장음표시 사용
451쪽
qvalitas illa, no ex hoc quod qualitas solidio, sed quia in causando coexistit I tu delitie simul inclinati. Datet ititur, qu 3d ista qualitas,que est virtus , ex hoc quiddex virtus, non habet causalitatem specia Iem tes pectu bonitatis moralis in actu, sed tantum ex hoc, quod est virtus, habet coexistentiam cum quadam alia causa eius de actus. quae causa si inust concurrent ad eli ciendia actu. tribuit illi actui bonitate litoralem, quia ci)nformitatem moralem sibi ipsi; sed adhuc tamen habitus iste nullam causalitate habet respectu actus ex ista ratione, quae est coexillentia eius cum D madentia, sed tantum eκ ration e naturς sui: unde est haec qualitas; & ideo nullo modo est concedenda lausalitas aliqua specialis habitus, unde moralis, v ira illain, iurici; ceditur ipsi, unde e si habitus. Et eu duertendum, quὀd ista bonitas. vi attii uitur Prudentia: sic inclinanti sciat dictuitveth in principio non itecessuri4 eonuenit lia Abi tui Prudelitie, nec soli. sed actui illi, quinatus est esse a eius Prudenti P. qui est dictanten rectum; si enim illud insit. & secudum tanquani secundum hiensu am appetitus appetat,rectus est actu; moraliter;&si illud dictamen rectum non inesset, ta amen Prudelia inesset; secundum quam hi tellectus pos et recte dictare, assii uc actu elicitus sine dictamine recto non esset perfecte bonost Itaque Deiadentia si umida non inest, sufficit ad actit in morale dictari eu rectaui, tu amici autemPruilentia iri
est, ipsani, sui fuit sine actu si elicii ictita istam rectitudinetia,quam tribuit Priadentia actui morali, tribuit mediante actu proprio Prudentiae.
in specialiter de Charitare, quae habitu
est inius . Diuiditur iii 5. art. Me e. Vtrum eesse sit ponera clari in m
i creatam fomAιων inhaerentem naturae
orum neces sit ponere Garitatem creat
i. Quia August. 8. de Trinit. cap.7. Quia & qui proximum diligit,c silequens est, ut ipsari; prseipite dilectionem diligat; Deus auteni di Ie ito est,& qui manet in dilectioite in
Deo manet; consequens ergo est, x t praecipue Deum diligat. Quaero, tuo modo accipit dilectionem in miriori, Si formaliter;
habeo pr nisi tuna; si effective, tunc erunt quatitor terni ini, quia maior non est vera
iiis de asse ii iesormali, quia diligitur proximus. Si etiam dicas, quod praeter ista sit lectionem; que e si Spiritussalictus, elifilia dilectio forma liter, ergo sallacia coinsequenti est in argumento, arguendo sic, Diligit dilectionem formaliter,ergo hac. ruia antecedens potest verifieari pro alia;
erseo arguit: matum debeat tenere, opo
te . t u 6d Deuς sit sormaliter dilectio, qui in forma iret in diligente respectu pro vi mi . a. Praeterra. 1 i. de Trinit. cap. 18. Nul liiit e l isto Dei dono excellentius, Suparte quod est Charitas; sed nullum donum Dei est excellentius Spiritu sancto, ergo Spi-itu sanctus est Charitas . Istud arguis emuni sui iliter non valeret, nisi esset decisa litate formali. & quὀd Spiritus an-Du praecisse erit illa. Si dicatur ad istas auctori t. te quJd Spiritus i ut ditatur Charitas causaliter; obuiat in hae litera Magisteriadducens argumentum, quod ii te intelligat formaliter , dicit enim in I . de Trin t.cap. I . Neque enim dicturi sis mus non propterea Deum dictum esse Charitatem,quδd ipsaCliaritas nulla sub statia, qui Dei digna fit nomisi e led quod donum Dei sit sicut dictum est Deo, oniam tu es patientia mea. Neq; enim propterea dictum est,quia Dei subii tui est
452쪽
Distinctio i . Quaestio a. Articulas I.
aliquo habitu informante; iura scutar-
tuetur art. . non vidctur Deus aliam volitionem secundum ratione habόre dec bie 'o nullo modo diuersisPato, nec etiam actus, vi acceptabili, Deo videretur esse in potestate agentis, nisi illud, quo formati ter ageret sc, esset forma eius. Sed dubiuest, qualiter habitus iste stratio acceptandi naturam de amina. Ratio enim becepta- . di naturam videtiix esse sicut quidam decor naturae complacens voluntati diuinae.
Ita quod siue ponatur habitus iste acti ini, sue non activus, eκ hoc solo quadest ratis sorma decoram,& ornans animam; pG-test esse ratio acceptandi naturam, sed adactus acceptationem plus requiritur, quaqnod agens habeat huc decorem ipiritualem ,alioquin habens talem habitum non posset habere ad uni indifferciem alique,
nec peccare venialiter, quod est incomteniens. Consequentia pater, quia neutrum illorum tollit is uru decorem operantis, ct ita utrunque esset acceptum, si actus aeceptaretur ex solo decore operantis. Oportet igitur dicere, quδd iste habitus prς ter hoc, quod est decor spiritualis,etiam est iii
clinas ad determinatos actus, & hoc si uenora active secundum quartam viam positam in solutione praecedentis quaestionis sue quod magis videtur active secundum tertiam viam. Quod probatur pri inδ,quia alioquin ι ideretur, quod sine ista posset haberi acius intensis, imus diligendi Deli,& hoc tam in via, quam in patria , de ita beat ludo . quia in illo instanti naturae, in quo elicitur actus a principio activo, si sola voluntas esset principium actiuum, ipsa esset principium, ita quantu activum, aeque per chum sine i sto habitu, sicut cuis , , ct ipsa potentia posset a quali
conatu agere, ut pater; ergo persei hissimus
a lux diligendi siue habitu tali haberi
muni dico , Quod argumentum August. sic tenet, Omnis diligens proVimum dilia git dilectionem saam formaliter, si convehtit se super illam omnis autem diligens dilectionem suam formaliter dili/it Spiritu sanctunt qui est dilectio per essentiam, ergo omnis diligens fratrem diligit Spiritu- sanctu . Secunda propositio in ordine, que tamen erit maior in syllogismo disponendo, probatur sie , Quia ordinate diligens minus bonum magis debet diligere aliud
malus bonum, praecipue quando in minori no est ratio dili ibilitati; nisi a maiori
bono; dilectio autem mea formaliter ei
miniis bona, quam dile iis illa bona peresse ii, que eli Spiritu sanctus, & preci se ab ista dilectione illa habet rationem diligibilitatis. Istud ergo artumenta August. prissim Deum ' ste diligendum , non tamen quod sit dilectio mea soria taliter, nec quod si in me alia dilectio sormaliter, debet quippe intestigi duo syllogismi in argumento August. quorum unus est iste, Diligen fratre ni diligit dilectionem, quasor maliter diligit: illa autem est dilectio participans, ergo dili3it dilectionem rarticipatam.Vlterius alius syllogi sinu , Di di feres dile tione, 'parses antem d. bet ii re dilectioneni per essentia. ti, Deus est dilectio per .llentiam. ergo Scc. Ad secuntum videlicet de dono excel- denti hi mo dici potest, quad argumentum
sit idii et . Nulliri donum creatum est eκ-eellentius Cliaritate creata, ergo Charita
est persecti, si tripliciter, & non ex ratione sui includens limitationem . Consequetia 4lla probatur, Quia omnj d ueno, quod iii, est persectio simpliciter eminentiu ς est ali qiud increaturis,quod sormaliter est perfectio simpliciter ; ulterius omnis perse-Gio simpliciter formaliter competit Spi- 'ritui sancto, ex hoc quad ipsum est donus inpliciter evcellentissimum , ac per hoc Deus quia Deus pol est dare seipsu,' itae X aeuetissimu donii eius est Deu ς: igitur Spiritu irinitiis, e et hoc quod est donii excellenti ssimum simpliciter .est omnis persae in simpliciter, sed cum hoc stat, qud dista persectio simpliciter in nobis sit participata.&alia essentialiter ab ipsa persona diuina , qui est persecta liac perfectione
simpliciter. Absolute ovgo argumenta August. prς suppoliunt via uini verum , quὀd Deu sit sorinaliter dilee io, Si sorma li ter Cliaritas,& non tantum esse hi ue, siciit dicitur Spes vel patientia mea, quia efficit patientiam tanquam noti perse tione simpliciter,' ideo non conuenient F sibi sor-nialiter, sed Charitate .ri efficit in anima,&dilectionein tanqua in persectione sinpliciter, 'c ideo sibi sormaliter conuenientem quemadmodum alio niodo facit bonitate alio modo humanitate; ex laoc quippe, quὀd facit humanitatem, io secluitur, quῖd sit formaliter homo, sed tantum carisa essectiva holminis; sed ex hoc qu od ei si
453쪽
ter bonitas,& ratio est,quia omnis pers ctio si tripliciter, quae est in causato, reducitur ad caiis in formaliter habete in istam
persectione .no sic de persectione limitata' Ad ultimum patet, quomodo Charitas est bona per participationem ex dist. S. q. e. ubi expositum est, quomodo forma simpleκ participat caulain suam. At TICVLVS a. Giritio ει eis a prior P -
i. Quia alioquin non videtur verum esse,qucid dicit August. de libero arb.Qdod gratia se liab et ad liberum arbitriuimpcut sessor ad equum, quia sessor active regit Sc mouet equu, qualiter vult. Nec etia illud quod dicit in epistola ad Sixtum, Voluntate, inquit,concomitante non preeunte, pedisse- qua non domina. Non autem esset voluntas pedissequa Gratiae,si ipsa Gatia nulla
isto habitu scilicet Charitate comparato ad potentiam operantem, quae videlicet
istarum debet dici prima causa & quae secunda . Videtur enim ex dictis August. quod est argumentum in opponendo)quod gratia est causa prima. Sed oppositu
ostenditur. Primo, quia potentia utitur habitu,& non e conuerso. Secundo, quia sectio non esset libera, si Gratia esset prima
causa,voluntas enim naturaliter imoueretur, quia Gratia naturaliter moueret, ct sicut volutitas nis libere moueretur, ita nec
libere ageret,cu non ageret nisi quia mota.Tertii, , quia vi videtur) voluntas semel habens Gratiam nuquam posset peccare,quia causa secunda semper sequitur motionem cause prim , nec potest moueri ad oppostum illius, ad quod prima causa mouet. Quarto , volutas est illimitatior ad actus quam ipse habitus, illimitatio autem ad plures ei tectus videtur competere causae superiori.
Hic potest dici, Quod in actu merit
rio, de quo est sermo, duo c os derare Oportet. Uidelicet illud, quod praecedit rationenteritorii, Sc in hoc gradu includitur & intentio actus,' sub llantia actus, ct rectitudo moralis: Ultra hoc considero S ipsam rationem meritor ij, quod est sic esse acceptum a diuina voluntate in ordine ad pre mitim,vel acceptabile esse, sue dignu a ceptati Ponitur,quod ad actum inertiatqrium non sufficit oluntas cum Chariat. te, sed requiritur insuentia specialis,no iamiae permanentis sed ni ouentis, sicut in . si tumentum habet ab .agente principali agere vltra sarinam. Priina ratio est, quia forma naturalis datur alicui, ut agat, quia talis actio est sibi proportionata, igitur non datur nobis, ut agamus, sed ut agamur, R
man. . Qiracunque enim Spiritu Dei a qutur Sc. Et hoc quia talis actio est improportionata Confirmatur Ioann. . No sitiet iii aeternum, sed &α fiet in eo fons aquae Sc. Exemplum. Gratia est ut pondiis non ut rs; pondus si est principium operativit,i itur est figura spherica data massae plum sex. EXemplum aliud. Gratia eo- paratur vi activae generativae matris, hane habet mater, quia animam humanam habet .sed diminutam Sc non potet E in actu, nisi moueatur a vi activa patris. Secunda ratio.Gratia nunc non sanat perfecte naiaturam, Accipitur ab August. de natura &Gratia , ubi dicit generaliter, Sicut enim oculus corporis etiam plenissime sanus nisi candore lucis adiutus non potest cernere, sc homo etiam perfectissime iustificatus, nisi eterna luce iustitiae diuinitu, adiuuetur, recte non potest vivere. Confiria matur Roman . . de lege carnis. & 8. Niquid oremus Se . nescimus, sed ipse spiriatus pollulat Rc.Tertia ratio. Actus contaderatur tripliciter, primo ut est a libero atbitrio, Secund3, vi est ab ipso Gratia informato,Tertia vltra hoc. vi est ab ipso moto a Spiritusancto; Primo modo non
est dienus pretiato, Secundo modo est dignus sicut paruulus baptizatus, sed non
conἡignus, Ioann. 4. Foris cuius aqua non
ascendit vltra sui principium. Tertio modo est condignus. 'Hoc secundum membrum verius esset, si actus esset complete meritorius per ali quid, quod esset in mercte acceptare eni in non est in ipso, sed est actio diuina, actio autem diuiua non videtur per se tequiri ad inc-
454쪽
ad meritum, quod etia probatur, quIa resipectu huius acceptari videtur esse meritu, nam aliquis actus dignus est, aliquis alios non; isitur ante quam intelligatur acceptatus, est aliquid in actu, quo dignus sit acceptari; ergo tunc est in ipso ratio meriti, saltem respectu acceptationis. Contra. Ratio meriti noli habetur complete, nisi ha beatur ratio digni, vel digne ordinabilis
ad premi ii, quod est beatitudo, & hoc disne secundum iustitiam commutatiuam siue retributivam, sed quicunque actus ex solis intrinsecis agenti non habet hune ordinem; tunc enim Deus non posset ei, qui sic operatus est, non retribuere beatitudi-Dein, nam iniuste eam illi subtraheret, hoe autem est falsum; ergo talis ordo secunda iustitiam est eκ sola voluntate diuina gratuite ordinante,& ita ratio meriti complete erit ex ordinatione voluntatis diuinae illius actus ad pretiatum. Et quod adduci- itur pro secundo membro, quod actio diuina non est de ratione meriti,re 6 deo, Re- Iatio in actu merentis ad actionem diuina est de ratione meriti, quae relatio non est sine actione diuina. Si dicas, quod tunc non est in potestate merentis mereri, sicut
nec in potestate eius est actio illa diuinat Similiter principalius eritDei mereri, quaniel, quia principalius in merito est exactione diuina. Ad primum dico, quὀdactus, qui est meritum,est in potestate mea
stipposita insuetia generali, si habeo usu Iiberi a bitrii & Gratia, sed completio in
ratione meriti non est in potestate mea.
nisi dispositiue , tamen sic dispositive . quod in dispositione diuina semper sequitur illud completiuia ad agere meum, scut semper sequitur animatio ad orga ni Zaisonem factam a causa naturali. Per idem dico ad secundum, quia licet principalius , id est ultimum Sc completivum in merito si a Deo, non sequitur
tamen,ergo Deus meretur, quia meritum
est actus potentie liberae,3c lecundum inclinationem Gratis elicitus acceptus Deo ut premiabilis beatitudine. & ita mereri est se agere,Deus aute no sic agit. Cotra. saltem principalius in merito est a Deo. Respo deo, Si principalius dicatur vltima completiuum,concedaturi si vero dicatur prima realitas,vel persectior realitas, negetur, quia actus est absolutu quid, & prius natura ista acceptatione passiua, dc magisens ea. Ad illud, quod secundo adducitur
pro secundo niembro, qu3d actus meretur acceptari, respondeo, In hoc est rati , meriti Lecundum quid, quia non est ordinatio actus ad beatitudinein , ut ad primum iuste redde duin pro tal i actu, dc conceditur, quod acceptatio ista passiua diuina non includitur in ratione meriti secunda
quid, sicut non requiritur in ratione meriti de congruo,quomodo attritus meretur
iust sicari. Et quod praedictum est, est inatelligendum de acceptatione eterna , qua Deus ab aeterno preuidens hunc actu ex talibus principiis eliciendum, voluit ipsum esse ordinatam ad premium, Se ita actu voluntatis suae ordinando ipsum ad premium, voluit insum esse meritum; qui secutissum se consideratus absque tali ac-eeptatione diuina secudu stricta iustitiamnis suisset dignus tali premio ex intrinseca bonitate, quam haberet ex suis principiis; quod patet, quia semper premium estinatus bonum merito,& iustitia stricta noreddit melius pro ininus bono, ideo benedicitur,quod semper Deus premiat ultra meritum condignum, uniuersaliter qui de ultra dignitatem actus, qui est meritum. quia quod ille actus sit condignum meritum, hoc est vltra naturam & bonitatem anus intrinseca, ex mera gratuita acceptatione diuina. Et sorte adhuc ultra illud, aduod de communi lege esset actus acceptaus, quandoque Deus premiat eκ mera liberalitate.
Ulterius, sicut in astu meritorio sunt duo praedicta scilicet sub statia actus cum rectitudine, 'ratio meriti, sic habitus Gratiae est quaedam qualitas prςter relatione illam, quam habet ad rationem recta an, inquantum est habitus bonus formalitcr, habet specialem relationem ad voluntatem diuinam acceptantem ipsum, vel subisiectum habens ipsum, habitu, ille secundum substatiam inclinat active ad actum secundum substantiam. Et hoc active, ut causa partialis, tenendo tertiam viam in praecedemi ouaest.& in hac causalitate haDitus est causa secunda, & potentia cum prima; sicut dictuin est in quest . prscedenti de habitu communiter ω potent a ponendo habitum activum. & hoc probant
rationes nunc adductae. Sed accipiendo actum secundum rationem meritorii potest dici, quod principaliter illa conditio conuenit actui ab habitu, & minus pricipaliter a volutate, magis enim acceptatur actu vula dist.
455쪽
anus ut dignus premio, quia est elicitus a Charitate, quam quia est a voluntate libere elicitus, qua uis virui que necessario
requiratur. Exemplum huius, potest ponide diuisione alicuius corporis mediante cultello, ipsa quide diuisoabsolute magis est a potentia diuidente quam a cultello,& ideo potentia motiva fortior velocius diuidit; sed tamen inquantum haec diuisio comparatur ad visum sub ratione acceptabilis, vi cui placeat, magis attribuitur cultello, quia Isuitas partium diuisarum, quς placet visui, magis est ex acuite instrume-ti, quam ex efficacia virtutis principaliter diuidentis. Similiter sonus magis es ex
percussione corporis sonatis, qua eXyercussionis ordine.& tamen vi acceptabilis auditui ina is est ex ordine percussionis, quam ex efficacia potentiae percutientis; imo potest esse essi actor vis percutientis,
ct tamen omnino non acceptaretur auditui, quia non esset sonus harmonicus . Aliud exemplum. Etsi enim pater sit causa principalius respectu si iij, an ater minus principalis, tamen ipsa potest esse causa
principalior filii in quantum dilecti vel diligibili, alicui; hoc est quod filius magis diligatur, quia est n atris ut gignentis, qua quia est patris ut gignentis. Ita Deus potest ordinasse aliquem alium accepta re tanqua dignum tali premio. vel acceptabilem, vel acceptandum esse, quia ad illum actu inclinat habitus aliquis ut prin-eipium acti uti eius partiale,& quod principalius per hoc acceptetur vel acceptabilis sit, quam quia est a reliqua causa partiali.
cti, potest exponi illud August. Charitas est sicut sessor ad equum . Et illud etiam, quod volutas respectu Gratis pedissequaest & non praeuia. Hoc quidem verum est respectu actus, inquantum meritorius eis, sed non inquantum est iste actus in sullaiatia. Et primum exemplum esset omnino idem vel simile, si equus esset liber, & ses.sor per modii naturae esset dirigens equuad certum terminum; tunc magis placere posset dc hoc alicui ordinatς voluntati cursus equi, ex hoc quod est secundum in Hii rationem naturalem ipsius sessoris ad
certu terminum,qua eae hoc quod equus vi sua motiva velociter curreret; tunc etiaposset equus ex sua libertate se te deii cere, vel praeter eius directionem in terminualiu se mouere: ἴc in primo quide fieret
equus omnino no acceptabilis, qui mi oti aberet sessore , propter que acceptaretur a tali voluntate; in secundo licet equus talis esset acceptabilis, non tamen cursus eius acceptaretur, quia non esset secundum directionem sessoris . Hoc modo in propotato, voluntas enim est quasi equus liber,&Gratia quasi sessor per modum natur , inclinans ad obi et una per modum determinatum; secundu huius inclinatione actus voluntatis placet, aliter non placeret, sicut qua do est peccatum veniale, vel actus indifferens: quando aute sessor abiicitur, quod fit per peccatum mortale, omnino ipsa voluntas fit displicens, hoc etiam modo voluntas est pedissequa .quia non ex se ita determinate inclinat ad terminii, propter quam inclinatione actus acceptatur, sicut Gratia inclinat,& volutas potest illud participarc a Gratia, quia competit Gratiae magis per essentiam quam sibi, Rin hoc ipsa erit causa secunda; tame in etiaciendo actum voluntas habet primam rationem inutivi, ita quod in causando .al quid hi trinsecum actui, non sit voluntassec uda causa, sed in essendo, propter quod actus acceptetur, quod dicit respectu ei uxad extrinsecum: satis quippe possibile est
propter causam principaliorem effectus competere illi essemat aliquam relatione ad extra minus principaliter, qua propter causam eius principale, sicut patet in exe-plis supra positis: habet autem S habitus ille, sicut&quilibet alius habitus moralis, inclinare determinate ad obiectu siue adfinein ex virtute obiecti, quam aliquo modo participat; nain scut habitus intellectualis habet aliquo modo in se obiectum praesens tanqua in sub ratione obiecti intelligibilis, ita habitus moralis habet quodammodo obiectum in se sub ratione boni diligibilis; δ: ita scut ille habet virtutε obiecti quodammodo agere ad praesentia obiecti, ita ille virtute obiecti suo modo contenti habet inclinare in obieet n. Eκ hoc apparet quomodo habitus magis determinate inclinat ad obiectum, qh;am potentia.quia determinatius includit. Et secundum hoc etiam posset dici, quod illaeausalitas partialis, quς attribuitur habitat, conuenit ei eX ea parte, qua obiectum dicitur activum respectu actionis, 3e non ex ea parte, riua potentia dicitur activa,
quia magis habitus vim sua habet ex obiecto
456쪽
D stinctio i . Quaestio. i. Articidus q.
iecto, quod determinate includit, quam ex ipsi potentia. Et si tune arguatur sicut argutu fuit in pr ecedente quest . art. 4. quod habitus determinat & inclinat potentiam, ergo est causa prior, Responsio quaeratur alibi. Respondeo, Quod verum est, inquantilin actus est meritorius, sed non inquantum actus ille est in subst,tia.Vel aliter, negatur consequentia. Vide supra dist. 3. q. 3. Sed sorte non soluit, quia alia via est apparens, scilicet ε. via, art. s . quaest .Praecedentis.
cili dum illud principale si sinpliciter si necessarium talem ha
ra beatiscetur dico, Quod Deus depotia absoluta bene potuisset acceptare naturam beatificabilem, acceptatione speciali praedicta existe te in puris naturalibus, &similiter actum eius,ad quem esset inclinatio eius mere naturalis, potuisset acceptare ut meritorium: Sed non creditur ita disposuisse, quod naturam puram vel acta eius sic acceptet, quia actum ex puria naturalibus esse meritorium, appropinquat errori Pelagij; ideou erisimilius creditur. quod acceptet naturam & actum eius tanquam meritorium per habitum superna
Sed est duplex dubitatio. Vna , Quomodo aliquid in natura creata possit esse ratio quare acceptatura voluntate diuina, vel absolute, vel tali modo, cum nihil in creaturast ratio actus diuini. nec in se, nec ut tendit super tale obiectum . Alia, quia circunscripto omni bono supernaturali est distinguere inter amicum Scinimicum, ut inimicus dicatur, in quo est peccatum non deletum , & ideo manet o sienti; non inimicus dicitur, in quo non est offensa, sed ante collationem omnis boni super
naturalis posset alicui inimico dimitti os. sensa, sicut dicetur in quarto dist. I. q. Ad ista respondeo, qui re ibi. Ad primum
potest dici, quod in homine est aliquid
quod reddit iplain acceptabile de lege ordinata; It illud dicitur acceptabile secundum quid, quia non est bonum , nisi quia acceptam.Ad secundum dici potest, quod
inter amicum e inimicum est dare me diu, scilicet nec amicum nec inimicum positi-ue; negative non, quia si non habet peccatum, uec etiam G ratia in quod Deus facere potest nec est inimicus nec amicus positive. GI Nota, Quod inimicus n5 est anucus, quia aliquis condonans alteri offensam per hoc, quod no amplius querit vindictam pro ostensa, non si amplius eius inimicus , sed non propter hoc sequitur, quod statim eum recolligat ut amicu, nec quod respiciat eum ut inimicum contrarie, sed negative, quod scilicet nec vellet ei malu ut inimico, nec bona vi an Ico. Quantilin isitur ad i stum articulum. Non eth necessarium ponere habitum supernaturalem gratificantem, loquendo de necessitate respiciente potentiam Dei absolutam, praecipue cuni possit dare beatitudinem sine omni merito praecedente; licet sit necessarium,loquendo de necessitate, quae respicit potentiani Dei ordinatam, quam ordinationem colligimus ex Scritura. Sc eκ dictis Sanctorum, ubi habemus, quod peccator est indignus vita sterna,& iustus dignus.
duabus viis. Α Prima via accipitur eX Imper sectione sormae vel habitus, vel non necessitate ad mouendum, ubi arguo
primo sic. Sicut se liabet actus naturalis ad naturalem habitu sibi acquisitum, ita videtar se habere actus habitus infusi ad habitum insusum, sed habitus acquisitus tantum iacilitat, & tribuit delectabiliter
perari, non autem dat ipsam substantiam actus, sicut patet in quaest. praecedenti, erso similiter infusus tantum tribueret delectabiliter operari, aut saltem illud tribueret. si inesset; sed peccator iam iustificatus primo non delectabiliter elicit actum diliffendi Deum,ita enim videtur ei dissicilis resiste
457쪽
ri sistentia a vitiis, Sc continuatio bonor si operum, sicut quando erat in peccatis; vel non multo facilior, quousque per pugila&victoriam passionii acquisiverit habitum,& tunc delectabiliter operatur, igitur non est aliquis habitus iusti sus illi iustificato, quia illo delectabiliter operaretur, si inesset. ηr. Praeterea. Si ostenderetur bonum su-ernaturale voluntati in puris naturalius , voluntas illud sufficienter amabit, quia sufficienter habet obieetiim proportionatum & approXimatum, ergo non re-
uiritur aliquis habitus insulas ad dilige uni bonu supernaturale. Assumptu probatur, Quia si minus bonsi ostensum vo-Iuntati nud e potest diligi, ergo S maius bona,ereto si eκ puris naturali sus volutas potest aliquid diligere, potest diligere summum bonitru u ei osteridatur. 3. Praeterea. Aerus ille dili sedi, qui esset
illius habitus supernarii ratis,esset etia supernaturalis, δc ita crearetur immediate, supernaturalia enim non producuntur inesse per aliquam mutationem de aliquo, sed tantu per creationem; si creatur actus, igitur no praesupponit aliquid suae creationi. Preterea. Habitu contingit uti,cu ha, bens voluerit Commetator 3. de anima sed non experitur quis se posse illo habitu uti,cum voluerit, non enim et iiii voluerit, potest facit iter & delectabiliter elicere
actus fruentes amandi, sicut patet de contemplativis, qui quandoque operiuntur se magnam delectationem habere, quandoque etiam cum aequali conatu minorem vel nullam.
Secunda via accipitur ex hoe, quod Spiritussanctus sufficiat mouere sine habitu. ubi arguitur prim ὀ se. Prima causa potest per se illud, Q potest cu'secuda, quς secuda est tantia modo causa ages. Vel se accipiatur maior, Causa prima potest per se, quicquid potest cum causa secunda , quae non est de essentia rei; hoc addo propter materiam 3t formam in coposito,& Deus non nosset compositum sine partibus intrinsecis componetibus causare sed babi
tus, si inesset, non haberet causalitatem ne
. . : cessariam respectu actus, nis aliquo in do cause agentis, salte patet, quὀd no se malis, nec materialis de qua, igitur causalitas eius crit extrinseca; igitur quicquid potest Spiritussanctus cum habitu causare in
actu hoc potest sine habitu, pluralitas sine
necessitate non videtur ponenda, quia superfluit. r. Praetreea . Voluntati habenti habitu ad hoc,quod agat secundum illum, ripo tet Si iritum sanctum cooperari, alioquin non esset causa prima in actione creatur ;non autem cooperatur, quia voluntas habet istum habituni,quia tunc Spiritu stanctus non esset causa prima, sed quasi causa secunda respemi voluntatis habetis habitum, quia determinaretur per habitum voluntatis ad coagendum voluntati; ergo e couerso, quia cooperatur volutati, ideo voluntas secundum illum habitum operatur, sed ς que potest cooperari, Sc in primo instanti naturae voluntati no habenti Charitatem, ergo Sc.
3. Preterea. Filius Dei sic est unitus nostri natur , quad operabatur opera illius naturae, ita quod illi actus vere dicebantur esse Fili, Dei, vi supposti agentis, ct tamen nihil per hoc'derogatur assutinpiae naturae, quin ipsa esset principium suarii operationum; ergo a simili Spiritus an ius potest aliquo modo uniri voluntati, ut ipse agat opera voluntatis, nee per hoc derogatur naturae voluntatis in alio, ut principii operativi. η . Praeterea. Intellectus est magis passivus quani voluntas, S minus activus, igitur magis indiget aliquo actuante ad hoc,
quod possit in actu suum, sed ponitiirposse in visionem beata absque Omni sorma informate ex hoc solo, quδd essentia Dei est ipsi prisens, quasi per modii sorres,e go inulto magis volatas in omne actu lautine sorma informante, per hoc qu od Spiritussactu sit ipsi quasi sorma ad diligεdia
O D P O S IT UM patebit in corpore
articuli. η so NC L VII O .spiritus annus --
RESPONDEO. Quantu ad tertia illud principale, quid circa hoc senserit Magister, dicitur esse opinio Magistri, quod solus Spiritussanctus iuexiste, sine
aliquo habitu medio informante voluntate, movet ipsa ad actum meritori u aliter, quam moueat anima ad credere & sperare, quia ad credere & snerare mouet me
diantibus habitibus Fidei d. Spei, d. ita di
citur negasse Omnem Charitatem creata. Pro hac conclusione sunt auctoritates
458쪽
Augus .art. I. tum etiam 8 . argumenta posita ilic in opponendo. Imp vgΠ Contra istam conclusionem siue sit secundum intentione Magistri siue no) a
guttur duabus , iis, Prima accipitur e X iu-lli: icatio ite peccatoris, siue e X acceptati ne diuina, S hoc absq; actu elicito, Secunda ex ratione actus meritorii. Ex prima, ia arguitur pri ino sic. Peccator ante poenitetia eli iniustus. post poenitentia est iu, sius, sicut Scriptura comuniter vocat reccatore inius tu,&liberatu a peccato iustu; ex hoc arguitur. Intullitia, cu su formaliter priuatio, non potest auserri ab aliquo, nisi ei detur habitus oppositus, quia priuare priuatione est habitu ponere, quia sunt, is iiii inediate opposita circa apiunatui a. Med. . t ph. Anima est apta nata recipere iustula
ergo ille iustificatus, qui factus est de iniusto iustus. recipit habitu Oppositi, illi pr i - uationi, si enim nihil inesset sibi formaliter nunc qua prius, nec magis careret priuatione nunc, quam Prius caruit. Praeterea. Peccator ante poenitentiam est indignus vita e terna, post poenitentia in est dignus; tio est autem dignus nisi per aliquidiotiraliter libi inhaerens, cui secundum regulas diuin et iustitiς iudicatur u ita aeterna reddenda, Sc nihil tale prius habuit; igitue aliquid positiuu est formaliter in isto, per
quod est dignos vita plerna . Praeterea. Deus non acceptat peccatore ad vita e tera iam, iustulti tame acceptat, quaero, mi dest acceptare ad vita aeterna Hoc non es velle volutate beneplaciti beatificare pro nunc, quia tunc beatisi. aret statim ; ergo
hoc est velle istu secudu dispositionein, secundu quam nuc habet, esse dignutali pre nio, quem prius nis voluit esse digitur ista diue sitas non poteli poni ut videtur involutate diu in . . quia nillil est ibi nouum, quia immutabilis, non igitur hoc erit nisi propter diuersitate a parte illius, quia illo eodem modo se habente, voluntas diuitii eodem modo vult ipsum seliabere. Confirmatur ista ratio, Quia volitio diuina, quae est omnino x Dus actus in se, non habet rationem opposito tum actuu liue distinctorum, absq; Omni distinctione obiectorii, Mia, hoc enim velle diuinu ito eli velle ' quod quorun da inbςnς placiti, et nolle, nisi illa obie-dalii ei a distinguantur, alioquin contradictoria erunt xera absque omni distinctione
causante istant xeritatem; ergo cum Dei:
velit istuin iustilicatum ad aliquid, ad
quod non vult peccat rem propter quam diuersitate dicitur diligere iustos, Sc odire peccatores in Scriptura sequitur, quodi ista dillinctio secundunt rationem eX parte volitionis diuinae, necessari g requirat distinctionem actualem ex parte ipsorum obiecto tu; at iter igitur se habet ille iii se, quando dicitur dilectus a Deo, vel acceptus ad vitam aeternam, aliter qua do oditus. Vitiin ὀ secundum ista iri viam arguitur sic, Quia si nillil aliud est in anima illius post poenitentiam qua ante, non videtur. quod aliquo alio modo se habeat ad Deum, nec Deus ad ipsum, quia non videtur ibi esse alietas propter mutatione aliquam ex parte Dei iactan ergo si concedatur sicut videtur necessariunt quod aliquo modo aliter se habet ad Deum, See conuerso, hoc est propter mutationem
ipsius, oc ita aliquid in fiet sibi formaliter
de novo; no autem infimit ei de nouo Fides δc Sees, quia manent i ista in peccatore, ergo Cliaritas. Posset etiam atqui secundum istam viam, Quia Deus cficii suspeccatori prius, pollea poenitenti remittit offensam, hoc non est propter mutatione aliquam voluntatis diuinae, sicut in me potest esse, quando remitto osseniam, igitur
hoc est propter hoc, quod ille, cui remittitur offensa, aliter se habet in se. Sed istud
artumentum non concludit, sicut patebit in .dili. I 6. q. a. ubi dicitur, quod prius natura De 'remittit offensa peccatori. quadet ei Gratia. Vnde argum eta, siqua valet secundia ista via, accipi eda sunt ex iulla acceptatione passiva, dc ordine siue dignit a te ad vita aeterna, que conueniunt iustiscato, Sc troia peccatori sicut argutum ethprius no aute ex iala remissione offense,
quod secussu se est minus, qua iustu esse. Ex secunda via arguitur primo sic. Ni- , i. c. hil dicitur sormaliter agere aliqua actio. ne, nisi principium illius actionis si forma agentis hoc acciritur ex i. de anima, tic Dat a , bi ex hoe, quod anima est, quo vivimus, ct se illimus, concluditur, quod anima est actu, di forma sic agentis)igitur cuin Operatio meritoria sit voluntatis, vel hominis per voluntatem operantis, sequitur, qud dillud, quo meritorie agit, sit forma eius; hoc aute, quo meritorie agit, no potest esse pura natura, quia tuc ex soli uaturali b, posset meritorie agere, quod videtur error vide in Pelagii, iriti ir requiritur at i quid superna . R. turale; ia Oii Fides vel Spes, patet, quia C e manent
459쪽
manent in peccatore ergo Chasitas.Praeterea. Nulla actio est in poteste agentis,tiis ipsum habeat formam, secundum quam possit asere, si enim per aliquid tantum extrinsecum coassi flens sibi, quod non est in potestate eius possit asere, talis actio no est in potestate eius, scut nec coas silentia rilius extrinseci est in potestate eius; sed Spirituin sanctum coassistere volutati non est in potestate voluntatis, sicut nec uniuersaliter actio causi superiorisest in potestate cause inferiorix; igitur si eκ sola tali coassistetia possit agere, &no habeat in se formam, qua sufficienter possit
exire in actu meritorium, sequitur, quod actus meritorius no erit in potestate eius, quod videtur in conueniens. Draeterea. Si Spiritu Canctus moueat specialiter voluntatem in actionem meritoriam, sequitiar,
quod illa motio est creatio alicuius in ipsa voluntate, & respectu illius voluntatis non habebit aliquam causalitate, sed tantia receptionem passiuam; igitur vel illud est actu diligendi, & ita sequitur, quod actu, diligendi nullo modo est a voluntate, vel istud est aliquid naturaliter prece dens actu diligendi, 3c illud voco habitu, quia persectio prior actu , quae accipitur in potetia habituali, videtur esse habitus. Prsterea quarto. Non minor identitas est Patris ad Fili ii, quam posset esse quecuq;.nio Spiritussancti ad voluntatem, quia in eadem natura; sed propter illam identitatem non dicitur Pater operari aliquid Filii, sicut patet secundum August. . de Trinit. cap. i. QuJd Pater non sipit Lapieti a genita ergo nec multo magis volutas dicet ar aliquid operari, propter unionein Spiritussancti cooperantis ad ipsam. Quantum igitur ad istu articulum po L. set dici, quod Magister no negat omnem
habitum supernaturale, te se quippe dist. 3 . c. illo. Illud quoq; mirabile adducit August. ad Dardanum dicentem, Quod ad te pluin Dei pertinent pueri sanctificati, qui non valent cognoscere Deum, ergo
Deus inhabitat paruulum , qui tam c non irotest habere actum elicitum circa Deli; ista inhabitatio, quς copetit paruulo regenerato & nsi alii, ii si potest esse sine omni habitu supernaturali in ipso 'aruulo nec enim potest poni propter actu, quia talem actu n5 habet, nec habere potest, nec per naturam sola quia non inhabitat altu paruulum non reseneratum, cum in eo sit eadem naturat Similiter lib. t. dist. r s. videtur ponere Gratiam creatam in anima. Itaque potest dici,quod Magister posuit,
num habitum, quo in rivante minam
Spiritussalictus inhabitat, ' vi inhabitas quas perficit potetias habitibus supee naturalibus , duas quidem intellectum &voluntatem Fide & Spe ad credendum desperandum, sed voluntatem nullo alio liabitu ad amandum quam isto, rer que dicitur inhabitare: Quia ac iis iste amandi est ira perfectus, quis d potest attribui immediate illi habitui, quo formaliter inh. x rente Spiritussanctus inhabitat tanqu&n periectis titio habitui, non sic pol sunt alti credendi δ: spera tuli attribui immediate illi habitui, per que Spiritu si aucti rς inhabitat propter imperfectionc istorua misi, Si oersenioliem illius habitus, quo Spiritu flanctus inhabitat mentes; iste enim debet esse ita perfectus, quὀd nec in patria
evacuetur, qua do anima esit templii Dei, tunc enim uori maiiebunt credere & sperare. Et hoc modo auctoritates Auetiist. Aciunt pro Magistro, non quad nullus sthabitus supernarii ratis sormaliter gratificans animam: sed quJd non alius ab isto, per que Spiritu si anctus in habitat animi. eo modo quo habitus credendi & sperandi alius est ab habitu , quo inhabit st; &hoc patuit soluendo rationes a ri. I. secundum hoc igitur non videtur Maetister discordare ab aliis, nisi quia vel ponatGratia alium habitum esse a Charitate, vel saltedicat istum habitu, qui realiter est Gratia, formaliter esse in voluntate, & non in ensentia anime ; quia tunc non inhabitaret Spiritussancius per habitum unum quasi
radicalem respectu Fidei & spei, iii si prinid in sint, sed inhabitat per habitum sormaliter ita formantein voluntate, qui quo- da ni ordine nature esset posterior Fide &Spe Sed tenendo eundem habitu esse reaialiter Charitatem & Gratiam, Utrum ille habitus informat essentia animae primo,&sic a Spiritusancto inhabitante essen- iiiii animae fluant virtutes informantes potentias, vel sit in voluntate soria aliteriam praesuppositis Fide & Spe in potetitiis ; de hoc in lib. e. distinet. 26. Saltem Charitas non videtur alius habitus realiter ab isto, per quem Spiritussalictus inhabitat animam , & ita non sic Spiritus. sanctus per habitum medium alium ab ipso, quo inhabitat, mouet ad diligere; sicut
460쪽
ΣΟΣ scut mouet ad credere & sperare. Sed quid faciunt illae auctoritates Au gus h.sic intellectς utari. I. in solutione argum . ad propositum Magistri 3 Respondeo, Quia ille habitus, quo inclinatur anima ad diligendu meritorie, est persectiormnpliciter in tantum, ut ista perfectio simpliciter conueniat sormaliter Spiritui seu cto; sequitur,quὀd iste habitus possit esse immediatus habitus respectu dilee ionis, quae est persectio simpliciter, & per hoe Spiritussanctus vi inhabitans, per istunt habitum immediatius causat illum actu,
quam credere vel sperare . respectu quorum no potest esse aliqua causa proxima,
quae sit persectio simpliciter. Sed contra istam responsionem arguo sic.Videtur primδ,quod propositio sit falsa,cui innititur videlicet quod omni persectione non simpliciter in creaturis eminentior sit sue persectior aliqua perfectio simpliciter; videtur eni in habere instantia de essentia supremi Angeli, que no elt persectio simpliciter,& tamen nulla res nobilior illa videtur esse in tota creatura. Praeterea. Male
videtur ratio ' intentio August. adduci ad intentione Magistri, quia eκ prima ratione habetur, quod Spiritussanctus est formaliter dilectio per essentia; ex seclida
habetur si quid valeo quod Spiritussanctus est formaliter Cliaritas per essentia. Quomodo ex hoc insertur,quod no es h in nos is aliqua dilectio habitualis, siue Cliaritas alia ab illo habitu, per que Spiritu Dsanctus dicitur inhabitare Ille quippe habitus, quo Spiritussanctus inhabitat, ,el non est persectio simpliciter, sed aliqua li: initata, vel si est, non sequitur, quin alius habitus ab isto posset poni proximu principium eliciendi actu meum diligedi mearitorie; nam iste actus est linii latus, ct persectio limitata. Aliter potest dici de ratione Augustini ad propositum Magistri. C f Quod Spiritust inctus vi inhabitans per illum habitu immediatius causat istii
actum, quam credere vel sperare, respectu quorum non potest esse aliqua causa pro
xima , quς sit perfectio simpliciter.
nione, qui imponiturMagistro,que videlicet negat habitu supernaturale gratificite. Ad primu de prima via dico, Quod iste habitus simpliciter dat acceptabiliter operari, de etiam dat aliqua activitatem respectu actus,sicut aliqua causa secunda respectu eius; sed non dat delectabiliter neque
faciliter, quae conueniunt habitui acquiato, inquantu cistinguitur ab infuso , per hoc quod acquiritur eκ freque ter agere. Ad secundum. Quanuis aliqui dicant D Thcim. voluntatem in puris naturalibus nullum &Hei uti actum posse habere circa obiectum super naturale visum, tamen hoc interobatum est distin h. i. 'uaest. r. Concedo igitur, quod posset habere ac tam circa tale obiectum ostensum siue nude, siue per actum Fidei; sed iste actus circa obiectu tu ostensum a Fide non esset meritorius , quia noesset secundum inclinationem illius habitus, secundumque in solus Deus disponit acceptare actum, nec etiam in patria esset beatitudo, quia non esset ita persectus, scut posset haberi a tali potentia , si esset perfecta proportionaliter habitui supernaturali. Et si obiicias, Quod ille a- eius circa diuinam essentiam vis alia potaset esse ita perfectus, quod totaliter quietaret voluntatem, quia eliceretur secunda totum conatum eius, S per consequens
esset beatificus: Quod etiam videtur, quia talis voluntas haberet quidquid vellet,&nihil vellet mali, hoc aute est esse beatu, secundum August. I 3. de Trinit. car. s. Respondeo, Quod non solium illa voluntas non esset beata, quia no haberet, quid ruid vellet eo modo, quo deberet velle; eberet enim velle acceptabiliter diligere,& hoc non haberet, sed etiam non esset beata , quia non haberet . actum ita perse- tu, sicut competeret sibi in gradu naturaesus: nulla enim potentia ' habitualis po- luatest habere actu in ita persectum sine habi Habituatu, sicut cum habitu, imo quanto potentia est persectior, tanto minus poteit habere actum proportionabilem suae persectioni, si careat omni habitu, quia ex quo cit similis proportio Geona rica duarum porentiarum inaequalium ad habitus proportionaliter persectivos, erit aliqua propor- portio Arithmetica, ct ita sinpliciter ma-
is deficit potentia persectior, si non pe sciatur per habitum,'ua potentia impersectior. quod etiam additur, quia habet
quidquid vult,Respondeo. Non tam volitione quanta potest ordinate appetere illud obiectum potest enim ordinate appetere habere illud tanto actu, quantus competeret sibi ex natura potentiae & ha bitus proportionalis sibi, S non tantum ita persecto actu, sicut competit sibi ex pusic ris tra-