장음표시 사용
221쪽
xω QUIEIT. LX. ART. II. Matth. 7. Nolite iudieare , ut non iudicemini. Εωgo iudicare est illicitum. 2. Praeterea. Rom. I dicitur : Tu quis es , μι iudicas alienum femum p suo domino flat , aut e die: Dominus autem omnium Deus est. Ergo nuruli homini licet judicare.. 3. Praeterea . Nullus homo est sine peccato , secundum illud i. Joann. I. Si dixerimus , quia pe catum non habemus nos ipsos seducimus: Sed peccanti non licet iudicare , secundum illud Rom. a. Inenusabilis es homo omnis , qui judicas et in quo anim alterum iudieas, eipsum condemnas . eadem
mim agis , quae iudicas . Ergo nulli est licitum iu
Sed Contra est, quod dicitur Deuter. in magi ros confitues in omnibus portis tuis , tit
judicent populum iusso iudicio.
Respondeo dicendum, quod iudicium intantum est Alcitum, inquantum est iustitiae actus. Sicut autem ex praedictis patet , t an p=aec. a ad hoc quod iudiatum sit actus iustitiae, tria requiruntur: Prrmo quidem, ut procinat ex inclinatione iustitiae r Seeum do, quod procedat ex auctoritate praesidentis r Temxio, quod proseratur secundum re tam rationem Pr
Quodcunque autem horum defuerit , iudicium eo Tit vitiosum , & illicitum ς Uno quidem modo , uando est contra rectitudinem iustitiae : & sic diciatur , udicium perversum, iniussum . Alio modo, quando homo iudicat in his , in quibus non habet auctoritatem di & sic dicitur iudicium usurpatum Tertio modo , quando deest certitudo rationis; pu ta cum aliquis de his iudicat, quae sunt dubia, vel occulta, propter aliquas leves coniecturas: & sic dicitur iudieitim suspiciostim, vel contrarium. Ad primum ergo dicendum , quod Dominus ibi Prohibet iudicium temerarium , quod est de inteu-tione cordis, vel de aliis incertis, ut Augustinus dicit in lib. a. de ser m. m. in monte: cap. 18. t
q. Vel prohibet ibi iudicium de divinis ; de quihus , cum sint supra nos , non debemus iudicare, sed simpliciter ea credere , ut Hilarius dicit super Matth. s ean. ad s. J Vel prohibet iudicium ; quod Mon fit ex benevolentia , sed ex animi amaritudi--rie, ut Chrysostomus dicit. ζhom. 17. in ορ. imperf h. prine. . Ad secundum dicendum , quod . iudex constituitarat minister Dei. unde dicitur Deuter. I. uuod is sum
si, j.dicata. de postea subdit quia De As judicium.
222쪽
Ad tertium dicendum, quod illi qui sunt in gravibus peccatis, non debent iudieare eos qui sunt in eisdein peccatis , vel minoribus, ut Chrysost. dicit super illud Matth. . Nolite iudiearer c horn. 24. tu Matth. partim a princi ) Et praecipue hoc est intelligendum , quando illa peccata sunt publica o quia ex hoc generatur scandalum in cordibus aliorum et Si auteni non sunt publica , sed occulta , & neces- .sitas iudicandi immineat , propter ossicium , Potest cum humilitate, & timore vel arguere , vel iudici re . Unde August. dicit in l. a. de serari. m. iamonte . cap. 9. ciri med. ro. 4. Si invenerimus nos in eodem vitio esse, congemiscamus , ω ad pariter c nandum invitem υs . Nec tamen propter hoc homo fic seipsum condemnat , ut novum condemnationis meritum sibi acquirat; sed quia condemnans alium , ostendit se similiter condemnabilem esse Propter isdem peccatum, vel simile.
Ex art. habes primo : quomodo per rationem Mostendas , di in recto sensu intelligas , merito insinuatum a Scripturis .r quod licitum est iudicare. Insinuatur vero per dictum Deuter. 6. Iudices , e magi ros eos itues in omnibus ρorris tuis, ut judiacent populum iusto iudieio . Ubi nota ly juso iud cis. Designat enim per hoc Scriptura, ic quod non omne iudicium est iustum, & quod non nisi iusto iudicio licet iudicare . item per factum Dan. cap. II. Separate eos procul , ω d itidieabo eos. Facta enim Sanctorum, cum a Spiritu sancto agantur, Roman. 8. sunt tanquam norma divinitus nobis data visibis liter ad discernendum bonum a malo, idest, ad c gnoscendum quid bonum sit, si ipsi hoc secerint: &. quid sit malum, si ipsi id pro malo respuerint . S cundo vides ς quomodo ex iis bene pensatis , & ainplicatis declaretur vicissim Angeliea haec doctrina ,
223쪽
M Tertiuin sie proceditur . Videtur quod ita,
cium ex suspicione. procedens non sit illicitum. Suspicio enim videtur esse opinio incerta de aliquo malo ..unde & Philos in 6. Ethic. c eap. 3. to. s. p nit, quod Doleis se habet oe ad verum, oe adfa sed Sed de singularibus contingentibus non potest. haberi opinio nisi incerta . Cum ergo nidi ituri h manum sit circa humanos actus, qui sunt in sing Iaribus, & contingentibus, videtur quod nullum iu dictum essed licitum , si ex suspicione judicare non
a. Plaeterea. Per iudicium illieit' fit aliqua imiuria proximo : Sed suspieio mala in sola omnisne Dominis consistit; &sic non videtur ad iniuriam alterius pertinere. . Ergo suspicionis iudicium non est, allicitum. 3. Praeterea. Si sit illieitum , oportet quod ad iniustitiam redueatur; quia iudicium est actus iustitiae ut dictum est: c qu. Sed iniustitia ex sin, sener . semper est peccatum mortale, ut supra habutum est. Ergo suspicionis iudicium enised sem per neceatum mortale, si esset illicitum: Sed Boe est falsian ; quia suspieiones vitare. non poss- mus , ut dicit glos Aug. c ota. Tract. 9ω ἐn Ioam ange med. ιλ super iIlud. i. Corinth. q. Nolite amae rempus iudieare. Ergo iudicium sus cisum non. videtur esse illicitum. Sed Contra est, quod Chrys. super illud Matth. Iite iudieare &c. hom. 17. in v. impers in mine. dicit; Dominus hoe mandato non prohibea , chrissia mos ex benevolentia alios eorripere, sed ne per iactam
fiam iusserae Da Cisi ani Chrisianos despieiant , - suis plemnque suspicionibus orientes cateros ,
Respondeo dicendum, quod , sicut Tullius dieit,.sithieto importat opinionem mali , quando ex levi, hus indicii& procedit. Et contingit ex tribus . Uno quidem modo ex hoe , ind aliquis in seipso malus,
est οῦ & ex hoc ipso, quasi conscius suae malitiae, Ἀ--iter de aliis maIum opinatur, .stalladiim uIud Ec
224쪽
εIes. I . In via suisus ambulans , eum ipsa si in
trans, omnes Itos aes imat. Alio modo provenit ex hoc, aliquis male assicitur ad alterum . eum enim aliquis contemnit vel odit aliquem , aut ir scitur , vel invidet et , ex levibus signis opinatur mala de ipso ; quia unusquisque faciliter credit , quod appetit. Tertio modo provenit ex longa expe-xientia. unde Philos dicit in a. Rhet. e. 33. partima prine. rom. 6. quod senes sunt maxime Disieiosi ;Quia mulwries iverti sunt aIoνtim defectus. Prim Autem duae suspicionis causae manifeste pertinent Ad perversitatem affectus ' Tenia vero ea ia diminuit rationem suspicionis ; inquantum experientia ad certitudinem prosicit , qtiae est contra ra-aionem suspicionis . Et ideo suspicio vitium quos am importat ; ρο quanto magis procedit suspieio .
santo magis in vitiosum . Est autem triplex gradus suspicionis. Primur quidem gradus. est , ut homo ex Ievibus indiciis de bonitate alicuius dubitare incipiat e Et hoe es veni se , . leve peccatum . pertinet enim ad tentationemiumanam , sene qua vita a non diacitur , ut hab .tur in glos ota. Aug. eis. in arg. 3. super illin. I. ad cor. 4. Nolite ante tempus itidicare. Secundus gradus est, cum aliquis pro certo malitiam alterius
aestimat ex levibus indisiis : Et hoc se sit de aliquo
Craui , in peecatum mortale, inquantum non est fi- me contemptu proximi. unde glos ibidem subdit, sergo suspieiones vitaνe non possumtis , quia homines fumus , rodisia tamen , ides definitivas , frmasque sententias continere debemus . Tertius gradus est , cum aliquis iudex ex suspicione procedit ad aliquem -condemnandum : Et hae directe ad iustitiam pertis alet; Unda es peetatum mortale. Ad primum ergo dicendum, quod in humanis a rubus invenitur aliqua certitudo , non quidem si in demonstrativis , sed secundum quod convenit tali materiar ; puta cum . aliquid per idoneos testea
Ad secundum dicendum , quod ex hoe ipse quod aIiquis malam opinionem habet de alio , sine cassas cienti, indebite contemnit ipsum ς & ideo ini
- Ad tertium dicendum, quod quia iustitia, & in-
. iustitia est circa exteriores operationes , ut dictum cst. 38. a. 9. 33 3'. a. a. tunc iudicium suspisciosum directe ad injust mam pertinet , quando adactum exteriorem procedit P Et tune est peccatum
225쪽
autem interius pertinet ad iustitiam, secundum quod gomparatur ad exterius, iudicium , ut actus interior ad exteriorem e sicut concupiscentia ad fornicati nem, & ira ad homicidium .
APPENDIT.EX articulo habes quomodo per rationem
Se ostendas, & recte intelligas, insinuatum m xito fuisse a scripturis , quod illicitum est iudicium ex suspicione sola procedens: insinuatur vero perdiscium Matth. 7. Nolite fudicare, ει non iudicabim κi , &e. N magis id patet , adiungatur expositis B. Chrysostomi : tit in argia. eont r. item per hoc ,suod Lue. 7. Pharisaeus ex suspicione praeteritae vitae iudicans Magdalenam adhuc peccatricem convinciis tur a Domino de malo iudicio, idest, quod illud iapsius iudicium fuerit illicitum. Item per hoc, quod Pharisaei murmurantes ex suspicione contra Madithaeum, ac socios, immo& contra dominum, amisanino ipso ex ratione. convincuntur de iudicio ips aram maloia Mat. 9. Luc. I. Seeundo vides: quom clo ex iis, & similibus, quod, nunc praecipue in muangeliis, subhitelligendum. ubique est , si bene con riderentur, & applicentur, vicissim Angelica doctris xa praesens declaretur, & c.nfirmetur.
Uirum dubia sint in meliorem. partem
AD Quartum sic proceditur. Videtur, quod dubia
non sint in meliorem partem interpretanda Judicium enim magis debet esse de eo, quod in pi albus aceidit : Sed in pluribus, accidit , quod aliqui male Vant ; quia sultistim es numerus ἐυinittis-rit dicitur Eccles. I, Prenii enim fiant sensis hom ' is ad malum ab adolescentia sua , ut dicitur Gea.. S. Ergo dubia magis de mus Interpretari in ma-Jum, quam in bonum ..2. Praeterea is Augustin. dicit , c lib. I. de doctrichri , G27. in mine. to. 3. quod isse pie, . rum R. vivit, qui rerum Ategre essesimator, in neutram fmtam deesinaniae Sed ille qui interpretatur in m lius quod dubium est , declinat in alteram partem: Ergo hoc non est faciendum. 3. Praeterea. Homo delint diligere proximum, si
seipsum; Sed circa. seipsum homo debet dubia uis
226쪽
terpretari in peiorem partem , secundum illud Iob, s. Verebar omnia opera mea . Ergo videtur , quod ea quae sunt dubia circa Proximos, sint in peiorem. Partem interpretanda. Sed Contra est , quod Roman. super illud, Qui non manducat , manducantem nou iudicet, diacit gloss. ota. Aug. l. a. de fer m. Dom. in monte , e. 18. in prine. to. I Dubia in meliorem partem fiant
interpretanda. 'Respondeo dicendum , quod V sicut dictum est, c an praeci ad a. ex hoc ipso quod aliquis habet malam opinionem de alio absque sufficienti causa , i
iuriatur ei, & contemnit ipsum . Nullus autem debet alium contemnere , vel nocumentum quodcumque in serre absque causa cogente . Et ideo tibi nomapparent manifesta indicia de malitia alictitur, debemus eum ut bonum habere , in meliorem partem isseterpretando quod dubium es. Ad primum ergo dicendum , quod potest conti gere , quod ille qui in meliorem partem interpret tur, frequentius fallitur . sed melius est , quod ali- ruis frequenter saltatur , habens bonam opinioneme aliquo malo homine , quam quod rarius tali tur, habens malam opinionem de aliquo homine bono i quia ex hoc fit injuria alicui , non autem ex
Ad secundum dicendum , quod aliud est iudicare de rebus, & aliud de hominibus . In iudicioe enim in quo de rebus iudicamus, non attenditur honum, vel malum ex parte ipsius rei , de qua, iudicamus cui nihil nocet qualitercunque iudicemus de ipsa ;sed attenditur ibi solum bonum iudicantis , si vere audicet, vel malum, si falso; quia vertim est bonum intellectus, falsum autem est malum ipsius , ut ducitur in o. Ethicor.. c cap. a. tom. oe l. 6. M taph. rex. 8. to. 3. & ideo; unusquisque debet niti ad hoc 'uod de rebus. iudicet, secundum quod sunt Sed in iudicio, quo iudicamus de hominibus, praecipue attenditur bonum , & malum ex parte elus , . de quo iudicatur; qui hoc ipso honorabilis habetur , quod. bonus judicatur , & contemptibi iis , fit iudice tur maIus . & ideo ad hoc potius tendere debemus in tali iudicio , quod hominem iudicemus bonum ,
nisi manifesta ratio in contrarium appareat. ipsi autem homini iudicanti falsum iudicium quo bene iudicat de alio , non . pertinet ad malum intellectus i- psius; sicut nec ad eius persectionem, pertinet secundum se cognoscere veritatem singularium contingen
tium; sed magis Entinet ad bomun affect*m .
227쪽
am QUAEST. LX. ART. V. Ad tertium dicendum , quod interpretari ali id
In deteriorem , vel meliorem partem , contingit duplieiteν; Uno moda per quandam suppositionem o Et sie, cum debemus aliquibus malis adhibere remedium, sive nostris , sive alienis , expedit ad hoc ut securius remedium apponatur quod supponatur id quod est deterius; quia remedium , quod est eme contra maius malum , multo. magis est emcax conistra minus malum. Alio modo interpretamur aliquid in bonum , vel malum , definiendo. , sive determis nando. Et sic in rerum iudicio debet aliquis niti ad hoc ut interpretetur unumquodque , secundum quod est . in iudicio autem personarum , ut interpretetur
in melius , sicut dictum est. c in cor. M. is ad a.
EX art. habes primo et quomodo Iaer rationem instendas , merito fuisse a scripturis insinuatum , quod dubia sunt in meliorem partem interpretanda . Insinuatur autem per . dictum Matth. 7. Nolite iudieare, ω non 'dicabimini ἔ nolite condemnare, in no=; condemna imini , super quo dicit Beda in Homil. Hoe Ioco MMI aliud praeeipi exi imo, nise ursa facta , quae , dubium es , quo animo fant , mmeliorem partem intermetemuν . Nam & de genere ἀiborum , quia possunt bpno animo , S simplici eo de sine vitio concupiscentiae quia unque humani cibi indifferenter fumi , prohibet Apostolus iudicari eos, qui carnibus vescebantur , & bibebant vitium , ab eis , qui se ab huiusmodi alimentis temperabant .mi mandueat, inquit, non mandueantem non sper nat; in qui non manducat , mansi eantem non fiances. Haec ille , exceptis ly nam &c. Intellige tu de cibis seeundum se, Maest manente eorum indifferemtia , puta , non contra obedientiam , Ac. Sectinis vides , S
tam si semper fecundum Dres A pras
AD Quintum sie procednur . Videtur, quod non sit semper laeundum leges scriptas rudicandum. semper enim vitandum est iniustum iudicium : Sed mandoque lesea striyiae continent istumam, sec-dum
228쪽
dum . illud Isai. io. qui sedunt leges, iniquas seor finibentes inlinitiam δεν pserunt. Ergo non semper est secundum leges striptas iudicandum. a. Praeterea . Iudicium oportet esse de singulariatius eventibus : Sed nulla lex scripta potest omnes: singulares eventus comprehendere, ut patet per Phulas in s. Ethic. cin. m. to. s Ergo videtur, quod non semper sit secundum leges scriptas iudidandum. 3. Praeterea. Lex ad hoc scribitur , ut sententia Iegislatoris manifestetur: Sed quandoque contingit , quod si ipse I islator praesens esset , aliter iudie xet . Ergo non est semper secundum leges scriptas iudicandum. Sed Contra est, quod August- dicit in lib. .de --xa relig. cav, 3 Da messitom. r. In utis temporaI
bus Iegibus, quanquam de his iamines iudicent , euma οπι Uituum ; eum tomen fuerint insiturae, edi s malae , non Iicebit sudicibus de eis iudicare , sed δε--cundum ipsas. Respondeo dicendum, quod , licui dietum est, ca.., δυ. e. iudicium nihil aliud est , quam quaedaim definitio, vel determinatio eiust quod iustum est. Fie autem aliquid iustum duplieitis Uns modo ex ipsa
natura rei ; quod dicitur ius naturais: Alia modo ex quodam conaicto inter homines ; quod dieitur ius. positisum, ut supra habitum est. ceu. s . a. 2. M--s autem scribuntur ad utriusque iuris declarati nem: Aniter tamen , Κ aliter; Nam legis seriptura: ius quidem naturale continet, sed non instituit: non enim habet robur ex lege , sed ex natura: Ius a tem positivum scriptura legis di continet, & iustis
tuit, dans ei auctoritatis robur.
Et ideo. nerassa es , quod judirium fae saeundum Dris seripturam , alioquin iudieium descereν υρι a1. O naturast, πιι a ivso possitivo.
. Ad primum ergo dicendum, quod Iex scripta neutinon dat robur iuri naturali, ita nee potest eius ri hue minuere, vel auferret quia nec voluntas hominis potesti immutare naturam. Et vim si striptura Iegis contineat aliquid contra ius naturale , iniusta
est, nec habet vim obligandi . Ibi enim ius pinovum locum habet, ubi quantum ad ius naturale n. hil differt, utrum sie vel aliter fiat, sicuti supra habitum est .c .s . a. a. Et ideo Me taleis stris uturae legem dicuntur , sed potius legis corruptiones . .
in supra dictum est . I. a. q. ys. Et ideo in-cundum eas non est iudicandum.
Ad secundum dicendum , quod sicut leges inrquine
229쪽
vel ut in pluribus ; ita etiam leges, quae sunt res epositae, in aliquibus casibus deficiunt ; in quibus si
servarentur, essent contra ius naturale Et ideo uitalibus non est siecundum literam legis iudicandum, sed recurrendum ad aequitatem, quam intendit legi sislator. Unde Jurisperitus dicit: ff. de Iegibo in Senatusconsul. J Ntiua ratio iti risu, aut aequitatis benignitas patitur , Me quae salubriter pro utilitate
hominum introduciantur , ea nos duriore interpret rione contra ipsorum commodum producamus ad seis
veritatem: Et in talibus etiam legislator aliter judia caret; & si considerasset , lege determinasset. Et per hoc patet responsio ad Tertium.
EX articulo habes primo: quomodo per rationem& ostendas, & in sensu recto intelligas, merito insinuatum fuisse a scripturis, & B. Aug. quod semper secundum leges scriptas est iudicandum . A.B. quidem Aug. ut in arg. eontr. Ubi tu ly eum eas Uituerint, intellige sic , idest , cum eas instituere voluerint ; & ly firmatae, idest, promulgatae, di populi usu acceptatae. A scripturis vero per hoc, quod dicitur Rom. a. atii in lege peccaυertint, per legem iudicabuntur. Item per hoc, quod , postquam dixerat Dominus Lev. I9. JUe iudica proximo tuo, sub dit in eodem contextu , leges meas custodite. Ac si , exponendo ly isse , dixerit . Iudica proximo tuo secundum leges meas. Item per hoc, quod etiam Pilatus tanquam a naturali lumine ductus , sanxit , iudicia debere fieri, seu iudicandum esse, secundum leges scriptas, dum Iudaeis ait , Ioann. I8. Accipite eiam vos, oe secundωm legem vesram iudieare eum. Item per hoc, quod , postquam dictum fuerat De terόnom. Indicatane tibi iudieii veritarem , su Hitur , facies , quaecunque dixerint , qui praesunt Deo, quem elegerit Dominus, Θ doeaerint te iuxta Iegem rius. Ac si apertius ex contextu dicatur: Indieabunt
tibi iudicii veritatem iuxta legem eius p vel c quoa
in idem redit ) iudicium tunc erit verum , quando secundum legem scriptam fiet . Seeundo vides quomodo est iis bene pensatis, S applicatis vicissim Α
MIica doctrina haec decIaretur, δε confirmetur.
230쪽
Utrum iudicium per usurpationem reddatur
perversum . p. are. 2. eor. oe ins q. 67. a. I. Et 4. d. II. qu. 3. a. r. q. q. Es d. 48. q. I. a. I. cor.
An sextum sic proceditur. Videtur, quod iudieruum per usurpationem non reddatur perversum.
Iustitia enim est rectitudo quaedam in agendis: Sed nihiI deperit veritati , a quocunque dicatur ἰ sed a uocunque est accipienda . Ergo etiam nihil deperit iustitiae, a quocunque iustum determinetur, quod pertinet ad rationem iudicii. 2. Praeterea. Peccata punire ad iudieium pertinet: Sed aliqui laudabiliter leguntur peccata punisse, qui tamen auctoritatem non habebant suffr illos, quos puniebant et sicut Moyses occidendo AEgyptium , ut habetur Exod. a. & Phinees filius EleaEari Zambri filium Salumi, ut legitur Num. 23. & remtarum esset ad jussitiam , ut dicitur in Psal. ios. Ergo usu patio iudicii non pertinet ad iniustitiam . . Praeterea. Potestas spiritualis distinguitur a ten porali: Sed quandoque Praelati habentes spiritualem potestatem intromittunt se de his, quae pertinent ad sarcularem potestatem. Ergo usurpatum iudicium non est illicitum . . Praeterea. Sicut ad recte iudicandum requiritur auctoritas , ita etiam & iustitia iudicantis, & sese tia , ut ex supradictis patet cm a. hv. q. Sed non dicitur iudicium esse iniustum, si aliquis iudicet non habens habitum iustitiae , vel non habens scientiam iuris. Ergo etiam neque iudicium usurpatum, quod fit per desectum auctoritatis, clemper erit iniustum . Sed Contra est , quod dicitur Rom. i . Tu qtiis et, qui iudicas alienum seruum 8 Respondeo dicendum , quod cum iudicium sit f rendum secundum leges scriptas, ut dictum est, amprae. J ille qui iudicium fert, legis dictum quodammodo interpretatur , applicando ipsum ab particulare negocium . Cum autem eiusdem auctoritatis sit legem interpretari, & legem condere, sicut lex conis di non potest nisi publica auctoritate , ita nec iudicium serri potest nisi publica auctoritate ; quae quiadem se extendit ad eos , qui communitati subdui