장음표시 사용
271쪽
tem oppositam facere possunt . Personarum autemε acceptio inaequalitatem quamlam habet , inquantum, attribuitur alicui personae aliquid praeter Proportio-Nem suam , in qua consistit aequalitas justitiae . Et ideo matrifesum es , quod per personarum acceptionem iudicium corrumpitur . .
Ad primum ergo dicendum , quod iudicium dupliciter potest considerari. Uno modo quantum ad ipsam rem iudicatam , Et sic iudicium se habet comis muniter ad commutativam , & ad distributivam iu-.stitiam . potest enim iudicio definiri qualiter aliquid
commune sit distribuendum in , multos & qualiter alteri unus restitu ad , quod ab eo accepit. Alio xns do potest considerari quantum ad ipsam sormam iu- .dicii ; prout scilicet judex etiam in ipsa commut . tiva justitia ab uno accipit , & alteri dat : Et hoc pertinet ad distribuendam iustitiam . Et secundum. hoc in quolibet iudicio locum . habere potest perso-
Ad secundum dicendum , quod cum punitur ali quis uravius propter iniuriam in maiorem personam. Commissam, non est personarum acceptio' quia ipsa diversitas personae facit , quantum ad hoc, diversi- Iatem rei, ut supra dictum est. c 38. a. IO. ad 3- ω g. 6 I. a. a. ad 3.
Ad tertium dicendum, quod homo in iudicio do-het pauperi subveni re, quantum fieri potest; tamen sine laesione iustitiae: alioquin habet locum illud, quod dicitur Exod. 23. . Pauperis quoque non misereberis. n. iudicio.
EX artic. habes primo: quomodo per rationem stendas , merito insinuatum a scripturis , quod facceptio permnarum & habet locum in iudiciis , &corrumpit iudicia. Insinuatur autem per dictum Ρr Verb. I s. aeeipere personam in judieio non es bonum. Ibi enim loquitur , ut multoties fit, per fixuram illam, quae minum dicit, & plus significat, ac re dixerit. Accipere personam in iudicio est malum. Item , I sane quodammodo a fortiori per dictum Exod. 23. Pauperis no ν misereberis in iudieis. Si e-Nim persona cuiusquam attendenda es et in iudicio , ut scilicet, quia est talis, non quia . meretur ; iudicaremus in favorem eius , hoc praecipue videretur esse faciendum erga pauperem , cum ipsius persona inter miserabilest sit valde miserabilis . . Ped hoc e
v , quod accipere, personam pauperis in iudicio pro-hitat
272쪽
hibet Deus , prohibere intelligitur multo magis acisceptionem personarum aliarum . Item a simili per hoc, quod dicitur I. Reg. 8. quod filii Samuel a evertine munera, & mOπ subditur. Perverterunt 1ω- dicrum. Item per illam querelam Domini Isai. I. Primeipes tui infideles foui furtim , omnes diligunt mmnera . A simili enim ibi ostenditur , quo1 acceptiopei sonarum corrumpit iudicium , sicut & acceptio munerum , immo etiam , quod tanto magis ipsum corrumpit, quanto ad personas ves gratificandas, vel in odium' mittendas ordinatur datio , & acceptio
munerum, hoc est, quanto magis acceptio personarum est finis acceptionis munerum. Vide art. a. append. Nam & ratione peccati, & ratione restituti nis omnium inde sequentium damnorum, &c. a iudiee, personarum acceptio in iudicio a Deo pro betur. Secundo Uides, &e.
De natis oppositis conmutativae finitiae, γprimo de homicidio, in octo aurietilas divisa. Dostea considerandum est de vitiis oppositis con v mutativae iustitiae . Et primo considerandum est
de peccatis , quae committuntur circa in voluntarias commutationes. Seeundo de peccatis , quae committuntur circa commutχtiones voluntarias . Committuntur autem peccata circa in voluntarias commuta,
tiones per hoc , quod aliquod nocumentum proxumo insertur contra eius voluntatem : Quod quidem
potest fieri duplieiter scilicet fodio , & verbo : Facto
quidem, eum proximus laeditur vel in persona proin pria, vel in persona coniuncta , vel in propriis re bus . De his ergo per ordinem considerandum est . Et mimo de homicidio , per quod maxime nocetur proximo. Ea cisea hoc quemniuν octo . Primo . Utrum occidere animalia bruta , veI etiam plantas, sit peccatum. Secundo. Utrum occidere peccatorem sit licitum Tertio. Utrum hoc tueat privatae personae , vehu solum publicae. Quarto. Utrum hoc liceat Clerico. Quinto . Utrum liceat alicui occidere seipsum .
Sexto . Utrum liceat occidere hominem iustum, L 6 Septa
273쪽
Septimo. Utrum liceat alicui occidere hominem, se ipsum defendendo. Octavo . Utrum homicidium causale sit peccatum
Utrum occidere qu eumque viυentia sit illicitum .
AD Primum sic proceditur . Videtur , quod Occidere quaecumque viventia sit illicitum . Dicit emim Apost. al Ronaan. 13. Qui ofdinationi Dei ref iunt, ipsi sibi damnationem acquirunt: Sed per ordinationem divinae pro Videntiae omnia Viventia conservantur, secundum illud Psalm. 146. sui producis in montibus foenum ., Θ dae jumentis escam ipsorum. Ergo mortificare quaecumque viventia videtur et se illicitum .
quod homo privatur vita : Sed vita communis est omnibus animalibus, & plantis. Ergo eadem rati ne videtur esse peccatum occidere bruta animalia , S plantas.
cialis poena nisi pro peccato: Sed occidenti bovem, vel ovem alterius statuitur poena determinata in Iege divina , ut patet Exod. χχ. Ergo occisio brutOxum animalium est peccarum. Sed Contra est, quod August. dicit in I. de civit. Dei cap. zo. subsu. rom. s. a Cum audimus Nouoccides , non accipimus hoe Mium esse de frustetis,su a ' Ilus eis. est fensus ; nee de irrationalibus ammatibus , qui nulla nobis ratione sotianitar . Re-. ntelligamus de homine quod di Itimem , Non occides. Respondeo dicendum , quod nullus peccat e X hoc, quod utitur re aliqua ad hoc , ad quod est . Ita re-Tum autem ordine imperfectiora sunt propter Periectiora: sicut etiam in generationis via natura ab persectis ad periecta procedit . Et inde est, quod a cui in generatione hominis prius est vivum , dein-ue animal, ultimo autem homo: ita etiam ea quagetantum vivunt, ut plantae, sunt communiter ProPter animalia; omnia autem animalia sunt propter homi-mm. Et ideo li homo utatur plantis ad utilitatem
274쪽
animalium, is animalibus ad titilitatem hominum , non es iuuirum, ut patet per Philos. in I. Polit. c c. s. γ 7. to. S.
Inter alios autem usus maxime necessarius esse viis
detur, ut animalia plantis utantur in cibum, & hois mines animalibus ς quod sine mortificatione eorum fieri non potest. Et ideo Iieitum es oe plantas moseelseare in Uum animalium, oe animalia in usum hominum, ex ipsa ordinatione divina. Dicitur enim Genes. I. Ecce dedi vobis omnem herbam , uni- mersa ligna , ut sene vobis in escam, oe cunctis anninatibus terrae. Et Genes. 9. dicitur: quod movetur, ρο vivit, erit vobis in eibum. Ad primum eruo dicendum , quod ex ordinationdictvina conservatur vita animalium , & plantarum , non propter se ipsa, sed propter hominem . Unde , ut Aua. dicit in I. de civ. Dei, cc. 2 o. insu. to. S. Iust sma ordinatione Creatoris . vita, . mors eois m nossris inibus subdituν. Ad secundum dicendum, quod animalia bruta, &plantae non habent vitam rationalem , per quam a seipsis agantur; sed semper aguntur, quasi ab alio, naturali quodam impulsu: Et hoc est signum , quod sunt naturaliter serva, 3c aliorum usibus accommo
Ad tertium dicendum , quod ille qui occidit bovem alterius, peccat quidem , non quia occidit bovem, sed quia damnificat hominem in re sua. unde non continetur sub peccato homicidii , sia sub se cato furti, vel rapinae.
APPENDIX. EX articulo habes primor quomodo per rationem
derideas errorem Pauperum de Lugduno, ut legitur in Summa fratris Icoiieti. quinta parte , ωρ se fecundo in Bibliotheca Vaticana manuscripta, dicentium : quod animalia bruta non debent occidi .
Secundo habes r quomodo per rationem ostendas , hunc errorem merito damnari a Gen. ωρ. I. & cap. v. ut citatur in text. cov. fu. Item a Beato Augustino, prout ἐπ amtimento contrario . Item a factis
David , Abraham, Isaae , Jacob, Rebeccae, &c. Occidentium animalia bruta pro cibo suo, atque se rum , ut passim in testamento veteri patet . Nam Lacta sanctorum sunt nobis pro intellectu sano veri sensus scripturarum ; ut Divus Thomas dicit super
Epistolam ad Roman. I. Iν Testis est mihi Deus Item in testamento novo Luse as. de vitulo sagi -
275쪽
to ad mandatum patrisfamilias occiso,& Μnil χα aer. 34. Luci 22. de aqnO Paschali comesto a ChrNsto Domino . Tertio vides ς quomodo eκ iis bene consideratis, & applicatis declaretur vicissim Angelisca doctrina praesens, & confirmetur.
AD Secundum sic proceditur. Videtur, quod non sit licitum occidere homines peccatores. Domunus enim Matth. 34. in parabola prohibuit exti pare aietania , qui sunt filii nequam , ut ibidem dicatur : . inglos. ota. 3 Sed omne quod est prohibitum a Deo, est peccatum. Ergo occidere peccatorem est
tiae divinae: Sed secvodum divinam iustitiam peec , tores ad poenitentiam reservastur , secundum illud Eaechiel. i 8. & 33. Nolo mortem peeeatoris , sed m gis ut convertatur, Θ visat . Ergo videtur omninoeesse iniustum , quod peccatores occidantur.
nullo bono fine fieri licet , ut patet per Aug. in lita contra mendac. c ea . . rom. q. & per Phil. in etiaEth. c e. 6. parum aute f. tom. I. Sed occidere hominem secundum se malum est: quia ad omnes h mines. tenemur charitatem habere e amicos autem volumus. vivere, & esse, ut dicitur in s. Et h.
Sed Contra est, quod dicitur Exod. aa. Malafeor non patieris υiυere . in Psal. ioo. In matutino, imreineiebam omnes peccatores remeae .. Respondeo dicendum, quod, sicut di flumi est, cari praee licitum est occidere animalia bruta, inquantum ordinantur naeturaliter ad hominum usum; sicut imperfectum. ordinatur ad; persectum. Omnis au-vem pars ordinatur ad totum , ut imperfectum ad Perseerum Et ideo omnis: pars. naturaliter est Dr Pter totum . Et propter hoc videmus, quod si salutis totius corporis humani expediat praecisio alicuius
Mambri x puta cum est putridum , vel corruptivum ali
276쪽
aliorum membrorum, laudabiliter, & salubriter a se inditur . Quaelibet autem persona singularis comis Paratur ad totam communitatem , sicut pars ad to
Et ideo si aliquis bomo se periculosus communit
ei, γ eorruptivus ipsius propter aliquod peccatum , . laudabiliter ,-salubriter occiditur , tir bonum e mune conservetur Modicum. enim fermentum totam massam eorrumpit , ut dicitur Iis ad Cor. I. Ad primum ergo dicendum, quod Dominus a Rinendum i mandavit ab eradicatione ZiZaniorum , ut tritico parceretur, idest bonis r quod quidem fit, quando uon pomunt occidi mali, quin simul occidantur & boni veI quia latent inter bonos , vel quia habent multos sequaces , ita quod sine hon rum periculo interfici non possunt ; ut Aug. dicit contra Parmenian. c lib. 3. eam. a med. x-- 7. ; Unde Dominus docet , magis esse sinendum malos vivere , & ultionem reservandam usque ad extremum iudicium, quam quod boni simul occidantur . . Quando vero ex. occisione malorum non imminet ericulum bonis, sed magis tutela , &. salus , tunc ieite possunt mali occidi. . Ad secundum dicendum, quod Deus secundum oris. dinem suae sapientiae quandoque statim peccatores Occidit ad liberationem bonorum ; quandoque autem ieis poenitendi tempus concedit, secundum quod ipse vit suis electis expedire. Et hoc etiam humana iustitia imitatur pro nosse. illos enim, qui sunt per
niciosi in alios, occidit: eos vero , qui Peccant, nis graviter non nocentes, ad Mevitentiam reservatis.
Ad tertium dicendum , quod homo, peccando ab ordine rationis recedit , & ideo decidit a dignitate humana prout scit. homo est naturaliter liberi, &propter seipsum existen*;. & incidit quodammodo in servitutem bestiarum, ut . scis de ipso Ordinetur , . secundum quod est utile aliis , secundum, illud Ps. 48. Homo, eum io, honmem elylit, non intellexit; eomparatur es iumentis insipientibus , oe similis faetus. es tuis. Et Proverb. II. . dicitur : est , servise sapienti . Et ideo quamvis hominem in sua
dignitate manentem occidere sit secundum se. malum ; tamen hominem: peccatorem occidere potest
esse bonum, sicut occidere bestiam . Pejor enim est 'malus horno, quam bestia, & plus nocet, ut Philosi
277쪽
231 QUAEST. LXIV. ART. III. APPENDIX.
Ex articulo habes primo: quomodo per rationem
destruas errorem Catharortim , ut refert Cardinalis Ioannes Turrecremata, de Ecelesta libro quam to , capite trigomoquinto , dicentium, quod potestates saeculares peccant mortaliter puniendo malefactores , vel haereticos . Item errorem Pauperum da Lugduno , ut refert summa fratris Iconeti, I. par. c. a. in Bibliotheca Vaticana manuscripta, dicentiatim : quod occidi non debent malefici per iudicem sarcularem. Secundo habes : quomodo per rationem ostendas, huuc errorem merito damnari a Psal. loci. In matutino intersciebam omnes peceatores terrae. Ι-tem a 3. Reg. I 8. Dixitque Helias ad eos. preben
diιe eos Prophetas Baal γ ne unus quidem effugiae ex eis. Quos eum apprehendissene , duxit eos Helias ad torrentem CVon; γ inteν feeit eos ibid. Vide haereticorum umbram cito . Item ab Exo. aa. Males. cos non patieris υιυere. Item a Gal. I. Utinam abscindantur , qui vos conturbant. Ecce t quam ardenter cupit, maleficos, haereticos, bonorumque perturbatores de medio tolli. Ruod si principes tunc fuissent Christiani , obedissent profecto huic desiderio Apostoli : sicut & postea factum legimus tempore Constantini Magni, Theodosii, Martiani, atque similium pro domo Dei se murum validum adversus impios constatui pectore ponentium. Item a 2. Cor. Io. In prompita habentes tilcisci omnem inobedienti-
am. Dic: ut nunc lap. Item a Veritati b. aureis su Per legem veterem, Gen. I6. eones. a. & L in ΣΟ.concI. I. R NE. I. concI. 8. Item Exo. 17. concI. Σ.Leυ. I 2. conet. q. p. 8. Er c. 2O. concI. 9. Rursus a lap. in hac a. a. ara nu. 58. 63. 66. Vide an Φ. & sup. q. 4O. ar. a. Tertio vides: quomodo, &c.
Utrum occidere hominem peecatorem liceat privata persona. IV. q. 6 s. a. I. co. ω ad a. γω d. 37. q. a. a. I. AD Tertium sic proceditur. Videtur , quod occidere hominem peccatorem liceat privatae persinnae. In lege enim divina nihil illicitum mandatur.
Sed Exodi 3 a. praecepit Moylas: Oecidat unusqui uos ot m suum, . amicum , . proximum suum Pr
278쪽
peccato vituli conflatilis. Ergo etiam privatis per
nis licet peccatorem occidere. 2. Praeterea. Homo propter peccatum comparatur
bestiis, ut dictum est : cari pree. ad 3. J Sed occid re bestiam sylvestrem , maxime nocentem, cuilibet Privatae personae licet . Ergo & pari ratione occidere hominem peccatorem.
3. Praeterea. Laudabile est , quod homo , etiamsi sit privata Persona , operetur quod est utile honoeommuni : Sed occisio malefactorum est utilis bono communi , ut dictum est . c praee. dabile est , si etiam privatae personae matera fores
Sed Contra est , quod August. dicit in I. de civ. Dei . c. 26. in med. ω GaI. in s. to. p γ hab. express. e. 33. 24. q. 8.) sene aliqua publiea admini irati ne maleficiam occiderit, velut homieida judicabituν; oe tanto amplius, quanto sebi potesatem a Deo non concessam ωjurpare non timtiit.' Respondeo dicendum, quod, sicut dictum est,ca, . praee. J Occidere malefactorem licitum est , inquat
tum ordinatur ad salutem totius communitatis . Et ideo ad illi in solum pertinet, cui committitur cura communitatis conservandae : Sicut ad medicum pertinet praecidere membrum putridum, quando ei comis missa fuerit cura salutis totius corporis: Cura autem
communis boni commissa est Principibus habentibus publicam auctoritatem. . Et ideo eis solum licet maIefactores occidere , non autem priυatis personis. Ad primum ergo dicendum , quod ille aliquid facit, cuius auctoritate fit , ut patet per Dionys. II. cap. eoelestis hierarch. c ex cap. 3. forte colligitur, nam eo. I a. nihil tale J Et ideo , ut August. dicit in I. de civit. Dei, c eao. a I. eom. S. non ipse occia
dit , qui minisse tum debet iubenti sed secut admi
niculum gladius es tirenti. Unde illi, qui occiderunt Proximos, di amicos ex mandato Domini , non hoc Reisse ipsi videntur , sed potius ille , cuius auctoriatate fecerunt : Sicut & miles interficit hostem a ctoritate Principis , & minister latronem auctoritate Iudicis. Ad secundum dicendum , quod bestia naturaliter est distinAa ab homine . unde super hoc non requi Titur aliquod iudicium an sit occidenda , si sit sylvestris; si vero sit domestica, requiritur iudicium , Non propter ipsam , sed propter damnum domini . Sed homo peccator non est naturaliter distinctus ab
hominibus justis. R ideo indiget iudicio publico, ia
279쪽
discernatur an sit occidendus propter salutem com
Ad tertium dicendum, quod facere aliquid ad utilitatem communem , quod nulli nocet , hoc est licitum cuilibet privatae personae : Sed si sit cum n cumento alterius, hoc non debet fieri, nisi secundum iudicium ejus, ad quem pertinet aestimare, quid sit subtrahendum partibus pro salute totius.
APPENDIX. EX articulo habes primo : quomodo per rationem
ostendas, merito fuisse a scripturis , & August. insinuatum ; quod non licet personae privatae occidere malefactores. Insinuatur autem per hoc , quod dicitur Petro Matth. 26. I Joan. 18. ut reponat Ri dium in vaginam : quoniam omnis , qui acceperit gladium , gladio peribit . Retrus enim tunc tanquam Privata persona , a nullO , s. legitimam pote itatem ad puniendum habens, occidere tentavit. Hunc, tamquam illicite agentem Dominus , etiam quod pro ipso Petrus zelaret in facto illo , & compescuit, ianulli quoque alii personae licere malefactores occidere mom stravit per ly omnis enim, qui acceperit gladium , &c. immo & per eandem sententiam mortis Poenas personis privatis, quod talia praesumpsissent , Praenunctavit . De privatis enim persenis , non de publicis , se loqui monstrat per ly acceperint gladiati m. Ille namque accipit gladium , qui ex seipso, tanquam auctoritate privata , accipit illum . Per Nae enim publicae non accipiunt gladium contra m Iesactores, sed utuntur gladio sibi ipsis a potestate divina dato; cuius ministri sunt, Rom. II. Quod vero insinuetur idem in prine. dictum ab August. patet in argum. eontra. Secundo vides : quomodo ex iis bene pensatis,& applicatis declaretur vicissim Ang Iica doctrina praesens, & confirmetur.
Utrum occidere malefactores liceat Clericis.
IV. q. 7 o. a. I. ad I. Et q. d. 25. q. 2. a. a. qu. 2.
AD Quartum sic proceditur. Videtur, quod occidere malefactores liceat Clericis . Clerici enim Praecipue debent implere , quod Apost. dicit r. ad Cor. Φ. Imitatores mei esole, sicut is ego Chri irPer quod nobis indicitur, ut Deum , & Sanctos eius
280쪽
imitemur ' Sed ipse Deus , quem colimus , oecidit
malefactores, secundum illud Ps. i33. Qui pereu sis
AEgνptum eum primogenitis e tim: Moyses etiam a LeVitis fecit interfici quasi viginti tria millia homi. num propter adorationem vituli , ut habetur Exod.
nees sacerdos interfecidi Israelitam cum Madianitid coeuntem , ut habetur Num.. 23. Samuel etiam interfecit Agag regem Amalec ; & Elias sacerdotes. Baal, & Malathias eum, qui ad sacrificandum aceeia serat: Et in novo testamento Petrus Ananiam , &Sapphiram. Ergo videtur, quod etiam Clericis liceat occidere malefactoresa. Praeterea. Potestas spiritualis est maior, quam temporalis , & Deo coniunctior : Sed potestas temporalis licite malefactores occidit, tanquam Dei minister , ut dicitur Rom. I 3. Ergo multo magis Cleiarici, qui sunt Dei ministri , spiritualem, potestatem habentes, licite possunt malefactores occidere. 3. Praeterea. Quicumque licite suscipit aliquod onficium, licite potest ea , quae ad officium illud pertinent , exercere : Sed ossicium Principis terrae est malefactores occidere, ut dictum est. a. praeci Ergo Clerici, qui sunt terrarum principes , licite possunt oecidere malefactores. Sed Contra est, quod dicitur I. ad Tim. 3. Ορον--rea, Episcopum sne erimine esse , non vinesentum non pereusPrem . . Respondeo dicendum , quod non IDei. Clericis ocis .eidere , duplici ratione. .
Primo. quidem ,. quia sunt electi ad Altaris minia stirium, in quo repraesentatur passio Christi occisi αqui eum preetiteretur , non repercutiebat, ut dicit uer, Pet r. a. Et ideo non competit', ut Clerici simi Percussores , aut occisores . Debent enim ministri suum Dominum imitari, seeundum illud Eccles io.
secundum iudicem populi, se 9 minifri eius. Alis
ratio est, quia Clericis committitur ministerium n vae legis, in qua non determinatur poena Occisionis , vel mutilationis corporalis . Et ideo ut sint idonei ministri novi testamenti, debent a talibus abo
Ad primum ergo dicendum , quod Deus universa. Uter in omnibus operatur quae recta sunt ; in unoquoque tamen secundum eius congruentiam . Et idineo unusquisque dehet Deum imitari in hoc, quod sibi specialiter congruit . Unde licet Deus corporali ter etiam malefactores occidat; non tamen oportet, . quod omnes in hoc eum: imitentur . Petrus auten i