장음표시 사용
41쪽
queate al. quidquid erit enim , quod
et M. T. CICERONI so reip. si quando Uus esset . qua primum bene. parata sit, nullo neque turpi qμestu , neq. odioso rium quam plurimis, modo dignis, se νtilem praebeat: inde augeatur ratione, diligentia, parsimonia: nee libidini potius,luxuriae', quam liberali- stati, h ct beneficentiae pateat. Haec praescripta servantem licet magnific4 grauiter, animosίque vivere: atque etiam simpliciter, fideliter, vitas b
Sequitur, qui de illa reliqua parte honestatis io dicendum sit:in qua Nerecundia, ct quas quidam
ornatus Nitae, temperantia, et modestia, omnisque sedatio perturbationum animi, ct rerum modu cernitur. Hoc loco continetur id, quod dici Latinὰ
decorum potest: Graecὰ enim dicitur.Huius i suis ea est, ut ab hone Ilo η non queat separari. Nam ct quod decet, honestum en: ct quod hon Ilum est, decet. Qualis autem disserentia sit honesi, et decori acilius intelligi, quam explanari potes. quidquid enim est, quod deceat, id tum appa et, cum antegressa est bonestas. Itaque non solum in hac parte honestatis, de qua hoc loco disserendum eII, sed etiam in tribus
Dperioribus, quid deceat, apparet. nam ct ratione uti, atque oratione prudenter: ct agere quod L . agas, consederat8: omnique in re quid sit veri, videre, ct tueri decet:contrEque falli, errare, labi, decipi tam dedecet, quam delirare, ct mente captum esse. oe iussa omuia,decora sunt:iniusta con
tra i turpia, sic indecora. Simille eri ratio forti- - , tudinis. quod enim Niriliter, animoque magno fit,
42쪽
id dignum viro, et decorum Videtur: quod contra, id ut turpe, sic indecora. Ouare pertinet quide ad omnem honestatem hoc, quod dico, decorum:et ita
pertinet, ut non recondita quadam ratione cerna-3 tur,'dsit in promtu est cnim quiddam, idque intelligitur in omni Nirtute, quod deceat: quod cogitatione magis a virtute potest, quam re separari. - Υt enim uenosas, ct pulchritudo corporis secerni non poten h dualctudine : choc, de quoio loquimur, decorum, totum illud quidem eIi cum uirtute confusum: sed mente, ct cogitatione di- singuitur. Est aute eiva desicriptio duplex. Namo generale quoddam decorum intelligimus, quod in omni honestate uersatur : aliud huic subie-
a 1 ctum, quod pertinet ad singulas parteis honestatis. Atque illud superius sic fere definiri solet: D
eorum id est e, quod consentaneum sit hominis excellentiae, in eo, in quo natura eius a reliquis animantibus differat. Quae autem pars subiecta genedio rι eam sic definiunt, ut id decorum esse uelint, ' quod ita natura consentaneum sit, ut in eo moderatio, ct temperantia appareat cum oecie quadam liberali. ς Haec ita intelligi β 2 philosophis, possumus existimare ex eo decoro, q&od poeta se-α- quutur:de quo alio loco plura dici solent. Sed tum seruare illud poetu dicimus, quod deceat,cum id, quod quaque persona dignum est, ct fit et dicitur:
ut, si AEacus, aut Minos diceret, Oderint, dum metuant: - alit,
'tatis ς sepulcAm est irae parens ς -- inde' corum uideretur. quod eos fuisse iussos accepi
e fort. Haea ita ed e,intelligere possu
mus ex eoclec. r. Haec ita elle existimare ex eo decad hoe totu a philosophis, nullo ia v.c. apparet: e L. sepulcro ipse sit parens :& ita
43쪽
a pallieula, at, non habet quidam
A M. T. CICERO Nismus: ' at Atreo dicente plausus excitantur . Genim digna persona oratio. Sed ponde quid quemque deceat, ex persona iudicabunt . nobis autem personam imposuit ipsa natura, magna cum excellentia , praestantirique animantium V reliquorum. 1 uocirca poeta in magna Narietate personarum, etiam νitiosis quid conueniatis quid deceat videbunt:nobis autem ctim a natura constantiae, moderationis, temperantia,Nerecudiae partes datae sint: cumque eadem natura doceat no negligere, quem- I vadmodum nos aduersus homines geramus : escitur ,πt illud, quod ad omnem honestatem pem tinet decorum, quam lat/fusum sit, appareat: σhoc, quod spectatur in ν no quoque genere Nirtutis. Vt enim pulchritudo corporis apta compositione 1 3 me rorum mouet oculos , ct delectat hoc ipso, quod inter se omnes partes cum quodam lepo re consentiantse hoc decorum, quod elucet in vita, mouet approbationem eorum, quibuscum νiuitur,ordine, connantia, et moderatione dicto- Σεrum omnium, atque factorum . Adhibenda est igitur quadam reuerentia aduersiis homines, croptimi cuiusque, reliquorum . nam negligere quid de se quisque sentiat, ς non solum arrogantis est sed etiam omnino di soluti. Esi autem quod , sdisserat; ' in omni ratione habenda , inter iunitiam, ct Nerecundiam. Iunitia partes sunt, non Niolare homines: Verecundiae, non offendere: in quo maxime φ per citur vis decori. His igitur expositis, qualem id, quod decere dicimuύ, intelle- , octum puto.
44쪽
cificium autem, ' quod ab eo ducitu banc pri- a q. v.e.quod mum habet viam, quae deducit ad conuenientiam, r 4 φ conseruationcmque naturae quam si sequemur ducem, numquam abfrrabimur: sequemurque ct id,'s quod acutum, perspicaa natura est: ct id, quod ad hominum h societatem accommodatrem: id, b Leon via quod Nehemens,atque forte. Sed maxima vis de QRςm ac cori in hac ineri parte, de qua disputamus . neque enim solum corporis, qui ad naturam aptisunt,sedio multo etiam magis animi motus probandi, qui item ad naturam accommodati sunt. σε Duplex est enim vis animorum, atqMe naturae. νna pars in appetitu posita e II, quae es ς ργη e VAE.horma Graec8, qua hominem huc, illuc rapit: altera in e s ratiosse, qRue docet, ct explanat, quid faciendusi gien Emque sit. Ita fit, ut ratio praesit, appetitus ' d adverbi v.
Nero obtemperet . Omnis autem actio vacare dea Vςx ,-bςstabet temeritate et negligeria: nec Nero agere quid e L. nec verbquam, cuira non possiit causam probabilem redde- ' ζ α ore. Haec est enim fere descriptio oscij. Esciendum quam, cuius autem est, vi appetitus rationi obediant tamque s sex. ramq. neqree praecurrant, nec propter pigritiam,aut ignauiam deserant: sintque tranquilli, atque omni stem praeeurrant turbatione amma careant. ex quo elucebιt omitu pigritia, aut, constantia, omnisque moderatio. nam qui appe igi tua dectitus longius evagantur,im tanquam exsitantes
me cupiendo, siue fugiendo, non satis a ratione retinentur, hi sine dubio sinem, O modum transeunt.relinquunt enim, abifciunt obedientiam, o nec rationi parent, cui sunt subiecti lege naturae: a quibus non modo animi perturbantur, sed etiam
45쪽
que M. T. CiCER ONI scorpora. Licet ora ipsa cernere iratorum, aut eorum, qui aut libidine aliqua, aut metu commoti sunt,aut Noluptate nimia gestiunt: quorum omniis vultws, Voces, motus, flatusque mutantur. Ex qui
bus illud intelligitur ut ad oscij formam reuem s
tamur appetitus omnese contrahendos,sedando que: citandamque esse animaduersionem, diligentiam, ut ne-quid temerMac fortuitu, inconsiderate, negligentcrque agamuU. neque enim ita generati a natura sumus, vi ad ludum, ct iocum facti i oesse videamur: sed ad severitatem potius , ct ad quaedam studia grauiora, atque maiora. Ludo autem, et tot o h uti illis quidem licet eis sicut somno, 7 ct quietibra ceteris, tu cum grauibu4, feriisque rebus satisfecerimuT Aps que genus iocandi non I sprofusum, nec immodetium,sed ingenuum et facetum esse debet. Ut enim pueris non omnem licem tiam ludedi damus, sed eam quae ab honestis actio
nibus non sit aliena: sic in ipso ioco aliquos probi
ingenij lumen eluceat. 2 o Duplex omnino est iocandi genustunum illiberale,petulans, flagitiosum, ς obscoenum: alterum, elegans, Vrbanum, ingeniosium, facetum. quo genere non modo Plautus nosser, ct Atticorum antiqua comoedia,sed etiam philosophorum Socratico- 1 rrum libri reserti sunt: multaque multorum facetὰ di IIa : τt ea, quae a sene Catone sunt collecta, quae Nocantur . Facilis igitur est disinctio ingenui, ct illiberalis ioci. alter es, si tepore sit, ac remisso animod libero dignus: alter nebcie qae,si ι brerii turpitudini' adhibetur verboris obscoenitas.
46쪽
Ludendi etiam est quidam modus retinendis, Ni ne nimis omnia profundamus, elatique νο- luptare in aliquam turpitudinem delabamur. Suppeditant autem ct campus noster, etstudia Venan
s di, bonena exempla ludendi. Sed pertinet ad omnem oscij quaestionem sem
per in promtu habere, quantum natura hominis pecudibus, ' reliquisque V be ijs ς antecedat. ILD enim nihil sentiunt, nisi voluptatem, ad eam-ro que feruntur omni impetu : hominis autem mens discendo alitur, cogitando semper aliquid aut dinquiri aut agi νidendique, audiedi delectatione ducitur. Uuinetiamsi quis est paullo ad νο- luptates propensior, modo ne sit ex pecudum genet s re, si unt enim quidam homines non re, sed nominus si quis est paullo erectior, quamuis Nolupi te capiatur,occultat, di imulat appetitum v luptatis , propter verecundiam . ex quo intelligi-sur , corporis Nolaptatem non satis esse dignam hominis praestantia, eamque contemni, O rejci oportere. sin sit quispiam, qui aliquid tribuat voluptati, diligenter ei tenendum esse s modum eius
ende. Itaque victus,cultusque corporis ad Naletudinem reserantur, ct ad vir ei non ad volupta
, 1 tem . atque etiam si considerares νοlum, , quaesit S in natura excellentia, ct dignitas, intelligem , quam sit turpe dis ere luxuria, ct delicate
. o Intestigendum est etiam, duabus quasi nos a natura indutos esse personis: quarum Vna es commu
a fort. Vt nenin is ludii profunda inmus, for. Vt ne nimis io
latd L. anqui ries e Lelus fruεdae modum: L. volem', gal. in natura hominis, excellentia,
47쪽
nis, ex eo, quῖd omnes, participes sumis rationis. ά .i prae lantiaque eius, qua antecellimus bolijs a qua omne honestu, decorumque trabitur,oe ex qua ratio inueniendi oscii exquiritur:altera autem, quatribu- proprie singulis en' attributa. Vt enim in corpori sbus magnae di spmilitudinessunt: alios enim vid mus Nelocitate adcisrsum ,alios Niribus ad luctan dum valere:itGque informis aliis dignitatem im
esse, aliis venustatem sic in animis exsistunt
etiam maiores varietates. Erat in L. Crasso, ct in io L. Philippo multus lepos:maior etiam, magisque' b de industria in C. Caesare, h Luch filio. At ij dem abiἡ temporibus in M. Scauro, ct in M. Druso ς adoloi mibu , flentesngularis seueritas:in C. Laelio multa hilaritas:in eius familiari Scipione ambitio maior, Nita tristior. De Graecis autem, dulcem, facetum,4 L. oratione feniuique fermonis, Q atque in omnimi ratione μmulatorem, quem Graeci nominauerunt, So- cratem accepimus:contra, olbagoram, oe Periaciem, summam auctoritatem consecutos sine vita hilaritate. Callidum Hannibalem, ex Poenorum: ex nostris ducibus. Q. Maximum accepimus aciid . e v.e. praeei- celar tacere,diissimvlare,insidiari,ς praeripere ho pere host- ηο stium consilia. In quo genere Grscii Themistocle, o Phaereum Iasionem ceteris anteponunt. in pri- 1 smisque Nersutum, et callidum factum Solonis:qui, quo tutior Nita eius esset, et plus aliquato reip.
prodesset, furere se simulauit. Sunt his alij multum dispares, implices, ct aperti qui nihil exo
. . a. custo, nihils ex insidijs agendum putant, Verita- o, tis cultores fraudis inimici:itemque ali , qui qui Is
48쪽
tiis perpetiantur,cuiua deserviant, dum, ν Iuit consequantur: νt ollam , edi M. Crassum νιdebamus. Quo in genere Nersutissimum, edi patientismum Lacedaemonium Lysandrum acceρi
3'. Contraque Callicratidam , qui praefectus classi proximara post IVDidrum fuit: itemque in
sermoniιω, ' alium quidem Videm , quamMis a L alid ali- praepotens sit, escere, νt Vnua de multis esse Ni- quem, qu1deatur. in Catulo, θ' in patre , di ct in filior to itemque in Qu. Mutio Mancino Numantino vidi- mua . Audiui ex maioribus natu hoc idem fisi se in P. Scipione Nasica : contraque patrem eius, illum, qui Ti. Gracchi conatua perditos vindicauit, nullam comitatem habui se sermonis: ς nec. non e L ne Xeacis 1 Xenocratem quidem, seuerismum philosopborum, Obedmque rem ipsam magnum, clarisque fuisse. Innumerabiles alia dismilitudines sunt natura, morumque, minimὰ tamen vituperandorum . εδ Admodum autem d tuenda sunt sua cuia O tenenda , o que, non 'itiosa, 'sed tamen propria, quo facilius e. sed decorum illud, quod quaerimura, retineatur. sic enim P Ufaciendum, vi contra naturam νniuersam nihil contendamin:ea tamen conseruata,propriam naturam siequamur:νt etiam sisent alia grauiora,atque a s meliora, tamen nos studia nostra, nature regula metiamur.neque enim attinet repuguare natura, nec
quidquam sequi, quod assequi nequeo.Ex quo magis emergit, quale sit decorum illud, ideo , quia ' 'nihil decet inuita, t aiunt, I Minerua, id est, 3 o aduersante , ct repugnante natura. Omnino siquid quam est decorum , nihil profecto magis,c M. T. Cic. cospc. D quan
49쪽
a M. quali- quam ' aquabilito νniuerse νita , tum singui ' rum actionum: quam conseruare non poss, si aliorum naturam imiteri omittata tuam. Ut enim sermone eo debemira uti, qui notus eΩ nobis, ne, νt quidam, Graeca verba inculcantes iure optimo irra sdeamur: sic in actiones, omnemque Nitam, nullam discrepantiam conferre debemu4. Atque hac dis ferentia naturarum tantam habet vim , Ni non-b L. sibi ipse numquam mortem' sibi, si cosiciscere alius debeat, .: ζά- sili uin eadem causa non debeat. non enim alia io in causa M.tato fuit, alia ceteri, qui ste in Africa . Cesari tradiderunt. Eiqui ceteris forsitan vitio datum esset, si se interemissent, propterea quod eo-
. . rum Vita lenior, ct mores fuerant faciliores: Ca- autem, abest tonις autem cum ιncredibile tribuisset natura gra i s b Q-ν uitate, eamque ipsie perpetua constantia roboraset,
semperque in proposito, fusceptisque consilio pem mansisset, moriundum potius, quam Wranni πAL. . t tua aliciendus fuit. Quam multa passwr en Vbsses in illo errore diuturno,cum et mulieribus m Cir 1 oce, Cabpso, mulieres appellandae sint inseruiret, ct in omni sermone omnibis Habilem se esse
Nellet e domi vero etiam contumelio seruorum, ancillarumque pertulit, Vt ad id aliquando, quod cupiebat, perueniret. At Aiax, quo animo tradi- 1 ne hoe totu, tur,millies oppetere mortem, quam illa perpetis ab ab alio, bς' ,maluisset. qus contemplanteis expendere opor F q.v.e. sua: tebit, quid quisque habeat f sui: eaque moderari, nec Nelle experiri, εἶ quam se aliena deceant . id enim maxime quemque decet, quod en cujusqNe - cisuum maximἡ. Suum igitur quisque noscat inge
50쪽
Urum, acremque te mitiorum, bonorum suorum iudicem praebeat: ne scenici plus, qream nos, Rideantur habere prudeliae. illi enim no optimo,sed
sibi accominodatissim, fabul tis eligunt. qui enim s Noce freti sunt Epigonos,' Medeam querq gestu, Menalippa, Clytemnenrae semper V Rupilius, que
cem. Ergo hi trio hoc videbit in scena , quod nouvidebit Japiens in νita'Ad quas igitur res aptiss- 1 o mi erimra, in js poth limum claborabimura . sem ali
quando necessiti, nos ad ea detruserit, quae noIIri ingeni, non crunt: omnis adhibenda erit cura, meditatist, diligentia, ut ea,si non decore, at quam minimum indecord facere possimus. Nec tam est eni- tendum, Vt bona, quae ' nobis data non sunt,sequamur, quam Ut Nitia fugiamus. . Ac duabus ijspersonis, quas supra dixi, tertia adiungitur, quam castra aliquis, Nel tempra imponit:quarta etiam, quam nobismetipsis rudicio no-α o stro accounodabimis. nam reg na, imperia, nobilitates, bonores,diuitiae, opes, eaq. , quae sunt his cotraria in castu silia, temporibus gubernantur. Ipsi autem squam personam gerere Nelimuri, a nostra νο-
luntate proficiscitur. Itaque se alij ad philosophia, , , alij ad ius ciuile, alij ad eloquentiam applicant: ip
sarumque virtutum in alia alius mavult excellere. Moru Pero patres, aut maiores aliqua gloria praestiterunt, S eoru plerique in hoc genere laudis student, excellere: νt P. Mucius, P. ilius, in iure ciui, o li, Paulli ilius Africanus in re militari. Quida autem ad eo laudes, quod patribus acceperunt, a D a dunx
bit sapies iiivitat& ita tad L. nobis daia non sint, ,& Ha v. c. e L. nobismetipsi. . f v. c. gerere quam persona veIamus,