장음표시 사용
431쪽
sini iusinon est somnaliter voluntas ita finitas i & licet non necesse sit distin etionem illam sorma leni reducere ad a-l iam , inquantum est sormalis , tamen quod est formale in principiatis reducitat adustam disti iuri oraehi principiorum,m Si dicatur . quod duci di stinguuntura tribus, non tamen duo ius nita a tribus infinitis di stinguuntur. Contra istud qu.e
nium dico, ludia videtur concludere contra eos, qui ponunt quasi subiectum gendi rationis esse essentiain diuinam, nam cum in creaturis generatio sit naturalis:eκ iii-clinatione principia passivi, non alitem ex ratione principia activi, quia si voluntas mea eteneraret ignem de materia illa, generatio passiua esset naturalis, proptet inclinatione ui potentiae passiuae ad sor
mam , licet principium activum esset liberum i ita videtur, si diuina essentia es.set qua si subiecitam in diuinis, res pediti
.cia rue proprietatum Persei alium, eque natur at ter inclinaretur essentia ad proprietatem
.a , .a sequens productio Spiritu Tincti passiua esset ςque naturalis. sicut Fili j. t icet ab alio principio activo esset haec produs iu& illa 2 Sed contra me non coucludit; quia nego ibi esse generationem sub ratione mutationis, & omnino quodcunque passi utina respecta actus sicut patuit dissim'. s. sed praecise pono ibi generatio nem sub ratione proiluctionis , cuius ter mini sunt prodii eas &piodumtin; proci se igitur dicetur illa generatio natura lis. quia illa habinido 4nter producen,& produdium est in tur.ttis, de naturalitas huius habitudinis ellere parte naturalitatis ipsius producentis, quia producit principio naturaliter inclinato ad agendum, , hoc modo non spirat Pater. AIio modo dicitur qui, ligeneratio sumitur uno modo pro gineratione substantiit . vel alio modos*ccisae, pro prodii mo, navi ut ex vivo ; & hoc modo dicitur animal generari; Sc non ignis e & ibi communiter concurrit pariet agentis incli natio naturalis, siue forma naturalis,quae
est principium penerandi . de hoe modo ultimo videtur esse generatio in diuinis. Prima responsio sortὀ est melior. Ad secundum dico, Clii it quando comparando duo ad tertium illimitatum m
cundum illud ; secundum quoa sen aia
rantur ad tertium, non sequitu ex ne eorum in tertio, vitio eorum iu er se'
Exemplum . Si ego sum cum Deo hic'. cti Papa sit tum Deo Roniae. ergo ego si inrsimul cum Papa, non sequitur, quia Deus est illimitatus se ii nisum praesenti ij iiiiii est praesens omnibus locit: ita etiam his ii sequitur, ego sam cum aeternitate, N: Aabraham tuit cum a remitate . ergo sum vel sui simul cuin Abraham , quit Deus ς ternus, Scaeternitas eius sunt illimitata. Ita dicti in prophicio; unod ν.ite habet in se duplicein foecunditaterii perfecte, utraque autem productio corretapod det praecise uni foecuna tali, S: idta
Pater respecitu duarum prodite tonuni est illimitatuni, vel quasi in determinatum comparatum ad determinata; & ideo non
sequitur, quod si utraque productio si viii uoca in tertio tali, quod ille produm ones sint univocae inter se. Ad terti ridico, studii anteceden Ide distinctione principiorum sola r.iticiane, falsum est. Ad 'priniam probationeu leum arguitur, 'uὀd ' postum Boii staret cum simplicitate diuina, rem sum est prius'sae e disinet. r. Se S. Vbin: en: tio habita est de non identitate formali absque distinitione real l, Ad secundam probatione ni num arguitur, quod ali et esset relatio realis inter intellectu in Seintelligere , respondeo. Intellectis, est potentia operat tua , dc proillimi j plinitio modo, scilicet inquantum est piiiii
pium operativum, nee intellemis nee si ip posituna, cuius est amo , habet relationem realem ad ope fortem reas talis que
nata est esse in i pici, sed hoc accidit in no bis , quod est ibi distin No realis, seu disia
ferentia inter ipsum& operationem , ad quam est; ut autem est principium pro ductivum, licet ipsum non habeat re alio h m real eiti ad produ ilium, quia iis in estri'. ducto, nec ad 1, roductionem, fir pter idem , tamen producens ipso habet rela tionem realena ad productum, propter Z shictionei eorum a Sa)- ; δc hresush-cit ad hoc, quod prqductio sit retilii . sed
talis relatio no requiritur inter inlalle iu& intelligere ad hoc, quod operatio intellectus sit realis. Sed nec ipse intellectius nec operans eo habet relationem ad intelligere. quia n si est distinctio reali, hii ii, &illius; ncc hoc, quod intellectus dicitiis Paul
432쪽
Diss Incito ia. Quaestio Articulus 7
Patri esse principium ad iii elligendunt
licit at relationem realem ipsus intellectu ad i.itellectionem, quς inest Patri secundum hoc principium, ilitia hoc ui, sis videtur de geliitione, quani de intela lectione, quia genitio iliatorem distinctii
nem requirit: nec tamen citin dicitur, intellectus est Patri principium dicendi.
notatur relatio realis intellectus ad di tere. Et clim arguitur, quod tunc non tuasit intelligeret intellectu quam vo tantate , cria sequentia non valet. Nec
tin en'dicitur ita intellectu intelligere, quia'sit relatio realis intellectus, vel P a trii secundum intelle ictu ri ad intelligere . sed tantum quia i sta sit aliqua persectio operativa, secundum quam natae sycompetere Patri talis operatio; nec sequitur. quod non magis intelligat Pu
ter intellectu quam voluntate, quia haee operatio , qu et eit intelligere , irata estpri ci competere intellectui , non autem est nata competere voluntati : hec est aliqua ratio, nisi quia intellestiis eat intellectus , dc voluntas est voluntas, cuicunque enim principia operativo ex eo
quad tale siue sit res per se, siue unitiue contineatur in aliquo , nata est competere propria operatio. Contra . Conceditur in Patre , intellectum esse sit,i principium intelligendi, sed esse principium importat relationem aliquam, Neu es 'ex natura res principium, est ex natura rei relatio , dc per consequens rea-Ii . Respondeo. idquid competeret
alicui, si esset res realiter, hoc idem debet ei competere Sc non alteri, ubi est ratio . vel secundum rationem; hoc modo est in Patre ivtellemis respectit intelligere , quia principium est omnino idem realiter cum intellistere. Ad aliam rationem de aequalibus x eodem addito , qua d ad haec debet tenere consequentia, S: ita est in proposito, Repondeo, sicut dicitur'in consequenti. & si consequentia teneat eodem addito, adhuc tenebit; de verum est addito non destruente rationem consequentiae, sicut est, cum dicitur, Homo, ergo animal, omnis homo, ergo omne animal, respectu cuius elinque praedicati vel e conuerso negatiue t Ita in proposito dico, quδd inaequalitat intellectionis Scintellectus est propter limitationem extremorum, propter quam vel sine qua alterum excedit alterum additum eκ utroque extremo; additum autem in sinitum utrique ex tremo tollit ab utroque extremo limitationem, Ac ideo inaequalitatem, S: ideo
tunc non sequi rur , qudd sint inaequalia, imo aeque persectionis est intellectus infinitus , Sc intelligere infinitum. Et si cibi jciatur contra hoc, qu3d infinitas non tollit omnem inaequalitatem,
quia albedo infinita adhuc excederet in persectione nitredinem infinitam, Di- eo, quὀd infinitas addita alicui limitato ex se est infinitas secundum quid, qualis scilicet potest competere rationi talis limitati , quia non dicit infinitalem vel Π-l imitationem, nisi ratione illius, cui additur, quia hoc non potest esse formaliter simpliciter infinitum t In sinitas au tem addita alicui persectioni simpliciter, cui scilicet non repugnat infinitas sin pliciter , est infinitas simpliciter in illa ratatione , ct ideo est simpliciter infinita,; intelligere autem &intellectus sunt ex se persectiones simpliciter'formaliter, nec ex se limitationem includunt, de ideo inia finita, addita utrique dicit infinitatem
simpliciter, non tantum in istis rationibus, sed concomitanter in entitate, vertistate, Sc bonitate, re omni persectione simia pliciter uniuersaliter, quia omnis pers ctio simpliciter mutuo, de unitiue se inia
eludit, & ideo intelligere infinitum simpliciter aequaretur intellectui ita finito, 3e
sunt univocae, sed sunt alterius rationis, erpo ct termini productionum erunt alterius rationis eκ s. Physicor. ieitur cum in terminis produis Lectis requirant talem distinctionem soria 4 malem, termini non erunt uni voci alicuitertio ; ergo eκ opposito, si termini sunt viii uoci alicui tertio, &'productiones e-
runt uni uocae inter se. r. Praeterea. Intellectus Se voluntas prout sunt potentiae operativae requirunt
distinctionem formalem in obiectis, Sc si A a s respecta
433쪽
γε Ectu oblectorum essent potentiae productive, talem producerent distinctionem in obiectis,ergo cum terinini producti requirant talem di stinctionem scirinalem,
Praeterea. Productum per intellectu ex vi productionis suae eli notitia genita, productum autem per modum voluntatis est amor procedens ; sed notitia ut notitia, & amor ut amor videntur ait xius rationis formaliter,ergo Sc.
2. argumentum art. superioris constat, si utraque productio sit uni voca in tertio talli, quod illi productiones sintvni uoci inter se, hic tantum propositas obiectiones dc argumenta dissoluamus.
yiae z - Ad primum dico, quod illa propositi
Du3d ii γε demolibus de terminis. quae adducitur ad propositum, non est vera, nisi quando aliae duae sunt verae, scilicet, quὀd sor via stuens, secundum quam elimotus, est eiusdem rationis cum forma terminante, de motus est eiusdem rationis cuin forma fluente. Ad propos tum igitur applicando , productio ista non est fluxus ait quis, neque forma siuens, neque est eius dem rationis cum forma , quae est terminus formalis productionis, quia forma, Iis terminus productionis est aliquod ensentiale, productio autem est relatio sor- maliter, & ideo non oportet eκ distinctione productionum concludere distiniactionem sormalem terminorum . EXem-
plum huius, quod dictum est de moti-2 13. Dus, patet eX s. Physico. Quia idem Vbi potest acquiri per motum rectum, &permotum circularem, qui sunt omnino alco iti terius speciei, sicut probatur ex . Phy-sc. quia non sunt comparabiles; sed haresorma, secundum quam est suos in in tu , si est eiusdem rationis cum termino, i non est ex hoc distinctiva rationis motuum . Ista responsio tacta est supra distinc . a. quaest. a. de productioitibus, pro argumento Commentatoris. Et si obiicias, saltem primi termini, scilicet te
mini formales erunt non uni voci, 'uo productiones non sunt uni uocae'; & ita personae , quae sunt primi termini, erunt obiecti non uni uocae inter se ; Pt ita neque erum vni uocae in tertio. Respondeo . Produ- IOIutio. Aio non includit sormaliter essentiam diuinam, persona aut eiu includit formaliter zzm, quia persona non cst tantulnproprietas, siue relatio, sed hypostasi sub si stens in natura diuina i scut Sortes
non tantum includit proprietatem indirui dualem, sed etiam naturam humanaim, licet enim pri imi termini sint eiusdem rati nis cum productionibus ,' quantum ad hoc, qu4 ipsi mi terinini includunt lationes, isci pro lustiones sint.relatio iam. uo' tamen siunx eiqsdem ratio uis , qualiadaequate . quia primi termini non tantuisic ludunt relationes , i sed etiam absolutum, & tunc tion oportet eos tantum diastingui, sicut pro lueliones distinguuntur, quia qua includunt aliqua distinctiva, non oportet tantum distingui, sicut iit , ut dictum eli supra di i l. 3. q. I . arti c. s. Vtrum Deus sit in genere; quia disserentie sunt primo diuerse, non tamevincturit pyia eas, sunt prauo diuersa. Ad lecundurn de potentiis dico, quὀd
ut sunt poteritie operativae, non requirutdi stinctum obiectum formale, imo illud idem, quod est primum obiectum sormale. intellectiis diuini; est etiam primum
obtestum formale voluntatis diuinae; ita-Jue utraque potentia beatificatur in eoeni obiecto prinro secundum eandem rationem formalem primi obiecti, nulla enim perfectio quasi radicata in ipsa essentia diuina est primo beatificativa intelle eius, vel voluntatis diuinae, sed ipsa essentia diuina sub omnimoda prima ratione, ut scilicet est fundamentum omnis per sectionis in diuinis ; ita quod argume tum est ad onpositura , quia scut non requiritur distinctio formalis in obiectis, ut sunt potetitis operatius, ita nec in potentiis, ut sunt productivae.' Ad ultimum dico. Quod non est ad
propositum , quia tenentes in diuinis generationem esse aequivocam , in se haberent dicere eam in se xqui uocam esse propter aequi uocationem termini producti a producente. Similiter habent dicerelirationem in se osse aequivocam propterisserenti in spirantis a spiratio, non igitur sufficeret e s ad illam conclusionem, quM genitu, Sc spixatu ellcnt equi uoca.
Argumentu aute in se, si quid probet, nsi prob t iusi distinctii nem geniti & spiritati.
434쪽
Distin Eo is. Quoslio Articulus 7.
rati, vel formalium terminorum generationis de spirationis , ct ita non propostum eorum. Sed contra arguo sic , non tantum notitia, ut notitia , & amor vianior, sunt alterius rationis, sed etiam notitia , t notitia actualis est alterius rationis a memoria, ct amor ut amor est alterius rationis a voluntate, ut est actus primus; ergo si cocedatur distinctio sormali, in terminis productionum, scilicet notiti σ& amoris,&quod producantur illi termini scilicet notitia & amor virtute memoriae & voluntatis, oportet cocedere distinctionem formalem principii prodqctivi a termino sermali producto,&ita equiti cationem in una tuaque productione. Respondeo. Potest dici, quod illud assumptu, scilicet quod genitum ex vi productionissus, scilicet generationis sue sit notitia aiactualis, potet distingui de primitate originis, & primitate ad equalionis. Si intelligatur de primitate originis potest nega ri quia tunc non essent tres personae uniformiter Ueus,essentia enim in Patre in telligitur esse in eo quasi principium , Sesundamentum cuiuslibet persectionis; Et tunc si in Filio pre intelligitur notitia ante essentiam, Filius tunc non haberet essentiam ante quodcunque bliud in se, sicut non ante notitiam, & ita non esset se nisorialiter Deus cum Patre. Quantum
igitur ad istam primitatem licet non sit originis, corret pondet tamen primitati originis plurium persectionii in una cre
tura in potest dies, quod primum in quacunque persona est essentia. quia quando aliquid continet in se plures persectiones communicabiles, communicans illud v- num communicat omnes persectiones in eo, eo ordine, quo natae sunt esse in illo uno. Exemplum tam in distinctione re
rum, quam non rerum, tamen e X parte
rei; primu quidem , si ignis generaret totum ignem, & produceret tam materiam quati: formam, prius origine communicaret materiam quam sorinam, eo ordine scilicet, quo illa sunt in generante. Exemplum secundi. Ignis est substantia corporea inanimata, de clementum, sicut tune sunt ista per ordinem in igne generante, ita communicantur sui ili ordine igni genito, & tamen primus terminus secudum
adaequationem est ignis ut ignis, quia hoc est quod principaliter intendit ignis generatis, , in quo persectis,uiae sibi assimilatur ignis geni tus, scilicet ignis ut ignis. Ita potest dici in proposito, qudd licet essentia diuina in qualibet persona sit omnino primum, quasi standamentum cuiuslibet persectionis essentialis, prima tamen persina api' ropria te habet memoriam,&virtute illius principii producti ut producit prima productione adaequata secundani personant, S secunda persona quasi adaequata principio productivo producitur, ut notitia actualis, & Spiritussanctus quasi ad .v quatus suo principio productivo producitur, ut amor actualis. Sed adhuc videtur stare argumentum, quia viai uocatio vel aequi uocatio inagis iidetur concludi ex primitate adaequationis, suam e V ptimitate originis, licet enim
sol sit substantia, & vermis sit substantia, non propter hoc dicitur generatio v-nii ioca vermis a Sole, quia non assimilat
sibi terminum informa specifica; Ita igitur haec videtur aequi uocatio , quo primus terminus productus adaequatus non est omnino vniuoco eiusdem rationis cum principio productivo. Respondeo & dico, Quod non est aequivoca productio, si principium productivum non
est eiusdem rationis cum termino formali producto, loquendo de termino formali primo producto, & de principio primo productivo; sed requiritur, quod illud, quod est principium productivum, non
communicetur eius lena rationis genito,
ct quod illud, quod est terminus normalis in producto, non si eiusdem rationis in producente; opposta autem istorum sunt in proposito. qusa memoria est sor- maliter in notitia genita actuali, ct notitia est forni aliter in persona generante, licet neutrum illorum sit prIma ratio agendi , & prima ratio terminandi productio nem. Exemplum huius est. Si asinu generaret asinum ; licet forma specifica non sit primum principium producendi asinum. & ideo propter hoc non est
uni uoca generatio, nec aequivoca, quia
illud, quod est per se formalis terminus generationis, est eiusdem rationis in generante & genito, licet non sit ibi prima ratio producendi, seu generfidi; Q, 'dautein aliquid eius leni rationis primo sit in isto,ut producere, ct primo in illo, ut
intermino producto, uon requiritur adseuerationem univoca in . Ita potest poni exemplum de carne animata gene- Aa raute
435쪽
rante carnem animatam naturaliter virtute caloris naturalis,ubi tamen ipsa anima,
vel quaecunque alia forma detur, non est necessario primum principium producendi in producente.& primus terminus formalis in producto, ideo hoc saltem nωn requiritur ad uni uocationem in gcnerati ne. Ad tertium dico. Quod generatio a- tiua, Gc spiratio activa non sunt idem for Ilialiter, nec primi termini formales ipsarum, scit icet notitia actualis & amor aflualis sunt idem formaliter, Ze tamen primi termini produe i illis productionibus sui uni uoci inter se, Sc producenti, quia personae productae habent omnino eandem
persectionem absolutam inter se, Sc eandem cum producente. '.
AC TENVS de processione aeterna Spiritustaneti, nunc de temporali eius processione seuntissione disputat Magister sequentibus distinct. In qua etiam proceiasione temporali inter alia consideramus
rincipium,&modum mittendi; de qui-u, sigillatim dicendum. Ac primum hac distin stione agit Magister de principio rocedendi,quod scilicet a Patre & Filio mul mittatur Spiritu Tanctus.
M AG. Hic considerandu est &c.
strat hac distinctione Magister, quod Spiri russanctus a se etiam detur. Ubi tractat simul de missione temporali Uerbi. Circa hanc Se pretcedentem dististinc. quaeritur unum demissione persona n diurnarum.
Est de inissione personarum diuinarum. Dividitur in duos articulos.
i. Quia si mitti importat alia quo modo duplicem respectum sternu & temporalem, cuin nodicat respectum nisi ad eum, cui mittitur, vel ad mittentem, patet, quod primus respectus est communis tribus, quia est respectus rationis ad extra, secundus aut est realis,aut rationis; si rationis, ergo potest esse in Patre respectu sui, sicut Pater potest dari dc dare, non enim repugnat Patri mitti propter re rectum rationis tantum; si mi iti dicat respectum realem tantu admittentem, puta processionem a mittento, igitur mittere non est essentiale, , quia tuc spiritu stinctus non mitteret Filium,cum non producat eu. G1 Vel arguitur sic. Si mitti includat relationem aeternam, aut ergo respectu eius, cui mittitur per sona, quod non contingit, quia hoc est temporale; aut ad inmittentem, Sc tunc omnis misissus a mittente ab eo procederet, & se cum
Filiu, dicatur mitti a Spiritusancto, pr
's r. Praeterea. Mittere , de mitti videntur idem significare, licet diuersim de quan uim ad modos grammaticales, igitur si unum connotat aliquem respectum ad intra Se reliquum con notabit, si igitur mitti connotat produci, igitur mittere connotat producere, & ita neutru est mere essentiate; vel si v num no con notat rcia
pectiam ad intra, nec reliquum, sed latum respectum ad aliquid extra,& ita utrunq; erit conati ne tribus. Et hoc est, quod sic breuiter potest argui . Si mitti includit produci, ergo mittere includit producere, ergo Spiritusian mis non mittit Filiu,quia non producit eum. Preterea . Mittere & mitti videntur dicere relationes oppostas, ergo si mittere non includit producere , nullo modo correlativum includit correlati uir Consequentia patet per hoc, quoniam acceptis duabus correlationibus, sicut primu se habet ad teritu, ita secundu ad quae tum, Jc e conuerse; sed inittere & mitti dicit correlatione, ct producere de produci similiter,
436쪽
Distinctio is. Quaestio Atticulus i.
similiter; igitur si persona, quae mittitur,
producitur,mittere est producere.
opinio Magistri, Quod mitti non conueniat tribus, sed tantum duobus personis procedentibus, quia secundum August. nulla persona mittitur, ni si que habet aliam, de qua sit, secundum hoc mitti dicit
respectum ad creaturam, tamen con notando resperui in processionis sterias; sed inittere est commune tribus, secundum Magistrum quod probatar per auctoritate Auyus . t. de Trinit. cap. s. ubi dicit August. de Filio. Proinde mitti a Patre siue Spiri iussancto non potuit. Et probat, quia Pater intelligitur mi si Te eum, secun)u quod fecit eum ex toeinina, quod non secit Pater sine Spiritu sancto, ergo Spiritussan ctus misit Filium. Et constat, quod ipsemet se ipsum mei nil sit, scut habetur ab
August. eod. cap. ergo mittere conuenit euicunque personae. Et hoc probat Maetister per rationem, quia alias aliquid efficeret una persona Trinitatis, quod non alia,ed in mittere sit effectum aliquem creare. Licet autem alia via videatur probabilis, tamen quia auctoritates Aug. videntur sonare, non tantum de Clitillo liomine
misso. sed de Verbo eo misse, quia inca nando, sicut ipse dicit, intelligitur missio ipsa incarnatio, ideo potest teneri opinio hi agistri hoc modo, secundum August. .
de Trinit.cap. sto. Cum autem eκ tempo re cuiusque prosectus mente percipitur,
mitti quidem dicitur Jcc. Et planius hoc idem paulo post .: Sicut enim natum esse est Filio a Patrc esse, ita mitti est Filio cognosci, quod ab illo sit ; Sc sicut Spiritui sancto donum Dei esse,est a Patre procedere , ita mitti est cognosci quod ab illo procedat. Mitii ergo est inanifestari personam procedere , nec conuenit omnibus
personis, quia non omnes procedunt; Semittere est manifestare personam procedere,hoc manifestare est mere c5mune,quia tota Trinitas manifestat persona procedetem procedere, sed inani stari personam
procedere connotat per nam procedentem. Et si ista sunt significata istorum vocabulorum, quia significata accipienda sunt eκ via auctorum, sequitur, quod mitterest mere essentiale, nec cunnotat respectu
realem aeternum in mittente; sed mitti connotat respectum in persona missi, quatenus inani se statur eius processio aeterna.
Et posset quidem aliud verbum imponi, quod significaret manifestare personam procedere,& eius passi uuin, quod significaret inani sellari personam procedere . &illud activum esset commune tribus personis , passivum tantum competeret duabus personis, quae producuntur.
muin dico, Quod mitti dicit respectuin rationis ad mittentem forinaliter , sed con- notat respectum eternum, non quidem admittentem , quia mittens, sed a) aliquem indistin te: unde haec propositio est negada, quod mitti nnilum respectuin dicit, nisi ad eum, cui mittitur, vel admittentem, si intelligatur inquantum mittens &hocta de principali sgnificato, quam de conno
talo; dicit enim non connotando respectu procelentis, Ic hoc ad producens, Non inquantum mittens, quia etiam aliqua persona mittens potet esse non producens, li-eet semper producens sit mittes. Quia tota Trinitas manifestat personam procedentem procedere, sed manifestari pers
nam procedere, nec conuenit omnibus personis, nec omnes procedunt. Exemplum
de inemoria, Quod signum secundum August)manifestant memoria, intelligentia& voluntas, in quo tamen signo memoria manifestatur, unde hoc manifestare est
Ad secundum concedo, quod activum& passivum significant idem sub alio &alio modo grammaticali, sed aliquid ident potest esse connotatum in utroque, quod non diuersificatur penes istos modos. Manifestare quidem es inani se stari, quae principaliter importantur, diuersificantur penes illos diuersos modos, sed non ita hoc, quod est personam procedere, illud enim est, quod con notatur uniformiter' tam peractivum, quam per passivum. Exemplum huius in aliis. Scio ignem calefascere, &scitur ignem calefacere; licet haec sit variatio grammaticalis ,iquantu ad scire Sc sciri, non tamen quantu ad illud, quod notatur esse terminus ipsius scire,illud enim v-niformiter se habet vir obiquet de si imponeretur unuin activum ad signis candum hoc totum, scire igne calefacere; suum passuum no con noraret, ignem calefieri; sed
tantu ipsum sciri per modum passivi,& il
437쪽
iud aliud con notaretur per modum acti-ui. Et per hoc paret ad illam confirmationem, mittere dc mitti sunt correlativa, qua tu scilicet ad formalia significata, & utruque dicit per se respectum rationis; tamevnum istorum potest includere ut contio-tatum aliquod extremum relationis, & reliquum non includere correlativit illius, scut in exen to posito apparet, quod illud uerbum sic impositum includeret calefacere, & tamen verbum passi utina correspondens sibi non includeret hoc, quod est calefieri. Ad argumentum etiam Magistri posset
dici, quod consequentia non valet, quia commutatur qualiter vel quale in quid, vel res in modum; non enim sequitur,Filius non operatur per Filium, sicut Pater operatur per Fili ia,ergo Pater aliquid operatur, quod non Filius,sed sequitur, ergo
aliquo modo alio operatur Pater, quo modo non operatur Filius, quia authoritatiue,& hoc est verv. Ita etiam, si Pater mi
tat Filium, L non Filius se, debet inferri, quod authoritas agendi essemina in creaturaeit in Patre,& non in Filio,&hoc est
i. Quia quidquid est essentiata
in diuinis, conuenit tribu , mi talio tam activa quam passiua est quid essentiale, quia dicit respectum ad
creaturas, respectus autem ad creatura co
rnu nix est tribus. Quod autem tam mittere quam mitti dicat respectum ad creatura, probatur, quia dicitur de Deo ex tempore, nihil autem dicitur de Deo ex tempore , nisi quod dicit respectum ad crea
' 2. Prsterea. Ioannis. i . de patre dicit Saluator, Sc de se ipso. Ad eum veniemus&c. ergo Pater etiam venit temporaliter - ad aliquem, hoc venire dicit aliquem essectum Trinitatis. ergo videtur, quod Pater
possit mitti a tribus personis, scut Filiu,& Spiritustanctus.
zpist. 1 . Draeterea. Secundum August. ad Dardanum, quaelibet persona dat,&datur; erso pari ratione mittit,&mittitur.
nil.cap. to. Sed Pater, lupa eκ tempore a quoquam cognoscitur, DO dicitur missus, non enim habet, de quo missus sit, ain ecquo procedat. Ad hoc etiam adducit Magister auctoritatein Aug. in litera. coNc LUSIO. Non P ιινι person
dici ad propositum quod non . Manifestuest enim secundum intentionem. August. . de Trinit.cap. zo. Quod Pater non dicitur missus, ergo oportet quod mitti cum hoc, quod dicit respectum ad eXtra,con tet produ tionem ad intra. Et tunc rationabile videtur confinii liter dicere de mi tere , quod licet dicat principaliter respectum actionis actius ad extra, tamen con- notat resped tum productionis astiuaei ad intra, & sic neutrum est haere essentiale. Sed mitti tantum conuenit persons producte,&mittere tantum personae producenti; si ita sunt duae personae mittentes, scilicet Pater Sc Filius . ex duae tantum misi . scilicet Filius & Spiritus. Nec aliqua persona se ipsam mittit, nec producta producetem. Huius sinite potest haberi in alio, nam Pater dicitur per Verbum creare ; &posset concedi Filium creare per Spiritum sanctum, non autem sic e conuerso , ubi creare per Filium non dicit absolute actionem ad extra, sed actionem cum authoritate, & in hoc con notat productione activam in operante respectu illius personae. per quam quasi subauthoritatiue operatur. Ita posset dici, quod mittere personam est operari per ea tu, Sita operari essectum cum illa persona per modum authorii dantis illi personae actionem, quod tantum conuenit producenti respectu persone productae. Et mitti diceret idem, quod subauthoritatine operari virtute personet mittentis, quod non est, nisi quando persona operans accipit ab alia virtutem agendi. Et ad aliud, quodMagister adduci t pro se de Ausust. quad Spiritu sanctus mittit Filium, oe quod Filius mittit se, posset exponi primo, primum de Filio incarnato, non de Filio ut incam ado, quomodo Am brosius in a. libro de Spiritussancto , capit. et .vel 3. dicit, quod Spiritus Dominimuit Filium, sicut legitur Isai s. I. Spiritus Domini super me &e. Bene dicit An brosius. Spiritus Domini misit me ad prς dicandum . quia quas Filius homilii, est missus & v nctus, nam secundum deitatem
438쪽
Distinctio 16. Quaestio Articulusiso
non super Christum.est Spiritus, sed iu Cluisho. Ergo illa auctoritas Isaiae, quaed c t Christum missum a Spiritu sancto iutelligitur de Christo homine, non autem de missione Verbi iterni incarnandi. Si militer posset expolixilla auctoritas, quὀd Filius misit se.
mum dico. Quod non omne dictu de Deo ex tempore est commune tribus, quando importat non tantum respectum ad creaturam, sed cum hoc connotat respectum intrinsecum, sicut est de initti.' Ad secundum conccdo. Quod Pater venit inuisibiliter , dc inhabitat, ted tamen non dicitur mixti, quia, habet, de quosnt, non enim nian, statur procedere, i. iiii procedat; tamen manifestari potest ablo lutὀ, vel manifestari quod producat, sed mini se stari sic,non notatur Per mitti . .' Ad tertium concedo . Quod quelibet persona dat quamlibet, quia dare est liberaliter coin municare,quaelibet autem seipsam communicat liberaliter voluntate, ut sui est. Nec sequitur exatoc, quod quen-bet mittat qua ibet, quod iam patet, quia dare non includit talem respectum intrinsecum, qualem includit mitti.
ligister duos modos, quibus tem - poraliter missus est Setti iussa n- uictu , Quemadmodum & Veria . si scilicet visibiliter inuisibiliter. Hac aisti nctione apit de missione visibili,tum verbi tum Spiritussancti ad nos. me Circa hanc distinctionem qu mur de ζ;s,ione visibili spiritu sancti unico arisii culo. RTICVLVI.
i. Quia August. . de Trinit. capit. I9. dc ponitur in litera. Cum ergo maior mittit minorem, sateamur & nos fanum minorem, S in tantum minorem, inquantum factuin, & in tantum iactiun inquantum missum. Igitur Filius est hic, qui est cc inissu, visibiliter. quia de illo ibi loquitur, quod sic est minor; i*itur si Spiritu fiamnii, sic mitte
retur a Patie & Filio, estet minor Patre ae Filio, quod Don conceditur. r. Prcterea. si Spiritustamnus mittereatur visibiliter, aut cocurrit cum ea mi isto ine reuelatio interior, aut uon; si non, frustra sieret misito evterior in ali rito, i sibili signo, quia tunc ad nihil esset. tilis; si autem concurrat leuelatio interior, tunc frustra seret missio,vel apparilio exterior i sibilis, quia tale lignum sensibile exterius distraheret a reuelatione interiori, cium occupatio circa exteriora distralaat intelle iiiiii ab inferiori cons deratione.
stera, ct allesat August. 2. de Trinit. cap. s. qui citat Ioatu cui cap. I . Paracletus autem Spiritussanctus, quem mittet Pater in nomine meo, si cap. 16. Si autem abie- o, mittam eam ad vos. Vbi loquitur de hiissione temporali. ON L Hae I O. conueni Spiritus no missio vi cisi s.
i RESPONDEO. Cum personam mitti sit eam manifestari procedere , t pa tet alibi dist. praecedente θ & missio passiua visibilis est cuin signo sensibili cognosci personam procedere, quod quidem signum oportet esse conueniens ad mantia festandum suam processionem; ergo cum
Spiritussanctus vossit manifestari proce- Vere signo sensibili conueniente sue proincessioni, sequitur, quod Spiritu sanctus poterit visibiliter mitti . De visione ver δsensibili Fil;j.quet suit per incarnationem, dicetur in 3.lio dist. I.
mum a co, quod nis est simile, quia Spiritussanctus non vitii sibi naturam ligni seusbilis, quo ipsus processio manifestetur, 3c ideo non oportet, quod illa, quae conue niunt naturae talis signi, quod conueniat Spiritui sancto, sed Filius uniuit sibi naturam humana in una persona, ct ideo que debentur de ista natura, vere debentur de diuino supposito sustentificante illam naaturam; unde Filius potest dici minor Pa
tre ratione naturae assumptae, non sic aute
Spiritu ganctus, quia non habet in tali na tura esle speciali modo, nisi sicut in signoe. Et concedo, quo a frustra esset reuelatio exterior, nisi concurreret illustratio interior, dc reuelatio talis, quia illa appariliq
439쪽
Disilii Eo i . Questio i. Articulus i.
pliciter puInc I pium respectu a s) arnibsc . Quo quis potest antipli ter operasi est pote utia, sed habitus supernaturalis per te est huiusmodi , igitur habitus supernaturaiis erit potentia. Ansecedens palpi, quia potetiti Mest , qua situ diciter &primo possumus. Pieterea. Ex hoc sequitur ulterius, si a inon plus erit voluntlis bona, si Operetur per habitum Charitatis, quam liginina perficitur in attendo; si agit per calorem sibi accidentaliter inhaerentem: nam sicut ex hoc nulla couenit altioligno per ibrmam igni, sed sinium illa
accidenti, quod recipitur in ipto, ita et apividetur, quod act io illa, quae honi peterei Olaritati ut priticipali principio nullo
modo competeret voluntati ut voluntas. Ex hoc sequitur vlaetius, quod, sicut c lor, si esset separatus, eque calefaceret; ira Charitas, si esset separata, equca eret; naomnis sciri na, lux est principium totaleragendi, ut est in jubiecto, si per se est, potest per se operari, ita sequitur euider
ier propositam, quὀd liabitus in pist Elia.
Praeterea. Operatio non elicitur libere, clitus principium aditu una cst mere Natura- qe, agens per modum naturae: sed habinus cum non sit fornialiter via unia . t
Per conseques formaliter liber. si Est si iiicipium activum eri ritere naturale; ereto operatio eius non eris libera ; & ita iuua et Ie erit liberum, si eliciatur ab habiti αta totali principi activo. Proeses Tuchomo habens semel charitaten sivi qua posset peccam mortaliter, quod est inconia veniens .Probatio eon sequentis, Quia lia sens sormam aliquam activam sibi prido
nidantem nunquam potest moueri cisi
ira inclinationem illius tormae praedditi, uiantis, sicut nunquam corpus iniXtuni gratie pbtest ascendere contra incliti itioilem telie prae domina hiis sed Chalitas, si Est in i ne i pium activunt istate, predominatur ipsi volunt ii quae citi potest in actum illum ; erso voluntas semper sin tui inclinationem Chutii iij, in agendo: Sc lia 4titu
quam peccabit. Praeterea. Actus non e tmens, tui noli est ire potestate mea, sed actio ipsi u habitus noli. st in potest itie, .muia ipse si en activus 'non erit liser fraprincipium ii, turale I ergo illud diligere
4M,n erit metitis: tire potero dies agere ista innotatio te, M it Pamones meritoriae 3 omlstitit volutatu nec stirpositi voleti , quod
in inerraconem ab habitu. . . a m
s lxi, 'quod virtutes acquisitae ct infusae non disserunt modo praedi
superiori attic. sed eo detrimodo compara ni ut ambae ad sui, stantium illius. Et tuo est umis modus dice di, qxidd Ci, nisa Ius habet substantiarii a potentia, sed in Go findi tensionem talem vel talem habet ab habitu, ita quod quasi duobus in actu, scilicet substantiae & intensorii, correspondeant duo in ratione priricipii vel caiis e. . ' 'Contra istud armo sic. Intensio actus Impurn non est aliquid extrinsedum accides actui, tur 4rtia sed gradus i niti ii secus ac ui, ita quod ad 1-r- ctus intensus est quoddam per se vianua sint hoc indiuidum in specie; no ergo Potest esse aliud principium substantiae hu- ius actus Se in t Esi mis suae, quia a quo est hoc indiuiditum, ab eodem est gradus in- P. .aia strinsecus proprius huic indiuid, o , non enim potest recipere naturam ab aliquo;& hanc signatam, quin recipiat eant in ceri' gradu. Iuxta hoc quasi ex eodem medio posset argui, sciit postea arguetur ad principale artic. s. Quia cua eius intensiussit per se unum, S aggregatum ex potetia& habitu sit unum per accidens, non potest totum hoc esse principium illius. bed illa forma armendi non cogit, unde po- lea soluitur,sed primum cogit, quia unde est hoc, inde habet certum gradum intrinsecum huic Preterea secundo. Quandoc sique principium aestuu in naturaliter comcurrit cum causa libera agente, causa i
qa libera agente, oportet quod illud principium naturaliter coagat, quanturii pc fess. EXemplum de voluntate Jc potetialia inferiore naturaliter agente, quai -tsi est de se, ale enim'licet impediatur ab agendo, qualido liberuiri non agit, tamen libero agente ipsariti necessario agit, quia per modum nature, quantu est de se, a it, coagit illi libero, quantu potest ergo cha. bitus determinatus in voluntate det intensionem determinatam actui, tunc voluntate operante ad substantiam actus, necessa- .rio dat habitu illam intensionem sibi correspondentem ; ct ita quantulacunque suo dico conatu voluntas operetur, sempcresset
440쪽
esset actus esus aeque intensus, quia ipsa causante substantiam actus,habitus, quia agit per modu naturae, caularet quod thua ratio. est necessari G. Preterea. Si habitus det intensionem actui, hoc erit in aliquo gradu finito, signetur iste gradus, dist A, voluntas igitur cum habitu illo potest habere actum intensum in hoc gractu; fiat aliqua alia voluntas persectior ista voluntate, secundum proportionem A gradus ad aTtuin vito gradu, puta si A est gradus. 8. in actu, fiat voluntas excedens primam voluntatem in. 9. gradibus ; illa igitur voluntas sine habitu posset habere actum aeque intensiana, sicut illa voluntas cum habitu: ergo non praecise est substantia actus a pote ratio. tia, ita quod non interatio. Praeterea. dola voluntas infinita circunscripta omni ratione habitus potest habere actum infinitum, ergo voluntas in quocunque gradu nature potest in actum determinati gradus. Antecedens patet, quia voluntas infinita non est receptiua alicuius habitus, quia non deficit ei aliqua persectio possibilis volunta
. p.ca' Ii. Consequentia probatur, quia sciit funias. ilium ad sumnturii, ita simpliciter ad simpliciter, & quilibet gradus ad gradum sibi corrcspondente in . Haec arguinenla tacta contra istam via, ponentem habitum esse principium astiuum intensonis in actu quae videntur esse contra illam viain,quae habetur 3. arti c.
pro tanto quia ponimus actum elicitu ab ' habitu & potentia agente cum aequali connatu esse intensiorem, qua in elicitum a potentia sola discurrendo per illa ostendo, quod non repugnant illi viso.De primo patet, quia non pono duo diuinita in actu
Dabetitia duo principia distincta, sed idea eius per se unus habet duo principia in diuerso ordine principiandi. Ad secunduconcedo, quod insertur, scilicet quod potent a operante ex aequali conatu, seperactus sit intensior habitu coagente, quam non coagente; sed ex hoc non sequitur illud inconuenies, quod sequitur conIra aliam viam, videlicet, quod poteria ex quocunque conatu agente actus sit aeque in istensus semper; hoc ibi sequitur, quia tota intenso attribuitur habitui, sed non hic, quia iniensio attribuitur duabus causis, &potenti .e quidem ev maiori S minori conatu ,habitui autem sempor squaliter,quatum est de se. Ad tertium concedo, quod
posset fieri , oluntas in puris naturalibus, quae actum intensiorem elicerer, qu bra a lia voluntas cum habitii; hoc non est incoueniens, ponendo ista liuo ς isse principi
ordinata, licui esset incoueniens,attribuedo totam intensionem habitui,&non potentiae. Per idem ad quartum.
t. R GVIT V R quod non . i. Quia nulla distincta specie
sitiit squi uoce cause sibi inuicec agentes, habitus de actus distii guuntur specie, ergo non sunt sibi inuice
cause aequivocs agentes; ted actus necessari ὀ est causa equivoca in geueratione habitus acquisii sal tem, ergo non e conue D. Probatio maioris,quia causa squiliora eminenter continet in se persectionem es.sectus, non autem possunt duo distincta
specie se inuicem eminenter continere. 2. Pre erea. Comparando ad eande caiisain primam duos effectus, videtur, quod alter istorum habeat determinatum ordinem mediatum vel immediatum, priorem
vel posteriorem, S hoc loquendo de tota specie alterius istorum duorii in effectu ui hoc apparet inductive in passionibus continentibut idem subiectum, in quo est ii cessario determinatus Wrdo,quod una immediatius sequitur subiectum, quam ait ra,& hoc secuitu toralia speciem, ita quod ille ordo non variatur in quibuscunq; indiuiduis; igitur respectu potentiae, quae est causa communis actus & habitus, habebunt isti duo effectiis ordinem determinatum, quia vel necessariὀ achus secundum totam spectent praecedit habitum, vel e couerso;&cum aliquis actus de necessitate praecedat habitum, ut causa eius, habitus
omnino non praecedit aliquein actum, ut eius causa per se.
η 3. Praeterea. Si habitu sit causa partialis ie spectu actus & xqui uoca, igetur ca se huius cause erit persectior, qua sit causa aequivoca clusiacm. Consequetia patet, quia in causis aequivocis causa causae perfectior causa est, quam causa proximior causato, sed actus est causa generationis
habitus, igitur si potentia cum habitu potest in actum perfectum,mul id magi si esset sub actu generativo, b bitus posset in