Johannis Raphaelis Moxii ... Methodi medendi per venae sectionem morbos muliebres acutos, libri quatuor. Quibus succedit Spicilegium eorum, quae a variis sunt scripta de curandi ratione per venae sectionem febres, quas humor putrescens accendit .. Io

41쪽

PER VEN. SECT. SPICI LEGI v M. 43 7 lvis differentiae eundem seruant numerum, etiam idem annuente Galeno, eodem citato libro,ca. IO. NM. Prqtere1 humores in qualitate dus icit 'r vitium contrahunt,aut uniuersa sanguinis mole corrupta, aut vitiata tantum alicrius cuiusque humoris in

mole temperie. ut quando bilis se ipsa calidior fit,

aut pitvita frigidior , vel per putredinem acris.De- nominatur autem uniuersa sanguinis moles 1 prae- dominante qualitate vitiosa, siue ipsa cum corruptione aut putredine fuerit, siue citra hanc, per aliquam alterationem : hinc dicitur massa savguinis calida,va fiigida,&c. Accedit tandem de aliud vitium in mi stione, quando scilicet humores, qui amrea erant in unum compacti,ac inter se permisti, seorsum mox separati innatant. Hoc vitium proprie --υυια, appellatur, ut innuere praesertim videtur Galenus lib. de plenitud. ca. Ii. quod non in sequestratione,verum in augmento,extra proportionem . cuiusq. humoris Petrus de Peramato falso reponitii. de plenit.& cacochym .ca. I. Iuxta segregati autem iis humoris natura quadruplex eaequamuis sanguinis, no admittatur, sed seri tantu eiusdem, una cu Gale-

. nolib. praesert Im I . Meth. ca. 6. quo loco itidem uni, cu Hippocrate,citato supra lib. cacochymia vitium esse in mistione demonstrat,etsi nominis et hymonrantum succi vitium declaret. Verum enimvero sivit tu tantum esset succi in qualitate,haec tertia speclas 1 secunda no distingueretur:cu aute distinguatur,etiam ab utrisque Medicinae proceribus, Icua-ra non sollim includet vitium in qualitate, Verum dc separationem, ob quam quidem rationem fit distincta species: & huic vitio sola debetur ecr se purgatio , reliquis autem sanguinis missio , aut

42쪽

purgatio, aut utrumque simul' suo strua to ordine, ut abunde ostendemus msi a. Explanatis his cunctis humorum vitiis, cum in hoc opusculo nobis fit mens plurima explorare de multitudine, ac plenitudine, quatenus ad missionem fanguinis quendam ordinem dicunt, dcci 1andum operae pretrum ell,an hqc duo nomina I apse idem lint, an potius in se mulcem distinguantur. Si rem diligenter rimemur non leue inucia te- Inus discrimen , cum multitudo , ceu genus larius multo pateat, cum refcratur ad utramque quantita rem continuam , & discretam, contineat plethon, Picimonem, pleon ex iam,ac ipsam picthoram, tum oc cacochymiam, sub ratione quanti, cx Gal. lib. b. meth .ca.6.& 2. de com p. secundum loc. ca. I,pleni-r udo vero mensuratam quantitatem proprie tigniticat quae multa dicitur, tanquam altera multitudinis species,&non qubd omne multum iis plenam. Multitudo enim excessum dicit, oc relative oppornitur pauco,ut docet Aristor. lib. io. Mete Fixap. cum ipso Galenus noster lib. D. methodi,ca. n. α Ι . unde in quantitate discreta tres, vel quatuogmultum sunt,& opponuntur uni, nihilominus tamen tres, vel quatuor, respectu decimi paucum dicentur,quia cum haec multitudo relat huc opponarur , maxima potitur latitudine. plenitudo haudquaquam,quia tantum ad continens corpus rite γtur,cuius respectu proprie plenitudo dicitur , elias oppositimi vacuitas. Tandem nominis diitia, ctio in urraque lingua etiam rei disse,imen innuit, cum aliud Latinis multitudo, Graecis , al, ud

Latinis plenitudo,Graecis ηθυρα dicatur. Quave cuiusuis humoris excessus, sic uic dundantia, di quo

43쪽

uis modo fiat; accurate appellatur multitia flo,riC-

quaquam proprie plenitudo, sed illa quae vata re-piri,ac aliquando diti edit. Fatendum tamen a plurimis, etiam Jc ab ipso mei Galeno haec duo nomina confundi aliquando,& promiscue pro eadem resignificanda de lunai. veluti dc quae plenitudo secuduquid dicitur, seu ad vires improprie plenit ado appellatur; cu proprie plenitudo, ut Galenus insinuat

lib. 2. de com p. secundum loc. c. . sit auctio quatuor humorum ex aequo, vel solius sanguinis,citra aliorum humorum augmentum, , ut Vatic si us aducrsus Fuchlium accurate obscruauit lib. T. controuerc& redarguit Petrus de Peramato lib. de plenit.& cacoch. cap. I. Quo itidem loco palam Galenus discrimen imponit inter multitudinem , dc plenitudinem,postquam etenim plenitudinem ut iam diximus definierit,statim subiungit, Nam cum

lim qua piam humor redundarat , elat est pituita , uua biliscit que nigra, ei modi auctionem siue redundantiam ,non plenitud/nem,neque simpliciter multitudinem sed cum appositione P tuitae,aut bilis faue. aut nigra in corpore factam multitudinem dicunt edisse. Hoc loco Galenus cum diuidendo dixerit non plenitudinem, neque simpliciter multitudinem, hocque etiam ex omnium Medicorum consensu , dis cumen hauddubie assignat inter multitudinem, de pse nitudinem: neque auctionem singularis cui unque humoris plenitudinem vocat, sed cum adie ctione multitudinem : usus est eni in nomine αλοῦ- M. Multitudo ctenim, quidquid in quantitate, aliqua ratione ex ccdit,amplectitur, etiam ut diximus di cacochymiam sub ratione Iedundantiae,&quati:

44쪽

quae si ita increuerit , ut vasa distendat, non solum multitudo, verum S plenitudo et si υτπυηnmσὶ vocabitur, iuxta illud Galciat Iib. de plenat. ca Io. Sed ervenarum tensio,nonsecus ae istit d cuiuscunque disserenisa plenitudinis commune est. quime qua ima plenitudinis quantitatem potιus, quam partιculare equitumpecifieoque differentias: tam gitur tu . mor quam tensionis senμ nihilo magas cuiuspiam h moris,quam flatus praeseserι multitudinem. Omαι siquis Aeproferat, N eeelse nimirum est,in ubi rensi nis sensus est,sit etiam plenitudo: is a vero non abeorabit cycQuare si humor iste cacochymus forte ira increuerit, ut sita multitudine replcat, ac tendat Usa , merito x sub plenitudinis differentiis tunc continebitur, cum sit & flatuum plenitudo ex Ga

De oneris, ac Farcina significationibus apud Galenum.

CAP. VII. ONerosa qui de ipsa oneris diiputatio , ed praeserti m , quod itat tin initio dissicilis euripus

occurrat,quid videlicet onus,quantit. sne,'nn qualitas cum ad utramque categoriam valeat illud r ferri λ verum per se, forte ad qualitarem diximus forte,quia etiam diffieile, sub qua specie contineatur. sed haec modo Logicis relinquamus, Per accidens itidem sub ratione magnitudinis, de ad quantitatem tunc proculdubio refertur.Rursus, rum Ο-nus dicatur graue,difficile in nostra hypothesi, cui glauc, sensuine, an facultati natui ali.diximus sensui,an saeuitati, non quod haec putantur,sed subrectum,iali Inateries occrganum,in quo existum: et II, sensio

45쪽

PER VEN. SECT. SrICl LEGI v M. sensio spectet ad ficultatem sentientem. NOs i, et cmor. nostro per syllogeia libabimus, & clariora

reddemus quantum fas crit. Galenus clarissimus lib. 1 r. meth .ca.I3. videtur ai- signare insignes usus missionis sanguinis in put.s bribus, non lotum per multitudinis vacuatione In, verum i& per Oncos ablationem : cum postquam consuluerit mistioncm languinis in omni t breputrida, eius auxilii usum declarans dicat, Leuata

namque qua comm nostrum regit natura , exonerataque, eo quo Nelut sarcina premitur, haud aegre quod retiquum est,uincet oee. Quarc finis ob quem delis beramus dc millione sangumis , assignatur a Galeno, leuarile nat tuq a io ititudinc,&sarcina, seu onere,quo ipsa premur:&hri. Medico scopus, moues, proced cuic methodo,ad desiberatione illius auxili . Verum ut manifestior reddatur doctrina Galant,quid onus & sarcina sit, & an concurrant cum multitudine, prius modo exponendum censemuS. Si rem cxacte qstimemus,cum omnia hςc sub quati talis gencre conlineantur,etiam sub aliqua geni-rica ratione munum concurrent. hoc significau tGalenus citatis verbis: cum enim traderet curationem per venae lectionem febrium, putridarum,scsiam synocharum, in quibus plenitudo carum cat Dsa efficiens eii, huius auxilii unicum tantum a su-gnat usum , seu scopum , icuare naturam a sarcin p. quace farcina erit timi plenitudo tura & quod libi taliad onus lita Moris naturam grauans. Distinguuntur nihilominua haec per quasdam rationes tarmales, multitudo enim dicitur quidquid dicite cessume Nopponitur pauco, inquantitate disi Orcta. quidquid unum excedit, ex Aueriliue, &

46쪽

8 DE CvR. RAT. PER P vn i D. Thoma comm. 2. in lib. IO. Metaphy. N vni op ronitur. Plenitudo vero re ipcchum dicit ad rem contincntem Arx Gal. lib. de plenit. cap. 8. & prauari- Ie vacuo opponitur. Onus autem, dc farcina, lyno, nyma cum lint, dicuntur de quantitate, sensum grauitatis inducere, Sc si mauis, rentionis. unde cotide-lrantur haec duo,grauitas de tensio, ut signa q MMala exccdentis quantitatis adque cum sensu aliquo uinni fello, vel obscuro, ex Galcno lib. 4. dc tuenda ua ἰler .ca 2.& lib. . de different. pulsu .ca . Haec igi curinomina quantitatem declarant humoris,haudqua iquam per se qualitarem , ut eleganti itidcm auai Ogia illustrauit Galenus lib. de plenitαap. S. Illorum ividet. duorum hominum serentium alter magnum

lapide, alter vero quacia paucissimas spinas: quo rauille onus ferre dicetur quidem,quod haud dubio reviserendii ad quantitate & multitudinem, hic autem bnequaquam ob paucitatem, sed illud referendumnest ad rei potius qualitatem,citra onus. quamuis

utrumque concurrere sis pe contingat: ut ii maguu . a

pondus, seu onus spinarum quis baiularet veluti si quispiam multitudinem humoris, una cum caco-shymia in vasis contineret. hoc insinuauit pei belleia auctor ad Thrasyb.ca. uer. dum dicat, qua in Forea

nim materies neque orauat ,neque usto pacto diuexat. dquare grauantia necessarib excesIum quacitatas adnexum habent, cum qualitas sola nequeat e sic O hnus. unde Arist. lib. 3. Metaphys. cap. 33. Pondus, seu a

leuitas, S grauitas qualitates cum suat per se for-Qsua sub tertia specie contentae) quantitatis a ficetio-νnes. appellat. quia modum quantitatis habet , a quolisub tantiae dicimtur aequalis,vel inaequaleSGraues et is vcl

47쪽

vel leues, verum quamuis absolutὸ dicantur hae a sectiones quantitatis: rame per diuerso. respectus, cum quod uni graue est, alteri potius leue, non semper omnia grauia oneri , & sarcinae per se sunt, sed virium tantum rei pectu. hoc idem & altera an logia insignivit Galenus , nec minus sanὸ eleganti, etiam eodem libro de plenit. cap. a.dum eloquiturso On posse pusillam infamem onui aliquod ferre, quod inuenis boni habitus vel facillimeges tabit: leuissimtim quippe id erit adolesienti, quod infanti suturumgr .uishmum. Verum cum haec relatio sit secundum dici, absolute graue erit, quidquid praeter natura singularem a sua quantitate excesserit, & quanto magis excesserit vata augens, ac distendens, tanto ma- sis absolute erit graue & onus,quidquid autem in-Ita hanc metam singularis naturae, citra multitu-l dinis videlicet excellum extiterit graue & onus, s l cultatis ac virium respectu potius dicendum: aut quia vires imbecilles , aut quia onus illud qualitatem habet adiunctam , qua fit singulari illi naturae pMe. t In priori illa oncris differentia,necessarib requi-titur manifestus sensus rei molestae, seu illius sarcita, ultra modum vasa distendentis: in hac altera vetb subobscurus ἡ ac in profundo corporis latens; his praesertim qui vegetiori sunt praediti sensu, restante Galeno tum lib. de pleniti cap. q. F. H. tum de curandi rat.per venae sect. p. 6. quia in hac potius grauant ir naturales facultates, quibus graua sis in consensum ducitur sensus, quasi secunda ibi unde subobscurus oneris sensus. In altera primb afficitur sensus ipse,concitatus 1 sanguine, sola quan- Iitate peccantescitra ullam eius astectionem ac pra-

48쪽

ueo CVRAT. FEB. PVet. uitatem, quae necessat id in altera differentia reperitur. nam quamuis citra corruptelam liaec valeat inchoari, ex Galeno lib. 2- Aphori sen. T. cum ne

rueat moles illa a facultatibus naturalibus stuppotis imbecillimis I regi, ac gubernari,corruptelam subeat quamprimum est necesse; hoc demonstrante Galeno per belle lib. I. de seb. different. cap.6.α ita fit illa moles naturae molesta,&ἰ onus ipsi. ni, Quare onus , & sircina dicetur quidquid sub

quantitatis ratione naruram grauat, ac premit,si

cum manifesto sensu, siue obscuro: siue a plenitu dine ad vasa fiat, siue ad vires , siue a plenitudine qualibet simpliciter dictioiue secundum quid, siue ab excedenti cacochymia, siue a vitioso quopiam

humore redundante. respectu tamen corporis continentis, aut respectu sacultatum,ac vitium. quidquid igitur altero horum modo naturam grauata ac premit,praeter naturam illi accidit, & segnes rucit aegros, graues, pigros, greque mobile4,nec V lentes munia obire ς sueta. quae autem accidunt secundum naturam , tantum abest nobis fieri ponderosa & grauia, ut agilitatem potius nobis p riat, ac robur quidem; ut declarat insignas Galenus, citato s pius de plenit libro.cap.6. qterum cuncta haec seorsum, ac in specie adhuc explQtamus oportet. Inprimis plenitudo ad vasa, sarcina & onus tunc dicitur,quando ab ipsa distenduntur vasa, dc leniuiua vis potissimum grauatur.

ndo vero illa plenitudo ita ingens fuerit, ut nouis vasa dulendax, velum dc fiudat, ac rumpat, cum re robustissim ς nature sit oneri, absolute tunc haec dicitur sarcina. Porrb plenitudo ad vires latcb-ua Vocatur,quando ex Galeno com. . in lib. Hipp.

49쪽

PER VhN. sECT. SPECILE civ M. ii de Alimento,uires praesertim naturales grauat,cum aliquo tamen sensu obscuro : verum & quaelibet multitudo, etsi minima, dummodo aliqua ratione naturam gravet, ob ipsius vitalium,aut naturalium 'virium languorem, & imbecillitatem, etiam & ex eodem Gallib. de cur. rat. per venae sect.ca.8.& lib. 3.de caussis pulm. ea. l. & 4. & sarcina appellanda. Deinceps & plenitudo adluctam habens cocachymiam utroque titulo condonanda,onuniuxta illud Gai mi lib. de cur. rat. per venae sect.cap. 6. Si infesta fuerit degravansplenitudo. nam illud infim,qualitatem denotat humoris cacochymi, degravans a tem plenitudo,comitem excessum, grauitate ac here per utramque rationem naturq obducto.Tandem sola incochymia tunc dicitur sarcina, quando sub ratione multitudinis, seu quantitatis alicuius exeessu, vires imbecilles deprimit naturales, dc vi- . tales, segneque corpus ad sua obeunda munera re diri verum haec multitudo cacochymiae, potis usi quam non est, plenitudinem mox generare 3 pr ptet accurata illam a Galeno lib.de plenit.ca. ii.assisnatam rationem;quia antequam humor ille caco-ehymus increscat, ut contendat parare plenitudinem , alter necessarib superuenturus est affectus, ve

leucophlegmatia si pituita, icterus sibilis, quς de

nouo accedendo incrementum ac generationem

haud dubiὶ impedient plenitudinis.

, Hoc unum denique Oimandum censemus , gra- nitarem ex Galeno lib. de plenit. cap. II. tum ex Αuctore ad Thrasyb.c.3i. signu esse plenitudinis ad vas de eius potissimu quς per facultate sensitiua ςstimatur quavis,' & q ad vites est plenitudo per eadeeum facultatem subobscurὸ ponderetur. In omnisb. a i

50쪽

si DE CURAT. νEB. PVT. Titaque sarcina quantitas necessarib adest aliqua humoris, quae aut sola quantitate, aut qualitate s. Oil praua ei adiuncta, grauare ipsam naturam Io bustam vel im ciIlem valens est. hincque sanguinis missio, cum vacuans sit auxilium , & adaequa , tum cuilibet illi quantitatis differentiae affabie naturam a sarcina leuare,a Galeno dicitur. An onus in cunctis ad is febribus putridis. C Ap. VIII.

FEbrium putridarum omnes quotquot sun* spe

cies,unicam habent efficientem caullam. hum rem in putredinis lare putrescentem. variae autem hae constituuntur .a variis potissimum putrescentis materici differentiis ; a tanguine una cum aliis permisto, haudquaquam sincero, ac vasa simul replente synochus ; a uile tertianai quartana a melan

cholia; veluti 1 pituita quotidiau . Et quamuis di

stinguantur inter se ob diuersiam naturam Putc scentis materi ei, conueniunt tamen in hoc yno, quod larem putredinis intra vasa contineant omnes'. at si in intei mittentibus putrescat extra Vasa. priuata euiusque accessiorus humoris portio.C. istrum cum haec putrescens materies quae ceu iubi ctum, calorem habet in incaluisse , febris cfficie tem caussam i variis arribus valeat intra vasa contineri, iam inducendo plenitudinem simpliciter dictam , iam & alteram secundum quida iam cum lcnsionis sensum aut grauitatis, iam citrariam Tuz-sus segregata, iam cum aliqua multitudinet Pec mi sta: cumque pruris bomnibus tria modi ,Πψῖς

ipsa dicatuc naturae pnusti sucina si ramul dubi