장음표시 사용
121쪽
r IN quo tum quaeri dixi, quid utile quid inutile, tum ex duobus utilibus, quid &c. in fateor, me nullis in codicibus antiquis hoc mεbrum reperisse, tum ex duob. utilibus aut ex pluribus quid max. utile. quemadmodum & Langius,& ali j testantur se non reperime in suis. Sed ego hic vulgatos secutus sum, hac de causa maxime. qudd aut hoc ipsum membrum, quod non reperitur In manuscr. t addendu est, aut si hoc delendum est, illud superius quoq. quod habent & manu scripti & vulgati, in quo tum quaeri &c. deledum
est.quod & Langius suspicatur. quorum alterutrum c4m faciendum mihi esse viderem e malui in eam partem Peccate, ' uae cautior est,ic existimare hoc membrum. quod in libris manuscr. nota reperi ruri a scriptore librario, cuius exemplum eeteri secuti sint. este omissum.quod non erat eis inustatum . x quantum su perfuerat amicorum de Nipub. temporis. sie hahent nostri libri veteres: vulgati autem mendore, temporibus, Artangius neque, temporis, neque, temporibus, edidit.. a partim sunt inanima. Sic esse legendum primum libri vel res deinde Nonius Marcellus, qui hunc locum profert, postremtivsus Latini sermonis. peruincunt: non ut Uulgo, inanimata. 3 quarum opera emcitur aliquid. Sic edendum curaui libris omnibus inuitis, sola ratione & veritate fretus. Nam si, opere, legeremus proinde habendum esset,at'. si ita diceret, quarum este-ctu seu effecto emcitur aliquid. Nam, opus, est res effecta: opera autem, labor, qui ponitur in opere faciendo. Atque ita non ita multo post loquitur, pleraque sunt hominum essecta operis. & infe .rius, sine opera hominum ulla esse potui siet. aut postea subuenire.) In verbo.subuenire, aliquid viceris su esse puto. nonnulli veteres libri habent, subueniri, nihil praetereat varietatis reperi. videtur aliud verbum desiderari, nempe vel,r sarciri, vel, refici, vel tale quoddam. tantum distitit a victu.&cultu best. sic ededum euraui, libris omnibus inuitis. Nam, distitit, praeteritum est verbi , disto: quoa verbum hic locum habet. Distare enim, est longe abesse.& ditiunctum esse. destitit aute,oritur a verbo desisto. quod valet, desino. s. ad exitus prouehimur optatos libri veteres habent, pervehi
tamen sine hominum operis &stud ijs etiam hoc Ioeo sie legendum censeo: nisi quis forte malit legi, sine hominum opibus rquo modo scriptuna reperi in uno codice manuscripto, de in aliquot exemplis vulgatis.
8.fleclarat quantum odium hominum valeat ad pestem. libri 'veteres habent, olet: quod fortasse rectum est: quamuis nostris
122쪽
auribus alIquanto magis inu sitatum accidat. praeterea hoe est in eis varietatis, quod lic habent, nec uero huius tyranni solum. quem armis oppressa pertulit ciuitas, appatet cuius maxime potiuit, a l. portui. interitus declarat, quantum dic. quae verba clamant se esse corrupta.' quamuis timefacta libertas sic habent libri veteres Zc Memm .ec alij. neq. vero dubium cuipiam debet esse, quin ita legendum est.& miror hoc esse a Langio prae teritum . Vsus autem hoc verbo est etiam Lucretius in prooemio libri 2. His tibi tum rebus timefactae relligiones Effugiant animo pauidae, mori Isque tam res. Io compunctum notis Threiciis in libri Veteres habet, notis Thra ςijs: nonnulli,Threcidicis: alij, Threcijs. I uno calamitatis genere con ip ehenderet libri fere omnes habent, uno calamitatis iure compreh. sed videtur legendum, uno calamitatis genere: quomodo edendum curauimus.12 beneuolentiae praecepta videamus. &c. in sic habent omnes libri & manu seri .at vulgati. Quidam tamen legendum putant, beneuoletiae multitudinis . quia sequitur prouocabulum, quae, quod refert multitudinem hoc modo, quae, nem te multitudo, maxime
apitur benefici j s. sic enim in omnibus fere libris legitur. Quod si ita legamus, inquiunt illi, ut est in libris vulgatis , beneuolentiae
praecepta Videamus: quae quidem benefici js capitur maxime. dicet Cicero beneuolentiam capi benefici js: quod non conuenit. Ra illi sed nos nimiae audaciae putamus, addere vocem integram, cuius nulla in manir scriptis compareant vestigia. Itaque cum hic nihil mutetur. paullo post fortasse pro, capitur, paritur, legenduet quo deprauato factum est, arpitur, inde, carpitur, inde, capitur, si quis iamen ita legi malet, beneuolentiae multitudinis praecepta videamus , quae quidem capitur benes maxime , non pugnabo . paullo post vocem , beneuolentia. temere ab aliquo illatam in contextum, delendam puto, & substituendum nome multitudo. Et Gitasse haec vox huc illata, eorum coniecturam adiuuat, qui supra, beneuolentiae multitudinis, legi volunt, qua lectione com probata, subintelligetur vox, multitudo. is qui nec sibi, nec alteri ut dicitur verbum , prosunt. quod est in vulgatis libris, non comparet in manuscr. niti quod in uno scriptum vidi supra vocem,alteri, alia manu, supple, prosunt,ex hoc Onte , scilicet in contextum manavit. cuius rei exempla sunt in bonis libris innumerabilia, di plura quam velle debeant, qui haea
sacra tractant.14 Admiratione autem assiciunt ij,) sie legendum, libris omnibus inuitis, non, ut vulgo, admirationeam ciuntur. Nam admira tione assici dicuntur, qui admiramur alterum: admiratione assicure autem, ij, qui sunt alijs admirabiles. propter aliquam praesta tiam, ut hic.
is hunc igni spectatum arbitrantur cum & libri vet. tres, quibus Langius est usus, dc nostri sic habeant, igni spectarunt: existimaui me, qui pollicitus sum hominibus, me ad labrorum man
123쪽
ccipisonem normam de auctoritatem hane editionem directuum, nihil mea fide, me6que officio, alienum facturum , si ita edendum curarem. Est autem tralatio ab auro optimo, pei sectissimo , dc putissimo. Ouid. scilicet ut fulvum spectatur in ignibus aurum, dcc. Velim nunc igni tanqllam spectatur arb. Omnino recepta dc vulgata lectio mihi non Probatur .hunc dignum spectatu. quod si quem haec antiqua subostendat , quae non debet, neque vulgata placeat, fortasse non reiecerit euiusdam viri docti coniecturam . qui putat legendum, hunc virum spectatum arbitrantur. Sed mihi omnino antiqua videtur recta,& sincera,max i me, si ad
16 iustitia ad rem gerendam, dcc. Nonnulli libri veteres habent, ad rem gubernandam : ego legendu putarim potius vel, ad rem p guberno verumtamen nihil muto: non enim hic loquitur de rep. gerenda, sed de priuata. a 7 summos cum infimis pari iure retin. secutus sum libros vulsatos. Nam manu scripti habent, pertinebant: unde suspicor. locum est e corruptum,& lectiopem vulgatam ex coniectura de ingenio alicuius non indocti hominis esse natam : quam tamen norar robo. existimoque longe aliter esse adiuuandum, atque hoc modo esse legendum, ad summos cum infimis paria iura pertinebat. pertinebant autem, idest, perueniebant dc permanebant. sic de natura Deorum , lib. I. Venae in omneis corporis parteis pertinentes .eριηκους xt si quis tamen vulgatam retinere & tueri volet, noπvalde pugnabo. sic enim propemodum loquitur in fia eodem libro, commoda ciuium non diuellere, atque omneis aequitate ea dem continere .
18 sic gloria dc quaerenda, ec eoli oranda ratione est. sic omnes quidem libri habent: dc ita legendum videtur, non sic, sic gloriae quaerendς 3c collocandς ratio est. Atque hoc modo, operari j isti diderunt olim me imprudente Sc in seio, cum iussistem lactio- η em vulgatam dc receptam seruari,quae est, sic gloria dc quaeren-
via, & collocanda ratione est.
io & mortui nomen obtinent iure caesorum in libri veteres non- mulli habent, numen: nonnulli, numer. ex quibus alii, nomen , cerunt, alij numerum . quod magis probo. praesertim com sic plane habeant alij nonnulli veteres. Langius tamen edidit, nomen quem hic non inuitus olim secutus sum.1o blando appellando sermone delin.) tres libri veteres non habent , sermone. alij, blando appellando sermone deleniunt, seir deliniunt quos sequimur, vulgati, blande appellando sermone de Iineant. quae lectio ferri non potest.2r ea saepe uniuersam exci tat,magna est Sc. in vocem, gloriam, quη reperitur in libris vulg post verbum, excitat, in manust. vero, nulIum eius exstat vestigium, funditus deleui. quae sine dubio ab aliquo sciolo adiecta est, qui non videret subintelligi, multitudinem , 5c repeti e supet lore. xi pro Sardis Iulius libri vulgati, quibus cum congruunt omnes manu-
124쪽
manu scripti habent, pro Sardis, pro Albucio Iulius . At Langius, mim videret hoc cum historia pugnare, quia Iulius Albucium accusauit Sardorum rogatu, sic edidit, pro Sardis contra Albucium. aego neque, pro Albucio, neque contra Albucium , verba Ciceronis esse puto, sed ex annotatione aliqua nata . Nam absurdum sit hie nomen eius, qui accusatus iit, commemorari: Verris , quem M. T. Serviiij, quem duo Luculli aecusarunt, sileri. 23 in accusando etiam 1 AQuillio. Sic legendum: non, ut est in manuscr. Manil ho. Nam conitat ex Bruto Cicer. M'. Aquillium a Fufio accusatum esse: ab Antonio defensum. tamen altera ex arca.ὶ haec verba, altera ex arca , nos in libris nostris manusci iptis reperimus. Itaque retinenda censemus: valdeque a Langio dissentimus,qui ea hinc furcis expulit. Σ3 Bene ministrum,& praebitorem,) quin sint haec verba Ciceronis, non est dubitandum. Sunt enim praeterita ab oscitante libra xio, propter earumdem Vocum iterationem. ut stile animaduertimus ab eis factitatum . αι, grauius Ac ver us nos reprehendit, Langius hoc totum. nos reprehendit, tollit de medio, ut adulterinum. Ego retineo, ut in libris veteribus repertum, oc ad sententiam necessarium .
27 In ijs tamen,qui se adiuuari,&c.ὶ uiribusdam legendum videaur, in eos tamen:& item mihi.
18 cu is eEt, si omneis superiores,&c. Servius Sulpitius significat . 29 Comino ie autem, quicumque dixit, totum hunc locum profert Nonius,& valde inepte ac ridicule interpretat, hoc modo, dixit pecuniam, hoc est, dat . quasi vero, dixit pecuniam, legendumst sine distinctione . 3o opulentior sane sit, honestior vero, &c. Etiam nostri libri habent, utentior sane sit. Vnde feci opulentior sane sit, quomodo habet codex unus Sc alter. Nam, utentior, suspicor esse scriptum a li-hrario aliquo pro. Opulentior, omissis duabus prioribus lit teris. Hinc, utentior. Quidam amicus meus putat potius esse reponendum, locupletior. Est qui mauult,diuitior. Non deest qui, iuuantior reponendum censeat: ut referatur ad magnitudinem diuitiarum ; hoc modo: Magnitudo diu marum iuuantior iit. Adrianus Turnebus nulla coniectura opus esse existimat, sed legendum e Gse, ut habent veteres codices, utentior : quod comparat iuuin est, participio, Vtens . Iudicet lector ingeniosus. mihi quide no placet. 3a Eorum autem ipsorum partimὶ Nostrorum librorum alij ha bent. Eorum autem ipsorum quaedam partam. ali 1, ipsorum quae, partim. . Langius aliquid fuisse dissimilitudinis in suis libris non admonet: Nos alter utro modo legi posse arbitramur: vel , Eorum autem ipsorum quaeda partim, vel, Eorum autem ipsoru partim. 32 malo enim alij, quam nostri ominari. ὶ Sic quidem habent omnes libri veteres: malo enim, quam nostrς ominarit sed videtur aliquid deesse: ut fortasse ita sit legendum, alij enim malo, quam &c-
125쪽
33 Nae illi multa Rcula, dcc. Sie habent etiam nostri libri veteres.
hoc est, Memmiani, Huraitini, Cuia tinni, Pithceanus, Danielis: ne: que est in illis ullum particulae, quidem, vestigium. Non est scriptum tamen in illis,nq, per diphthongum,ae, sed, ne. per vocalem,e, quomodo scribendum esse arbitror. Sed usum scribendi in haere populo concessi: scientia mihi reseruaui. ut ait M. Tullius .uuod autem Adr. Turnebus, qui biennio fere post horum librorum editionem Langianam, litic locum sic emendandum censet, quasi a nomine alio sit emendatus,quasique ipse occupauerit, hanc causam afferre pomum, vel illum non vidi me editionem Langianam, vel, Ut viderit, tamen cum haberet emendationem in suis Aduersariis iampridem perscriptam, ut & multas alias, nsi existimasse se cuiquam iniuriam facturum, si, quae multis ante annis & excogitam set,& litteris mandasset . ea quamuis ab alijs essent editione occapata, ipse quoque ederet: quod in multis alijs video ei accidisse. Quin multa quoque sic erant a nobis emendata impressa . Vt ei visum est,antequam Aduersaria sua ederet. Neque ita miru est,
utpote qui iisdem libris veteribus usi simus : neque sit mirum . eos, qui eadem studia tractant in eade quasi vestigia incurrere . 34 quae a Lacedaemonias profectae, &c. sic omnes quidem libri habent & manuscr.& impressi: sed lege nclum arbitror, libris inuitis profecta. ut referatui ad mala, non ad contagiones. 3 s urbem est potitus. Tres libri Memmiani cum vulgatis in hoo consentiunt. quod habent urbe est potitus, nisi quod in uno videtur crasa fuisse lineola supra vocalem ultimam vocis, urbe alij itavi Langiani, urbem. Omnino virouis modo legi potest, vel urbe poti tus, Vel, Vrbem potitus: ut edidit Langius. 36 At vero hic noster victor, tum quidem victus,&c. Omnes fer. libri veteres.& quos vidi, dc quos no vidi, ut testant viri docti, hiit. At vero hie nunc victor: nonnulli . hic noster victor: quos sequoris Assentiorque propemodum Langio, qui putat, hoc dictum este inuidiose& amare ita Caesarem: quamquam licet etiam dicere, nostrum,dixisse, quia supra, Graecos, posuerat. Itaque velim sic legi: At vero hic noster, nunc victor, tum quidem Victus,&c. Tum aut id est, me consule. Sed huius loci explicationem pete a Langio. 37 propter humilitatem circumueniantur. Non displicet vulgata lectio, propter imbecillitatem. Sed si veteres codices Omnes habent, propter humili ratem: quid est quamobrem eorum auctoritatem negligamus 38 Quid tertium t Bene vestire. Sic habent omnes libri veteres, quibus usi sumus: a quibus discedere nefas esse duxi. Verum mihi magis placet, Vitire . quod testatur reperiri in uno libro manu scripto Langius: neque tamen tangi j sententiam improbo, qui collectis aliquot exemplis ad scriptu iam antiquam dc receptam confit mandam : ex Tuscul. s. sepulcrum vestitum , vepribus: ex libro L. de nat.deorum, montes vestiti,atque siluestres: dc ex Sallustio in Iugurtha, collis vestitus oleastella, de murtetis : dc ex columella.
Q vineis vestire,oste ut hanc lectione esie alteri anteponenda.
126쪽
OBER III. VBLIVM Scipionem, Marce
fili, eum, qui primus in ricanus appellatus est, dicere Alitum scripsit Cato, qui fuit Iere eius
aequalis, Numquam se minus tiosum esse, quam cum otios et nec minus Dium, quam cum Ρωπ esset. Magnifica vero vox, ct magno Hro,ac sapiente digna: quae ideclarat, illam ct in otio de negotiis cogitare, oi ue in Alitudinemum loqui Νlitum: ut neque cessaret
νmquam, ct interdum colloquio alterira non eg ret. Itaque duae res, qua languorem asserunt ceteris, illam acuebant, otium 9Dlitudo. Vellem a L. VEIlem
nobis hoc idem verὰ dicere licereisdsi minus imi χἡό:aa o latione totam ingeni, praestantiam consequi pos. ret sumus, voluntate cerid proxim8 accedimis . nam η' . o a rep.forensibusque negotiis, armis impiis, prohibiti, otium pesquimur: ct ob eam causam, urbe relicta, rura V peragrantes, saepeΝli sum . b al. pet 1 1 Sed nec otiare cum Asericani otio,nec haec soli.R I es,tudo cum ista comparanda est. Ille enim requirβῆ h ψ ψare v. pulcherrimis muneribu ,otium sibi fum bat aliquando, a coetu hominum, stequentiaque interdum, tanquam inportumst inDlitudinem re- so cipiebat. nostrum autem otium negoti, inopia, non' quiescendisiladio , constitutum es. easincto enim,. - sen.
127쪽
in maxb L. atque in oculis quonda viximus: C q. c. nulla coitu ci' in o L. eum nul
senatu, deletisque iudic3s, quiden, qu)d dignum
nobis aut in curia,aut in foro agere possimus'- Itaque in maxima celebritate, b atque in oculis ciuiuquondam Niximus: nunc fugientes conspectum sceleratorum,quibus omnia redundant, abdimus nos, 3
quantum licet, ct saepesoli fumus . Sed quiasic ab
hominibus doctis accepimus , non solum ex malis eligere minima oportere: sed etiam excerpere ex c
his ipsis,siquid inesset boni propterea ct otio or
non illo quidem, quo debeat v, qui quondam peporisset otium ciuitati nec eam solitudinem languere patior, quam mihi adfert necessitas, non Volunto. Quamquam Asticanus maiorem laudem vel meo iudicio assequebatur: ς nulla tamen eius ingenij monumenta mandata litteris, nullum opus otij, nul- 1 slum solitudinis munus ex flat. ex quo intelligι d belusium mentis agitatione, inuestigationeque earum rerum, quo cogitando consequebatur, nec otiosum, nec λlum νmquam fuisse. nos autem, non tantum roboris habemus, Ni cogitatione taci- Σωra a solitudine abstrabamur,ad hanc sicribendi operam omne studium, curamque conuertimus.itaqu plura breui tempore, euersa, quam multis annis
IIante rep. scripsimus . Sed cum tota philosophia, mi Cicero, frugifera, ct fructuosa , nec Vira pars is eius,inculta,ac deserta sit: β tamen nullus feracior in ea locus en, nec Merior, quam de ossicijs, a quiabus constanter, bonemque Nivendi praecepta ducu-tur. Quare, quamquam a Cratippo ' nostro, pri cipe huius memoriae philosophorum, haec te assidud codite i atque acciPere consido i iamcn conducere
128쪽
arbitror, talibus aureis tuas vocibra Nndique cim consoriare, nec eas, feri possit quidquam aliud audire. Quod cum omnibus est faciendum, qui vitam honesum ingredi cogitant, tum havd scio, an nes mini potius, quam tibi. fustines enim non paruam ex ectationem imitandae indu triae noΩres , ' magnam honorum , nonnullam fortasse nominis. Suscepisti onus praeterea graue Athenarum, Cratippi: ' ad quos cum tanquam V ad mercaturo ram bonarum artium sis profectus, inanem rediare turpi stimum est, dedecorantem et urbis auctori um bon. tatem, magistri. Quare quantum conniti animo potes, quantum labore contendere, si discendi labor es potius, quam volupta tantam fac νtes : et 1 scio:ncne committo, Vt, cum omnia suppeditatasnt a nobis, tute tibi defι se videare. Sed haec ba- citcnus. multa enim saepe ad te cohortandi gratia scripsimus. nunc ad reliquam partem proposita diauisonis reuertamur. .a o Panaetius igitur, qui sine controuersia de sticiis accuratissime disputauit, quemque nos, correctiune' quadam adhibita, poti limum secuti fumus, tribus generibus propositis , in quibus deliberare bomsenes, ct conpultare de officio solerent, Nilo, com du-α ue bitarent, bonestumve id esset, de quo ageretur, auturpe:altero, φ.νtilene,an inutile:tertio si id, quod iduxitq;lpeciem haberet boneni,pugnaret cum eo, quod*ti Ie Nideretur, quomodo ea discerni oporteret ede duobus generibus primis, tribus libris explicauit: deso tertio autegenere deinceps se scripsit dicturu, nee exsoluit, quoi promiserat. Quod eo magis miror, i
129쪽
tis se L.qui Coae Vaneris eam fal.perseein
quia scriptum a discipulo eius Posidonio est, triginta annis vixisse Panaetium poli quam eos libros edidisset . quem locum miror a Posidonio 3 - breuiter esse tractatum in quibusdam commentarijs, resertim cum scribat, nullum esse locum in tota philo- ssophia tam necessarium. minimὰ vero assentior uis, qui negant, eum locum a Panaetio praetermissum, sed consulto relictum, nec omnino scribendum fuis'. quia numquam posset utilitas cum honestate pugnare:de quo alterum potest habere dubitationem, io adhibendi nefuerit hoc genua, quod in diuisione Panaetii tertium est,an plane omittendum:alterum dubitari non poteII, quin a Panaetio susceptum sit,h sed derelictum.nam qui ἡ diuisione ς tripartiata, as parteis absoluerit, huic necesse est rectare i stertiam. Praeterea in extremo libro tertio de hae parte posticetur se deinceps esse dicturum. Accedit eodem tenis ii locuples, Posidonius, qui etiam scribit in quadam epistola, Publium Rutilium Rufum dicere solere, qui Panaetium audiuerat, vi ne- 1 cimo pictor essetihuentus,' qui Veneris eam partem, quam Apelles inchoata reliquisset, absolueret 'ris enim pulchritudo reliqui corporis imitandispem auferebat:9 sic ea, quae Panaetira praetermisisset, oenon perfecisset, propter eorum, quas iecisse pra- 1 istantiam,neminem Use S persecutum. Quamobrem de iudicio Panaetij dubitari non poteri': rectene amtem hanc tertiam partem ad exquirendum os rium adiunxerit, an secra, ε.de eo fortasse dubitari potest. Nam siue honeIIum , solum bonum e i, ut
Moicis placet: siue quod honestum est, id ita sum-
130쪽
mum bonum est, quemadmodum Peripateticis nostris videtur, Ni omnia ex altera parte collocata, Nix minimi momenti instar habeant: dubitandum non est, quin numquam possit utilitas cum honesta, te contendere. Itaque accepimus,Socratem solitum exsecrari eos, qui primum haec natura cohaerentia,
opinione distraxissent. Cui quidem ita sunt Stoici assensi, t etiam, quidquid honesium esset, id utile
esse censerent:nec utile quidquam, quod non hon io sum. Quod si is esset Panaetius, qui Nirtutem propterea colendam diceret, quod ea esciens νtilitatis esset: vi in res expetendas vel voluptate, Nel indolentia metiuntur uiceret ei dicere honestatem aliquando cum utilitate pugnare. Sed, cum sit
a 1 is, qui id solum bonum iudicet, quod honestum sit:
qua autem huic repugnent specie quadam νtilitaris, eorum neque accessione meliorem Nitam fieri, nec decessione peiorem:non uidetur hqiusnodi debuisse deliberationem V introducere, in qua, quod, o Vtile Videretur, cum eo, quod honestum est, ς comparetur .Etenim quod summum bonum a Stoicis dicitur, Conuenienter natura viveresid habet d hanc mi opinου sententiam, cum virtute cogruere semper: cetera autem, quae fecundum naturam essent, , ue ita legere, se ea virtuti non repugnarent. quod cum' ita si putant quidam,hanc comparationem non rectὰ esse introducta , nec omnino de eo genere quisq*am pracipiendum fuisse. Atque illud quidem bonestum, quod proprid, Nereque dicitur d in sapien- . o libra es solis, neque a Nirtute diuelli umquam po-' ten: in tu autem, in quibus sapientia perfecta nov I 1 est,