장음표시 사용
301쪽
Quod autem August. dicit aliquando, Fili in esse essentia in de essentia, hoc exponetur in sequenti quςst. quod hoc no probat essentiam esse ge uitam vel generante, sed esse illud, de quo Filius generetur.
' Vel dicendum secundum quod Ma- sister dicit 18. distinct. quod sapientia stat ibi pro supposito siue hypostasi, sicut
quando dici tur Verbum vel Filius; in eo vero quod dicit nata. intelligitur necessario, quod dicitur Verbum vel imago, de sic intelligitur, quod Filius est essentia, quia terminus essentialis istans pro persona indicat, quod illud sit in essentia. Sed
nodo sapientia potest stare pro suppolito, non autem essentia Ratio iam dicta
est, quia sapientia non est quid abstractum ultima abstractione, sicut essenda. Ad secundum addictum Ricardi respo-
deo. Si intendit reprehendere Magistrum ibi, sicut ex verbis eius apparet,cum doctrina Masistri Sc praecipue ista authenticetur per Concilium generale in cap.pr. allegat: , nego Ricardum tenendo ivlagistruiti. Et quod dicit Magistrum adducere multas auctoritates contra se, Magister bene exponit eas, sicut patebit in sequenti quaest. nullam autem habet pro se auctoritate. . , sed habet illam uniuersalis Eces s .e cap. pr allegato, qus maxima est, quia dicit August. in libello contra Epistolain fundamenti. Ego vero Euangelio nis crederem, ni si me cathol ice Ecclesiae commoneret aut noritas. Que Eccles a sicut determina uir, qui libri habendi sunt in canone nil, lix, ita etiam determinat, qui libri habendi sunt authentici in libris Doctorum . sicut patet in Canonet &post ista auctorit.item Canonis non inuenitur in corpore Iuris scriptum at i quod ita authenticum, sicut scriptum Magistri pr.eallegMacapit.
Ad tertium illud de communicare dico, quod productio habet productum pro termino suo primo , ct dico hic primu te ininu, termin si ad equatia;& hoc modo dicit Philosophus. 7. Metaph. quod compositu primo generatur, qitia est, quod primo habetesse per productione, hoc est ad equaiste: inc Aposto tame forma est formalis terminus generationis, non autem terminus
per accidens, sicut apparet per Philosoplium. a. Physic. ubi probat sormam esse naturam per hoc, quod generatio est nataralis, quia est via in natura, est autem via in sormam, ergo dcc .Qus ratio nulla esset si forma esset tantum terminus per accidessenerationis; es in eodem et i a xuit, quod forma & finis coincidunt in idem, quod non est verum de sine geniti, sed generationis,ergo terminus formalis generationis vere est ipsa forma. Ipsum igitur generans vitarii habet habitudinem ad primuierminum, qui dicitur productus sue genitus, ct aliam habitudinem habet ad formalem terminum;& in creaturis utraque habitudo est realis, quia utraque habitudo habet terminos realiter distinctos, de realis dependetia est , triusq; producti ad ipsum producens: In proposto autem pro Aucens ad primum productu ni habet re ationem realem, quia distinctionem reale.& realem originentia, ad terminum autem formalem in producto non liabet relati nem reale. a , quia non distinctionem reain lem, sine qua non est relatio realis; producere igitur in diuinis dicit relationem reale i conatam nicare autem d cit relationem originis,& quasi rationis concomitantem illam realem. Cu igitur dicitur, quod istae sunt relationes oppostae, scilicet cominunicare & comitiunicari, dico,quod sunt relationes lationis oppositie, secundum proprias rationes suas, licet nec ellario cocomitentur aliquas relationes reales oppostas,
Li icet producere & produci, sed istς relationes S illς non sunt eorundem relatorum formaliter. GT Exemplum huius de principio, Quo in creaturis refertur reali ter ad productum, sicut quod,ad idem Nnim genus cause pertinet ars & edificators. Met i ph. Sed hic quo, quia non est distinctum, non habet relationem realem ad productuit. dist. 7. ita nec e conuerso terminus formalis ad producens. ' Per idem ad secundum dico, quod nullum extremum unius correlationis est idem formaliter cu extremo alterius correlationis, comunicans enim Sc producens licet concurrat in eodem supposito, quia natura no dicitur proprie communicans se, sicut dicitur communicata, tamen communicas nodicit eandem relationem, quam d cit producens vi producens; Communicari aute& produci, nec eandem dic ut relationem. nec idem primo denominant.
302쪽
argumenta logica. i. Qui aquarido praedicatum praedicatur per se de subiecto, poteth supponere pro eo, patet de superioribus ' inserioribus, sed essentia pridicatur per se de Patre, quia Pater eli est entia, .ergo potest supponere pro eo ; igitur sicut illa est vera, Pater generat, ita illa videtur esse vera, Esse tia generat, prout supponit pro Patre. Probatio minoris, Quia non per accidens, quia nec unum accidit reli tuo, nec ambo tertio ; S isti sunt duo modi unitatis per accides, qui ponuturbs
Metaph. cap. de Uno 2. Praeterea. Essentia est Pater, ergo eia sentia σenerat. Antecedens patet per conuersionem simplicem, probatio consequetiae. De quocunque praedicatur subiectu& propria passio, Sc hoc probatiar, quia subiectum est medium ad demonstrandii propriam passionem suam de eo, cui non
primo conuenit illa passio; generatio autevidetur propria operatio vel passioPatris, ergo consequentia est bona. Praeterea. Genitum inquantu genituest aliquid, quia generatio non terminam
tur ad nihil, & inter nihil & aliquid non est mediit; sed nihil in diuinis est aliquid. nisi si essentia tergo Filius inquantum genitus est essentia, erFo essentia generatur. 4. Praeterea. Esentia est Pater Fili j, e go essentia genetit. Probatio ant eden-
Iis per conuersonem, Pater Filii est esseutia, igitur essentia est Pater Filii . Probatio consequentie , essentia est Pater Filii, ergo Filius est Filius cssentit. Probatio istius consequentiae, quia in relativis est consequentia mutua, si Acst pater B, ergo B est filius A; ergo si essentia est pater alicuius, ille erit filius essenti .
feriis diuina non diuerat nec generatur.
Logica ratione quare non potest hec ense vera,Essentia generat,vi essentia supponit ibi pro persena, sicut illa est vera,
Deus generat, quia Deus supponit pro vatre, Sc tamen Deus non distinguitura se, nec Deus est formaliter is, qui generatur, licet Deus generet Deum ' Respondeo. Quandocunque est subiectuin abstractum ultimata ab uractione, &prς- dicatum eX ratione sua non potest praedicari nisi formaliter, non potest propositio esse vera , nisi sir per se primo Diodo ; subiectitin hoc est abstractum viti mala abstractione, & praedicatum hoc d
ratione sua non est natum predicari nisi forma liter,ergo propositio non possctesse vera nisi per se primo modo e sic auteni non est vera haec, quia predicatum no est de per se intellectu subiecti, omne enisu
quod dici:ur ad aliquid est aliquid priter
relationem 7. de Trinit. cap. r. ita quod relatio non est intra conceptum absoluti. .liri
Huluc' syllogismi maiorem declaro sc. soluti eae Abstragio ultimata est, quando λr- nis malis ratio alicuius consideratur secunda se, preter quodlibet, quod non includitur per se in illa, 'c ideo si ratio alicuius praeci siue accipitur, nihil illi mr aliter inerit, nisi quod per se includitur in illa rati ne. In substantiis, litauis in ea de re simplici possint esse pei lectiones inulte substantiales formaliter distin is, Sc ibi una ratio sormalis possit abstrahi ab alia, remanente adhuc concretione utriusque sermalitatis ad sua propria supposita, verbi gratia,licet hcc sit vera, Substatia intellectiva est volitiua,vbi est prsdicatio cocretiua huius persectionis de altera, tantu lite negatur, Intel lectus est voluntas, quia illa significant perfectiones illas, ut abstractas a se inuicem, & siccudum proprias serma litates, tamen adhuc sic abstracta conce nunt propria supposita, ut hic intellectus est intellectus, α hec voluntas est voluntas ; accipiendo tamen substantia siue simplicem siue compostam praecise secunda rationem suam formalem qui ditatiua,tantum est abstractio a supposito proprie naturae,quia communiter non sunt nati concernere aliquid alterius natur , ideo ibi ista abstractio est maxima, ab Istrahendo enim natura humana a suppositis, que sutillius nature, sicut abstrahitur cum concipitur humanitas, non remanet ulterius abstractio alia,& ideo illud, yt sc conceptu praecise,est ipsummet preci se, quia cuilinet alij extraneum sicut dicit Auic. s. Metaph.quod equinitas est tantum equinitas& nihil aliud. Sed in accidentibus quatὀplura possunte acernoim,tanto plures possunt seri abstractiones. Concernunt quidem accidentia supposita alterius Maturae,& licet ab his abstrahantur,conccri ut tamen indiuidua proprie naturae. Sicut albedo sta a
303쪽
do concernit lignum, & licet ab hoc abstrahatur albedo, tamen adhuc concernit albedinem hanc & illam, quae sunt in diu, dua sua; sed ulterius est abstractio quid itatis a supposito, qualis dicta est fieri in substanti i , ct illa circumloquimur per hoc, quod dicimus qui ditas albedinis, S illa
non concernit aliquod suppositum, nec eiusdem naturae, nec alterius . In relatio. nibus etiam, que plura concernunt, ad
huc plures potiunt esse abstractiones, coiicernit enim relatio suum proprium in diuiduum, fundamentum, de subiectum, S licet abstrahatur a posteriori, non tamea priori; exe inplum, Hoc cocretum, quod est causa, dicitur de igne, qui causat calorem tu ligno, Ut de sus lecto, sed abstrali edo a lubieeto remanet adhuc concretio adsundamentum, puta, si dicatur potentia causandi, calor enim est potentia causandi calorent, non tamen ignis est potetia causandi illum: adhuc potest fieri ulterior abstra Chio ad proprium genus, ut puta, si dicatur causalitas, S luc nec ignis nec calor recipit praedicationem istius, tamen adhueh causalitas est causalitas; xit in a abstradito, qualis est in substantiis, est per hoc, quod dicimus quid itas'causalitatis, S haec de nullo praedicatur alio. Ex istis narratis apparet, lus sit ultima abstractio, quia qui dilatis absolutissime sumptae ab
omni eo , quod est quocunque n. do extra rationem qui ditatis. Circa alium terminoni maioris, scilicet quod praedicatu deci uocunque dicitur de necessitate, rn a liter praedicatur, notandum est, Quod subflatilia possunt dupliciter praedicari in diuinis, quandoque ιorma li ter, quandoque per id Flitatem, sed adiectiva si praedicaniatur de necessit. te, soria aliter pridicantur,' hoc quia sunt adiectiva, nam ex hoc quod sunt adi editu a. significat forma per modum inserinantis;& ideo de nullo dicuntur vere, nisi ad quod se habet per modum insormantis. de quo videlicet sorii aliter dicuntur: talia sunt tria tantii nomina adiectiva , sed omnia participia & verba. Hii intellectis patet illa maior assumpta, quando aliquid est abstractu ultimata absit actione, ita quod est abstractum ab omni eo, quod est extra rationem eius Scpredicatum eius no prs dicatur de aliquo nisi formaliter, non cst vitio 1 era tali uextremorum, nisi si formaliter Sc per se pri-ino modo, quia illud predicatum, preci senatum est pidicari formaliter, ideo non potest saluata veritas per identitatem tanti m ct ouia subiectum est summa abstractione abstrae uni, Dd potest fare pro aliquo qualitercunque alio a se, sed praecise pro se formaliter, ct ideo oportet, quod sit a ratio praecisa. sormalis esset idem illi Praedicato, quod non posset esse, nisi ratio praecisa includeret illud praedicatum et paritet igitur illa maior. Patet etiam illa n,inor, quod talia sunt ista extremas sientia generat, vel Deitas uerat, quia Leitas est abstractu ultimata abstractione, peuc-rat aurein est verbum, ideo iasi potest praeditari nis formaliter, no sic autem abstralii uir i liiniata absti actione hoc nomen
Deus, ct ideo potest suppon re pro persona, ut i una dicitur, Deus creat, Deus Penerat. Istud tamen, quod dicium est de multiplici ab si actione, quid valet Nanillaec hi in ali itas est humanitas, hac albedinitas est a b editi itas;&x niuersaliter nulla potest esse abstractio quantulacunque ultima, dum tamen conceptus abstra eiussi communis, scut semper oportet, quin
abstractu dicatur de suo sinsulari Sperse , sed illud singulare non est suppostri quando abstrahitur qui ditas ab habente uiditate; ita in accidentibus nunqυῆ ab radiunt habet pro singulari supposi unuita sue in accidentibus licet ponatur multiplex abstractio a subiecto remotiori Scyropinquiori, sicut relatio a supposito sue subiecto S sundaniento, ct in sui stantia unica, scilicet a supposto, sed non a stipulari; noli latreu oportet, quod in aliqua abstr. ietione abstractum non predicetur
de aliquo, nec aliquid de ipso, quia hoc est impossi bile, ted sufficit ad propositum
lioc, quod vitinate absit actum, lioc est ab omni alterius ii iure, ct a supposito proprio, non a singulari, de illo non predicetur aliquid Cormaliter , nisi pra dicetur per se primo modo : igitur nunquam humanitas est an in talitas , immanitas enim non est singulare an in alitatis, sed hic anin alitas, lionio autem est quasi quod da suppositum animalis.'
M um, elim arguitur de praedic atione per se, dico, quὐd essentia non piae dicatur per se pri no modo de Patre, neque forna aliter. Cum probas, quia non per accidens, dico, quod scut in creaturis non Omnis
praedicatio cst per se vel per accidens, accipiendo
304쪽
piendo accidens proprie,ut quando acci dens predicatar de subiecto, non enim genus per se predicatur de dii serentia, nee sic per accidetis,quia neutrum neutri accidit, nec ambo tertio, sed est ibi medium intraneum siue inserius contrahens aliud, quod in serius potest dici accidens superiori, id est extraneum, sed non proprie ac ei deus r in diuinis autem non omnia sunt per se eade, id est tarn aliter,nec tame est
aliquid idem alicui per accidens proprie, sed aliquid est idem alicui ab soluta iden litate absque formali identitate. & ita est in proposito. Praedicationes per se futformales, de identicis nsi tradidit Aristoti Aliter dictum per se & formaliter stat pro supposito s.de Trinit cap. s. In Deo medium inter secundum substantiam, S se
cundum accidens. Contra. Pater est, qui generat, Pater est essentia. igitur Sc. Respondeo, variatur praedicatio.'qAd secundum dico,quod ista , Essentia
est Pater, potest distingui, quia Pater potest siluinii adiective, vel suti stantiu ea secundo modo significat personam; cuius est Paternitas, & concedo eani esse veram per identitatem; quia substativum potest praedicari de aliquo per identitatem; primo modo significat ipsa in proprietatE denominatiue,& hoc modo exponit Magister dist. t . quia idem est Patrem esse de genuisse. Sc hoc modo ista est falsa. Essentia est Pater, quia significat Patre seritialiter pr.edicari de esientia. Quando igitur arguis de subiecto dc pastione, dico, quod quando passio potest predicat i praedicatione eiusdem rationis cum illa, qua predicatur subiectum, , et quando liabet simile modum praedicandi, potest ex subiecto inferri passio, quando non, non; hoc subi Gim si sit substantivum, potest praedicari per identitatem, passio autem, si est pansio, non potest, sed latum formaliter, quia es adie tiuun . ΨΑd tertium dico,eum accipis genitu inquantum genitum est aliquid, nego, nisi liquid, ut ex tedit se ad aliquid, di tue mitior est falsa;&cum dicis, non est nihil, dico ut si pedictum est) quod inte contradictoria eit medium cum ii inquantiliti, ita quod neutrum inest cum inquantum, sicut nec homo inquatilin homo est alluis, neque inquantii in homo est non albus; tamen non sunt duo contradictoria cGplexa sanu. falsa, ista enim cotradictoria est vGra; homo'non Inqv idni homo est all,u, Ita ilic, genitum non inquantilin geniturii est aliquid, quia ratio genitionis non est serinalis ratio inliae renti e pr.edicati, itasti licet quod ii inquantum dicat rationε formalem geniti Aicut genitum in se fori. maliter. suinptiim si per identitate essentia. Qii id igitur dicetur de genito inqitantum genitunii Potin concedi, quod gelii tum inqualmian genitum est persona vel subsistetis. sed uon sequitur ulteritis ere, inquantum genitum est aliquid, accipiet d, aliquid pro ς issentia, propter non iden litatem formalem rationis peribitalis eum
Ad quartum negandum est antecedens salsa est enim simpliciter illa pri cistio. Essentia est Pater Filij, ut patebit sequetiti articulo.
' I . Per conuerso lieni. Quia si conuertens est vera , conuersa
erit simit iter vera , sed haec est vera,Dater Fit ij est ostentia, ergo essentia
r. Preterea. Haec est simpliciter vera, Eia sentia est Pater aut igitur alicuius,aut nullius; si nullius, ergo omnino non est Pater; si alicuius,ct non nisi Filii,ergo essentia est Pater Filii. I 3. Preterea , dc redit in ide. Essentia est Pater, & non est Pater nisi Filij, ergo est
Pater Fili j,aut non est Pater.
ctor repetit opinioncs aliorum, prima Magiliti Alexandri, qui distinguit istam, ΕΩ semia est Pater Filij, sicut i a distincta est illa praecedens, scillaet Essentia eli Pater; uod Pate potest sumi adiective vel sub aut ive, pri tuo modo dicit ipsam esse salsam,& coii sequentiam non valere . secundo modo veram. Aliam Magistri P reposilini. qui dicit eam simpliciter esse veram. ad quod haber duas rationes, quae sunt in opponendo. Contra Magistratin Alexandruin
305쪽
Distinctio . Quaestio ii Aniciatus 3. I 2
drum arguit sic, &probat, quaa li pater
tantum tenetur adiective, quoniam nomina, que imponuntur a po entia activa. &passiua, ut sunt Ma ster & Discipulus, Pater & Filius, Aedificator &c. sum ut urtantum in significatione adiectiva,& hoc respectu quem habet ad aliud, quod respicit potentia, a qua imponuntur, sed quandocunque aliquid habet ratione adiacentis, vel adiemui respectu ad aliud, qua id magis.est determinatus eius respectus, ta id maetis habet ratione adiacentis vel adiectivi, & tanto minus, quanto magis est indeterminatus: sicut patet de respectui nodi lusenitivi. quem Grammatici dic ut posse suppotiere magis quam alios, quia illi dicunt finitam inci; nationem ad suppositum, ille vero infinitam inclinatione ad suppositum, infinitivus autem & adiectu uulti in neutro tenere potius substati uantur, qua in genere masculino vel Deminino; ergo cum ii Pater Filii habeat sinitam&hxpressa in habitudinem, non sic autem cum per se ponitur ii Pater, ideo licet posset teneri substantiue dicendo, Essentia est Pater, non tamen nisi adiective di
cedo. Essentia est Pater Fili j & se simpliciter ista est salsa, Essentia est Pater Filii
Contra modum eius dicendi arguo sic. Quod includitur essentialiter in cocepta a ficuius, sicut pars conceptus, non potest ab eo excludi, sub quocunque mosso concipiatur, si enim suo aliquo modo cocipiatur, ' illud excludatur, tunc ille modus repugnat rationi conceptus, qui concip tur; cum creto incoceptu relativi, ex hoc ruod conceptas relativus, non ut hoc moo conceptus vel illo, necessaria includatur correlati usi, ut terminus eius, quia nopotest esse nec intelligi sine eo , sicut nees ne temnino,hoc est enim esse eius ; ergo quocunque modo concipiatur, siue adiective siue sabstantiue, semper includereatur correlatiuuia' ut terminus,& ita nullo
mod, potest intelligi ut absolutum. Item. Tuc isto esset inco grua, Pater Fili j est ensentia, qtata adiectivum non substantiva tu non supponit congrue pro subiecto, nisi in subiecto sit determinatio ; ibi autem in sub tecto dcterminatur Pater per Fili si, ad quem habet determi natu ni respectu,ergo &c. Ideo teneso opinionem Alexandri
distinguendo sitas ipse distinguit) quod
substantiue est vera.. adiective sal sa.
patet, quod non valet, Pater Filii est onsentia,ergo essentia est Pater Fili j perconuersonem. quia debet ii cco uerri, prgo aliquid quod est ei Ietitia est Pater Fi ij; sicut ista, In diuiduum est listino, non uertitur,er o homo ust indiuiduo u . sed Ῥαquitur, ergo aliquid, quod est homo, estiudiuiduum. Dico secundo, quo J conuer se est vera substantiite, adiectitie uiccingrua, quia masculinum non potest substativari.
Ad secudum clina arguitur, Essentia est Pater, aut igitur alicuius, aut nullius, Dicenda , quod non seqxiitur propter sella - cia figurae dictionis, quia statini cum additar, alicuius vel nullius, aliter copulat, quam prius supponebat; & dicendum est, quod nullius est Pater, id est non alicuius est Pater,& n nsequitur ex hoc, quod nosit Pater, propter figuram dictionis, sed sequitur tantum, ergo non conuenit ei pro-D ctas paternitatis. Dico secundo, quodi sientia est Pater, igitur alicuiux, ct con cedo, quod est Filii; sed cuarguitur. iii ratione principali,s essetia cit Pater Filii ergo Filius est Filius essentie, nedo coasequentiam. Cu probatur per illa coheque ιtia inutua in relativis, dico, quod illa cessaquetia mutua tenet in illis relativis, quae sunt prim4 relatiua,tenet etia in his, quo reserantur per relationes, si tamen dicaniatur formaliter relationes de eis, sicut si forinaliter Sortes est Pater Platonis, eci uerso formaliter Plato est Tilius Sortis: in his tame que no reseruntur primo, nec etiam denominantur sormaliter ab ipsis relatii, nibus, sed relatio praedicatur de altero zotii per idelitatem, no valet co sequentia,
sed est eis seques a pόsi iisne coi equoris, quia ibi in consequete plus si ni Matur, tqua in antecedentes, in antecedente et iiii
notatur identitas relationis ad aliquus, aequo dicitur, sed in consequente significatur illud aliud resere; ad illud formaliter; tameni in dicitur, Filius est Filius em- tiae,ex vi constructionis significatur essetitiam esse propriuna correlatiuu eius, quod
est Filius, & iti Fili si essi formaliter Finia
essentis, antecedens autem non significat relationem paternitatis sormaliter coitu eis ni re essentiae, sed tantiam per identitatem. Ideo respodet tertio modo , quod live
est simpliciter salsa, Essentia est Pates Filii, quia li Pater tantum tenetur adiecti ad Propter rationem primitiani.
306쪽
K Ad tersum respondeo, quod est fallacia figurae dictionis,quia in prima propositione, Pater per se supponit pro tota persona, in secunda autem cum dicitur, quod est Pater Filii, copulat proprietatem tantum circa labiectum. .Vtrum essentia si communicans vel communicata. Quod non, quia tunc Pr ducta. Probatur dupliciter vi supra. Contra. Is . de Trinit. cap. 26. & Ioannis Io.
Pater meus quod dedit mihi. Solutio de duplici termino primo Sc formali ; simile de duplici principio primo & tarmali.
Est de subiecto vel termino generationis. Diuiditur in s. arti c. r. I. Mirum Fuius generetur in fus uti
mirum Filius generetur aer sub tia Patris
l . Qi a per Auς.contra Maximinum,&ponitur in litera. Node aliqua materia. vel de nihilo est Filius, sed de quo est genitus. Neque negative,ut aliquis dicitur loqui de nihilo, quando non loquitur; neque affirmando ii de nihilo, ut ii de sit nota materialitatis vel quasi materialitatis, quia nihil nopotest esse materia alicuius; neque assi r- mando ii de originaliter siue ordinaliter,
id est post nihil quos tres modos intelligendi aliquid esse de nihilo ponit Anselmus Monologion cap. s. si nullio modo Filius est de nihilo, ergo de aliquo, ergo cum non de alio, quam de substantia Patris,patet, quod est de substantia Patris. Et si respondeatur scut videtur Mazister respondere in litera quὐd est de sub stati a Patris, id est dePatre, qui est substatia. Arguitur, quod ista expositio non sit sufficiens, quia tantum eae ponit de ut notet rationem principii originantis, vel efficientis: Si posito quod hoc modo sit de Patre, adhuc restat questio, utrum de aliquo vel de nihilo, sicut de materia, vel de quasi materia, & cum non sit de nihilo sic, quia hoc modo creatura est de nihilo, ergo de aliquo, & stat argu
r. Praeterea. Est auctoritas August. 1 de Trinit.cap. 3.& 4. Quod Filius est sapientia genita vel nata.
IR E S P O N D E O. In ista quaestione Piet: se
est una opinio dicens, quod sicut in substantia creata generabili aliquid est eo ten 3tiale, quod supponitur generationi. xi tib s. materia, ct aliquid inductum per tenera v. otionem,ut forma, Sc ex eis est productum, V quod est genitum; ita correspondent proportionaliter quasi tria in diui uix cotis- utilia, persona quippe est quasi conpositum,& relatio quali sorma & essentia qua isi nateria; est igitur Filius genitus de substat a Patris, sicut quas de naateria. Istud probatur per auctoritates August. que sunt in opponendo. Et si arguatur contra istam positionem. primo, Quὀd actus purus non potest esse quas inateria respectu ne rationis, quia nullo modo est in potentia ; Praeterea per rationem Magistri, eum sit una essetitia itium personarum, 'eneraretur Filius de esicntia trium. Respondent, Ad primum distinguendo, ut ne aliquid est in potentia ad aliquid duobi , modis; uno modo ad aliquid, quod/eit absolutum,& differt ab ipso re vel ii itentione,&vadit de potetia adactum
tum, Jc pertransmutationem rei i et rationiς ; alio modo aliquid est iri potentia ad aliquid quod est ration Ἱ, tintiliis,
ct diuert ab ipso sola ratio ne, nunquari vadens per transinutationis rauancunque de potentia ad actum. , sed semper naturaliter, & coniunct am actui priit o modo in creaturis m. iteria est in potentia ad formam, tau Uiuam ad disserens re
307쪽
Diu niaeos. Quaestio a. Articu us
ab ipso, de transiens de potentia In actuin
per realein traii limitationem, S similiter fornia generis est in potentia ad formauidisserentit, i.utiluam ad aliquid disserena ratione vel inteatione ab ipsb, It transens de potenrtiad actam pertransmutationein rationis ; nullo tali modo diuina essetitia est in potentia ad aliquid, de de ista potentia habet veritatem medium in argumento, quia illa repuanat achai puro; non se est de potentia secundo modo, quia natura formae diuint, inquantum est actus purus, est etiam, quod sit secundo modo in potentia ad plures respretiis. Breuiter igitur productio diuina su inme differt a prodactione naturali, quia in ista itur pertransmutationem ad persectione, Sc ibi di ilat potentia ab actu, in ista autem nequaquam: differt etiam ilia specialiter a productione naturali, qu e est generatio, quia illa est de imperfecto substantialiter, ista vero est de persecta substantia; in quo plus conuenit cum productione, quae est alteratio, quia in illa subicctum, quod est in potentia secundum quid,est aliquid existens in actu, sed di iasert in hoc, quia subiectum in alteratione est in potentia ad aliquid reale absoluturealiter disserens ab ipso, in productione autem diuina nequaquam: & in hoe diuina productio conuenit plus cum productione speciei ex genere,, sed differt, quia in hac productione genus est sicut subiectum oe materia, & est in potentia ad aliquid absolutum, ut ad differentiam, 'ustamen sola intentione differt ab ipso, hie autem subiectum est in potentia ad aliquid respectivum,quod differt ab ipso sola ratione. Et ita licet ista productio sp ciei ex genere sit magis si initis diuint, qua
alia, in multis tamen differt, quia productio speciei ex genere procedit ad esse in
completo ad esse completum, assumendo complementi determinationem per disserentiam, ut secundum aliud 3c aliud reale descendat in aliam dc aliam speciein, & Grit tantum genus commune secundum ratione .n; in productione autem diuina subiectum non est aliquid incompletum determinatum per aliam piam proprietate, sed unum & idem re singulare totaliter
habet esse per productionem in diuersa
proprietatibus relativis, quod est commune non secundum rationem,sed secundum
communicationem. Ad secundam dicitur , quod non est de substantia , tu. quantum est trium, sed ut est Patris Libstantia.
Contra istam opinionem arguo primo Impum sic. Essentia est formalis terminus Produ- ea rati ctionis, igitur non quasi materia. Proba- Φ.Iati tin antecedentis, Ioannis. Io. Pater quod
dedit mihi, maius est omnibus. Maius autem omnibus non est nisi aliquid ingui tum, hoc non est nisi essentia, ergo illam dedit. Hoc etiam vult August. Is .de Trinit.cap.r6. Sicut Filio, inquit,praestateia senti .i in sine initio temporis sine ulla mutabilitate naturae de Patre generatio, ita Spiritui sancto praestat estentiam sine ullo
initio temporis, sine ulla mutabilitate nature de utroque processio. Nola autem coceditur formam aliquam dari producto, siue communicari vel pristari per generationem, nisi illa fornia communicata stformalis terminus talis productionis Probatur etiam illud antecedens per ratione. P imo, Quia nulla entitas rinaliter insi-
nita simpliciter persectior termino formali productionis habetur per productionε,
egentia est formaliter infinita, relatio autem non,ergo si relatio esset formalis terminus productionis, persona non haberet essentiam per productionem. Secundo. Quia in creaturis natura est terminus formalis generationis, non au em proprietas
indiuidualis vel hypostatica , incut patet 1. Physic. ubi dicitur, quod generatio est se uinaturalis,quia est via in naturam, scilicet in formani matura igitur sue essentia est Perse terminus generationis, & non nisi terminus formalis. Tertio, Quia aliti
ista generatio non esset uni uoca , quia ratio sormalis termini eius non esset ratio conuenientiae penerantis cum genito, consequens eli inconueniens, sicut tangetur distinct. r. Similiter alias non
esset ista productio generatio, sed magis
esset mutatio ad relationem, quia productio ponitur in genere vel specie ex suo termino formali, scut patet ex s. Phy- - stia sc. sicut alteratio ponitur in genere qualitatis, quia ibi est forma accidentalis,
quae est formalis terminus alterationis,
ergo si formalis terminus huius productionis esset relatio, ista productio poli retur in genere relationis, & non esset generatio. Probo consequentiam primi ei
thymematis , primo , quia illud, quod e se
materia in generatione , est in potentia
308쪽
ad terminum sorinalem, & quod est quasi
materia, est quasi potentia; essemia , nec 'vere, nec quasi est in potetia ad se ipsam, ergo Sc. Similiter probatur eadem consequentia, quia una persona tantum uno
. modo habendi habet essentiam, saltein istis duobus modis non habet eam, scilicet ut terminum formalem productioriis, ct cum hoc ut quasi materiam. & subie- mim generationis .. Probatio istius, quia si haberet eam ex vi productionis ut terminum sormalem, haberet eam circunscripto omni alio modo, ergo non habet eam
viquasi materiam subiecta in generationi, non enim habet deitatem aliquo modo, quo circula ripto haberet eam persecte, &esset verus Deus: videtur etia sequi, quod haberet bis essentiam , &per consequens
quod sit bis Deus, quia habere essentiam est esse Deum;& quod habeat Prius eam
naturaliter, quam habeat eam,si ratio quas materiae praecedit aliquo modo ratione . formalem termini penerationis Item secundδ. Eilentiae, ut de ea generatur Filius, necesse est assignare aliquod esse, quia principiare aliquod verum ens in quocunque genere principii non conuenit alicui,nisi realiter emi , Qutro, quod esse conuenit essentiae , .ut ipsa est, de quo per impressionem zeneratur Filius aut praecise esse ad se esse, scilicet quod est ensetute; ut essentia, Sc tunc Filius est de eia sentia vi est entia,& hoc modo est triu personarsi; aut ut conuenit sibi esse in aliqua subsilientia, Jc tunc quero, in qua aut in ingenita, ct sic cu in intellectu eius, quod
est esse,de quo aliquid producitur, includatur hoc, quod est esse illud, i ii quo sorma inducitur, & in intellectit eius , quod est esse, in quo includatur habere illud, quod est in eo, & per consequens este sormaliter peripsit; ergo si essentia , ut est in
Patre, sit de qua Filius generatur, Sperimpressione secundu eos tequitur, qu 3 dipia ut in Patre erit illud in quo notitia is genita imprimitur,& ita essetia ut in Patre erit sormali ter Verbu, siue nosces notitia, genita quod est incoueniens: si aut εessentia ut in alia subsistentia a Patre est de qua generatur Filius,&inquantum est de qua, praecedit aliquo modo termin si ge
nerationis, ergo ante terminu generati
Dis sunt duae subsistetie,quod est incouenies. Si aute dicas, ut est de qua generatur Filius, nulla habet existeti in persona, sicut & materia, inquantilin est, de qua generatur genitum,non habet esse in aliquo supposito, sed tantii liabet esse in potentia in supposito genera do. Hoc nihil est,quia
ut dictu est principiati realiter aliquod
.ens in quocunqx genere Principii opo tet tribuere aliquod reale esse,& ideo materie, ut principiat copos tu, licet sibi mitici pet.it esseco posti, quod est eius partici ratiue, a me coueuit tibi esse situ propriis, quod esse est prius. naturaliter, qua sit pars copositi; ita igitur hic oportet essentie, in- qu. tu est, te qu a generatur Filius , dare esse vel in supposito, vel esse essentie secudum se,& sic statar mentum Si dicaturaliter. Quod i liquantum est Patris, est illud, de quo generatur Filiu tamen per generationem iii quatum quasi actu insocanatur notitia genita, est actu alterius luppositi. Hoc improbatum est in argumeto,
quia in intellectu eius, quod est esse . de quo per impressionem includitur esse in
quo. dc ita esse formaliter tal secundu im ressum illud. Similiter tutic coinmu nicatio essentiae alteri supposito precederet secundu intelle luin prodii lione, ita quod communicatio nis fieret per productione,
sed fieret quasi ante terminum productionis, sicut illud,quod est quasi ir ateria generationis , prae intelligituri aliquo modo ipsi termino. Similiter licet aliquid, quodnis est de se alicuius supposti ii iactu, per generationem fiat actu alicuius suppositi, sicut materia,quae non est alicuius supposit fit per generationem aliquid suppositi, tame quod illud, quod est unius suppositi .fi it alterius supposti praecise, per hoc
quod est materia, videtur imposiluite abs.que actione, lus sit ad ipsum.
Praeterea tertio. Qualido ad productionem effectus concurrunt activunt & passivum, prior est naturaliter respectus acii-ui ad passilium,quam utriusque ad proda.duim.Probatio huius, quia oportet causas diuersas eiusdem prius naturaliter approximari ad inuicem, quam producam effectum, & patet per exemplum de igne calefactivo, ' ligno calefactibili,&calore genito. Ite illi respectus activi ad passivunudi eiu idem producentis ad productum n O
omnino ex aequo conueniunt activo, nec
ii te re spectus ad productu ni est prior, e
go est posterior. Antecedens huius enthymematis quantum ad utranque par
aevi simul probatur, quia activum agitiu
309쪽
Distinctiios. Qii est o 2. Articuliis I.
in passiiuum se solo in ratione causr, nec producit productum nisi alio concurrenae tu ratione concausa utis . Et si omnino neges prioritatem respectus ad respe-chum, iaOia potes negare , quin necessuri ὀ sit res e lius activi ad passiunt noti polierior respectu utriusque ad prδdu- e uin. Igitur si in Patre eli siccunditas tua.&aliquid quasi materia concurrens ad productinia, Drior est respectus Patris,
t productivi ad illud quasi materia , qua
sit utriusquccorum ad filium, aut salienierit necessarii; concom: tans. Et ex hoc ultra. um res non preexigat naturaliter, nec necessari J iimul requirat illud, quod i . pii Pr*ci ς cns rationis, sequitur, quod illa relatio, que naturaliter preexigitur quasi aestiui ad passiimui , si realis , dc ita in Patro erit relatio realis prior relatione
eius ad Filiii, vel saltim alia ab illa, quod
.ritio Videtur ilico inrcnietis. Iteni quarto. Potentia pri Ina causativa ei Tec tua se sola ei sective causat, excludedo ouinciri aliam causam cius de generis, ct at terius generis in ratione cause materia: is, de ratio cst,quia causalitas cause materia is non dicit persectionem simpliciter, Sc ideo licet roductio fiat ad aliquod primum in illo genere, illud tamen tio est simpliciter primum , sed totu illud genus reducitur ad aliquod primum in alio genere, quod non incluἡit imperfectionem, puta, ad aliquid in genere efficientis: patet etiam hoc antecedens per hoc, quod potetia creativa per se sine alio principio naateriali producit productum, ere hoc insertur a simili quod produci iunipotentia pri n a se ipsa sola producit, de line alio principio prodii diluo concurrente . Sc ita sine
alio quasi mate. ia; limilis enim ratio videtur de principio productivo ct crearisio, qu a si ponet e tura liquod principiti quas
materiale, tuan esset inquantuin tale eli sume persedi ionis, dc ita videretur reduc cndu in ratione principi j ad principium proditi hiuu adtive. Si arguatur, cinus il omnis causalitas secund c cauic reducitur ad consimilem causalitatem in prima causa, sciit esseius ad Dqu , t ad primu es siciῆs, ct finis etia ad Deu ut ait viti: uini finem,&forma ad exemplar tale ideam in Deo, e go ita erit de causa materiali. Ress ondeo,
quod non est sinit te, Quia materia in tu dii imperfectione, quia sena per est ei annexa priuatio, Sc ideo por se a nullo povebittar principi ut unde Theologia que est de
Deo, siue naturalis siue supernaturalis, n5 determinat de causa materiali, secundum
Item quintὼ. secundum Aug. c. tra ala μεως Niminum lib. c. I . Spiritus lanous non de aliqua materia, vel de nihilo , sed indecli, vitile procedit. Ita igitur concedit Spiritum sanctu initori esse de nihilo, seil de
substantia Patrix & Filii, sicut e cedit Filium esse de subitatio Patri .esc simili modo relatio Spiritu Sancti est in deitate sicut relatio Filii; sed essentia non se habet respectu relationis Spiritu nacti quasi in ateria receptiu. ieius ut videtur secundumisiam opinionem, quia ponit Uerluim ge- risei; inerari per impressionem in illud, de quo gignitur, Spiritu insaninam autem quasi per impressionem, vel ex suillatione sui de voluntate formata, de qua producitur, quod cnini producitur per expulso nuda aliquo, non habet illud de quo pro materia in productione sui, quia Oimiis materia ciuiuscunque productionis & producti est ii qua recipitur forma producti, quod noeli in expulso ne de illo igitur Spiritu iasanctus non est de iiihilo, nec tamen de aliquo , sicut de quasi materia Q.v producti,inis: igitur propter Eoc, quod est Filiunon esse de nihilo, vel relationem eius fundari in essetitia, non oportet cillantiam, Vt . est, de qua Filius generatur, esse quali materiam respectui generationis Filia . l. Item ad idem. Filium esse delab- stantia: Patris necessarid requiritur ad hane generationem,quantiatu ad exis lenia isti 'tiam realem generationiς, sed ad illam existentiam non necessarid tequiritur subiastantiain Patris esse quas materiam; ergo M. Patet maior per August. contra Maximi mina. Nullo modo verum Dei Filium cogitatis, si hune esse de sui, stantia Parris
negatis. Probatur minor. Nullum ens pricis e rationis requiritur ad hanc generationem,ut exi siclitein, stibilantiam Patris ei. se quasi materiam praecise dicit cris ratro
nis circa substantiam, alioquin circunseri pta negotiatione intellectias crit ex se sita si mater ita , ergo ves maioria realiter, , vult militudo realis ad materiam. Item di iubil conuenit illi essentie, in quo mare ria dis inguitur a sorma, sed quodlibet conueniens si i vel ei propriuna foran τοῦ vel sonu nune formae sit uiateriae, ergo inii ulla erit ita quasi matcria , .licut quasi'R ; ior Had.
310쪽
sorina. Antecedens patet, quia esse idem in generante &genito non est proprium materis, imo anima est eadem in corde generante, Sc parte genita, materia nunquaest eadem in causatis, 'itia sufficienter actuatur per unicain formam, in propagante materia geri iti suit aliquid, sed ni ii fuit materia suis forma propagantis,non enim quia eadem est materia generati & corru-
ti , ideo est eadem generantis & geniti. teai. Incompossibilia simpliciter no possunt et nactus simpliciter eiusdem, bene tamen potest esse idem actus incompossibili uir sicut anima partium organicarum hoc est contra relationem accidentem es se itis. Item. Compositum per hoc constituitur,quod potentiale actuatur actu compositi, & deterinatitur; igitur essentia reseretur, dc determinabitur . Confirmatur, quia sicut qualitas non est actus alicuius, nisi secundum quod amiatu in est quale, ita relatio nullius est actus,nisi secundum qiiod ad aliquid ipsa resectur, essentia noresertur. Item illa ratio, quae est tertia indubitatione in sine, Quod suppolitum diceretur relatum secundum illud fundametum, sicut secundum deitatem Pater est similis Filio, tamen hare telatio no est actus sandamenti, ut est formaliter distin te se
t. ζ' Ideo tenendo curia doctoribus antiquis qui onmesa tempore August. usque ad istam non sunt ausi in diuinis nominare
materiam nec quasi malet iam, cum tamen omnes concorditer dicant cum August.
quod Filius generatur do substantia Patris dico primo, quod Filius non generatur de essentia Patris, sicut de materia. vel
quasi materia ; secundo quod sine glossa ruere 3c proprie Filius est de substantia Patris Primum quod est presentis arti c. γdeclarari potest sic. Generatio in creaturis dato dicit, productionem ct mutationem,& istorii in rationes sor ales aliae sunt, Scsne corti adictione separabiles ab inuicem ; productio aut hormaliter est ipsius
producti.qiuod est compos ruin 7. Metaphys. in de accidit sibi, quJd fiat mutatione alicuius partis compositi, mutatio sor maliter est actus mutabilis, quod quidem do
priuatione transit ad sorinam: concomitatur autem mutatio productione in creaturis propter imperfectionem potentiael, roduci ius,quae non potest dare esse totae termino productionis, sed aliquid eius presuppositum transniurat ad aliam partem ipsius,' sc producit compos tuni, si
enim gnerans creatuin esset perfectum agens , & non exigeret materiam, de qua
vel in quam habet, sed posset producere
persectum per se, Sc eκ se, tunc esset productio sine mutatione; igitur sine contradictione possunt separari,& realiter separatur, comparando ad potentiam producti-uam perfecta : hoc apparet etiam in creatione, ubi propter persectionem potentiae productivae ponentis primo totum in elia se, vere est ratio productionis, inquatum peream terminus productus accipit esse, sed non est ibi ratio mutationis inquantumutatio dicit aliquid substrat si aliter nucis haberc qua prius ex 6. Phys c. in creatione autem non elt aliquid substratum. Ad propositum. Cum in diuinis nihil imperfectionis sit ponendum, sed totuin persectionis, & mutatio de ratione sui dicatim persectionem, quia potentialitatem, &hoc in mutabili, ct cocomitanter etiam dicit imperfectionem potetiae activae in mutante, quia talis necessario requirit causa concausantem , ad hoc ut producat: cum
igitur non sit ibi aliqua imperfectio, Decquans est potentiae passive, nec etiam aliqua imperfectio potentiae active, sed surrima persectio, nullo modo ponetur ibi generatio sub ratione mutationis . nec quasi mutationis, sed tantum teneratio, ut est productio, inquanti; in se i licet aliquid per eam capit esse, ponetur in diuinisse; de ideo generationi, ut est in diuinis, non assignabitur materia , nec quas materia, sed tantum terminus , & hoc vel totalis,
siue primus, id est adaequatus, qui Primo pro luducitur in esse, vel terminus Grinalis, secundum quem terminus primus formaliter accipit esse.
muni August. contra Maximinum patet
& patebit magis sequenti arti c. quomodo Filius nullo mudo est de nillilo, sed est vere de substantia Patris, sed si quaeras. Posita originatione de consubstantialitare, adhuc queritur sicut de materia, vel de quasi materia, de quo est Filius. ' Respondeo, quod non est ibi materia, ct ideo nota est ibi de aliquo sic. Et cum dicitur ultra, igitur de nihilo, non sequitur ; sed sequitur, ergo de nulla materia . Sed diem , tunc est creatura , Dico, sal sui a est.