장음표시 사용
531쪽
nales incommunicabiles, quilibet tamen, i ira x qua do originatur, originatur in suma determinatione tibi possibili. Et per hoc pa
tet ad omnes alias probationes, que Osten diit paternitate ex se noci se incoinunicabile. Cum enim dicis, quod non est de se Ii ec .sal sum est, intel ligetulo forinat i ter dera T. i realitate illa,qiuarcst.paternitas, non decvceptu continiani huic paternitati . ct illi,
quia: sicut expositu est dist. s.& dist Σ3
potest esse conceptus aliquis co .nunis ast que ordine realitatuni intra, quam mi una sit contractiva vel determinatiua alterius;
paternitas tamen hic, id est, illa ea lita noest de se hec fiitidam erat iter, sed ab esset tia,&ab ipsa eadem essentia est paternitas incommunicabilis, quia non prius hie
ct quasi communicabilis , & postea quasi
s acta incommunicabili si per aliud lutein iiiii an . sed sine. omni tardine sonularitatis ad incomi minicabilitatem , in illa re alit
te raritur' realitas summe determinata in primo inst tinature, in quo oritur.Nec illa propositio est vera. quod omnis quid1-tas est incommunicabilibi: sed i in tu in quiditas, quae est periectio simpliciter,aut diuisibilis prinia enim .criminutii catur iii v nitate natursi, secunda eo municatur eum
sui diuisone. hec qi id ita non est pers ctio sinpliciter ec diuisibilis, quia est in
natura persee a simpliciter. Nec illa propositio est vera, quod relat iones opposit esunt aeque incommunicabiles ex se, imo spiratio activa oritur comi inicabilis duobus . nec unquam potest seri incommunicabilis per aliquod determinans , spiratio autem' passiua ex se formalit et in eodem instanti, in quo est in diurni , est incommunieabilis . Quod etiam dicis ad quintani probationem, quod quacunque
positione facta pos ibit i, uel impossisilistante ratione sua. ipsusn remanet incom-nninitabile; Concedo stante ratione eius, se non post , aliquo repugnante rationi suae,nuod si ponatur rationem eius inan re,&aliquid repuynare, tunc ex opprositis in antecedente seu nuntur opposita, scilicet quod ipsum sit incommunicabile e M se formaliter ct possit communicari : Etiti in proposito, si ponatur spirationem
precedere generationem activam, ponitur aliquid incompossibile paternitati Patris,& tamen rationem paternitatis manere, dcita sequitur paternitatem esse communicabilem ex primo,& tamen incommunicata
lean cκ semiado, usi es paliter coli tradictui est heu rarionein esse iactandam pro dumrine mi, diuinis . aternitas igitur indi liui , quia diuina. est incommu uicabilis, ita qu4d lximita sit circunstantia principii orietinali,.siue seu tamenta ii , nsi autem contrahetatis: . siue determinantis, eo modo quo cotrahitiir album, cum dicitur hons , albi ix; uel, albedra launi alia; li: e-
iii si albedo p intelligjtur in se existen C: ut sic esset indeterminati, ct determinabili x,ui lithominis i S ad hoc determina
iit; uin dici ur,albedo humana , non au- Diti qua .l albedo oriatur eκ natura homi
nis, S: tu illo initanti ipsa de se sit determinata, ita per oppositum in proposita, quia scat cau sa nori causaret eine tum, nisi da- ret sibi esse inest nitemeias effectui, nec produce et illuni effectum nisi produceret aliquid, quod natum esset habere tale ri ess eiactum, puta mi lacus EusaretTci augurii formalite e. nisi produceret aliquid. quod necessari Aitiaberet tres Sc. Sisi, post et producere aliquid se quod non necessationaberet treς 'non produceret istulit ei se Editur, sed alium. Nec est alia ratio huius, Misi. quia sntinalis ratio Trita uti est ut sit Tria tigilluη; ita dico,Zquod deitas nisi ei Tetratio su nil mentalis alicuius real itatis intrinsee e. nis ipsa oriretur talis, ut in prinnio in stanti,i;n quo est, si deterii. inata ultima determinatione: Si igitur produceret aliquid determinabile rer aliqua reat i t tem, quasi sibi aduenientelia , iam productio non esseti ad intrinsecum in diuinis, s etiam produceret aliquid communicabile non produceret proprietatem persona
de iii, sed aliquid aliquo modo aliud ab illa. Ad aliud dico, quod licet aliquis conceptus communis possit haberi. qui dicatur in nuid de eteneratione diuina,& spiratione diuina, imo foci ς, qui dicatur in quid
de paternitate diuina ct creata, tamen nulla realitas potest esse in diuinis aliquo modo distincia ex parte rei, a qua sumatur iste conceptus dictus tu quid, quae reiditas si determinabilis per aliam realitatem, sicut conceptus communis est feterni inabidis in intelle,stu per alium conceptu: ct impossibilitas huius, & ratio satis tacta est. Dico igitur, quod paternitas 3c si talio no Dist s Esunt duo primo diuersa, quantum ad intel τι, Imitum,quin possit intellectus abst rabere
ab eis aliquem conceptum realem commu
532쪽
nem, sed furit primo diuersa quantum ad realitatein Sc realitatent; ita quod nullum unum gradum realitatis includunt, qui sit quali potetialis dc determinabi is per proprias dii serentias, vcl quasi per proprias; sicut alludo S nigredo includucit realitate, ii aliquam ciuidem rationis determinabilem per proprias disserentias specificas earum , si uercalliatos, a quibus sun utitureatam differetis si conce, & tunc illa propositio maior, quod primo distinctiva sui it Ptimo diueri .i,tantum debet intellisi de ipsis realitatibus, quae primo constit aurit quantum ad non conuenientiam in alium realitate una formati, qua formaliter includant ambo.
Ad aliud de supposito per accidens dicedum, quod alio modo de per accidens loquitur Metaphysicus S aliter Logicus, Metaphysicus enim dicit esse ens per accidens, quod includit in se res duorum generum, sicut patet s . Metaphys. cap. de ente,'& v no; Logicus vero diuit proposi tionem esse ber accidens, cuius subiectiun non includit rationem inhaerentiae praedicati Et si ex duobus talibus fiat unus eonceptus, quorum neuter e it per se deletini natiuus altei ius, dicit illum contoptum esse unum conceptum per accidens. Gemplum none it in creaturis de concePm Vno per accidens Logico, nisi cui correspondet unum per accidens Metaphysicu quia etsi haelit per accidens, Rationale est animal, tamen iungendo unum conceptum alteri v-nus eth per se determinatiuus alterius , dc ideo totus conceptus non est unus per ac cidens, sed tantum aliquis ahgregans conceptus duorum generum cit unus per ac cidens, et i ein per correspondet v nuper
acci cens apud Metapby licum: Ad propositum, H.ec potest concedi per accidens, Paternitas est deitas, quia subiectum , visubiicitur, non includit rationem inherentia: predicati ut predicati, quia subiectum non est formaliter praedicatum, iungendo etiam conceptam subiecti conceptui p dicati, sicut Deus Pater, unus conceptus non per se determinat alterum,quia secudum Damase. proprietates determinanthypostases non naturam. Iste igitur conceptus non est in se & per se unus , dc it non dicit conceptum per se suppositi r spectu alicuius, quod enim non est inise de per se unum,non est alicuius per se suppositam, dc sicut nec in rebus,sic nec in conce
ptibus; sic igitur Logice loquendo posset
concedi, quod Pater non est per se suppo a Physsit uia. Dei Sed contra hoc arguo,quia pri .c- Φ.ma identitas non potest esse per accidens, ct si ut nec in rebus, lic nec in concepit -:bus; ν ima autem identitas in praedicatione videtur esse per se naturae ad suum suppol tum , aetiiur illa non est per accidens, LTone. .
sed per se. Respondeo Prima identitas Iris dicatiotiis est colu lcunque ad se, ut Homo Ithomo, Deus est Deus, sed comparandoliunc Deum ad suppositu ni. di quaerendo identitatem dici, quod realiter loquendo secunda Muta parfucuin, cu hic tio ii sint genera . nec aliquid alicuius generi, ex dis. X.q. t. nihil crii hic ens per accides; nec sequitur, Est stippositum per accidens Logice, ergo usi suppositam per accidens
Alcinplaysice, quia esse suppositu Logic ὀdicit habitudine alicuius, ut subiecti, ad ali uid ut ad praedicandaui,&ita potest dici suppositum per accidens propter accidε
talitatem ex parte inhaerentiae, non cNir
morum. Et si obiicitur, quod hic conceditur esse res quasi duorum generum , scilicet, substantiae & accidentis, vel relati nis, Respondeo, Propria ratio rerum qu :tum ad genera,vel quassi genera, non faci timum esse eris per accidens, sed habitudo rei ad rem, puta non identitas simpliciter;
nunc autem, quanquam propria ratio relationis, quae manet ibi,non includat se aliter rationem essentix, tamen unum in re .verissime cil idem alii, propter quam ida litatem non eli habitudo realitatis ad realitatem, qualis requiritur coirum, quae constitunt ens per accidens. Si obiiciatur contra primum membrum, Cum in creaturis
pomi esse per se suppositum nature, qua re non hic Z Posset dici, quAd absolutui inperfectum pote is esse incommunicabile. uniuersat iter aliquid contrahens per se an aliquo ge tiere potest esset simunicabile, sicut aliquid comunicabile; δcita in quocunque creato, quod pertinet ad genus aliquod,potest esse aliquid illius generis conitituens incommunicabile, simpliciter auatem persedium non potest esse incommunicas ile, neque aliquid eiusdem rationis, quale secundia istam viam est omne absolutum in diuinis; Sc ideo nihil quasi eiusdem generis cum essentia potest constituere suppositu ibi,sed tantum aliquid, quod si quasi alternax generis. Exemplum. Si quodlibet de genere suli stantie usque ad
533쪽
Distinctio 16. Quaestio Articuluῆ 3.
vltimum inclusiue , quo constituitur lixe sub stantia, esset perfectio simpliciter, &per consequens communicabile, non posset ii ec substantia ulterius perIaliqu: de utrahi iis se, quia quod est hoc, non est ulterius determinabile in se, si tamen 1 osia et aliquid degenere. qualitatis, vel quanitatis constituere in hac substantia aliquid incoinunicabile puta, lira aquantitas vel qualitas non esset persectio simpliciter, t sic illud constitutum eκ substalia &quantitate, necessarid esset suppositu per accidens, si una illarum realitatu in non esset perfecte cadem alterit ita ponitur iii
proposito, qu id essentia est persectio simpliciter. Sc quidquid est eiusdem rationis cum essentia, quidquid scilicet est ad se,& deo quodlibet tale est communicabile. de se hoc, &ex hoc ultra, illud quod est
de hoc, non potest contrahi viterius. sed tamen potest in eo,quod est hoc, constitui aliquod incommunicabile per aliquid, quod non est perfectio simpliciter.
Ec ideo nec eiusdem generis cum essentia,
sed quasi alterius. Per istud potest dici ad
aliam confirmationem, qua insertur,quod verior esset identitas substantie creatae ad suum suppositu in qua in naturae diuini ad suum; hoc non sequitur, si intelligatur ex parte rei, quia licet entitas indiuidualis in creaturis per se determinet naturam,&saciat per se unum cum ea,tamen illud unuest composiluin aliqua compositione etiam reali, relatio autem, licet non per se determinet naxuram . diuitiam, tamen itavere est idem et,quod dulla sit ibi compostici; & ideo realiter sive Metaphysice loqueno multo est vetior identitas suppost; diuini, & in se, & ad naturam, quam Lippositi creati in se, vel ad suam naturant; Logice tamen loquendo bene potest coocodi, quod substantia creata fur- Mialiter dicitur de suo supposito, quia per,se primo modo, non sic Deus de Patre, quia Pater non habet ita per se unum conceptum in intellectu, sicut Sortes. Si inferas . igitur praedicptio haec verior est quani illa a Nemri potest consequentia, quia aliqua prs licatio non iamatis , i vel Doripcr se, potest esse verior, quis illa socinalis,& per se, siqui dein maior est ide
titas extremorum in se, in quorum conceptu est minus. serinalis inclusio, vel iniit
.rentia. Ad ultimam confirmationem, . Ρ
rae non relationis, quia relatio est ibi proprietas incoinrininica liliis . natura non sim liter relatio tr.mst ine sientiam , non e conuerso, propter insi.litatem essentis
Ad o uirtuni dicitur , quod prima substantia in crςaturis aliquid habet perseetionis,scilicet vltimam unitatem . ideo eli in diuisibilis, &. hoc consequitur vlti
main actualitatem, propter quam conletit sibi per se esse, & duo opposita his conuenium substantiae secundae , qu. x est diuisibilis. Et non habet este nisi prima substantia. Istas conditiones priniis substantiae habet essentia diuina m se, & non per xelationem formaliter, est enim de se lis
A ex se subsistit, id est per secit, vel salte
est totaliter ratio subsiliendi; ideo secuniadum Aur. 7. de Trinitate cap. 6. Pater non eo est, quo est Pater, sed quo ei tDeus; ultra hoc prima. bstaritia 'creata , quia est limitata , non habet coha limnicabilitatem. quia idem, numero li- anitatum non est communicabile ; haesproprietas primς substantie non conuenit essentie diuine. Per hoc patet ad prinium ibi tactum, quia concedo, quod
prima substaotia in do senis i quo ad licequod est maxime esse subitantiam, S per se subsiliete. rioni constituitur sol mali ter ationρ duitate. Simit iter ad secundum , quod prima substantia non includit non sibilanua D ,: ciui cst pro- ἰ. ci prer conditiones persectionis conueniuntes ei; δc ideo: ubicunque saluantur istae conditiones. , non erunt per non sui stati-xiam, sed in uanatura no potest e si e pee substantia i in illa conditio, quae, est impe sectionis in prima substautia: creata. scilicet incommunicabilitas, sicut poni. tur in Deos ubi quodlibet ad se ipua iursimpliciter pecfectum, & ;ta comuni bile, ibi verum est primam substantia iii quatum ad illam conditionem habendam io, cludete non substantiani. Ad totium ibi tactum. responde' , in od paternitati, detb se paternitas incommunicabilis, qui quid sit de istis in conceptu ita re, tameth omnino sunt idem , ita quod nuJl χ hibi distinctio realis nec Lirinalis . &i uoles illa in primo instanti, in q in cli, si uapullulat in essentia. est ibi sub raetiosaqvltime determinationis sibi pos, ibi; is , a lioquin tu illo instanti esset.potentia, qad determinationem; quia, letitar ira
534쪽
ni non repugnat determinatio ad incoi municabilitatem, ideo ipsa non tantum
est qui ditas & lite, sed incommunicabilis, ct ideo prius non est in re haec, quam incommunicabilis. Sed deitas est communicabilis, ita quod repugnat ei per aliquid quasi sui generis secund*in istam opinionem esse incommunicabilem. Nego igitur consequentiam, In relatione eli quid itas, & haec e si incommunicabilis, inquantum est relatio, igitur haec postulat inueniri in eo, quod est ad se; quia ultimum repugnat cuilibet ad se in Deo secundum ista opinionem non relationi, & ideo Ra tini - relatio habet eam. Ad quartum ibi tactu, dico, quod per se esse conuenit huic essentis vel Deo, unde Deus, sed non posse eia se, quo formaliter aliquid per se sit, hoe
conuenit iraturae creatae ex limitatione,
propter quam est incommunicabilis, de ut quod,&vt quo; de qua duplici incomunicabilitate dictuin est distinet. 23. Verum est igitur, quod subitantia creata habet per se esse, non autem accidens, S hoc cO- petit substantii ex perfectione, sed quod non possit illud per se esse communicare alicui, in quo sit hoc est limitationis: Hieisitur concedo essentiam determinari ex se ad per se esse, siue ut quod, siue ut quo; sed tamen cum hoc esse communi cabi lem persone relatius, ut quo ipsa persona relativa habeat idem per se me. DEa via.4. Ad illa de quarta via respondetur. Ad primum de August. responsum est supra, post responsionem primi argumenti contra secundam opinionem . Ad secundam auctoritate eius respondeo. Aug. ibi libr. . a principio cap. 4. inquirit, Quomodo est dictuin una essentia , & a G raecis tres substantiae, a Latinis autem tres personae; S in illa litera, quς adducitur , que accipitur eX cap. . Quod substantia est ad se,&quod non proprie dicuntur tres substantiae, quia substantia sicut eonceditur in diuinis est ad se, Sc ideo eadem est essentia& substantia; 3: ita inquit non dicendae
sunt tres substantiae. ut non dicantur tres
essentiae. No igitur intedit ipse, et substantia sicut accipiunt Graeci scilicet pro re sona sit ad se, sed quod ipsi non propriὰ
concedunt tres substantias, sed tantu propter necessitatem loquendi; unde capit.eodem videtur praeserre modum loquendi Latinorum, quod sunt tres personae; sed& illud probat consequenter non esse Proprium, ostendens personam simpliciter dici ad se secudum essentiam. Finalem ergo conclusionem eius de hac materia accipe. capit. 6. Volumus, inquit, vel unu ni aliquod vocabulum seruire huic significationi, qua intelligitur Trinitas,ne omnino taceremus interrogati, Quid tres Dicendo igitur sine tres personas a Latinis, siue a raecis tres substantias . diceret August. improprie dici, & tantum propter necessitatem loquendi; non igitur ex eius intentione habetur, quod aliquid sienificans subsisten, incommunicabile in diuinis sit ad se, sed tantum quod illa nomina, quae
ab aliquibus accommodata sunt ad exprimendum tale incommunicabile, sunt secudum se nomina absoluta, imo mere absoluta, ita quod sunt essentialia, oportet enim primum habere ab ipso, ad hoc quod haberet propositum in illa quaestione pro
tertia opinione, quae ponit in re hoc subsiliens incommunicabile esse ad se,& noutantum posse eκprimi aliquo nomine eia sentiali accomodato ex usu, vel necessitate loquendi: & per hoc ad omnia, quae adducuntur de Autus . Ad tertium de Ricardo & Boetio dico, Quod sicut ab aliuo absoluto S respectivo, loquendo quitiatiue, potest abstrahi aliquod commune qui ditatiue, ita etiam ab incommunicabili tali & tali abstrahitur aliquod commune, quod nec est de se incommunicabile absolutum, nec incommunicabile relatiuum ; tale quid describit Ricardus de Boetius, hoc addito, quod illud sit in natura intellectuali, ira quod sicut descriptio superioris non debet includere pro priam rationem alicuius inserioris,ira deis scriptio person ,quae sit incommunicabilis in natura intellectuali, non debet includere aliquid proprie pertinens ad incommunicabile absolutum , nec Proprie ad incommunicabile relatiuum, sed debet esse Indisserens ad utrunque, & ita describit uterque personam. Concedo igitur, quod nec in diffinitione personae assignata a Ricardo, nec a Boetio, ponitur aliquod relativum; & ita dico, quod nee ponitur, unde diffitiitu exprimatur esse ab soli1tu, sed est indisserens ad utrunque ira quod sicut in aliqua natura non inuenitur ratio illa in comani assignata, nisi in absoluto. de in ratione absoluti, sicut in creatura, ita etiam in natura diuina non inuenitur ni si in relativo
535쪽
Distinctio 27. Qua suo Atti illus i. 2 qi
M AG. Hie quaeri potest &c. , 4 si Distinctione disputat Ma
gister du proprietatibus personalibus in comparatione ad per sonas. circa hanc diit incito num
Kritur unum , Quid scilicet sit, δέ dic t
Quid sit 3c dicat Verbu creatu Sc diuinu.
'si folitur quod verbu cli intellectio 3 8 actitatis, ct ni ia quacuque, scd
larat ita . Ad cluod iiitellincti dum ponitur sic. Intellectus Primo Iecipit intellectionem simplicem ab obiecto, qua in i prelsione recepta intellectus, ut activus csi , conuertit se sutri a se, δcrisper actu in suum, .sc obiectum intelli- :endo te in teli i gere; secundo requiritur lius relsio notitiae declarativae in in- cllectum nudum corauersu in , I hoc ab irat et lectu informato notitia limplici, ita quod intellectus informatus tali notitia est ratio imprimendi notitiam declaratia Mam, & iiitellectus nudus conuertus est Proprium receptiuum. Et inter has dua
inteluctiones primam scilicet, qui ei ratio impii cndi, di secundam , qua cit implessa est habitudo 'media , que est
actio de generς actionis, quae notatur porin ac, quod est dicere. uil enim dicere ira lua EA rimere, vel imprimere notitiam declarativam notitiae sim licis e dc illa notitia declarativa impleii.i in intellcetum nudum conuersum , Sc terminansi, tu in actum dicendi est verbum. Noli .igitur quaecunque intellectio actualis e hveebum, ludis la quae est declarativa, iue pr.e suppo 'it lutuli ectionem actualetu sun. plicem , ct conuersione in actualeiu super illam, Ecginitur a iudicendi; cuius principium activalia est notitia frit plex, de recepti uiuia est in tui lectus nudus conuersiis.
Contra istam opinionem arguo. Primo, Quia ii ratio bile videtur ponere x. eandem Potcutiam esse activam respectu vilius actus sui, re passivam respectu actus:alterius, quia ex hoc vidctur, quod non ust potentia uiuia ein rationis, quae ui suu etauri potentia unius rationi, importat limitem habitudinem porcntiae ad obiectum ; visus enim Donesta clivus rei pectu unius actus videndi, &palsiuus ruspectu alterius, unde Cuicunque actus vilius potentiae habet simileni. babitudinem potentiae ad Obiectum, isti tur ii intellectus est tantum passi iuus r
spectu notitiae simplicis lapidis , S periectu activus , rus Puctu coliuersionis, quς est actus sucundus, quo intelligit se in ielligere Iapidum, non erit ut vicietur vita Potentia .Videtur utiam i ncoueniens, quod ii Oii Possit habere aliquam activitatem Iuli'uctu actus imper lectioris, &tamen pol sit ussu totalu acti aut ii respectu actus I eriectioris ; ponitur autem a
quibusdam , quod conuersio illa est actus persectior intellecticii te simplici. Quod
postea additur, quod iiii et lectio actua tu est ratio gignundi iioiiii aut declaratiuam, hoc videtur esse inconueuiens in . nobis, quia i Orma imperiectior Hon po- .iest esse ratio perfecta gignendi persectam . illa autem prima Dotitia in nobis consula est , & imperiectior notitia dili incta , ergo &c. Preterea, Si notitia Prima est ratio gignendi secundam, aut hoc est, quando ptii nation est, & tunc non eris erit ratio agendi ; aut quando est , Sc tunc aut sunt ciuidem rationi , aut alterius ; si locundo modo ,& primaeli imperiectior secunda, non igitur et si Illi 1 Pr,n i
536쪽
principium gignendi secundam, quia in
perset ius non est principium producendi persectum; unde in productione aequi- Moca , semper causa est perfectior effectu; si piinio modo. tunc duo actus intelligendi eiusdem speciei sunt sinuit in eodem, sue in eadem potentia, quia memoria Scintelligentia sunt una potentia , ct respectu eiusdem obiecti, & in eodem instanti.
Item,Tuc non poneretur Trinitas in mente, secundum quod mens est, quia mens
non habet aliquam activitatem propria, secundum quod mens est, sed prςcise per accidens eius per accidens, quod est notitia simplex; sicut nec lignum habet aliquam activitatem respectu calefactionis, qa.e attribuit ar sibi per calorem, qui es
accidens eius per accidens. Et ita videtur August. frustra quaesuisse in metate, sec u- dum quod mens et . parentem & prolem; quia ratio parentis non videbitur competere animae secundum aliquid sibi essent ale, sed secundam aliquod accidens preci e per accidens, quod imprimitur ei ab obiecto. Praeterea, Gignere verbum non est actus iii ellige mi. x, sed me inoriae secudum Augustinum is . de Trinit. capit. 7. Omnis autem intellectio actu lis est intelligentis,uo memoriae secundu ni eum I . deTrinit. capit. 17. Ergo nulla a malis intellectio est ratio gignendi verbum.1tem. Sicut intellectio consula ad obiectum confuse presentatum , sic distincta ad distinctum: quare nec esset verbum obiecti, sed actus. ' Praeterea, Quod dicit de conuersione, qhiὼdiilla sit necessarid priuia genitioni verbi , videtur esse contra August. Is . de Trinit. capit. io . ubi videtur dicere, Quod verbum persectissinium nostrum erit in patria respectu obiecti beatifici.& tamen ibi ille actus non erit conuet si uus, quia visio beatifica habet aliquid e reatum pro obiecto immediato.
omnis autem actus conuersi uus in nobis
habet aliquid creatum pro obiecto immediato; nec illa visio praesupponit conuersonem, quia si illa visio est effectus solii
essentix diuinae, aut intellectus cooperantis diuine essenti e , pr xcedit naturaliter conuersone intellectus luper suum intelligere. Quod etiam dicit,quod ut conuertitur, est mere activus, & tamen viconis Mersus,est irrere passivus respectu notitiae genitae, quae est verbu , videtur valde irrationale, quod idem sub ratione, qua est etuum, sitiatum passivum respectu actus eiusdem rationis , & inquantum est me in re passivum , sit activum respectu actus eiusdem rationis; intellectus aute inquantum recipiens notitiam simplicem, est tantum passivus,& inquantum eli se conuertens, est tantum alituus; leti tur videtur quad ilicon eniens sit . quod inquantum conuersus . si passivus respectu generationis verbi, & inquantum habens notitiam
simplicem sit activus respectu eiusdem generationis . II Preterea,in omni actu reflexilio potest haberi aliquis actus remis persectior, quia actu, rectus intellectus, quo intelligit quilit itent, est persectior eo actu, quo intelligit intellectu intelligere, quia habet obiectum nobilius; ergo cum verbum sit notitia persecta rei, non includit actum, quo sciat se scire.
i. Quia August. 8. de Trinit. cap. 6. Et Carthaginem quidem
san quero, ut eloquar, & apud me ipsum inuenio phantasiain Carthaginis. Phaniasia illa sumitur proprie prospecie, non pro actuali imagiaatione ; erso eodem modo verbum intellectuale est species intilligibilis,& non intellectio actualis.
Praeterea. August. I s. de Trinit. cap. II. Proinde verbum, quod soris sonat. lignum est verbi, quod intus lucet. Verbum autem exterius est signum rei, de non intellectionis, alioquin quilibet . imirmativa esset falsa, in qua non praedicaturi de ii de se, quia intellectio subiecti non
est intellectio predicati, licet res sit res, ergo verbum est obiectum, de non actualis intellectio. η3. Praeterea. August. 9. de Trinit. cap. vlt.Verbiam est proles , & genitum a memoria. Actio autem non gignitur, sed est, quo alius gignitur; ergo verbum est aliquid formatum' praeter actum intelligendi, & non ipse actus.
gust. verbum notitiam. Et is . de Trinit.
537쪽
Distinctio 27. Quaeisso Atticulus 2.
eap. is. Est viso de visone, & scientia de
scientia. et 'o N L VS IO. V euomereatum s
RESPONDEO. Quia ratio verbi precipue accipitur ab Auetust. in libri,
de Trinit. supponuda sunt xlux tarn certa, que secundum ipsum conuentulit verbo.
Et secundo per diuisonem sunt illa remoueitila ab omni eo, quod noli est verbii, sicut tacit 'hilosoplius 3. Et hic. ad inquirendani genus virtutis, ubi diuidit illa, quae sunt in anima,Vt potentias, passiones.& habitum. Tertio illis relirotis,quenmi conueniunt illi, de quo queritur. . Et ex illis inuestigandum est, quid est in intellectu , cui potissime conueniant illa,& illud ponendum est verbum . Verbum isti tur secvudum ipsum est actus intelliugentiae) vi patet comparandoTrinitatem, quam ponii 9. de Trinit.cap. . Trinitati,
quam ponit lib. I n. ca . Io. Notitia enim correspondet intelligentiae, verbum etiam moti est sine actuali cogitatione, sicut patet. Is . de Trinit. p. I s.Verbum etialia genitum est de memoria vel de scientia in memoria, vel de obiecto relucente in memoria siue in latentia. Sicut patet per ipsum
Is . de Trinit. cap. IO. Formata quippe conitatio ab ea re, quam scimus, verbum est. Et capit. I . Uerbum nostrum deiiostra scientia nascitur, IcVerbum Dei de Patris scientia natum est. Et illa omnia sunt e dem, quia secundum ipsum. 9. de Trinit. cap. vlt. acoznoscente dc cognito pari turnotitia, quae duo sunt una causa integra-liς res, cistu notitie genite, sicut dictum est distinc . a. quest 3 Verbum etiam ab eo inquiritur propter imaginem in mente, scponitur secunda pars imaginis scilicet prolo ; sicut patet per ipsum. 9. de Trinit .cap. t usi. Est igitur quellam imago Trinitatis ipsi mens, 5c notitia eius, quae est pro ex cius. ac de se ipsi verbum eius, Si amor tertius. Posset igitur describi verbum , quod . verbum eli actus intelligentiς productu, a memoria persecta non habenς esse sine actuali intentione 'repraesentans Verbum diuinum, propter illud enim Aug. inquisiuit de verbo nostro. Ex his apparet, quod verbum nihil est pertinens ad volutatem, neque ad memoriam, quia est secuta parsi inaginis, nec prinia, nec tertia;& per consequens non est species intelligibilis, tiae habitus, nee aliquid pertinens ad menao-
riam; est igitur aliquid pertinens ad intelligentiam, in intelligentia autem non vid tu res se, nisi Pel actualis tutellectio, vel obiecium terminans illa intellectionem, vel secundu in alios species genita in intelligentia de specie in memoria, lux species in intelligentia praecedit actum intellisendi; vel secundum aliquos ) est ali- r ... quid per actum intelliundi formatu; vel secundum alios' ipsa mei intellectio, ut i .r passio quasi causata a se, vi actio; Et secun Egidius
.iu haec quinq; possunt esse quinq; opinio ' Des det erbo. No est aute verbum spuries min intelligentia prior actu iniel ligendi, alios anti quia talem specie superfluis est ponere, ip Suo .sa enim non lepraeseia tarpersectius obiectu, quam species in memoria, ct lassicit habere unum perfecte repraesentans obiedi u ante actuin intel ligendi. Quod autem non persectius, probatur per Aug. is de Trinit. cap. 23. Nihil plus in prole quam in parente, tunc etiam duae essent species eiusdem rationis in eadem potentia, quia istae duae species sunt eiusdem rationis, ct ipse intellectus ut memoria, de ut intelligentia est una potentia , quia ident est actus primus, re quo habetis operatur, siue quo habens actu in primum est in Lactu secundo; tunc etiam habitus non e set immediatum principium actus , nec
habens habitum esset in potentia accidem tali ad agendum secundum illum habitu, quia requireretur so a prior ipsa opera tione alia ab habitu; nec ista species in intelligentia posset poni gigni naturaliter, si nunquam posset esse sine actuali intellectione, quia actualis intellectio subest imperio voluntatis; nec etiam posset dici ogigni libere, vel eius genitionem subesse i- imperio voluntatis, ut videtur, si ponatur sorma prior ipsa operatione, quiavidetur, quod primum pertinens ad intellectum, quod eli in potestate nostra, est actualis intellectio. N ec ipsum obiectu ni potest poni verbum, sicut dicit alia opinio, quia obiectum secunda se non est aliquid produ- Boncti.ctum virtute memoriae siue alicuius ta me D. Tho te, quale est verbum, nec ipsum obiectum ut in memoria producitur virtute inemo riae, ut patet ; ipsum autem obiectum ut
in intelligentia non gignitur, nisi quia aliquid prius dignitur, in quo obiectum habet este ; quia sicut dictum est distinctio. 3. )i Istet actiones & passiones ii
Ientionales uian conueniunt obiecto . nis
538쪽
per aliquam actionem vel passionem realem, lus conuenit ei, in quo obiectum liabet esse intentionale. Nec etiam est tertiit mis aliquis productus per intellcctionem, quia intellectio non est actio productilia alicuius termini; tunc enim incompossibile esset eam intelligere & non esse termini, sicut incompotabile eli intelligere calefactionem esse,& non esse calorem, ad quem fit calefactio, non est autem iii
possibile intelligere intellectionein in se non intellisendo, quod sit alicuius termini , ut producti per ipsam. Confirmatur
etiam; quia operationes tales dicuntur cia
se actus ultimi ex l. Ethicor. & 9. Metapli ys. De hac Dateria dictum e Ist supra distinct. 3. quest. 3. qualiter est qui Jam actio de genere actionis,& alia qui est qualitas,cuiusmodi est intellectio. Improbatur etiam hec via & sequens de intellectione passione per idem medium , quia tunc intelligentia gigneret Verbum,& non memoria, quod est contra AugIntelligentia enim produceret illu intellectionem actionis intellige di, siquis est et, Sc intelligetia produceret intellectione passione , si qua esset. Ista etiam via de intellectione acti ne & passione non videtur rationabilis, quia intellectio est forma una, quae licet posset comparari ad agens,a quo est, 'c ad subiectum, in quo recipitur, tame ipsa eκ. hoc non habet talem dillinctione, , t pota sit esse quasi causa sui, vel este terminus actionis secundum hoc, dc non secundum illud; quia si est terminus actionis . hoc est. secundum ses nec secundum istu in respectum,nec secundum illum, sed eam concoinitantur isti respectus. Sequitur igitur per via diuisionis,quod Verbum est actualis intellectio. Et hoc c5.firmatur per August. is . de Trini. cap. I s. Cogitatio quippe nostra peruenies ad id, quod scinius, atque inde formata verbum nostrum verum est. Idem etiam habetur ab eodem I s. de Trinit.capit. Io. Formata quippe cogitatio &c. verbum est, sicut sul pra dictum est. Et e firma tur istud per simile de verbo vocali & imaginabili ι so matur enim verbum vocale ad fgnificandum & declarandum illud, quod intelligitur, sed quod vox no statim formatur ab intelligente inquantum intelligens, sed per aliquam potentiam in diam, Puta n otiua, haec est impersectionis in intes lectit; s igitur statim gigneretur, vel formaratur,ut expressivum illius, quod latet in intellectu,&hoc virtute intellectus intelligentis, non minus esset verbunt,obiectum autem habitualiter cognitum latet in mentoria ui igitur virtute cius statim causaretur aliqua intellectio actualis, quae genita exprimat, de declaret illud obiectum ibi laten , vere eli ibi verbum; quia eκ pressi uuna latenti ,& genitu virtute cius ad exprimendum ipsu in.
patet quod illa auctoritas indiget expositione . dicit enim ibi, ipsa enim phantasia eius scilicet Chartaginis in memoria
mea verbum eius; patet autem secundum ipsum i s. de Trinit .cap. X. qu5d verbum non est sormaliter in inemoria,ergo oportet, quod intelligatur causaliter non sor-
Ad secundum , licet magna altercalio sat de voce,Vtru sit signum rei vel coiiceptu , tamen breuiter concedendo, quod illud, quod significatur per vocem,proprie est res, sunt tamen signa multa ordinata seiusdem significati,ittera,vox,&c Oceptus sicut sunt multi effectus ordinati eius delii causae, quorum nullus est causa alteriit , ut patet cle Sole illuminate plures partes medi j.& ubi est talis ordo causatorum absque hoc, quod vi uni sit causa alterius, ibi est immediatio cuiuslibet rospectu eiusdecau is, quoru Itullus est causa alterius,excludendo aliud in ratione causae, non aute excludedo aliud in ratione effectus inimediatioris, de tunc posset cocedi aliquo modo effecta propinqui mi esse causam respectu effectus remotioris, ni, proprie, sed
propter prioritatem illam, quae est inter tales essectus ad causam; ita potest concedi de multis signis eiusdem significati ordinatis, quod unum aliquo modo est sinu alterius, quia dat intelligere ipsum , quia remotius non significaret, nisi prius aliquo modo immediatius significaret; & tamen propter hoc unum proprie non est signum at terius, sicut ex alia parte de causa, & causatis.
η Ad tertium concedo. Quod notitia est proles,& vere genita, sicut productio illand est actualis intellectio, quia vi dictu est inpra actualis intellectio no est actio
de genere acti tinis, sed est qualitas nata terminare tale actione, quod significatur per hoc, quod est dicere, vel incommuni, per hoc, et est elicere; non igitur verbia est a
539쪽
Ii quid productum actione, que est intellectio , quia ipsa intellectio non est produeitua alicuius, sed ipsa est producta acti m', eque est de genere actionis, sicut dictu est supra
nit. cap. Io, Verbum est cum a- nore notitia, hic autem omnia
posita iii diffinitione Verbi sunt essentialia, ergo Verbum non dicit proprium per- sons genitae, sed ei sentiale. 2. Preterea. s. de Trinit. capit. r. sicut Pater intelligit sibi, Sc vult sibi, Sc meminit sibi, ita Filius Se Spiritus Lanctus; actus
autem proprius intelligentiae , ut intelligenti ac st, ponitur esse Verbum; ergo si- cui in Patre est formaliter intelligentia, ut intelligentia, ita in eo est Verbum, ut Verbum. Asssumptum proba turper hoc, quod illa Trinitas, quam assignat Augu- nimis y. de Trinit capit. . Mens, notitia dc amor, quae notitia est Verbum, secundum eum ibidem ; & illa assignata secundum eum io. de Trinit.capit. Io. Memoria, in telligetia, Sc voluntas correspondet
sibi inuicem, prima pars prime parti, Sc secunda secundae, de tertia tertiae; ergo sicut non est perseeta voluntas sine amore so maliter, nec mens perfecta sine memorias maliter,ita non est persecta intelligentia. si ne Verbo formaliter. 3. Praeterea. Non sunt duo propria v-nius persons, quia unius constituti in es se est via uiri sormale constitutivum; filiatio est proprietas constitutiva personae geni secundun,August. de Fide ad Petrum capit. 2. non ergo Verbum; non enim videntur ista dicere proprietatem eadem, quia non omni, Filius est Verbum, nec omne Verbum est Filius.
OPPOSITUM. August. 7. de Tria it.capit. 4. Eo Verbum quo Filius, Sc v-trunque relative dicitur. CONCLUSIO. Verbum in Liuinis inrit 'myrium persouingenit .ESPONDEO. Hic dicitur conopinio Πῆ formiter ad articulum praecedent eo quod ii Vbi lap. Intellectus Patris primo iosormatur quasi nolit a simplici esIentiet, ad qua fuit quasi irere in potetia pastilia, Sc factus in aetii isto notitiae simplicis, v d nudus comici titur supra seipsum sic informa tum, Sc in ipsum conuersu , quasi in passivum dispo ilium, sic imprimitur notitia declarativa irtut e notitia: actualis simplicis, que ii titia declarativa est terminus actus dicen di, dc Verbum ; dc secundum hoc patet, quod Verbuin est terminus generationii, sicut Sc Filius,&ita erit propWum secun-d e personae, Ista opinio recitata est supra distinct. r. quaest. r. de duabus productionibus.
Contra hoc quod dicit hJc, videtur posse obiici per idem quod divinius articul.
superiore Quia intellectus Patris, ut conuertitur, est mere activus, do ut habens notitiam simplicem est mere passivus secundum eum ). igitur videtur inconueniens, quod ut conuersus sit illud, de quo gignitur Verbuin, Sc ut noscens notitia sunt i-ci,st ratio gignendi Verbum quasi adti-ue. Praetere i. Aliqui dicunt csiuersonem istain intellectus paterni esse quasi dispositionem materiae , quod videtur inconue Iliens, quia materie dispositio non est persectio, neque eque persecta cum forna activa agentis; bxe autem conuersio est actus aeque perfectus cum notitia simplici. vel perfectio,ergo&c. Prsterea. Ista coire esio est respectu actus primi, ut obiecti, igitur est notitia declarativa illius actus, sicut omnis notitia declaratobiectum,cuius est; igitur ante genitionem Verbi , quae sequitur illain conuersidi iein secundum eum)habetur notitia declarativa primi a tui, dcita Verbum ante Verbum. Item.Ista opinio, quantiim ad hoc, quod ponit intellectionem Patris esse rationem gignendi Verbum, improbata est supra distinet. a. quaest. de productionibus; hi quantum ad hoc, quod ponitur intellectum Patris esse illud. de riuo gignitur Verbum, improba ta est ibidem,& etiam distin h. s. & repeto unum argumentum ibi tactum, Quia intellectus, ut conuersus, est alicuius supinpositi , conuersio enim ista secundum eum) cst quaedam actio intelligendi, actus autem sunt suppositorum ; ergo conuersio ista est alicuius suppositi: Quaero cuius suppositi est , ut conuertitur si Verbi, dc ut conuertitur praecedit g ni tionem secundum eum igitur P cedit Verbum , dc ita Verbutia est an-
540쪽
digettio e Verbum, si Patr7s est ista conuersiri
S cuiuς est, vi conuertitur, cius cit, ut
de quo generatur Fi ius per i inpressi ne ii, & cuius cst, ut de quo generatur aliquid per i in ruisionum, est, ut illud liti prcssu sit in illo . e per consequus eius eii, ut habet illud impressum; ergo a primo ad ultimuin sic luitur, quod intel lectus Patris, ut Patris, habet sormaliter notitia genita impressa ui sibi,& ita Pater formaliter intelliget notitia genita, quod est contra Aug. 7. de Trinit. cap. 3. Respodetur, Quod sicut in generatione in creaturi, est distinguere tria signa nature, prii sim instas est, in quo materia est sub forma corrumpenda, iccumlu instans es in quo eth materia sub nulla forma, sed quasi nuda et in proxima potentia ad formam generandam , & tertium instans, in quo est sub forma geniti; Ita correspondenter
poteli dici in diuinis, quod intellectus in primo signo, ut est in Patre, sic conuertitur super se, S illa conuersio est quasi dispositio in ateriae ad generationem, Scin secundo signo, in quo est quasi unius personae,tunc est iii potentia proxima ad teriam inuin generationis, ct in tertio signo, in quo est sub proprietate persone genitae , est tunc illius personae . Exemplum ponitur. Si vinum sit in proxima irotet tia ad acetum, Ita quod forma umi prae exigitur ordine naturali in materia adhoc, quod sit m potontia proNima respectu aceti; & cum hoc materia vini esset illimia lata ad illas duas formas, & per conse queus neutra inducta eXpelleret aliam,oc si cum hoc utraque esset hypos latica dans esse personale, tunc acetum generaretur de materia, ut suit vini, quasi de materia disposta dispositione preuia necessarid precedente forniam istam. Sed si
quς reretur, cuius est illa materia vi immediate acetum generatur de ea 3 Respondeo,
nullius, sed generatur de ea immediate, vi materia est sub neutra forma hypostatica. Per hoc ad forniam argumenti, H icin proposito conceditur, quod est Patris, sicut materia est vini, ut est disposita ad forma aceti;& cu arguitur,vt igiture stPatris,recipit notitia genita, negatur consequetia, lino per hoc, quod recipit notitia genita, est v sterius subsistentiae, & est de. quo immediate generatur Verbum, non vi Patris, sed ut conuersus est. Et si contra hoc obiicitiir,mὀd non intis generatur
de intellectu,vr est Patri , quam de intellimi est Filii vel Spiritus simul; Negatur
consequentia , quia est ibi duplex ut, v num quod norat rationem immediati principi j de quo, S sic generatur de eo Verbum, ut nullius, quasi de immediato principio susceptiuo, aliud xl est, quod notat rationem immediati principii dispositi ad forniam illam,quae eli terminus, licet n. hst ratio immediati receptiui; absolute igitur Verbum generatur de intellectu, it nullius, ut tamen praefuit Patiis, Si prius existens iii Patre, ita quod neutra reduplicatio est pneci se sine altera ; ct tamen per hoc, quδd Verbum generatur de eo, iacinest in sit, stantia Verbi, neque Patris, neque vilius. Additur auten', quM decipiuntur aliqui arguentes contra illam opinionem de quo quasi de materia, vel quasi materia,quasi imaginantes ibi esse distinctionem qua si potentie passi ut ab a tii; Qii odnon est verum , sicut tenetur generaliter a iiibusdam de altributis, sed tantum sicut est ibi sapientia formaliter, dc bonitas formaliter line distin Aldiae, ita ponitur ibi, quod est vere impressio, Si vere imprimens, dc omnia, quae dicuntur ibi esse sine distinctione; distinctio autem istorum noest nisi per actum intellectus negotiantis circa idem unum, quod est in re. Contra ista . Generatio in creaturis videtur esto formaliter mutatio, eo quod materia, ut nullius prius, postea inteli igitur sub sorma geniti,per hoc enim intelligitur transmutari a priuatione ad formam, lusi transmutatio est for aliter generatio; igitur si sub hac ratione ponatur potentia passiua in diuinis, erit tunc in diuinis vera mutatio, saltem in intellectu negotiante , ct ita necessarii; imperfectio; vel si tantum per actuin intellectus negotiantis fiat ista conuersio,& genitio Uerbi, Verbum non erit
persona realis, sed tantum rationis, & intentionalis. Confirmatur ratio in eorum exemplo, Quia si vinum non corrumperetur in generatione aceti, vere tame illa generatio e it mutatio a priuatione ad sormam, licet non concurrat ibi alia mutatio a forma ad priuationem, scut accidit modo communiter, quandovnum generatur, et aliud corrumpitur; tunc enim coucu runt ibi communiter duae mutationes, de quatuor termini, duae scimiae, & duae priuationes , sed circunscripta altera mutatione & terminis eius, nihil minus esset reliqua