장음표시 사용
351쪽
do quodlibet praec; se inquata suppostsi,nsi c5siderado in qua natura illud suppositu subsistat,co sidera do enim aliquod ,inquantum subsistit in aliqua natura,potest aliqua persectio ii 5 simpliciter esse melior sibi, quia inc si possibilis, ut est in tali natu
tura, quia repugnat tali naturae, tame ei in
quanta precise subsistes no repugnat; sed n hoc modo cosideretur illam lialsere,erit simpliciter persectius ens, qua si haberet
Iodcunq; sibi inc5 possibile. Ad secu luub iudico, QuJd requirit declaratione, quis sit crdo persectionum similliciter, dc modo breuiter supponatur, quδd aliquis ordo persectionis sit inter eas, ita quod v-na ex ratione sui est persectior alia praecise sumpta, licet quando quelibet est in
summo , sint tunc omnes aeque perfecte,
quia insistis,& quelibet tunc est infinita.
i. Quia c5 postiam csi ponitur eX partu us, Sc ille no ex aliis, igi tur partes ille in se sui simplices.
OPPOSITUM huius est 6. de Trinit.cap. 6. v bi dicit Aug. quὀd nulla creatura est vere simplex.
Thoip.q. quaelibet creatura est coposita ex actu de 3 ar 4.diat potetia, quia nulla est pura potetia , quia ita . d R isic non esset, nec purus actus, quia tuc es-- Tvmi b set Deus. ereto quaelibet creatura est copo G nita'e'. actu & potetia. Praeterea. Quelibet s. creatura est ens per participatione, ergo
est coposita ex participale dc participato. Imretiis. C sitra ista coclusione arguo sic, Qui , si ineat. quot ibet sit eo positio ex re Sc re,accipio illa re coponente; Sc quiro, si est simplex, aut coposta , si simplex, habetur proposi- tu; si coponita erit prucessus in infinitu in rebus. Et patet ad argumeta. N o enim est actus purus, qui caret aliquo gradu actualitatis, sicut non esset lo pura , quae caret aliquo gradu lucis, licet cu illa luce impura uis misceatur aliqua alia entitas positiua,sed tantu caretia persectioris gradus lucis. Ad secundu de participare dico, quod participare est id e quod parte capere, ita quod duplice relatione importat, Sc partis ad totu, Sc capietis ad captu. Prima est realis, nec tamen sumitur ibi pars proprie, pro eo quδd est aliquid rei, sed extensiue, prout omne minus dicitur pars maioris; ane aute finitu tale est simpliciter minus tali, si aliquod tale est natu esse infinitum, quaelibet alite in persectio simpliciter nata est esse infinita ; ergo ubicuque est finita, ipsa est iiii noralia persectione simili, Scita
Pars exte sive: Secuda vero relatio scilicet capietis ad captu, est relatio rationis, sicut inter das Sc datu .Tripliciter tam e pars capituri aut pars capitur sic,quod totu captu
est pars capietis,sicut species participat genus, quantu ad partes essetiales generis DG subiecti uas: aut sic. qu Ad parscapti est sar, capietis; aut modo sic , quὀd pars captist ipsum totu capies: Primis duobus modis relatio capientis Sc capti potest c sic edi
esse realis, tertio modo ni iste autem tertius modus est in proposito , quia omnis persectio limitata, tu e tam e no determinatur ex se ad limitaticii-, quae est pars capta, est ipsa tota limitata, bene aute ibi distingui potest suppositu capiens dc natura capti. sed non eis sic dicti ictio realis. Cocedo ieitur, quδd aliqua creatura est O. an;,
smplex, hoc est ni, coposita ex rebus, ta- Scottimeri nulla creatura est perfecte simplex,
quin aliquo modo sit coposita vel coponi bilis. Et quomodo composta declaro sic. Q Da habet entitatem cu priuatione alicuius gradus entitatis, nulla enim creatura habet entitate secundu tota persectione, quae nata est esse entitatis in se , dc ideo caret aliqua persectione, que est nata cGp tere entitati in se, de ideo priuatur; sicut talpa dicitur esse caeca, quia nata est habere visum secundu ratione animalis, no secundit ration E talpae, secundo Philosophu s. Metaph.c. de priuatione: c5ponitur igitur x ni, eae re Sc te positi uis, sed ex re positiva dc priuatione, id est ex entitate aliqua, quam habet, db ex caretia alicuius gradus persectionis entitatis,cuius ipsu non est capax,tame ipsum ens est capax, sicut talpa secunda se ito est natavidere, sed secunduquad animal nata est videre, nec tame illac sipositio eκ positivo Sc priuatiuo est in essetia rei, quia priuatio no est deessetia alicuius positui. Ad ista etia sequitur copositio act' & potEtiis obiectivae, quidquid enim est ens, di caret aliqua periectione entis .est simpliciter possibile, dc termiti' potetiae simpliciter, cuius terminus non potest esse ens infinita, quod est nec esse esse.
352쪽
Distinctio 8. Quaestio i. Articulus q.
Est etia quaedam creatura cohoni bilis. Quod patet de accidete, quod est coponi-bi ocu subiecto: in substatia etia patet, tade sociara quam de materia , de sui stantiactia in per se generabili de corruptibili patet. qu 39 est receptiua accidetis; nulla igitur substatia esset ni, receptiua, nisi propter persectione sui: sed persectis finia intelligetia est receptiua accidetis, quia ca-u, a P-Ncit sex intelle lionis & volitioni ologi a quae nis substantia sua. Probatio, quia i in eotia tuc esso sormaliter beata seipsa,cui opporbiloso. situ probatili est dist. i. tu quia quelibet in pb - telligentia potest intelligere infinita,quia omne intelli ibile, ergo si intellectio sua esset sua essetia, posset habere essentia infin ta , quia haberet una intellectione iii finitorii; tu quia intellectio sua no depederet ab aliquo obiecto, nisi a quo depellet suuese,& ita nihil inferius se, nec etia se posset intelligere in genere proprio. sed tantum in obiecto superiori movete, imo nihil posset aliqua iiitelligentia intelligere, nisi in Deo.
quod est in opponend 3, concedo. Alieruetiam, quod est in opposito ec Aug.co cedo, quod nulla creatura est vere si .nplex, i quia composita modo Irς licto ex politione de priuatione, actu Sc potentia obiectiva; &componi bilis alij creaturae.
RGVITVR quod non. i. Quia illis, que sui totaliter &immediate sub extremis co tradi chionis, nihil est comune uni u cu, Deus Sc creatu ra sui totali ter & i uinie. diate sub extremis cotraditi ionis scilicet P depddere & no depedere, causatuin Sc no causatu, esse ab alio Se no ab alio ergo nihil est ei; comune vitiuocu. Ite sic , dc est eo firmatio illius rationis. Omnis coceptus communis est neuter res pertu illo ru, quibus est communis, sed nullus est coceptus neuter respcmi contradictoriorum, quia .est alter eorum, ergo &c. .:. Praeterea. cimo diuersa in nullo coimeniunt, , sed Deus est primo diuersus a quacuque creatura ilioquin haberet quo conueniret, quo differret, Sc ita non
esset simplicite e simplex . ergo Deus in
aliquo conceptincommuni. 3. Pretterea. Vbi tantii est unitas attributionis no potest esse unita sunt uocationis, sed oportet ponere vilitate attributionis creaturae ad Deum in ratione entis, ergo in hoc non est viriuocatio. ε. Preterea. Ad hoc adducitur intentio
Dionyni de diuinis nominibus, qui ponit
tres gradus cognoscendi Deli, scilicet per caeminetia, per cautilitate,&per abnega tio ne;& ponit ill a cognitione per abnegatione esse vitiina , quado remouetur a Deo omnia illa,que sunt comunia creaturis,ergo no intelligit ipse, tuis dati quis conceptus , qui est abstractus a creaturis, remaneat in Deo, secuduni quod fuit comunis
g s. Praeterea. Ad hoc etia est Aug. 8. do Trinit. c. 3. Cu itaq; , inquit audis sonuinhoc is: bonii illud, que post ut alias dici tia no bona,si potueris siue illis quae participatione boni bona siit, perspicere ipsum bonia,cuiuς participatione bona sui, simul enim & ipsui litelligis, cu audis hoc aut it Iud bonum; si ergo potueris illis detractis sex se ipsuin perspicere bonia. per 3eNeris eii, Sc si altiore inhaeseris, cotinuo beatis aberis. H cilleagitur vult dicere, quod intellige do hoc bona Sc illud bonu, intelligo illud bonii, cuius participatione illa sunt bona; hoc autem est bonum insin itu, ergo non habeo tantum ibi cocepturia b ni in comuni, sed etia boni per essentiain.
to 'POSITUM patebit in corpore arta
RRE SPONDEO, Hic est via optanto negativa. que dicit, quodcu siniplici- opinis isdiate diuina no stat, quod aliquis sit conce rici in sumptas comunis uni cus Deo S creature,
de qua dictu ea supra dist. 3. q. I. ar 2.Ad
hoc poniatur qu. eda rationes, quiet Litar-gumcta in oppone do. Cotta illam positione sui due rationes, quae tactς sui superi dist. 3. q. I. ar. VMa, Quia iuc non possct ,.ratio. cisceptus ille proprius Deo causari iii intellectu nostro quidquid entiri est natar liternaoues intellectu nostra pro statu isto siue intelleolus agens,sue phantasina ; sii-ue spccies rei isitelligibilis, habet pro eia secta adequato causare in nobis conc pium illius qui ditatis,& corum, quz contii tentur in taliquiditate essentialiter vel virtual iter I conceptus aute ille proprius
353쪽
Deo neutro modo coli netur in i sta quid itate, necessetialiter nec virtualiter quodno essentialiter paler, quia negas univocationem; qu0d non virtualiter probo, quia persectius nunquam continetur in minus
persecto ergo nunquam habetur in via cOceptus proprius Deo,quod salsum est;
ergo cocopius uni uocus Deo Sc creaturae
potest haberi. Resposio aliquorii ad bane
ratione est, Quod ens rata facit notitia de se, inquantilens ratu est, hoc est. inquatuest relatu ad primu ens, & ita cocipere illud sub ratione illa,non est cocipere illud sub ratione absoluta, sed sub ratione relata ad primu ens; relatio aute habetcausare in intellectu conceptu correlativi, siue relationis corres sidentis, Sccii non csicipiatur ut in se subsistes relatio correspondes,cocipietur aliquo modo virtute illius funda metu illius relationis. Cotra. Istud argutaretu videtur stare,quia si est dare aliquod adequatu obiecto a nobis naturaliter cognoscibili ct intelligibili. qualitercunq; sit prises intellectui nostro, posset sicere coceptu de se, Sc de his, quae includit essentialiter vel virtualiter, G secunduia dicta nullo modo includitur illud absolutu, quod est fundamentum relationis in Deo, ut probabo; ergo sequitur, qudd imilo modo fiat in nobis coceptus illius absoluti,& ita nulluc oceptu alicuius absoluti poterimus de Deo habere naturaliter. Prohatio assurti, Quia licet dicta respolio supponat, quod relatio inc earuris prius naturaliter concipiatur, qui relatio sibi corre- spodes, vel fundar entu relationis corre- spodentis quod credo esse falsu,quia terminus relationis nataraliter preintelligi tui relationi sicut &sudametu licet etiam supponat, quod res creata rata no intellisitur a nobis nis in qua tu relata quod improbatu est dist. 3.q. a. de vestigio,& videtur esse cotra Aug. . de trini .c. . Omnis
enim res ad se ipsa subsistit, quanto magis Deus'Loquitur aute ibi de lubsistella, ut
qua naturaliter est res creata, de naturaliter in se subsistit, alioquin no esset argu- metu, Si omnis res ad seipsa subsistit,quat3 magis Deus si ide accipiatur in prentissa &incsiclusione His inqui Omissis, que
sorte ab aduersario negaretur, arguo sic. Relatio in creatura licet habeat in virtute sua causare coceptu relationis sibi corre- spodetis,tanae illa relatio correspodεssibitio includit in se alique cocepta absoluta in quo sudetur, qui relatio Dei ad creaturam, quae est tant dua rationis, nsi includit in se essentia diuina, et aliqua perfecti ne absoluta in Deo, que perfectio realiter est ipsa es ratia, qua tame essentia vel por- sectione absoluta oportet ponere csse fundam etsi relationis Uei ad creatura, de irano posset per relationes istas causari in nobis aliquis coceptus de persectionibus absolutis, nisi relatio altera haberet in se virtualiter illud absolutum,quod est propria persectio Dei,quod est impos ibile. Istud etia probatur quia secuitu eos) eiletia diuina no elltiata facere de se nisi concepi avnicii in intellectu,ergo no est natus haberi de ea, nisi uniciis c Oceptus realis. Hec cosequetia probatur, Quia omne coceptum reale natali aberi de ea quanta ad intelli-gctia sitii plice ipsa tiata est sacere in intelleetu, hoc enim copetit obiectis impers Elioribus. Vitellus insero. Ergo quodcu-que Obiectu natu est sacere de illa essentia alique coceptu real e, natu est facere illum unicii, qui natus est haberi de ei, quia sino illii, tuc nullii de ea, sed nulla creatura potest illii unicii causare, quia tunc eri cre-tura posset cognosci sub ratione, qua est hic est etia snpularis; ergo per nulla creaturas secundu Illa opinion E potest haberi aliquis coceptus singularis de ei letia diuina. Hic cc sequetia negatur &ctia prima propositio probas ea, quia esseelus natus est facere dec au sa alique coceptu imperfectu, uε illud obiectu, si in se ilioueat, nullo modo causabit, sed persectiore, quia i inperfectionis est in movete causare cocepi ii ita imperfectu de obiecto, lite mouet. Secuda ratio tacta in qu siti e praedicta erat decoceptu uno & certi H duobus dubiis, qui certus est comunis illis. Respodetur ibi tripliciter. Primo, Quod aliquis coceptus ide est certus de dubIus , ut 5ceptus Sortis Sc Platonis dubius est, coceptus alicuius hominis est certus,& tameis te Se ille est ide. Hoc nihil est. Quia licet coceptus ide posset diuersificari penes modos gramaticales dc logicales gramaticales, ut penes quoscunq; modos: lignificandi; logicales, ut peres quoscuq; modos cos deradi diuersos, sicut penes uniuersale&ct tarticulare, vel penes explicite & i inplicite,explicite sicut dii finitio exprimit, implicite sicut diffinitum exprimit, & peristas differentias possunt poni, non tan-
tu certitudo Sc incertitudo, sed etia veritas
354쪽
Distinctio 8. Quaesito I. Articii se a 4. I T
dc salsos, congruitas ct inconstruitas tamen quod idem conceptus eodem modo conceptus quantu ad istos modos sit certus ed dubius. hoc est idem omnino affirmate & iacetare: ergo si coceptus de etate est certus, Sc coceptus de ente creato increato est dubius, no est hoc propter modo, significadi diuersos gramaticales, nec penes diuersos modos cocipi edi logicales; vel igitur erit simpliciter alius coceptus Scalius, quod est propositu; vel coceptus diuersificatur penes moda recipi edi particularis d)comunis,quod est etia propos tu. Aliter dicitur, Quod sunt duo cocep us, sunt propinqui tanac,& propter ista propinquitate videntur esse unus: Et est ce tus de uno,hoc est de illis duobus cosus ecoceptis, vel est certus de illis sub unitate coceptis; dubius est autem de illis duobu distincte coceptis. Cotra arguitur sic. Duo conceptus simpliciter simplice; non sunt in intellectu, nisi vietq; fuerit distincte ibi, quia talis aut omnino ignoratur, aut totaliter attingitur, 9. Metaph.c. vlt.
istitur de illo no est intellectus certus secunm aliquid,& incertus vel dubius vel deceptus secundum aliud. Sic igitur sormatur ratio. Si intellectus duos habet conceptus,ergo aliquid patet sibi de viroque coceptu, si videtur unus, aliquid non patet;
constat, alioquin semper videretur unus, ergo neuter coceptus est simpliciter simpleX, ergo non primo diuersi &abstractishmi .Pr. eterea.Intellectus habens conceptum distinctum potest illo distinguere
obtemini cognitum ab alio conceptu, quε habet, sed hic non potest distinguere, ergo non habet conceptum distinctu , ergo nec proprium, quia coceptus proprius est conceptus alii repugnans, ergo cocipiens per huc habet conceptum repugnantem alteri;verbi gratia, visus videt aliquid repugnans nigro, quin per illud distinguata
nigro:conceptus autem voco obiecta formalia, quae duo obiecta sub propriis rationibus, quaru una est primo diuersa ab alia, sic considerantur intellecta a me,& no possum aliter distincte cognoscere, quid est hoc; igitur proprias rationes non intelligo,ergo nihil, vel aliquid aliud commune.Itein breuius arguitur sic. Intellectus quando est certus,aut est certus de conceptu simpliciter uno, aut non, sed uno vnitate analogis ; si primo modo, & non de hoc, quia no de illo,quia de utroque particulari est dubiu ,ergo est certus de aliquoteitio simpliciterv no,quod est propositu; s secundo modo arguo sic. Non potest intellectus esse certus de uno inquantum scvnu scilicet de illo, qui est sc unus unitate analogis nisi sit certus de duobus, ut duo sunt; ergo duo illi non videntur intellectui elle .uus, quia scilicet coci piutur vidistincti cocci ius. Probatio antecedentis, Quia analogia sue attributio includit eia sentialiter c Oparatione unius ad alterum, cognitio autem comparationis praesuppotiit necessarid distincta cognitio necoparatoria, ergo &c. ' Cotra. Eando non possunt aliqui coceptus concipi sub unitate, nisi simul vel prius naturaliter cocipiatur
sub distinctione propria sibi, quae prae supponitur illi unitati, no potest intellectus esse certus de eis, inquantu habet illa viaitate,& dubius de eis, inquantu sunt distincti. Vel sic. No potest intellectus esse certus de illa unitate eoru S dubius de distinctione eoru . Uel sic. Non pote .l intellectus esse certus de eis, sub ratione alicuius unitatis,& dubius de eis sub ratione alicuius distinctionis ' Sed intellectus concipies ens dictu de Deo & creatura, si sint duo cisceptus, non potest habere coceptus istos secunda aliqua unitatem, nisi prius naturaliter habeat eos, vel simul sub ratione distinctoru; ergo non posset esse certus de eis sub ratione unius, dubitando de eis sub ratione multorum. Probatio maioris, Qvjas certitudo esset de aliquo conceptu, vel de aliquibus conceptibus, dubitando de A & B , vel cu dubitatione de A &B,ille unus vel illi duo conceptus conciperentur prius naturaliter sub ea ratione,
sub qua esset certitudo de illo vel de illis, quam concipiantur Α & B ; ergo per oppositum , si non potest concipi at i quid de A&B, nisi sub distinctione sibi propria
concipiantur, non potest intellectus esse eertus de eis sub ratione alicuius unius,& dubius sub ratione distinctionis. Probaticiani noris. Ens in Deo & ens in ereatura. si sunt duo conceptus habentes attributionem, non possunt concipi, inquantilinhabent unitatem attributionis, nisi prius natura vel saltem simul concipiatur iste& ille inquantum distincti, puta, iste sub propria ratione, & ille sub propria ratione , quia illi sub propriis rationibu sunt
fundamenta unitatis ordinis & attributionis. Confirmatur istud per argumen-
355쪽
t.e. 44. de crinen solutio . Ioan is R.
tum Philosophia de anima de sensu conim uni, quem concludit esse communem,
per cognitione disserentie albi S dulcis;
ex cuius disse retiae cognitione concludit, quod cognoscit extreilia; si enim posset coo noscere ista sub ratione huius respectus, qui est differentia, absq; hoc, quod cacognosceret sub propria ratione, tuc arguimetu suum no valeret. Ergo si iii liter in proposito non postulat si init cognosci A ct B sub ratione illius vilitatis ordinis, nis cognoscatur A sub propria ratione, & B sub propria ratione, cu per te nihil sit eis c5ni une;& ita quicunq; iii tellectus concipit isto duos sub unitate ordinis, cocipit eos distincte, vidi i linc os in se.
Tertio modo respondetur, quod nsi est certitudo dec5ceptu aliquo no, Sc dii bitio de duobus, sed est cellitii do de duobus distinctis, Sc dubitatio de altero illoria; , t puta, certus sunt, quod hoc ens est substantia vel accides, dubita do tamen deteri r .inate, vir u st hoc ens , ut substantia, vel illud em, quod est accides. Cotra. I Ila certido precedit omne apprehensione quor θ
cuq; diuideliu ipsum ens, ergo praecedit certitudine de toto disiacto . Antecedens
probatur, quia non oportet in prima apprehesione, qua scitur hoc esse aliquid velens, apprehedere .a se vel ab alio, per se vel in alio. Si sic de aliis disiictis. C sitra istud etia est tertia argumentu superius dictu, quod erat de inquistione intellectus, qua habemus de Deo per naturale inuestigatione, in qua illas rationes creaturae, quae
dic ut perfectione de se, separa inus ali impersectione, cu qua sutili creaturis, ct eas secundu se acceptas csis deramus ut in disseretes,& eis attribuimus persectione suma,& sic acceptas in suino attribuim' eas
creatori, ut proprias ipsi;& ita arguit Aug.
I s. de trinit. e. . Ac per hoc, quonia rebus creatis creatore sine dubitatione praeponimus, oportet ut est, ct sui ne vivere & cucta
se tire atq; intelligere, &c. Hoc probat ipse ex hoc, quod di Xit paulo ante, Quod vivetia no vivetibus, sesu praedita n5 sentietibus, intelligentia tio intelligentibus, immortalia mortalibus, impotentibus p
tentia, iniustis iusta, speciosa deformibus, bona malis, incorruptibilia corruptibilibuς, immutabilia mutabilibus, inuisibilia vis bilibus, in corporalia corporalibus,
beata miseris preserenda videamus. Quod argumenta no videtur valere, si talia, ut reperiuntur in creaturis, non essent eiusdem rationis cum illis, quae talia in funimo attribuuntur Deo. Cosmil la argumenta frequenter habentur a Doctoribus & a sanctis; ita enim sol aliter ponitur in Deo intellectus & volutas,& ricin tanta abicitui e sed cuili infinitate; ita & potentia, sapietia, 'c liber id arbitrium ponitur in Deo Et Anselmus de libero arb. e. i. reprehedit illa dis sinitione delibero arbitrio, que eis,
Quod est potestas pet a di, Quia secundueia tunc secundu hoc non esset in Deo Iiberii arbitria, ouod est inliti; que improbatio nulla esset, si secundu aliam ratione omnino diceretur libera arbitriti de Deo, ct creatura. Nec est etiam 1 ia Dionysii, Quia quando in tertio gradu pervcnitur
ad illam cognitionem Per remotione, qu .ero, Aia preci se cognoscarii r ibi illa negatio,& tuc tisi plus cognoscitur Deus, quachi intra, quia illa negatio est c si munis enii & tio enti; aut etiam ibi coenoscitur aliquid post iiiii, cui attribuitur illa ne vatio,& tuc de illo postiuo clusto, quomodo coceptus eius liabetur in intellectu , si enimn si habetur in intellectu per via causalitatis,& emi uetiae aliquis c siceptus prius causatus in iii tellectu, nihil omnino postiuii
cognoscetur, cui attribuatur ista ne 'atio.
Cosirmatur etia ista ratio, quia non dicimus Dei a formaliter lapide, sed formaliter sapientc; . t tame si pricis ec si sideretur attributio c5ceptus ad c siceptum, ita po est
formaliter lapis attribui ad aliquid in Deo ut ad id ea sua, sciit sapietia. Res sidetur. Deus ti si dicitur sapies, quia est in ipso idea sapientiae, sed quia est in ipso persectio simpliciter talis, sed alterius rationis a sapietia creata. C sitra. Illius sapietiae est sapietia creata nostra qu da participatio, similiter & ideae, ide autem no participat essenii aliter nisi unica persectione. Ite Relatio ideati ad idea est me surati ad me-
sura, nicii me sura tu n5 nisi ad una me sura refertur, idea aute est me sura eius, ergo
sapietia, qua Deus dicitur sapieres, cum sit me sura eius de, non distinguitur ab idea. Respsideo. Idea est me sura propria dc participatu propriia, vel magis relatio me surg& participati, sapientia non sic, sed est magis standamentii retitionis mensurae Sparticipati,& csi mune non propriu , quia ita participat una creatura illa perfectione, sicut alia. Et si dicas, quod de Deoc sic ludimus aliquid per rationem effectus, ubi
356쪽
sufficit tanta proportio, &no sint ilitudo.
Hoc no respodet, scdci firmat argumentsi, quia considera do Deu sub ratione cause ex creaturis, bene cognoscitur proportionaliter, sed hoc modo non cognoscitur aliqua persectio de Deo, qus est in creatura formaliter, sed causaliter, scilicet quod Deus sit causa talis perfectionis; attributa aute sulit persectiones simpliciter dictae de Deo formaliter,ergo talia cognoscutur de Deo non solu per via proportionis, sed etia per via similitudinis, ita quod
oportet ponere alique conceptum comune in talibus Deo & creaturae, qualis noest co iii iiis in prima via coenoscedoDeuper viam causalitatis. Ad is uid est auctoritas Philosoplai t. Metaphys. qui arguit
principia sempiternorii esse verissima , 3e probat hoc per ista maiore, quia unuquodque est maxime tale, per quod aliis inest viii uocatio, Sc exemplificat de igne. & eκ hoc cocludir, quod sepiterno tu principia necesse est esse verissima; ista conueni etiatio valet, nisi virtute istius minoris, quod principia illa sempiterna sunt causa viai- vocaveritatis in aliis, Si enim accipitur in
minori,quod illa principia sunt principia
qui uoca vel analoga,erut quatuor termini in syllogisino Philosoplit,quod no est
verisimile. ' Respodeo.Verii est si deberet reduci in unum sillogismu, sed no sic reducetur, sed primo arguetur per locu aminori sic; Illud est maxime tale, propter quod uni uocatio est,ergo multo magis est emine ter tale in persectione simpliciter, per quod est effectus aequivoc', sed principia sepiterno ii sui hiuiusnodi,ergo sce.
mu aut intelligit in minori, quod illa sub extremis c5tradictionis totaliter, hoc est, quod praecise sui illa extrema c5tradictionis, Si sic minor est salsa, Deus enim no est praecise hoc, scitet ni, ab alto,quia ista negatio dicitur chimera, nec creatura est pretcise ista negatio , scilicet no necesse esse, quia hoc etiam couenit chimerae, sed tam Deus qua creatura est aliquid .cui co uenit alteru eκtreinu contradictionis; accipe tuc maiore, quod quxcunq; sunt talia, quibuxei ueni ut extrema c5tradictionis, ipsa noviai uocatur in aliquo, ista maior est salsa, na omnia per se diuidelia aliquod commune sunt talia, quod de ipsis dictitiir extrema esitradictionis, & tamen uni uocantur
in ipso diuisosta in proposito positit ista
secundu se tota recipe errςdicat one contradictionis , ct tame possunt babere ali-ruid subistratu illis extremis illius cotra- icti an is, quod est comune ambobus. Ad
confirmatione de neutro dico, quod conceptus comi inli duobus est neuter somnaliter, Sc ita cocusso cinclusionem, quod coceptus entis no est formaliter conceptus
creati nec increati; si autem intelligatur, quod iste conceptus est ita neuter , quod neutru contradictorior ii dicatur de eo, salsum est : ita est in rationali & irrationali, quὀd coceptus animalis neuter est sol maliter,& tame illud, quod c5cipitur,nsi est neutru , sed vere est altera istorii , alteruenim csi tradictorio rudiciturde quolibet.& tame ni, oportet quelibet coceptia elles armaliteralerii coceptu c5 tradictorioru Ad r. pateibitar. X. quὼd Deus & creatara no sunt primo diuersa in c5ceptibus, tam e sui primo diuersa in realitate , quia in nulla realitate coitentui; & quomodo esse possit cocepius comunis sitie csi uenietia in re vel in realitate, in sequentibus dicetur. Ad teritu de attributione dico, quJd attributio sola no ponit vilitate viai uocationis,quia vinitas attributionis minor est nitate uni uocationis, & minor unitas non cocludit maiore, tamen minor vilitas potest stare cu maiore unitate, scut ius suntvnia genere, sunt unu specie , licet unitas
seneris sit minor quam unitas speciei; ita hic cocedo, quὀd unitas attributionis noponit unitate univocationis, potest tamestare cu ea,licet haec fornaaliter no sit illa Eκeptu Species eius de generis habent eta sentialiter ordine siue attributione ad primu illius generis ex io. Meaph. do tamecii hoc stat unitas viai uocationis rationis seneris in ipsit speciebus; ita & multo magis oportet esse in proposito, quod in ratione entis,in qua es unitas attributionis, attributa habeant unitate uni uocationiς, quia nunqua aliqua c5 paratur, ut mensa rata ad me suram, vel excessa ad excedes, nisi in aliquo via o conuelitat, sciat enim
coparatio simpliciter est in simpliciter v-niuoco 7.Pby s. ita omnis coparatio est in aliqualiter uni uoco, quando enim dicitur, hoc est persectius illo, si quaeratur, quid persectius 3 oportet ibi assignare aliquidcomune viriq;,ita quδd omnis coparativi determinabile c5mune est virique rictremo coparationi o non enim hon Oest persectior homo, quam asinus, sed pep
357쪽
sectius animal; & ita si aliqua comparantur in entitate, in qua est attributio unius ad alterum , hoc est persectius illo , quid
. persectius ens persectius, ergo oportet entitate esse aliquo modo colamnem utrique extremo; Ita etiam post ci argui denumero vel de distinctione, quia omnia num
rata vel discreta habet aliquid commune sicut vult Aug. 7. de Trinit .c. . Si eni in tres personae,c si mune est eis id, quod persona est ; Ita quod deterre inabile termini numerabilis semper est coniune omnibus numeratis: secundum Aug. Et si instetur, qudd non est proprie numerus Dei &creaturae, arguo de diuerso vel distincto vel de alio uc.Deus Sc creatura sunt diuersa vel distincta,vel Deus est alius vel aliud a creatura, in omnibus istis determinabile distin stionis siue expressu singulariter, siue pluraliter oportet esse coniune viriq; extremo, patet in eXeptis, quia homo non
est alius somo ab asino, sed aliud animal.
Probatur id e ratione, quia in relationibus equi parantiae eXtrema sunt eius de ratio- . nis, alietas est talis ' relatio, ergo in qui- denotni- buiciiq; aliis est alietas unius rationis naunatio. tua,& perci seques determinabile alietatis erit unius rationis. Huic non innitaris, quia concluderet,quod fundamentum steius de rationis, unde minor est contra articulum de alio.
Ad quartum, cu arguitur de Dionysio, patet prius in 3. arguntento, qui dilatetio Dionysii est ad oppositum, quia in tertio gradu non statur iii sola negatione, sed in
aliquo postiuo conceptu a creatara accepto, cui attribuitur illa negatio.' Ad quintum ex Aug. respondeo, Quod illud bonum, cuius participatione alia bona sunt, quὐd intelligitur intelligedo hoc bonum vel illud; vel potest poni uniuersale ad omnia bona, Jc tunc eius participatione sunt alia bona, sicut species participant genus, vel aliquod inserius participat superius; vel potest i ii Elligi bonu peressentiam , cuius ut cause participatione alia bona sunt:& tunc verum est, quod intelligendo illud bonum intelligo bonum per ellentiam in uniuersali, sicut intelligedo hoc ens intelligo ens ut partem conceptus, Ic in ente intelligo quodcunque ensin uniuersali. Et eunt subdit, Si potes illud per se nosse, Dico, quὀdli per se si, refertur no ad actu cognoscedi, sed ad obi chum, puta, quod cognoscatur illud bonu, quod cognosco in uniuersali,cum ista determinatione per se, scilicet, quod concirerem bonii cum tali determinatione, quod si bonit no depe deus, & bonum per essentiam, intelligo Deum, non tantum in conceptu communi, sed in conceptu proprio:& tunc per hoc, quod dicitur per se, contrabitur bonum, quod erat commune, Scst proprium Deo, dc isti inheredo per fruitionem est beatitudo, loquendo de beatitudine viae, quia iste concepius est persectissimus, quem possumiis habere in via concipiendo Deum naturaliter. Et ista apparet esse intelio Aug. S. de Trini .cap. t. ibi dicitur. Noli quaerere quid sit veritas, sta' tim enim se opponunt caligines imaginucorporalium, uubila phantasmatum, &perturbant serenitate: D, quae primo ictu diluκit tibi, cum dicerem veritas . Quod non esset veritur,s omnino esset alius conceptus entis vel boni in Deo, a conceptu illorum in creatura , tunc enim bene esset quaerendum quid veritas, quia tunc esset veritas querenda, quae est propria Deo, nec obiicerent se illi phanta imata perturbantia conceptum vel itatis, ut est propria Deo, quia iste conceptus non habet phantasmata sibi correspondentia, perturbant enim conceptu veritatis, t coiieni t Deo, loci uendo de veritate in communi, sicut alias expositum est. Si autem aliqui pro- Du . . terviant v num esse conceptum entis, σοῦ ta meli nullsi esse viai uocii in isti ct illi. Istud non est ad intentionem istius questionis, quia 'litantuncunque illud , quod concipitur,siit secundum attributionem vel ordinem in diuertis, si tamen desecoceptus unus est, ita quod non habet aliam rati Nem, secundum quam dicitur de hoc δ: de illo, ille conceptus est uni uocus. Si etiam alio modo proterniat aliquis, quod conceptus denominatiuus iasi est viai uocia , quia ratio subiecti non est ratio predicati, ite videtur inflantia puerilis, quia uno modo praedicatum denominatiuum est medium tuter praedicatum uni vocum Sc equi uocis, alio modo viii uocii in Sc equi vocum sunti inmediata apud Logicum e primum vera est, accipiendo praedicatum uni vocum, &quod uni uoce prς dicatur, hoc est . scilicet quod ratio eius sit ratio subiecti, Scisto modo denominatiuum no est uni vocum, secundum etiam verum est intelli gelido de unitate rationis eius, quod predicatur, sic univocum est, cuius ratio est in se una, siue
358쪽
sue illa ratio si ratio subiecti, sue denominet sit te tum, siae per accidens dicatur de subiecto ; equivocum autem cuius ratio est alia, quomodocunque illa ratiose habeat ad subiectum. Exemplum, Animal est uni uocutu, non tantum ut dicitur de meciebu suis, sed ut determinatur per disserentias. luia habet unum conceptum determinabilem per eas,& tamen non dicitat de disserenuis viai uoce, hoc est inquid, ita quod ratio eius sit ratio dii serentiarum, quomodo uni uoce dicitur de speciebus. Ista etiam altercatio nihil est ad propositum, quia si ens dicatur secundum unum conceptum sui de Deo & creatura, oportet dicere, quδd ratio eritis sit ratio subiecti . licetur enim de viroque inqui .
' i. Quia est auctoritas Dama sceni iii elementario cap. s. Substantia &c. r. Pr eterea. Est auctoritas Boetii in libello suo de Trinitat. ubi videtur dicere, quod duo genera manent in diurnis. Hoc non potes intelligi tantum secundum modum aliquem simile u praedicandi, quia I s. de Trinit. cap. s. dicit August. sic. Proinde si dicamus p ternus, in 'aiortalis, incorruptibillis, immutabilis, vivus, sapiens, potens, speciosiis, iustas, bonus, beatus, spiritus ; horum omnia nouissi inuin , quod poscit, quasi tantummodo videtur significare substantia, caetera vero liuiu sub ilitis qualitates. Item idem s. de Trinit. cap. s. videtur dicere, quJd actio propriissime
conueniat Deo, ergo non tantum manent
modi praedicandi si miles duobus illis generibus. Et ita videtur, quod oporteat intelligere Boetium de illis duobus generibus in se, quod maneant. Prsterea. Ad hoc videtur auctoritas
Averro. Io. Metaph .cona. 7.& incipit texIus, Dicuntur aule aequaliter ens & vnu.
Vbi Philosophus dicit aliquam esse primam substantiam, que sit mensura aliaria, Commentator vult, quod ille sit primu motor; Ergo sicut in aliis generibus primum est aliquid illius generis, ita primus motor est aliquid de genere substantie . . Pr.eterea. Ad hoc ratio prima poniturialis, Quia porcist concipi substantia creata & substantia increata, So neuter con plus est simpliciter simplex,ergo resoluendo remanebit ratio substanti .e indisserens ad utrunque contrahen . & sic indifferenter accepta videtur esse ratio eteneris.
I .Pr.eterea. Secuda ratio est, Quia multa cutia simplicia ponuntur in genere, ita cut Ait geli secundum ponentes eos in unateriales accidentia etiam secundum ponentes ea esse simplicia ) ergo simplicitas Dei non excludit ab eo rationem ge
RESPONDEO. Hic est una opi Cp nio Alnio affirmativa, qui ponit Deum in gene berii desa. ,& liabet pro se auctoritates c rationes, 'a. Aqu.e sunt argum cia in oppos pndo, d 'lus otita soportet respondere. Ad primum argumentum eV Damasceno re tondeo. Licet multa verba dicat in diuersis locis, qu e videntur dicere Deum esse in genere, vi uni tamen verbum, quod . dicit in elementario cap. s. soluit omnia, ibi enim dicit sic. sub liantia, prae c5tinet super substantialiter increatam de talem,c gnoscibit iter autem & contenti uir omnem creaturam, enera i i in iii si est etenus.
Non igitur dicit substantiam, quae est generalissim uni,continere contentiue deitatem, sicut continet creaturam, sed super
substantialiter, hoc est , accipiendo illud, quod est perfectionis in subitantia, qu eeit genus,& relinquendo illud, quod estim persectionis, quomodo dicit Auic. y.
Metaph. Deum esse ens per se. Ad secundu ex Boetio dico, quod nuta qua inuenitur dicere in libello illo, quod duo genera manent in diuinis, nec breui ter genera, nec dii serenti e generum , nec
etiam modi eorum, nec rationes eoru manent ibi; quia sicut genera,& ea , quae in eis sunt, limitata sunt, ita & ni odi & rationes eorum, loquendo de rationibus primae intent lanis, q iae sui dantur in illis, quia in limitato ii oti pote: l aliquid sun- dari, nisi limitatum. Dicit tamen Bo et ius in libello suo i. de Trinit. cap. 6. quod enumeratis prs dicamentis,hsc si quis in diuinain praedicationem conuertit, omnia mutantur, lux mutari possunt ad aliquid vero Oirinino non mutatur ibi; Et infra cap. ι 2. Essentia colitiet unitatem, relatio
359쪽
multiplicat ΤtInitatem. Et existis acciritur,quod innuat substantiam de relatio nem manere in diuinis.Sed expresse dicit. ibi cap. 6. Quod nec substantia, qui est genus, nec aliquid eius manet ibi. Dicit enim,Cdni dicimus Deus, substantia significare videmur, sed eam quae sit ultra substantiam; quomodo Daniast. substantiam dicit supersubstantialiter. Intendit ergo, quod duo modi praedicandi sunt in diuinis,scilicet praedicati relativi Ec essentialis, quos modos August. magis exprimit s. de Trinit.cap. 6. Ad se oc ad aliud, ct omnia praedicata sorinaliter dista de
Deo, sub altero istorum membrorum co-tinetur: Sed sub primo mei libro continentur multa praedicata, quae habent similem modii predicandi qualitati & quantitati,no aute sola illa, quae habet simile modii
praedicandi illis, quae sunt de praedicameto substantiae: sub secundo autem inebro continctur omnia, quae habent similem modum praedicandi quibuscunque relati uis,sive sint relativa proprie siue ito. Sed quare omnia essentialia dicatur preci se predicari secundum substantiam, Sc Otra
ea dis Ingualiud praedicata dicta ad ali
'iud,cum tamen , illa praedicata dicta ad aliquid transeat per identitatem in substatiam,scut & alia Ratio assignabitur insequentibus, art. Ir.
Ad tertia ex Averroe dico, quod non videtur habere intentionem magisti sui Arist quia Arist. in c. 3. illius decimi quirit. An in subflatiis sit aliquid vitii, quod
sit mensura aliorum, an hoc ipse in vi uni. Et probat eX intentione contra Platone,
quod non sit ipsum vnu , sed aliquid,cui
conuenit ipsum unum, sicut est de omnibus alijs generibus, loque do de uno,&de omnibus alijs mensuratis in illis generiabus. Et cocludit in fine, Quare si quidem in passionibus, e qualitatibus, & quantitatibus ipsum vnu aliquid unu , sed non hoc ipsiux substatiae, sed in substant ijs necesse est similiter se habere, sinii liter enim sehabet in omnibus. Super qua litera ponit Cometator verba praeallegata, Sed si
primus motor poneretur mensura ipsus generis substantiae, hoc ipsum vnuin poneretur mensura,quia primus motor pro pter simplicitate suam multo verius esset
hoc ipsum vnu, qua idea Platonis. Quid igitur est mensura prima illius generis Respondeo, Aliqua substatia illius generis prIma, cui conuen; t unitas, rasi est auteprimus motor me sura intrinseca illius generis, sicur nec aliorum ; quatenus latrienetia est mensura extrinseca omni ii aliquomodo est immediatius me sura substatiarum,quae sunt persectiora entia, qua accidentium, quae sunt remotiora ab ipsa, nullius tamen generis est me sura intrinseca.' Ad quartu dico quod si substantia abstralias a creata & increata, non accipitur
ibi substantia, ut est conceptus generis generalissimi, quia increata repugnat sus-llantiae hoc modo,quia substatia hoc modo includit limitationem; sed accipitur ibi substantia pro ente in se, & non ente in alio, cuius conceptus prior est & comunior conceptu substantis, ut est genus, sicut patuit per Auic. ubi supra. Ad quin tu concedo, qui d copositio rei& rei no requiritur in ente in genere, sed requiritur copositio realitatis S realitatis, quaru altera praecise sumpta in primo signo naturae est in potentia ad altera, de persectibilis per alteram; talis autem co- positio non potest esse realitatis in sinitae ad realitate ui infinitam, omnis autem realitas in Deo est infinita sormaliter, sicut supra declaratam cst, ergo &c
i. Quia De' formaliter est enuens autem dicit conceptu dictum de Deo inquid, Se iste coceptus no est proprius Deo. sed comunis sibi de creaturis, sicut dictu fuit dili. 3.ergo oportet ad hoc, quod fiat proprius , quod determinetur per at i luem concepinam determinantem; ille determinans se habet ad conceptum entis, siciit conceptus qualis ad conceptum quid, Sc per consequens vicenceptus disse retiae ad cisceptu generis.
2. Praeterea. Aui . . Metaph. c. I. Eris in
subiecto Sc ens non in subiecto no habet me diu.& videtur loqui, secudu q, ens noin subiecto est ratio substatie.& ens in sabiecto est ratio accidetis; De 'igitur custens formaliter,&no ens in subiecto, ergo est eus formali terno in subiecto, e reo sub statia, sub statiaautevt substatia est genusq;. Pr terra. Vbi est species , ibi est ete-nus secundum Porphyrium) quia sunt
360쪽
eo se atrare; sed natura diuina est medie respectu diuina uin permnarum secundi ii Danaasc. cap. s. ergo Deus est in-
V . liceterea. Sapientia sori alite diei ut de Deo, &hoc secundum eadem ratio ite ni seiqndum qua dicitur de nobis, quia i ratione; . que dicis sunt dist. 3. q. I. ap. i: de uiuocatio e Satis, concludunt i hi si tuticatione sapienti P. gitur secundum illam rationem. se ii diim quam sapieni . uiditat de Deo, est species senoris, stlioc prob iur per dicium antiquor si Di, reoru m, qui dicunt, lilod spec ies tra ius ertura i diuina, quia dicit perse Ilionem, li- .lari cra no gemis,quia dicit imperfectionem. scietilia . ut ' iapientia rrans sertur ad diuina, licet
in litera, dc adducit August.& ost edit per
nem mea mediam, quod cum simplicitate Dei stat quὀd aliquis sit conceptus communis sibi ct creature, non tamen commilitis ut generis. Prima pars probata est arguendo contrae primam opinionem a r. 4. Concluso Secundam partem probo per August. r. proiis ue de Trinit. can. s. Mani serium est Deum octoinati abusive substantiam vocari. Ratio sua ibi
est, quia substantia dicitur, quod substat accidentibus, absurdum vero est, quod Deus alicui accidenti subest. Hec ratio sietenet, No enim intelligit, quod ratio substanti e sit sub state accidentibus, sed ut substantia est genus, quia praemisit ibi, quod absurdum est. quod substantia relat ue dicatur; sed substantia, ut est genus est limit ita , sicut statim postea probabitur,oinnis aute in substantia limitata capax est accidentis,ergo substantia quaecuque . qu.e est in genere, potest substare alicui accidenti Deus non, ergo dcc. Ite arguit. Auic. 8. Metaph .c. . Quod Deus non est in genere . quia genus est pars, Deus autem simplex est non habens partem &parten ,ergoDeus non est in genere. Istae duae probationes sint simul per
auctoi itatem. 3d per rationem. Nunc ostendo propositum duobus in
dii . & declarantur ex his, lux sunt pro- Ptolis ut pria Deo, primo e cratione iustitit isti,,s dilue du cundo eκ ratione necesqueste. Espiiiiii, ii μι viathedio arguta ilia lii iter, Urim O lic Coi se
ilimni ex inii litum, etsis M. Prima paraminoris patet, quia qui quid est in Uri, persectio est emisti .est sormat i ter infim
tu n. in creat sta ' er o ii iitum. Secunda u
p ii em minoris prabo. quia genus famitur ab aliqua cedit ite . que secundam se est potentialis ad rea tatem, qua accipitur dissecentia, sed nullum ina uitii inest potetitiale ad ali quid. vi patet ex dicti, arti c. . Assuri pili in 'ioc patet auctoritate ceA ist. q. Meta hae p. ς . Oportet terminu. id est disi initioneuiesse orationem toga, quia significat aliquid de aliquo , ita qua toportet illud eme ilia teri aut Sc illud sormam. Apparet etiam per ratione, quias illa real itas, a qua accipitur genus, eis vere tota qui ditas rei, saluin genus complete dissilirer, genus etiam & disserentia non diffinirent, quia ratio eκ eis non indiearet primi, i de diffinito, unaqusq; eniturE est semel ipsa ; & ideo illa ratio, qua bis exprimeret eam, non indicarct ' primo idem diffinito, vel qui ditati illius rei. Hanc rationem aliqualiter pertractando intelligo sic, quod in aliquibus creaturis genus & differentia accipiuntur ab alia& alia re, sicut ponendo plures formas in homine animal accipitur a sensitiva, S rationale ab intellectiva; de tunc illa res . aqua accipitur genus, vere est potentialis, Soersei ibili ab illa re, a qua accipitur differentia. Aliquando ibi non sunt res &res, sicut in accidentibus, salietia in una re est aliqua prima realitas , a qua suntliatur genus, alia realitas, a qua sumitur
disserentia; dicati ir prima A, lecti inla B, Asecundum se eli potentiale ad B, ita quod pr.ecise intelligendo A. praecise intelligendo B, A vi intelligiti te in primo initati nature, in quo preci se est, ipsu est perfectibile per Bl ut si esset te; alii; tel