Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

161쪽

Πόντου ἔξω. ταυτα δε ποιήσαντες κατέτεινον εου γης στρεβλοῶντες ἔνοισι ξυλίνοισι τὰ ὁπλα, ουκέτι χωρὶς ἐκάτερα τάξαντες, ἀλλα δύο μὲν λευκολίνου δασάαενοι ἐς λατέρην, τέσσερα δὲ των βυβλίνων. παχύτης μὲν ἡν η αυτηκαὶ καλλονὴ, κατὰ λόγον δε ην ἐμβριθέστερα τὰ λίνεα, του τάλαντον ὁ πῆχυς εἷλκε. ἐπειδὴ δὲ ἐγεφυρωθη ὁ πόρος, κορμοὐς ξύλων καταπρίσαντες καὶ ποιήσαντες ἴσους της σχεδίης τῶ ευρεῖ κόσμω ἐπετίθεσαν κατύπερθε των ὁπλων του τόνου, θέντες δὲ ἐπεξῆς ἐνθαυτα αυτις ἐπεζεύγνυον. ποιησαντες δε ταυτα Γλην ἐπεφόρησαν, κόσμωδὲ θέντες καὶ την Γλην γην ἐπεφόρησαν, κατανάξαντες δὲ καὶ την γην φραγμὸν παρείρυσαν ἔνθεν καὶ ἔνθεν, ἴνα μη φοβέηται τὰ υποζύγια την θάλασσαν υπερορῶντα καὶ 37 οἱ Ἀποι. Nς δὲ τά τε των γεφυρεων κατεσκεύαστο καὶ τὰ περὶ τον ' θων, οι τε χυτοὶ περὶ τὰ στόματα της διωρυχος, οῖ της ρηχίης εῖνεκεν ἐποιήθησαν, ωα μη πιμπλῆ- ται τὰ στόματα του ορύγματος, καὶ αυτη η διῶρυξ παν- τελεως πεποιημενη ηγγέλλετο, ἐνθαυτα χειμερίσας, ἄματῶ ἔαρι παρεσκευασμένος ὁ στρατὸς ἐκ τῶν Σαρδίων ἄρ-

μῆτο ἐλῶν ἐς ' βυδον. ώρμημένω δε οἱ ὁ ηλιος ἐκλιπων

την ἐκ του ουρανου ἔδρην αφανης ην ουτ ἐπινεφέλων

ἐόντων αἰθρίης τε τὰ μάλιστα, αντὶ ἡμέρης τε νυξ ἐγ- νετο. ἰδόντι δὲ καὶ μαθόντι τοsτο τῶ Σέρξη ἐπιμελὲς ἐγ- νετο, καὶ εἴρετο τοὐς μάγους, τὸ ἐθέλοι προφαίνειν τὰ φάσμα. οἱ δὲ ἔφραζον, ώς Ἐλλησι προδεικνύει ὁ θεὸς

ἔκλειψιν τῶν πολίων, λέγοντες ηλιον εἶναι Ελλήνων προδέκτορα, σελήνην δε σφέων. πυθόμενος δὲ ταυτα ὁ Σέρ- 38 ξης περιχαρὴς ἐὰν ἐποιέετο την ἔλασιν. Ως δ' ἐξήλαυνετην στρατιὴν, Πύθιος ὁ Λυδὸς καταρρωδήσας τὸ ἐκ τουουρανου φάσμα ἐπαερθείς τε τοῖσι δωρήμασι ἐλθὼν παρὰ Ξέρξεα ἔλεγε τάδε -δέσποτα, χρηχας ἄν τευ βουλοίμην τυχεῖν, τὸ σοὶ μεν ἐλαφρὸν τυγχάνει ἐὸν ὐπου

162쪽

LIB. VII. CAP. 36 - 40.

γῆσαι, ἐμοὶ δὲ μέγα γενόμενον. Σέρξης δε πῆν μαλλον δοκέων μιν χρηχειν ῆ τὸ ἐδεήθη, εφη τε υπουργήσειν

καὶ δη ἀγορευειν ἐκέλευε, μευ δέοιτο. ὁ δε ἐπεί τε ταs-- ηκουσε, nεγε θαρσήσας ταδε ' δέσποτα, τυγχάνουσί μοι παῖδες ἐόντες πέντε, καί σφεας καταλαμβάνει πάντας ἄμα σοὶ στρατευεσθαι ἐπὶ την Ἐλλάδα. συ δὲ, ω βασιλεs, ἐμὲ ἐς τόδε ἡλικίης ηκοντα οἰκτείρας των μοι παίδων ἔνα παράλυσον τῆς στρατη ς τον πρεσβυτατον, ἴνα αυτοί τε ἐμεs καὶ των χρημάτων ἡ μελεδωνός. τους δὲ τέσσερας ἄγε ἄμα σεωυτω, καὶ πρήξας τα νοέεις ν στησειας οπίσω. Kάρτα τε ἐθυμώθη ὁ Σέρξης, καὶ ἀμεί- 39βετο τοισίδε In κακὲ ανθρωπε, συ ἐτόλμησας ἐμεs στρατευομένου αυτοs ἐπὶ την Ἐλλάδα καὶ ἄγοντος παῖδας εμους καὶ ἀδελφεους καὶ οἰκηχυς καὶ φίλους μνησασθαι περὶ σεο παιδὸς, ἐὰν ἐμὸς δοsλος, τον χρῆν πανοικίηαυτῆ γυναικὶ συνέπεσθαι; ευ νῶν τόδ' ἐξεπιστασο, ῶς ἐν τοῖσι ἀσὶ των ἀνθρώπων οἰκέει ὁ θυμὸς , ἐς χρηστὰ μὲν ἀκουσας τέρψιος ἐμπιπλέει τὰ σῶμα, υπεναντία δὲ τούτοισι ἀκουσας ἀνοιδέει. ἔτε μέν νυν χρηστὰ ποιήσας ἔτερα τοιαsτα ἐπηγγέλλεο, ευεργεαῖσι βασιλέα ου κα-χήσεαι υπερβαλέσθαι, ἐπεί τε δὲ ἐς τὰ αναιδέστερον ἐτρώπευ, την μὲν ἀξίην οὐ λάμψεαι, ἐλάσσω δὲ τῆς ἀξίης. σὲ

μὲν γὰρ καὶ τους τέσσερας των παίδων ρυεται τὰ ξείνια,

τοs δὲ ἐνὸς, τοs περιέχεαι μάλιστα, τῆ ψυχὴ ζημιώσεαι.Ως δὲ ταῶτα υπεκρίνατο, αυτίκα ἐκέλευε τοῖσι προσετέτακτο ταsτα πρήσσειν, των Πυθίου παίδων ἐξευρόντας τον πρεσβυτατον μέσον διαταμεῖν, διαταμόντας δὲ τὰ

ἐμίτομα διαθεῖναι, τὸ μὲν ἐπὶ δεξιὰ τῆς ὁδos, τὸ δ' ἔπ'

αριστερὰ, καὶ ταυτη διεξιέναι τὸν στρατόν. Ποιησάντων - τούτων τοsτο μετὰ ταsτα διεξήα ὁ στρατός. ηγέοντο δὲ πρῶτοι μὲν οἱ σκευοφόροι τε καὶ τὰ υποζυγια, μεταδὲ τούτους στρατὸς παντοίων ἐθνέων ἀναμὶξ, ου διακω

163쪽

κριμένοι ' τη δε υπερημίσεες ησαν, ενθαλα διελέλειπτο, και Ου συνέμισγον ούτοι βασιλέι . προηγεῶντο μεν δη ἱ-πόται χίλιοι, ἐκ Περσέων πάντων ἀπολελεγμένοι, μετὰ δὲ αἰχμοφόροι χίλιοι, και ουτοι ἐκ πάντων ἀπολελεγμένοι, τὰς λόγχας κάτω ἐς την γην τρέψαντες, μετὰ δε ἱροι σαῖοι καλεύμενοι ῖπποι δεκα, κεκοσμημένοι ώς κάλλιστα. Νισαῖοι δὲ καλέονται Ἀποι ἐπὶ τουδε ' ἔστι πεδίον μέγα τῆς Μηδικῆς, τῶ οὐνομά ἐστι Nίσαιον. -υς ων δὴ Ἀπους τους μεγάλους φέρει το πεδίον τουτο. ὁπισθε δε τουτων των δέκα ἶππων ἄρμα -ὀς ἱρὸν ἐπετέτακτο, τὸ Ἀποι μὲν εἷλκον λευκοὶ oκτὰ, ἔπισθε δὲ των Ἀπων ε πετο πεζὴ ηνίοχος ἐχόμενος των χαλινῶν ' ουδεὶς γὰρ δὴ ἐπὶ -ῶτον τον θρόνον ανθρώπων ἀναβαίνει. τούτου δεεπισθε αυτὸς Σέρξης ἐπ ἄρματος ἶππων Νισαίων ' παραβεβήκεε δέ οἱ ηνωχος, τῶ ουνομα ἐν Πατιράμφης, υτάνεω παῖς ἀνδρὸς Πέρσεω.41 Εξήλασε μεν ουτω ἐκ Σαρδίων Σέρξης, μετεκβαλνεσκε δε, οκως μιν λόγος αἱρέοι, ἐκ τοs ἄρματος ἐς ἁ

μάμαξαν. αυτos δε μισθε αἰχμοφόροι Περσέων οἱ ἄριστοί τε καὶ γενναιότατοι χίλιοι, κατὰ νόμον τὰς λόγχας ἔχοντες, μετὰ δε ῖππος ἄλλη χιλίη ἐκ Περσέων ἀπολελεγμένη, μετὰ δε την Ἀπον ἐκ των λοιπῶν Περσέων ἀπολελεγμένοι μυριοι. ουτος πεζὸς ἐν ' και τούτων χίλιοι μεν ἐπὶ τοῖσι δούρασι ἀντὶ τῶν σαυρωτήρων ὐοιὰς εἶχον χρυσέας, και πέριξ συνεκλήων τους ἄλλους, οἱ δὲ εἰνακισχίλιοι ἐντὸς τούτων ἐόντες ἀργυρέας ἐοιὰς εἶχον. εἶχον δὲ χρυσέας ροιὰς καὶ οἱ εἰς την γην τράποντες τὰς λόγχας, και μῆλα οἱ ἄγχιστα επόμενοι Σέρξp. τοῖσι δὲ μυρίοισι ἐπετέτακτο ιππος Περσέων μυρίη. μετὰ δὲ την ιππον διελέλειπτο κα ὶ δύο σταδίους, και ἔπειτεν ὁ λοιπὸς ὁμιλος

42 φε ἀναμίξ. ποιέετο δὲ την Οαν ἐκ τῆς Λυδίης ὁ στρατὸς ἐπί τε ποταμὸν αἴκον καὶ γην την Μυσίην, απὰ δὲ

164쪽

LIB. VII. CAP. 40 - 46.

ἴκου ὁρμεόμενος, Κάνης Ουρος ἔχων ἐν αριστερῆ, διὰ του Ἀταρνέος ἐς Καρίνην πόλιν, απὸ δε ταυτης διὰ Θήβης πεδίου ἐπορευετο, Ἀτραμυττειόν τε πόλιν και υν- τανδρον την Πελασγίδα παραμειβόμενος, την Ἱδην δὲ λαβὰν ἐς αριστερὴν χεῖρα φε ἐς την χλιάδα γην. καὶ πρῶτα μέν οἱ υπὰ τῆἹδη νυκτα ἀναμείναντι βρονταί τε

καὶ πρηστῆρες ἐπεσπίπτουσι, καί τινα αυτοs ταυτn συχνὸν ομιλον διέφθειραν. Ἀπικομένου δε του στρατου ἐπὶ 43τον Σκάμανδρον, - πρῶτος ποταμῶν, ἐπείτε ἐκ Σαρδίων ὁρμηθέντες ἐπεχείρησαν τη ὁδῶ, ἐπέλιπε τὸ βέ- θρον ουδ' ἀπέχρησε τῆ στρατιῆ τε καὶ τοῖσι κτήνεσι πινόμενος, ἐπὶ τομον δη τον ποτα ν λ ἀπίκετο Σέρξης, ἐς τὸ Πριάμου Πέργαμον ἀνέβη ψερον ἔχων θηήσασθαι. ιθηησάμενος δὲ καὶ πυθόμενος ἐκείνων ἔκαστα τῆ Ἀθηναίη τῆ χλιάδι ἔθυσε sς χιλίας, χοὰς δὲ οἱ μάγοι τοῖσιῆρωσι ἐχέαντο. ταυτα δὲ ποιησαμένοισι νυκτὸς φόβος ἐς τὰ στρατοπεδον ἐνέπεσε. ἄ- ῆ μέρη δὲ ἐπορευετο ἐνθευτεν, ἐν αριστερῆ μὲν ἀπέργων Ῥοίτειον πόλιν καὶ Dp -

νειον καὶ Θάρδανον, ῆ περ δη 'Aβυδω δμουρός ἐστι, ἐνδιξιῆ δὲ Γέργιθας Τευκρους. Ἐπεὶ δ' ἐγένοντο ἐν Ἀβυδω, ἡθέλησε Σέρξης ἰδέσθαι δεπάντα τον στρατόν. καὶ προεπεποίητο γὰρ ἐπὶ κολωνοῶ ἐπίτηδες αυτου ταυτn προεξέδρη λίθου λευκ ἐποίησαν δὲ Ἀβυδηνοὶ ἐντειλαμένου πρότερον βασιλέος), ἐνθαλαώς ῖζετο, κατοoῶν ἐπὶ τῆς ήωνος ἐθηεῖτο καὶ τον πεζὸν καὶ τὰς νέας. θηευμενος δὲ ἱμέρθη των νεῶν ἄμιλλαν γινομένην ἰδέσθαι. ἐπεὶ δ ' ἐγένετό τε καὶ ἐνίκων Φοίνικες

Σιδώνιοι, ῆσθη τε τῆ ἀμίλλη καὶ τῆ στρατιῆ. Nς δὲ ἄρα Qπάντα μὲν τὸν Ελλήσποντον υπὸ των νεῶν αποκεκρυμμένον, πάσας δὲ τὰς ἀκτὰς καὶ τὰ 'Aβυδηνῶν πεδία ἐπίπλεα ἀνθρώπων, ἐνθαλα αρξης ἐωυτὸν ἐμακάρισε, μετὰ δε τομο ἐδάκρυσε. Μαθὰν δέ μιν υρτάβανος ὁ πά- 46

165쪽

ΗΕR0 D 0 TIτρως, ος τὸ πρῶτον γνωμην ἀπεδέξατο ἐλευθέρως ου συμβουλευων Σέρξη στρατεύεσθαι επὶ την Ελλάδα, ου- τος ώνὴρ φρασθεὶς Σέρξεα δαρούσαντα είρετο τάδε ' Mβασιλεs, ῶς πολλὸν ἀλλήλων κεχωρισμένα ἐργάσαο νυν

τε καὶ ὀλίγω πρότερον ' μακαρίσας γὰρ σεωυτὸν δακρυ- εις. Ο δε εἶπε Eσῆλθε γάρ με λογισάμενον κατοικτεῖραι,

ῶς βραχυς εχ ὁ πας ανθρώπινος βίος, εἰ τούτων γε ἐόντων τοσουτων ουδεὶς ἐς εκατοστον ἔτος περιέσται. O δὲ ἀμείβετο λέγων Eτερα τούτου παρὰ την ζόην πεπόνθαμεν οἰκτρότερα. ἐν γὰρ ουτω βραχεῖ βίω ουδεὶς ουτω ἄνθρωπος ἐων ευδαίμων πέφυκε, οἴτε τούτων οἴτε των ἄλλων, τω ου παραστήσεται πολλάκις και Ουκὶ ἄπαξ τε- θνάναι βούλεσθαι μῆλλον η ζώειν. αῖ τε γὰρ συμφοραὶ προσπίπτουσαι καὶ αινοsσοι συνταράσσουσαι καὶ βραχὐν ἐόντα μακρὰν δοκέειν εἶναι ποιεsσι τον βίον. ουτω ὁ μεν

θάνατος μοχθηρῆς ἐούσης τῆς ζόης καταφυγὴ αἱρετωτάτητω ἀνθρώπω γέγονε, ὁ-θεὸς γλυκὐν γεύσας τον αἰῶνας φθονερὸς ἐν αυτῶ εὐρίσκεται ἐών. Σέρξης δὲ ἀμείβετο

λέγων 'Αρτάβανε, βιοτῆς μεν νυν ἀνθρωπηχς πε ι, ἐούσης τοιαύτης, ο ν περ συ διαιρέεαι εἶναι, παυσώμεθα, μηδὲ κακῶν μεμνεώμεθα χρηστὰ ἔχοντες προγματα ἐν χερσί φράσον δε μοι τοδε' εἴ τοι ἡ ἄψις τοὐἐνυπνίου μη ἐναργὴς ουτω ἐφάνη, εἶχες ἄν την ἀρχαίην γνώμην, οὐκ ἐῶν με στρατεύεσθαι επὶ την Ἐλλάδα, ῆμετίστης μ; φέρε μοι τοsτο ἀτρεκέως εἰπε. Ο-ἀμείβετο λέγων ' βασιλεs, οψις μεν ἡ ἐπιφανεῖσα τοs ονείρου, ῶς βουλόμεθα ἀμφότεροι, τελευτήσειε ' εγῶ δ' ἔτι

καὶ ἐς τόδε δείματός εἰμι υπόπλεος ουδ' ἐντὸς ἐμεωυτου, ἄλλα τε πολλὰ ἐπιλεγόμενος, καὶ δη καὶ ὐρέων τοι δύο 48 τὰ μέγιστα πάντων ἐόντα πολεμιώτατα. Σέρξης δε προς ταῶτα ἀμείβετο τοισίδε ' Θαιμόνιε ἀνδρῶν, κοῖα ταυταλέγεις μοι εἶναι δύο πολεμιώτατα; κότερά τοι ὁ πεζὰς

166쪽

μεμπτὰς κατὰ το πλῆθός ἐστι, καὶ τὰ Ἐλληνικὸν στράτευμα φαίνεται πολλαπλήσιον εσεσθαι του ἡμετέρου, ἐτὸ ναυτικὀν τὸ ημετερον λείψεσθαι του ἐκείνων, η καὶ συναμφότερα ταμα; εἰ γάρ τοι ταύτy ἐνδεέστερα φαίνεται εἶναι τα ἡμέτερα πρήγματα, στρατοs αν ἄλλου τις την ταχίστην ἄγερσιν ποιοῖτο. Ο δ' ἀμείβετο λέγων ' βα- 49σιλεs, ουτε στρατὸν τοsτον, οστις γε σύνεσιν εχοι, μέμφοιτ αν οἴτε των νεων τὸ πλῆθος. ην τε πλεονας συλ- Iλέξης, τὰ δύο τοι, τὰ λέγω, πολλῶ ἔτι πολεμιώτερα -- νεται. τὰ δε δύο insin ἐστι γη τε καὶ θάλασσα. οὐτε γὰρ

τῆς θαλάσσης ἐστὶ λιμὴν τοσοsτος οὐδαμόθι, ῶς ἐγὼ εἰκάζω , οστις ἐγειρομένου χειμῶνος δεμμενός σευ τομοτὸ ναυτικὸν φερέγγυος ἔσται διασῶσαι τὰς νέας. καίτοι οὐκὶ ἔνα κη αυτὸν δέει εἶναι τον λιμένα, αλλὰ παρὰ πὰ- σαν την fiπειρον, παρ ῆν δὴ κομίσεαι. ουκ ἄν δὴ ἐόντων τοι λιμένων υποδεξίων μάθε, οτι αἱ συμφοραὶ των αν- θρώπων ἄρχουσι καὶ ουκὶ ἄνθρωποι των συμφορέων. καὶ δὴ των δύο τοι τοs ετέρου εἰρημένου τὸ ἔτερον ἔρ- 2χομαι ἐρέων. γη δε πολεμίη τῆδέ τοι κατίσταται ' εἰ ἐθέλει τοι μηδὲν ἀντίξοον καταστῆναι, τοσούτω τοι γίνεται πολεμιωτέρη, οσω αν προβαίνης ἔκαστέρω, τὸ πρόσω αἰεὶ

κλεπτόμενος ' εὐπρηξίης γὰρ οὐκ ἔστι ἀνθρώποισι οὐδεμία πληθώρη. καὶ δή τοι ώς ουδενὸς ἐναντιευμένδε λέ-γM την χώρην πλεμα ἐν πλεsνι χρόνω γινομένην λιμὸν τέξεσθαι. ἀνὴρ δὲ ούτω ἀν εἴη ἄριστος, εἰ βουλευόμενος μὲν ἀρρωδέοι, παν ἐπιλεγόμενος πείσεσθαι χρῆμα, ἐν δετω ἔργω θρασὐς ε . Ἀμείβεται Σέρξης τοισίδε ' Ἀρτά- 50βQνε, οἰκότως μὲν σύ γε τούτων ἔκαστα διαιρέεαι, ἀτὰρ μήτε πάντα φοβέεο μήτε παν ομοίως ἐπιλέγεο. Εἰ γὰρ δὴ 1βούλοιο ἐπὶ τω αἰεi ἐπεσφερομένω πρήγματι τὸ πανψμοίως ἐπιλέγεσθαι, ποιήσειας ἄν οὐδαμὰ ουδέν ' κρωσον δε πάντα θαρσέοντα Oισυ των δεινῶν πάσχειν μὰ

167쪽

HEROD0TIλον ῆ παν χρῆμα προδειμαίνοντα μηδαμὰ μηδὲν παθεῖν. εἰ δὲ ἐρίζων προς παν τὸ λεγόμενον μὴ τὸ βέβαιον ἀποδέξεις, σφάλλεσθαι οφείλεις ἐν αυτοῖσι ομοίως καὶ ὁ υπεναντία τούτοισι λέξας. τοsτο μέν νυν ἐπ ἴσης ἔχει ' εἰδέναι δὲ ἄνθρωπον ἐόντα κῶς χρὴ τὸ βέβαιον; δοκέω μεν

οὐδαμῶς. τοῖσι τοίνυν βουλομένοισι ποιέειν ώς τὸ ἐπίπαν φιλέει γίνεσθαι τὰ κέρδεα, τοῖσι δε ἐπιλεγομένοισί 2 τε πάντα καὶ ὀκνεsσι Ου μάλα ἐθέλει. υρῆς τὰ Περσέων πρήγματα ἐς τὸ δυνάμιος προκεχώρηκε. εἰ τοίνυν ἐκεῖνοι

οἱ προ ἐμευ γενόμενοι βασιλέες γνώμῖσι ἐχρέοντο ὁμοίρσικαὶ συ , ἡ μὴ χρεόμενοι γνώμησι τοιαύτyσι ἄλλους συμβούλους εἶχον τοιουτους, οὐκ αν κοτε εἶδες αυτὰ ἐς τομοπροελθόντα ' νsω δὲ κινδύνους ἀναρριπτέοντες ἐς τοsτο σφεα προηγάγοντο. μεγάλα γὰρ πρήγματα μεγάλοισι κινδύνοισι ἐθέλει καταιρέεσθαι. ομεῖς τοίνυν ὁμοιεύμενοι ἐκείνοισι ώρην τε τos ἔτεος καλλίστην πορευόμεθα, και καταστρεψάμενοι πασαν την Moώπην νοστήσομεν ὁπμσω, ουτε λιμω ἐντυχόντες Ουδαμόθι οἴτε ἄλλο ἄχαρι Ουδεν παθόντες. τομο μὲν γὰρ αυτοὶ πολλὴν φορβὴν φερόμενοι πορευόμεθα, τοsτο δὲ τῶν ἄν κου επιβέωμεν γην καὶ ἔθνος, τοsτων τον σῖτον ἔξομεν, ἐπ ἀροτῆρας 51 δε καὶ ου νομάδας στρατευόμεθα ἄνδρας. Λέγει υρτάβανος μετὰ ταs- 'Ω βασιλεs, ἐπεί τε ἀρρωδέειν ουδὲν ἐῶς πρῆγμα, σὐ δέ μευ συμβουλίην ἔνδεξαι ' ἀναγκαίως γὰρ ἔχει περὶ πολλων πρηγμάτων πλεῶνα λόγον ἐκτεῖναι. Κῶρος ο Καμβύσεω γωνίην πῆσαν πλὴν 'Aθηναίων κατεστρέψατο δασμοφόρον εἶναι Πέρσyσι. τούτους ἄν τοῖς ἄνδρας συμβουλεύω τοι μηδεμιῆ μηχανῆ ἄγειν ἐπὶ τους πατέρας ' και γὰρ ἄνευ τούτων οἷοί τέ εἰμεν τῶν ἐχθρῶυ κατυπέρτεροι γίνεσθαι. ῆ γάρ σφεας, ἐν μωνται, δέει

αδικωτάτους γίνεσθαι καταδουλουμένους την μητρόπυλιν, ῆ δικαιοτάτους συνελευθερολτας. ἀδικώτατοι μέν

168쪽

νυν γινόμενοι ουδὲν κέρδος μέγα ημῖν προσβάλλουσι, δικαιότατοι δὲ γινόμενοι οἷοί τε δηλήσασθαι μεγάλως τηνσην στρατιὴν γίνονται. ἐς θυμὸν ων βάλευ καὶ το παλαιὸν ἔπος ες ευ είρηται, το μὴ ἄμα αρχῆ παν τέλος καταφαίνεσθαι. Ἀμείβεται προς ταυτα Σέρξης ' Ἀρτάβανε, 52των ἀπεφήναο γνωμέων σφάλλεαι κατὰ ταύτην δὴ μάλιστα , ος 'μνας φοβέεαι μὴ μεταβάλωσι, των ἔχομεν γνῶμα μέγιστον, των - τε μάρτυς γίνεαι καὶ οἱ συστρατευσάμενοι Λαρείω ἄλλοι ἐπὶ Σκυθας, ἔτι ἐπὶ τουτοισι ἡ πῆσα Περσικὴ στρατιὴ ἐγένετο διαφθεῖραι καὶ περιποιῆσαι, οἱ δε δικαιοσύνην καὶ πιστότητα ἐνέδωκαν, ἄχαρι δὲ Ουδέν. πάρεξ δε τούτου, ἐν τῆ ἡμετέρy καταλιπόντας τέκνα τε καὶ γυναῖκας καὶ χρήματα ουδ' ἐπιλέγεσθαι χρὴ νεωτερόν τι ποιήσειν. ουτω μηδὲ τολo φοβέεο, ἀλλα θυμὸν ἔχων ἀγαθὸν σῶζε οἶκον τε τον ἐμὸν καὶ τυραννίδα

τὴν ἐμήν σοι γὰρ ἐγὼ μένω ἐκ πάντων σκῆπτρα τὰ ἐμὰ

ἐπιτράπω.

Tαυτα εἴπας καὶ Ἀρτάβανον ἀποστείλας ἐς Σοῶσα b3 δεύτερα μετεπέμψατο Σέρξης Περσέων τοὐς δοκιμωτάτους' ἐπεὶ δέ οἱ παρῆσαν, ἔλεγε σφι τάδε ' Πέρσαι, τωνδ' ἐγὼ υμέων χρηκων συνέλεξα, ἄνδρας τε γίνεσθαι ἀγαθους καὶ μὴ καταισχύνειν τὰ πρόσθε ἐργασμένα Πέρσησι, ἐόντα μεγάλα τε καὶ πολλου ἄξια, ἀλλ' εἷς τε ἔκαστος καὶ οἱ σύμπαντες προθυμίην ἔχωμεν - ξυνὰν γὰρ

τοsτο πῆσι ἀγαθὸν σπεύδεται. τῶνδε δε εῖνεκεν προαγορεύω ἀντέχεσθαι του πολέμου ἐντεταμένως ρ ῶς γὰρ ἐγὼ πυνθάνομαι, ἐπ' ἄνδρας στρατευόμεθα ἀγαθους,των ἐν κρατήσωμεν, ου μή τις ημῖν ἄλλος στρατὸς ἀντιστῆ κοτὲ ανθρώπων. νυν δε διαβαίνωμεν ἐπευξάμενοι τοῖσι θεοῖσι, or Περσίδα γην λελόγχασι. πτην μὲν τὴν ἡμέρην παρεσκευάζοντο ἐς την διά- b4βασιν, τὴ δὲ υστεραίη ἀνέμεν- τον ῆλιον ἐθέλοντες ἰδέ-

169쪽

HERODOTIσθαι ἀνίσχοντα, θυμιήματά τε παντοῖα ἐπὶ των γεφυρέων καταγίζοντες καὶ μυρσίνῖσι στορνυντες την οδόν.ώς δ' ἐπανέτελλε ὁ ηλιος, σπένδων ἐκ χρυσέης φιάλης Σέρξης ἐς την θάλασσαν ευχετο προς τον ηλιον μηδεμίαν

οἱ συντυχίην τοιαύτην γενέσθαι, η μιν παυσει καταστρέψασθαι την Mρώπην πρότερον, η ἐπὶ τέρμασι τοῖσι ἐκελνης εγένηται. ευξάμενος δὲ ἐσέβαλε την φιάλην ἐς τον Ἐλλήσποντον καὶ χρύσεον κρητῆρα καὶ Περσικὸν ξίφος, τον ἀκινάκην καλέουσι. ταυτα Ουκ ἔχω ἀτρεκέως διακρῖναι, ουτε εἰ τω ηλίω ἀνατιθεὶς κατῆκε ἐς τὸ πέλαγος, ουτε εἰ μετεμέλησέ ot τὸν Ἐλλήσποντον μαστιγώσαντι και 55 αντὶ τουτων την θάλασσαν ἐδωρέετο. Nς δε ταυτά οἱ ἐπεποίητο, διέβαινον κατὰ μεν την ἐτέρην των γεφυρέων την προς του Πόντου ο πεζός τε καὶ ἡ Ἀπος ἄπασα, κα- τὰ δε την προς τὸ Αἰγαῖον τὰ υποζυγια καὶ ἡ θεραπη .ηγέοντο δὲ πρῶτα μὲν οἱ μυριοι Πέρσαι, ἐστεφανωμένοι πάντες, μετὰ δὲ τούτους ὁ σύμμικτος στρατὸς παντοίων ἐθνέων. ταυτην μὲν την ἡμέρην ουτοι, τῆ δὲ ἱστεραίη πρῶτοι μὲν οι τε ἱππόται καὶ οι τὰς λόγχας κάτω τράποντες ' ἐστεφάνωντο δὲ καὶ ουτοι ' μετὰ δὲ οῖ τε rπποι

οἱ ἱροὶ καὶ τὸ ἄρμα τὸ ἱρὸν, ἐπὶ δὲ αυτός τε Σέρξης καιοἱ αἰχμοφόροι καὶ οἱ ἱππόται οἱ χίλιοι, ἐπὶ-τουτοισι ὁ ἄλλος στρατός. καὶ αἱ νέες ἄμα ἀνήγοντο ἐς την ἀπεναντίον. ήδη δὲ ηκουσα και υστατον διαβῆναι βασιλέα

πάντων.

56 . Σέρξης δὲ ἐπεί τε διέβη ἐς την Mρώπην, ἐθηεῖτο τον στρατὀν υπὸ μαστίγων διαβαίνοντα. διέβη δὲ ὁ στρατὸς αυτοs ἐν επτὰ ἡμέρησι καὶ ἐν επτὰ ευφρόνηοι, ἐλινύσας ουδένα χρόνον. ἐν υτα λέγεται Σέρξεω ῆδη διαβεβηκότος τον Ἐλλήσποντον ἄνδρα εἰπεῖν Ἐλλησπόντιον NZευ, τί δὴ ἀνδρὶ εἰδόμενος Πέρση καὶ ουνομα αντὶ Θιὸς Σέρξεα θέμενος ἀνάστατον την Ελλάδα ἐθέλεις ποιῆσαι,

170쪽

LIB. VII. CAP. 54 - 59. 15Iἄγων πάντας ανθρώπους; καὶ γὰρ ανευ τουτων. ἐξην τοι

ποιέειν ταλα.

Ως δὲ διέβησαν πάντες, ἐς οδὸν ἡρμημένοισι τέρας 57 σφι ἐφάνη μέγα, το Σέρξης ἐν Ουδενὶ λόγω ἐποιήσατο

καίπερ ευσέμβλητον ἐόν ' Ἀπος γὰρ ἔτεκε λαγόν. ευσυμβλητον ων τῆδε τομο θώιετο, ἔτι ἔμελλε μὲν ἐλῶν στρατιὴν ἐπὶ την Ελλάδα Ξέρξης αγαυρότατα καὶ μεγαλοπρεπέστατα, ὀπίσωπι περὶ ἐωυτου τρέχων ῆξειν ἐς τον αυ- τὀν χῶρον. ἐγένετο δὲ καὶ ἔτερον αυτω τέρας ἐόντι ἐν Σάρδισι ἡμίονος γὰρ ἔτεκε hμίονον διξὰ ἔχουσαν αἰδοῖα, τα μὲν ἔρσενος, τα δὲ θηλέης, κατύπερθε δὲ ῆν τὰ του ἔρσενος. Tων ἀμφοτέρων λόγον ουδένα ποιησάμενος 58 τὀ πρόσω ἐπορευετο, σὐν δέ οι ὁ πεζὸς στρατός. ὁ δὲ ναυτικὸς ἔξω τον Ἐλλήσποντον πλώων παρὰ γην ἐκομίζετο, τὰ ἔμπαλιν πρήσσων του πεζοs ' ὁ μὲν γὰρ προς εσπέρην ἔπλωε, ἐπὶ Σαρπηδονίης ἄκρης ποιευμενος την ἄπιξιν, ἐς την αυτω προείρητο απικομένω περιμένειν, ὁ δὲ κατ' ηπειρον στρατὸς προς ηῶ τε καὶ ηλίου ἀνατολὰς ἐποιδε το την οδὸν δια της Xερσονησου, ἐν δεξιn μὲν ἔχων τον

Ἐλλης τάφον τῆς 'Aθάμαντος, ἐν αριστερῆ δὲ Καρδίην πόλιν, διὰ μέσης δὲ πορευόμενος πόλιος, τῆ ουνομα τοροχάνει ἐὸν Ἀγορή. ἐνθεsτεν δὲ κάμπτων τον κόλπον τον Μέλανα καλεόμενον καὶ Μέλανα ποταμὸν, οὐκ ἀντισχόντα τότε τῆ στρατιῆ τὰ ρέεθρον, ἀλλ' ἐπιλιπόντα, τοsτοντον ποταμὸν διαβὰς, ἐπ ου καὶ ὁ κόλπος Ουτος την ἐπωνυμίην ἔχει, fita προς έσπέρην, Αἶνον τε πόλιν Αἰολίδα καὶ Στεντορίδα λίμνην παρεξιὼν, ἐς o ἀπίκετο ἐς Ao-ρίσκον. 'Ο δὲ Βορίσκος ἐστὶ τῆς Θρηῖκης αἰγιαλός τε καὶ 59 πεδίον μέγα, διὰ δὲ α-os ἐδει ποταμὸς μέγας Ἐβρος, ἐν τῶ τεῖχος τε ἐδέδμητο βασιλήων τομο, τὸ δὴ Θορίσκος κέκληται, καὶ Περσέων φρουρὴ ἐν αυτω κατεστήκεε υπιHαρείου ἐξ ἐκείνου τos χρόνου, ἐπεί τε ἐπὶ Σκυθας ἐστρα-