
.l bill, imo intrario diei tradum intrinsecum albedinis an is, &ati patetas inplicitas huius conceptus, scilices ens in finitu. Ραrsectio alitem istius bi certus multi iniciter probriu r tutii quia ille coceptus ithe omnes nobis coiiceptibiles vi tu sit et plura iii cludit,siciueni in ens includit tualiter bonum di verum ire se , ita ens infinitum includit verum insiti tu, bibo Bum infinitum , dc omnem perseetio item simpliciter sub ratione infinitit tum quia emesistratione quia vltimo concluditu QEde lite iii finito, vel esse infinitum de
aliquo ente, sicut appare ex distinet. e. q. , illi autem sunt perfectiora , quae viti-itio cognoscunturide imonstritione quia excreaturis quia propter eorum remotionem a creaturis dissicilium est ea ex crea
pondeo.'Qubd si summum intelli eatur eo inparative, sic dicit respectum ad extra, sed infinitum dicit conceptum ad se; si autem inteli gatur abso ut e summum , hoe hst, quod ex natura rei non pol sit excedipersectio illa, expressius concipitur in ratione infiniti entis .nsi enim summum bonum indicat in se , trum sit finitum vel infinitum. Ex hoc apparet improbatio italius quod dicitur ita quadam opinione ar. quod persectissim uin, quod possumus cognoscere de Deo,test cognoscere alitiis buta, reducendo illa in esse diuitium propter sinplicitatem diuinam; cognitio enim esse diuini sub ratione infiniti est persectior cognitione eius sub ratione simplizitat se, quia simplicitas comunicatur ireaturis, infinitas autem non,secundum inodum quo conuenit Deo.
η i .Quia i . Metaph. infinitum inquant sim infinitum est ignotum, Sc ex s. Metaph. infinita non contingit cognoscere, ergo nec infinit si, cuia ea flem videtur esse proportio intellectus, d infinitum & ad infinita, quia aequalis excessus vel non minor, quia virobique, est infinitas. K r. Praterea. Grego ius super Ezechie-
lem, Quantocunque mens nostra in con templatione Dei profecerit, non ad illud,
quod i pie est, sed ad illud, quod sub ipso
Doctor, quod Deus in uniuersali riplici rici ubi sis. ter cogno iturigeneralissimὸ, generalius, ex generaliter. Generalissime habet tres gradus, cognoscendo enim quodcuque ens, vi hoc ens est,indictintissim ei concipitur Deus,quia concipitur ens quasi pars conceptus, o e i primus gradus: ' Amouendo autem hoc , & concipiendo ens est secundus gradus, iani enim ens, ut concepta non ut pars conceptus, concipitur cinnu
ne analogum Deo & creaturae. Quod si distinguatur conceptus entis, quI Deolionuenit puta concipiendo ens indeterminatum nefatiue, id est non determinabile a conceptu eritis, qui conuenit creatuis analogice quod est ens in determinatum pri- Maauatiue, 'itam est tertius gradus. Priano ria. modo in determinatum abstrahitur, ut sorvia ab omni materia, ut in se subsistens Aetino articipabilis: Secundo modo in deter Muaere Haminatum est uniuersale abstractum a par- Iticularibus quod non est actu participatu in illis. Post istos tres gradus concipiendi generalissinie , concipitur Deus genera lius, concipiendo quodcunque attributu, hon simplieiter sicut prilis,sed cum prae
minentia summa; Generaliter autem concipitur, concipiendo quodcunque attributum esse idem suo primo proprio attributo, scilicet eius esse propter simplicitatem. Nec per speciem propriam cognoscito Deu .qui nihil esteo simplicius,sed admodii aestrinatiuae t sicut enim aestimatiua in brutis sub antentionibus t Esatis subfodi εcogit scit intentiones non sensatas, ut
cie creature 'uae risi repr sentat nisi creaturam, ex suo acumine subfodit ad cognoscendum ea. que sutar,& dicuntur de Deo per speciem alienam ex creaturii , ct hoc' omnibus tribus moilis praedictis. 'Dico autem ad propositum, quod ali qua huius opinionis sunt impugna a in I superio Opinis
177쪽
superioribus , & ad Luc impugnantur in ilio articulo. Ad luem dico, Maiod ista.
quae cogi hucuntur de Deo, cosnoicuti tor per spec: es ci eaturatum, quia liue uniueti ab iis A minus volturis alei. cognouantur per eas dum speciemunimis uiuersa
iis, siue vir unque habeat speciem intelligibilem sibi propriam. saltem illud, quod
pote xl imprimete vel causare specie ui minus. uniuersatri iti intellectu, potest etiam causa te speciem cuiuscunque uniuersalioris, Sita creaturq . quae imprimunt pro prias species in iratellectu, pollunt etia imprimi re species trans edentium, quae comuniter conueniunt eis dc Dei stet tuc intellectus propria virtute potest uti multi speciebus simul, ad concipiet dum illa si 'silui, quorum iunt litae species, puta spe ciem boni, speciem sumini, speciem actus ad concipiendum summum bonum &a- et ualis si iii uni ι quod apparet sic per locua minor .lmagmativa enim pote it vii speciebus diueriorum seni bilium, ad imaginandum copositum ex illis diuertis, sicut
apparet amaginando montem aureum . EX
hoc apparet improbatio illius, quod dicitur in ista opinione de illa suffosione, quia suffodiendo nunquam illud, quod non subest suffosioni. inuenitur per suffossonent; non autem subest conceptui creaturae aliquis concepus vel species repraesentans aliquid proprium Deo , quod sit
omnino alterius rationis ab eo, quod conuenit creaturq, ut probatum est per secundam rationem in secundo art. ergo per susso sonem nullus talis conceptus iuueni tur. Et quod adducitur simile de astinis tilia, dico , Quod videtur adduci salsum ad confirmationem alterius salsi,quia si maneret ouis in Propria natura, ct in eodem affectu naturali ad agnum, mutaretur ta men o uis, ut est et sintilis lupo per.miraculum in omnibus accidentibus sensibilibus puta colore, figura. sono, motu,& huiusmodi , agnus fugeret ovem sic mutatam, sicut iugeret lupum , oc tamen in ove sic mutata non esset intentio noctui, sed proficui Sc conuenientis, di ita aestimatiuaagni non Ius deret ad inueniendum antentionem conuenientis sub speciebus sensibilibus. sed praecise ita moueretur secun dum appetitum sensitiuum, sicut acccidEtia sensibilia moueret. Si dicas, Quod intentio ibi conuenientis non 'multiplicatur,quia non ivat talia accidentia conuenientia tali intensoni, &. IntentIo eonne nientis non multiplicatur sine accidenti bus sibi conuelaenubus . Hoc nihil est. Quia si agnus hic fugeret lupum propter
perceptionem nos tui conceptam ab seimatiua,& illa non multipljcatur cum ac cidentibus istis sensibilibus, quia non est ςum eis talis intenti 'an e illo casu; ese so aut lite non est iu sto agni ad inten-xionem noctui, litae nulla est, aut si hic noiugeret persus sonem, ergo nec alias.
mum dico, Quod infinii uin potentiale est ignotum, quia unuquodque est cognoscibile, inquantum est in actu, non tame ita
est ignotum, quod repugnat sibi intellis
ab intellectu tulinito, sed non pol te si insinitum cognqui ab aliquo intellectu cognoscente ipsum, secundum moἐum suae ius nitatis. Modus enim suae infinitatis est accipiendo alterum post alterum, & intellectus qui cognosceret hoc modo alterum post a iterum, cognosceret semper aliquod sinitum,& nunquam infinitum, in iellectus tamen infinitus potest cognos ore tot uin illud simul,no partem pos partem. Et cu arguitur de r. Metaph. de infinitis & infinito, dico, Quod non est smille, quia cognitio obiectorum infinito tu nu-nierali ter con luderent infinitatem pote tie cognoscentis,scut patuit dist. r. q. I .arti c. t. ad infinitatem, videlicet quia ibi pluralitas ex parte obiecti concludit maioritatem virtutis in intellectu ed intellectio alicuius infiniti iniensiue non concludit infinitatem actus, quia non oportet acta habere talem modum, qualem habet obiecimn , quia actus sub ratione finiti potest esse ad obiectum sub ratione infiniti, nisi esset actus coinprehensivus: Et concedo,quod talcm actum circa obiectum infinitum non habemus, nec est possibile. Ad secundum Gregorii dico, ui: od noli abet intelligi, quod contemplatio listat sub Deo in aliqua creatura , ciuia hoc esset frui utendis. quod esset summa peruerso, secundum August. SL quast. q. 3 o. sed conceptus illius essentis sub ratione entis est im persectior conceptu i illius metensentiae, ut hic eissentia est,&quia impersectior est, ideo est iunitor in intelligibilitate: contemplatio autem do lege communi
stat in tali coceptu communi, & ideo stat in aliquo conceptu,qui est minoris intellibilitatis qua Deus in se, ut haec essentia
178쪽
Distinctio 3. Quaesito i. Arscii Ius 6. Si
Ideo debet intelli, ad aliquid. quod est
sub Deo , hoc est ad aliquid sub ratione intelligibilis, cuius intelligibilitas est itiseri r intelligibilitate Dei in se, ut lite essentia singulatis.
η i. i a v nunquodque sicut se habet ad esse , sic ad cognitione 2. Metapli .sed Deus est primum
3 2. Praeterea. Nihil persecte cognoscit uenisi Deo perfecte cognito, ergo nihil simpliciter eoeniscitur nisi Deo simpliciter cognito. Consequentia apparet, quia in his quae sunt per se, sicut maximum ad maximum. sic simpliciter ad simpliciter, & e
m. Praeterea. Persectissitatus actu, potentiae est circa obiectum simpliciter pri inu, perfectissimus autem actus, scilicet specu Latio , in qua consistit selicitas. est circa Deum. Io. Et hic. ergo Deus est simpliciter primum obiectum eo*noscibile.
ra min. stra cognitio oritur a sensu i. Metaph. Se
Go. sui et articulum, secundia opinione iri superiori votivae atticulo posita. distinguendu est de modoribu -- concipiendi naturaliter de rationaliteri, prici ummu modo Deus est primum oblectu intelian nobis ex ereaturis, quia natur 'In cognitio procedit ab inde terminato adadeterminatum in determinatu ni negati uὰ
est magis in determinatum qua privariuε, in determinatu ergo pricisci pitui illi. & ii lud in determinatum priuatiue secundum cognitionem vostra prεωcipitur detere
minato, quia eus ad res prima impressione imprimuiue in antina nostra set anilii Aule.1. Metaph. cap. s. ergo in deteriminata uegati uὰ omnino primu est obiectsi nomo intellectui Rationaliter autem et FDε is posterius creatura obiecta cognitu secudii tres Iradus, primo generalissime, deinde teneralius, vltimo generaliter;
Mia primo c6espirat hoc bonum, deinde
bonu uniuersale abstractsi secunῖa abstractione puta quod eil inde terminatum ptima eluu b deinde bonum prima abit ra-
. ctione abit actu, quod scilicet eii in determinatu nega liue, qui via ratiocinat iuxdeductionis prius oportet cognosci illud, a quo fit abstractio qua abstra Eiu. Expo vitur pti inu me inliru. scilicet naturaliter, quomodo est sic cognitum primo, quia Deus, ut est sic primu cognitu, no distin-
suitur ab alis propter sinit licitate, ci quia alion est priinu cognitu, nasi tantu quo ad duos uti mos modos gradus generalissime ei cipiendi, quoru neuter perii vetit ad ali qua ratione determinantent, illud attributum Deo. Qualiter autem posset i sie primum cognitam & non diu ingui ab oliis per intellectum cogni Reme . ex eplisca tur, sicut mulus primum videt luc E , licet no distinctediscernat de ipsa proptet subtilitate, sicut discernit de t citore per lut ε. ' Cotta ista opinione, quod dicit de io determinato negative & priuatiue, ii ii uelligat de primit aleorigini, O i radici tur ei articu l. r. Et cu arguitur. qnod in deterin in tu negative in magis in determinatu qua indeterini natu priuatiue, nego de inde terminatione ad propositu loquendo, qualis stilii et est in primo intellecto, quia inde
terminatum negative est singulate, oc tale non est magis in determinatum, quam in determinatum priuatiue; in determinatio. autem negatiua scilicet repugnatia ad de- . terminari, etsi si aliquo modo maior qui in determinatio priuatiua, non tamen t-l in determinatum prius, occurrit intellς-ctui, quia tale,non est considunt ol iectum , sed distinctum cognoscibile , li. ut inferius dicetur articulo S.& ς. Quod ar-σuitur etia iii secud rem ebro. qudd notitia tali innali Deus siet vlthuu cognitum , quia Prius crognoscitur Illud , a quo fit abstractio qua abstr ictum . Hod noti est utrii, nisi pone trito abstractione quenda discursu a notiori ad aliud, ita quod illud, a quo sit abii ractio, est primo cognitu. Ne aliud cognitu per ipsum , & si iti intelligat abstracti ira te, talis cognitio perabit raclio γε, non est prima eo initio abstracti; si eruit'
ita ei gaciscatur Deus per erga tuta. 'Portet alique in conceptu prsi, bere de Deo. .
ad quem discurritur, quia discursu, prae-: supponit alique coceptum de termino ad. quem est r vel igitur propositio , quao accipit,est talia, vel si sit vera, concludit L Deum
179쪽
Deum esse prius eo nitunt, antequam cogitona ur ration .ibili re qu6d sorte cocerderet. Quod etiam addit, quod Deus, ut est primum coto ita a nobis naturaliter . non diistinguitu dialis. quia non centi pi ur inhaliquii, in quo dii linguatur a crea-- tuta. In hoc viditur,co tradicere tibi lysi. s eae dixit enim. quod Deus est primum cognitum ab intellectu naturaliter, vi est in determinatum Negat ine. & dicit, quod in Moc coceptu distinguitur a creatura, quia
,ste non coinuenit , reaturae.
inu dico, Quod consequetia non valet, scilicet. Est pri inii elis ergo est primum eo gnitu a nobis, licet sequatur. igitur est primu copii oscibile . quantu est de se. & 1 debet intelligaveritas,de qualoquitur Philas plius et . Metaph. Sicut res se habet adentitate. ita ad veritate, praeuidelia rei in si, siue pro intestigibilitate rei ex patiesui. no oportet aute, quod res sicutieba-bet id entitate,scie habeat ad cognosti,nili intelli ratur cognosci ab illo intellectu qui respicit intelligibilia mnnia, secundugradu propriu cognoscibilitatis eorum, qaali, non est noster intellectus, sed maxiitie cognoscit sensibilia. iam: Ad secundu dico . Quo J consequentiλno valer,nili in causis praei sis. ludd patet in ecepto. . Si ecliptis est cogi oscibilis ex duplici causa per daas potetras, scilicet. pee sentu in Sintellectu habente demonstratione, nunqua cognoscitur perfecti sit me nisi cognito principio demonstratio illi' persectissime. non rames equitur. ergo nunqu1 cognoscitur nisi cognito prinς pio de insistratio is, habet enim xliam caustin.qia cognosci potet .quia i sta non est pricis e caula, tame per alia tisi potest ita persee te cognosci licui per ista , quia ista causa. s. ilicet demolistratio, qua potist cognosci ab I ntellectu . est per sectior causa cognitionis suae qua alia, qua potest cognosci per sensu ta est in proposito, que libet creatura praeter causam cognitionis suae que est essentia diuina, habet alia causim illius cognitionis, scilicet essentia propria. quae nata est gignere notitia sui, miliquI tariae per.motione tua ita persecte coniiciscitur res. sicut peressentia diuina; noli ita sequitur ab effectu ad causam argueao, si persectissime persectissime . ergo si simpliciter simplieiter, quia illud. quod , perfectissitne iuniptum potest esse causa . praecisa persectissime Is gepere, sumptumiamen i inpliciter non est causa praecisae
I Ad ter tuum dico quq d aior est ver loquendo de primitate pei sectionis , sed no de prirnit te d quataqnis. Exeplum. Nunqua est viso circa aliquid sub ratione coloris praeci se, itaqubd non subratisne huius vel illius coloris, puta albi vel nigri, nisi illud videatur a remotis vel imperiecie, visio autem alicuius sub ratione col ris praeci se, non est persectis stina sed iniperiectissima. Cum dicitur, retia i dii ma
per alio potentia. ll circa pii ilium Obiectum qius , verum est non primum adt-
quatione, sed primum per Latone, quod
videlicet esset verte iis, i in 'in contem o-ru lub primo obiectq a aequato ; & ideo dicit Plii losophus ossi illic. quod declaritio rei sectissima est in oretatione Arca. pii inu omnium eo tu, que sunt sub pol digitur ista ratio,quod Deus e 'primu e ragnitum, hoc est perticiis, linunt, quod coci cedo, sed non primi in adaequa tu, de qua' inferius arti c. ii .ec inde. f.
T, Quina. Pbys. dicitur,quod consula id est magis uniuersi vlia sunt prius nota nobis, quod probat,.qui pueri primo appellat omnes '
homines patres, omnes foeminas uex, pollea dii ermat vilun quodque; ergo.
prius cognoscunt p trem sub ratione homini si, quam sub ratione huius hominis, i
res seu communi0se .i lii, , - ri
eo, quod videtur a remotis, quia prius sol gnos. itur aliquia sub ratione corporis, pia animalis, ac prius sub ratione animalis quI hominii, prius hominis, quam
3. Praeterea. Hoc etiam videtur, quia in arguendo, via compositiva est anteres' i Iutiva. ergo ita est iii intelligibilibus sun-r
OP P. O SI T V M patebit in corpo .
180쪽
Distinctio 3. Quaesito r. Atticulus. γ
η opes LVSIs. Primum cognitu actualit r& cosus e lal pecies specialissima.
pleu eii o. do intelligibiliu in proposito, unus eii ordo originis vel secundu generatione, Aliusest ordo perfectionis,Tertius est ordo ad quationis vel causalitatis praecise: de duabus primis primitatibus habetur 9. Metaph. cap. I. quae sunt priora se-eudum generationem, sunt posteriora secundum substantiam; de tertia autem priavi in niuate habetur. I. Potier. in diffinitione. Vniuersalis . auia primo dicit ibi praeeisio-a in re ad squationem. Loquendo igitur de primo ordine scilicet origini, Videnda est primo de cognitione actuali, secundo de cognitione habituali, tertio de virtuali. Quantum ad primum de cognitione actuali 7 praemitto duo,quorum Primum est, quod alius est conceptus simplicitet simpleκ. S alius est conceptus simplex, ut iio est simpliciter simplex. Conceptumpliciter simplicem voco , qui non est
resolubilis in plures conceptus, ut conceptus entis vel ultime disterentiae t conceptus simplex , sed non tamen simpliciter simpleκ est, quicunque potest concipi ab ab intellectu actu simplicis intelligentiae, licet possit resolui in pluros conceptus Doriani concepti: fles, sicut est conceptus diis niti vel speciei . Secundo Pr mitto, quod aliud est confuse intelligere, Sc aliud confusum intelligere. c ofusum enim idem est . quod indistinctum , 3: sicut est duplex indistinguilitas ad proposita, scilicet totius ei sentialis in partes essentiales, Si totius uniuersalis in partes subiecti uas,ita eth duplex distinctio duplicis totius praedicti ad sua; partes. Contasum igitur intellititur , quando intelligitur aliquid indistinctuin altero praedictoria mo, P ccor. forum sed confuse dicitur aliquid concia Lor pi, quando concipitur, sicut e primitur per nomen, distincte vero, quando eon cipitur , sicut exprimitur per diffini
His praeintellectis primo pono ordinia originis in cognitione eorum actuali,quae concipiuntur consu es prisenti articulo). Sc quo ad hoc dico, od primum actua lites cognitum constase est species speci tissima , cuius singulare efficacius 3c sortiu primo mouet sensum. iue si audibile. siue visibile, siue tangibile, quodcunq; enim individuum sortius mouet sensum,
eius species primo cognita est cogn7tione eonfusa. s ct hoc supposito quod singulare sit in debita proportione prςsens sensui. Vnde si ponas aliquem casum, in quo sensus non primo sentit naturam specifica. ibi iasi statim patet si est tubeus vel viridis color, Ac per consequens intellectus er illam sensationem non statim appre en det naturam speci sua, propter indebitam proportionem singularis ad sensum, vel propter imperfectionem virtutii, qua excedit haec visibilitas naturq talis ut naturae, vel propter defectum in medio lumini , vel huiustu odi,vcl propter nimiam distantia. Per hoc patet ad hanc inllantia, Duo oculi in eadema distantia ad tubesi, unus statim percipit ruborem alius confare, igitur in proportione debita no statim sentitur natura specifica. Respondeo, De bita viii non est debita alieti propter iiii proportionem in illo passo. Cotta. Si us que ad Agignit speciem roboris, de vicia A speciem coloris vel confuse repraesentantem, sint isti oculi ultra A, neuter videbit ruborem distincte. Respondeo. Quidquid fit de medio siue ubique species propria, siue ultra aliquam distantiam,species constita, saltem in oculo minus disposito, caeteris paribus confusior saltem ultra de- In Mia terminatam distantia non possit sub pro- ην q. pria ratione intelligi, de quo . lias ' L Coni lius o quot enim modo de illis qus certu es pos Hobatur a. se intelligi secundu omne opinionem , 5c rationibus. probo eo clusionem propos a se . Causa ti naturalis agit ad esse tu lusi secundu vlu-mu potentis sue quando non est impedita, igitur ad effectu persectissimum , que primo pete' producere, primo agit; omnia autem concurrentia ad istum actu primum intellectus suut cause mere natura Ies,quia pr cedunt omnem actu voluntati . A no sunt impediis, ut patet rei go primd producunt persectissimum conceptu, in quem potIunt: ille autem ii, est iu si coeeptus speciei specialissim s , si enuia aliquis alius esset . puti conceptus alicuius communioris ille esset persectissimus , in quem ista possent; fc cum conceptus illius crem munioris sit imperfectior conceptu speciei specialissimae. scut pars est imper ectior toto, sequeretur . quod illa ni; possent in conceptu illius species, di ita
do in generationibus respod et hic per imperfectu ut medium, alioqui nil timo cau- L e saretur