Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

231쪽

μεν ου το στρατόπεδον ' τους γὰρ ἔσω τεταγμένους τos τείχεος, τὸ ἀνορθώσαντες εἶχον ἐν φυλακῆ, οὐκ οἱά τεὴν κατιδέσθαι ὁ δε τοὐς ἔξω ἐμάνθανε, τοῖσι προ του τείχεος τα ὁπλα ἐκέετο. ἔτυχον δε τομον τον χρόνου Λακεδαιμόνιοι ἔξω τεταγμένοι. τοὐς μεν δη ἄρα γυμναζ μενους τῶν ανδρῶν, τοὐς δὲ τὰς κόμας κτενιζομένους. ταυτα δὴ θηώμενος ἐθώωμαζε καὶ το πλῆθος ἐμανθανε. μαθὼν δε πάντα ἀτρεκέως ἀπήλαυνε οπίσω κατ ησυχίην ' οὐτε γάρ τις ἐδίωκε, ἀλογίης τε ἐκυρησε πολλῆς ' ἀπελθὼν δὲ ἔλεγε πρὸς Ξέρξεα τά περ ὀπώπεε πάντα.

209 Aκουων δε Σέρξης οὐκ εἶχε συμβαλέσθαι το &ν, οτι παρασκευάζοιντο ῶς ἀπολεύμενοί τε καὶ απολεοντες καταδυναμιν ' ἀλλ' αυτῶ γελοῖα γὰρ ἐφαίνοντο ποιέειν, μεθεπέμψατο Aημάρητον τον Αρίστωνος ἐόντα ἐν τῶ στρατοπέδω. ἀπικόμενον δε μιν εἰρώτα Σέρξης ἔκαστα το των, ἐθέλων μαθεῖν το ποιευμενον προς τῶν Λακεδαιμονίων. ὁ δε εἶπε 'ώκουσας μέν μευ καὶ πρότερον, ευτε

ώρμῶμεν ἐπὶ την Ἐλλάδα, περὶ τῶν ανδρῶν τούτων ἀκούσας δὲ γέλωτά με ἔθευ λέγοντα τῆ περ ῶρων ἐκβησόμενα πρήγματα ταυτα. ἐμοι γὰρ την ἀληθείην ἀσκέειν ἀντία σευ, ἁ βασιλεs, ἀγων μέγιστος ἐστι. ἄκουσον δὲ καὶ νυν. οἱ ἄνδρες ουτοι ἀπίκαται μαχεσόμενοι ἡμῖν περὶ τῆς ἐσόδου, καὶ ταλα παρασκευάζονται. νόμος γάρ σφιούτω ἔχων ἐστί ἐπεὰν μέλλωσι κινδυνευειν τῆ ψυχὴ, τότε τὰς κεφαλὰς κοσμέονται. ἐπίστασο δὲ, εἰ τούτους τε καὶ τὸ μομένον ἐν Σπάρτη καταστρέψεαι, ἔστι ουδὲν ἄλλο ἔθνος ἀνθρώπων, τό σε, βασιλεs, υπομενέει χεῖρας ἀνταειρόμενον ' νsν γὰρ πρὸς βασιληχν τε καλλίστην τῶν ἐν Ἐλλησι προσφέρεαι καὶ ἄνδρας ἀρίστους. κάρτατε δὴ ἄπιστα Σέρξη ἐφαίνετο τὰ λεγόμενα ειναι, καὶ δεύτερα ἐπειρώτα, ὁντινα τρόπου τοσοsτοι ἐόντες τὴ έωυ-τos στρατιὴ μαχέσονται. ὁ δε εἶπε ra βασιλεs, ἐμοι χρῆ-

232쪽

L IB. VII. CAP. 208 - 212.213σθαι ῶς ἀνδρὶ ψεύστη, ἐν μη ταὐτώ τοι ταυτη ἐκβῆ, τηθῶ λέγω. Tαυτα λέγων Ουκ ἔπειθε τον Σέρξεα. τέσσε- 210oας μὲν δη παρεξῆκε ημέρας, ἐλπίζων αἰεί σφεας αποδρήσεσθαι. πέμπτη δὲ, ώς Ουκ ἀπαλλάσσοντο, αλλά οἱ ἐφαίνοντο ἀναιδείη τε καὶ ἀβουλίη διαχρεόμενοι μένειν, πέμπει ἐπ' αυτους Μήδους τε καὶ Κισσίους θυμωθεὶς, ἐντειλάμενός σφεας ζωγρήσαντας ἄγειν ἐς ἄψιν την ἐωυτου. Aς δ' ἐπέπεσον φερόμενοι ἐς τους Ἐλληνας οἱ Μῆδοι, ἔπιπτον πολλοὶ, ἄλλοι δ' ἐπεσήῖσαν καὶ οὐκ ἀπήλαυνον, καίπερ μεγάλως προσπταίοντες. δῆλον δ' ἐποίευν παντί τεω καὶ ουκ ῆκιστα αυτῶ βασιλέῖ, οτι πολλοὶ

μὲν ἄνθρωποι εἱεν, oλίγοι δὲ ἄνδρες. ἐγίνετο δὲ η συμ- βολη δι ἡμέρης. Ἐπεί τε δὲ οἱ Μῆδοι τρηχέως περιεί- 2II

ποντο, ἐνθαυτα ουτοι μεν υπεξηῖσαν, οἱ δὲ Πέρσαι ἐκδεξάμενοι ἐπήχαν, τοὐς ἀθανάτους ἐκάλεε βασιλεὐς,των ηρχε 'Τδάρνης, ῶς δη Ουτοί γε ευπετέως κατεργασόμενοι. ώς δὲ καὶ ουτοι συνέμισγον τοῖσι Ἐλλησι, ουδὲν πλέον ἐφέροντο της στρατιῆς τῆς Μηδικῆς, ἀλλα τὰ αυτὰ, ἄτε ἐν στεινοπόρω τε χώρω μαχόμενοι καὶ δουρασι βραχυτέροισι χρεόμενοι ξπερ οἱ Ἐλληνες, καὶ ουκ ἔχοντες πλήθεῖ χρήσασθαι. Λακεδαιμόνιοι δὲ ἐμάχοντο ἀξίως λόγου, ἄλλα τε ἀποδεικνυμενοι ἐν Ουκ ἐπισταμένοισι μάχεσθαι ἐξεπιστάμενοι, καὶ οκως ἐντρέψειαν τὰ νῶτα,

ἁλέες φευγεσκον δῆθεν, οἱ δὲ βάρβαροι ὁρέοντες φεύγοντας βοῆ τε καὶ πατάγω ἐπήῖσαν, οἱ δ' δν καταλαμβανόμενοι υπέστρεφον αντίοι εἶναι τοῖσι βαρβάροισι, μεταστρεφόμενοι δὲ κατέβαλλον πλήθεῖ ἀναριθμήτους των Περσέων ' ἔπιπτον δὲ καὶ αυτῶν των Σπαρτιητέων ἐν- θαυτα ολίγοι. ἐπει δὲ Ουδὲν ἐδυνέατο παραλαβεῖν οἱ Πέρσαι τῆς ἐσόδου πειρεόμενοι καὶ κατὰ τέλεα κάὶ παντοίως προσβάλλοντες, ἀπήλαυνον ὀπίσω. ' ταυτησι τῆσι προσ- 212όδοισι τῆς μάχης λέγεται βασιλέα θηεύμενον τρὶς ἀνα-

233쪽

HERODOTI δραμεῖν ἐκ τοs θρόουου, δείσαντα περὶ τῆ στρατιῆ. Τότε μεν ουτω ἡγωνίσαντο, τῆ δ' υστεραίη οἱ βάρβαροι οὐδὲν ἄμεινον ἀεθλεον' ἄτε γὰρ ολίγων ἐόντων ἐλπίσαντες

σφεας κατατετρωματίσθαι τε καὶ ουκ οῖους τε ἔσεσθαι ἔτι

χεῖρας ἀνταείρασθαι συνέβαλλον. Οἱ δὲ Ἐλληνες κατὰ τάξις τε καὶ κατὰ ἔθνεα κεκοσμημενοι ἡσαν καὶ εν μερες ἔκαστοι ἐμάχοντο, πλὴν Φωκέων ' ουτοι δὲ ἐς τὸ Ουρος ἐτάχθησαν φυλάξοντες την ἀτραπόν. λ δε ουδεν ευρισκον ἀλλοιότερον οἱ Πέρσαι η τῖ προτεραίν ἐνώρων, Ii3 ἀπήλαυνον. Ἀπορέοντος νασιλέος, ο τι χρήσηται τω

παρεόντι πρήγματι, Ἐπιάλτης ὁ ρυδήμου ἀνηρ Μηλιεὐς ηλθέ οἱ ἐς λόγους ώς μέγα τι παρὰ βασιλεος δοκέων

οἴσεσθαι, ἔφρασέ τε την ατραπὸν την δια του ουρεος φορουσαν ἐς Θερμοπύλας, καὶ διεφθειρε τοὐς ταυτη υπομείναντας Ἐλλήνων. υστερον δε δείσας Λακεδαιμονίους

ἔφυγε ἐς Θεσσαλίην, καί οἱ φυγόντι υπὀ των Πυλαγόρων, των Ἀμφικτυόνων ἐς την Πυλαίην συλλεγομένων, ἀργύριον ἐπεκηρύχθη. χρόνω δε υστερον, κατῆλθε γὰρ ἐς Ῥντικύρην, απέθανε υπὸ 'Aθηνάδεω, ἀνδρὸς Πηχινίου. ὁ δὲ Uθηνάδης ουτος ἀπέκτεινε μὲν Ἐπιάλτην διἄλλην αἰτίην, την ἐγὼ ἐν τοῖσι ἔπισθε λόγοισι σημανέω, ἐτιμήθη μεντοι υπὸ Λακεδαιμονίων ουδεν ἔσσον. Επιάλ- 214 της μεν ουτω υστερον τούτων ἀπέθανε. Εστι δε ἔτερος

λεγόμενος λόγος, ώς ονήτης τε ὁ Φαναγόρεω ἀνηρ λα-

ρυστιος καὶ Κορυδαλὰς Ἀντικυρευς εἰσι οἱ εἴπαντες προς βασιλεα τούτους τοὐς λόγους, καὶ περιηγησάμενοι τὸ ουρος τοῖσι Περσyσι, οὐδαμῶς ἔμοιγε πιστός. τοsτο μὲν γὰρ τωdε χρὴ σταθμώσασθαι, ὁτι οἱ των Ἐλλήνων Πυλαγόραι ἐπεκήρυξαν ουκ επὶ D m τε καὶ Κορυδαλω α γέρων ἀλλ' ἐπὶ Ἐπιάλτη τω Tρηχινίω, πάντως κου τὸ ἀτρεκέστατον πυθόμενοι, τοsτο δὲ φεύγοντα τον Ἐπιάλτην ταύτην την αἰτίην οἰδαμεν. εἰδείη μὲν γὰρ ἄν καὶ

234쪽

Ι. IB. VII. CAP. 212 - 218.

215 . ἐὰν μη Μηλιευς ταύτην την ἀτραπὀwυνήτης, εἰ τη χώρηαολλὰ ἄμιληκὼς εἴη ἀλλ' 'Eπιάλτης γάρ ἐστι O περιηγησάμενος - ουρος κατὰ την ατραπον, τομον αἰτιον

γράφω. Σέρξης δὲ, ἐπεί οἱ ξρεσε τὰ υπέσχετο ὁ επιάλ- 215της κατεργάσεσθαι, αυτίκα περιχαρης γενόμενος ἔπεμπε Τδάρνεα καὶ των ἐστρατήγεε Ῥδάρνης. -μέατο δὲ περὶ λύχνων ἀφας ἐκ τοs στρατοπέδου. την δὲ ατραπὸν ταυτην ἐξεsρον μὲν οἱ ἐπιχώριοι Μηλιέες, ἐξευρόντες δὲ Θεσσαλοωι κατηγήσαντο ἐπὶ Φωκέας, τότε δτε οἱ Φωκεες φράξαντες τείχεῖ την ἐσβολὴν ῆσαν ἐν σκέπη του πολ- μου ' ἔκ τε τοσουδε κατεδέδεκτο ἐομα ουδὲν χρηστὴ Μηλιεῶσι. Ἐχει δὲ ἄδε η ατραπὰς αυτη ' ἄρχεται μὲν α 216του 'Aσωπου ποταμos ras διὰ της διασφάγος ρέοντος, ουνομα δὲ τῶ ουρεῖ τουτ' καὶ τy ἀτραπω τωυτὀ κέεται, Ἀνόπαια ' τείνει δὲ η -όπαια αυτη κατὰ ράχιν τοs Ου- ρεος, λήγει δὲ κατά τε Ἀλπηνὸν πόλιν, πρωτην ἐουσαν τῶν Λοκρίδων προς των Μηλιέων, καὶ κατὰ Μελάμπυγόν τε καλεόμενον λίθον καὶ κατὰ Κερκωπων Dρας, τῆ καὶ τὸ στεινότατόν ἐστι. Κατὰ ταυτην δὴ την ατραπὰν III καὶ ουτω ἔχουσαν οἱ Πέρσαι, τον Mσωπὸν διαβάντες, ἐπορεύοντο πῆσαν την νύκτα, ἐν δεξιὴ μὲν ἔχοντες ου-

ρεα τὰ Οἰταίων, ἐν ἀριστερὴ τὰ Tρηχινίων. ήως τε δὴ

διέφαινε, καὶ ἐγένοντο ἐπ' ἀκρωτηρίω του Ουρεος. κατὰ

δὲ τομο τos ουρεος ἐφυλασσον, ώς καὶ πρότερόν μοι δεδήλωται, Φωκέων χίλιοι ὁπλῖται, ρυόμενοί τε την σφετερην χώρην καὶ φρουρέοντες την ατραπόν. ἡ μὲν γὰρ κάτω ἐσβολὴ ἐφυλάσσετο υπ ων ε*ηται, την δὲ διὰ τουουρεος ατραπὸν ἐθελονταὶ Φωκεες υποδεξάμενοι Aεωνίδη ἐφύλασσον. Ἐμαθον δέ σφεας οἱ Φωκεες ωδε ἀνα- 218 βεβηκότας ' ἀναβαίνοντες γὰρ ἐλάνθανον οἱ Πέρσαι τὸ Ουρος παν ἐὸν δρυῶν ἐπίπλεον. ἡν μὲν δὴ νηνῆμίη, ψόφου δὲ γινομενου πολλos, οἰκος ἐν φυλλων υποκε

235쪽

ΗΕRODOTI χυμένων υπὸ τοῖ ποσὶ, ανά τε ἔδραμον οἱ Φωκεες καὶ ἐνέδυνον - οπλα, καὶ αυτίκα οἱ βάρβαροι παρῆσαν. ῶς δὲ εἶδον ἄνδρας ἐνδυομένους 9πλα, ἐν θώυματι ἐγένον-- ἐλπόμενοι γὰρ ουδέν σφι φανήσεσθαι ἀντίξοον, ἐν κυρησαν στρατω. ἐνθαλα 'Tδάρνης καταρρωδήσας, μηοἱ Φωκέες ἐωσι Λακεδαιμόνιοι, εἴρετο τον Ἐπιάλτην, ὁποδαπὸς εἴη ὁ στρατὸς, πυθόμενος δε ἀτρεκέως διέτασσε

τοὐς Πέρσας ώς ἐς μάχην. οἱ δὲ Φωκεες ἀς ἐβάλλοντο

τοῖσι τοξεύμασι πολλοῖσί τε καὶ πυκνοῖσι, οἴχοντο φευγοντες ἐπὶ τοs ουρεος τον κόρυμβον, ἐπιστάμενοι, ώς ἐπὶ σφέας ἡρμήθησαν αρχὴν, καὶ παρεσκευάδατο ῶς απολεόμενοι. Ουτοι μὲν δη ταλα ἐφρόνεον, οἱ δε ἀμφὶ Σπιάλτην καὶ Ψδάρνεα Πέρσαι Φωκέων μεν ουδένα λόγον 219 ἐποιευντο, οἱ δὲ κατέβαινον - ουρος κατὰ τάχος. ωι ἐν Θερμοπυλησι ἐοsσι Ἐλλήνων πρῶτον μὲν ὁ μάντις Μεγιστίης ἐσιδὼν ἐς τὰ ἱρὰ ἔφρασε τον μελλοντα ἔσεσθαι ἄμα ήοῖ σφι θάνατον. ἐπὶ δὲ καὶ αυτόμολοι ησαν οἱ ἐξαγγείλαντες των Περσέων την περίοδον. ουτοι μὲν ετινυκτὸς ἐσήμηναν, τρίτοι δὲ οἱ ἡμεροσκόποι καταδραμόν- τες απὸ των ἄκρων ήδη διαφαινουσης ἡμερης. ἐνθαυτα ἐβουλευοντο οἱ ληνες, καί σφεων ἐσχίζοντο αἱ γνῶμαι 'οἱ μὲν γὰρ Ουκ ων την τάξιν ἐκλιπεῖν, οἱ δὲ ἀντέτεινον.

μετὰ δε τοsτο διακριθεντες οἰμὲν απαλλάσσοντο και λα- σκεδασθέντες κατὰ πόλις εκαστοι ἐτράποντο, οἱ δὲ αυ-220 των ἄμα Λεωνίδη μενειν αυτοs παρεσκευάδατο. Λέγεται

δὲ καὶ, ῶς αυτός σφεας ἀπέπεμψε Λεωνίδης, μὴ απόλωνται κηδόμενος ' αυτῶ δὲ καὶ Σπαρτιητέων τοῖσι παρεομι - ἔχειν εὐπρεπεως ἐκλιπεῖν την τάξιν, ἐς την ῆλθον φυλάξοντες αρχήν. ταυτη καὶ μῆλλον τῆ γνώμη πλεῖστός εἰμι, Λεωνίδην, ἐπεί τε αἴσθετο τοὐς συμμάχους ἐόντας ἀπροθυμους καὶ ουκ ἐθέλοντας συνδιακινδυνευειν, κελεsσαί σφεας ἀπαλλάσσεσθαι, αυτῶ δὲ ἀπιέναι Ου καλῶς

236쪽

ἔχειν. μένοντι δὲ αυτοs κλέος μέγα ἐλείπετο, και ἡ Σπάρτης ευδαιμονίη ουκ ἐξηλείφετο. ἐκέχρηστο γὰρ υπὰ τῆς Πυθίης τοῖσι Σπαρτιήτησι χρεομένοισι περὶ του πολέμου τουτου αυτίκα κατ' ἀρχὰς ἐγειρομένου, ῆ Λακεδαίμονα ἀνάστατον γενέσθαι -δ των βαρβάρων, ῆ τον βασιλέα σφέων ἀπολέσθαι. ταλα δέ σφι ἐν ἔπεσι ἐξαμέτροισι χρῆ

Τμῖν δ', ω Σπάρτης οἰκῆτορες ευρυχόροιο, Η μέγα ἄστυ ἐρικυδὲς - ἀνδράσι Περσείδησι

Πέρθεται, ὴ τὰ μεν ουκὶ, ἀφ' ιρακλέος δὲ γενέθλης

Πενθησει βασιλῆ φθίμενον Λακεδαίμονος Ουρος. Ου γὰρ τον ταύρων σχήσει μένος ουδὲ λεόντωνυντιβίην ' Ζηνὸς γὰρ ἔχει μένος ' ουδέ ἔ φημιμήσεσθαι, πρὶν τῶνδ' ἔτερον διὰ πάντα δάσηται. Ἀμά τε δὴ ἐπιλεγόμενον Λεωνίδην, καὶ βουλόμενον

κλέος καταθέσθαι μουνων Σπαρτιητέων, ἀποπέμψαι τους

συμμάχους μὰλλον ῆ γνώμη διενειχθέντας ουτω ἀκόσμως

οἴχεσθαι τους οἰχομένους. Μαρτύρων δέ μοι καὶ τόδε 221o- ἐλάχιστον τούτου πέρι γέγονε ου γὰρ μουνον τους' ἄλλους, αλλὰ καὶ τ- μάντιν, ὼς ελετο τῆ στρατιῆ ταύτη, Μεγιστίην τον Ακαρνῆνα, λεγόμενον εἶναι τὰ ἀνέκαθεν απὰ Μελάμποδος, τομον τον εἴπαντα ἐκ των ἱρῶν τὰ μέλλοντα σφι ἐκβαίνειν, φανερός ἐστι Λεωνίδης ἀποπέμπων, ἔνα μὴ συναπόληταί σφι. ὁ δὲ ἀποπεμπόμενος αυ- τὸς μὲν Ουκ ἀπελείπετο, τον δὲ παῖδα συστρατευόμενον, ἐόντα οἱ μουνογενέα, ἀπέπεμψε. οἱ μέν νυν σύμμαχοι 222 οἱ ἀποπεμπόμενοι οἴχοντό τε ἀπιόντες καὶ ἐπείθοντο Λεωνίδη, Θεσπιέες δὲ και Θηβαῖοι κατέμειναν μο6νοι παρὰ Λακεδαιμονίοισι. τούτων δὲ Θηβαῖοι μὲν ἀέκοντες ἔμενον καὶ ου βουλόμενοι κατεῖχε γάρ σφεας Λεωνίδης ἐν ὁμηρων λόγω ποιεέμενος , Θεσπιέες δὲ μοντες μάλιστα, or Ουκ ἔφασαν ἀπολιπόντες Λεωνίδην ποι τους

237쪽

HERODOTI μετ' αυτου ἀπαλλάξεσθαι, ἀλλα καταμείναντες συναπέθανον. ἐστρατηγεε δε αυτῶν Λημόφιλος Αιαδρόμεω.223 Σέρξης δε μει ηλίου ἀνατείλαντος σπονδὰς ἐποιη- σατο, ἐπισχὼν χρόνον ἐς ἀγορῆς κου μάλιστα πληθώρην πρόσοδον ἐποιέετο καὶ γὰρ ἐπέσταλτο ἐξ ρπιάλτεω ου- τω. απὸ γὰρ του ουρεος η κατάβασις συντομωτέρη τέ ἐστι καὶ βραχυτερος ὁ χῶρος πολλὸν ηπερ η περίοδός τε καὶ ἀνάβασις. Οι τε δη βάρβαροι οι αμφὶ Σέρξεα προ ισαν, καὶ οἱ ἀμφὶ Λεωνίδην Ἐλλονες, ῶς την ἐπὶ θανάτω εξοδον ποιευμενοι, ηδη πολλῶ μῆλλον η κατ' ἀρχὰς ἐπεξήμσαν ἐς τὸ ευρυτερον του αυχένος. τὸ μεν γὰρ ἔρυμα του τείχεος ἐφυλάσσετο, οι δε ἀνὰ τὰς προτέρας ημερας υπεξιόντες ἐς τὰ στεινόπορα ἐμάχοντο, τότε δε συμμίσγοντες ἔξω των στεινῶν ἔπιπτον πληθεῖ πολλοὶ τῶν βαρβάρων ' ἔκισθε γὰρ οι ηγεμόνες τῶν τελεων ἔχοντες μάστιγας ἐρράπιζον πάντα ἄνδρα, αἰεὶ ἐς τὸ πρόσω ἐποτρυ- νοντες. πολλοὶ μὲν δη ἐσέπιπτον αυτῶν ἐς την θάλασσαν καὶ διεφθείροντο, πολλῶ δ' ἔτι πλευνες κατεπατέοντο ζωοὶ υπ' ἀλλήλων ην δὲ λόγος ουδεὶς του ἀπολλυμένου. με γὰρ ἐπιστάμενοι τον μέλλοντά σφι ἔσεσθαι θάνατον ἐκ τῶν περιιόντων τὸ Ουρος, ἀπεδείκνυντο ρώμης ὁσον εἶχον μέγιστον ἐς τους βαρβάρους, παραχρεόμενοί τε και

224 ἀτέοντες. Αουρατα μέν νυν τοῖσι πλέοσι αυτῶν τηνι-

καυτα ἐτυγχανε κατεηγότα η , οἱ-τοῖσι ξίφεσι διε γάζοντο τους Πέρσας. καὶ Λεωνίδης τε ἐν τουτω τῶ πόνωπίπτει ἀνηρ γενόμενος ἄριστος, καὶ ἔτεροι μετ' αinos οὐνομαστοὶ Σπαρτιητέων, τῶν ἐγώ - ἀνδρῶν ἀξίων γενομένων ἐπυθόμην τὰ Ουνόματα ' ἐπυθόμην δὲ καὶ απάντων τῶν τριηκοσίων. καὶ δη και Περσέων πίπτουm ἐν-

θαυτα ἄλλοι τε πολλοὶ καὶ οὐνομαστοὶ, ἐν δὲ δη καὶ Ααρείου δυο παῖδες, ' ροκόμης τε καὶ Υπεράνθης, ἐκ της ' τάνεω θυγστρὸς Φραταγουνης γεγονότες Θαρεω. ὁ

238쪽

M 'Ἀρτάνης χαρείου μὲν του βασιλέος ην ἀδελφεὸς, Υστάσπεος δὲ του Ἀρσάμεος παῖς, δς καὶ ἐκδιδους την

θυγατέρα Θαρείω τον οἶκον πάντα τον εω-os ἐπέδωκεώς μουνου οι ἐουσης ταυτης τέκνου. Σέρξεώ τε δη δυο 225 ἀδελφεοὶ ἐν sτα πίπτουσι μαχόμενοι υπὲρ του νεκθου του Λεωνίδεω, Περσέων τε καὶ Λακεδαιμονίων ἀθισμὸς ἐγένετο πολλὰς ἐς o τωτον τε αρετη ο Ελληνες υπεξείρυσαν καὶ ἐτρέψαντο τους ἐναντίους τετράκις. τομο δεσυνεστηκεε μέχρι Ου οἱ συν Eπιάλτη παρεγένοντο. ως δὲ τουκους ηκειν επυθοντο οἱ Ἐλληνες, ἐνθευτεν ηδη ἔτεροιοsτο τὸ νεῖκος. ἔς τε γὰρ τὰ στεινὸν της οδοs ἀνεχώρεον ὀπίσω, καὶ παραμειψάμενοι τὸ τεῖχος, ἐλθόντες ῖζοντο ἐπὶ τον κολωνὸν πάντες ἁλέες οἱ ἄλλοι πλὴν Θηβαίων. ὁ δὲ κολωνός ἐστι ἐν τη ἐσόδω, οκου νυν ὁ λίθινος λέων ἔστηκε ἐπὶ Λεωνίδst. ἐν τουτφ σφέας τψ χωρω ἀλεξομένους μαχαίρησι, τοῖσι αυτῶν ἐτυγχανον ἔτι περιεουσαι, και χερσὶ καὶ στόμασι κατέχωσαν οἱ βάρβαροι βάλλοντες, οἱ μεν ἐξ ἐναντίης ἐπισπόμενοι καὶ τὸ ἔρυμα του τείχεος συγχώσαντες, οἱ δὲ περιελθόντες πάντοθεν

περισταδόν. Λακεδαιμονίων δε καὶ Θεσπιέων τοιούτων .γενομε- 226νων, δμως λ γεται ἄριστος ἀνηρ γενέσθαι Σπαρτιητης Αιηνέκης, τον τόδε φασι ελεἴν τὸ ἔπος πρὶν η συμμῖξαί σφεας τοῖσι Μηδοισι, πυθόμενον πρός τευ των 'ηχινίων, ως ἐπεὰν οἱ βάρβαροι ἀπίωσι τὰ τοξευματα, τονηλιον υπὸ τos πληθεος των &στων ἀποκρυπτουσι ' το- σοὐτό τι πλῆθος αυτῶν εἶναι ' τον δὲ Ουκ ἐκπλαγέντα τουτοισι εἰπεῖν, ἐν ἀλογίη ποιευμενον τὸ τῶν Μηδων

πληθος, ῶς πάντα σφι ἀγαθὰ ὁ Πηχίνιος ξεῖνος ἀγγέλ-

λοι, εἰ ἀποκρυπτόντων τῶν Μηδων τον ηλιον υπὸ σκιη ἔσοιτο πρὸς αυτοὐς η μάχη καὶ Ουκ ἐν ηλω. ταυτα μὲν καὶ ἄλλα τοιουτότροπα ἔπεά φασι Θιηνέκεα τον Λακεδαι-

239쪽

227 μόνων λιπέσθαι μνημόσυνα. Μετὰ δὲ τουτον ἀριστευ- σαι λεγονται Λακεδαιμόνιοι δύο αδελφεοὶ, Ἀλφεος τε και Μάρων υρσιφάντου παῖδες. Θεσπιέων δὲ εὐδοκίμεε μά-228 λιστα τῶ ουνομα ἐν Λιθύραμβος Ἀρματίδεω. Θαφθεῖσιδε σφι αυτοs ταύτη, τῆ περ ἔπεσον, καὶ τοῖσι πρότεοον τελευτήσασι ἡ υπὸ Λεωνιδεω ἀποπεμφθέντας οἴχεσθαι, ἐπιγέγραπται γράμματα λέγοντα τάδε ' Μυριάσιν ποτε τῆδε τριηκοσίαις ἐμάχοντο - Πελοποννάσου χιλιάδες τέτορες. sτα μὲν δη τοῖσι πῆσι ἐπιγέγραπται, τοῖσι- αρτιήτησι ἰδίη ra ξεῖν , ἀγγέλλειν Λακεδαιμονίοις, ἔτι τροεκείμεθα τοῖς κείνων ρήμασι πειθόμενοι. Λακεδαιμονίοισι μὲν δη τομο, τῶ δὲ μάντι τόδε ' Μνημα τόδε κλειτοῖο Μεγιστία, ἄν ποτε Μῆδοι Σπερχειὸν ποταμὸν κτεῖναν αμειψάμενοι,

Μάντιος, ὁς τότε Κῆρας ἐπερχομένας σάφα εἰδὼς Oυκ ἔτλη Σπάρτης ηγεμόνας προλιπεῖν. Ἐπιγράμμαμ μέν νυν καὶ στήλησι, ἔξω η το του μάντιος ἐπίγραμμα, Ἀμφικτύονές εἰσί σφεας οἱ ἐπικοσμήσαντες, τὸ δὲ του μάντιος Μεγιστίεω Σιμωνίδης ὁ Λεωπρέπεός ἐστι κατὰ ξεινίην ὁ ἐπιγράψας.

229 Λύο δὲ τούτων των τριηκοσίων λέγεται Mρυτόν τε καὶ Ἀριστόδημον, παρεδν αυτοῖσι ἀμφοτέροισι κοινῶλόγω χρησαμένοισι ξ ἀποσωθῆναι ὁμου ἐς Σπάρτην, ώς

μεμετιμένοι τε ἡσαν ἐκ του στρατοπέδου υπὀ Αεωνίδεω και κατεκέατο ἐν Ἀλπηνοῖσι ὀφθαλμιῶντες ἐς τὀ ἔσχατον, ῆ εἴ γε μη ἐβουλοντο νοστῆσαι, ἀποθανεῖν ἄμα τοῖσι ἄλλοισι, παρεόν σφι τούτων τέ ἔτερα ποιέειν Ουκ ἐθελῆσαι ὁμοφρονέειν, ἀλλα γνώμη διενειχθέντας ρυτον μεν πυθόμενον την των Περσέων περίοδον, αἰτήσαντά τε ταδπλα καὶ ἐνδύντα, ἄγειν αυτὸν κελεsσαι τον Hῖλωτα ἐς

240쪽

LIB. U. CAP. 226 - 234.

τοὐς μαχομένους, ὁκως δὲ αυτὸν ηγαγε, ἀν μεν ἀγαγόντα οἴχεσθαι φήγοντα, τον δε ἐσπεσόντα ἐς τον ομι-

λον διαφθαρηναι, Ῥριστόδημον δὲ λειποψυχέοντα λειφθῆναι. εἰ μέν νυν ην μολον Ἀριστόδημον αλγήσαντα ἀπονοστῆσαι ἐς Σπάρτην, η καὶ ὁμου σφέων ἀμφοτέρων την κομιδην γενέσθαι, δοκέειν ἐμοὶ οὐκ ἄν σφι Σπαρτιήτας μῆνιν Ουδεμίαν προσθέσθαι, νυνὶ δὲ του μὲν -- τῶν απολομένου, του δὲ τῆς μὲν αυτης ἐχομένου προφάσιος , -κ ἐθελήσαντος δὲ ἀποθνησκειν, αναγκαίως σφι ἔχειν μηνῖσαι μεγάλως Ἀριστοδημω. οἱ μέν νυν -- 23o τω σωθῆναι λέγουσι υριστόδημον ἐς Σπάρτην καὶ διὰ πρόφασιν τοιηνδε, οἱ δὲ ἄγγελον πεμφθέντα ἐκ του στρατοπέδου, ἐξεδν αυτῶ καταλαβεῖν την μάχην γινομένην, οὐκ ἐθελῆσαι, ἀλλ' υπομείναντα ἐν τη ὁδω περιγενέσθαι, τὸν δὲ συνάγγελον αυτου ἀπικόμενον ἐς την μάχην ἀποθανεῖν. Ἀπονοστησας δὲ ἐς Λακεδαίμονα ὁ Ἀριστόδημος 231ύνειδος τε εἶχε καὶ ἀτιμίην ' πάσχων δὲ τοιάδε ητίμωτο Οἴτε οἱ πυρ ουδεὶς ἔναυε Σπαρτιητέων Ουfε διελέγετο,

ἄνειδος τε εἶχε ὁ τρέσας Ἀριστόδημος καλεόμενος. ἀλλ' ο μὲν ἐν τη ἐν Πλαταιῆσι μάχη ἀνέλαβε πῆσαν την ἐπενειχθεῖσάν οἱ αἰτίην. Λέγεται δὲ καὶ ἄλλον ἀποπεμφθέν- 232τα ἄγγελον ἐς Θεσσαλίην τ- τριηκοσίων τούτων περιγενέσθαι, τω ουνομα εἶναι Παντίτην ' νοστησαντα δὲ τo

τον ἐς Σπάρτην, ῶς ητίμωτο, ἀπάγξασθαι. οἱ δὲ Θηβαῖοι, 233 τῶν ὁ Λεοντιάδης ἐστρατηγεε, τέως μὲν μετὰ των Ἐλλη-

νων ἐόντες ἐμάχοντο υπ' ἀναγκαίης ἐχόμενοι προς την βασιλέος στρατιήν, ῶς δὲ εἶδον κατυπέρτερα τῶν Περσέων γινόμενα τὰ πρηγματα, οὐτω δη τῶν συν Λεωνίδηπιληνων ἐπειγομένων ἐπὶ τὸν κολωνῖν αποσχισθέντες τ0ώτων χεῖράς τε προέτεινον καὶ ηῖσαν ἄσσον τῶν βαρβάρων, λέγοντες τὸν ἀληθέστατον τῶν λόγων, καὶ μηδίζουσι καὶ γην τε καὶ υδωρ ἐν πρωτοισι ἔθυσαν βασι-