장음표시 사용
421쪽
ne sunt multe vis ponendi, & multi in di, quibus distinguuntur istae productiones. qai singulis articulis explicabqnpir. Quarum duae priores sunt pri sentis artic. Ορὶ nio priina ponit istas productiones distingui per terminos, qui sunt perso
producte, quae politio confirmatur unico . argumento, quod est in opponendo. Contra istam opinionem at o sic. Emanati nes non sabent esse per terminos, igitur nee distinctione M. Antecedes patet, quia habent ex se esse formaliter. Consequentiam probo, quia ab eodem habetur esse& distinctio. opinio secunda ponit i stas productiones distingui per hoc, quod una productio est ab una persona, alia a duabus personis. Contra hoc, Quia sit dein sit principium formale produce di aliquid propter esse eius in hoc suoposto vel in illo, non
erit principium alterius rationis, quia albedo in lapide & in equo est principium
. immutationis visus eiusdem rationis. ita etiam si eadem albeso esset in duobus , Qt in uno esset principiis immutationis unius rationis; i stae autem productiones ita distinguuntur, qu0d no sunt eiusdem rationis, ergo oportet istius distinctionis as,ignare aliam rationem,qtiam viaitatem vel daalitatem suppositorum agent; um. Item
secundum istam vi si possunt poni in sinitae personae tu diuuiis, posset enim poni quarta persona a tribus, & quinta a quatuor personis, necesseet aliqua ratio Trinitati; in personis diuinis, si tantum esset distinctio per unitatem si positi agentis& pluralitatem,& non esset distinctio per ratione3 producendi. Item. Omnis dii in ctio reducitur ad aliqua primo diuersa, quae essent distincta, si perimpossibile ensent ab omnibus aliis separata , ergo illa distinctio est per aliqua talia , quς essent distincta omnibus aliis per impossibile praetermissis, qu petiam se ipsis sunt primo diuersa; talia non sunt unitas vel pluralitas si 'postorum , litium, si non sit aliqua alia distinctio in principiis agendi, er o Sc. Circunscripto enim omni alio ab vilitate vel dualitate supposito ru, non videtor. quod ista unitas vel pluralita sit prima ratio distinguendi productionςs.
quod illud de s .Phy sic.est ad oppositum,
non enim motus distinguutur penes ter- . minos,nis quia forme fluentes sunt eiusdem rationis cum sorinis terminantibus; sed hie non est fluxus eiusdem rationis cutermino, nec etiam via quasi nuxus es eiusdem rationis c si terminis seruialibus, quia terminus formalis est est emia, illa autem productio,Hux cst quasi via, est reis
una opinio , qu V ponit productiones diuinas dii lingui, quia una est cum alia & cum opposito eius, ita quod ratio distinctionis relationum separata ruin est distinctio oppositarum relationum, quatenus scilicet una
relatio disparata secum compatitur duas alias relationes oppositas, sicut vis spiratiua stat cum generatione aditu. S pasi tua, ct ideo distinguitur ab utraque illarum. Contra istud potest sic argui, sicut contra opinionem 2. praecedentis artic. non extimas ignat ista postlia,quare non possitiit esse infinite person .r,quia semper posterior relatio posset stare cum oppolitis relationibus pii ribus. Praeterea. Non esset primo diuersitas inter hanc productionem
At illain, nisi per hoc quod ista productio
esset cum una & sua opposita. S alia non stat cum sua opposita, ct ita ista non esset prima ratio distinctionis, quia prima ratio distinctionis est aliqua rati υτ prius distinctorum. Contra. Esseritia stat cum oppositis,iginir distinetuitur ab utraque. Respondeo. Essentia no opponitur alicui, a quo generans & genitus distinguantur realiter, spirans sic opponitur. Contra istam , iam ct aliam praecedentem simul arguo se, qu ero, quare spiratio activa potest stare cum generatione activa , & cum generatione passiua, &generatio activa non potest stare cum generatione passiua Nulla est ratio nisi propter distinctionem spirationis activae a generatione activa, ideo entui aliquid est corosit
422쪽
possib le vel Incompossibile alicui, quia
ipsum est tale in se, e c non e ciuiuerso, quia deitas negative firmatur, ex fundatur super veritatem astaeuiatiue, ideo enim licii no non est asinus, quia homo est homo, r. Perihermenias in finiae, cic
Le. . Metaphysico) prius igitur est aliqua di-st metio gene ationis ac iuς & spuati nis actiu e, propter quam est iocompossibilis generationi passiuae generatio acti ua,& non spirat o astiua, quam sin illa clipossibilitas vel ini Opossibilitas; ergo illaco a possibilitas & non con eos si utilias non est prima ratio distincti in is productionum. Praeterea. Iste productiones distinguuntur, quia alteia est per modii 'ature,alte a per modam voluntatIs; iec autem distinctio productionum no tantam est a suppositis producentibus, De. quia una stat cum aliqv i, Sr atera non itat c a
illa, sed sumitur ex distinctione principio
det sic opinans, Quod productio ibi cst
una per modum naturae. ct ait et a per in dum voluntatis, no quia una pers 3.ἰa pro
ducatur naturaliter & alia non, sed quia productio una est si mi is produetiolai naturali, si alia est si nilis productioni volutat te,nis turile enim agens producit non
praesupponeus a iam productione, & hoc In communi loquendo, licet per accidatis v mim n tur de ages pr e lupponat aliquid roducens prius ipso, ita enim productio iii j est per modum naturae quia non Psqsupponit aliam prodiit ione .u, producti voluntatis pristipponit aliam producti nein, illa ira videlicet, que est per modum nat ire & intellectus, euec ita productio Spiritust aucti est per modum volutatis, quia Spirituissanctus producitur si ii illi modo
illi productioni, que proprie dicitur esse
productio voluntatis, scilicet praesupponendo aliam productione. ista expositio Rin t m non uidetur secundum intentionem san
'si Abram.attribuentiu istas produtii Onς proprie intellectui Sc voluntati, quia si tatum debea ut intelligi distingui per hoc,
quod na praesupponat aliam productionem, Jcalia proauctio nullam praesupponit. non videtur ratio ev productionibus,
quare Filius sit magis Filius vel Uerbum ex ui productionis suae, quam Spiritu frin ctu , nee quod Spiritu sanctus ex vi productionis saae magis sit amor, qua Filius. quod videtur ab tardum.Item. Multe aliae producti me possunt cile, vel praesupponentes vel non praesupponentes aliquam productionem, sicut prodactio per nodiuariis videtur aliam productionem pr.esupponere, scilicet productionem 3 erbi. interioris in mentet artis: is, ergo Spiritu stanctu saet dici produci per modum artis, quod est is n. Et prete ii .ec sicut est argutum distinc . a. & io. eκ quo in Leoproprie est intellectus es voluta , ct , truque est sussi iens productiu una cum obiecto sibi presente, x e re producetur per na per actum inte lectus. t principis produc uiui.& alia pei sona per actuat volun ii , t priiviri j prodacii ij, 3c non tantum metaplio icu, propter talem sinitii tudinee : trane in , Lil icet Er duci alia prae supposita, .e: non praesupposita.
d due opiniones . Prima dicit, D Thomquod diuinae emanationes di- stingautur per relatio aes oppostas, scilicet prioris est posterioris, quia una est prior alia. Contra eam Isid distin- thiposnsectio non est prima ,oportet enim dare ali- ou. quam aliam causam, quare una est naturaliter prior alia; nec est alia ratio, nisi vel quia ista est productio talis, euec illatilis, vel ex parte orinci 'ioru prodastiuorum, vel ex pa te suppositoruin agentiu 3. Pr 'terea . Relatio non dist metuitar pri ni A Jc per se a relatione per relationem, quia relatio non refertur primo ; ergo cui si e emanationes silait relationes, non distine runtur primo ab inuice.ri per alias relationes, scilicet per relationes prioris& posterioris Et patet, quod ist x relat πι-nes sunt ali e a relationibus originis, quia sunt inter alia e utenta; nam relatio originis est inter producens de productum, relatio prioris & posterioris est inter originem Sc ori irem. Opinio secunda dicit, quὀde nanatio ortu nΗἐnes diuinae distinguunt ar penes principia rixa uis.
423쪽
sones personarum agentium,puta vis generativa & spirativa Contra eam. Istud μμ eil improbatu dist. . siue intelligatur de principio elicitiuo, siue de principio determinativo. Et pr.eter hoc, quomodo distinguuntur ille relationes, ut per eas distinguerentur relationes oppositae Ill e enim videntur minus distincte, quam opposite, quia ills possunt concurrere in eadem perlona, puta in Patre, ille non possunt, quia nulla eadem persona duobus modis producitur; manifestius est igitur illas emanationes distingui,quam relationes oppositas ex parte producti ut igitur assignare istarum distinctionem per illas,est as,ignare distinctionem manifestam per distinctionem minas inanifestam ; & etiam
non per intrinseca, quia relativa non sunt intrinseca suis correlativis.
pinio. qu e ponit, quod diuinae emanationes distinguuntur penes principia distincta secunda
ratione Π, puta penes naturam & voluntate in, que habent principiare distinctas emanationes,& tamen ipsa in essentia non distinetuuntur nisi sola ratione, sicut probatar dist. 8 qu st. i. de attributis. Con-In ναί - tra istud. Distinctio realis non prae exigite . necessaria distin 'ionein rationis, sed distinctio istarum, e na nationum necessari Apraeexigit distinctione principiorum elicitiuorum, igitur illa, si est realis, non est tantum per illam, que est rationis tantii Μ uor illius rationis ab aliquibus ne eta-iar ponitur iustantia de ideis, que dinserunt tantii ratione, Ad creaturae real iter differunt.&ta nen distinctio creaturarum
realiter necessaria praesupponit distinctionem idearum rationis.
Contra istud arguitur, de primo probatur maior, secundo excludetur ista insta litia . Maior probatur secundum istum intellectum , quia differentia rationis in causa non est propria ratio distinctionis
realia in effectu. Quia si sic, lit A causa, ct
diuerss rationes, sub quibus causat. cnt B C,causata sitiit D f. tuc sic, Si B C suu ratione; proprie ipsius A, inquantum eiunt D L. ergo A inquantum est sub B, est propria causa ipsius D; nam si non, non est magis illa di Terentia ratio causandi distincta, quam si ipsa disserentia non inesset.
quia neutra ratio est propria approprians causa in ad hunc esse tu nuum igitur con
causat D Sc E, habet concedere, quod utra que ratio sit propria ratio cause respecti illui egestu , sed illud consequens eu se sum .qu3d A inquatilinea sub B, este ausa ipsius D, quia A, inquantum est sub B.,
qand est tantum ens rationis, tantumli lbet esse in intellectu, quia ens rationis n3 causatur ab obiecto, nisi inquantum cognitam, & ut sic non habet esse tu intellecta, quod est' esse di inimi tum ex 6. Meia ς taph. Nihil autem, secundum quod en,i diminutum est,est propria ratio entis veri,& propria causa emis persecti : Et istud ..
probatur. quia omne causans verum enuopartet, quod habeat aliquod esse exta
tiae, inquantum est causa ,ens autem di .ni- nutum, quod scilicet est ens congnitunt. non habet esse realis existenti .e,er o ne
inquantum tale potest esse causa propria alicuius realis entis. Et si dicas, Quod licet non habeat esse existentiae sui, tamen habet esse exi thentiae intellectus, in quo est quia esse uitellectus participat, inquanta habet eme in ipso intellestu. Contra. EN hoc sequitur, quod nulla causatio competitenti cognito inquantum tale, nisi vi tute eκistentiae a ctualis ipsius intellectus. in quo habet esse existentie actualis secuis dii in quid; dc tunc vltra, voluntas no erit principium spicandi. nisi inquantum participat rationem intellectus, Sc tunc intellectus diuinus erit magis ratio spirandi. quam volutas; &ita sequitur vltra quod intellectus respectu generationis Verbi erit dapio principium, scilicet imme sa- Ttum, inquantum est principium producti uua ,&mediatum, inquantum ipsu in est principiam operativum, per cuius opera tionem ' obiectuin habet esse. inquanta . prodacti uuin, sicut cognitum inquantum pium cognitum habet eise participatum iptius cognoscentis. QM; lsi non attribuas talencti Mae in realem ipsi intellectui existenti, sed obiecto habeti esse diminutu iti intellectu, sequitur,quὀdactio realis eiit ipsius,
424쪽
Distinctio ig. Questio Articultis q. I 83
quod nihil minux est tale si illud non esset o nari; no. na n a repugnat alicui, qu- cistens cognitian , licet nullum verum esse
reale trabe t. Si dicatur lile. Quod intellectus diuinus nihil co et noscat nisi intuiti-ue, δ' ita illud, quod habet esse cognitu in hoc intellectuin a lata tale habet, e re esse ecillese,ndaute illud q, habet esse cogi ii tu intellectione abstractilia. qualis est i natelleclio ni ea de rosa non exiliente modo ι lut non est i lituit tua. Contra. Illa ratioi t lux ponitur proprix principio, scilicet Deo inquantitur principia o ponitur causari per actu intellectus in obiecto cognito. intellectuq autem diuinus nihil causatin essentia diui mi, ut existens est sicut co edat illi de opinione opposita quia nulla eli illi di iserentia rationum in cli ci t a, ut existens est, sed tantiim vico enita est; S per se patet . quia quidquid e i iii est ei tia, I t exiit ens ei .esset in ea. si per impossibile non esset intellectus negotians ci ca ipsam. i. st terea secundo. ineratia diuina ut i ire Filio & Spiti tu sancto habet natura iter prioritatem aliqua in ad intellectione sin plicem istius essenti : Sicut et i in ipsa ut est in Patreὶ nata est in uere intellectum Patris ad siniplicem sui in te lectionem. ita etiam c. tia Filio nata est mouere quecunque intellectum ad fili intellectione in simplicε , quia secundu Airg is . deTrinit. c.ip. . Omnia , id et Pater in Filio, si ut
in sen et ipso; sed si est titia Mi in Filio ta
Ie in habet prioritatem circa talem intellectione insilia plice n sui, is tur ipsa cut in
Filio iraturaliter prς cedit omnem rati nem, quam potest intellectus negotians fabrica re circa ipsam; igitur nulla ratio sabricabili circaeana naturaliter praecedit eam ut ii pilio alioquin esset circulus, in prioritate naturali, quia & ratio causata per intellectum naturaliter prscederet esse eius in Filio, S: e conuerso. Si autem dicas, QuJd ostentia in Patre pr. xcedit naturaliter omnem rationem producibile circa ipsam, sed vi in Filio sequitur rationem iam productam per atium intellectus paterni;& tunc non est circulus eiusdem ad idem, secundum cadem extrema, siue secundum eXistentia tu eode, quia esia sentia secundum existentiam in via a sup- .ratio. Polito Praecedit. Sc in alio sequitur. P aeterea te. tia principaliter arguitur , ct contra istam responsionem sic. Unius caussin uno ordine causindi, est una per se r aio causandi, ergo multa magis in diuinis, i bi est prinatas p. iiicipiandi, opol tet y nere viam rationem per te principi audi. ergo ratio principiandi generatione Verbi erit aliqua una realis ratio per se ; res autem & ratio non iaciunt vi una per se quia nec passio at i qua consequens rem CV natura rei ; pote id facere vi in per secum sibiecto, cuius est effectus, ergo nec multo magis ratio, quia non sequitur rem c Vna iura rei; sed tantum consequitur cani peractum intellectui; ergo alterum illoruerit preci se primis tu in quo ipsi Patri producenii, non ratio sita, quia ipsa noli est sorinaliter infinita. probatio , quia nullare alio realis est scit maliter persectio iusinita; probatio, qui, tunc persona aliqua in diuini; non has et si Omnem perfodito
nem infinitam forinaliter, ergo nec multo
magis ens rationis phteit cum formaliter in ii ita sit, L perconi estia eos nec est prilicipium producendi qu0 f. oositum diuiniann Ie. go sola res, cui ait cibuitur illa ratio, cst principium producendi supposta iii finitum: lea in quo cuia lite est principia quo respectuali ocius productionis, ei est principium producendi, si illud siti posita
conueniat tali producti Otii, conueniens
autem supposium in diuinis ad produce dum peti nani in diuinis est, quod ni, habeat talem naturam pro tu ilione illa, nec aliqua productioiae priore ista; talis auteest Pater, ergo sola res erit sibi principi qao producit, ct nullo modo ratio illa.
Iin re e ea quari R. In diuinis, quod non est formaliter ide. ii alicui, non eit vere idem sibi, nisi x et vir unque sit sorinaliter i i finitum. et alterum . vel salte in vir nque sit vere idem alicui formaliter infinito; se i ii te rationes. 'luc potiuntur quasi appropriante; principium productimini duarum personaru, no sitiit formaliter e de quia tune non essent diliti ictu rationes nec sunt vere cedin' alicui formaliter i.
sui to , quia tunc in ut in isto infinita eκ
natura rei, sicut sapientia est in diuini Lite formaliter ex natura rei, nec altera i starueli formaliter infinita sicis probatum est in procedenti ratione ei Et nulla istarui ueli vere ea leni alteri aliquo modo, ergo co naod O quo ambae sunt ibi , ita sunt vere distinctae , quod: idetur obulare inmae simplicitati, qualitercunquet po natur eluit ab c. irata, quia nihil potest poni ibi Disi iam by
425쪽
mi ibi esse secundum quancunque entitatem,quod sit non simpliciter idem alteri, propter simplicitatem illius essentiae. instaritia illam instantiam excludo, primo quia ea uanis videtur esse ad oppositum. Si enim distinctio creaturarum necessari δ praesupponeret di si in et ion e idearum, ac per hoc Deus sub ratione unius ideae esset causa & propria ratiores ectu unius ideati, hoc ideo esset, quia esse diminutum Dei, scilicet esse cognitum, esset simpliciter persectius Scyrius nataraliter esse persecto idea ii, quia adeata sunt respectu Dei artificialia,& eia se cognitum artificis vel excplaris, in quo artificiatu habet esse, eli simpliciter prius ipso esse existenile ipsius ideati i Sed illa ratio omnino deficit in personis diuinis, quia esse cognitum essentiae non potest esse prius naturaliter persecto esse essentiae in se; Sc ideo licet illa prima maior falsa esset ad cuius probationem appostae sunt quatuor ration s)in agente artificiali, notamen esset salsa in productione naturali, ubi esset communicatio eiusdem naturae, scut est in proposto, quia ibi no videtur, et aliquod esse cognitu posset naturaliter
praecedere natarale esse ipsus nature Pr
terea. Instantia illa sumit salsulti de ideis. quia illa distillinctio rationis in Deo, noNecessario praesupponitur ipsis ideatis distinctis,nec Deus tib rationibus idearum est propria causa diuersorum ideatorum; sicut patebit in serius dii l. 3 s. de ideis. de 4s. de voluntate. ALTI CVLVM. s.
V Quia sicut duo limitata pota
Lx sunt esse principia duoru actuir, ita idem illimitatum continens in se virtualiter ipsa plura potest esse principium proprium eorundem actuum, etiasub ratione una, nulla existente distanctione in eo, sed ex sola il l imitatione sui ipsius, vi indi stinctum est scut patet de Sole respectu multorum generabiliu in i ilia inserioribus. Et confirmatur ista positio, Quia oportet ponere essentilam diurnam immediate habere sapientiain re bonitarem,&esse quodammodo quasi radicem dc principium illarum persectionum attiit, ut altu, de sine omni distinctione in ipsa essetia,alioquin procederetur in infinitii; igitur ita videtur posse poni immediatum principium duarum productionum.
ΡΠ OSITUM patebit in corpore articuli.
ratione hsa o tuo india non est priori
E S D O N D E O. Hic est una opi
nio, quae ponit, Quod essemia sub ratione una omnino indistincta est principi uis aruin prodiictionum, quaesulsitur argumε-to, quod est in opponendo. Contra eam arguitur multipliciter.Pritia ὀ, quia actio vole si in nobis nis est formaliter libera, sed ipsa: olutas, quia actio illa est queda qua ita ,& queda in forma naturalis in se, S ii aliquid intellectuale, habens inclinatione
ad opposita; ita igitur in diuinis ipsa productio Spiritussancti, ut ipsa ia posta es hin esse, non videtur formaliter esse liber.', sed praecise libertas videtur esse in pri: cipio huius productionis, inquatum est huius sed si nulla distinctio praecedat prodactionem Fili j Sc Spiritussancti, prima distinctio qui est huius productionis Se illius) est ut sunt posita iii esse ab illo principio,ergo non est una productio in diuinis per modum intellectus siue naturY, Scalia per modum libertatis, quia nullum principium praecedit, quod ex se aliter se habeat ad hanc productionem , quam ad illam,& illae productiones, in quibus est distinctio primo,omnino in se uni sormes sunt in naturalitate, uti a postς sunt in esse. Assumptum de volitione, licet posset multis viis probari patere taute potest per hoc, quia quidquid generat ipsa volitio, generat naturaliter, unde habitus appetiti ut virtute actuu appetitus ita generatur naturaliter ex eis, sicut habitus intellectivi generamur naturaliter ex intellectionibus. Ex alio etiam apparet, quia tuc so maliter posset aliquis gaudere dc tristari libere, inquantitur icilicet gaudiu de trillitia sunt passiones consequentes velle S nolle, quia illi,qu e sunt i iii inediatae cati se istarum passionum, ponerentur fornaaliter libere; consequus tante de passionibus videtur satis manifestu incolaenius, quia nis idetur esse in potestate volutatis gaudere, nisi quia in potestate eius es velle illud
426쪽
ad quod sequitur gaudium, & ita nectit stati, nisi quia in potestate eius est nolle illud, ad quod sequitur tristari, & ideo
tristatus de aduentu alicuius rei noctine, sue displicibilis, si vult amouere tristitia, oportet, qu3d desinat nolle illud , quod
noluit, ito autem expedit ad hoc deliberare, ut stante nolitione e leuentu noliti non sequa inrtristitia. t Haec ratio si concluderer,concluderet necessiri ὀ distinctionem intellectus a voluntate in creatura,& hec distinctione realitatis a pute rei, quod non videtur necessarium.Vnde respondeo, quod eodetri
principio potest habere aliam de aliam habitudine ad secundo producta, de ad duas
productiones; nunc autem naturalitas ct
libertas non dicunt essentialiter principia activum 3t actἱuum, sed aptitudinalem habitudinem principii ad productuin, Si noliabitudinem aptitudinalem, puta natura iitas determinatione eX se actus primi ad secundum Sc tertium, libertas non deter minationem huius. Ad sorinam,concedo, neutrum positum esse liberum; igitur libertas est in aliquo praecedente adium, coeedo. sed non absolute in illo, sed dicit respectum illius ad actuin, Sc naturalis similiter dicit alium resperuina eiusdem ab alute praecedsitis ad alium actuin: similite ein proposito est facilior responso , quia ad utrunque Sc prodiictionem S: prodii ctu videtur principiti quo naturaliter se habere dist. io . supra. Cotra. Igitur in quo
non est distinctio, ubi eli quo producti
nutu,nis tantum rationis , quia non rela Atione in ad productionem vel productum, nisi tantum rationis: Itein, Iibertas est cis
ditio absolui.i, quia persectio simpliciter. Respodeo, Dat intelligere si inpli iter perfectionem , sed non dicit nisi respectum. Corollarium, Igitur tota deductio dist. 1. de dualitate prima principiorum activorunori valet, nisi de relationibus, quae dicut habitudinem principii ad iiii ad productum:& videtur probabile quod ad simpliciter v num sit status tam principio productivo quo,licet nou quod, quam in causa, quia esse quo per te conuenit simpliciter uni sicut causa. Respondeo. COcedo, quod libere & naturaliter dicant habitudinem ad agere, vel tantum determinata, di non determinatam , tamen concludunt
m laudamentis,quia persectionis simpliciter est, esse absolutum a respectu adpo sterius; igitur principium , eui compei stabsolutio maior respectu principiandi. est simpliciter persectius illo,cui ci petit de terminatio maior respectu principiandi Haec si principianda sint aeque per secia, vel principiandu absoluti perfectius principiando, naturalis est, quia ad aeque persedia oosteri ab tutius est persectius;
ergo si velle nostrum non si minus pers Cium no illo uitelligere,& ex respectit ii Leitatis in voluntate ad velle, & naturalitatis in intellectii ad intelligere, sequitur voluntatem sandamentum respectus esse simpliciter persectius. Huiusmodi consonat distinctio ii potentiarum , de quo in quarto dist. 9. Sed quid in Deo 3 Uidetur sequi, quia Spiritu si anctus est aeque nobilis cum pilio, igitur principium productiuum non erit persectius,quod est absolutius. Respondeo. Vtrunque est infinitum,& inquantum operativum, Sc inquantum productivum, igitur imita excellentia informalibuς, sed tantum sorte rationis coisparantis fornialitates infinitas ad finitas, cum quibus conueniunt,& sic conuenies
cum persectiore concipitur habere quanda in rationem nobilitatis, id est relatione ad nobili ux. Ad argumentum. Spiritu sanctu, & Filius non sunt posteriora principiis, nec aliqua in persectiora, sed ea de illis ; Ideo absolutio ibi non arguit uiatorem persectione, nec deler minatio impersectionem,sed tantum alium modum producendi. Alia via dist. Io. quia voluntas infinita non magis est indeterminata ad operationem vel productionem, quam inatellectus. Contra. Saltem respectu creaturarii intellectus naturaliter inteilligit, voluntas libere vult; ergo respectu illarum
voluntas est nobilior, Respondeo. Habita do haee & illa ad primas operationes &prodii ita, si essent posteriora,concluderet exceli etiam sundamenti; sed quando prime operationes, & ptima producta non iant posteriora, sed idem vel aequalia, sinipliciter habitudines stant alterius rationis,& in sormalitatibus aliis, sed sine excellentia tandamenti ad aliud, qualiter cunque illa sundamenta comparantur postea sub istis respectibus ad posteriores operationes ad producta.quae sint simpliciter posteriora, ito sequitur aliqua excel-Ilentia landa menti huius ad reliquum. Nota. Poteutia libere est potentia sun ienter activa, non determinata se ad
427쪽
operandum cIrca aliquod obiectum, quod non est eius finaliter persectivum: Aci tua
de genere actionis assiuae,& eκ consequeti operatione, nec sussiciei iter actu Operatiua, quia sic erit activus tutelle ius, licet sit passivus sui icienter in suo ordine agedi; igitur nullum actu recipit ab alio, quo agat in suo ordine, quia tunc esset insufficienter activa: Non determinata ex se, id est ex suo actu priino,&lv c in suo ordine causandi ; sequitur eX correlativo sus mcienter, & ex isto,quod se deierminat ad agendum, non quidem a ta determinati ne praecedente actionem de genere adi i Dis, sed determinat se . idcst indeterminata
ex suo ae ii primo, tamen determinate agit, nullo alio determinate ad aetere. Haec
cocluso lic expolita probatur, Quia quidquid eli in suo ordine susscietis, si ab alio
aeteritii natur ad a et dii, iam prius fuit determinatu ad hoc in suo ordine, siue quitum in ipso fuit, quod enim non egit, non suit propter desertiti formae, nec determinationis ex parte eius. sed superioris, a quo dependet ad ageiadum & operandii, operativa & activa: sed libertas magis peria respic it actionem, saltem immediatius, nec igitur est determinata ad agendum ad aliquani operationem, quae non est circa obiectum essentialiter persectum, stat autem cuin libertate, quod sit determinata ad operandum circa illud, & ad agendii, per consequens respectu illius operati nis. Probatur de voluntate diuina respectu Dei dis .io .hli, imo infinita determies natur necelsarid. Sed nunquid libertas finita determinetur ad operandum circa illud3 Respondeo. Libertas non obuiat, patet de infinita; nec persectio. probo, quia
persectionis est determinare se ad obieci upersectum, patet de voluntate Dei respectu sui; igitur perfectiori magis conuenit determinare se respectu cibi esti persecti-ui, voluntaς creata est persectior intellectu creato,& intellectus creatus necessa-
έ, rio dcterminatur ad obiectum sui 'perse- perfectis diluuin, igitur magis voluntas. Oppositusimum. tenetur disLI. l. 2. Respondeo . De terminare se natural iter ad quodlibet est impetiastionis maioris, quam obiectum non persectissi inu libere non determinare se, quia determinatio ad non persectum et i iiii persectionis; ad quodlibet autetia nece stario
determinatur intellectus , quia naturaliter, igitur &c. Ad illam, Periecti O-nis est deterolinari ad obiectum pers ct iuunt, verum est, sic quod ad illud solum , & per consequens non naturalitater; igitur persectiori magis competit, veru eis viii formiter,quia voluntati diui-nx,&nulli intellectu Sed si eκ perfectione maiori voluntatis creatae quam intellectus statim iii feras, luὐd nece ilari δ ciet minetur ad persecti uu, non sequitur, quia det et n. inatio ad nece0itate ni illam naturalem, quae competit ii tellectui. volui sarti repugnat; alia autem Don potest competere voluntati ex persectione voluntati iii communi, sed tantum voluntati infini x e,aliter intellecti', neces Iario determinatur ab alio. persectionis est non deteri ianari, & in determinante se quod necessario determinet se ad persectivum, & hoc conuenit soli voluntati finite. Vnde haeς
indeterminatici voluntatis 3. Respondeo. Non ab intellectu, qui neces .iri 3 dcter utinatur, ad quodcunque determinatur, sed
impeditur per se sibi l ia, sicut graue est iii possibile, ne descedat, imo quado hic per
sensibilia determinatur, necessari ὀ detu minatur sic. Per hoc ad proposit uni. Est indeterminatio radicaliter ab essentia .so niat iter ex propria ratione volutatis; quia enim natura est qua si illimitata , cui scili cet multa postulat esse conuenientia, ideo
datus est ei appetitus illimitatus ad oppOsita conueni eluia, sed intellectus apprehesiuus se determinat, secundum euidentia determinatam, v t dirigat aliquid, ergo vltra, ut determinatum ad utrumlibet determinetur. 'Praeterea secundo. Si essentia ut omnino indistincta esset principium duplicis productionis ergo cuni intellectus sub ratione infiniti sit sussic ens principium productiuunt, At lassiciens ratio principiandi Verbuin infinitum,& voluntas sub ratione infiniti sit principium productivum ainoris infiniti, & ante quam intelligatur intellectus infinitus, 3c voluntas diuitia infinita serinaliter distincta, prae intelligi
tur essentia, ut essentia infinita, ergo per ipsam, ut prae intelligitur,erit dupleX productio intrinseca; iterum etialia , quando
posterius intelligitur, ibi intellectus sommaliter infinitus, ct voluntas formaliter infinita,erunt duae personae in sinit e pro ducte virtute illorum duorum principi
rum, ergo erunt quatuor personae prodi
ctae infinitae. Quod si dicatur, nunqua ibi
428쪽
I issInctio ia. Quaestio Articulus s.
esse ἰnfinitum intellectitan, nec insiti tam voluntatem eri parte rei, sed tantum esse ibi illam unam naturam omnino indistiniciani ex natura rei, ex eius ratione esse
tros pei simias, ct intellectum & voluntalem ei Ie ibi preci se per considerationem intellectus, S ita no csse ibi pi incipia productiva personatu in realium ex natura rei
dilli iacta. Contra. Si aliqua sint ibi disti ulla per actum intellectus, sint A & B, tueauaero, aut illa ex natura rei sunt distinia a, aut non; si sic, contradicis tibi ips; si non, sed per intellectum, ergo intellectus sub ratione intellectus,& non sub ratione naturae distinguiti aut i itur ante dis iii ctionem illorum est ibi intellectus sub ratione intellectus, ec habetur propositum, quod est ibi ex natura rei; aut non, sed ipse intellectus sub ratione intellectus est ibi productus per actum intellectus negotiantis & distinguentis, S tunc erit quaerere de illo intellectu, quo actu producitur, aut evini ellectu 1 t intellectus est:& procederetur in instat tum, vel ubicunque stabitur, ibi erit intellectus inquantum intellectus,& ex natura rei; vel prima distinctio, quae ponetur ibi, erit eae natura rei, cuius oppositum ponis. Praeterea. Deus ell ex natura rei si t naliter beatus, Sc non formaliter in relationibus rationis,beatitudo autem eius est sormaliter in intellectione & volitione,ergo intellectus & volutas, quae sunt principia is loruin, sunt ibi ex natura rei. Confirmatur i sta ratio per Philosoph. Ir. Metaph. qui probat,quδd si Deus non sit actu intelligens, nihil honorabile inerit ei, se habebit eni in ut dormiens; ergo secundum ipsum non est persectus eκ natura rei nisi ibi esset formaliter intellectus ex na--tura rci, & per consequens est ibi intellectus distincte ex natura rei, quia nou PO test intelligi actualis intellectio formaliter, sine intellectu formaliter. Praeterea. Si intellectus no est ibi formaliter ex natura rei, sed fundametaliter,ergo intellectus formaliter non est persectio simplicitet, quia non est ibi melius habere ipsum sor- Dialiter, quam non habere ipsum, imo per te tu es lentia illa , quae optima est, non has etur sormaliter, sed tantum opposito modo habendi; ergo non potest
concludi ibi e Isse intellectuin, quia est persectio simpliciter, sed magis videtur oppositum. Quid igitur dicit Anselnius Mo
logion is . quod quidquid est in Deo, n e
lius est ipsum, quam non ipsum scut est de sapiente . st Augustin. I s. de Trinit.
cap. Neque enim diuinorum librorum tantummodo aut lioritas esse Deum prae dicat, sed omnis, quae nos circunstat, ad quam nos ctiam pertinemus, uniuersa ipsa rerum natura proclamat, liabere praestantissimum conditorem, qui nobis iuetem rationemque natura ita dedit, qua
viventia non viventibus, sensu praedita non sentientibus, intelligentia non in te Iigentibus, immortalia mortalibus, impotentibus potentia, iniustis iusta, spe. ciosa desormibus, bona malis, incorrui tibilia corruptibilibus, immutabilia mutabilibus, inuisibilia visibilibus, incorporalia corporalibus, beata miseris praesere-da videamus. Ac per hoc quoniam rebus creatis creatorem sine dubitatione praeponimus, oportet,vi est, ct sunt me viuere, I clincta sentire, atque intelligere,&mori, corrumpi, rnutarique non poste, nec
corpus esse, sed spiritum omnium potentissimum, iustissi inuin, ieciosissimum, optin .uin, beatissimumq; sateamur. Quaere ibi August. Quae consequentia ei et illa, si ratio naturalis dictat beatum esse meliorem misero 3 Ergo Deus est beatus, si ipsum, quod est in creaturis, melius est suo opposito ; hoc est propter eius realitatem, & in Deo ex natura rei non est aliquo modo realitas illa, sed tantum sundamentum cum opposito modo sormalitatis huius. Quod autem intellectus, qui probatur ibi esse ex natura rei, sit infinitus, probo.Intellectus enim ut intellectus essentiam diuinam compraehendit, ut obiectum formaliter infinitum, nihil autem comprςheudit obiectum sorii aliter infinitum, nisi ipsum compraehende iis sit ibrinaliter infinitum, ergo Scc. Praeterea. Intellectus diuinus intel-lligit simul infinita intelligibilia secundum August. Ir. de civit. cap. I s. ita nec numeros propter infinitatem nescit omnipotens Deus ,& si usque ad quandalia summa in numerorum scientia Del peruenit, & caeteros ignorat, quis hoc
vel dementissimus dixerit 3 Et subdit parum post. Infinitas itaque nuineri, quanuis in filii torum numerorum non sit numerus, non ta inen est incoinprehensibilis ei, cuius sapientiae itoli eli numerus.
Et si dica . Intellectus non est sornaali-
429쪽
ter ἰnfinitus inquantum intellectus, sed inquantum est idem esset tiae diuinae ins-ritiae,&ideo non habet inquantum intellectus, quod iit principium producti- uuin alicuius personae infinitae, & ita non erunt duae pei sonae diuitis . Contra hoc arguo, Quia hoc inodo posset dici, quod
paternitas est formaliter infinita, quia ea idem essentiae infinitae, & tunc non esset magis inconueniens Filium non esse sor- in aliter intelligentem , quam ipsum non esse formaliter Patrem, quod est manife- se abstardum. Probatur etiam ex alio
quia illa , quae non sunt formaliter infinita in diuinis, s accipiantur in abstracto,
non praedicantur de se inuicem, etiam peridentitatem, sicut nec sortiraliter: haec enim non conceditur, Paternitas est inpa- scibilitas, cuius ratio dicta cst distimst. S. cauost. I. arti . 9. de attributis,quia illa abstractio tollit illud quod fuit causa veritatis, scilicet identitatem extremorum, quia ut prςcise sumuntur, neutrum eli soritialiter infinitum, & ideo neutrum ut praeci
se abstractive sumptuni includit, quod sit idem alteri; sed ista est vera, Intelle eius est paternitas , ct Intellectus est s-liatio, licet non sit formalis predicatio, ergo intellectus habet infinitatem sormalem, qualem non habet filiatio, vel pate nitas, vel innascibilitas. Et si quaeras . Eilne intellectus omnino, infini Ius formaliter ex se sicut essentia Z Respondeo . P test dici, quod sicut distinguendo res ab inuicem, aliqua res est insilita a se Sc in se, sicut Pater dc prima persona in diuinis ; aliqua res est iu se infinita, sed non a se. ncut Filius, & Spiritu sianctus; aliquaciutem res ex se finita, ct in se simpliciter
finita, sicut creatura: ita considerando aliqua, quae non sunt sormaliter eadem, potest aliquid accipi tanquam infinitum ius e Sonii, ino a se, sicut essentia diuina,quq est radix es tandamentum, quae infinitatem a nullo habet, unde Ioaneς Damasci cap. I 2. Esse Dei est it pelagus substantie infinitu 3cindetermina tulit; aliquid autem est infinitum per se & in se, sed no omni no a se tanquam prima radix & sundamentum omnis insin italis, sicut attributa diuina, que secundum cunilc Damasicap. s. dicunt aliquid quas circa ei sentiam, Scbene possunt esse talia formaliter infinita ct in ie& per te, sed radicaliter in essentia sicut in fundamento, cui sunt eadem; ulterius aliquid est, quod nec In se sormal terest infinitum, nec idem sormaliter 4nfinito, sicut personales proprietates. Sed quis ratio, quare ista non habent sorinalem in- si natatem aliam ab essentia, sicut inibile .se et eius habet, hoc alias poterit nater. u
dicitur infinitum ex se omnino indistinia τλιαωctum potin esse principium distincto u
erum est, ubi illa distincta non requiret ex ratione sui distin 'ionem priorem in principi js, talem aute requirit productio libera & natur liue,quia ad illa noli potest esse prima distinctio, sed praeexigitur aliqua distinctio in principiis, quae aliquomodo habent pri incipiare naturaliter Sc liberἡ personas divinas. Et per lioe patet ad 'confirmationem illam,quae adducitur ibi quod essentia habet sapientiam , bonita
tem,Sc Omnes alias persectiones attribu- tales ante omnem considerasonem intellectus, S hoc absque omni distinctioiae p. t supposita in ostentia, verum est, Quia
illae pei sectiones attributales non reqύirunt Oppositum modum principiandi, nec distinctionem in principijs, ita enim essentia naturaliter est intellcctus, sicut est voluntas; si nil iter illa attributa non sunt proprie princ Pi ta ab essentia diuina licet essentia diurna concedatur aliquo modo habere rationem peti estonis radicalis
ι i . Quia generatio in creaturis Σ ΔΔ''per hoc distin ruitur ab aliis nai-
tationibus, quod est ad substantiam, vel hoc, quod ea producitur aliquid in esse substantie, spiratione autem producitur Spiritu sianctias inesse diuino, scut generatione producitur Filius, ergo productio Spiritussancti est generatio. Confirmatur ratio, Quia mutationes S motus distinguutur per terminos sormales eorυ, secundit Philosophum. s. Physic sed formalis ter Lo . a
minus spirationis Spiritustisncti est idecusormali terininogenerationis,quia essetia
430쪽
Distinctio ij. Qua filo Articulus s. 18s
ahu communicatur ' utrobique,ergo spiratiovuique. est generatio. 2. Praeterea. Quaecunque viii S eidem sunt eadem, inter se sunt eade, igitur quae eidem sunt uni voca, inter se sunt uniuOca; generatio Sc spiratio sunt uni uocae productiones comparando ad idem tertium, ut ad Patrem, quia sicut dictum est supra distinct. r. utraque productio est . xiii uoca in se; igitur illa: duae erunt viai uocae productiones inter se, dc ita unius
3. Praeterea . Disserentia realis non d pendet a disserentia rationis, quia est persectior; sed dii serentia principiorum istarum productionum sunt natura de voluittas, quae disserunt tantum secundum rationem, quia disserentia realis absolut rum,nora videtur posse stare cum si arplicitate diuina; ergo distinctio istarum proindueitonia, que preeri igit istant, latum erit rationis. Probatur etiam minor aliter dupliciter. Primo, quia alias inter intelligere & intellectum in Deo erit relatio reatis, Sc ita distinctio realis: Consequentia probatur , quia ubicunque intellectus ex natura rei distinguitur ab intelligere, in-.tellectus recipit intellitere, vel est ratio recipiendi ipsuin, Sc ita ibi erit relatio reatis recipientis ad receptum; δc confirmatur, quia si intellectus in Deo non sit ratio recipiendi intelligere, non magis proprie dicitur Deus intelligere intellectu uam voluntate; ita etiam potest argui e relatione prioris, quia principium est .prius illo,cuius est principium. Secundo probatur minor, quia absolute intelleis ectus est principium quo respectu intelle-etionis, & in eliciendo, δοῦ recipiendo; .igitur eodem addito utrobique in teste eiuς infinitus erit sic principium respecta intelligere infiniti, di ita erit ibi relatio
nit. cap. I . Spiritussanctus procedit a Pa- . tre & Filio, non quomodo natus, sed quo modo datus. ἈηcO N CL VSIO . 'iritus Imra nous genitur, sed serum Fin pro mo iritussim Ie lysis formoser Ei suasuri
productiones Filii & Spiritu sancti se ip-isi, formaliter distinguiatur. Generatio e-itim formali ter se ipsa est generatio, dc spiratio se ipsa est formaliter spiratio, Sc ex
. . irationibus sormalibus eorum I in possibile est senerationem esse spirationem, circuis scripto per imposibile quocunque alio; ita quὀd non oportet quaerere,quibus distinguuntur, quia tota ratio sormalis v-nius est non eadem toti rationi formali alterius. H oc apua rei per August. I .de Trinit. cap. 1 . ubi dicit. Sic enim vide
bis, quid distet natiuitas Verbi Dei a processione Doni Dei. Et paulo post. Qua in
quidem voluntatem de cogitatione pro cedere nemo enim vult, quod omnino, quid vel quale sit nescit) non tamen essaeogitationis imaginem dcc. Quaere totum. Vbi vult ex procelii onuni distin tione concludere distinctionem personaru procedentium. Similiter s. de Trinit. cap. 4. Cur non sit Filius etiam so tritii Canctus, eum di ipse e Patre exeat3 si soluit dices, Exit enim non quomodo natus, sed quo modo datus. Soluit ergo ibi quaestionem de distinctione persoriarum, per distinctas eam ui emanationes. Et si cibiicitur. Qui d emanationes non sunt a se .ergo no Obiemia distinguuntur a se. Consequentia probatur, Quia a quo aliquid habet entitatem ab illo habet unitatem 4. Metaphys quia
dicuntur ad conuertetitiam ens Sc virum.
Respondeo. Disserentiae specificae non sint Ict. sunt a se effective, & tamen sunt se ipsis primo distinctae formaliter, ab eo tamen sunt distinctae effective, a quo habent esse essective, distingui autem primo sorinali ter non est distingui per aliquod inci sum in uno al iquo, dc in aliquo coiiueni re, sed se toto sormaliter distingui, etiam si per iii possibile omne aliud a ratione sua circunscribatur Ita dico, quὀd si di iaserentiae ultimae oppositae essent. se totis distinguerentur, dc se totis essent primo diuersae soria aliter. Ita dico in proposito,
su3d si per i inpossibile istς persolue diis
stinctae, vel productiones possent esse in principiat.e, se totis essent formaliter di stinctae , ita quὀd nihil formaliter inclusum in una, esset formaliter inclusum in alterat Et tamen sicut princitiata sunt, ita principiatiue seu originative distinguuntur a suis principiis, intellectu scilicet de
voluntate, quae non tantum distinguuntur ratione sicut argutum est contra opinionem articuli. sed intellectus folia maliter non est voluntas eκ natura relata cum infinitas addita alicui non variet rationem eius formalem, intellectus in- Aa et finitus