장음표시 사용
581쪽
turam spiritus isto,scut diligunt se Spiritu sanito ; quia ille modus dii tetendi, ut sumitur principiatiue, videtur e te primo. illius termini dilectionis, cuius ipsa dii cti. est sor i liter exlioc, quod est principi ita lic enim diligere. obiectu est prin cipia amisi qui ut principiatus ea so maliter illiti, obiecti, S it it uisanctus au- tu ex vi primi pationis sue neque primo,
neque concomitanter est atrior creatura , quia crcatara tantam contingenter ama
tur a Deo. Licet autem o vi productio itis suae, primo sit amor essentit . tamen coliconiit ater poteli dici amor Filii, qui ille persone sunt in natura prim9 yniam ex necessitate illius naturae; Scita poliet concedi, quod Pater non diligit creatu. ram Spiritusancto, eo modo quo Filium, . quia non producit amorem, qui vi prisductionis sa e sit amor creaturae, imJc pleta pro Milone necetraria illius atrioris,a hoc est contingentia, ut iste amor sit cieatur. ,' laoc in potestate non tantum prodaceatis hunc ainorem, sed etiam istius amoris producti, quia ita conti ii ea ter amat Spiritus sanctus creaturam , sicut Pater Pilius.
M A G. Post praedicta &c. y st A si s L NTI distinctione
i conis arat. Magister proprietates ad essentiana diuinam , &
I R C A. Hlas tres articulos. non oportet in mari, quia e 'riam solutio patet ex di iis alibi supra dist. et quest.2. a r. i Utrucia unitate essentis stet pluralitas personarum. ubi ostrissum est, qualiter proprietas personalis non est idem formaliter cuin essentia. Distinctione etiam 26.contra Perpositinii ostesuin est, qualiter proprietas non est ideria forma: iter cum persom. Illud etiam , quod dictum est de uouidentitate formali proprietatis cum essentia concludit, quod persona non elli desormaliter cum essentia . Et quod aliquidistinguunt inter odinia is .i, quod ta tum disserant ratione, improbatum est disti actio ne et .sc dist. S. in o simili de attributis .i': dii l. .de distinctione emanationis in diuinis, S alias. Et talia en cum hoc,
quod istud no est id e formaliter illi, stat, quod vere & simpliciter sit idciu sibi. im δbocelt neces laria propter persecta si inplicitatem diuinam, quae sequitur ex persecta nimiitate illius essentix, proptcr quas inplicitatem Sc infinitatem non potest ita essentia esse in aliquo una aliqua realitate in eodem , nis ista realitas sit persecte eadem sibi & istud dicium in conss matum per commune dicium antiquori qui cor scesseruiat multas prs vicationes esse .eras in diuinis per identitate non se maliter, quod non videtur intςll igibile, nisi per boc , quὀd praedicatum erat vere idem cu subiecto, & ex hoc erat propositio assirmativa vera per identitatem, de anien predicatum itum erat idem formaliter cum subiecto, .& ympicr hoc nouerat ibi prsdicatioso ri talis si qui sit distinctio identitatis sorti sis ab identitate simpliciter, tactutu est dii in s. l. de altributi & alias frequuntur, Sc ideo nune
sister bac distinctione essentia a diuina cc personas ad inuicein. Circa Las duas distinctiones
i Vl N T d&vltimo loco prist lipaliter disputat Magister da attributis testentialibus, quibus
attribuitur vel adscribitur creaturarum causalit is, quae sunt itia, nempe Scientia, Potentia, . Voluntas, de singilli, dieendum est. Ac primum de scientia diuina agit r. sequentibus disti tum ing nerali,
582쪽
ue di, tinia in speciali de Praedestinatio-iis. Ceneraliter de scientia Dei tractat
quinque primis distin h. sub duplici capite, prii nuui est . citiorum est sciet ia Dei; alteira, frui inodo icientia Dei se habeat
ad rex scitas . Circa primum caput moniliat Magister ii ac dist. scientiam Dei esse .
reipue tu omnium, talia presentitum quam futurorum; pl.escientiam vero tantia reta pectu iututurum, ex quo res omnes alia
cutitur este in Deo propter scientiam. Cfr calia iis di stinii. quaeritur unum, 'modo ponantur in Deo relationes a ternet ad tomnia.
Est Quomodo pon. antur in Deo relati
les sorniae quaedam, vel rationes rerum stabiles,atque inci mutabiles, quae ipse sormatae non sunt,acro hoc eteri Dac semper eode modo sese habentes, quae in diuina intelligentia conti laetatur. Et mν
absolute , ergo respectius.& non nisi ad alia a se, ut qui ditatiue cognita. Quare distinguuntur secundum distinctionemi storum Kr. Pr terea. Auic. g. Metaph. cap. .c5-
cedit in Deo esse relationem Dei,ut intellistentis ad formas intellectas. 3. P caeterea. Deus nouit distincte alia a se, ergo per aliquas distinctas ratione, coetii cendi,& illi non possunt esse absolute ergo resaliuae. . Preterea. Secundum August. s. super Gene cap. 7. omnia in Deo sunt, vita. Et id ε .idetur dicere super Ioan.cap. I. Omnia in ipso vita erat. No vita xterna creata sed creatrix, hoc noti est verum loquξ-do de ipsis obiectis sornuit ter in se, igitur de rationibus formalibus, quibus cognos
P O S I TV M. Illi relationes i i
tur essent reales, p est contradiectu in diu. 3 .ar. Probatio cosequetie, quia Deus prius intelligit alia a se qua intelligat ibintelligete illa, quia acius reflexus presu Aponi actu rectui; ergo illae relatio ites, que hessent in Deo ad alia, essent in Deo ex natura rei. 6c non peractu ni intest ectus con-
s.ferantis illam intellectionem .sed quod est ibi ex natura rei. & non in obiecto.
ut cogi iiiiiiii est, est reale. Praetere. 1, Qua ratione essent relationes aeternae in Deo ad omnia cognita , pari ratione & ad om nia volita, ut volita, 'tunc ille relationes essent rea 'es qui.i prius vult al ia esse, qua intelligat se uelle illa; ct ita relatio voluntatis eius ad alia, erit realis, quia non est in aliquo, ut cognitum est. ON CL GIO. Norasset servo M-rio es intonin ata omni, set iis, hi sui . t
Deus sit intelligens ex dist. r. l. t .ar. 9 .&'uod essentia sua sit prinita obiectu in ratione sui ex quaest. 3. de subie ho primo Theologi.e, Et 'uod intellectus suus sit omni ii intelligibiliu, non quidem poteu- ita sed actu,&siuiui ex dist. 2. q. I.ar. I -&hoc disti licte, quia unpersectionis est in intellitente confuse intelligere. Circa ista quaestione notadu est, quod ad intellectione alicuius tria videtur concurrere,
videlicet obiectu co noscibile,intellectus ipse, & ratio cos notaedi. In inteli ectu au- te, ut potentia est,non ovortet ponere distincti te ad hoc, ut distincte intelligat, quia etiam intellectus noster ut videtur omnino indistinctus secundum ratione Potentie , potest plura intelli ere, igitur si est dii tinctio, quaeratur in obiecto, Nel 'ione cognoscendi obiectum, vel in ipsa intelles ione. Ponitur igitur relationes esse aeternas o= nata αin Deo ad alia a se cognita simplici intel- Troiae Lii gentia, dc quod istae relationes sint in eL p q, 3 an sentia, ut est ratio cognoscendi, propter
hoc, quod nihil est ratio cognoscendi plura , nisi ut illa ratio appropriatur aliquomodo illis pluribus obiectis cognitis. Quod etiam confirmatur per hoc, quod cognitio si per si inite, ergo Oportet rati Ll di semi
583쪽
DIstInctio di. Quaestio. Articulus I. 2 6
istud competit essentiae mere sub ratione absoluta sine omni respectit rei, quia re spectu realis non est in eadem per itabis se , sine omni etiam respectu rationis, Probatio, quia ista intellectio non
est collativa, vel comparativa, nec negotiatiua , igitur per eam nulla relatio rasan o. tionis eausatur i n aliquo. Praeterea ter fio , Unius operationis oportet dare v-
num principium quo per se unum, ct Obiectu ui per se unii,&uoc maxime in sinpliciter prima operatione, qualis eli intellectio diuina: relatio aute rationis, S ens reale nihil unum per se faciunt, quia non possunt etiam ha ere per se vilitatem sevicundi modi per se,qus minor est, quani essentialis unitas, non enim potest relatio rationis consequi re eκ natura rei, & ideo non potest esse passio eius; ergo essentia, siue ut obiectu iri, siue ut ratio intelligenia 'di,& illa relatio rationis non sunt virum per se obiectum, nec una ratio intelligenia di, ergo oportet dare alterum scilicet pre ei se in ratione primi obiecti, vel in rati ne quo precite: non autem prici se illam relaticinem rationis,quia ipsa non est primu obiectu cognitum, quo cognito cognoscatur aliquid aliud,ad quod est ille respectus, nec est etia ratio quia intellemi, diuinus habeat intellectionem huius obie cti, sellicet lapidis, quia intelligere lapide est persectio simpliciter,ita quod intelloetiis diuinus non esset omnino perfectus, s non intelligeret lapide, nulla aut e relatio videtur est e ratio inlatrentiae alicui ut persectionis simpliciter; ergo oportet dare prsci se essentit, quς subest isti relatio Di,tanqua primum obiectum, quo cogniario cognoscatur lapis, vel tanqua ratione formalem intelligendi lapidε. Et ex hoe ultra ostenditur, quod frustra ponitur in iis relatio determinans ipsam essentiam, nani ipsa sub respectu rationis est formaliter infinita,quia intellectus quomodocuque comparet essentiam,&per hoc causet in ea relationem rationis, non comparat
eam. nisi ut est formaliter infinita, & ita ut est sub tali relatione formaliter est infinita,' per consequens ita indeterminaista, ut est sub illa ratione, sicut secundum se, & ita vi est sub prima rat oue potest fundare aliam propter sui infinitatem, si cui secundum se potest, igitur per relationem fationis non determinatur. .
contra opinionem primm specialit Uidetur sequi, liuod iste relationes erum I msug areales, quia ratio intel Pi gedi, ut est ratio, tu .i vi praecedit naturaliter intellectione, &per consequens quoad nihil, quod est eius, ut est ratio intelligendi, c,usatur per i 3-tellectionem, nec sequitur iii tellectione. Si igitur sal, relatione rationis est ratio intelligendi lapidem; illa relatio non producitur in eisenua per intellectionem lapidis , quia praecedit naturaliter illam intellectionem, ergo alia produceretur; sed ista non praecedit, nisi illa quς est esse
tiae, ut estcntia, liac autem no producitur,
quod conceditur ab eis, ubi minus videtur de personis diuinis,& de principiis producendi eas; igitur ista relatio erit inessentia, ut est ratio , & non per aliquam
actionem intellectus. Preterea, secundum
aliquos ' illorum. Ad distinctionem rea leni in principiatis sufficit distinctio rationis in principiis, ergo ista distinctio rationis,ut est ratio intelligendi A JcII, sus utens est ad distinctinem realem ipsius Α & B. Prs terca , Res extra immediate Intes ligerentur,quia tota distinctio, qu .eonitur intra, praecedit intellectione; ni-il ititur intra terminat intellectione ii quasi obiectum secundarium. Et quod a sola Hesuitur pro hac opinione, quod oporteat dicit. m. cillam rationem indeterminatam determinari, dico . Quδd ipsa est ex se determinnata determinatione opposita in determinationi, quae est ad contraria, licet non sterie determinata determinatione limiti tionis, nec hoc oportet ad hoc, ut per i sim obiectum determinate intelligatur.
Et si dicatur, Quantuncunque essentia hi excedens , medium non est ratio int iligendi hoc in particulari, nisi detemqnς-tur ad illud per aliquid aliud, Respondeo, semper ab anteceiente ad consequens arguendo cum distinctione est fallacia consequentis eX sorma, tenet a R-.tem gratia materiae, quando consequens
illud non potest esse nisi nuna put. pluribus; Et per hoc Ni et illa forma arguendi, August. 7. de Trinit.. Lap. 4. Si duo homines , ergo duo animalia, Sed hoc est ex impet sectione & limitatione
- consequentis ad antςcedens, unde non
sequitur. Si Pater, ergo Deus, Si Eilla , igitur Deus , igitur si pater & piliu sitiit duo, i tui d o Dii; ita dico quis dad intellecti nelii huius oportet dare i conem , qua uuelligatur 'Iopsam.
584쪽
vel fornialiter, vel eminenter continentem quidquid est persectionis in propria ratione, & ad intelli sendum illud oportet liabere propriam , determinatam rationem ; sed inserendo, ergo ad intellige- dum aliud , & aliud oportet habere aliam ct aliam rationem determinatam, est fallacia consequentis, quia hoc consequens, scilicet rationem esse intelligendi, illimitatum est ad alia antecedentia . Quod additur etiam pro illa prima opinione,quὀd ratio intelligendi est similitudo intelligibilis. Respondeo, Non est similitudo formalis, sed vel illa vel aliud sunt te antonomasice , hoc eli continens persecte si inititudinem sorinalem, secundum omne illud perfectionis,quod est in ea, inquantum ipsa elt ratio intelligendi, & sieeit in proposito. - Contra secundam positionem speciatur opin. liter arguitur sic.Omnis relatio rationis, que est in obiecto ex hoc, quod comparatur per intellectu ad aliud, est in eo pricisia, ut est ens diminutum, habens esse ini nollectu. vi cognitum incognoscente,&posset esse in eo , si per impos,ibile illud
non haberet esse essentiae, neque exist en-- lix, dum tamen haberet simili modo esse in intellectu coitinarante ; igitur iste rela tiones erunt in es lentia diuina prsci se, ut
habensesse diminutum in3htellectu compria hie essentiam ad creaturam, non . ut
essenti rest aliquid in se; & vltra , essent in essentia, si per impis Ribile illa essetitia
moti esset, duni tamen ab aliquo intellectu intelligeot ompararetur ad eosdem teriari nos; dc ultra , si per impossibile eia seisiduo Dii dessent in intellectu huius DEi ebmpat ante istum Deum ad creatu- 66non in isto Deo in se . Preterea, Deus prius naturaliter est imitabili, i crbibi a qua iii iam paretur vi imitabilis, qui, enim est iis litabilis, ideo:verὰ comparatur ut imitabilis a creatura vi vide- ur1 E rion e conuerso; i igitur ante istam cratii pa attolleti, faciam per intellectunt
essenfix, ut imi bilis est in essentia imitabilites se secundum aliquos istius vi O ' fliati aptitudii talis est eadem cum actuali propter iij iiii identitatem, in Deo di-
dum ii nesse alia: in relatiditem nouani, Se antiquam, nec ellani aliam creativi, See et iii ; ergo illae relation s in essentia, ut Ubi eho comparato, noli erunt pribi ad extra , sed erunt alit priores A reales vi videtur quia ante omnem actum Inis tellectus coii parantis. Preterea, Et si essentia, ut cognita, si ratio deueniendi in no titiam lapidis, tame videtur postea, quὀd intellectus dii linus possit cogntiscere lapidem in se,&non praecise per hoc, quod comparat essentia suam ad lapidem, quia se sine tali comparatione alterius ad ipsum, possima us nos intelligere lapidem. In ista intellectione lapidis quςro,in quo est relatio ad lapidem QNon in essentia, ut in obiecto comparato, quia in isto obiecto, ut sic , non est intelligere ut obiectum comparatum, ergo Oportet quaerere eant in intellectione, vel in ratione intelligendi,&redibit ad aliquam aliarum
mum,de S 3 . qussi. patet quomodo loquitur de idea K A secundum de Auic. concedo, Quὀdiu Deo potest esse relatio intelligetis, vel prout lioc, quod est intelligens, terminat relationem intellecti, sicut )ominum ess est appellatio relativa,& significat terminare re'ationem serui; vel prout i melli pes dicit relatione rationis positivae, sed tune non est hoc in primo iustanti, nec in secundo, sed in tertio.
Ad tertium, patet ex dictis,qu Ad eadem ratio intestigedi illimitata potest esse propria ratio tutelligedi quodcuque eorum, ad que est illimitata, laut si esset lixitata ad aliquod solum S n axi me respectu
istius actus. qui est intellige. e, in quo non sebi per requiritur uni uoca ratio, hel as, milatio cum cognito; alioquin nihil potaset cognosci per causa in , nec concluso per principium, sed sufficit ratio emine etior continens persecte similitudinem sir
i. Quia videtur, quod destruat intentionem Auetust. 38.qusit. q. 46. ubi dicit. Siquidem talita in eis vis constituitur, ut nisi his in- intellectis sapiens esse nemo possit, Secudum
585쪽
dum autem istam pc sitionem si plenita perfecta Dei ad creaturas erit in secuniado instanti, ct praecedit naturaliter tam
esse idearum, quam cognitionem earum. Idem etiam dicit, quod ista rerum visone fiet anima beatissima , quod non esset verum de vissione prima , quae est in creato te, nec de visione secuda, clue est in creaturi quare Scc.
2. Praeterea . Illa . quae sunt diuisa iuin serioribus, quae sunt alterius rationis, non reducuntur ad aliquid unum in superiori ; sicut licet potentiae cognitiuae iunobis reducantur ad una in potentiam cognitivam in Angelis, propter unitatem rationis omnium potentiarum cognitivarum, tamen intelle ius & voluntas , quς sunt in nobis alterius rationis, non reducuntur ad unam potentiam in
Angelis; erit igitur in Deo intellectus sub tali ratione talis potentiae, & Pe
consequens intellectus , ut in Deo erit Passivus, ergo Oportet ei dare aliquam formam, antequam operetur actu, & per consequens ad hoc ut habeat dillinctam Operationem oportebit ei dare distinctam formam; non autem poterit hie
dari aliqua sorma distincta, si id ex ponuntur consequi creaturarum intellectionem.
Praeterea. Si propter illimitatione essentie diuinae ponatur ipsa , ut omnino absoluta, esse ratio cognoscendi omnes creaturas, cum ita sit illimitata inquantum intelle ta, sicut inquantillia ratio; sequitur, qu Jd ipsa sola cognoscctur sub ratione obiecti; aut si ponatur plural itas ex parte obiectorum, non obstante infinitatis unius obiecti, pari ratione videtur posse poni ex parte lationis intelligendi.
I O D P O S IT V M patebit in corpo
re articuli. CcON CL. VNI O. Non sine in Deo μ-
relationes tertii modi disserunt per se ab .: i, liis duorum modorum, et quia in tertio' e Inodo non est mutuitas, sicut in aliis duoi bus modi, . & ex hoc sequitur sicut deductum est in distinet. 3o. arti c. I quod
i .le qu'a. terminus relationis est absolutu, ut abso I qisa, lutum; sicut igitur obiectum intellectionis nolirae terminat relationem ipsius, in quantum mere absolutum, &sic ipsa est
inensurata pec ipsum . ita videtur, quod cum intellectio diuina sitis implicitςr mensura omnium aliorum a se intelletiorum, sequitur, quod alia praecise reserantur ad intellestionem diuuiam, & ipsa terminabit relationem istam sub ratione: u er ς absoluti. Hoc confirmatur, quia omnino prima intelle io diuina, quae beatifica ta est, est esse litiae, ut essentia est, sine respectu rei vel rationis, & hoc propter persectam identitatem realem intellectus ad essentiam absolutam; non oportet igitur . propter intillectionem alicuius obiecti praecise , quaerere relationem, nec in
utroque extremo, nec in altero; ergo opor
ter aliquid aliud addere, propter quod sit relatio in utroque cxtremorum , vel i' alteror illud autem non videtur esse, nisi αvel mutua ' eo existentia , si est relatio euex; -- mutua, vel dependentia in altero cxtre' isa inino, si non est mutua; hic autem quando
Deus intelligit aliquid aliud a se, non potest poni mutua coexigentia in utroque
extremo cui videtur ergo praecise sufficit ponere relatione in altero extremo, ubi
est depedentia; illud est obiectu cognitu. Prxterea. Voluntas fruens sine non pro ducit aliud ab ipso inesse volito, ama udo de volendo finem in ordine ad aliud, sue comparando ipsum ad aliud amabile, Ised magis comparando aliud amabile ad illum finem, ita quod relatio causata per
compta rationem voluntatis videtur esse in aliquo alio amato adsiliem; nulla autem comparatio per voluntatem videtur
esse in fine amato , ergo a simili in intellectu cognoscente primum obiectum, ciex illius cognitione cognoscente obiectum secundario, nulla videtur relatio produci in ipso primo obiecto ad secundum obiectum, sed e conuerso. Praeterea . Ita intellectio prima est recta, & habet modum realem , secunda est rationis; si enim intelligo hominem absolute. haec intellectio realis cst,& ha bet modu realem. Si aute ea in intelligam postea comparando ad Sortem, haec est intellectio comparativa, &est rationis.
Si ergo ille has itudines sunt intellectae
intellectione non refleXa,bergo erunt reales.' Praeterea. Sicut argutum est. novi detur posse poni, quod actu ita tellectus ista relatio produceretur ; primo non propter persectionem absolutam illiu
586쪽
q iiditates aeternat in .ssa quid ista tuo
actus; si secundo,ergo non est principium illin actu secundi ,etiam in illo secundo
ami persecte cognoscitur creatura; ergo in nullo actu erit talis relatio, quasi ratio prior creatura in ratione obiecti. Concedi potest concluso trium rati Dum factarum contra duas opiniones comi Nun es superius recitatas, ct concedi piissunt istae rationes hic iam sis x
Et secundum hoc potest concedi. Quod sunt ibi relationes in Deo eternae ad obiecta cognita, sed non priores naturaliter ipsis cognitis in ratione obiectorum. Hoc
potest poni sic. Deii; in primo instanti intelligit essentiam sub ratione n e re absoluta; In secundo instanti producit lapide in esse intellii ibili,& i melligit la idem, ita quod ibi est relatio in lapide intellecto ad intellectionem diuinam, sed nulla adhuc in intellectione diuina ad lapidem, sed intellectio diuitia terminat relationem lapidis intellecti ad ipsam; In tertio instanti sorte intellectus diuinu potest comparare suam intellectionem ad quodcunque intelligibile, ad quod nos possumus comparare , 5c tunc comparado se ad
lapidem intellectuna potest causare in se relationem rationis; fit in quarto inflanti potest quasi resse hi super istam relationem causatam in tertio instanti, dc tunc illa relatio rationis cognita erit; sic igitur non est relatio rationis necessaria ad intelligendum lapideiri , tanquam prior lapide, ut obiectu, imo ipsa vi causata esti osterior, quia in tertio instanti,& adistuc pollerior erit ipsa, ut cognita, quia in quarto inflanti. Et i sta via videtur tenere i sta propositionein , quae videtur probabilis, quod relatio non naturaliter cognoscitur, nisi cognito termino , sed nec intellectus comparat ad aliquid, nisi naturaliter prius cognito termino; quam propositionem non potest alia via tenere. quia oportet, quὀd dicat, quod illa relatione, qua comparat istam intellectionem, compareteirentia in ad aliquid, non prius cognitum naturaliter. Ista positio de relation bus aliorum a Deo, ut intellectorum ad ipsum intellectum diuinum, ut absolutu i , consimiliter confirmatur , & tutelligitur, sicut illa.supra dii vos. 3 o. creaturarum relatarum ad
inum . Sententia August. in illa quaest.
pleii colligi in ista descriptione ideae,
ea est ratio aeterna in mente diuina. s eundum quod aliquid est formale extra, ut secundum propriam rationem eius. Probatio primae particulae. Deus omnia causat, vel causare potest non irrationabiliter, ergo rationabiliter; igitur habet rationem, secundum quam format, non autem eandem omnium , ergo singula propriis rationibus soru al; non autem rationibus extra se, quia non eget in efficiendo aliquo alio a se , igitur rationibus in mente sua; nihil autem in mente sua est nisi. imo inutabile, ergo omne formabile potest formare secundum rationem propriam sibi sternam in mente sua; nihil autem in n ente sua tala ponitur, nisi i lea secundum illam descriptioneni igitur videtur, quod lapis intellectus p. ssit dici idea, ipse enim habet omne i stas cor ditisnes , quia ipse est ratio factibilis extra propria sibi; sicut arca in mente potest dici ratio respectu arcae in nratcria, Fc est propria ratio , secundum quam area in n ateria formatur, & illa ratio et aeterna in mente diuina, ut cognitum in cognosccte peractum intellectus diuini quidquid autem est in Deo secundum quodcunque esse siue rei, siue rationis peractum intellectus diuiti, iesi eternum, sicut declaratum fuit supra distinc . 3o. quod nulla relatio potest esse noua in Deo per actum intellectui sui. Istud H- detur consonare cum dicto Platonis, a quo accipit Augustinus nomen idee, ipsuenim posuit ideas qui ditates rerum, per se quidem existentes secundum Arithoi.& male, se undum August. in mente diuina, & bene; unde aliquando loquitur de mundo intelligibili secundum eum, sciit igitur ponerentur ideae secundum illam impositionem Aristot. 'uiditates rerum, ita ponuntur secunda Platon ε, vi vi et uo qui ditateς habentes esse cognitum in intellectu diuino . Hoc
posto, non oportet laborare circa relationes aliquas formaliter, siue in essentia ut est obiectum , sine in essentia vi.ratio, siue in essetati a xt intellige-e diuinum, quae relationes dicantur idee, in dipsum obiectum cogiti tum est idea secundum istud. Et tunc concedi possunt auctoritate; August. adducte , quod nisi
587쪽
Distinctio aue. Quaestio Articuliis a. 269
eognitis ictuis sapiens nemo esse possit, quantum scilicet ad omnem plenitudinε sapienti e , licet enim Deus principaliter sit sapietis sapiriatia essentie sue, x t obiecti, tamen non omni modo , si non saperet
creaturam, quet creatura, ut intellesia ab
ipso, est idea, ct ita non lintellectis ideis sapiens omnino esse non potest; ponitur autem esse sapiens persectissime in primo instanti, sed noli sapiens omnino in primo instanti absque secundo. Si aut ei sex ponerentur quedam relationes rationis in Deo, non videtur forinaliter esse sapiens in intellectione earum, quia etiam ibi essent vi rationes intellige adi, antequam ipse intelligerentur. Similiter alia auctoriistas August. Harum vis one sit anima beatissima. Si ideae ponuntur esse qui ditates Vt cognite . tunc exponenda est de beatitudine, que potest haberi in creaturis ut in obictis, quia certum est, quod non est persecti Isinia beatitudo in creatura absolute secundu triani. s. Consessionu. cap. . In seli κ homo, qui scit illa Omnia, te au tenescit, beatus autem qui te scit, etiamsi illa nesciat; qui ero te δή illa nouit, non propter illa beatior, sed propter te solum beatus est &c. Sed est in te niged a beatissima, hoc est totali beatitudine possibili beato.
non quidem in eis formaliter, sed in obiecto,cuius cognitio praesupponitur istis,&quali concomitanter in istis, in quibus aliqua beatitudo est, licet no prima. Et si August. aliquando loquatur aliter de ideix. quasi sint rationes cognoscendi aliquid, cum tamen hic non dicat ipsas esse ni si rationes, secundum quas sormantur, que farinantur; potest inquam exponi illud dictum eius, si alibi dicatur, non quod ii secunda notet ratione sormal e intel ligedi,
sed iecundum quas, ut sunt obiecta non prima, nec mouentia intellectum, sed obiecta sec daria terminantia intellectunt.' Ad secundum, qualiter intellectus est passivus in se , ct qualiter est passivus respectu intellectionis, dictum eii dist. q. s. sed posito quod sit passivus in nobis, ct quasi passivus in Deo, & quod debeat
hic assignari forma vel quasi sorma, ut qua operetur, potest dici, quod illud est essentia sub ratione qua essentia,quae sub ratione absoluta est ratio cognoscendi, non tantum ipsa met, sed omne aliud sub quacunque ratione cognoscibilis . & hoc illo modo intelligendo, per hoc enim quod intellectus diuinus est in actu per essentiam
sua iri, ut est ratio intelligendi , habe; primum acti tui iustitiente ri ad pro luce .i duom ne aliud tu esse cognito , ct produceri-do i lud in esse coetii to, producit ipsum, vi habet dependentiam ad ipsum et, xt
ad iii telligetitia ii , & per hoc quod intellectio ipsius est eius, illud dependet ad ista
intellectio uelo, vi :id abs tu tum, sicut etiam in aliis dicetur; quod causa lub ratione merc ib sollita est actus primus a quo rocedit effectus, ct essectus productus lia
et relationem ad causani, qua udoque , t ad absolutum. quandoque aut zm nultuaest relatio esse ius ad causan , ex e S c uilia se, nunquam tamen ex parte causς requi, itur relatio prior,quam sit effectus positus in esse. Quod nunc breuiter suade uti quia nillil habes persectili, esse in aliquo WGλα genere ad illud, quod habet minus rei sc-ctum esse in genere tali,dependet; ergo relatio actualis non dependet ad aliquid, quod tantam estens potentiale,&non δ-ctuale, omnis igitur actualis relationis terminus, est aliquod ens actu; In quocunq; igitur inflauti naturae causa resertur a ciua deffectum,tunc est in termino esse actuale; poteli auteni illud absol*tum terminas
esse sine respectu ad ipsum, igitur ita est simul cum isto respectu, quὀd est prius naturaliter eo,ergo non potest esse aliqua relatio in causa naturaliter, antequam absolutum sit, ad quod debet esse ista relatio. Et ita intelligo,quὀd in primo instanti est A sub ratione absoluti; in secundo est Bsub ratione absoluti habens esse per A; in tertio B refertur ad A sub ratione absoluti, si est relatio non niuiua, vel A dc D reseruntur relationibus mutuis. Iia ergo hic in primo instati intellectui est iii actu peressentia ita,ut est mere absoluta, tanquam
acta primo susscienti ad produce tu quodlibet in actu intelligibili; in secudo instati producit lapide in esse intellecto , ita Qterminus ille est,& habet respectum ad intes lectionem diuinam; nullus autem est repectus ccouerso in i litellectu diuino, quia res spectus cius no est mutuus. Illud, quod
dictum est relationem prius non este in is ad α. causa, quam in causato, habet instantias. de quibus alias.' Ad tertium de obiecto illimitato respondeo. obiectum i ii quatum nivi iuunt A in inquantum primo termittat iuram, Sperconssequens ut dupliciter ii ecessario tequisi-
588쪽
tum, vel coexactum ad actum. ustaeque illimitatum, di ideo nihil aliud est se obiectum, tamen aliud ult obiectum secuti dario terminan . nec oportet obiectum illi nutatum ellu praecise terminans sitiona docunque actum, si ut praecise est ni uesct ratio actus, quia aliquid potest sequirerminum primum, S: esse terminus secundus; nihil autem potest esse secudari δ mouens ad actam, ratio est , quia omne mouens aliqualiter praecedit actum, non autequomodocuitque terminans praecedit, nec
coeκ igitur ad actum, sed secundari ὀ terinitians, sequitur actum sicut inensuratum,&causatum, siciit intes lectio in nobis sequiter obiectum.
MAG. Solet hic quaeri &c.. o N S EQVE N T E R docet
Magister hac distinctimie. qu ni odet rex dieantur esse in Deo G per cognitionem, nempe quod sunt in eius presetitia. Circa hanc distiliactionem qu eritur unum, scilicet deesse, quod habent creaturς in Deo.
Est de esse, quod habent eriturae in Deo, Sitne esse essentiae. Diuiditur
Hrum ereatura in a tum est fundamenta resatronis interse , babeat Fene
m. Quia proportio est pasito eritis, obiecti autem cogniti in aeter nitate proportio est aliqua ad cognoscentem. & haec talis est, quod impossibile est non esse se proportionatum. 2. Pricterea. Sicut ens ad non ens, ita possibile ad impossibile, ergo petia .ittatim si cut ens ad posibile, ita non eris ad iii possibile, sed omne ens est possibile, crgo Om
ne quod est purum, non est impossibile. C silirmatur ratio, quia si aliquod puru n ens, sue nihil esset possibile,& aliquid purum non ens esset purum impossibile: unum nihil est et magis nihil alio,quod videtur absurdum; ergo possibile non est omnino niliit, sed aliquod ens. Praeterea. August. de Natura boni capit. 13. Porro si bonum aliquod est sormacte. Proculdubio bonum aliquod est etiam capacitas formi ergo notumllum bonuin est posii bilitas ad bonitatu actuald K . Praeterea. Idem sit per Ioannem Ho-mil a X. Manus seruit imperatiricordi, cas leni literas facit S cor & manus. N ii quid alias cor alias manucleasdem quidem facit manus, sed non si init iter. Ergo prius factae
s: Pr terea. Auic. 8. Mera'ys. cap. vlta idem de duplici fluxu rerutii ad eo. OPPOSIT UM .patebit in corpore articuli. η cONC ES IO. Creaturis insua L m 'fundamorum reia ιonu alere nou balet ye re esse essent in.
cunt quod sic. Quod ens coinmunissi-inc acceptum, x et rosa otest dici a reor reris,& est communis sigmentis S aliis multis. Alio modo procedendo ultra, res dicitur a raii Matione,ut est res rata di distilicta a reficia, ct i sta est dupleX, vel tanquares, cui potest competere esse, vel cui competit esse, prius tamen est res, cui potest c5 petere esse. ' Pro hac opinione armitur potissime per illud, quod dicetur iii et . argum . in opponendo de scientia Dei et erna,&obiecto reali tremo art.sequenti: tu etia per s.argumenta. que tot sunt in opponendo. Additur autem ab isti , quὀd distinctio ista essentiae ab esse existentiae sufficit ad compositionent, pro eo quod ipsa essentia intellecta ut habens esse essentiae, adhue est in potentia aci esse existentiae, quod recipit ab efficiente, inquanta ei i- ciens est, ct tunc est compositio ex potetiactactu. Contra ista arguitur primo. Q ia creatio est productio de nihilo, sed si lapis prehabuit esse verum reale, igitur q)iado producitur Opinis Ito
589쪽
Distinctio 36. Quaesito Atticulus r.
ducitur ab efficiente , non producitur de nihilo. Similiter secundo. Si non produci iur nisi secun dum respectuin tantum iit uuiii ad officiens. iacui videtur esse 'roductio simpliciter, sed tantum adesse secundum quid, Sc latinas erit creatio productio simplicitet,qua ii si alteratio, ubi est productio saltem alicuius quantum adesse ab solutum. Tertio secundum eandem viam arguitu ν, Quia candem relationem ponita ualem, di aptitudi natein eo parte Dei, alio sic Tyropter hoc non poste esse aliqua nopraetcr. actualem in Deo praeter aptitudinalem antiquam ; ergo sunt liter eX parte c-; , quod refertur ad Deum eadem est relatio actualis S aptitudinalis, & non erita tua is noua prs ter aptitudinaleni relationc. i. antiquam;crgo clim relatio aptitudi. ira i s. adesse existentiae suetit semper in-
. H ζὸ habente esse essentix, nulla est in eo
relatio actualis noua. inquantum mistens est. Et quarto, secundum candem viam, uuia in fundamento eodem, & termino immutabili non p γ teste de respectus nO- uua, sed hoc fundamentum idem est, scili cet esse essentiae, & terminus est ;mmutabi is , scilicςtDςus; ergo nullus rc sp ctas nouus potest esse ad talem terminuua, qualis respectus ponitur esse adesse exi-II uitiae. Et quinto secundum idem mediuile creatioue, Quia productio rei secunduillud et se essenti veris, tute est creatio, ipsa enim est niς re de nihilo, ut de termino aqu0,& ad verum ens . ut ad terminum ad clueto,& proda ita ista secussam eos est Iri. ' x te na, ergo, cre iij est terna; cuius oppblitum n litur ostendere. Sc dicit se habere de nona rationes. Sexto secundum ea desii viam, Per oppositum de anni bilatio tu seq itur, quod ii ni possit aliquid annihilari, sicut enim producitur de ente secu- lana esset uiarii, ita videtur redire in cns secunditin essentiarn,& non in nihil ., a.ratio. Priter , secundὐ principaliter, Illae ra irine,, quae sulit dist. 8. q. 2 . c citra
Auic. iiiod nihil aliq d a Deo sit formali
i et nec ellari na, possunt sitri contra istam . . opinionem, i quia ira concludunt Oiisse quid tutiuo, si sit verum esse, sicut O p. pexistentiae ; non enim voluntas magii R eemti J vult aliud a se esse in esset quinitativo. quia vclix aliud a se hste in esse exissenue, Iai adem est ratio utrobiane, ita de aliis mς diis. P caeterea tertio. Ru scuadam es cristetitiae, utcst teci inri
relationis idee , qua ips ponunt in Deo.
a ut non, sed secundum aliud esse cognitu; si secundo modo, ergo frustra ponutur res in isto estu essentiae, uota enim videtur propter aliud poni, nisi ut sint termini relatio nutu ideat tu, quae ae terna viter sui in Deo; si primo modo, ergo aliquid est in Deope actum intellectus diuini, secundum quod Deus potest aliter se habere, siue irrittari cuius opposit una probatum est distin. 30. Probatio ultimae consequentiae, Quia per te o ne aliud esse a Deo non est locinaliter necessarium ex se; ponatur igitur licet per impossibile,istud eli qui ditatiue aliter se habere, sequitur, quod illa entitas in Deo siue rei, sque rationis, quae habet istud esse pro termino: aliter se habebit,& sic expositione alicuius circa aliud a Deo,mutari poterit aliquid, quod est in Deo peractum intellectus sui, quod est impossibile. Praeterea quarto , Quando causa est persecta,& independens naturaliter in causando,&agit naturaliteri. vide ur possῆ producere. In mediatiora sue persedit ora, quia producit secundum viii Dium potetatis suae; intellectus diuinus, ut intellectus prxcis e, secundam ista 'i vi an , producit in Deo rationes ideales, de ip sas cssentias in ratione essent K, dcxlv .pςr prius in se rati ope ideales qualia rationcs illas in illo esse . sunt enim per hoc.quod exempla te sunt; ergo illae idee habent vexius esse cuin sit naturaliter agens qui ipsa ideata; ia Qia cansat autem ideas niti entia rationis, cnosi in si quo esse reali, ec- .go necd.it aliquod effereale ipsis ide. :s, ius sunt causat in 'ii si remotiora. Ps iegea quintis istas ors:iuias producit pi esse, aut ut cψgn Reais, a iselion; s lic , et aisantcognitaepi teqitani fuit in illo esse, cita trulli a pontitur istaentitates, pr J I r togn itionea et x terna ni; si non, igitur Producit e s me hi a turgiiter, scut is x scalefacit, quod vii detur valde ab sucdggequucunque producto allio a se in natura;
yrobabile quia ausae mplaris ido' est nisi quod dat ne facie quesiiciens ei; in dividitur in efficiens per intellectuli , sar pr' positum, eissciens perii turam secuila
590쪽
tur naturaliter producens non est alia eissa ab efficiente,lia nec ex Pylaris, uec eXe-plariter produces; 5c ita idem est esseetu.& cxemplariter proditatum alicuius intelligeriti Unquantum est intelligens, di inquantam exemplas. Quod etiam addit copositionem esse in creaturis per istam potentialitatem adacium, non videtur rationabile, quia nihil videtur esse ibi, quod cum alio caponatur; si eat in tota albedo preexillat in potentia,ut terminus potentiae, sc postea ipsana et in actu, non est propter hoc aliqua compositici rei, Sc rei; igiis tur si praeeui stat res secundum esse est ei t e, Scipia producatur fecunduna esle ex iis stentiae, quod non est a linil secundi ini' istos ab esse essentiae , sicut nec generaliter relatio est aliud a fundamento,propter quod non ponunt relationem Sc fuit dametum facere c o positione, erit res conlposita
propter ista duo. Et istud posset esse septiuium secundu primam via.ad improbida
c. earione propter identitate relationis casundan .cto, & essentie caesse , quia eaderesno potest esse realiter noua, sino noua; ergo si esse dicat relatiorie, que est ea decuessetia, nulla creatura erit simpliciter noua
munt, quod adducitur de Droportione ad intellectum, dico, quod illa proportio est relatio cogniti ad cognostent Ε, & lixe est diminues ens,in quo ludatur, sicut declaratu et i; re alio autediminu Ps ens no oportet, quod requirat secilentitatem simpliciter illius entis ,.quod determinat. Et cum dicis, non est talis proportio impossibili, ad intelle tu in diuinum, dico, Quod bene potest esse, quod omnino niger non sit alvus; nec tamen propter hoc albus secundum detes est simpliciter albus'; ita potest esse, quod omnimoda improportio litimpos ibilis ad lintellectum diuinum, & aliqualis proportio si poli ibilis ad intellectum eius, non tamen adesse simpliciter.
sed secundu dis permutata proportiora dico, quod ille modusar edi ortu habet ab Luci ille propositione 16.quinti. Si inquit, quatuor quatitates proportio uales Tue int permutatim, proportionales ersit; 'ut frobatur per et s. praecedete; Itide estro portio multipliciti, & submultiplici 'illa permutatione certa ¬a in quasitatibus ututur aliqui in arsumetis: Philosophus aute vias est ea in duabus regulis .et .Prior.c. i .ia A de B couertuatur, de C
dc D coit radictit, ' e covcrso. Consequetia est nec uaria, quia altersi i in tradictorioru dicitur de quolibet. Ic quia i oueri bile euvno contra aictorioru non recipii pi dication F alterius, nec e cet uerso, ideo couertetur cii reliquo cotradictorio; Sc generaliter, vi icuitu; potest haberi ali tua proportio correspondes illi is . Euclidis, per qua
tenet ista permutatio corres podes. I 6. Iuc permutatio est bona,& quando Non. non.
Ad propos tam igitur dico, Quod generaliter nunquam tenet talis permutatio, c5- si parando extrema ad inferius A superius, imo est fallacia consequentis, quia extrema duarum contradictionum adinvicem comparata habent proportionem conuersa in in inserendo,& non eandem, Oppostum enim consequentis infert oppositum antecedentis ,& non e conuerso; Et ideo , arguere ita inserendo, Sicut pr muni ad tertium, ita secitduni ad quartum, faciunt fallaciam consequentis; sed e conuerso deberet argui, Sicut prinium ad teritum inserendo ita quartum ad secundum.Ita in proposito,Si omne ens est polii bile, erre νonme impossibile est non ena, sed non ic Ouer ,ergo omne non ens est i inpos, ibile. Et quod additur ibi, quod tunc unum nihil inatis est nihil, qua aliud nihil, Res psicleo, Quyd tripliciter inest negatio aliiscui; Quadoq; nsi, propter repugnatia ali cuius positi ui ad affirmatione illius negationis, sed propter sola negatione crusaeno ponetis illum essestsi; sicut si aliqua su . perficies esset neutra, esset quide no alba, urio propter repugnatia superficiei adis sit matione opposia huic negationi, sed pro
Drer negatione cause no ponetis albedineri esse superficieir Quadoq; aute inest fie
tatio positivi, pter repugnatia eius ad affirmatione opposita illi negationi, Ne hoe dupliciter; quidoq; enim praecise est talis repugnati .i propter aliquid unu de intelle .ctu utriusq; sicut in speciebus vltiniis eius de generis proXimi, negationes ear a mutus dicimur de se Ppter repugna tia earu
que est propter sinu unu in lusu in inIel- viii Arist. lectu vitiusq;. scilicet propter disserentia i. post 4 vltima complet; ua : fidoq; aut E pro pter plura inclusa in intelle tia utriusque vel alterius , sicut si accipiatur species speis elatissime duo ge tierit aenerat issi inorii: repugnat quide sibi inuice assi eruationes ''