장음표시 사용
461쪽
Hs natural;bus, non autem haberet primo modo, sed tantillii secundo modo. Contra illud.Videtur, quῖd tunc nulla voluntas esset beata, quae non haberet Charitatem
maximam,cuius esset capa X. Preterea, Si
cut argutum fuit in praecedenti quaest. ex ratione qua potentia est persecta in lainino gradu potentiae, potest in supremum gradu, seu in suprenuina actum, ita quod
nihil deficit sibi ex desectu habitus ; ergo voluntati in quocunque gradu nihil deficit in isto gradu propter desectum habitus . Ad primn in respondeo , quod non
oteli ordinate velle habere obiectum eatificum maiori actu quam correspondente meritis suis, talis non est maximus. cuius non est capaX, semper tamen est maior illo, quem posset habere eXisles in huris naturalibus. Ad secundum dico, Quod voluntas infinita continet in se eminen ter per identitate totam perfectionem habitus, & ideo nullam persectionem mino rem dat a tui, quia non intelligitur in sormari habitu, sed potentia finita non ineludit per identitatem habitum proportiolialem sibi, & id eoe potest deficere a perseactione sibi conueniente in agendo, si non perficitur habitu. I Ad tertiu dico, quM amas ille non creatur, loquendo proprie de creatione, tum quia respectu eius concurrit aliqua causa secunda activa , creatio autem est solius agentis primi sine causa secuda, tum quia hic praesupponitur aliquod receptiuum ipsius actus, puta voluntas, in creatione autem nihil susceptiuum praelapponitur. Quando igitur dicitur, quod omne super
naturale creatur, si concedatur de omni actu primo supernaturali, non oportet concedere de supernaturali, qui est amis seradus, quia ad ipsum cocurrit potentia creata, , in ratione activi aliquo modo, de in ratione receptivi; tamen potest dici supernatural is ratione sor siue habitus con .eurrentis ad eius productionem, licet non immediate creetur . Aliter potest dici, quod actus non est proprie sirpernaturalis, quia etsi habitus praesuppositus si a causa supernaturali immediate, tam e i stepositus in esse, est causa naturalis respectu sui actus.& ideo actus, qui producitur per talem habitum, non est proprie supernaturalis; ita enim naturaliter potest se habere ad actum si si forma, qui supernaturaliter producitur licui se habet ad actum suu informa, quae est mere naturalis, ita quὀd disserentia in productione sormarum non causat, nec cocludit dillinctionem earum in comparatione ad suos effectus. Ad quartum dico, quod ii 'Orestate voluntatis est no in i pedite uti isto habitu,&quando cum squali conatu operatur volutas, habitus aequaliter sibi cooperatur, quia habitus eκ parte sui agit per modum
naturae, nec tamen semper erit ς qualis delectatio consequens actum elicitum, det
Oatio quippe est ab obiecto quod attingitur per adium, Sc non tantii ab ipsa potenti, agente circa obiectum; nunc autem
quando obiectu in no est prς sens in se, sed in enigmate, potest ab obiecto delectatio
diuersimode causari, Minc plus, nunc minus, licet actus circa ipsu & aeque in te sis semper eliciatur exaequali conatu. Quod igitur dicitur de contemplativis, veru est de deuotione, hoc eii de delectatione consequente actum , non autem de ipso actu amandi elicito, qui quandoque est intensior 3: magis meritorius, licet ipsum sequatur minor delectatio, vel quasi nulla, Ecquandoq; minorem actum & in sede in acceptatione diuina concomitatur maior delectatio ad alliciendum paruulos, ut vi auidius sequantur illud, cuius dulcedinem praegustarunt. Ad primu de secunda via esicedo; quod Spiti iussanctus posset actum causa reIn mediate in voluntate, dc ipsum tanquam a se creatum acceptare, tanquam dignunt vitasterna; sed nec tuc i ste actus esset volui. atis, ut in potestate eius, nec credimus ipsum talem actum acceptare, quia dispo-Lii tactu ni liberi arbitrii, & qui esset in
K Ad secundu dico, quod Spiritii sanctu
eooperari igni ad calefaci Fau non est miracula. cooperari aute aque frigide ad ea IEnciendum, si ta inen sine contradictione posset sibi copetere aliqua causalitas respectu calefactionis, hoc esset miraculu. Da di
eo in proposito, Quὀd Spiritus ancta cooperari volutati habitua te ad actu eliciendum secundum illum habitum, ludic es h de communi lege, qua Deus assistit cause secundae ad suum actum, sed ipsum cooperari voluntati non habitu a te est emiraculum, si amen voluntas ipsa potaset operati. Dico orgo,quὰd Spiritus anctus cooperatur voluntati habenti Cliari.
intem, non quidem quia habet Charitatem
462쪽
tat ε,ita quod Charitas eius sit causa prior mouens Spirituit sanctum ad cooperandum, sed quia Spiritussanctus omni cause secunde generaliter cooperatur ad illum actum ad quem secundum scirivam suam ordinatur, quomodo est diligere in voluntate habituata. Cum ieitur dicis, quod prius operatur Spirit istinctus quam sontat habeat Charitatem, falsum est, ii iii intelli ratur de prioritate eminentiae, sicut causa superior, simul quippe cooperatur Spiritussanctus voluntati habenti Charitatem , & ipsa operatur: aut si concedatur, quod prius cooperet ar Spiritu GDuctu . quam habcat Cha itatem, non sequatur, E goxque posset cooperari volatati non habenti Charitatem,quia non itae operatur non habenti forinam ad agendum. sic ut habenti. A d tertium dico , Quod si per communi alibi aesti idiomat.ini operationes humanv ve: e dicantur de Verbo, tamen actus proprii Verbi in natura diuina non erant in potestate illius hominis , ut iose inquantum homo posset mereri actio us illi ; non e lini Christus in hoc nobis mea. ruit, si Filius Dei, qui e at in carne, reaiari t animas cum Patre & Spiritu sancto. Et ita ad propositum non mete itur voluntas n. ea, si Spiritussan 'us quomodo elinque coniunctus ei causet in ea actuin
Ad ollimum dico, Ouad litet illails
cl.it dii K u tatem tenentibus speciem esse actum primum respectu litellectus, petquem intellectus potest in actum secundo, sicut Iignum calidum calesa It calore. qu a si hoc esset , erum, esPt Aisficile sa'-uare, quod intellectus non informatus aliqua forma posset in ope alioneo; taneri secundum illam , iam ouain dixi distinc. . . 3. huiu primi, quod obiectum sue in se siue in specie est sicut causa partialis cocurrens cum intellectu a d causandum intellectionem non faciat aliquana dissicultaten , quia obiectu in se presens, q in is do erit in patria lassici absque omni in-sormatione ad causandum visio ite, vel ex
se frito cu intes lectu. Et s argv;tur , quod sine habitu inso irate potest esse isto per se a. ergo & fruitio persectis ita. Respis deo . Nullus negat conui uniter ingloria habitum luminis glorie in intellectu . Getite ec parte intellectus potest poni cor-reipddere Cliaritati ex parte voluntatis.
RU Qitia alias ipsa forma augere
retur subiective, quia ipsa eadem: Im α' manens transmutaretur de minori ad maius; hoc est salsum, quia iam asiniplex subiectuin transmutationis esse non potest, secundum Auctorem sex principioru; ergo no pi,test Charitas sc augeri
ctum oportet manere, ergo & in augmento quocunque non est corruptio praexistentis.
R E S P O N D EO. Supposto quod
charitas possit augeri, secundum illud Auitust. ad Bonifactum, Charitas meretur au 'eri, ut aucta mereatur & perfici; & s cundum illud August. 6 de Trinit. cap. g. In rebus in corporeis idem est melius estisqnod maius esse; aliqua autem Charitas est melior altera , quia ei corres podet maius premium essentiate; ergo aliqua Charitas est maior alia. Hoc inquam supposito, quςro de modo augmenti Charitatis. Hic dicitur, quod nihil Charitatis praeexistentis manet idem numero in Charitate aucta, sed totum, quod praefuit, corrumpitur, & aliud individuum persectius illo
teneratur. Ad hoc ponitur ratio, Quia tern lini motus. sunt incompossibiles ex s. Physic.ietitur hui ut motus vel mutiitioni , quo charitas augetur, teria.ini erunt
incompossibiles; ergo illud, quod est terminus ad quem, simpliciter est incompota sibile termino a quo, ergo non includiti dein numero . Confirmatur ista ratio,
Quia sicut in speciebus ponitur magis &minus propter ordinem essentialein specierunt, ita videtur ponendum suo modo
in indiuiduis eiusdem speciei; sed Ipecies
persectior, qu e dicitur irator, est sitipliciter alia natura ab imperfectiore. ita quod nihil idem numero naturae inserioris manet insuperiore, imo superior est perse
463쪽
ctior inferiore, quia actualior t patet insormis stibilantiarunt se tiaratam , unde Deus, qui est a tua is si inus est simplicissin us ergo in indiuiduis eius de speciei nihil impersectionis idem numero rean et in persectiore. Impug Cistra illa positione arguitur sex vijs. - Q usum prima sumitur ex suppositio nosorine in augmento illius formae, Jc secu-3 dum illam viam arguo primo sic. Licet nonecesse sit Deu augere Charitatem tu illos istanti, in quo elicitur actuς meritorius, quo meretur Chηritas augeri, taliae potesttiac ingere Charitate, ita quod augmetu, O acid quis meretur, simul tempore detur, quando actus elicitur. Ex hoc argui . Istet actus, qui meretur augmentum Charitatis est ii eritorius, igitur presupponit Cliarita
te in isto instanti, in quo elicitur; quaero
qua Non is lana noua partem,qus acquiritur, quia illa sequitur actu sic utpremium erit uni; ergo presupponit istam, ius pretexi flebar, Sc pec coniequens non corrumpitur i la in illo instanti, quia si sic, tuc in illo it illati ii non posset actus meritor iuxelici, in quo tan en quis meretur augmentum Cliaritatis. Si autem proterviat quis, quod Deus nunqua auget Charitatem in inllanti, in quo habetur actus meritorius,
respectu augmeii, sed semper poste ius da
ratione, Pro eo quod non iuget propter, actum, in tua lusi elicitur, sed inquantu est in acceptatione diu in .r, lioc modo manet
pcili in Ila , in qu pulicitur, c t sic post ii conseri ausine tum. Licet illa responsio omnino sit improbabilis, pro eo quod no- euadit difficultatem ilia iis, pii ino quide, quia in i. tutibus moralibus & intelle diualibus virius a vetetur per ac uni elicitii, ncin quando a ius i. te non est, quia quod in si est nihil causat, ergo quandoactus ille ineli, iuc eli ratio augedi trabitu; erg , si tuc generetur noua ita diuiduit, de corrupitur indiuiduit, quod premit, sequitur, qu Ada u auginent itiuus habitus n5 elicietur ab li ibita, . sed a sola potentia;
quo i videtur inconueniens, quia tui cίD-cundit dicta ita pr.ecedentibus articulis actus ait gmeni riuus habitus csset imperseritor, qua alius no auro entativus habitus elicitus ab habitu . Et si cita concedat conclusio; en , quod a ius augmutatiuus habitu. acqui liti elicitiir a sola potentia, qua iis lioc id ratur inco uenies H, t
meu ea adit hae dissicultatu speciale, ii po natur species intelligibilis anneri per aetii; intelligendi, lilia no potest ille aetus elici a sola potentia circunscripta specie,
quia sicut patuit dis h. s. l. 3. huius primi,
non sui ncit intellectus sine specie ad ae uintelligendi eliciendit, ergo ilia potest allia qua Matellectio augere specie in , quae elici-tμr a sola potent: a ; illa igitur intellectio augmentativa speciei praesupponit speciem,' non illud individuum , quod generatur, ergo indiuiditum praeexistens ni, corrumpitur . Quod si negetur in teli Dione tu a uetere speciem intelli stibilem, ultima instantia ad propositum est i ista. Voluntas per actum suum poteth remittere
actum intelligendi, Quod probatur. Quia
pse test totaliter corrumpere intellectione,& anio uere intellectum ab hoc actu,& tamen volitio illa remissiua intellectioni praesupponit necessati J intellectione, noaliquam nouaria, quae sequatur illam volitione ira, patet; ieitur aliquam praecedentem ipsam volitionein , & perconsequens intelleolo pr. : e villens non corrumpitur
per min. CI Si milium agens potest intc-dere forin Mn, quani inuenit in passo perfecti rem illa . quam posset ipsum ex se causare lupas , icita ratio secunda desi- si , quia tunc nunquam actus intendit habitum, ni si ad tantum gradum, quantum poteste se inducςrς, Sita illum posset inducere, si erit nouum individuum, sed nihil pr. exis et is maneret idem; sed qui rest yerua quod actus vltimus aeque intelifus cxi ' primo intendit habitu ultra et radum indue una per primum vel etiam sencundum , ideo prima propositio videtiit ueganda . Sed tunc ad dubium, An ita sinhi tote, quod calor remissior adue II ensi intendit interisiorem inuentum in passo, videtur quod non, sicut h; c. Potest dici. quod dens uni vocum non intendit in- is risiorem sormam sua inal nuelit uia in pas- ω, s 4 ni gis e cui iter se; i gens aequiu, eam in Ieiadit, quia natu git agere in hoc. ct sua sormaiest inobili r gradu esse tus aeqxii voci, licet iston posset. ex sellatim in tantu dum essectus e litiuuci ita quod lumen intenditur tu in si lium, si luini iraria, eius duin species infinita a ponantur cirς tum, quorum quodlibet intendi i litiuen in illo medio. cunssa via est ex persectione illiu forme, tu e inducitur per augmetum, ubi et isti via sic . In actibus auguleutatiuis
464쪽
Distinctio a Quaesub i. Articulus s. ac
vis habitus actus decimus potest esse imperfectior primo,& tamen per illum actu decimum augetur habitus ad alique gradum,ad que non potuit primo augeri per prirnu vel secundu actu, quod non posset
esse, si tota preexiliens corrumpatur, quia perseetio primi vel secundi actus in se erat maior.& per consequens in liuiduit, in cuius eenerationem potuit primus actus,
potuit esse persectius illo indiuiduo, inia quod potuit decimus actus; ergo quodpersectius sit illud, quod sequitur decimum,
quatri primum, non erit, Quia nouum indiuiduu generatur virtute aecimi, sed quia pr existente generato per actus praecedentes aliquid additur, Jc ita manebit praeeristens. Si dicatur, Quod praecedentes actus eliciti a Charitate maneant in acceptatione diuina, licet no in se, nec in alio impresso a se vel ab eis; non soluitur argumentuin acquisitione habituum naturalium, vel inoralium. Preterea ratio non soluit arbia agentibus naturalibus, pono enim, quod alicui calido in nouem gradibus adueniat
aliquod calidii in gradu minori, illud potest aliquo modo intendere calidum ilia lud nouem graduum, dc perconseques ilial ,quod est in termino actionis. de persectius in caliditate, quam si ipsum agens adueniens, & augmentans ; hoc esset impossibile, si esset individuum nouum ge- neratum per actum illius calidi i a prisentis. ζ Probatur maior per Philosophum
iori magnitudine. Igitur si a principio virtus in maiori magnitudine approximetur
paG,magis aget, sed parum est quo ad actione .si sit una continua magnitudo niator, vel inultae sunt aequales illi viii contiguatq; igitur calidum minus extensiue cotiguatum ma is a et quocunque calido a
principio facto ad persectiore forma in ducendam: Si igitur a principio magnu in calidum per se ageret. non induceret se mam, quantum induceret; sed si aliud parum erit sibi additiini, igitur reliquii passum in potentia ad gradum inducibilem ab illo minori calido, si coegisset, igitur
minus adueniens reducet ad actum illum. Respondeo.Totu conceditur usq; ad ultima consequetia, sed illa negatur, quia minus adueniens non inuenit passiim in dis' positione conaria,qua possit vincere, sed
ab illa vincitur, ideo simpliciter patietur; ct si quid modicum contra agit, hoc erit -I I . in remittendo intensius. sed finaliter vince tur. Nec potest euadi hoc per ordine graduum, puta, quod agens potest reducere
ad gradum perseeliore illud passu ii,quod sitit sub aliquo imperfectiorigradu, quod
non potuit in principio reducere, sicut agens potest animare passani, quod prius
suit organicu,Sc tamen 1ion organicu non
potest reducere ad persectionem tantam, de hoc propter ordinem formarum, vel graduum in forma, propter quem ordin Eevistens sub imperfectori potest statim duci ad persectius, non sic, si non esset sub θillo gradu. Non valet inquam haec resposio. quia si calidum octo graduu intendat calidum decem graduum, Sc ista intensio fiat per caloris corruptionem praeere isten iis, ct generationem noui indiuidui; igitur in illo instanti, inquo generatur cali dum decem graduum, genitum excedit in persectione ipsum generans, quod est ima possibile, igitur non fit sic augmentatio.
Tertia via sumitur,& accipitur, inna- io turalibus,& in actione contrarii per contrarium, Calidum enim ages tu frigidum, antequam corrumpat totaliter frigidum, remittit ipsum is in ista remissione geueratur indiuiduis, 'uero, a quo generante Sinon sugiatur ad agens uniuersale, lus fuga est hic irrationabilis, non potest assi Dalari aliquod particulare generans huius andiuidui, quia calidum remittens frigida non potest per se generare aliquod indiuiduum frigidi, igitur nec nouu remissum. Quarta via sumitar ex hoc, quod Philoso 4.ratis: .phus concedit eo modo motu in accidenti l. Pityser.
bus, quo negat in substantiis, & per conso Rς quens magis dc minus in accidentibus, s
cui requiruntur ad motum, non sic in substanti is; si aute non esset a tibinentia in accidentibus, nisi per corruptionem prsexistetis, de generationem noui, dc tali modo potest inueniri magis δ: minus in substanti j ; igitur non saluatur magis motus hic, qua ibi. Quinto arguitur per hoc, quod 3.rati natura sub determinato gradu magis vel minus esset species ad indiuidua. Si hec erit species inferior contenta sub specie nature, de ita nulla species naturet intensibilis vel remissibilis erit indiuidua seu sp cialissima . Consequentia primo ξrobatur, quia quidquid dicitur per se in quid de indiuiduis, & est per se unum,
est species eorum; natura in determinato gradu tali vel tali dicitur in quid
465쪽
ta natura secundum iunc gradum essentialiter est eorum,quae habent naturam in tali gradu, ac gradus nihil addit, quod accidat naturae;patet ergo, quὀd natura in tali gradu est species, patet etiam quod natura in tali gradu est minus commune specie naturae in se, igitur erit species inserior in ordine naturae. Sexto 3c vltimo arguitur, Quod si ratio adducta pro positione valeret,concluderet Sc eodem modo de quanto molis, sicut de quanto virtutis,& ita quando quatum molis augeretur, nihil proprie maneret idem; er*o in augmentatione proprie dicta quantitas molis aucta no remaneret secundum quantitatem prae existentem, ruod videtur inconueniens. Respondetur ecundum ista in opinionem concedendo
conclusionem,quod ita est nouum indi Auiduum quanti molis,quando aliquid es nia ius, sicut aliquid intensius est aliud indiuiduu qualitatis vel quantitatis virtua
lis. Sed contra hoc ar uitur, quia duo videntur sequi inc5uenientia. Primo, quod si rarefiant species vini, erit quantitas molis maior quam prius, quia rarefactionem concomitatur maior quantitas, ergo illa quantitas, quae fuit vini, non manet post rarefactionem, igitur nee manet ibi sanguis, quia non tenetur comuniter ibi sanguis manere, nisi quandiu manent accideiatia, quae assecerunt vitific5uersum. Aliud inconueniens,quia tunc videretur, quod talis rarefactio non posset esse virtute agentis naturalis, vel quod ageret agens Daturale non presupposta materia aliqua
vel subiector patet,quia ibi non presupponitur materia substantialis, quia ibi non
est substantia alterabilis, nec etiam praesupponitur ibi quantitas eadem numero inanens per te) Sc tamen agens naturale potest ut videtur sic rarefacere, vel conis densare istas species; igitur agens naturale potest agere, non praesupponendo aliquid in sua actione. Ad i sta inconuenientia respondetur. Ad prinium,quod quandiu manent accidentia similia illis, quae assecerunt vinum, manet sanguis, licet nemmaneant eadem,manent laine simi l ia post rarefactionem. Ad aliud coceditur, quod virtus naturalis potest agere nullo manente communi sub terminis, non tame crean,
quia hic posterius naturali ordine, sequitur prius, ita non est in creatione. Coiitra istas responsiones argii; tur. Quia Uu quantitas illa noua numero differat a praeexistente, & non alio modo disserat quantitas aquae a quantitate vini , nisi numero tantum, quia non specie, patet; sequitur. uod propter talum pernianentiam accientium specie non numero, non plus manet sanguis sub quantitate ii a noua, qua maneret sub quantitate aquae , si ibi esset;
praefipue cuili ista qua talitas inova no magis inclinetur ad afficiendum vinum, cuius quantitas fuit prior, quam ad assciendum aquam. Contra aliam responsionem videtur esse inconueniens, quad virtus naturalis activa no supponat in actione sua, labiectu in . Praeterea quaero, Quomodo
unum illorum sequitur ad reliquum 3 Aut sine ''ione naturalis agentis , dc hoc est
inanifestum inconueniens,quia tunc detes naturale frustra ageret, quia sne eo illud consequens adesset; ergo non sequitur nisi peractionem naturalis agentis, sed tale agens non potest ponere effectum ines Iesiae causa materiali, nisi posset creare. 'uod repugnat naturali agenti. Praeterea ecundum hoc posset dici,quod agens na-gurale essective inducit animam intellectiua iri, quia ipsa naturali ordine consequitur ad organi Zationem corporis, cons quens habetur communiter pro inconue-mienti.
Ad ouestionem igitur propter rationes improbantes istam opinione, de preci puri duas vel tres primas teneo conclusionem oppositam, quod realitas illa positiva.
quae erat in Charitate minore, remanet ea He realiter in Cliaritate maiore. Qualiter autem hoc sit, patebit arti c. sequentibus.' Ad latione Goifredi patet ex dictis. '
inod non sequitur, Manet forma eadein Hii indiuiduo persecto Sc imperfecto,ergo ipsa mutatur subiective; :quia non manet scut materia sub sorma , sed sicut naturarin indiuiduo, supra quam quodlibet 4n- Qiuiduum aliquid addit, ac ratio desectos consaquentiae eli, uia illud, quod est subiectum vnius indiuidui naturae, est etiam subiectuin alterius indiuidui , & illud etiam est possibile, de mutabile ab indiuiduo in indi uiduum ; ipsa autem somnia, sicut unius indiuidui non est subi
ctum, ita nec alterius. Sc perconsequens nec mutabilis de uno ad aliud.
466쪽
addititias, sed eopissior. Vtrum in augmentatione Caaritatu Charatis
' Quia si illa corrumpetetur,tuc forma Charitatis mutaretur de minori ad maius; hoc est salsum, quia forma simplex subiectum transmutationis esse non P test. OPPOSITUM. i. degenerat.Oportet auctu manere, ergo Sc charitatem p existentem aucta in per nouum gradu Charitatis sequentis oportet manere, &
Ma,quae est in Charat te minore, set eadem in Garitate reaster maiore.
tatem posse augmentari, quia secundum 'Aug. 6. de Trinit. cap. 8. 1Πhis,quae non mole magna sunt, hoc est maius esse luod est melius esse, quaeritur de inodo augmε- rationis.Hic dicitur,qudd in omni intensione cuiuscunque formae de nouo adue nientis gradus sormae praecedens corrumpitur in aduentu alterius gradus sequentis, quia termini motus sunt incompossibiIes; gradus iste preexistens Si ille de nouo
adueniens in illa augmentationis mutatio ne fornis sunt termini illius mutationis, ergo non sunt simul, igitur una corrumpitur in aduentu alterius,ergo Scc. Huic Opi nioni addo duas confirmationes,prima sit ista. Eode modo se habet .magis Geminus
in ea de specie, quomodo se habet proporetionabiliterna agis & minus in diuersis speciebus: sed in diuetas speciebus quatὀvna species est persectior alia, tanto persectius cotinet ea, dc modo simpliciori, ita quod secunda species conlenta ab ea non facit additionem ad ipsam; igitur eum simplieitas sit persectio in omnibus Armis, vide tur etiam, quod in eade specie forma sitiplicior si persectior non habens graduin vel forma in praeexistentem sibi additam. Item. Consimili modo se habent maius deminus in sormis accidentalibus, quomodo se habent in formi, substantalibus, si in substantia esset maius & minus; sed secudum omnes ponentes maius Se minus o informa substantiali substantia persectior
-3c in eadem specie est sinplicior alia. non facient additionem cum minus persecta, ed continens aliam modo simplici; ut ponitur de anima Christi, quod non fuit carositior anima Petri, sed simplicior, di tamen persectior in essentia animae ν igitur eodem modo de forma accidentali. Contra istam opinionem arguitur sic. i p4 na
Supposito quod possibile si Deum augere Charitatem in illo instanti,quo elicitur actus meritorius, ponatur igitur inesse, quod tunc augeat, quero tunc, a qua Charitate elicitur amis iste meritorius Quia necessari δ ab aliqua Charitate elicitur vi prius ostensum est)Non a Charitate inscisa de novo, que augebat Charitatem in il-qo instanti . in quo fuit sub actu , quia est
premium talis actus, ct sequitur aliquo ordine actum illum meritorium; nec elicitur a Charitate praeexistente, quia secundum te illa corrumpitur, nam in insasione posterioris Charitatis corrumritur prior; igitur in illo instanti, in quo Charitas augetur, est actus meritorius, Sc tamen a nulla Charitate , quod est impossibile. Dices, Quod Deus non auget Charita intem in illo instanti, quo elicit actum meritorium, sed actus Charitatis transit,&slatin acceptatione diuina ta quam quAddam remunerabile, & tunc Deus acceptando actum meritorium dat p3st augmentatio nem Charitati praeexistenti, vi quod da in premium actus, de non dat limul in eodein stanti premium eum merito sicut non dedit Angelis bonis in primo instanti naturae,in quo meruerunt beatitudinem, sed in alio instanti naturς posteriori. Contra.
Licet istud posset dici in proposito de virtutibus insess ,Pnon tamen potest dici in
augmentatione virtutum naturalium, moralium,3c intellectualium, & marii me moetalium, nam virtus moralis augetur pzr a ctus morales, sicut generatur ex eis. a. Ethieor. Actus igitur,qui augmentat, dc auget virtutem moralem, non auget, nisi quando est; quando igitur auget, quaero, utrum
est ab aliqua virtute, vel non si sic, a qua
virtute Non p&ecedente, quia illa corrupitur; nec a gradu,quem nunc facit, quia
ille est posterior sicut effectus sua cau-D ; igitur quando auget virtutem, non est ab aliqua virtute; sed hoc est impossibile, quia tunc non esset virtuosus, dc ta- , men generaret virtutem, quod est contra Philosophuni. . . Ethic. Se eonita Osynem
467쪽
alia. scit a in calore ' in alio gradu, sequitur, quod totum fiet calidum in sinitis gradibus caloris, quod est impossibile.
Praetere. . Ralio emuiri non valet, quia talic concluderet uniuersaliter de omni augmento , & ita in augmento corporali 'terminus precedens, Sc gradus augmentas
essent incompossibiles, quod esst destruere augmentum. Respondetur secundum istam viani cocedendo conclusione, quῖdita est nouum iii liuiduum quanti molis, qtiandi, aliquid fit maius, sicut quando aliqui d fit iniensius secundum virtutem, fit nouuin individuum intenso itis. Sed contra hoc videntur i equi duo in conuenientia. Prinium, Quod si rare fiant species vini iii Sacramento aliaris, et it quantitas eius maior se undum molem quam prius, quia talem rarefaetionem conconlit. Hur aior quantitas quantitas aute, quae fuit
x ini, postrare iactione in non mari et ibi, sed corrumpitur secundum istam opini ncia; igitur non manet ibi languis post rare laesionem speciei vini, quia no tenetur communiter, quod singu bi manet, nili quodni manent accidentia.& species a cidentium, que affecerunt vinum conuersu in in languinem. Aliud in conueniens sequitur,4.quia tunc x ideretur, quod talis rarefactio non posse teste virtute agentis naturalis, et quod agens naturale ageret
de nihilo, milia mat stria vel sub Ilatia praesuppolita, quod , idetur impossibile. Conse illentia patet, Quia ibi non praesupponitur in tali rarefactione materia substantialis, quia subit alitia non est ibi alterabilis. nec presupponit etiam per te eadem
qua titas numero manens aute rarefacti Oi e. Hi I tamen agens naturale potest istas spem ies sic rarefacere,& condensare, & ita agens naturale potest agere nihil prs sup-pplici do sue actioni ..Respoiulati ir ad illa insionale metia. Ad primum dicitur, Quod uu ndin manent accidentia si utilia illis, qas allecer ut vinum, manet languis, lic si
uteiri non maneant eadem, manent lamus iii ilia psit rares actionem. Ad aliud conceditur, qu ὀd virtus naturalis potest agere nullo manente communi fusi. terminis, non tam eri creare, quia hoc posterius natural i ordine sequitar priux, igitur non est in creatione. Contra istas responsiones arguitur, Ru ia cum quantitas illa nouam ii mero differat a piae eκ istente, & non aliqmodo disterat quantitas avet a quantitate vini. uisi numero tantum, quia non specie, patet; sequitur, quod propter talε permanentia accidentium eorundem specie non numero, no plus maneat stinguis sub qui titate illa noua, qua ma Derct sub qualitate aquae, si ibi praecise esset, cum illa quantitas noua non magis inclitietur a let sciendum vinum , cuius quantitas fuit prior, quam ad assiciendum aquam. Contra secundam responsionem quero, quD- modo unum illorum sequitur ad alterum Aut sine actione agentis, Ic hoc eis inauriestam inconueniens. quia tunc agens uaturale frustra ageret, quia sine eo illud c sequen; effet; ieitur non sequitur, nisi peractionem agentis naturalis: sed tale agens non potest ponere effectu in esse sine causa materiali, igitur per dictam constitutionem in esse non prohibetur creatio, vel adiici talis, qualis repugnat agenti natural i. Praeterea secundum hoc posset dici. quod agens naturale esse liue inducit animam intellectivam , quia ipsa naturali Ordine consequitur ad argarii Rationem corporis, consequens habetur communiter pro in conue trienti. . Concedo, et conclusionem istarum ia Opim otionum,' quod illa realitas post tua, que '
est in Oraritate minore , ii anc tua eisi iii Charitate realiter inaiore, nec corcumpitur, nisi quantia ad esse, quod habuit prius per se, & manet in alio , ut pars in tot hLXeplum de materia per se , et forma per
se, lii .e nou corrumpuntur, vi suiu in ic
io, sed manent persectius in toto, quaru quando habii erunt este per se ; hoc patet
iniquantitate molis , quando augulen latur.
LAd ratione illius opinion Is dico, Quod Soι unisti iermiui motus per se, cuiusmodi sunt privatio di forma, sunt incompos ibiles, sed ' forma remissa & ipsa augmetat i ii si suo; per se huius termini motus, quia sorii a ruinissa non est priuatio, sed potentia 'ux-dain, non tamen oportet qui d Grina, que per ῆccidens concomitatur tertia inu in aquo,per se corrumpatur. Ad primati . consumationem dico, quod est oppositum, quia ordo specierum est Iecuti dii iis c sentiis c qui ditates, ct ideo una n, n eo νυ ii et essentiam, S q idi talem alterius, scd ordo secundum grada, eius de sortiis, i it secundum partus materiales, quae P s V teste siti nil, S. sorma quamo est sub 'al bus pluribus gradibus sorii ae, lauto citia tela -
468쪽
Iniesior de persectior; opposito igitur modo est hic & ibi. Ad alia confirmatione dico, Quὴd est ad oppositum, quia Plitiosoplius eo modo . quo cocedit maius & minus in accidelisus, negat in substat iis inatus & minus; hic aute scilicet in substatiano negat secudia partes molis, imo sc cocedit ibi, igitur isto modo negat maius & n. inus in accidentibus, scilicet secundum partes molis; negat autem in substantiis maius e& minus secundum gradus sorme, igitur i sto modo concedit in accidentibus rvi de quia ponit formam subitantialem in se indivisibilem , ideo nullum gradum
formae ponit cum alio, opposto modo in accidentibus, quia forma accidentalis est
diuisibili, secundu gradus, id eo quilibet
eradus compatitur aliu , & perficitur eo.
Quod sorma non est subiectum mutatio ni , sed se habet respectu diu e. sorum graduum eius, sicut species ad duo indiuidua, qu e de nouo habent esse speciei. quia cumultiplicantur indiuidua de nouo. species ni odo esse incipit in uno indiuiduo,& modo in alio; unde non est motus formae s eundum istos gradus, quia non sunt acet- dentia superaddita naturae fornit, sed sui modi intrinseci dicentes certum gradum quantitatis virtualis illius formae. Contra Got Dedum, sunt duae rationes supra ad minus, una Quod in alteratione nulla sit mutatio continua , quia eius ut subiecti, alia quia mobile simul erit calidum multis caloribus , quia in motu pars
remotior a mouente, non est tam intensa
in forma cilin propinqua; sed quod ponitur ibi supra, hic sub vacat, non est certa, quod ibi supponitur, quod scilicet remi iasus adueniens intendat intensus,& quantunculique secundum gradum, sed magie conuerso,& tunc passu in est contrari ii, quatenus imperfectum,&ideo potens vincere perfectius, sed vincitur, ideo non a-xit, vel si quid reagit, inagis remittet inte-sius, ut assimilet; sic non videtur instantia
nisi de luminibus & speciebus, sorte ibi
minus virtuosum primo agente intendit eius effectum,& tamen non possiet secun dum se. nisi in remissius forma, quam inuenit in passo, Quae causa ibi, si calidum
non sic agit Argumentum quintum oportet soluere ; In sumnia quidquid concludit, tune maior est falsa ratione illius partis in quid, quia quod abstrali it ab omnie oditione indivis bil I, etiam a magis, scutal, hac caecitate, S. Metaph. ut numeri magis est conditio indivis bilis non si grana, scut hac, sed vaga , quia potest esse idem
gradus, licet non idein hoc, sed non e conuerso; no enim potest esse hoc indiuiduli, nisi si huius gradus. Cotra. Igitur gradus
prius intelligitur determinare naturam,
quam hic, re per se in illo priori aliquod
accidens & communis disserentia sibi. Respondeo, Communis est, sed non uniuersalis, quia indivis bilis. Contra. Saltem personale per se est medium inter specie specialissimam,& individuum: Simit iter que dana species ponuntur dii ingui penes gradus forme ut animalia penes gradus sensitivae, Sc Angeli pedes gradus intellestiuae. Respondeo. Species dicit quid, vel species speciei sub gradu quid, quantum virtute, quantum non est disseretia dist. X. huius. Ad argumentum Got stedi respodeo. Perse terminus a quo est primo indiuidui. Sed quis est terminus positiuus a quo, necessario requisitus Respodeo, Gradus imperfectus. Contra. Manet in termino ad quem. Respondeo, Eo manet actu distincto, sicut tuti terminus a quo, sed manetia potentia intellecta sicut pars. Contra. Illud sub omni re absoluta manet idem respectus, non est ratio terinini a quo, vel
ad quem. Eadem videtur difficultas dea aqua d visa & unita, Quis terminus a quo ct ad quem Si enim terminus a quo diuisonis est tota aqua, e, haec pars separata, &illa est terminus ad quem , uterque terminus praefuit idem numero secundum
quodcunque absolutum, est hic alia vis, quia secundum hoc aqus d tu i se connumerantur; igitur manet eadem unitate num rati utriusque, semper connumeratur, sed in toto reanet eadem unitas numeralis v-triusque,alioquin neutrum maneret eod Emodo numero, Sc ita non erit continuatio
praeereis letium sed sinpliciter generatio. de corruptio tertii ex ipsis. Qiii diceret partes in toto absoluto habere esse at solututotius, respectu cuius proprium esse ipsa rum est materiale. . Metaph cap. de causa materiali, ut partes totius I posset dicere, quod gradus prior manet in toto secuniadum aliquod esse absolutum, quod non
pri sitit. Similiter de aqua unita alii aquς, sed seruper quς ritur, Quis est terminii, iquo incompossibilis secundum aliquod absolutivia r Illud non assignatur. Ideo
469쪽
D stIn Eoi . Qii aestior. Articulus 6.
breu ter respondeo, Rii ad terminus a quis pei se ili incompossibilis, non autem ad quem, ille est priuatio; sed terminus positiuus a quo non est incompossibilis termini ad ovem, nisi ut coniungitur per se te minis, nisi diuidendo incompos, ib lit. te,
quod hoc non est hoc. d est qi,dd hoc &hoc non sin ut pe. si iunt idem, , tactus in actu distincto; sc quidem dupliciter est
prior gradus incompos ibilis termino ad Quem, quia nunquam est ille, etiani quatido est in illo, nunquam est actus distii Eius illius, cuius est terminus ad quem a eiu distinctus. Sed i storum duorum modo rudiui dedo etiam, prius no sit sitit ad terminos naotus, quia albedo non es dulcedo; secundus non potest ponere oppositu in termini a quo, propter aliquod absol utum in ipso, quia esse actum distinctum nihil dicit super illum gradum absolutu, t manet, nisi precisione eius, quod est esse iii alio, ut pars in toto; & ita ponere sic terminum, est ponere forma litet siti, ratio et e relationis, itaque teneo illud. A d aliud
de aquis, respondeo. Sicut pars in toto est qued .im, S in actu terminante generati
neia' quia diuisio non est generatio; nsi ran en est in actu distincto, qui est actus cuprsessione parcitatis, ita corres podet sibi unitas secundum primam rationem actus, ct illa manet in diuisione etiam in uni ne, secuduni autem ration E actus distincti correspondet unitas, quae est proprie principium numeri. Ad sormam. Prima con- consequentia tenet, loquendo de unitate fecundo modo , quia numerus est distin- Et Pum, quaecunque partes continuae latitvnum numero, loquendo stricte de nullaero alterius, mi nor est salsa, de unitate nu-nae rati; secundo modo vera est prima, nec tamen sequitur idem habere duas vii ita iates numerales, sed idem secundum esse ab solii tum habere unicam proprietate, dum manet: secundum autem esse pleci sum correspondet sic unitas connumerata, Sc sicut
accidit ei esse prscisu in , ita accidit se sua
unitatena esse connumeralem, quando
nim suum esse est praeci suin, sua propria unitas est connumerat is, quando veron 3, sed est in alio praecise ut aliquid eius, tuestra securidum se vilitas propria non est conumeralis, sed aliquid unitatis connumeralis, Ita quod illud, quod dicitur unitate esse proprie conumeral ε, requirit ipsa pretei sani, quia numerus est di istinctorum. '
η i. Quia 8. Metaph. formi sunt sicut numeri quo ad hoc, quod licui'numerus quilibet additus
Numero numerum variat, ita quilibet gradus in forma additus variat speciε, ergo inessentia huius formae non potest addi aliquid manete eadem specie; supponitur autem, quod intensa est eiusdem spe iei cum rein ista, ergo non additur ibi aliquis gradus ultra re.ilitatem ipsius formae. 2. Praeterea. Porphyrius dicit, quod disserentia scirinalis non recipit magis nec minus, Esse, inquit, uniuscuiusque unum3c idem est, neque in iasionem recipiens,
neque remissionem. 3. Praeterea. io. Metaph. cap. penuit. dixit se hilosopsus, quod disserentiae formales nintani speciem ; disserentia Et a duum inessentia formae, si esset, esset disserentia
se alis, ergo Sce.' P raeterea. Auctor. 6. Principi orsi, Forma est simplici dc invariabili coliti siens essentia.' s. Praeterea. Si realitas aliqua aduenit preexistenti, ergo Charitas aucta non exit in specie, quia includit aliquid accidentale naturae specifiet, vel si ipsa sit in specie,per se nihil includit, nisi pertinens ad
naturam speciei; δe ita Charitas minor, quae non includit gradum illuni, non erit in specie.
OD POSITUM. Si Charitas maior non plus realitatis haberet, qua Charitas mitior, tunc Charitas cuiuslibet beati esset aequalis in natura Charitatis Chariistati Christi; de cum secundum Aug. 6. de Trinit. cap. 8. In rebus incorporeis idem sit maius esse quJd melius esse) Charitas cuiuslibet beati esset aeque bona de meritoria cum Charitate anime Christi, de ita foret quilibet aeque essentialiter beatus eum Christo, quia premiunt essentiale correspondet quantitati Charitatis, quod estini possibile. c ON CL USI O. Garitas intenae in remitti potes secunaeum se , t me res missisbienum.
470쪽
Distinctio i . Quaestio 2. A ticulus G.
fit subiectis propter diuersas disposito-
nes non eiusdem rationis, sed contrarias, scut lenis dicitur magis calidus qua aer. quia in aere humiditas est dis positio ad minorem caliditatem aeris , siccita in igne est dispositio ad maiore caliditatella, ct ideo non est illa maioritas in aliquci v-na dispositione. ' Contra hoc arguo. Una species secundum se totam videtur liabere in susceptiuo ratione unius dispositionis, sicut subiectum susceptiuum speciei eth vnius rationis Sc unius dispositionis, unde omnia indiuidua unius accidentis habent dispositione unius rationis, sicut dc formam eiusdem rationis; ergo circii n-
scripto Onini alio, quod non est dispositio propria, potest esse magis & minus in in diuiduis eiusdem speciei, Si ita intensio Scia remissio, secundum sormam illius speciei absque hoc, quod precedant tales dispos-tiones contrariae Sc oppositet in subie tisi Sitiinc queritur ut prius, Qv areeli aliquid nunc magis dispositum quam prius
vi prius argutum est. Preterea. Si pr.ect
dant tales dispositiones ad magis Siminus, tunc non erit motus unus ab intenso ad remistum, nec e contra, nihil enim mouetur ad remissum, nisi quatenus habet dispostionem istam conuenientem receptioni eius; intensum autem non habet dispositionem illam conuenientem rei nisi incrgo oportet ad hoc , quod possit moueri ad remissum, quod moueatur ad dispositionem conuenientem gradui remisso i Se ita etiam oportet ad hoc, ut ex remisso fiat intensum, quod prius sat motus a dispositione, que est a remisso ad di spositionem, que est ad intensum; 3c ita nunquam unus motus immediate erit ab intenso ad remissum, quia non habent idem susceptiuum immediatum dispositum. e nitu Alia via. iue dicit de indispositione s-ta,''ue de amotione contrarii indisponentis,ci ι; tol g. videtur improbari per hoc , quod in Ana. v. Henra- gelis in statu innocentiae non erat aliqua luci. 14. indispositio maior vel minor ad Charitai rem; ergo omnes recepistent Charitatem aequalem, quod non tenetur. Iten , Ani eli boni non habuerunt in medio aliqua dispositionem, Sc tamen non habuerunt qualem Charitatem: unde non sequitur, Quilibet Angelus in eadem specie aequaliter disponitur ad Gratiam, ergo quilibet aequalem habet Gratiam. 'Tritio Tertia etiam via, que tenetur a quibusdam, de radicatione sormet in subiecto, videtur improbari, quia illa rad catio aut eis aliqua forma absoluta,& habetur proposita. quia in tali esst magis Sc minus, aut non; si non, sed tantum respectus; videtur tunc, ludis non pollet habere magis G: minus, nis per magis Sc minus'iu suntlament , sicut absoluta non conueniunt in respectu, nisi per fund iment uni;Tunc etia non proprie sit latur forma intensor, nuti aliquando sorma minus radicata in subiecto potest esse in se intensor, sicut rubor, qui est ex verecundia, est intesior rubore, qui Os niseil qualita passibilis in alio. s Qt . Ad istud igitur concedo precipue propter tres primas rationes contra illam opinione madiducta; quὀd realitas positiva, que pr.eexillit in Charitate minore . non est tota realitas positiva, que est in Charitate inatori; imo seirent oraritas maior Et minor separate a subiecto, maior haberet in se realitaterra positivam minoris, χaliam additam . si per impossibile tolleretur omnis habitudo ad subiectum ; scutqualitas molis, si poneretur separata a sui, lecto, etiam si per impossibile non habeeet inclinationem ad subiectum , una tamen esset maior alii. Se illa haberet in se totam realitatem positiuain minoris, go aliquid additum.
mum de numeri; dico, Quod procedit eκ defectu intellemis Philosoplii, comparat quidem ibi qui ditates ad numeros, inquaium sunt difficiles, eo modo quo Plato loquebatur de qui ditatibus ponendo siil ditates separatas: siil,lta mi ς quidem hoc modo acccepte, id est qui ditates rerum comparantur numeris secundum quatuor proprietates,quarum una est i ita; quod quodlibet additum variat speciem, de intelligo sic, quod de una specie iaciat aliam, vel de non specie iaciat speciem, quelibet enim differentia addita diffinitioni, ut indicat qui ditatein, speciem aliam a preexistente constituit, aut si preexi stens fuerit ratio teneris determinat ad rationem speciei, quae non habebatur ante additionem disserentie; Exemplum de intelleii ita anima addita sensitiuae. Diei 'itur , quod additum qui ditati accepi, tecundum ratione qui ditatis alterat speciem altero dictoruin modorum, sed quod additur qui ditati, novi qui ditas est, non mutat, gradus aute in