장음표시 사용
61쪽
censa prodeas: quo in genere multum mali etiam a L. in hane in Cacmplo es. studiose enim plerique,praesertim'Pδ ς - , in s ac parte facta principum imitantur: Vt L. Luculli summi Niri,νirtutem, quis' h quam multi vild buti 'itarum magnificentiam imitati qfiunt. quarum qui, ssunt, non - dem certὰ est adhibendus modus, ad mediocrita-SRV -' ς' remque reuocandus: eademque mediocrito ad co-d L. transsea munem Num,cultumque vitae 4 referenda en. Sed tenda est. haec hactenus.
In omni autem actione suscipienda, triasuntio in ei 'hiE . venda:primum, Ni appetitus rationi φ pareat: quo nihil eri ad vicia conseruanda accommodatius et deinde,ut animaduertatur, quanta illa ressi qua
opera suscipiatur, quam causi potulci.tertium est, i s. lane ea, Vt caueamus, S ut ea, qua pertinent ad liberalemi, L. immo peciem, ct dignitatem, ', moderanda sint. Modus derata sint. autem es optimus, decus ipsum tenese, de quo an-i q. v.e. Ho- t, diaimus , nec progredi longius. Horum autem xv --n xx. trium praestantismum en, appetitum obtempora- 1 ore rationi. Deinceps de ordine rerum, O temporum opportunitate dicendum est. Hsc autem scientia continet ea, quam Graeci si ταρραν nominant, non banc, quam interpretamur modestiam . quo in Verbo modus in- i s
es: sed illa οὶ , in qua intelli tur ordinis
conseruatio. Itaque, Ut eandem nos modestiam appellemus sic desinitur a Stoicis, ut MODESTIA, SIT SCIENTI A earum rerum, qus agentur, ηρ psi aut dicentur. loco 'o collocandarum. itaque Vi risuri tur eas Nis ordinis, O collaca roms Jore. Nam oe
62쪽
ordinemsic definiunt, CoMΡos ITI ONEM rerum aptis, ct accommodatis locis . locum autem actionis,opportunitatem temporis esse dicunt. tempus autem actionis opportunum, Graeces tin8 appellatur occasio, sic fit, ut modestia hec, qua interpretamur ita,ut dixi, mentia sit opportunitatis idoneorum ad agendum temporum. Sed pote fiesse eadem prudentiae definitio,de qua principio diaximus.hoc autem loco de moderatione, temper o rantia, ' earum similibus virtutibus quaerimus. Itaque, qua erant prudentiae propria, loco suo dicta uni. quae autem harum Virtutum, de qηjbR h b L iam iiii iamdudum loquimur, quae pertinent ad Verecum diam, ad eorum approbationem, quibus-cum iade ulmuS, nunc dicenda sunt. Talis eri igitur ordo actionum adhibendus, ut, quemadmodum in oratione constanti, sic in vita omniasint apta inter se, ct conuenientia. Turpe essenim,πaldeque Nitiosum, in re seuera conuiuio dia o gnum , aut delicatum aliquem inferre sermonem. Bene Pericles,cum haberet collegam in praetura Sophoclem poetam, hique de communi officio conus nissent, ct caseu formosius puer praeteriret,dixisse que Sophocles, O puerum pulchrum. ς Perricles: Ata uetessim praetorem, 'Sophocles,decet no solita manus, Iiἡ i sed etiam oculos abstinenteis habere . d v.c.Sophoς Atque hoc idem Sophocles si in athletarum s approbatione dixisset, iusta reprehensione carus f L. probatioset. Tanta Nis est loci, ct temporis.Vt, Ssq is, e si , o cu cavsamsit acturus,in itinere, aut in ambulatio- qui,
ne secum ipse meditatur , aut si quid aliud attentius
63쪽
itus cogitet, non reprehendatur: at hoc idem si in a L.inscien- couiuio faciat, inhumanus Nideatur,' in1citia tem -- poris. Sed ea, quae multis ab humanitate discrepat,b q v.c. can Nis quis in foro h cantet, aut siqua est alia magna tui si pesve sit audacile apparent, nec magnopere admo suu ςst nitionem, praecepta desiderant . quae pamva videntur esse delicta , neque a multis intelligi possunt, ab ijs eri diligentius declinandum e ut in φ λψ μ' sdibus ,. aut in tibijs, quamuis paullum discre- pent, tamen id a sciente animaduertis olet : sic νi- iadendis eIt in Nita, ne fortὰ quid discrepet, Nel mutito etiam magis, quo maior, melior actionum , quam sonorum concentus est. Itaque, Ni in fidibus musicorum aures Nel minima sentiunt:sic nos, silicres, ac diligentes iudices esse Nolumus, animad- i sti erforcsque Vitiorum, magna intelligemus sepe ex paruis. Ex ocu ιιL obtutu, exsuperciliorum aut remisone, aut contractione,ex mae Iitia, ex hi laritate, ex risu, ex locutione, ex reticentia, ex co-
Rh tentione vocis,4 ex submissione, ex ceteris simili- 1 obus, facile iudicabimus: quid eoru apte fiat, quid
ab osscio, naturaque discrepet. Quo in genere non est incommodum, quale quodque eorum sit, ex alijss L. in illis, iudicare:Ῥt,si quid dedeceat' in alijs, vitemus Oipsest enim nescio quo modo,Nt magis in alijs cer- 1 snamus, quam in nobismetipsis, siquid delinquitur. exovoς hv Itaque facillimis corrigunturi illi in discendo, quo-
Nec Tero alienum e t,ad eligenda, quae dubitationem agerant,adbibere doctos homines, νel etiam
64쪽
exquirere. Maior enim pars eo serd deferri solet, quo a natura ipsa deducitur . in quibus medendum 'eΩ , non modo quid quisque loquatur, sed etiam, quid quisque sentiat, atque etiam, ' de qua causa ha quisque sentiat. Ut enim prctores, ct ij, qui signa fabricant, ' ei veri etiam poetae, Iisum qκqquc Opus a vulgo considerari vult: ν si quid reprehensum sit a pluribus, id corrigatur: bique secum, cfr alijs, quid in eo ς peccatum sit, exquirunt: i o sic aliorum iudicio permulta nobis ct facisnda, cirnon facienda mutanda, et corrigenda sunt. Qus Nero mure aguntur, or institutis ciuilibus, de iis nihil est praecipie dum. ιlla enim ipsa praecepta sunt:
nec quemquam hoc errore duci oportet, νt, si quida 3 Socrates, aut Aristippua contra morem, conpletu
dinemque ciuilem fecerint , locutive sint, i dem sibi arbitretur licere. Magnis illi,in diuinis bonis
hanc licentiam assequebantur . Cynicorum Neroratio, tota est ei cienda. est enim inimica verecundio diae, sine qua nihil rectum esse poteri, nihil hon sum. Eos autem, quorum vita perspecta in rebus honestis, atque magnis est,bene de rep. sentienteis,ac bene meritos, ac merenteis, aliquo honore, aut imperio assectos, obseruare, ct colere debemra: tri-α. 1 bηere etiam multum fenectuti:cedere iis, qui magi-Lirutum habebunt: habere S delectum civis, O p regrini:h in ipso quoque peregrino, priuatimne, an publice νenerit:ad summam, ne agum desiiugulis, communem totius generis hominum conciliatio-- o nem, ct consociationem colere, tueri, seruaret debemus.
causab v. c. non habent hoc totum, quin sentiat. c L. fabrican
etiam P. e q. V .c. pe cati sit,f L. aut m renteis , g q. V. e. dile
65쪽
statim vendant carius. dL. nec enim
Iam de artificijs, ct quaestibus, qui liberales h bddi, qui flordidi sint, haec ord accepimus.Primum improbantur ij quaesim qui in odia hominum incur
runt: Ni portitorum, O Dneratorum. Illiber les autem, fordidi quaenuo mercenariorum.' om snium, quorum operae, non quorum artes emuntur.
En enim in illis ipsa merces, auctoramentum femuitutis. Sordidi etiam V putandi, qui merca tur a mercatoribus, y quod statim vendant. nihil enim proficiunt, nisi admodum mentiantur . nec νγ i or) quidquam est turpius Nanitate. opificesque omnes in fordida arte versantur. 4 nec vero quidquaingenuum potes habere vicina: minimeque artes hae probanda, quae ministrae sunt voluptatum, c rari,ianis, 'coqui,sartores,piscatores,ut ait Teren i , tringadde his,si placet νnguentarios,saltatores, Stotumque ludum talarium. Quibus autem artibus aut prudentia maior inest, aut non mediocris utilitas quaeritur, Ni medicina, Ni architectura, νt d citrina rerum bonestarum, bs fiunt ijs, quoru ordini conueniunt,honsae. Mercatura aute, si tenuis est, sordida putanda est . sin magna ct copiosa, multa Nndique apportans, multisque sine vanitate 'i impartiens: non est admodum vituperanda . atque etiam,sisatiata quassu, Nel contenta potius, Ut D , ape ex alto tu portu, ex ipso portu se in agros,possessionesque contulerit, videtur iure optimo posse lau dari. Omnium autem rerAm, 7 ex quibus aliquid. acquiritur, nihil en agricultura meliu nihil *bG
rius, nihil dulcius, nihil homine libero dignius. De qua quonia in Catone Maiore satis multa diximus, Τ
66쪽
- istinc assumes, quae ad hunc locum pertinebunt. sed ab ijs partibin, qua sunt honestatis,' quem' a q.v.e. quo admodum vicia ducerentur, satis expositum vide modQtur. Eorum autem inorum, qua honestasun potes incidere saepe contentio, ct comparatio:de duobus honestis virum honestius: qui locus a Panaetio en praetermissus . Nam cum omnis honesas manet a
partibus quattuor, quarum Nna sit cognitionis:aia , tera,communitatis:tertia,magna, imitatis: quam '
x o ta , moderationis: hae in diligendo oscio saepe in- terse comparentur, necesse est.Placet igitur, aptiora esse natura , ea vicia, quae ex communitate, quam ea, quae ex cognitione ducantur: idque hoc. argumento confirmari poten, quod, si contigerit
e ea Nita sapienti, V Ni omnium rerum affluentibin b Lut in omcophs ditetur: quamurN omnia, quae cognιtione dφ' eop. quavis
gna sunt summo otio secum ipse consideret, ct con- omnia, qu- templetur:tamens solitudo tanta sit, ut hominem ''.' videre non possi, excedat 8 vita. Princepsque om tib nium virtutum' est ista sapietia, quam i Grα ἡ ἡst fibrici vocant:prudentiam enim, quam Graeci queramν di peritur incunt, aliam quandam intel7 imis: quae en rerum με expetendarum, fugiendarumque scientiae illa au- ttem sapientia, quam principem dixi, rerum es diuinarum, atque humanarum scientia, in qua continetur deorum, hominum communitas, oesocietas inter ipsos. ea si maxima est, β ut cert8 necesse est, quod a communitate ducatur Urium, id esse m ximum . Etenim cognitio, contemplatioque natuto rDmanca quodam modo,atque inchoata sit,si nulla actio rerum consequatur.ea vero actio in hominum. E a commodis
67쪽
M. T. CI C E RON commodis tuendis maximὰ cernitur. pertinet liv. tur ad societatem generis humani.ergo haec cognia. 4 . e. i. tiρη- μηteponenda est: atque id optimus quisque ', re ipsa ostendit,h ct iudicat. Quis est enim ς ta cu indi' pidus in perspicieda, cognoscendaque reris natura, se sert. tam Nis ei tractanti, coni tantaque res cognitione di
ha gnissima , subito sit allatu periculu, discrimenque
cognoscen-- palpiae, cui subuenire, opitularique possieno illa ominiae. kl si'' nta min)uat, atque abjciat, etiam ii dinumerare se stellas, aut metiri mundi magnitudinem posse ar, bitretur tque hoc idem in parentis, in amici re, aut periculo fecerit. Quibus rebus intelligitur, studiis, Uiciisque scient ,. praeponenda esse ossicia iustitiae, quae pertinent ad hominum νtilitatem:qua se nihil homini debet esse antiquiua. Atque illi, q-- t ', rumstudia,Nitaque omnis in rerum cognitione ver . . sata est,tamen ab augendis hominum utilitatibus, commodis non recesserunt. am erudierat mugios , quo meliores ciues , - utilioresque in rebus. ε, ἡ ἡ suu Dblicis essent: νt Thebanum Epaminondam ς Loν suis, de pu LUIM Uthagoreus, Syracusitum Dionem Plato, e L. si, pr multique multoson osq. ipse, quidquid ad rempar xh-g. . tulimus, si modo aliquid attulimus, a doctoribus, atque doctrina instructi ad eam, ornati accelmmus. Neque solum Nivi, atque praesentes studiosas discendi erudiunt, atque docet: sed hoc idem etiami post mortem monumentis litterarum assequuntur. nec enim locus ullus pretermissus est ab uis , qui . - ad leges, qui ad mores, qui ad disciplinam reip .per, tineret:vt otium suum ad nostrum negotia cotulis , S
se videantur.ita illi ipse doctrinasudijs,etsapietia
68쪽
dediti, ad hominum utilitatem suam prudentiam, intestigentiamque potissmtim conserunt. Ob eam etia causam eloqui copiostmodo prudenter,melio est , quam νel acutissime ne eloquentia cogitare. 3 quod cogitatio in se ipsa Nertitur,eloquentia φ νωro complectitur eos, qvbuscum communitate iuncti sumus. Atque h Ni apum examina non fingenis dorum Duorum causa congregantur,stirictim con- vegabilia natura sint, fingunt fauos c homines,3 o ac multo etiam magis, natura congregati, adhibet agendi, cogitandique sollertiam . itaque nisi ea Nirtua, quae conflat ea hominibus tuendis, id eIUex societate generis humani,attingat rerum cognitionem , solivaga cognitio , ct ieiuna videatur. a s it m que magnitudo animi, ς remota comitate, coniunctioneque humana, ferito sit quaedam, O immanitata . Ita fit, Ni vincat cognitionis IIudium co- sociatio hominumatq. comunito. ec νerum est,
quod dicitur a quibusdam, propter necessitatem Nia o tae, quod ea, qua natura desidere cosequi sine alijs, atque sicere non possemus, idcirco istam esse cum hominibus communitatem, O societatem: quod si omnia nobis, qua ad victum, cultumque pertinet, quasi virgula diuina,Nt aiunt, η suppeditarentur: a ses optimo quisque ingenio, negotiis omnibus omisss, totum sie in cognitione, oesicientia collocaret. To est ita. nam ct Alitudinem fugeret, socium sudij quaereret: tum docere, tu disicere vellet, tum audire, tum dicere . Frgo omne officium, quod ad , o coniunctionem hominum , O ad societatem tuemdam Nisi, anteponendam en illi ossicio, quod . ε cogni
e L. remota comunitate, coniunct..V h
69쪽
cognitione, oe scientia continetur. Illud forsitan quaerendum sit, nam hac communitas, quae maxim P est apta naturest etiam moderationi, modestae , semper anteponenda. Non placet.fiunt enim quaedam partim ita foeda,' quaedam partim ita flagitiosa, νt ea, ne conseruandae quidemi patriae causaJapiens facturus sit. ea Posidonius collegit permulta, sed ita taetra quedam, ita obsietna, Ni quoque Nideantur turpia. Haec igitur non qua notita. suscipiet V quisquam reip. causa, ς nec re*. quidem 4 μ ,-y- pro fuscipi Volet . SA haec commodiusferes bae L. ne resp. be γε quod non potest accidere tempus,νt intersiere . quidquam illorum faceresapientem. Quare
hoc quidem essectum sit,in osci s deligendis id g
nus ossiciorum eXcellere, quod teneatur hominum
societate. etenim cognitionem, prudentiamque s quitur considerata actio. ita si Ni considerat8 ag ἡ . E-ἡs rc prurit cogitare prudenter. Atque haec
A mio quidem hactenus. 4 patefactus en enim locus ipse, ςu est ipse, xt non sit dissicile in exquirendo ossicio, quod cuique sit praeponendum , Nidere. In ipsa autem communitate fiunt gradus osciorum: ex quibus, quod cuique praestet, intelligi possit: vi prima dijs immortalibus:*cunda,patria:tertia, aretibus, deinceps gradatim reliquis debeantur. Quibus ex rebus breuiter disputatis intelligi potes, non solum id homines solere dubitare, honestumne, an turpe sit: sied etia, duobus propositis honestis, virum honestius. Hie locus d Panaetio es, Ni supra dixi, praetermissus. Sed iam ad reliqua pergamus. DION
70쪽
ra. orTERE A quod libri de ossici j s,& Cato maior, de Lilius, de
Paradoxa a Carolo Langio multis locis non ita pride emendata ex auctoritate libror. manu scriptorum, diligenter eum vulgatis eomparatorum, nos eius emendationes, nisi quae nobis non pro habuntur sequemur neque vero temere vel sequemur, vel fugiemus,sed& antiqua scriptura librorum Memmianorum,&aliorum, quibus usi sumus, considerata, di iudicio doctorum requisito,quid sequi, quid improbare debeamus , statuemus . in hae secunda editione praeter libros Memmianos, Huralii nos, Clericanos, Cularianos, quibus prima usi sumus: nacti sumus alios item manuscr. a P. Daniele Aurel. a Cl. Puteano, a Boemora o. 3c aliis, qui nos ad horum librorum emendationem incredibiliter
x item tibi censeo faciendum. sic prorsus legendum est: atque hane lectionem & ratio postulat, de libri veteres comprobant: quorum plerique habent partim, itidem, partim ut vulg. idem. Quod ad rationem attinet, sic loquuntur Latini ut ego facio, ita seu tu item facere debes. licet tamen etiam legere, itidem . x quoniam utrique, Socratici de Platonici eme vol. in sic habent libri manuscr. nostri: neque aliter edidit Langi iis sed propterea quod hunc locum vulgo non intelligi, atque idcirco deprauari video: libet mihi eum paucis explicare. sic igitur eum explano, sed tamen nostra legens, dic. nostra, nempe Academica. Cicero enim erat Academicus. neque est quod quisquam mihi dicat, ea hic secutum est e Pangli una Stoicum . nam hoc est esse Academicum,nunc hoc, nunc illud tueri, Z quod in quaque re ac disciplina insit probabile, id defende te. Iam h aec quae Geinceps sequa itur non multum a Peripateticis dissidentia, illuc pertinet. mul-Lis docis ostendit Cicero. Academicos eosdem fere fuisse, atquc Peripateticos . virique volumus es e socrataci & Platonici, &α utrique, id est nos Academici, & vos Peripatetici. Cratippus n. erat Peripateticus: volumus esse Socratici & Platonici, id est, Socratis Ze Platonis decreta tueri volumus: Philosophiam morale Platonicam a Socrate acceptam sequimur.3 qui iam illos fere aequata cum in tribus libris manuscr. partim ita scriptum reperissem, qui se iam illis fere aequarunt: partim sic, qui iam illis fere aequarunt se,&aliquanto post tempore accessi stet codex a Culatio nostro item manuscr. mihi ad hoc negotium conficiendum commodato sius in unoque duntaxat abest e prouocabulum, se,animaduertissem: no putaui olim.