장음표시 사용
301쪽
Da peeeatis russitis oppositis, γ mimo de Furto, oe Rapina , in novem artieulas divisa. DEinde eonsiderandum est de meeatis iustitiae orpositis , per quae insertur nocumentum proxumo in rebus ; scilicet Furio, & Rapina Est eius hoo queruntur novem. Primo . Utrum naturalis sit homini possessio em
Secundo. Utrum licitum sit, quod aliquis rem aliquam possideat quasi propriam. Tertio. Utrum furtum sit Mevita aceeptio rei milenae.
Quarto. Utrum rapina sit peeeatum specie dis rens a furto. Quinto . Utrum omne furtum sit peccatum cSexto. Utrum furtum sit peecatum mortale. septimo. Utrum liceat furari in necessitate. ociavo . Utrum omnis rapina sit peccatum 'mo
Nono . Utrum rapina sit gravius peccatum, quam
Utrum neruralis fit homini possesso e
AD Primum sic proceditur. Videtur, quod non sit naturalis homini possessio exteriorum rerum.' Nullus enim debet sibi attribuere , quod Dei est: Sed dominium omnium ereaturarum est proprium. Dei , secundum illud Psalm. 23. Dominἐ es terra Rc. Ergo non est naturalis homini possessio rerum
a. Praeterea. Basilius exponens verbum divitis dicentis Luc. I 2. Congregabo omnia , quae nata sunt
mo possidet naturaliter , potest aliquis convenie ' ter dicere esse sua.. Ergo homo non possidet nat raliter exteriora bona. . - 3. Prem
302쪽
3. Praeterea. Sicut Ambros dicit in lib. I. de Trin. c su, ouod idem est, I. I. de fis ad Grai. e. Lein med. Dominus nomen eis potesatis: Sed homo non
habet potestatem super res exteriores e nihil enim potest circa earum naturam immutare. Ergo posses,sio exteriorum rerum non est homini naturalis.
Sed Contra est, quod dicitur in Psalm. 8. Omnia subiecisi sub pedibus eius , scilicet hominis.
Respondeo dicendum, quod res exterior potest plieiter considerari. Uno modo quantum ad eius naturam, quae non subiacet humanae potestati , sed s auara divinae, cui omnia ad nutum obediunt. Alio modo quantum ad usum ipsius xei: Et fle --.bet homo naturale dominium interiorum xcrum . qui iamr rationem& voluntatem potest uti rebus exte- oribus ad suam utilitatem , quasi propter se factis , emper enim impersectiora sunt propter persectiora. supra habitum est 6 a. i. Et ex hac. rais tione Philos probat in 1. Polit. e. S. to. s. J quod possema rerum exteriorum est homi ut naturalis H autem maturale dominium super caeteras creaturas ,
quod competit homini secundum rationem , in qua Dei con4stit , manifestatur in ripta hominis creatione Genes. I. ubi dicitur: Faciamus hominemus i magisem oe finiuι--m nesiram , or praesit pilleibus maris, &c. Ad primum ergo dicetissum, quod Deus habet prio pale Dominium omnium Ierumi i& Jpse secundum
sitam providentiam ordinavit qua Uam res ad corporalem hominis sustentarionem ..υ propter hoc homo habet naturale rerum dominium , .quantum ad potestatem utendi ipsis.
Ad secundum dicendum, quod dives ille reprehemditur ex hoc, quod putabat exteriora bona esse pri ei paliter sua, quasi noni accipisset ea ab alio, Q. a
ti Ad tertium dicendum, quod illa ratio procedit de dominio exteriorum i rerum quantum ad naturas i- Psarum . quod quidem dominium soli Deo convenit , ut dictum est. c. in eou. art. .
,ΠX artie. habes primo: quomodo per rationem RI . ostendas , R in recto sensu intelligas , merit insinuatum a scripturis.; quod possessio rerum ext riorum est homini naturalis . Ut per Psalm. 8. secundum quod recitatur lin πικωχ. eontri De hoc dominio, ut melius capias in tem isto vicis v l .h ritu
303쪽
ritum aureas saper legem veterem , Gen. I. eonetur aris Secundo vides : quomodo ex iis , aliisque similibus c quod semper ubique subintelligas declaretur,
Utrum Ileeat alicui rem aIiquam quasi proprium pusdere.
AD Secundum sie proceditur. Videtur, quod non
liceat alicui rem aliquam quati propriam possDdere . omne enitri quod est contra ius naturale, est illicitum : Sed secundum ius naturale omnia sunt communia : cui quidem communitati contrariatu Iroprietas possessionum . Ergo it Iicitum, est cuilibet omini appropriare sibi aliquam rem exteriorem. I. Praeterea . Basilius dicit , exponens praedicium verbum divitis: c loe. ein art. prvis arg. 2, Sscus i prae niens ad Dectacula mohiberet advenremesis propriando quod ad α---em iam orrini eur, similes rant divitet , qui rommunis , qua occupaυerunt , aesima ny Da esse Sea ilucitum Praecludere viam. ariis ad potienduin communibo bonis . Emoe illicitum est appropriare sibi aliquam
-'3. Praeterea. Ambrosius dicit, 64. vers. fm & habetur in Decretia , dist. 47. cap. eue hi et Proprium nemo, dicat, quod es communae . Appellat autem eommune res exteriores sicut patet ex hiς quae praemittit : Ergo videtur .illicItum esse, quod aliquis appropriet sibi aliquam rem exte
Sed Contra est, quod August. dicit in lib. de .uaeresibus r c haeresi 4o. eom. 6. o Hei dicuntur: qui se hoe nomine arroganti sma maeaverunt eo quos im suam eammtinionem non acciperent utentes eo M. sibus, . res proprias pusdentesquales habet Catholica melesia γ monae hos , ω etericos plurimos τSed Heci isti harretiei sunt , quia se ab Ecclesia separantes , nullam spem putant eost halere , qu utuntur his.rebus, quibus ipsi carent. Est ergo errumeum dicere , quod non liceat homin, propria pose
Respondeo direndum, quod circa rem eremor em duo competunt homini . Quorum unum est Poteu
304쪽
pr urandi, R dispensandi : Et quantum ad Boe Πλ. eitum ess , quod homo propria possideae . Est etiam
necessarium ad humanam vitam , propter tria. Prismo quidem, quia magis solicitus est unusquisque ad procurandum aliquid, quod sibi soli competit, quam id , quod est commune omnium , veI multorum :quia unusquisque laborem fugiens , relinquit alteri id, 'uod pertinet ad eommune ς sicut accidit in multitudine ministrorum . AIio modo , quia ordinatius res humanae tractantur, si singulis immineat propria cura alicuius rei procurandae: Esset autem confusio, si quilibet indistinete quaelibet procuraret . Tertio , Isuia per hoc magis pacificus status hominum coniservatur, dum unusquisque re sua contentus est. -- de videmus, quod inter eos qui communiter , & ex
Indiviso aliquid possident, frequentius iurgia oriun
Aliud vero, quod competit homini ei rea res e teriores, est usus ipsarum : Et quanitim ad Me non debet homo habere res exteriores tit proprias , fed inmmunes ; ut scilicet de facili aliquis eas commuis nicet in neressitate aliorum . Unde Apostolus dieit r. ad Timoth. ult. Divitibus huius faecuti praeeipa faece tνibuere, communicare de bonis &c. Ad primum ergo dicendum, quod communitas reis xum attribuitur iuri naturali ; non quia ius natur Ie die et omnia esse possidenda communiter, & nihil esse quasi proprium possidendum a sed quia secundum ius naturale non est distinctio possiessionum , sed magis secundum humanum condicium , quod Pertinet ad ius positivum , ut supra dictum est . t ps7. a. a. est 3. Unde proprietas possessionum noa est contra ius naturale, sed iuri naturali superadditur per adinventionem rationis humanae. Ad secundum dicendum , quod ille qui praeveniens ad spectacula praepararet aliis viam, non illicia te ageret: Sed ex hoe illicite agit, quod alios prohibet. Et similiter dives non illicite agit, si praeo 'cupans possessiouem rei, quae a principio erat communis , aliis etiam communicet ' Peceat autem, si alios ab usu illius rei indiscrete prohibeat. Unde Bais
filius ibidem dicit: Cur tu abundas i iue vero mam dieat , nisi ut tu bona dispensationis merita eons quaνis, ille vero patientia maemiis tam uetur pAd tertium dicendum, quod eum dicit Ambrosius, Nemo proprium dieat , quod es eommune , loquitur de Droprietate Dantum ad usum i Unde subdit a mus quam sumeret sumptui , visenter obtentum
305쪽
APPENDIX. . . EX arile. habes primo : quomodo per rationem destruas haeresim Apostolieorum, de qua,& , quibus loquitur Aug. lib. de haeres eap. 4o. Et
hic argum. contri recitatur. Seeundo habes: quom do per rationem ostendas, hanc merito damnari ab Abraham Gen. i3. ab Isaac eap. 26. a Iacob cap. 3O.
33. 32. & passim ab antiquis Sanctis fatio suo, quos scilicet habuisse divitias , seu res exteriores , tau quam a se possessas , narratur . Item merito a Lucit'. ubi de divite Zachaeo dante dimidium bonorum suorum, quamvis non omnia , pauperibus , subditur ly bule domui salus a Deo Disa es. Item a Marc. 14. Pauperes sempeν habebitis vobisciam, oe eum -- lueritis , potesse illis bene facere. Et quomodo possent illis benefacere di nisi haberent de suo i sorsan de alieno t. Absit . Non enim eleemosyna facta de rapina licet . Item a a. Cor. q. Non debene Dia besaurietare parentibus sed parentes Diis . Vide D. Th. Contri genri l. a. e. ia7. de hoc advers. illam haeresim . Tertio vides: quomodo, Sc.
Utrum se de ratione furti occulte accipere
AD Tertium sic proceditur . Videtur , quod honsit de ratione furti occulte accipere rem alienam. Illud enim quod diminuit peccatum, non Videtur ad rationem peccati pertinere r Sed in occultu Peccare pertinet ad diminutionem peccati , sicuto contrario ad exaggerandum peccatum quorundam dicitur Isa. 3. Peeeatum sutim quas Sodoma prae caυerunt , nec abfeonderunt . Ergo non est de rati ne furti occulta accςptio rei alienae. 2. Praeterea. Ambrosius dicit, frem. 64, de Temp.
prop. f. habetur in Decret. distinet. 47. c cap. Sicut hi J Fon minus es triminis habenti tollere , quam cum pQD, in abundans bis, indigentibus de-
ne are . Ergo sicut surtum consistit in acceptione rei alienae, ita etiam in detentione ipsius. 3. Praeterea. Homo potest furtim ab alio accipς- re etiam quod suum est ,' put rem quam apud a lium deposuit , vel quae est ab eo iniuste ablata , Non est ergo de ratione furti , quod sit occulta acceptio rei alienae.
306쪽
Sed Contra est , quod Isidorus dicit in libro ro. Etymol. c F. Fur a furvo dictus es, ides
vir Dβο- nam noctis utisυν tempore. Reipondeo dicendum, quod ad rationem furti tria concurrunt . Quorum pνimum convenit sibi , seeum dum quod contrariatur iustitiae , quae unicuique tri-huit quod suum est . Et ex hoc competit et , quod usurpat alienum. Seeundum vero pertinet ad rationem furti, prout disti liguitur' a veccatis , quae sunt contra personam; sicut ab homicidio, & adulterior Et seeundum hoc competit surto, quod sit circa rem Possessam. ii quis enim aecipiat id quod est alterius, non quasi possesesio, sed quasi pars, c sicut si amputet membrum
vel sevi persona conjuncta, c ut si auserat filiam, vel uxorem mon habet proprie rationem furti. Tertia disterentia aest, quae complet rationem is ii, ut scilicet occulte usurpetur alienum: Et secum dum hoe Mopsea ratio Drri es , ut si occulta acediptio rei alienae. Ad primum ergo dicendum, quod occultatio doque quidem est causa peccati ; puta aeum quis titur occultatione ad Meecandum , Mut accidit in fraude , & dolo : Et hoc modo non diminuit , sed constituit speciem peccati . Et ita est in furto . Λ- Iio modo oecultatio est simplex circumstantia peccati: Et se diminuit peccatum : tum quia signum v recundiae est tum quia tollit scandalum. Ad secundum dicendum , quod detinere id quod alteri debetur , eandem rationem nocumenti habet cum acceptione injusta ' Et ideo sub injusta accepti ne intelligitur etiam iniusta detentio.
a' Ad tertium dicendum , quod nihil prohibet , id, quod est simpliciter unius, secundum quid esse ait - .riusi Sicut res deposita est simpliciter quidem depω nentis; sed est eius , apud quem deponitur , quam . tum ad custodiam: Et id quod est per rapinam a latum, est rapientis, non lsimpliciter, sed quantum
EX ait, habes primo . quomodo per rationem mstendas merito a scripturis, & lsid. insinuatum, suod de ratione furti est occulta acceptio rei . Ab Isidori quidem et ut in arg. eoni. Ubi a furvo ideo die res est fur, quia in obscuro , id est , abscondito tollit ; non quod res accepta sit necessario in loco Abscondito ; antequam a iure accipiatur c potest malim
307쪽
nim esse in propatulo sed quod fur eam aecipit absconse , idest nullo vidente quantum sibi possibile est. A scripturis autem , ut Iosue 7. Furati sunt de
anathemate, atque mentiti , ω abseonderunt, &c. Item 4. Regum II. Furata es eum de medis Ni rem. Item Gen. 4o. Furtim sublatus sum. Quia scilicet a patre hoc ignorante. Item Iudith 7. Funim videbantur haurire. Quia scilicet ipii occulte, quantum poterant, hauriebant ; & ideo nou credebant, se ab aliquo hostium videri : & tamen videbantur, Suffcit ergo , quod acceptio su oeculta , quoa1 Delum, intentionemque furis , licet non quantum ad existentiam , idest, non quantum ad hoc , quod revera non videatur , praeter intentionem furis . eundo vides: quomodo &c.
AD Quartum se proceditur . Videtur , quod su
tum & rapina non sint peceata differentia specie . Furtum enim , & rapina disterunt secundum secuistim βc manifestim : furtum enim importat Occultam acceptionem : rapina vero violentam , &manifestam et iSed in aliis generibus peccatorum o
eultum , & manifesum non diversificant speciem . Ergo furtum , & rapina non sunt peccata specie dia
a. Praeterea . Moralia reeipiunt speciem a fine , ut supra dictum est . c I. a. q. I. a. 3. oe q. 18. a. 6. Sed surtum , & rapina ordinantur ad eundem finem, scilicet ad habendum aliena. Ergo non diti runt specie. 3. Praeterea . Sicut rapitur aliquid ad possidendum , ita rapitur mulier ad delectandum . unde MIsidorus dicit in lib. Io. Etymologiarum , c ad lit. R. quod raptor dicituν eorruptor, oe rapta dicitur eorrupta . Sed raptus dicitur , sive mulier auferatur Publice, sive occulte. Ergo & res possessa rapi dicitula sive occulte , sive publice rapiatur . Ergo non disserunt furtum, & rapina.
Sed Contra est , quod Philos in s. Ethic. c e. a. in
si to. I. distinguit furtum a rapina, ponens furtum occultum, rapinam vero violentam .
308쪽
Respondeo ulcendum , quod furtum , & rapina
sunt vitia iustitiae opposita , inquantum aliquis alteri tacit injustum . Nullus autem patitur iniustum volens , ut probatur in I. Et hic. cc. 9. ante med..to. 5. 2 Et ideo furtum , & rapina ex hoc habent rationem peccati , quod acceptio est involuntaria ex pariste eius, cui aliquid subtrahitur. In voluntarium autem dupliciter dicitur ; scilicet per ignora ullam , & violentiam , ut habetur in 3. Et hic. c. I. to. 5. 3 Et ideo aliam rationem peccati habet rapina , ti aliam furtum . Ergo propter
Ad primum ergo dicendum , quod in aliis generibus peccatorum non attenditur ratio peccati ex aliquo inuoluntario , sicut attenditur in peccatis oppositis iustitiae . Et ideo ubi occurrit. iversa ratio in voluntarii., est diversa species peccati. Ad secundum dicendum, quod finis remotus rapinae, & furti idem est. Sed hoc non sufficit ad identitatem speciei ; quia est diversitas in finibus proximis. raptor enim vult per propriam Potestatem o tinere ς fur vero per astutiani. Ad tertium dicendum , quod raptus mulieris non potest esse occultus ex parte mulieris, quae rapitur.& ideo etiam si sit occultus ex parte aliorum, a quibus rapitur , adhuc remanet ratio rapinae ex Parte mulieris, cui violentia insertur.
Ex art. habes primo 2 quomodo per rationem ostendas , merito insinuatum fuit se a scripturis ,ru Philosopho, quod furtum, & rapina disserunt. APhilosopho quidem , ωt in arg. coni. A scripturis au tem per dictum Deut. 28. Asinus tuus rapiatur in conspecitu tuo , scilicet per violentiam . Praemiserat enim in contextu ly omni tempore opprimaris ins-Ientia . Item EZech. 22. Populi terrae rapiebant vis. Ienteν . Item c. I 8. Per vim nihil rapuerit. De fu to autem in art. 3. append. Patuit, quod non fit per vim apertam , sed per.astutiam occultam. Secundo vades, Ac.
309쪽
AD Quintum sic proceditur . Videtur , quod suristum non semper sit peccatum . Nullum enim peccatum cadit sub praecepto divino . dicitur enimn l. I S. Nemini mandavit impio agere : Sed Deus invenitur praecepisse furtum. dicitur enim Exod. 12. Fecerunt Diii Israel, fleret praeceperat Dominus Μον - β , . expoliaverunt AEnpties . Ergo furtum non semper est peccatum. a. Praeterea . Ille qui invenit rem non suam , si eam accipiat, videtur furtum committere; quia a .cipit rem alienam: Sed hoc videtur eme licitum se. cundum naturalem aequitatem , ut Iuristae dicunt .c r8. 39. 46. de rerum divis Ergo videtur ,
quod furtum non semper sit peccatum. 3. Praeterea. Ille qui accipit rem suam , non via detur peccare ; cum non agat contra iustitiam , euinius aequalitatem non tollit : Sed furtum committiis tur , etiam si aliquis rem suam occulte accipiat ab altero detentam , vel custoditam. Ergo videtur, quod furtum non semper sit peccatum.
Sed Contra est, quod dicitur Exod. ao. Non is tum facies. Respondeo dicendum , quod si aliquis consideret
furti rationem , dMas rationes peccati in eo inveniet . Primo quidem propter contrarietatem ad iustitiam, quae residit unicuique quod suum est. Et sic furtum iustitiae opponitur , inquantum furtum est acceptio rei alienae Seeundo ratione dose seu fraudis, quam fur inmismittit, occulte , & quasi ex insidiis rem alienam uis surpando. Unde manifestum est, quod omne furtumes peccatum. Ad primum ergo dicendum , quod aecipere rem alienam, vel occulte, vei manifeste, auctoritate I dicis hoc decernentis, non est furtum; quia iam sit sibi debitum per hoc , quod sententialiter sibi est adiudicatum. Unde multo minus furtum fuit, quod fialii Israel tulerunt spolia AEgyptiorum , ex praeceptae Domini hoc decernentis , pro afflictionibus quibus. yptii eos sine causa afflixerant . Et ideo signanter dicitur Sap. Io. Iussi tulerunt DoIia impiorum . m. XI. N Ad
310쪽
Ad laeundum dicendum , quod circa res inventas est distinguendum . uuaedam enim sunt , quae nu
quam fuerunt in bonis alicuius ς sicut lapilli, & gemmae , quae inveniuntur in litore maris .e Et talia o cupanti conceduntur: Et eadem ratio est de theta sis antiquo tempore sub terra Meuitatis , quorum
xon extat aliquis possessor : Nisi quod secundum leo
pes civiles tenetur inventor dare medietatem domis
no agri, si in alieno agro invenerit . Propter quod in parabola Euangelii dicitur Matth. i3. de invenistore thesauri absconditi in agro, quod emit agrum, quasi ut haberet ius possidendi totum thesaurum . Ω-dam vero res inventae fuerunt de propinquo in alicuius bonis: Et tunc si quis eas accipiat non antismo retinendi , sed animo restituendi domino , qui eas pro derelictis non habet, non committit furtum: Et similiter si pro derelictis habeantur , & hoc er
eat inventor , licet sibi eas retineat , non commitistit furtum: Alias autem committitur Peccatum furis ei. Unde Augustinusinicit in quadam Homil. Serim I de veis. Ams. c. 8. a Io. & habetur
Ad tertium dicendum , quod ille qui furtim Me, sit rem suam apud alium depositam, gravat depositarium , qui tenetur ad restituendum eam , vel ad ostendendum se esse innoxium . unde manifestum est, quod peceat , & tenetur ad relevandum grava men depositarii. Qui vero furtim accipit rem suam
apud alium iniuste detentam , peccat quidem οῦ non quia gravet eum qui detinet ; R ideo non teneturia restituendum aliquid , veI ad recompensandum: ω peceat contra communem iustitiam , dum ipse sibi usurpat suae rei iudicium , iuris ordine Praetem misso . Et ideo tenetur Deo satisfisere, st dare oporam , ut scandalum proximorum , si inde eruulum fuerit, sedetur. APPENDIX. . EX art. habes primo : quomodo per rationem mstendas , mprito a scripturis insinuarum fuisse , quod furtum est peccatum . Insinuatur autem per hoc , quod a tem Divina prohibetur Exod, am Non ureum sceles . nstat enim ex superioribus Divum Thomam saepe dixisse , quod nihil in Iego prohibetur a Deo, nisi peccatum. Aliquid ergo cognostitur esse peccatum ex eo , quod in lege prohibetur . . --ndo videst quomodo, So. A