장음표시 사용
491쪽
omne autem causatum est aliud a causa, ergo Sc possibile, hoc est principiatum est aliud secundum eum a principio, Confirmatur etiam per rationem potentiae acti-
Ρ uae positam in s. Metaphys. Quod ipsa eli principium transmutandi aliud inquatum aliud, rgo multo magis est principium producendi aliud , quia non potest caulatum ita esse idem cause,sicut a- Et iuuin potest esse idem pas tuo in creaturis. Sed tune restat dubitatio, Quomodo potentia generandi dicatur potentia, cum non sit respectu alicuius possibilis secundum praedicta. Respondeo. Possibile potest sumi adhue magis extendendo nomen, quam ut opponitur necessario ex
se, dicendo illud esse oossibile. quod opponitur necessario esse a se, & hoc modo omnet originatum esset possibile. Sed nee se videntur Sancti communiter loqui, nec etiam Philosophi. de laoc modo posset concedi Filium esse possibilem, quia
orietinatum , At ita potentiam correspondentem activam huic termino esse potentiam . Veries tamen conceditur Filium
esse principiatnm, & non possibilem, in
Patre tamen conceditur potentia activa generandi, quia potentia ac tua in creaturis aliquam dicit persectionem , possibilitas autem sibi correspondens,quae re pugnat necessitati, ex se dicit imperfectionem; tran sertur ititur ad diuina nomen unius, quod significat persectionem , nomen autem alteria ς correlativi, quod diciti inpersectionem,non transfertur in se, sed in alio comuniore se, ut sic ex parte producentis dicatur esse potentia, S ta men ex parte producti non dicatur esse possibilitas. sed tantum ratio principiati.
Ex hoc apparet irrationabilitas illiusta, visio. dicti, quHd sub omni potentia de virtute
presenti sermonis contineatur potentia generan- divi q. uni di , non autem secundum usum sanct rum, quia etsi aliquando Sancti vel Doctores dicant potentia tenerandi esse potentiam, de generari eae terminum potentiae, tamen de virtute sermonis neutra
est uera simpliciter loquendo de po tentia , prout respicit terminum possibilem ; ted ampliando rationem potentit ad rationem principii , prout incommuni respicit principiabile, Hoc modo loquendo ad quae stione de qualitate potentiae in diuinis personis, respondeo,
Si dico, Quod etiam sic sunt aequales, quia secundum Magistrum distinct. .huius lib. Eadem est potentia, qua Pater potest generare, dc Filius potest generari, sed tunc ista aequalitas potentiet non est
ad idem, sicut si poneretur squalitas potentie in colo te ad immutandum visum, ct in sapore ad immutandum gustuin, esia sent quidem ista duo squalis potentie, M. Itamen haberent eandem potentiam, nee ad idem: Ita in proposito loquendo de potentia hoc modo extensiue adactum notionalem, aequales sunt Pater de Filius inpotentia cxtensue Scintensiue, quia potentia,quae est in Patre ad actum etenerandi ,est eque perlecta in Filio, de ad aequolia obieeta, non tamen est hoc modo omnino eadem potentia , sicut potentia est eadem, quae est respectu eiusdem possibilis i Sc hoc modo concedendum est, quod in Filio non est omnis potentia, vel non est in eo potentia ad omne, accipiendo siepotentiam extensiue, licet in ipso sit omnipotentia . quae dicit potentiam ad omnia possibilia. Et si qu rras, Si idein absolutum est in Patre & Filio, super quod
solidatur potentia aequalis, secundum ' extensonem Sc intensionem, etiam illa, quae est ad intra . quare non est potentia omnis eadem in utroque Respondeo.
dico, Quod etsi idein absolutum , quod est potentia, sit in Patre Sc Filio, non tamen sub ratione potentie, quantu ad actu notionale est in utroque, quia tali est sub
ratione prioris ad illum actum, de potentia sue principium requirit ordinem prioritatis ad terminum.
Ad primum dico negando illam conseisquentiam primam, quanatum est ex sorma consequenti e. Cum probatur per August. contra Maximinia, respondeo, quδd illud argumentum Augii st. non tenet per locum intrinsecum,quas per locum a toto in qualitate ad partem totius in quantitate, quasi poste generare si aliquod posse; sed tenet per multas propositiones subintellectas, Si habet illud arguinei tum reduci ad multos syllogismos; hoe modo concedit Maximinus Patrem Filium generare,sed non equalem. Contra August. arguit sic, Si genuit, ct non potuit generare Filium equalem sibi, ergo fuit impotens; probatio huius consetquentis,ex quo dedit Filio deitatem etiam se cundum Maximinum quia aliter non es
492쪽
set generatio, sed deleatem minorem seiacundum eum deitate Patris , ergo deutas non est infinita ex se, quia infinito no potest esse aliquid maius, nee infinitum potest minui; Sc si deitas non est infinita, ergo habens eam non est omnipotens, nihil enim est Omnipotens cum omnipotentia requirat potentiam infinitam)nisi habeat infinitam essentiam . Non igitur teuet consequentia hic, quas sub ilio uniuersali contineatur istud singuial lare, sed quia istud uniuersale, quod est
omnipotens, concomitatur infinitas es.senti.e, S ita conamunicabilitas in aequalitate. Et smiliter sequitur, Si Pater no potest intelligere, Pater non est omnipotens; sed non sequitur per locum intrinsecum, quasi intelligere Patris sit terminus omnipotentiae; ledu er istas propositiones subintellectas, Quod non potest intellige te non habet omnem persectionem simpliciter, & tune non est instinitae essentiae, ac per hoc nec Omnipotex. Cum arma itur postea de omni sciente,dico, Quod scientia non requirit ordinem determinarum ad scibilia , nec ordinem prioris, nec ordinem posterioris , quia potest esse sine respectu prioris ut obiecti .sue posterioris, potentia autem requirit determinatum ordinem ad terminum, ut
prioris ad posterius ; & ideo scientia
de necessitate extendit se ad omne ens, quia omne ens est scibile. potentia autem non extendit se cui ad obtemini ad omne ens, sed tantum a dens possibile, quod quomodocunq; sumendo possibile, natum est esse posterius, ct ideo non
est ad illud, quod non est natum este posterius, & ideo non ad illud , quod est natum esse in persona infinita idem illi
Ad secundum, eum arguitur per Ricarduin, dico, Quod argumentum valet, si ponerentur duo dii per impossibile, sicut declaratum est distinct. a. non autem de duabus personis aeque potentibus. Cum probatur primo , quod una persona post et sacere aliam nullipotentem volendo omnia possibilia, ct ponendo ea in esse, dico, quod non potest velle ista, alia persona non volente,& ita nisponerentur in esse ab una persona , alia persona non volente, & ea in esse non ponente. Sed sicut in eodem instanti naturae intelligutur tres per ni habere principium sufficiens ponendi ea in esse, ita in eodem insta pii intelliguntur habere actuin, quo ponuntur ista in eae; Sed si
poneramur duo Dij, unus propria actione posset omnia ponere in cise , di alius non possiet producere ista eadem productione; ergo vel ista eadem non posset Producere, R ideo non esset omnipotens, vel possiet producere illa alia actione, de ita idem posset bis accipere esse, quod est impossibile. Ad secundam probationem, quod unus omnipotens possiet impedire lia volita ab alto,dico, quod illa probatio bona est de duabus volutatibus, qu per impossibile habens suam voluntatem posset vii ea contiligenter ad quodlibet aliud obiectum a se, non sic autem.est de
duobus habentibus eandem vvluntatem, quia propter eandem necessitate est unus usus voluntatis, propter quam voluntas est una r Et ideo non potest una persona ista voluntate velle, α alia non velle, sicut non potest una persona habere istam voluntatem , & alia non habere illam. Cum obiicitur contra istam responsione de sorina,que est in duobus,quod sit principium operandi eodem modo viriq; sicut si esset in uno solo, Cocedo, quὀdFi- Iius non quasi naturaliter vel ςoacte vult voluntate ista,quasi Pater volens praede- . terminauit Filium ad volendum idem; ct
non sit in potestate Filii idem velle, sicut
erat in potestate Patris. Sed in eodem instanti naturae Pater & Filius intelliguntur habere voluntaten, de aeque libere' quemlibet actum volendi habere, vi est illiu, obiecti, sicut si alius non haberet quilibet istam voluntatem. Est igitur illa sortita laeuilibet habenti principium uni sermiter operadi, sicutesset, si ille solus haberet ea, sed non est alicui habenti principium operandi,& alii principium non operandi peratione, quae est eadem illi voluntati, sicut ista non est eadem voluntas, & non voluntas; unde necessitas istius consequetiae, Si Pater vult hoc,Filius vult hoc, noest contra libertatem volitionis Filij; sicut nec contra libertatem volitionis mee est
ista consequentia , Si volo, volo; ita nec ibi, Si Pater vult A, Filius vult A, quod idem velle est Patris S Filii. ηAd .ltimum de causa prima & secunda responsum est distinet. ir. art. . Quod ista propositio veritatem habet propter
aliam virtutem, siue vim causandi, in
causa priori, & posteriori , & illa , qux est prior, est principalior; & hoc fallit in E e 3 Prin-
493쪽
principio priori secundum originem , de posteriori, in quibus est eadem vis vel virtus causandi respestii tertii,cuius vis est in proposito,&ideo in proposito non va-
M A G. Hic oritar quaestio &c.
nis adiungatur,tribus difficultatibus propositis. Circa hane distinctionem queri tur de veritate huius propositionis, Solus
Quia solus Deus, qui est Pater, est Deus, ergo solus Pater est Deus. Antecedes patet,quia solus Deus, qui est Pater, est Trinitas. Consequentia probatur per sinule, quia sequitur, Solum animal, quod est homo.
currit, ergo solus homo currit.' 1. Preterea. Solus Deus est Pater,ergo solus Pater est Deus. Antecedens patet per eXponentes, Consequentia probatur per coi uersionem eNesusuae. 3. Preterea. Solus Deus est Deus, ergo soliis Pater est Deus . Antecedens patet, quia in antecedete stat personaliter, quia est indefinita. Consequentia probatur, quia antecedens insert utranque exponetem consequentis, Sc quod inferat exponent ε affirmativam, probo: Sequitur, Solus Deus est Deus, ergo omnis Deus est Deus, Jc ita Pater est Deus,ergo sequitur affirmativa exponens consequens; Sequitur etiam, Solus Deus est Deus, ergo non alius a Deo est Deus, ergo non alius a Patre est Deus.Probatio huius consequerit, id ic videtur fallacia cosequentis, Aialius a Deo,eogo alius a Patre,ergo arguedo negative eodem ordine erit bonum argumentum . probatio assumpti,quia si asius a Deo inferret alium a Patre, hoc esset propter distributionem termini rela tionis diuersitatis, sed non distribuitur. Probatio, uia tunc esset omnis propositio salsa, vlai praedicaretur relatiuuin diuersitatis de aliquo, puta quaecunque talis, Homo est diuersus vel aliud, datur enim hJe intelligi correlatiuunt primum huius relativi,& percoli sequens sequeretur, quod homo esset alius ab alio; ct sterminus relationis distribuatur, sequitur, quod si alius a quocunque alio, igitur alius a se. t . Praeterea . Neetatiua exceptiua &affirmativa exesu sua de parte excepiaco uertuntur, sed Matthsi II. Nemo to-uit Patrem nisi Filius; ergo solus Filius nouit ligitur solus est Deus.
s. Praeterea. 6. de Trinit. cap. g. Tantus
est solus Pater, vel solus Filius, vel solus Spiritu flanctus, quantus est simul Pater x Filius & Spiritu stanctus ; igitur solus Pater est sic magnus, igitur lolus Pater
distinctio sicut distinguitur communiter& bene quod solus potest teneri categ rematice St syncatςgorematice, solus
ruippe sigilificat idem,'u3d non citatio, cui patet per Philosophum I .Elene. Ista
autem negatio associationis potest intellisi determinare aliquid in se, sue in natura rei, vel determinare aliquid, vi est extren una compositionis in habitudine ad aliud extremum, puta negando ass.ciationem alterius ab isto in recipiendo praedicationem talis praedicati .Primonio sono admittitur in diuinis hoc nomen solus, quia nihil est ibi solitarium; secundo mois do concedi tur, quandocunq; non a tactatur subiecto aliquid, de quo dicatur idem praedicatum,ita non est praedicando essentiale de personali, quia essentiale conusnit alii ab isto incluso, dc ideo talis propositio negatur. Declaratio istorum, scilicet qualiter syncategorema disponit extremum intellectus componentis 'diuidentis respectu alterius extremi, ct quomodo disserat syncategorema ab intentione secundam quomodo di ris determinationes syncategorematicae inter se differunt, longum tractatum requireret, sed non oportet h ic immorati propter alia magis necessaria . Probatur etiam falsitas pro positionis propositae. per illam com
494쪽
munem regulam in sophismatibus, Anfirmativa exesu sua inseri uniuersalem assi malitia in de terminis transpostis, igitur ista, Solus Pater est Deus, inseri ista, omnis Deus est Pater, vel omnis personadi,tina est pater. Regula ista probatur extatione exesusionis, qus videlicet natat precisonem in illo, cui additur respectu alterius extremi, siue prςcisam cumensurationem, scilicet quod alterum eXtre-nium non excedat illud , Schoc notat ista uniuersilis astarniatiua de terminis trans. osti . 3e maxime in terminis communius .ubi potest v trunque extremum accipiuniuersaliter. Probatur etiam Logice per vitam propositiona , que exprimit totum intellectu n exesu sive .lsia enim, Tant diri homo est risibilis, licet ponatur communi et habere duas exponentes, lassicienter tamen e rimitur per istam , Nullus non
homo est risbilis. ex qua sequitur, Nulla
risibile est non homo, per conuersionem;& vltra, igitur Nullum ris bile non est
homo per illud 2. Perihe . ex negativa
de pridicato in Knito sequitur affirmativa de predicato finito, N: negativa de predicato negato; quod probatur per primu principia. De quolibet affirmatio vel negatio&c. 8c hoc in pr dicatis simplicibus, quia
negando istam consequentiam negantur
utraque opposita ab eodem; & vltra, ergo omne risibile est homo, per equipollentia
a primo Sc. Hic aliqui instant, quasi uno
correlativo incluso a. iud non excluditur, quia unu in est communiter de intellectu alterius, i ita posta se ponunt Nic.&sunt smul natura. Sed hoc est contra intentionem Plii losophi. I. Physc. arguentis ibi, Si tantum principium est, primip atum
non est, eigo correlatiuum non eli de intellectu correlativi, sicut aliquid eius, puta pars essentialis vel integralis, sed sicut ali i iid, ad quod terminatur intellectus eius, Si tale est sufficienter diuersum ab incluso, tanta diuersitate, quanta diuersitas requiritur ad hoc , quod ipsuin exclu
ri nun distinguit ut antecedens secundum
csi positionem de diuisione, sicut ista, omnis homo, qui est albus. currit, sensus compositionis falsus est, quia ibi Deus determinatur ad standum pro Patre peris lain implicationem,qui est Pater, sicut determinatur homo ad standum pro homine albo In sensu compositionis ibi, homo qhi
est albus, Si tunc consequemia tenet. Sensus Dinen diuisionis i erus est , quia tune enuntiantur duo praedicata de eodem subiecto, de quo ambo sunt vera, scilicet de Deo est a Patrem, dc esse Deum, quasi enuntiarentur ista duo in duabus propositionibus categoricis copulatis sibi ima;
cem, quarum neutra specificaret alteram,&tunc consequentia non valet a superiori ad suum in serius cum exclusione. Et si obiicitur, quod si initis consequentia tenet in creaturis in sensu diuisionis, reia pondeo, Si commune idem innumeratum possit competere pluribus inserioribus, non teneret illa consequentia in sensu
diuisonis, tenet enim ibi praeci se, quia illud animal, quod est rationale, diuide-do non est aliud ab animali, quod est rationale in componendo. In proposito autem ratio illa non tenet, quia iste idem
Deus, qui est Pater in sensu compositi nis, non est Filius, qui distinguitur a Patre; Et ita Deus, qui est Pater in sensu diuisionis, potest dici xere de aliquo, de quo non dicitur in sensu compositionis rnon sc autem de animali. quod est homo, quia illud ita sensu diuisionis de nullo vere praedicatur, de quo vere no praedicatur idem in sensu compostionis, vel dconuerso; ct ideo praedicatur ibi indisserenter, non se hic, cum non sit idem antecedens secundum compristionem &dmisonem . Aliqui etiam distinguunt Uaho.ta principalem propositionem , quasi ista, d sta vi Solus Pater est Deus , possit lia e re sen- n e . D. sum compositionis salsum , ct sensum di- η in uente uisionis. verum, adducens illud Prisciani secundo constructionum, Inter exiges&exactiun cadit aliquid medium. Sed istud non est logicὰ dictum, nec Grammatice. Logice non, quia tunc non potant aliquid contrahi, vel determinari per
aliqua contradictionem, vel determinationem, quantulacunque enim immediatὰ adderetur alicui determinatio categorematica,vel syncategorematica, ut Homo albus currit, vel omnis homo albus currit,
adhue restaret distinguere, sicut hic insensu compositionis, & diuisionis , Sin utroque sensu restaret ulterius distiniaguere, & sc in infinitum, nec posset aliuis sensus determinate exprimi ; nec ocuit Philosoplius in talibus multi plicitatem secundum compositionem S
495쪽
diois onem,sed tantum in illis,ubi eadem
citerialia coposita & diuisa diuersu sensu ui faciunt; ista autem materialia, Omnis homo currit, vel omnis homo albus currit, coni posita de diuisa, nullum alium sensuin saciunt; secus est hic, Iste videt
nunc me currere, componendo nunc ad
uerbium cum verbo praecedente vel seque lite . Nec etialia est dictuni gramaiiee ; Quia exigens & exactum dicuntur
constructibilia,ciuorum alterum dicitur a priori regere, alterum eX vi aliqua, nouest autem syncategorematicum constructibile respectu categorematici, quasi unum
regat aliud ex aliqua vi. Et ideo licet hie cadat medium vel implicatio media, cappa sortis, idest, cappa quae est Sottis, non tamen hic, Homo albus, ct Omnis homo
Ad secuti dum dicitur, Quod exclusiua non conuertitur. Philosophus ver dhoc non ostendit, quia determinat de sunplicium propositionum conuersionibus. quae pertinent ad syllogismum categoriiacum & simplicem, sed quod conuertatur, patet per probata. ' Ad secundum dico, quod illa non est sua conuersa, nec illa conquentia tenet, sed est fallacia consequetis, quia scut probatum est in solutione
quaestionis exclusiva est conuertibilis cuuniuersali affirmativa de terminis transeo sitis; ergo in serre e*clusiuam ex excluua de terminis transpositis aequi ualeret illationi uniuersalis affirmativae ex uniuersali affirmati de terminis transpo sitis . In tali autem illatione uniuersalis ex uniuersali, est sallacia consequentis, Omnis homo est animal, ergo omne animal est homo , a superiori ad suum inserius affirmando. Ita est in proposito. Et probatur, uia semper exui sermonis Proceditur ab inseriori ad superius euin distributione.Praedicatum enim uniuersalis affirmativae non notatur esse conuertibile,
sed llat quod sit superius ad subiectum; ergo ex clistributione subiecti uniuersa lis, non secuitur distributio praedicati respectu eiusdem,nee potest sequi distributio praedicati respectu inferioris ad aliquid , si non sequitur distributio praedicati respectu superioris ad illud; arguendo ergo sic,omne B est A,ergo omne Αest B,est sallacia consequentis, quia ex distributione eius, quod notatur esse inis. rius, non sequitur distributio superioris,& lioc respectu praedicati, quod notitur esse in serius ad praedicatum sit petius, sed
est sallacia consequent s; sicut argueretur, Omnis homo est animal, ervo oinra animal est Sortes . Sed cium prosatur ill consequentia per conuersoriem propos-tionis exclusiuae, Respondeo, Non omitis illatio in terminis trans postis notat raniatam unionem extremorum, quanta liaberi potest virtute primae. unde uniuersalis negativa non conuertitur in particularem negatiuam in terminis transpostis, licet inserat eam. Ad propositu dico, quod illa de terminis transpositis, quae tantum capit de intellectu exclusiuae assrmati uti quantum aliqua potest capere de termi- Dis transpositis, est uniuersalis assirmatiua, sicut probatum est in secunda ratione ad solutionem principalem; ergo talis eN- clusiua affirmativa conuertitur in uniuersira assirmativa, ct pari ratione e conue se, uniuersalis affirmativa in exclusiuam affirninitiam . Et si obiicias, ergo Arist. inale docuit, & in lassicienter conuerso- pes, non docendo uniuersalem affirmati iam csi uertendMti in exclusuam affirmativam , Respondeo , Quod c. nuersonet docuit, propter perficiendam impersectionem imperfectorum syllogismorum,
non autem exclusua alium locum teneret in perficiendo syllogismum impersectum, quam aliqua indesanita non exclu-
sua, quia non aliam conclusionem in se
rei, quam prius inserebatur in syllogismo linperfecto . Et ideo bene de susscienter
docuit conuersiones, quantu necessariumsbi fuit ad propositum.
Ad tertium dico, 'd ex negativa exponen e antecedens, non sequitur negativa exponens consequens. Cum probatur, quia non sequitur, Alius a Deo, ergo alius a Patre, ne o, Quia illa consequεtia non est bona. Et cum ulterius probatur , quod terminus huiux alietatis non
distribuitur, quia tunc esset impos ibi litas enuntiandi tale relatiuunt de aliquo. Respondeo, Quod in omnibus relativis,
squiparantiae conani une secundum se ac ceptum, ut commune est, non refertur, curia ex quo, ut commune est, abstrahitur
3b omnibus relativis, sine terminis rei Donum, quia relatio realis non est nisi disti icti ad distinctu, sed si Mi se serretur
'porteret ibi dare terminum sibi relatu udistinctum. R ideo non referretur ad aliquid
496쪽
Cistinctio et r. Qii aestio Articulus
. iv d e;usaelv rat onis cum relaici, sed re-Deretur ad aliquid alterius rationis; res rtur igitur tale relativum tantum pro suo
juseriori, sicut simile non resertur pt 'similli tu communi ad simile , sed pro aliquo in seriori , quod potest disti tigui a simili, ad
qui id refertur, ita etiam est de disserenti; non enim reseriar ad disserens in communi, quasi ad primum correlatiuum, quasi essent duo extrema prima relationis, & v-trunque communissinium ad omne differens, sed disserens est disserens ab hoc disserenti. Et si obiicias, Quod relativum dat
primo intelligere suum correlativum coina iune, Respondeo, Non est tale correlai uum eius, ut cominu ne, nisi ipsuiri ut sumptum pro aliquo inseriori, pro quo distingui potesta correlativo. Eκemplum huiuscit in rebus,ufa si tota natura ignis esset in uno indiuiduo , illud individuum non posset generare,quia si sic, tunc generaret alium igne, in quo esset tota natura ignis, ct essent quasi duae species ignis, quod est impossibile: Et tamen nunc in uno indiui duo natura ignis est ratio generandi, quia habet unitatem sufficientem pro princilio activo, Se distinctionein sufficientem. 1 ta hec similitudo est ratio alicui reserendi, vel terminandi relationem, sed nec refertur,nec terminat, nisi accipiatur pro distincto in quo sinita quod nec unitas, nec dillinctio est per accidens, sed utrunque per se respectu talis relationis, sicut dicta est dist. 19. decircuminsessione: Non e-
riim sequitur , non alius a Deo,ergo non
alius a Patre, sed in affirmativa est bona consequentia ratione distributionis termi ni huius relationis, propter negationem inclusain in ratione alietatis. Ad aliam probationem, cum dicitur, Solus Deus, ergo solus Pater, vel solus Filius , respOdetur, Quod subiectum exclusiuae potest comparari, vel ad exclusionem, vel ad pridica tuni; primo modo habet suppositione sitnplicem, quia exclusio sit ab eo ratione significati; secundo modo habet suppositionem personaleni, quia predicatum attribuitur sibi pro supposito. Contra istud.
Vnuin extremum in uno actu componen
di S diuidendi habet rationem unam, secundum quam accipitur respectu :alterius extremi, quia diuerta rationes accipiendi idem extremum respectu eiusdem terminni, non videntar stare cum unitate actus
componendi. Et si dicatur, quod respectia
evclusionis 'ppo heret sub una ratione, Se ut acet pirur sub exclusione respectu praedicati istipponit sub alia ratione, Contra. Subiectum, no supponit respectu suae dispositionis, sed respectu praedicati,& ita praecise habet illam Lippositionem, quani intelligitur habere respectu praedicati, accipitur sub sua dispostione. Ideo dico aliter, quod subiectum amrinatius exclusuae supponit confuse latum, sicut & praedicatu uniuersalis affirmativae, quod pro
batur ex conuertibilitate earum, Quia re
spectu extremi eiusdem stante eodem modo distributive , arguere ex parte alterius a consula tantum distributiva, est fallacia
figure dictionis, & sub termino sic stante
confuse tantum, non licet descendere .Posset tamen dici in proposito aliter, quam in creaturis videlicet quod Deus sub exclusione stat pro hoc Deo, qui communieest tribus personis. Qiis resp5sio tacta est dist. .ar. 2. pro quo stat ibi subiectu,De est Pater & pilius & Spiritussanctus , &posset etiam valere distin h. i et . quid est illud subiectum, cui primo conuenit agerc respectu creaturarum, quia hic Deus, ut est hac deitate Deus, non intelligendo aliquam personalem proprietatem, licet om
ne pridicatum, quod verum est de hoe praedicato primo, verum sit de Patre per .se, sed non de solo Patre, sed de Filio &Spiritu sancto. Ad quartum. Nemo vel nullus homo Deus d citur homo, Homo secit nuptias filio suo, igitur accipiatur commune Deo,&nullus Deus,&nullus intellemialis, ut sit substantivum, nisi quod nouit
concedatur, &ista minus intellectualis alius a Patre, quia alius notat alietatein insgnificato sui substantivi, sic uniuersali ter ubicunque habet substantivum comune tribus, vera est proposito, tame solus
' Ad quintum patet. omni solus sumitur
DISTINCTIO XXII. M A G. Post praedicta nobis SciERT Io loco principaliter di
sputat Magister de nominibus, quae Deo conueniunt, quibusu; des gnatur & essentiae unitas, ocE O s rori O-
497쪽
personarum distInctio,per .sequentes dis litis . hoc ordine, ut primum agat de eis in tenerali, deinde in speciali. Hac igitur disti m i. ponit varias di stinctiones horum nominum, sunt et iiii & absoluta & relata, sunt dc propria & translatitia, dicuntur deessentia & de personis, aut una aut pluribus; & speciat iter agit de hoc nomine Trinitas. Circa hanc di stinet. quaeritur, qu modo sit Deus a nobis noni inabilis unico
tur, qu δd sicut Deus inteli igitur a nobis, ita potest & a nobis nonari, secundum igitur quod diuersimode aliqui asserunt de cognitione Dei ab in te se ita viatoris, ita consequenter dicunt diuersimode de possibilitate eistiam nominandi Deum; & qui negat conceptum uni vocum Deo ct creatur , ct poni t duos conceptus analogos quorum scilicet alter, qui est creaturae,attribuitur al
teri, illi scilicet qui est Dei) dicit secunda
hoc consequenter, quod Deus est nominabilis a viatore nomine reprimente illum conceptum a nologum . Sed contra istam
positionem specialiter arguo, dia omnis conceptus realis possibilis haberi de essentia diuina natus est fieri in intellectu , i tute illius essentiae. Probatur, quia quodcunque obiectum intelligibile minimum natum est sacere in intellectu conceptum omnem realem possibilem haberi de Deo, sed secundum i stos tantum unicus realis natus est haberi deessentia diuina virtute eius, licet intellectus negotians possit plures conceptus causare, & fabricare circa idem obiectuin; ergo quodcunque obi ctum potest facere conceptum realem in intellectu de Deo, potest sacere illum viii eum quem conceptum illa essentia esset nata de se sacere) sed ille unicus est huius essentiae,ut est haec, ergo quodcunque obiectum faciat aliquam notitiam de Deo in intellectu nostro, facieti secundum opinionem istam conceptum eius. ut est haec pia sentia.& ita noni Inabilis est a viator no itas mine significante hanc essentiam, ut haec. notitia. Potest dici breuiter ad quaestionem, Cr o quod illa propositio communis multis o- λυ 'pinionibus, quod scilicet sicut aliquid iii telligitur, ita Sc nominatur, falsa est, si intel ligatur precis e , quia distinctius potest aliquid significari, qua intellis; quod videtur pertu aderi eae hoc, quia cii substantia non sit intelligibilis a viatorcinis in c5ceptu communi entis sicut probatum est
dii linct. 3. si non posset dillinetius significati, qua intelliti, nullum iro ineli impositum a viatore lignificaret aliquam rem
de genere substantie, sed sicut preci se cocipitur ab intellectu viatoris aliqua pro
prietas, a qua imponitur nomen, que proprietas coamniter exprimitur per etymologia nominis, ita prsci se talis propriet is signiscaretur per nome, puta, per hoc nome lapis iasi, significaretur aliquid de rere sub statiae, sed latu aliquid de genere actionis, puta lesio pedis, qua ex prin. it e- rapi Id si tymologia huius nominis, & suit ratio , aqua imponebatur nomen; ita potest arqui μ' de omnibus aliis nominibus impositis rebus de genere substantiae,quia nullum eoru si significat aliquid, nisi proprietatum accidentalem aliqualia,que intelligebatur ab imponente; vel oportet dicere , quod
iste distinctius nominabit siti, stantiani, qua intellexit. Qualiter autem hoc sit positibile, potest intelligi sie, secundum viam
Auguli. 6. de Trinit. cap. 6. qua Probat copositionem in omni creatura , nam concipi utur ab aliquo multa accidentia concurretia in eodem, puta talis qualitas, & talis quantitas; dc probatur neutrum illoru eia se alterum,quia utrunque illorum manet sine altero; probatur etiam secundo, virique illorum aliquid esse subiectimi comune, quia viralibet illorum potest destrui non destructo altero; er o aliquid concluditur esse subiectum utrique, ut quantitati & qualitati: illud aute is uod se est non concipitur in conceptu qui ditativo, nisientis vel huius entis, Sc tamen frequenter accidit, quod talis qualitas,& talis quantitas coniunguntur in aliquo, & alibi non coniunguntur, & hoc non est ex natura quantitatis de qualitatis, ut praeostensum est supra. Concluditur, igitur, quod hoc est ex natura illius terti j, tu quo sui datur ambo ista, non autem coniunguntur talia in isto tertio, qualia in illo. Ex quo etiam diuersi-
498쪽
222 diues sit node coniunguntur in diuersis, co cluditur substratum istis esse diuersunt a sit, malo illis , Sc ex hoc concluditur te multi illud esse aliud ab alii, tertio; ergo cominicitur aliud tertium esse substratum, X smilii et quod sit aliud a subiecto ait 'ri is, neque enim co nosco distincte, quid si in se, nis quod utens vel res assecta ialibus accidentibus; unde ulterior conc
Dtio, quam possimus de illo habere, quid sit.est res aliqua habens talia accidentia &
relationes. Ad propos tum, ereo non acci
detibus illis, sed isti ali i sic distincto quid
quid sit, quod est cuili istis csiiunctis,quae intelliguntur in ponitur nomen aliquod, illud videtur esse proprium signum si uius subratione qua hoc , ita quod imponens nomen intendat illam essentiam de genere substantiae significare; & sicut intendit significare , ita nomen, quod imponit, est si enum,& tamen ipse non intellistit illud
distincte, quod distincte in te dit fgnificare per hoc nomen, vel per hoc signit. Exestum esset etiam, si quis imponeret char eteres Hebrsos Helciens voces Hebraeas
in particulari, sciens tamen quod aliqua vox est prima, aliqua secunda, & aliqua tertia, imponeret se, Aliquaest prima, quecunque sit illa, volo quod significetur tali Nomine vel tali charactere; il :i characteres essent signa illarum vocum Hebraearum quas aliquis Hebraeus distincte cogntisceret, obiectis sibi talibus signis, non Hebrius autem, etsi cognosceret,quid significaretur per istas figuras, non tamen istud, quod significatur, distincte cognosceret, sed tantum in ratione prime vocis vel f eundae. Breuiter igitur dici potest, quod ad minus nomina multa imponuntur,quq significant Deum in comuni, quia sc naturaliter potest concipi a simplici viatore vi patet dist. 3. l. i. vel si veru est, quod distinctius potest significari, qua conci pi, potest Deus nominari a viatore nomine significante hanc essentiam. Quidquid si de istis, verisimile est Deum nominaritali nomine, di hoc siue illud nomen sit impositum ab ipso Deo, vel ab Angelo co gnoscente ipsum Deum, vel a viatore; ver is mile est enim, quod multa nomina sint in Saera scriptura distincte illam essentia significantia, sicut Iudaei dicunt de nomine Dei, quod vocanta eiragrammaton. Et videtur Deus dicere Exodi. 3.Sic dices Glii, Israel, Qui est misit me advos Rc. hoc nomen mihi est in aeternum. Et cap. 6. Ego Dominus , qui apparui Abraham &c. se nomen meum Adonai non indicaui eis; est ergo Deus nominabilis a viato te nomine significante propriam essentiam, ut est haec essentia. quia viator potest uti illo signo, Sc interi sere exprimere significa umillius sieni, siue ipse imposuerit illud signum, siue alius quicunque, qui cognouit significa tum,& tali etiam signo potest viator uti tanquam nomine, licet non potuerit illud imponere tanquam signia in . Si au tem ista propositio esset vera, quod nulla nomen potest alicui imponi distinctius. quam intelligatur, haec tamen est falsa, quod nullus potest vii nomine distincti uxsignificante rem, quam ipse possit intelligere;& ideo simpliciter concede sum est, quod inultis nominibus uti potest viator, exprimentibus essentiam diuinam sub ratione esseutiae diuinae.
a intius, sed copiosior. V ram Deus sit nominasilis A somme Fiat
i. Quia August. de verbis Domini. c. 34. Quidquid potest iari, non est inestabile , Deus auteest inessabilis. Hanc minorem probat August. per hoc; quod continuo subdit dices. Si enim raptum se dicit Apost. Paulus usque ad tertium caelum,&audisse in-essabilia verba, quanto magis & ipse ines
fabilis est, qui talia demonstrat η 2. Praeterea. Aug. in Ioannem Homilia I9. exponens illud Ioannis, s . Non potest
Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem, licit, Quod videre filii est ipsum esse Verbii Patris , quod
demonstrari verbo non potest. γη3. Pr terea .Hilarius. 3. de Trini. cap. 9.Sermonem humane naturae virtus generationis excedit. q. Praeterea. Ambrosus. I. de Trini. cap.
s. VOX silet non mea tantum, sed Angelorum. Et loquitur de generatione Filii .s s. Pr terea per rationem. Nihil potest fgnificati ab aliquo,quod ab ipso non potest intelligi, sed Deus ab homine viatore conceptu proprio non pol est intelligi,e go Sc. Maior probatur auctoritate Arist.& Com
499쪽
ici 5.xia ct comment. . Metaph. Etiam ad propo stum auctoritate Augul . r. ae Trinit. c.
. Verius enim cogitatur Deus, quam dicitur, 3c v erius e si, quam cogitatur. Et per P nilosophum. I.Periherm.Voces sunt notae passionum. id est coraceptuum; ergo n5poteli esse alicuius significati remoti, nisi sub ea ratione, sub qua conceptusi est si- Cum proXimum illius. Minor probatur
κodi. 33. Non enim videbit me lionio, St iu i. Et per rationem,quia ille conceptus proprius, si habetur, includeret virtualiter notitiam omnium illorum propriam, quae necessario insunt Deo. Hec consequentia probatur, quia uniuersaliter etiain creaturis conceptus proprius subiecti virtualiter includit notitiam propriam illorum,quae insunt subiecto;& tunc sequitur ultra, quod sicut habens proprium coceptu subiecti potest naturaliter scire omnia scibilia simpliciter de subiecto, ita viator habens talem conceptum post et naturaliter scire omnes veritates de Deo necessarias, & per cosequens omnia illa, de quibus habemus fidem, quantum ad unitalc. de Trinitatem in diuinis,& quantum ad potentiam creativam & incarnatiuam, Sese de aliis necessario conuenientibus ipsi
Ο.7s. In Israel magnum nomen eius. Et
Exodi. 3. Sie dices Filii,Israel, Qui es misit me ad vos dcc. hoc nomen mihi est insternum .Item August. contra Adimantucap. i 3. Illa sublimitas ineffabilis, ut hominibus congruat, humanis sonis significanda est. Praeterea per rationem. Viaror potest habere propria conceptum deDeo, ergo & nomine proprio nominare. Antecedens probatur, luia naturali ratione potest cognoscere aliquod ens esse prinum
de infinitum, de illud esse unicum di esse
hoc, go potest habere conceptum de illa essentia ut est hec; talis conceptus maxi-- me videtur proprius ei Te de quocunque obiecto,scilicet concipere ipsiutiv t esui oein se. η cONCL UFIO . Ne H est nomina,
-pio ' ' Nomen siue verbum vocis debet esse symbolum inter loquetem, & illum, cui loquitur, sic quod res signata sit nota utrique in se, 6c notum etiam sit utrique, quod nomςn ad significandiun ipsam reni
st institutum; sed ' veritas diuinae essenistiae nota est ipsi Deo soli, quo ad ratione QM in me illitatis sue, ergo solus Deus nomen V itia . sibi propitii vocale posset imponerς. sub Q-2. dii quae ih. pro secunda minore sume da sub Ti,rim,rili rima maior c, quod beati cognoscunt il- α alii essentiam in se, ergo aliquo verbo, ut signo illius essentix sub propria rationepos lunt ipsi Deum nominare, siue illud verbum lit institutuin a Deo, siue ab aliquo beato.Tertia minor est; quod viator non potest concipe e diuina in essentiam, nec secundum rationem imme statis, quia est proprium Deo, nec eo inodo quo beativi ent,3c ideo signum impositum ilii es
sentiae primo modo, ves secado modo noposset eos ducere ad aliquam diuinae essentiae notitiam , sicut nec se producit caecus natus ad notitiam coloris per verba, sicut
videtes colorem, Sc cognoscentes per r memorationem produc ut se ad coloris notitiain. Quarta minor. Inteliactus viatoris
aliquo modo potest concipere Deu, ergo proportionabi. iter nominare. Addit ibi, quod nullum nomen proprium Deo ad placitum viatoris impositum, potest esse translatum a creaturis, quia quodlibet etiam tale nomen est comune creaturis, de
primo illis impositum. Sed debet illud nomen primo & principaliter ei imponi, pro
tantillo tamen . quod de Deo a creaturi potest cognosci. Insert ulterius, quod hoe nomen Deas ex linpositione sua signat,
quod est persectionis simpliciter; quasi in
sumina S: in generali respectu alioru n minu,' qtie quasi particulariter exprimui a saliquid, quod rationem dignitatis habet quare. . in Deo , ut sunt, sapiens bonus, M. Hoc etiam nomen, Deus primo est ei impositum; ita quod creaturae non conuenit nisi translative, sicut Moy ses dictus est Deus Pharonis Eκodi. r. Ideo inter omnia nomina latina, nomen proprium est hoc nomen Deus, dc sic est proprium ei in lingua
De ratione huius opinionis, quomodo, maior habeat veritatem, dicetur in solutio ne quis . sed minores vel diuersae partes eiusdem minoris dubiae videntur. Prima
quide, quod solus Deus cognoscit se sub ratione immensitatis sue, quantum ad affirmativam,quδd ipse sic cognoscat se .est certissima; sed quantum ad negatiuam, quod nullus intellectus sub illa ratione ill uincognoscit, improbatur sic. Nulla po-
500쪽
tetia operativa potest persectissime quiei tari, niti in obiecto includente summa persectionem possibiloin obiecto aderiuato ipsius potentiae. Imuleus ias siue infinitaseit perfectio si inpliciter possibilis enti, vel
vero, vel cuiusque rationi transcendenti, . & aliquod eorum est obiectuin adaequatucultiscunque intellectus, ergo intellectus creatus no perfecte quietatur nili in Deo sub ratione immensitatis suae .Maior apparet in exempla de visu,& conuenientiis imo visibili;& etiam ratione, quia quocunque alio habito, adhuc inclinatio potentieest aliud ni, habitum, dc principalius, qua ad istud habitum. Prima pars minoris probata est dist. r. l. l . Et secunda pars dist. 3. q. i. Secundo sic: Sola intellectio compreliensiua Dei repugnat intellectui creato, sed alia de Deo sub ratione i inmensitatis eius potest esse non comprehensua eius, ergo Sc. Minor probatur, quia actus: Omprehensivus obiecti infiniti est infinii uxintensiuὀ,quia cit ita perfectus in ratione actus, sicut obiectum in ratione obiecti,&ideo simpliciter ad.equatus, sed obi edi i ut Imniensi, potest essse actus non infinitus; quia sicut obiectum potest esse si inpliciter persectius actu,& hoc sub illa ratione, sub qua est obiectum actus, ita infinitum, siue in sinite actus. Confirmatur, quia non apparet, quare circa obiectum iiii, ratione in sinitatis non esse posset vel haberi actus perfectior in uno, ct minus persectus in alio. Ex hac parte minoris improbata in
probatur conclusio correspondens. Primo sic. Nominatem obiectum sub aliqua
ratione non oportet comprehendere illud
sub illa ratione, sed sufficit, quod distiniacte apprehendat illud dici,intel lectus creatus potest sic apprehendere eum sub ratione immensitaris, ut patet ex rationibus iapositis,igitur &c. Maior probatur, Quia Adam imposuit nomina propria diuersis speciebus animalium Geties s. a. Et tamen non comprehendit illas, quia tunc aequὰ persecte nouisset eas, sicut anima Christi, quod non tenetur.Terti δ,quia signum naturale verius significat, qua signum ad placitum, i ii ellectio creata potest esse sgnunatu fata Dei secundam rationem immensitatis illiu . igitur sic intellectus potest imponere signum ad placitum tibi sub illa ratione. Muior probatur, quia intellectio, ut est obiecti est naturale signum eius. I. Petilietin. Passiones sunt notae rerum, &'naturalitatis ; ct hoc ideo quia propria ,
intellectio est propria ratio obiecti, proba naturaliatum est etiam prius, quod alia intellectio ter. creata potest esse Dei sub ratione iminensita tis. Secundo quia nomen quodcunque
est signum finitum, etiam si imponatura Deci Gbi secundum rationem in mensita tis suae, ergo ad hoc vi sit alicui intellectui signum , non oportet, quod illud habeat intellectionein infinita; potest igiturDeus
quocunque nomine nominari ala intellectu sitiito,itiad plus, non potest Deus senominare aliquo nomine, ita excellente ri inen, quo nominabilis est a beato, quantucunque comprehensio Dei excedit apprehensionein beati: Nec mirum, quia nec neces lario in nobis est proportio nominis ad nomen in significando,sicut intellectionis ad intellectum imponentis vel disponentis, de ideo nomen ab utrolibet impositum potest esse signum ambobus; ergo ita hoc nomen impositum a Deo comprehendente potest esse cominu ue sibi & beato, quia latum finite significat, nee per conseques infinitam intellectionem in utente requirit. Quarta pars minoris licet sit in se vera, tenendo quod viator non potest habere proprium quiditatiuum de Deo,& bea iatus nomen imponit ad significandum cU- V Mi aceptum proprium, qualem habet de Deo; α Οα,,
tamen arguitur, quod repugnat dictis 23.i istius alibi. Primo Lic, Conceditur enim
viatorem aliquem conceptum qui ditatiuupossit habere de Deo, & patet quod alias
nullum posset habere qualitatiuum,vel relatiuum de ipso, nani conceptus qualitatiuus semper requirit conceptum qui ditatiuum, cui insit; sed secundum ipsum non potest haberi conceptus qui ditatiuus de
ipso communis Deo ct creatur igiturserit proprius, nam simpliciter primo diuersus a conceptu creaturae , Ergo nonienim positum a beato ipsi Deo sub propria
ratione, non sic erit viatori , sicut nomen coloris caeco nato. Si dicatur,quddnon potest viator Deum intuitiue intelligere sicut beatus,Hoc non obstat, quia nuquam per nomen fit cognitio intuitiua te
signifieate, sed tantum quidam rem Oratio ad considerandum rem prius notam. . Apparet in exemplo. Nam cecus non natus,qui aliquando vidit colorem bene utitur nomine coloris tanquam signo coli uni sibi Sc videnti,quia uterque per rem morationem potest intelligere colorem, licet