장음표시 사용
321쪽
tionem non desiisset esse tuus subditus, o Feste, in hae cauis . A Conrin id. sessi I . c. 7. Natiara , S statio itiditat His . exposue: tit sententia in subditos ranatim feratuν. Haec ibi. Secundo vides o quom do, Sc.
Unum Iudiei uerat iudieare eontra veritatem,
quam novit , propter ea qua in contrarium, proponuntur. p. q. εω a. 6. ad 3. Et 4. d. 27. q. I a. a. q. q. ad a. Et 3. Et quot. s. a. II. ad I.
AD Secundum sie proceditur. videtur , quod Iudi
ei non liceat dudicare contra veritatem , quam novit , propter ea quae in contrarium proponuntur . Dicitur enim Deuter. II. Venies ad Saraisores Leυ
siet generis , ω ad Judicem , qvi fuerit illo tempore , quaeresque ab eis , qai indieabunt tibi itidissi υ
ritatem e rud quandoque aliqua proponuntur contra veritatem ; sicut cum aliquid per falsos testes probatur. Ergo non licet iudici iudicare secundum ea, quae proponuntur , & probantur contra veritatem , . quam ipse novit. 3. Praeterea. Homo in iudieando debet divino iudicio consormari: quia Dei iudicium es. ut dicitur Deuter. i. Sed -meiam Dei es secundum verita xem , ut dicitur Rom. a. Et Iia. II. praedicitur de Christo : Non fecundum Pisionem Musertim iudieabit , neque secundum auditum auritim σνγα ς festudieabia in itisma paupeνes, vir arguet su aequitam pro mansuetis terrae. Ergo iudex non debet seeinsum ea , quae coram ipso probantur , sententiam Ierre contra ea, quae ipse novit. 3. Praeterea. Idcirco in judicio probationes requiruntur , ut fides fiat iudici de rei veritate. unde in his quae sunt notoria, non requiritur iudicialis ordo, secundum illud r. ad Timoth. s. Quorundam hominum peccato mavisesa sunt pνaecedentia ad iudicium . Si ergo iudex per se a noscit veritatem, non debet attendere ad ea, quae probantur, sed sententiam semre secundum veritatem , quam novit. o. Praeterea. Nomen eo eientia importat applic*tionem scientiae ad. aliquid agibile , ut in I. habitum est: cq. 79. a. 13 Q sed facere contra scienti
322쪽
rat seeundum allegata contra conscientiam veritatis, quam habet. Sed Contra est , quod Ambros. dicit super PsaIter cf. sum Ps. II 8. octonar. 2o. Oct. s. eis. med. Bonus
sudex nihil ex arbitria suo saeie ς sed seriandum I
ser, or iura pronuntiae: Sed hoc est judicare secun- cum ea, quae in iudicio proponuntur, & probantur. Eiso Iudex debet secundum huiusmodi iudicare , ne non secundum proprium arbitrium. Respondeo direndum, quod, sicut dimim est,ca. prae. ω 6. iudicare pertinet ad iudicem , secundum quod fungitur publica potestate . Et ideo informari debee in iudieando non feeundum M , qtiadisse noυie tanquam privata presona ς sed secundum id , quod sebi innotescis tanquam personae pvHicae. Hoc autem innotescit sibi & in communi , & in Particulari:.In communi quidem per i ea publicas ,
vel divinas , vel humanas, contra quas nullas Pr hationes admittere debet : In particulari autem n
Fotio aliquo per instrumenta, & testes , & alia hu-3usmodi legitima d umenta, qua debet seqvi in γυ- cieando muis , quam id quod ipse nouis tanq-prisata persona απι quo tamen ad hae a iuvir. potere, tie HUDActius distitiae mobationes indiactas, ut possit eammdefectum iuvesigaret u-d si eas non possim de , rorepellere, debet, sicut dictum est, chie jup. eas iniurieando βρωή. Ad primam ergo dicendum, quod ideo praemiti tur in illis verbia de quaestione iudicibust faeienda, ut antei Isatur, quod iudicare debent Iudices veritatem fecundum ea, quae fuerunt sibi proposita. Ad secur um dicendum , quod Deo eompetit iudieare tecunctum propriam potestatem. Et ideo in i secundum veritatem, quam ipse secundum hoc, quia ab aliis accipit vide Christo, qui est verus Deus, MAutem Iudices non iudicant secundum prori non similis ratio... . diςςndum, quod Apostolus inquit indidi liquid non solum est manifestum iu-
ion, cui in notoriis sed statim
Ad discussio. Pro iam si quis *Rien iam insormare. --- Propria scientia; sed in his,
323쪽
quis intinent ad publicam potestatem, debet inm mare conscientiam suam secundum ea , quae iα publico iudicio sciri possunt Reia APPENDIX.
EX art. habes quomodo per rationem ostendas, merito insinuatrun fuisse a scripturis , & Α-gustino, quod: iudex debet semper iudicare secundum ea, quae sibi in iudicio proponunturia Et de August.. quidem patet , ut in smum, eontri De Scripturis v m pex dictim Deut. 17. s. ore duorum,. vel trium x IUMm Rabie omne υωωm . Ac si aperte iudicibus , quos ibi alloquitur , diuat . vos iudicabitis secundum. allegata , per testesque diligentissime examinatos prohatalia tune vestrum verbum , idest sententia a v his , ut iudicibus , iuxta ipsam publicam notitiam. Probata.stabilia secundo. vido 2 quomodo, &G
Utrum 1-κ possit Hiquem condemnare, esia mn sit aliqMis accussator . Opus. Istia c. s. AD Tertium sic proceditur .. Videtur , quod iudex possit aliquem. iudicare , etiamsi non sit aliquistaccusator . Humana enim iustitia. derivatur a iustitia divina Sed Deus peceatorex iudicat , etiamsi nul-Iux sit accusator . Ergo videtur quod homo possit. in iudiciα aliquem condemnare , etiamsi, nom adsit
2. Praeterea . Meusator requiritui ire iudieio ad hoc, quod, deserat crimen ad iudicem sed quand que potest crimen ad iudicem devenire alis modo. quam per acculationem ,. sicut per denuntiationem, vel per infamiam , veI etiam si ipse iudex videat. Ergo iudex potest aliquem condemnare absque a
S. Praeterea.. Facta Sanctorum: in Scripturis, narraris eurru quasi quaedam. exemplaria humanae vitae : Seu . Daniel simul fuit accusator, & iudex contra. ictiqucri senes, ut paten Dan. Ergo non est contra iustitiam, si aliquis aliquem condemnet tanquam iudex, .& ipsemet sit accusit r. Sed Contra est, quod I. ad Cor. s. Ambros comnitis, Et vos inflati dro er hab. e. 3 i. 23. a. 4. exp-ntra scatentiam Apostoli de fornicatore dicit, quin
324쪽
Respondeo dicendum, uuod iudex est interpres i sitiae. Unde, sieut Philoc dicit in s. Ethic. a re med. D. S. homines ad iodicem confugiunt , βeis ad quandam iussitiam animatam . Iunitia autem, ficut supra dictum est , c. q. 38. a. a. b non est ad se Ipsum, sed ad alterum. Et ideo oporter, quod iudex tuler aliquos duos diiudicet; Quod quidem sit, eum tinus es actoν, ω alius es rem. .Et ideo in eriminibus non potes aliquem audisio tandemnare iudex , nisi babeat accusatorem , securi' dum illud, as. Non es eonsuetiado Romanis damnare aIiquem hominem , mi quam is Mi accusa--.tur, praesentes habeat accusatores, Deumνe defenaem. di aeeipsit ad abluenda erimina, quae ei obiiciantur . Ad primum ergo dicendum, quod Deus in suo tu dicio utitur conscientia peccantis, quasi accusatore, secundum iIlud Rom. a. Intre se inricem cogitationum acetisantium, aut etiam defendentitim . vel e iam evidentia facii, quantum ad ipsum , seeundum
illud Genes. Vox sanguinis θανis mi Abel Hamae
ad me de terra. Ad secundum dicendum, quod publica infamia habet locum accusatoris. Unde super illud Gen. 4. sanguisis fratris tui &e. dicit glos. c. interum Em dentia perpetrati sceleris Meusatore non eges. Iud nuntiatione vero, sicut supra dictam est, i 33. a. 7. non intenditur punitio mecantis, sed emendatio, &- ideo nihil a itur contra eum, cuius peccatum denum tiatur, sed pro eo, R ideo non est ibi necessarius a cusator . poena autem insertur propter rebellionem ad Ecclesiam; quae quia est manifesta, tenet locum Meusatoris . Ex eo autem quot ipse iudex videt, non potest procedere ad sententiam ferendam , nisi λ secandum ordinem publici iudicii, quod tenet locum
Ad tertium dicendum, quod Deus in suo iudicio
Procedit ex propria notitia veritatis, non autem homo, ut supra dictum est . c a. prare. & ideo homo non ςtest simul esse accusator, & testis, & iudex, sicuteus. Daniel autem accusator suit simul, & iudex. quasi divini iudicii executor, cuius instincta movebam tur, tu dictum est .ca. I. hine M a. a rizτ .
325쪽
QUAEST. LXVII. ART.' IV. APPENDIX.
3 IE X art. habes primo : quomodo me rationem mstendas, merito a scripturis inuriuatum, & Α-brosio , quia iudex sine aceusatore non debet conisdemnare aliquem . A Divo Ambros quidem , ut arm eontri A scripturis vero per dictum AE . as. ων ἀπ eom. fm Item per hoc, quod Dominus non d posuit Iudam a dignitate Apostoli ea, neque exclusit, quantum in se fuit , a communione sacramenti sacramentorum , 3. q. 8I. ar. 2. neque a collatione ordianis sacerdotalis, 3. 8a. an L co . Ur ly ponitων imgradu eorum, quotis dictum ess a Domino; Moe f cite in meam eommemorationem , & hoc , quia noufuit pro malefactis eius sibi accusatore externo de latus . Vide circa hoe pulchram , rationem D. Thom. 3. 8 I. ari 2. eou. Serundo vides: quomodo ex iis bene pensatis, dic.
rum δεδεκ Iisite posse poenam relaxare.
3. Q. a. a. ad 3. ω I. d. 43. q. a. a. a. s. σε. . d. o. q. 3. s. a. q. a. s. I. oe P 3. Ia
AP quartum sie proeeditur. Videtur, quod iudex
licite possit poenam relaxare. Dicitur enim cobi a. Itidietum sene mUericordia ei, ευ. non facie amiserisordiam . Sed nullus punitur propter hoc, quod non facit illud, quod licite facere non potest. Ergo quilibet iudex potest licite misericordiam facere, re
a. Praeterea. Iudicium humanum debet imitari i dicium divinum ; Sed Deus poenitentibus relaxat po nam quia non vute mortem peccatoris , ut dicitur Eaech. I 8. Ergo etiam homo judex potest poenitentilicite relaxare poenam. 3. Praeterea . Unicuique Iicet sacere, quod alicua prodest, L nulli nocet: Sed absolvere reum a poena prodest ei, & nulli nocet. Ergo iudex licite potest reum a poena absolvere. Sed Contra est , quod dicitur Deut. I 3. de eo, qui persuadet servire diis alienis : Non pareat ei oculas ruus , ut miserearis, o oeciates eum, sed satim interscies eum. Et de homicida dicitur Deuter. ir. Μο-νietur , nee misereberis eius.. Ressendeo dicendum , quod sicut ex dictis patet,
326쪽
a. a. ' 3. mo. duo suist, uuantum ad propositum pertinet, circa iudidem consideranda: Quorum tintimest, quia ipse habet iudicare inter accusatorem, Zereum: Aliud autem est, quod ipse non seri iudicii sententiam , quasi ex propria , sed quasi ex publica potestate . Nisi ergo ratione impedisur 'udo , ne reum a poena absolvere posse. Primo quidem ex parte acculatoris , ad cuius ius quandoque pertinet , ut re Puniatur ἰ puta Propter aliquam iniuriam in ipsum commissam , cuius relaxatio non est in arbitrio aliaevius iudicis ; quia quilibet iudex tenetur ius suum reddere unicuisue . Alio modo impeditur ex parte reipublicae , cuius potestate fungitur ἔ ad cuius bonum Pertinet , quod malefactores puniantur. - Sed tamen , quantum ad hoe , differt inter lus xlores iudiees, & supremum iudicem , scilicet Primcipem , cui est plenarie potestas publica commissa . Itidex enim inferior non habet potesatem abistaendi retam a poena eo ινa leges a superiore sibi impinias. unde super illud Ioan. I9. Irin haberes'adversum mapalinatem ullam , dicit Aug. c Tris. I 16. υνυm a med. eo. v.' 0 Talem Deus dederae Pilato potesatem,
ut esset sub Caesaris potesate, ne ει omnino libertime et Messatum, absolvere. Sed Mineem qui habes planariam potesatem in republiea, se iue qui passes iuriam, velit eam remittere, poterit reum Aleι- a absisere, β hoe publica iniurati viderit non asse
Ad primum ergo dicendum , quod miserieordiα iudicis habet loeum in his, quae arbitrio iudicis r linquuntur; in quibus boni viri est , ut sit diminuintivus poenarum , sicut Phil. dicit in s. Et, c e. xo. eis. β to. s. In his autem , quae sunt determinata secundum legem divinam , vel humanam , non est Dum misericordiam facere. Ad secundum dicendum , quod Deug habet supremam potestatem iudicandi ; & ad ipsum pertinet ,
quicquid contra aliquem peceatur . ia ideo liberum et est poenam remittere ἰ praecipue eum Peccato e hoe poena maxime debeatur, quod est contra ipsum . Non tamen remittit poenam , nisi secundum quod decet suam bonitatem , quae est omnium legum radix .
Ad tertium dieendum , quod iudex , si inordin
te poenam remitteret , nocumentum inserret communitati ; eui expedit ut malefiet a puniantur , ad hoc mod peccata vitentur. Unde Deut. I 3. post Poenam eductoris subditur: in omnis Isines audiens stimeat,
327쪽
Le e Noceret etiam personae , cui est illata iniuria ς ae recompensationem accieit per quandam restitutionem honoris in poena iniuriantis . . . APPENDIX. ., EX art. habes primor quomodo per rationem tum directam, tum indirectam, quae sint haeci, quae& semper in appendicibust subintelliguntur , alitu expositum fuit, & ostendas, S in recto sensu inte ligas, merito fulta a scripturia insinuatum,. quoa
non licti iudici relaxare poenam reo, ut a Deum I 3. I9. Secundum quod recitatur in aratimemst contrar οὐ
Ae si ibi per ly non misereberis estis ,, dictum sit :Non erit in potestate tua relaxare istam poenam i 'matam reo illi , quamvis interiori miseratione erga illum poena ipla puniendum. te pro humanitate an veri, ego non prohibeam . Item Wr hoc. quod diecitur Eccles. 8. 2nia non cito refertur contra maist sententia , absque timore ulla,sit hamanum perpetram mala . Ubi & vituperantur . iudiceR poenam. reis a hilam relaxantes, & vituperationia talis ratio adducitur , quia scilicet absque fraeno muli licantur IaVvinora . Et sumitur lv eito pro tempore o ortune debito. Item per dictum Ezechiel. II. μι- castant AEnimas, que non vivunt . hoc est, abislvebaal a mna reos, qui non debebant absolvi , S m. conto quens illicite abiblvebat. Unde B. Greg. id sie expunit, ut recitatur II. q. 3. eap. plerumque . Non υμε tirum viυiseare nititust, qui νeum Opticia sesueraconatur. Haec ibi; de iudicibus consessiariis, qu' per Iocum a simili ad alios iudices extenduntur. Sectininda videgi quomodo ex iis bene pensalix & applicatis, doriretur, & confirmetur, &c.
De pertinentitas ad iniussam aecusationem , inquatuor articialas dimisa .
Pristea eonsiderandum est de hi quae pertinent
ad iniustam accusationem . Ee eirea hae querunttiae quatust o- -Primo . Utrum homo accusare teneatur . . . Secundo . Utrum accusatio sit facienda in scri
Tertio. QuomodB accusatio sit vit1Οia . . t Quarto .. male accusantes suu puniendi α
328쪽
Utrum homo uneatine ad ae sandum. AD Primum sie proceditur . Uidetur, quod homo
Mon teneatur ad accusandum. Nullus enim e eulatur ab impletione divini praecepti primer peccatum ; quia iam ex suo peccato commodum reportaret ; sed aliqui propter peccatum redduntur inhabiles ad aecusandum ς sicut excommunicati, infames, Be illi qui sunt de maioribus criminibus accusati ,
Prius quam innoxii demonstrentur. Ereto homo non tenetur ex praecepto divino ad accusandum. i 2. Praeterea . Omne debitum ex charitate depe det, quae est finis praecepti ziunde dicitur Rom. 13.
Nemini quicqexam debeatis , .ns tit ἐπυicem dilum sis r Sed illud quod est charitatis , homo debet marinibus maioribus, & minoribus, subditis , S prae-Iatis . Cum ergo subditi non debeant praelatos aCc fare, nec minores suos maiores , ut per plura capiatula probatur a. quaest. 7. videtur , quod nullus ex debito teneatur accusare.
s. Praeterea . Nullus tenetur contra fidelitatem agere , quam debet amico ς quia non debet alteri ficere, quod sibi non vult fieri r sed accusare alia quem quandoque est contra. fidelitatem , quam quis
debet amico . dicitur enim Proverb. H. ambulat fraudulenter , revelat aresna - i autem fidelis es, celat amici commissum. Elgo homo non tenetur ad
- . Sed Contra est, quod dicitur Levit. s. si perea-rit anima , . audiverit vicem furantis , tes que D rie quod aut ipse vidis, aua eonscius es, nor in)Lωυerit , portabit ἐniquitatem fuam . Respendeo dicendum , quod , sicut supra dictum
a. 6. . 7. r q. praee. s. 3. ad a. , haec est differentia inter denuntiationem , & accusationem rquia in denuntiatione attenditur emendatio fratris et In accusatione autem attenditur punitio criminist. Poenae autem praesentis vitae non per se expetuntur, quia non est hic ultimum retributionis tempus ; sed inquantum sunt medicinales , conserentes vel ad mmendationem personae peccantis, vel ad bonum reipublicae, cuius quies procuratur per punitionem Pe cantium r quorum primum intenditur in denuntiatione, ut dictum est,cq. 33. a. 7. secundum autem proprie pertinet ad accriationem . a. ι
329쪽
Et ideo η erimen fuerit tala, quod vergat ἰu dere
mentum reipuHieae, tenetur homo ad accusationem;
dummodo susscienter pugis probare , quod pertinet auomcium accusatoris; puta cum peccatum alicuius ver git iu multitudinis corruptelam corporalem, seu spiritualem : Si autem non fuerit tale peceatum, quod maltitudinem νedundet , veI etiam se sinetentem probationem adhibere non posse, non tenetur ad intentandam acetisationem ἰ quia ad hoc nullus tene tur, quod non potest debito modo perficere. Ad primum ergo dicendum, quod nihil prohibet, per peccatum reddi aliquem impotentem , ad ea , quae homines facere tenentur ; sicut ad merendiruitam aeternam , & ad assumendum Ecclesiastica sa-
'crainenta : Nec tamen ex hoc homo reportat commodum : quinimmo deficere ab eis, quae tenetur La-
cere, est gravissima poena, quia virtuosi actus sunt quaedam hominis perfectiones. Ad seeundum dicendum, quod subditi praelatos suos accusare prohibentur, qui non affectione charitatis , sed sua pravitate vitam eorum diffamare, & reprehendere quaerunt: vel etiam si subditi aecusare volentes suerint criminosi , ut habetur a. q. 7. c cap. Curieus , or sep alioquin si fuerint alias idonei ad accusandum, licet subditis ex charitate suos praelatos accusare.
Ad tertium dicendum , quod revelare secreta in malum personae, est contra fidelitatem , non autem si revelentur propter honum commune , quod sem. Per praeserendum eit botro privato . Et ideo contra bonum commune nullum secretum licet recinere . Nec tamen omnino est secretum, quod per sumcie tes testes potest probari. . O. APPENDIX.
EX articulo habes primo : quomodo per rationem destruas errorem Stabierorum dicentium , quod Christi uis nou Iicet accusare in iudicio. Et Paupe-εum de Lia dano c ut refert summa fratris Icoaeti.
I pari. evrt. 2. in Bibliotheea Vistisana manuscripta dicentium e quod prodere haereticum, est crimen ine piabile in Spiritum sanctum. Secundo habes : quom do per rationem ostendas ; praemissum errorem merito damnari a Ioseph per factum suum Genes. 37. quo accusaυit fratres suos erimine pia o. Quod tamen non erat tam grave, sicut est haeresis. Item a Levit. s. ut in argumento eostr. Item merito dam
330쪽
Driel Prateolus in eis. Sta Ieri errorem stavit'
rum . Item a veritatibus aureis super legem vete. rem, L xl. I 3. eorrueto. Tertis vides: quomodo extis bene pensatis & applicatis declaretur vicissimongelica distinauraesens, & confirmetur.
Utrum si meessmium aecusationem inscriptis feri,
AD Secundum sic Woeeditur. Videtur, quod non
fit necessarium accusationem in scriptis 'fieri . Scriptura enim adinventa est ad subveniendum -- manae memoriae cirea praeterita et 'Sed faeculatio in Praesenti agitur. Ergo accusatio scriptura non indiget. 2. Praeterea. a. q. 8. cap. Peν seripta 3 dicitur rμπων absens aeessare potes, nee adi aliquo aee ari zSed scriptura ad hoe videtur esse utilis, ut absentiabus aliquid signifieetur , ut patet per Aug. io. de Trin. c e. I. au tiant. a princi so. 3. Ergo in am fatione non est necessaria scripturai praesertim cum Canon dicat, quod per seripta num accuset D sipiatur. 3. Praeterea . Sicut erimen alicuius manifestatuerr Remotionem, ita per denuntiationem e Sed in denuntiatione non est eriptura necessaria. Ergo vis, quod neque etiam in accusatione. Contra aest , quod dicitur a. qu. 8. c east. r. d. c atorum posse sene seripto nunquam recipiam
Respondeo dicendum , qaod , ficut supra dictum
Iit' π. 3. quando in criminibus per m cum accuLationis .agitur, accusator constituitur Pars ἰῆriter accusatorem , & eum qui a ulatur, medaias Constituitur ad examen iustitiae ς in '' .'Portet, rauaritum possibile est , secundum ce
f ς io taburitur a memoria , non pos-- -, quid, di qualiter dictum sit, redactori Rum viam, ni fi esset in seriptia fetie 'ἴ tutum ess,ur ae fatis, criseis. σμην o aguntur, redigatων in Primum aergo dicendum , quod difficile est