장음표시 사용
321쪽
tast nctio s. Quaestio a. Articu 'us i.
ab ipso, & transiens de potentia In actuin
per realein transiluitationem, Se similiter
forma generis est in potentia ad formam disserentit, tanquam ad aliquid differens ratione vel intentione ab ipso, Si transiens de potem ii ad actum per trans nutationem rationis; nullo tali modo diuina essentia est in potentia ad aliquid, de de ista potentia liabet veritatem medium in argumento, quia illa repugnat achai puro; non sic est de potentia secundo nodo, quia natura formae diainet, inquantuin est actus purus, est etiam, quod sit secundo modo in potentia ad plures respectus. Breuiter igitur productio diuina su inmediffert a productione naturali, quia in ista itur pertransnutationem ad persectione, de ibi distat potentia ab actu, in ista autem nequaquam: differt etiam ista specialiter a productione naturali, qu e eth g neratio, quia illa est de imperfecto subiastantialiter, ista vero est de persecta substantia; in quo plus conuenit cum productio ite, qu.e est alteratio, quia in illa subicctum, quod est in potentia secundum quid,est aliquid existens in actu, sed di iafert in hoc, quia subiectum in alteratione est in potentia ad aliquid reale absoluturealiter disserens ab ipso, in productione autem diuina nequaquam: Sc in hoc diui-m productio conuenit plus cum productione speciei ex genere,, sed differt, quia in hae productione genus est sicut subi ctum oc materia, deest in potentia ad aliquid ab lutum, ut ad disserentiam, quς tamen sola intentione dissert ab ipso. hie autem subiectum est in potentia ad aliquid respectivum, quod differt ab ipso sola ratione. Et ita licet ista productio speciei ex genere sit magissi init is diu in , qua
alia, in multis tamendissert, quia productio speciei ex genere procedit ad esse in completo ad esse completum, assumendo complementi determinationem per disserentiam, ut secundum aliud de aliud reale descendat in aliam det aliam speciein, Si Grit tantii ni genus commune secundum rationeat; in productione autem diuina subiectum non est aliquid incompletum d
terminatum perasiumptam proprietate,
sed unum dc idem re singulare totaliter
habet esse per productionein in diuersis
proprietatiuus relativis, quod est commune non secundum rationem,sed secundum communicationem. Ad secundum dici
tur , quod non est de substantia . lnis quantuin est trium, sed ut est Patris sub
Contra istam opinionem arguo primo Impuri se. Ementia est formalis terminus Produ- tuis ratio. ctionis, igitur non quasi materia. Proba- ι ratio. tio antecedentis, Ioannis. Io. Pater quod
dedit mihi, maius est otianibus. Maius autem omnibus iton ellui si aliquid iusiuitum, hoc non est nisi essentia, ergo illam dedit. Hoc etiam vult August. Is . de Trinit cap. 26. Sicut Filio, inquit,praestat eia senti.tin sine initio temporis sine ulla mutabilitate naturae de Patre generatio, ita Spiritui sancto p xlt.it effetitiam sine ullo
initio temporis, sine ulla mutabilitate nature de utroque processito. Non autem coceditur formam aliquam dari producto, siue communicari vel pristari per generationem, nisi illa forma communicata stformalis terminus talis productionis Probatur etiam illud antecedens per rationε. Primo, quia nulla entitas sormaliter infi- .nita simpliciter persectior terinino formali nroductionis nabetur per productione, essentia est formaliter infinita, relatio autem non,ereto si relatio esset formalis terminus productionis, persona non haberet essentiam per productionein. Secundo.
Qigia in creaturis natura est terminus is malis generationis, non aurum proprietas
indiuidualis vel hypostatica, sicut patet et . Physic. ubi dicitur, quod generata est O. Minaturalis,quia est via in naturam, scilicet in formam snatura igitur siue essentia est per se terminus generationis, dc non nisi terminus formalis. Tertio, Quia alias
ista generatio non esset via iunca , quia ratio sormalis termini eius non esset ratio conuenientiae generantis cum genito, consequens est inconueniens, sicut
tangetur distinct. 7. Similiter alias non esset ista productio generatio, sed magis effet mutatio ad relationem, quia productio ponitur in genere vel specie ex suo termino formali, sicut patet eXs. Phy- stivisc. sicut alteratio ponitur in genere qua- d . litatis, quia ibi est sorina accidentalis,
quae est formalis terminus alterationis,
ergo si formalis terminus huius productionis esset relatio, ista productio potieretur in genere relationis, ct non esset generatio. Probo consequentiam primi ei
thymematis , primo, quia illud, quod est
materia in generatione , est in potentia
322쪽
ad terminum formalem, &quod est quas
materia, est quasi potentia; effemia , nec 'vere, nec quasi est in potetia ad se ipsam, ergo &c. Similiter probatur eadem consequentia, quia una persona tantum uno
. modo habendi habet essentiam, saltem istis duobus modis non habet eam, scilicet ut terminum formalem productionis, ct cum hoc ut quasi materiam. & subiectum generationis . Probatio istius, quia si haberet eant ex vi productionis ut ter
minum sorinalem, haberet eam circunscripto omni alio modo, ergo non habet eatuvtquasi materiam subiectam generationi, non enim habet deitatem aliquo modo, quo circu scripto haberet eam perfecte, Sesset verus Deus: videtur etia sequi, quod haberet bis esse taliam, A per consequens
quod sit bis Deus. quia habere essentiam est esse Deum;& quod habeat prius eam
naturaliter, quam n abeat eam, si ratio quasi materiae praecedit aliquo modo ratione formalem termini penerationis Item secundo. Ei sentix, ut de ea generatur Filius, necesse est assignare aliquod esse, quia principiare aliquod verum ens in
quocunque genere principii non conuenit alicui, nisi realiterenti, Qutro, quod esse conuenit essentiae, ut ipsa est, de quo per impressionem eteneratur Filius 3 aut praecise esse ad se est e, scilicet quod est eia sentie; vi essentia, &tunc Filius est de esia sentia ut essentia, ct hoc modo est triu personaria; aut ut conuenit sibi esse in aliqua subsistentia,& tunc quero, in qua aut in ingenita, ct sic cu in intellectu eius, quod
est esse, de quo aliquid producitur, includatur hoc, quod est esse illud, in quo sorma inducitur, & in intellectu eius, quod est esse, in quo includatur habere illud, quod est in eo, & per consequens esse sormaliter per ipsu; ergo si essentia , ut est in Patiae, sit de qua Filius generatur, & per impressione secundu eps sequitur,quodi pia ut in Patre erit illud in quo notitia
genita imprimitur,& ita essetia ut in Patre erit sormaliter Verbu, siue nosces notitia, genita quod est incoueniens: si aut εessentia vi in alia subsistentia a Patre est de qua generatur Filius, & inquantum est de qua, praecedit aliquo modo termin si ge
nerationis, ergo ante terminu generati
Dis sunt duae subsistet te, quod est incouenies. Si aute dicas, ut est de qua generatur Filius,nulla habet extile tia in persona, sicut Jc materia, inquantibia est, de qua generatur genitum, non habet esse in aliquo supposito, sed tantu habet esse in potentia
in supposito genera do. Hoc nihil est,quia ut dictu est principiati realiter aliquodeus in quocunq; genere Principii opo tet tribuere aliquod reale esse, ct ideo in
texie, ut principiat copositu, licet sibi fibric Apetat esse ci positi, quod est eius participatiue,tmne cliueuit tibi esse situ propriu, quod esseest prius, naturaliter, uua sit pars csi posuinta igitur hic oportet ei sentie, inquantu est, te qua generatur Filius , dare esse vel in supposito,' vel essu essentie secudum se. S sic stat ar munium Si dicaturaliter. Quod inquauium est 18btris, estillud, de quo generatur Filius, ct tminen per generationem inquat uui: tu si aelia in socanatur notitia genita, est actu alterius suppositi Hoc improbatum est in argumeto, . quia in intellectu eius, quod est esse . de quo per i inpressioneni includitur esse in quo.& ita esse sorti aliter tal secundu ini
pressum illuci. Similiter tunc coimmmicatio essentiae alteri supposito precederet secundu intellectum productione, ita quod communicatio no fieret per productione,
sed fieret quasi ante terminum productionis, sicut illud, quod est quasi materia generationis, prae intelligituri aliquo modo 4psi termino. Similiter licet aliquid, quodnis est de se alicuius supposti in actu, per generationem fiat actu alicuius suppositi,
.sicut materia,quae non est alicuius suppositi, fit per generationem aliquid suppositi, tanae quod illud, quod est unius suppositi, si it alterius suppositi praeci se, per hoc quod est materia, videtur impossibile abs.que actione, lus sit ad ipsum.
Praeterea tertio. Quando ad productionem essectus concurrunt acti uana & passivum, prior est naturaliter respectus acii
ui ad passivum,quam utriusque ad proda
Etam. Probatio huius,quia oportet causas diuersas eiusdem prius naturaliter approximari ad inuicem, quam producant effectum, S patet per exemplum de igne calefactivo,& ligno calefactibili,& calore genito.Ite illi respectus activi ad passi uuin, S eiusdem producentis ad productum no
omnino ex aequo conueniunt activo, nec
ille respectus ad productum est prior, e go est posterior. Antecedens huius enthymematis quantum ad utranque partem simul probatur, quia activum agit
323쪽
Distinctio ue. QusTo 2. Articulus I.
in passivum se. solo in ratione causx, nec producit productum niti alio concurrenete in ratione concausantis. Et si omnino neges prioritatem respectus ad respectuti , non pores negare , quin necessirici sit res eoi res acti ut ad passi uin non potierior respuetu viri usque ad prJductum. Igitur si in Patre eli sexcuti diti s activa,&aliquid quasi materia concurrens ad productum, Drior est respectiis Patris, x t producti ut ait illud quasi materia, qua si utriusque corum ad filium, aut saltem erit neces tri J concomitans. Et ex hoc
ultra. Cum res non preexigat naturaliter,
nec necestari G si nil requirat illud, quod i pit praeLi ς ens rationis , sequitur, quod illa relatio, qus naturaliter preexigitur quas activi ad passimilia, sit realis, S ita
in Patre erit relatio realis prior relatione
eius ad biliti, vel saltim alia ab illa, quod
videtur ilicoimcniens, Item quarto. Potentia prima causativa effectiva se sola et sective catis .it, excludedo omiacm aliam causam clitiae generis, ct alterius generis in ratione cause materi a i , ct ratio cli . quia cati talitas cause material iς non dicit perseca ionem simpliciter, de icleo licet reductio fiat ad aliquod primum in illo genere, illud tamen tio est impliciter primum , sed totu illud genus reducitur ad aliquod primum in alio genere quod non incluἡit imperfectionem, puta,ad aliquid in genere eificientis r patet etiam hoc ante edens per hoc, quod potetia creativa per se sine alio principio niateriali producit productum, eκ hoc insertur a simili, ludit productivas potentia pri, ira se ipsa sola producit,& sine alio principio productivo concurrente . Sc ita sine alio quasi materia; similis enim ratio videtur de principio productivo ct creat hio,
quia si plutei et ite aliquod principiti quas
lateriale, non esset inquantuin tale est sura e persectionis, ct ita videretur reducendia in ratione trincipi j ad principium produc tuu active. bi arguatur, Quod omaris caussilitas secundae cauic reducitur ad
consimilem causalitatena in prima causa, sicut effiei es ad Duu t ad primu effici Ps,& finis etia ad Deu ut ad ultiram sinem,&forma ad exempla et siue ideam in Deo, e eo ita erit de causa materiali. Respondeo, quod non est simile, Quia materia includit imper sectioiia, quia scin percst ei annuxa priuatio, Sc lueo pcr se a nullo povebit tur principi urunde Theologia que est de
Deo, siue naturalis siue supernaturalis, n5 determinat cle causa materiali, secundum
Item quinto. secundum Aug. cistra Ma 1 r tior Niminum lib. s.c. I . Spiritus lane us non de aliqua inateria,uci de nihilo, sea inde
est, unde procedit. Ita igitur concedit Spiritum sati tu in non esse de nihilo, sed de sub si .iliti .i Patrix Sc Filii, scut cocedit Fili uin esse de stibilatio Patris,& simili modo rc latici Spiritulisinisti est in deitate si cui relatio Fili j; sed essentia non se habet respectu relationis Spiritust acti quasi materiaieceptiu.i eius ut videtur secundumis lain opinionem,quia ponit Verbum g Ilani
nerari per impressionem in illud, de quo gignitur, Spiritum fiat tuni autem quasi per impressionem, vel ex suislatione sui
de voluntate formata, ite qua producitur,
quod enim producitur per expulsolio daaliquo, non habet illud de quo pro materia in productione sui, quia omnis materia cuiuscunque productionis &producti est in qua recipitur forma producti, quod noeli in expulsione de illo igitur Spiritus
sa iactus non est de nihilo, nec tamen de aliquo, silctit de quasi materia su. x produ- ctionis: igitur propter hoc, quod est Fili unon esse de nihilo, vel relationem eius fundari in essentia, non oportet essentiam, ut . est, de qua Fit lux generatur , esse quasi materiam respectu generationis Filii: si Item ad idem. Filium esse de lab- stantia: Patris necessari3 requiritur ad Iane generationem, quantum ad existenta his 'tiam realem generationis, sed ad illam existem iam non necessarid requiritur subiastantia in Patris esse quasi materiam; ergo M. Patet maior per August. contra Maximinum. N ullo modo vertim Dei Filium cogitatis, si hune esse de Libilantia Patris
negatis. Probatur nainor. Nullum ens p: scis e rationis requiritur ad hanc generati onem, ut existentem, stibilantiam Patris es se quasi materiam praecise dicit ens natio nis circa substantia iii, alioquin circunscripta negotiatione inrcllectus crit ex se quasi materia, ergo ves maioria realiter, , volii militudo realis ad materiam. Item N iabit conuenit illi essentie tin quo materia distinguituri a sorma, sed quod liliet cmi ueniens sibi vel eis proprium fornix,
324쪽
forma. Antecedens patet, quia esse idem in generante & genito non est proprium
11 aterie, imo anima est ea deni in corde generante, dc parte genita, materia nunquaest eadem in causatis, quia sufficienter actuatur per unicaria formam, in propagante materia geniti suit aliquid, sed non fuit materia sub forma propagantis,non enim quia ea deni est materia generati & corruti, ideo est eadem generantis & geniti. teiit. Incompossibilia simpliciter no porusiuit esse actus simpliciter eiusdem, uenetamen potest esse idem actus incompossibili uir. licut anima partium organicarum hoc est contra relationem accidentem eia sentis. Item. Compositum per hoc constituitur,quod potentiale actitatur actu compositi,& deter malitur; igitur essentia reseretur, & determinabitur . Confirmatur, quia sicut qualitas non est actus alicuius, nisi secundum quod actuatu in est quale, ita relatio nullius est actus, nisi secundum quod ad aliquid i pla resertur, essentia norefertur. Item illa ratio, quae est tertia indubitatione in sine, Quod suppositum diceretur relatum secundum illud tandante tum, sicut secundum deitatem Pater est sinitiis Filio. tamen haec telatio no est actustandamenti, vi est sormaliter distincte se
Ideo tenendo cum doctoribus antiquis quioannes a tempore August. usque ad istum non sunt ausi in diu i iiis nominare
materiam nec quasi malet talia, cum tamen omnes concorditer dicant cum August.. quod Filius generatur do substantia Patris dico primo, quod Filius non generatur de essentia Patris, sicut de materia. vel quasi materia ; secundo quod si e glossa vere Sc proprie Filius est de substant a Patris Primum quod est presen iis arti c. γdeclarari poteli sic Guneratio in creaturis dii, dicit, productionem & mutationem, id, istoralia rationes sormales aliae sulit,&sine: contradictione separabiles ab initicem p productio aute hora aliter est ipsius
producti,quod est compostlim . Metaphys. & accidit sibi, audd fiat mutatione alicuius partis compositi,mutatio formaliter est actus mutabilis, quod quidem de
priuatione transi ad sorinam: eoncornitati r autem mutatio productione in creaturis propter impersectioncm potentiae productius, quae non poteti dare esse totale termino productionis, sed aliquid eius
presuriositum transniutat ad aliam partem ipsius,' sic producit compos tuni, si
enim gnerans creatum esset perfectum agens , & non eNigeret materiam, de qua vel in quam habet, sed posset producere persectum per se, & eX se, tunc esset productio sine mutatione; i itur sine contradictione possunt separari,& realiter separatur, comparando ad potentiam producti-uam periecta : hoc apparet etiam in creatione, ubi propter periectionem potentiae productivae ponentis primo totum in esse, ver c est ratio productionis, inquatum por ealli terminus produ ctus accipit esse.
sed non est ibi ratio mutationis inquantumutatio dicit aliquid stubstrat si aliter nuc rase habere qua prius ex 6. Phys c.) in ereatione autetri non est aliquid substratum. Ad propositum. Cum in diuinis nihil impersectionis sit ponendum, sed totum persectionis ,& mutatio de ratione sui dicat . impersectionem, quia potentialitatem, S hoc in mutabili, & cocomitanter etiam dicit ina persectionem potetiae activae in mutante, quia talis necessario requirit causa concausantem , ad hoc ut producat: cum
igitur noli sit ibi aliqua imperfectio, nec qualis est potentiae passive, nec etiam alia qua imperfectio potentiae actius, sed surriina persectio, nullo modo ponetur ibi generatio sub ratione mutationis, nec quasi mutationis, sed tantum teneratio, ut est prodii ctio, inquantuin scilicet aliquid per eam capit esse, ponetur in diuitiisse; de ideo generationi,' t est in diuinis, nonas ignabitur materia , nec quasi materia, sed tantum terminus, Sc hoc vel totalis, sole primus, id est adaequatus, qui primo pro luducitur in esse, vel terminus formalis, secundum quem terminus primus formaliter accipit esse.
mum August. contra Maximinum patet
& patebit magis sequenti artic. quomodo Filius nullo mudo est de nillilo, sed est . lvere de substantia Patris, sed si quaeras.
Posita originatione de consubstantialita- ac re, adhuc queritur sicut de tarateria, vel deuasi materia, de quo est Filius ' Respon- eo, quod non est ibi materia,& ideo nouest ibi de aliquo sc. Et cuin dicitur ultra, igitur de nihilo, non sequitur ; sed sequitur, ergo de milia materia . Sed diem , tunc est creatura, Dico , salsum est.
quia creatura est post nihil, id est post
325쪽
non esse sui,&euiuscunque in ea, non ita Filius , non tantum quia suum esse est aeternum, sed etiam , quia sicut est secunda persona, sic prius origine est suum esse sormale n prima persona. Ad secundum August. . de Trini. eapitul. 3. Hoc nihil valet ad propositum, sicut in quaestione pretcedente expositum est. -RCIc o. t.
s i. Quia quod subiicitur generationi, potest dici subiectiuὰ generari per Philosophum. s. Phy sic. Vbi arguit, quod generatio non
est motus per hoc argumentum. Quod mouetut est , quod generatur non est, ergo quod generatur non mouetur; accipit autem, quod mouetur, pro subiecto motus non pro termino, si enim acciperet quod
generatur, pro termino generationis non pro subiecto, argumentum non valeret, quia dum motus est, terminus motus non
est,ergo oporter, quod accipiat ibi, quod generatur,pro eo quod subiicitur generationi. Idem probatur per Commentatorε ibidem Com. 8. &. 9. a. Preterea adducutur rationes tales. Πlud vere dicitur generari subiective, siue esse subiectum generationis, quod manet idem sub utroque termino generationis, essentia autem diuina manet eadem in Patre & Filio,ergo ipsa erit vere subiectu ipsius. Confirmatur ratio, quia in eodem est terminus & transmutatio, seut dispositio& forma, ad quam disponit, ergo cum inessentia sit relatio, uae est quasi terminus generationis, in ipsa etian erit ipsa gene
3. Pr terea. Onini potentie activae correspondet aliqua potentia passiua, ergo scecunditati Patris quasi activae corres podet
aliqua potentia quasi passive, de qua potest producere. η 4. Praeterea arguitur sc. Si ignis generaret ignem de sub stantia sua, adhuc substatia ignis generantis ita esset in potentia ad formam ignis generandi, sicut moddest materia ali ' , de qua generatur'; sic istur in proposito, essentia Patris de qua Pater generat, erit quasi materia respectu
cedenti additur ab aliis, quod essentia di uina dicitur generari sus iective, quod
probant quatuor argumentis, quae sunt ino iponendo, ad quς respondeamus.
uod ex falso inserunt falsu. Ad primum ico, quod hic non simi termini aliqui
correspondentes generationi, ut mutatio
est, quia nihil est hic quas aliquo modo prius sub priuatione, & postea sub forma,
generationis vero termini sunt priuatio& forma, ut generatio est mutatio, generatio autem,ut est productio, tantum habet ipsum productum, non autem aeneratio ut sic habet terminum a quo, nisi loquendo de principio pro ludi tuo, & se termini generationis fiant producens, &productiim : ex hoc non sequitur, quod aliquid sit quasi subiectum, sed sequitur ex hoc , si generatio est univoca, quὀdaliquid sit commune gignenti & genito,
ct hoc concedo, sed non commune, Vt materia, sed ut forma vel actus in viro
Ad secundum, Cum arguitur de generatione & termino, patet responsio , quod relatio non est in essentia , sicut forma in materia, sed si persona est ibi res aliua , tuerelatio est in essentia, sicut proprietas suppositi est in natura; esse autem in aliquo ut suppositum, vel ratio lappositi in na tura , nihil inseri de esse in , it forma in materia, licet quando natura est imperinsecta, proprietas indiuidualis aliquo modo insorinet naturam, sicut dictum fu; e Oblit qquestio. precedenti. Sed obiicitur. Eo modo quo generatio pr cedit Filium se cundum modum intelligendi, in quo est Non in essentia ut in Patre,quia ut in ipso est, non habetur per generationem; novi in Filio, quia praecedit Filium aliquo modo. & est in aliquo, quia non est per se subsistens, quia tunc estet persona , non rima, igitur secunda persona praecederet solatio ilium. Respondeo. in quo creatio patasii,3est eade quaestio imo difficilior, quia hi non potest dari, quod est in essentia dupliciter, & tanquam in iundamento, &tauquam proprietas person .e hi natura,
in qua est illa persona , & utrunque
326쪽
sne potentialitate essentiae; nec secundusii ridus est difficilior, quam de relatione, quia generatio passiua est proprietas ea-
dem eum filiatione tantuna alio modo gra alicaliter concepta. Ad tertium cum arguitur, quod omnipotentie actius correspondet potetia pasta sua,&c .respondeo. Primae potentiae ac i-ue ito correspodct aliqua potetia passiua,
scut patet de potentia creandi, & hoc loquendo proprie de potentia passiua, ut inquam vel de qua aliquid proprie producitur .potentiae tamen active correspi det
aliqua passiua , quam ipsi vocant potentiam obiectivam, quae eth potentia producibilis, S laoc modo concedo, si Pater est sexcundus a dilue,quod Filius est producibili ; sed ex hoc non sequitur aliqua potentia quasi materis, sicut nec sequitur in
Ad quartu, cum arguitur de igne, dico, quod si ignis generaret de se, S c Amunicaret genito suam forma, vi formale terminu eenerationis, non aute es et substantia sua in potentia ad formam ignis pcnerandi , sed ipse ignis esset persecte producti-
usi, tunc ni; requireret aliquam causanr c Ocausantem: ita est in proposito, primit prinalis cipium nec aliud principiti in eode gene- concur- re principii, nec in alio requirit 6 cocauiarens. sans secuin principiandum.
i. Quia 7.de Trinit cap. 6 Tres nersonas ex eadem essentia no dicimus, substantia autem videtur
uniformiter se habere ad quamlibet personam, ergo nulla persona est de alietius substantia. 2. Preterea. Constructio alicuius curuo genitivo non notat maiorem distinctionem constructibilium , qua praepositio cusuo casual i,quando additur eidem cos ructibili, ergo non maior distinctio notatur .e hic,Filius essentiae Patris,quam Filius deessentia Patris; sed non conceditur, quod sit Filius essentiae Patris, quia tunc essentia generaret Filium, ergo Sc. 3. Praeterea. Cum dicitur, Filiui est de substantia Patris, aut ii de notiri distinctione, aut non; si sic, propositio salsa est, quia
essentia non distingultur realiter a Filio; s non igitur laec est vera, Pater eli esse nistia Filii, vel de essentia Patris, quod non
OPPOSITUM. t s. de Trinit. c. as. Aug.tractans illud ad Coloss. i.Traiistulit nos in regnum Filii Charitatis suae. Quod autem dicitam est, ait, Filii Charitatis silae, nihil aliud intelligatur, quam Filii sui dilecti,qua Filii postremo substantie sus, ergo est de substantia Patris. Praeterea ad hoc est auctoritas Aug.cotra MaNiminum i ib. 3. c. I . S ponitur in litera. Hunc autem Filium nullo modo verum Dei Filium cogitatis, si eum natum esse de substantia Patris negatis. Item. Filius in creaturis non est, nisi gignatur de substantia P: tris , ideo in inanimatis non est paternitas nec filiatimquia generatum est de materia at lena, sicut ignis generat igne de materia acris, ergo nori est vera filiatio, nisi ubi .era substantia Patris, vel aliquid de substantia Patris est materia respectu Filii: sed Fit ius in diuinis est x ere Filius Patiis,ergo de substatia Patris est tanqua
gata omni materia litate S quasi materialitate vere tamen Filius est de substatia Pa tris, sicut dicunt auctoritate; adductae intitera. Vel perii de non tantum uotatur es scientia vel origo; si enim tanili efficietia, tuc creature essent de substantia Dei; nec notatur perillud de ta iii cosubs at talitas quia tuc Pateries et de sal, statia Filii; sed notatur simul originatio' & consubstat et alitas , ut scilicet in casuali huius pr. positionis de denotetur, consubstantialiata lic,quod Filius bab t eandem substantiani & quas formam cum Patre , de quo aest originaliter,& p r illiud, quod cos rititur ii genitiuO:cum isti asuali, Dotatur principium originans . i quod totalis in te lectus huius sermoni , Filiux est de stibstantia Patris, est iste, Filius est ciri vina- tus a Patre, vi consul, it intialis ei. Et isto modo exponit Magister auctorit.: lex in
litera ad duectas, nou preci se per consul stantialitatem , nec per originem preose, sed per utrunq; , sicut ccm n ter apparci
de Patris substantia , hoc est de Patre, qui est eadem substantia; per primum Originatio , per secundum consubstantialitas
327쪽
. tialitas habetur. Et quod ista sit intentio August. in auctoritatibus eius contra MaNiminum, quae ponuntur in litera, appa-
Lb. Me t . retex fine auctoritatum ; nam in una auctoritate ponit August. Si aliam supplesubstantiam) non inuenis, quia Omnino non inuenis, Patris agnosce, & Filium cutis est. Patre et Homousion confitere. Hoc igitur Unius es intelligit per Filiu esse de substantia Pa- sentiae. tris, Filium sic esse de substantia Patris, ut sit homousion cum Patre. Item in alia auctoritate ibidem dicit. Si de Patris supte substantia) unius eiusdemque substantiae sunt Pater Se Filius. Ad intellectu ergo huius affirmativae, qua dicitur, Filius est de sub stati a Patris,
secundum intellectum praedictum dico, quod intellectus iste vere saluat, quod Filius non sit de nihilo, vere etia saluat, quod Filius est de substantia Patris, sci trequiritur ad filiationem. Primum declaro, quia creatura genita non est de nihilo,' quia aliquid eius preexistit ut materia, igi tur cum forma si aliquid compositi.& aliquid et ii, persectius, quam sit materia, si forma alicuius praeexisteret, & materiade nouo adueitiret, & informaretur illa sorma preexistente, ipsum productum non esset de nihilo, quia aliquid eiusprsextitisset, inio aliquid eius persectius
ter; igitur si Filius non diceretur esse de nihilo. quia essentia eius secundum Ordi-nc originiς praesuit in Patre, & hoc si illa essentia esset qu si materia generationis Filii, nullio magis nec Filius esset de nihilo, si illa essentia prius origine existens in Patre sit quasi forma coimnunicata Filio. Secandum declaro, scilicet quod istud de lassiciat ad ratis nem fis aliqois, quia in animatis ubi est y ternitas ct siliatio , videamus, quis sit in ea tu , per quem generans dicitur formaliter pater. ille , liqueetl Miux decidendi semen, & si esset persectiani agens, ita quod tu i c quando decidit
seme, possit immediate decidere prolem, vere esset pater , S inulto persectius qua modo sit. 1 bi requiruntur tot mutationes intermediae; sed illic in isto adiu decidendi semen, illud quod erat substantia eius, vel aliquo modo aliquid eius, non est niatem. . sed est quasi terminus sorii alis prodii eius, siue comunicatus per istum actu, sicut esset proles, si immediate decidere-tar a ratre, igitur quod aliquid substai tiae generantis si terminus actionis sic s. qua est pater, hoc vere saluat productu niuirile in natura esse de sub stolatia esus, sic Quod ipsum de vere susscit ad rationem
Patri, & Fiiij, ct quod illud de isum , t
terminus sit ii attia sequemiuiti transmutatio nure, hoc accidit ipsi de , ut conuenit Patri S Filio: igitur Pater eler Nub, Non decidendo aliquid sui, scd totam essentia in suam communicando,& hoc ut sor-Walem termi num illius yrc ductionis, erissime producit Filiu de se, eo modo quo esse de pertinet ad Patren δ Filium; λ licet est . t ibi es t a de qua, sicut de quasin: ateria, illud de non si cret ad rationem Patris, sicut nec in cre turis . si generans habet et suum sen e pro tern ino soria ali, ' pro materia suae : citoliis c D ess t Pa
ter inquantum suum scii cra esset Waleria
sublesia suae generationi et aes ioni, sed inquanti re chei te: stinus illius actis nis; queo admodum etia, s i ater creatus in mediate dc cideret a se Filium, xere ellet Pater, quia illud, quod esci de se, ei e esset te inus actionis, nullo autem Diodomateria.
d i ibide, quasi aliud si tibi essetia, saliud
p rsona. Similiter concedo, quod non proprie dicitur aliquam rei L nam est e dc eias eritia absolute, scd adde fido cuni subs)antia aliqua Ierso alia originintcn .l ene dicitur , quo i aliqua perlima crisivata est
de sub stantia i lius i edis nae ita quod i scri ius est det sciatia dii ira, non es.ita cocedenda sicut ii ec, Fi ius est de tu i stantia P. iis, quia per secundam e ir iurec-sul stantialitas ct origi nolo rtur seniti mire colasti uc um cure casuali praer sit 'nis, ἱ erri in ana aut DOir iactaturaliquid originans. Ad secundum dicendum, uod licet Aia n. Gnini tis'. dicat Filium esse Filium sui stantiae hie dist. Patris. i s. de Teiiiii. cap. 19. & doctor quidam dicat illa: esse pros tali', lon en idc tar pro a'. ilius, quod quandocunq; relatiuuii conli ruitur cum a quo in tali habitudine casual Un quo aliquid nil tum
328쪽
Distinctio s. Quaestio a. Articulus 4.
determinatur, nec contrahitur, nec aliquomodo actuatur, quia tuu erat in persecticitiis & potentialita iis in natura creata, sed deitas de se est liaec, S ita sicut habet vitinia munitatem de se, ita & actualitatem; est igitur proprietas personalis ita proprius actus personae, quod tamen non est actus ipsius naturae diuinae, aliquo modo perficiens vel informans e a: quo ad tertium eth aliquo modo simile, quia relatio etsi sit proprius actus persone, Se essentiano st proprius actus personae, sed aliquis
conati. unis actus, tamen essentia est formaliter actus infinitus, relatio autem non est actus infinitus ex ratione sua formali, ergo relatio licet sit proprius actus persone,
non tamen actuat essentiana; cuius clatrarium est in creaturis, ubi Α, quod est in Sorte actus, actuat aliquo modo natura, quae est actus persectior.
mum respondeo. Vnitas coit posti neces sario est ex ratione actus Ec potentiae, si- e. e. s. - Wtassi ἴnat Philosoplaus 7. G 8. Metaph.
cap. vltimo, sed persona in diuinis non est coposita nec quas coinposta, sed est si inpliciter simplex,& ita vere simplex, sicut est essentia ipsa secundum se coi sulerata,
nullam habens compositionem, Dec quasi compositioneni in se,& tare eri sorti alis ratio essentiae diuinae noti est forn alis ratiore ationis, nec e couersia, sicut dicti iri est dist. et . qu sti . . de Trinit. Oualiter autem statiqii ὀd ratio relationis in te no si in maliter eadem rationi essentiae , & tamen
in eodem concurrentes non constituunt compostum vel compostionem,hoc est,
quia ista ratio est ea de persecte illi, propter enim infinitate unius rationis quidquid potest esse cum ea, est idem perfecte tibi, persectio enim identitatis excludit
omnem compositionem & quas coire posirronem, quae identitas est propter infinitatem , & tarr en infitiitas non tollit soria maliter rationes , quin liaec forni aliter
non sit illa non est igitur ex isti; quas cis postum,& ideo tisibi est ex eis quasi cis positum eκ a Ru 3: potentia, sed est unu simplicissimum ex istis, quia una ratili es per se A. imo persectissime eadem alteri,' iatren non est formaliter eadem; non enim sequitur, sunt persecte ea deian etiam identitate simplicitat s , ergo sunt soria aliter eadem, sicut tactu ni est dist. r. q. t. praeal legata,& tangctur in serius dist. S. quaest. I. isc eadem persecta identitas' includit omnem aggregationem, quia idem non '' .Rggregatur cum se ipso. x3 Ei quod addi ς μψηtur, qudis unum oportet esse in alio, concedo, ut relatio est in fundamen, suo sue radice, sed hoc non est ut actus in potentia, sed ut identice contentum in pelago infinito.
Aliter potest dici,clii od omnes iste sunt
verae, Deitas est in Datie, D iternitas est in Patre, Pater est in deitate siue in natura diuina, Paternitas est in deitate,' tamenullum inest ibi, tactus in pc tentia. Nat ima est x era , , t natura est in suppostolabente esse quid ita iiii in ea i quia hoc conuenit qui ditati, nde quid itas est, sed non propter hoc est forrea informans suppositiani etiani in creaturis: Secunda est vera, i t sorii a hypostatica est in hypostasi,
nec insormat ipsam,ta enim quid itas oua forma hypti statica etiam in cre.iriiris, licet si sorma suppositi, non tamen se in a in-sormans; sed ibi quas pars, hic aute quasi
una ratio formalis concurrens cum alia
formaliter ad idem simplex, sed habens in se plures sorinales rationes: Tertia est vera i t suppositum est in natura, quod patet, licet non t insorinans: Quarta est vera eodem modo in, quia quomodo totum
est primo in aliquo, deiii inodo pars estrer se, sed non primo in eodem, patet excplum de esse in loco; igitur si Pater est pristo in natura, ut suppositum naturae, paternitas per se erit in eadem natura e de niodo ellendi iii, licet non primo . Ultra hoc Prior responso dat modum in , qui est relationis in fundamento, qui non reducitur ad esse sormae in materia, nis ubi sun-Mamentum est limitatu ni, in tanti in quod non habet perfecte per identitaten in seipsam relationem. Ad secundum concedo relationem esse actum per sona lena , non actum qui ditatiuum, quia personaliter distin tuit. &noli liii ditatiue, essentia autem est actus qui ditativus,& qui dita illic distingues,actu autem qui dilatiuus est simpliciter per eius, quia infinitiis, no scautem est actus
personalis de se formaliter infinitus. Et sdicitur, quod actus distili meus est actus eius quod non distinguit, salsiini est. nisi illud, quod non distin tuit, distinguatur per actum distinguentein, sicut in creatu ris humanitas distinguitur in Sorae X Plarone per A & B, ct ideo ibi actus distin-
329쪽
mens etiam in diu; dualiter cli actus eius, quod no distinguit,quia actus ille distinguen; dii linguit illam naturam, quae non distinguit; non ita laic , quia proprictas personalis non distinguit cliantiam, nec
. Quia terminus formalis generationis communicatur, igitur presupponit illud, cui communicatur, si cntia autem non prae ponit relationem , sed e conuerso , crgo essentia non communicatur relationi; quod autem
ibi communicati ir, illud erit ibi formalis terminus,' praesupponit illud, cui comunicatur,essentia autem non potest prae supponere relationem .cui communicetur,e go e conuerso; & ita relatio communicatur essentix, & tunc relatio erit terminus
formalis productionis, & essentia quasi
Praeterea. Relat; o requirit proprium fundaliae tum, sed standamentum est prius relatione, & quasi persectibile peream,
non e conuerso, rc latio enim non videtur
persici a suo tandamento, quia tunc prae supponeretur suo tandamento; ergo cum essentia si sundamentum i starum relationum, videtur esse quas Wateria illa tu.
Oν POSITUM patebit in corpore articuli , & ex solutione argumen
creaturis ordo generationis & ordo persectioni, sunt contrari j , sicut patet. 9.Metapli scorum quod illa , quae sunt priora generatione, sunt posteriora persectione . & ratio est, quia creatum procedunt de potentia ad actum. & ideo de imperfecto ad Persectum, & ideo prius peruenitur via ponerationis ad imperfectu,
quam ad perfectum ; sed eundo ad simpliciter primum oportet, quod idem sit simpliciter primum, & origine, Sr persectione, etiam secundum Plillosophum ibidem, quia totus ordo originis S persectionis reducitur ad aliquid primu perfectionis. sicut ad primum originis totalis; In diuinis igitur sinui debent iiitelligi concurrere ordo etenerationis dc ordo persectionis. Sicut igitur in creaturis, si concurrerent illi duo ordines semper uniformiter, non querere nius primo materiam , quae substaret sorniae, G: secundo formam, sed quaereremus primo formam, que nata etias et dare actum materie S lecundὼ quaereremus materiam , quae nata esset reciperς
esse per illam sorma, vel suppositu, quod natum esset subs stere per illam formam; ita in diuinis incipiendo a primo signo nature omnino primδ occurrit essentia diuina, vi est esse per se ex des quod non cO-
petit alicui natiirae create, quia nulla natura creata habet esse prius naturaliter
quam in supposito, ista autem essentia secundum August. . de Trinit .cap. 6 .est quo Pater est, & quo Filius est, licet non hi, quo Pater est Pater, & quo Flius est , Filius i isti igitur essentiae abstractissimc ., bconsiderat e, ut priori omnibus personat j . . bus conuenit este per se, & in isto priori
occurrit non ut aliquid recepi iuuna alicuius persectionis, sed ut infinita persectio potens in secundo signo naturae communicari alicui, non ut forma informans mare Spe in xiam, sed ut qui ditas communicatur supposito, tanquam sorinaliter existenti peream, & ita pullulani ut quidam dicunt relatione; ex ea,& persone in ea & ere ea, non quas quedam fornaae dantes esse ipsi vel quas quedam supposita, in quibus retcipiat esse, cum sit simplicitet ens, sed quibus suppositis dat esse, ut quo sormaliter illa supposita sant , 2 quo sunt Deus , &ita retatio illa pullulans uni sit per se subsisten . ipsa pullulat, non ut forma estenile, sed utinata esic Deus. ipsa deitate tam malit .l icet non ut informate ipsam, sed vi existente eadem sibi persectissima id e
latio est essentie, ut quo formaliter essentia esst determinata, vel coliti acta , vel aliquo modo actuata per ipsiam, quia hec oluitia repugnant in sinitati clienti . ut primo occurrit sub ratione actus infiniti. Cocedo tunc, quod essentia est laudamentii istarum relationum, sed non sundametsi uasi potentiale recipiens illas, sed sui i- amentum qua i per modii sorice, in qua
330쪽
isto sorme nate flint subsistere, non quidem per in rinationem, sicut similitudo est in albedine, sed sicut subsistens dicitur. esse in natura, sicut Sortet dicitur subsistere in humanitate,quia Sortes humanitate est homo, non enim ex ratione sui dael. I inenti habebit ratione potentiae, vel quasi h Rentialitatis est. ntia diurna, sed prς-ci se habebit rationem forma', ut quare-
. latio fundata in ea simpliciter est Deus. Exeui plum liuius potest accipi in creaturis,ponendo ibi quaedani per in possibile. Augine latio enim modo fit per hoc.
quod alimentum adueniens corpori coria rumpitur,& materia eius recipit sormam carnis, ct' sic informatur ab anima, pona tur quod eadem materia manens nata strecipere alia in partem fornix, scut pons tur in rares actione, tunc materia remanet
una, que prius fuit sormata, ct nunc tio alia forma insormatur, ipsa tamen formali ter est vere mutata, quia de priuatione transi ad sormam; ponamus eX alia parte, quod anima eadem primo perficeret uni
partem corporis, ut cor, postea adueniret
alia pars corpori organici persectibili ab anima, ipsa perficeret istam partem ad
uenientem de novo, '& tamen non mutaretur, qui no esset in ca primὀ priuatio, ct pt,stmodii forma,priuatio enim est carenti i in apto nato recipere , ani Da enim
primJ lini, informans & postea insormas non est nata aliquid recipere sed daret Invirq ue igitur istorum exemplorum vere essct productio alicuius producti, sed in
primo mutatio, in secundo non. Aptius exemplum videtur, si ponamus materiam cordis animati posse eandem communicari diuersis formis, puta manus Sc pedis, Rhoc virtute activa cordis animati producentis composita illa ex materia sua com-iminicata in ex formis istis; hic vera esset productio totorum habentium eande materiam, & esset cum mutatione illius materis. Sed si ex alia parte ponamus animam propter sui illimitatione in ratione actus& formi posse comunicari multis, & virtute antinae in corde ipsam communicari manui S pedi produc is a corde animato, hic esset productio multorum consubstantialium in forma, absque mutatione illius sormae r in utroque exemplo ponatur producta esse per se subsistensa,&.ni, partes eiusdem, quia partem esse est imperfectionis. Hoc posito, secudus modus in utroq; exemplo, qui est de communicatione tarme ipsi producto, perfecte reprς sentat productionem in Deo, non primus modus in utroq; exea plo, qui est de communicatione materiae; & adhuc hoc a idedo in positione, quod anima in corde &manu &pede non sit .forma informans,
quia componi bilitas includit in persectionem, sed si forma totalis, qua ista sui, si stetia sint, animata sint. Ita intelligitur
deitas, non communicari quasi materia, .
sed relationibus subsistentibus, si persone
ponantur relativae , communicatur deitas per modam formae non informantis, sed
qua relatio vςl relatiuum subsistens ς hDeus, nec igixur essentia informat relationςm, nec e conuersis , sed est perseeta identitas: sed essentia habet modum for ratae respectu relationis, scut natura respidictu suppositi, inquantum ipsa est, qua re'
latio subsistens est Deus, e conuerso autem nullo modo relatio est actus essentiae,
quia sicut dicit Damale. relatio nos dete minat naturam sed hypolla si iii, ita non est actus nature, sed liypostasis. Similiter quido relatio insormat suo lamentum, suppostum dicitur relatum per se secundo modo, secundum illud sundam euium, s-cut Sortes est similis secundum albedine vel albedine; Pater autem non est P tςrdeitate secundum August. 7. de Triniti s colli i.
cap. 6. igitur hic non est talis modus re a liu Aug.tionis aὸ sunda metum, qualis est in alijs;
quia hic fundamentum non actuatur per relationem, sed illa relatio est tantu actus
supposti, vel est suppostum. Dico igitur
breuiter, quod relatio Sc essentia ita sui tin persona, quod neutra est forna insor mans at teram, sed sunt per se te idem, licet
non formaliter,ut tameit iloia sunt rivaliter eadem, relatio nullo modo perficit essemiani,nec est terminus sormalis rec plus in essentia, sed estentia hoc modo est forma relationis, quia sit, qua relatio est,& inditer qua eli Deus I essentia etiam est formalis terminus generationis , sicut in creaturis natura est formalis teri inus generationis, non autem actus indiuidualis.
mum respondeo. Productio quia est alicuius termini primi, id est adaequati includentis aliquid in ratione formalis termini ipsius productionis,& aliquid in rati ne subsistentiae in tali termino ; ideo contradictio