장음표시 사용
311쪽
Utrum furtum fit peccatum mortala. Meis sum M. I. inductis. AD Sextum sie proceditur. Videtur, quod furtuiti
non sit peccatum mortale is Dicitur enim Pr verta 6. Non grandis es et a , cum uis furatus Derit. Sed omne peccatum mortain est grandis curupa. Ergo Furtum non est peccatum mortale, a. Praeterea . Peccato mortali mortis poena debe-etur: sed pro furto non infligitur in lege ona moristis, sed λIum poena damni, fecundum 'illud Exod. 22. S. quis furatus fuerit bovem, aut ovem , quinque
boves pro uno bove res at , quatuor mes pro una vive. Ergo surtum non est peccatum mortale ι3. Praeterea. Furium potest committi in parvis reis bus, sieut & in magnis et Sed inconveniens videtur , quod pro Surto alicuius parvae rei c puta unius cus, Hi unius pennae aliquis Puniatur morte aeteris m. Eaego furtum non est me tum mortale.
Sed Contra est , quod nullus damnatur serundum divinum 'iudicium , nisi pro Mecato mortali . Condemnatur autem aliquis pro furto. , secundum illud. Each. I. Hae in maledimo , quae egreditur super fa-viem omnis raria: quia omnis fur, scut ibi ferinum --, iudicabitών. Ergo furtum est peccatum mortale. Respondeo dicendum , quod, sicut supra habitum est, c a. S. ω a. a. q. a. a. s. ω e. 87. s. s. peccatum mortale est, quod contrariatur charitati, secvnflum quod est spiritualis animae vita, Charitas autem consistit principaliter quidem in dilectione Dei, secundario vero in dilectione proximi; ad quam pertinet, ut proximo bonum velimus,& operemur . per Furtum autem homo infert noe mentum proximo in suis rebus. & si passim homines sibi invicem furarentur , periret humana soci eas . Unde Draum , Tanquam contrarium Garitati , es peceatum mortala. Ad primum ergo dicendum , quod furtum dicitur non esse 'grandis culpa , dupIiei ratione. Primo quidem propter necessitatem inducentem ad furandum; quae diminuit, vel totaIiter tollit culpam. , ut infra patebit. c are. sep Unde subditur: Fur αν enim , Mi esurientem impleat animam . Alio modo dicitur furtum non esse grandis cispa per comparatisnem ad N a re
312쪽
reatum adulterii, quod punitur morte. Unde subdis de fure , quod deprehensus reddet septuplum et sitii autem adulter es, perdet animam suam. Ad secundum dicendum, quod poenae praesentis viatae magis sunt medicinales, quam retributivae: R tributio enim reservatur divino iudicio, quod est secundum velitatem in peccantes . Et ideo secundum iudicium praesentis vitae , noα pro quolibet peccato mortali infligitur poena mortis, sed solum pro illis, quae inserunt irreparabile nocumentum , vel etiam pro illis, quae habent aliquam horribilem desormiis talem. x ideo pro furto, quod irreparabile damnum non insere . non inflisitur secundum praesens iudi--cium poena mortis , nisi ut furtum aggravatur per aliquam gravem circumstantiam ; sicut patet de s crilegio , quod est furtum rei sacras , ia de peculatu , quod est furtum rei communis , ut patet per Aug. super Joannem; Tract. so. a med. to. y. 9 3c de plagio , quod est furtum hominis , pro quo quis morte punitur, ut patet Exod. II. Ad tertium dicendum , quod illud quod modieum est, ratio apprehendit quasi nihil. Et ideo in his , quae minima iunt, homo non reputat sibi nocumenisium inferri ' & ille qui accipit , potest praesumere hoc non esse contra voluntatem eius, cuius est res: Et pro tanto si quis furtive huiusmodi res minimas accipiat , potest excusari a peccato mortali : Si tamen habet animum furandi, S inferendi nocumentum proximo, etiam in talibus minimis, potest ense peccatum mortale ; sicut & in sola cogitatu per
EX art. habes primo et quomodo per rationem inistelligas , merito fuisse a scripturis insinuatum equod surtum est peceatum mortale . Insinuatur ve
m per dictum Zaeb. e. s. ut in a. eonti Ubi lyDν, sumitur pro sure proprie dicto ; qui scilicet insertnocumentum proximo contra charitatem . Ad c gnoscendum enim quodnam sit vere furtum, Sconsequenter. mori. Oportet inspicere ad conclusion. proin bationem . Conclusioues enim tanti valent , quantum permittuntur a probationibus. Patet autem ,
quod illa probatio facit vim in esse contra charita tem . Ulternis ly iudicabitur , stat pro condemnabis tur : sicut di ibi Ioan. 3. qui non eradit , iam iud eatus es , id est condemnatur . Item insinuatur , Squidem a sortiori, Per dictum Luci i6. de divite ilis I.
313쪽
Io epulone, mollibusque vestito, 8e immisericorde, qui in inferno sepultus est. Per hoc enim, quod demonstravit r abutentem propriis , ipsaque non la gientem pauperi tempore necessitatis, aeterna poena mortali peccato debita damnatum , commonstrasse voluit, quod rapientes aliena furtive, multo magis damnabuntur , & consequenter quod furtum est pe catum mortale. Secundo vides: quomodo ex iis bine, Sc.
Utrum Ilerat alicui furari propter necessitatem.
IV IIo. a. 3. ad 4. Et 4. d. IS. a. a. I. q. 4. ad 2. . a. q. q. a. ad a. oe ar. S. 6 M. I. cor.
AD Septimum sic proceditur. Videtur, quod non liceat alicui furari propter necessitatem . Non enim imponitur poenitentia nisi peccanti; Sed extra, de furtis c-3. dicitur : Si quis per n cessi rem famis , aut nuditatis furatus fueνit cibaria, υ sem, vel peeus , paeniteat pre hebdomadas rres. Ergo non licet furari propter necessitatem. . a. Praeterea. Philos dicit in I. Ethie. ce. 6. ad s. rom. s. 3 quod quaedam , eonfestim nominata reo. Noluta sunt eum malitia , inter quae ponit furtum rSed illud quod est seeundum se malum, non potest propter aliquem bonum finem bonum fieri. Ergo non potest aliquis licite furari , ut necessitati suae
subveniat. 3. Praeterea . Homo debet diligere proximum , sicut seipsum i Sed non licet furari ad hoc, quod liquis per eleemosynam proximo subveniat , ut Aug. dicit in lib. contra mendacium . p. cim med. tm 4. Ergo etiam non licet furari ad subveniendum propriae necessitati. Sed Contra est , quod in necessitate sunt omnia communia. Et ita non indetur esse peccatum, si aliquis rem alterius accipiat proptet necessitatem sibi facta' communem. Respondeo dicendum, quod ea quae sunt iuris humani, non possunt derogare iuri naturali , vel iuridivino. Secundum autem naturalem ordinem ex divina providentia institutum , res inferiores sunt o dinatae ad hoc , quod ex his subveniatur hominum necessitati . Et ideo per rerum divisionem , & a propriationem ex iure humano procedentem , non
impeditur quin hominis necessitati sit subveniendum
314쪽
in huiusmodi rebus. Et ideo res , quas aliqui supe-xabundanter habent, ex naturali aure debentur pa verum sustentationi. Unde Ambrosius dicit : fer
ouem tu detines p nudorum indumentum e , quod itioiaudi; ἰ miserorum redemptio , γ absoItitio--σunia. quam tu in terram defodis. Sed quia multi land necessitatem patientes, &non votest ex eadem re omnibus. subveniri, committitur Libitrio uniuscuiusque dispensatio propriarum rerum , ut ex eis subveniat necessitatem patientibus. Si tamen adeo sit eυidens , oe uetens.nec ras , ut
manifestum se insanti necessiati de rebus oceurrensibus e e subυeniendum , c eum imminet pedisonae perieulum , . aliter subveniri non potes J tune Iieite potes aliquis ex rebus alienis Da neeuptais Dbυenire, βυε manifesse, flve occulte sublatis: Nechoe proprie habet rationem furti, vel rapinae ἀAd primum ergo dicendum , quod Decretalis Illa Ioquitur in casu, in quo non est urgens necessitas. Ad secundum dicendum , quod uti re aliena occulte accepta in. casu necessitatis extremae , non hahet rationem furti, proprie loquendo: quia per talem necessitatem emcitur iuum id quod quis Memvis ad sustentandam propriam vitam. Ad tertium dicendum , quod in casu similis neeeta statis etiam potest quis occulte rem alienam accis vere, ut subveniat proximo fic indigenti.
EX art.. habes primo. - quomodo per rationem Ad ostendast, & in recto. sensu int iligas ., merito fuisse insinuatum a D. Ambrosio , quod licitum est furari propter necessitatem ut im Decretis d. Q. Esurientium panis , &e. secundum quod extenditur in corp. cir ca medium . . Cum enim accipere suum , debitis. circunstantiis adhibitis sit licitum unicuique , patet , quod per hoc , quod. Ambiosius monstrat omnia. esse. communia ini tempore. necessitatis , commonstrat eodem tenore , quod furari, idest accipere occulte rem, quae alias erat aliena , licet. Semnis. vides: quomodo ex iis, atque similibus, quod semper, & ubique subauditur, si bene pensentur, & ain vlicentur , doctrina haec Angelica vicissim declare
315쪽
QUAEST. LXUI. ART. VIIM et D ARTICULUS UIII. 37s
Utrum rapina possis feri sine peccato. AD octavum sic proceditur . Videtur, quod rapi
na possit fieri sine peccato. Praeda enim perviolentiam accipitur ; quod videtur ad rationem rapinae Dertinere, secundum praedicta; c.4-θε Praedam accipere ab hostibus licitum est. dicit enim Ambros tu lib. de Patriarchis: c seu L I. de Abraham , c. 3. eis. f. J Cum p da fuerit in potesate υ Soris, decet militarem disiplinam , ut regi ferve stir omnia , scilicet ad distribuendum . Ergo rapina in aliquo casu est licita. a. Praeterea . Licitum est auferre ab aliquo id , quod non est eius οῦ Sed res , quas infideles habent, non sunt eorum. dicit enim Aug. in epistola ad Vim centium' Donatistam : c-es 48. aliquom antofi tom. a. Res falso appellatu vesras , quas nee
sine pusdet, . semndiam leges tenenorum restum amittera i resis. Ergo videtur , quod ab infitam
bus aliquis licite rapere possit. 3. Praeterea. Terrarum principes multa a suis subditis violenter extorquent ; quod videtur ad rati nem rapinae pertinere: Grave autem videtur dieerae,
uod in hoc peccent; quia sic fere omnes Principea amnarentur. Ergo rapina in aliquo easu est licita. Sed Contra est , quod de quolibet licite accepi potest fieri Deo sacrifieium , veI oblatior Non autem potest fieri de rapina , secundum illud Isa. 6ti Ego Dominus diligens iudieium, oe odio habens ra nam D holocaussum . Ergo per rapinam aliquid accipere
Respondeo dicendum , quod rapina quandam vi Ientiam, & eoactionem importat , per quam contra iustitiam alicui aufertur quod suum est . In societ te autem hominum uultus habet eoactionem nisi per publicam potestatem . Et ideo quietinque per
istentiam aliqυid alteri aufert , se βι privata sona, non utens pubi ea potesate , tilitate agit , mrapinam eammitist, fletit patet in Iatronibus . . Principibus vero potestas publiea committitur ad
hoc, quia sint iustitiae custodes . Et ideo non licet eis violentia, & coactione uti , nisi seeundum hist
tiae tenorem ρ & hoc vel contra hostes, pugnando, vel contra cives , malefactores puniendo Et quod M talem visentiam a retur , nsu habet rationem
rapina, cum non sit contra iustitiam . Si vem eo
316쪽
rea iusitiam aliqui per publieam potestatem visenserabsulerint res aliortim , illicite agunt , oe rapinam
committunt , in ad redistitutionem tenentur. Ad primum ergo dicendum , quod circa Praedam distinguendum est : Quia si illi qui depraedantur ho-ses , habent bellum justum, ea quae per violentiam in bello aequirunt, eorum efficiuntur z Et hoc non habet rationem rapinae unde nec ad restitutionem tenentur: Quamvis possint in acceptione praedae i Rum bellum habentes peccare per cupiditatem ex
prava intentione; si scilicet non propter iustitiam, sed propter praedam principaliter pugnent . Dicit eis nim Augustinus in lib. de verbis Domini , c ferro.
quod promer praedam militare peeeatum es . Si r so illi, qui praedam accipiunt , habeant bello iniustum , rapinam committunt, & ad restitutionem
Ad secundum dicendum, quod intantum aIiqui imfideles res suas iniuste possident, inquantum eas dicundum leges terrenorum Principum amittere iussi sunt , & ideo ab eis possunt rr violentiam subtris. hi, non privata auctoritate , 1ed publica . . Ad tertium dicendum , quod si Principes a su ditis exigant, quod eis secundum iustitiam debetur, Propter bonum commune conservandum , etiamsi violentia adhibeatur , non est rapina et Si vero alia quid Principes indebite torqueant per violentiam, Xapina est, sicut & latrocinium. Unde dicit Aug. iri q. de Ciri Dei: e. 4. in prine. to. I. Remota j itiin, ευμ sunt regna , nisi magna Iarreeiniat quia oe I x ociuia quid Irent , nisi parva vegna ' Er Ezech. 22. dicitur: Prine pes eius in medio eius , quas lupi r
pientes praedam . Unde ad restitutionem tenentur , scut & latrones , & tanto gravius peccant , quamaatrones, quanto periculosius, & communius contra
Publicam iustitiam agunt , cuius custodes sunt positi. APPENDIX. Ex artic. habes mimo: quomodo per rationem di ostendas , R in sensu recto intelligas , merito
insinuatum a scripturis, quod rapina non potest fiexi sine peccato. Insinuatur vero per dictum Isa. 6ti discurrendo super illud: υν io arg. contra ubi etiam adverte , quod a fortiori inde probatur intentum a quoniam , si rapina a peccato non excusatur , per hoc motivum, quod scilicet aliquis vult raptam rem
Drine Deci, multo magist utique inexcusabilis a pec
317쪽
eato erit omnis , qui tali pallio in specie bono camrebit. Ibi quoque notabis & aliud, quantum stilice Deus oderit rapinam , ti conseqtienter , quod granin de peccatum sit : ex quo Deus ipse etiam non vult illam in sacrificio suo; & totum sacrificium, imos crificiorum praecipuum , quod erat holocaustum, reputat immundum , si ei quippiam rapinae commiasceatur. Secundo vides: quomodo, c.
Ureum furtum si graυius peccatum ,
quam rapina. IV q. 73. a. s. ad 2. . q. I I6. a. a. ad I. a. I. q. II q. s. a. ad 4.
AD Nonum sic proceditur. videtur , quod surtum
sit gravius peccatum, quam rapina. Furtum enim super acceptionem rei alienae habet adiunctam m. idem, S dolum; quod non est in rapina : SMfraus , & dolus de se habent rationem peccati, unsupra habitum est. c. ρα ss. an A. m I. rigo sartum
est gravius peccatum, quam rapina.
a. Praeterea. Verecundia est timor de turpi actit, ut dicitur in a. Ethic. cc. vlt. eis. princ. to. I. Sed ma-.gis verecundantur homines de furto , quam de rapi-.aia. Ergo furtum est turpius, quam rapina. . 4 3. Praeterea . Quanto aliquod peccatum pluribus nocet, tanto gravius esse videtur .' Sed per surtum potest nocumentum inferri & magnis , S parvis ; per rapinam autem solum impotentibus , quibus potest violentia inferri. Ergo gravius videtur esse Peccarum furti, quam raPinae. Sed Contra est, quod secundum leges gravius pure nitur rapina, quam furtum. εRespondeo dicendum, quod rapina ,& surtum habent rationem peccati, sicut supra dictum est,ca. 4.. 6. M. qu. propter involuntarium , quod est ex Parte eius, cui aliquid aufertur: ita tamen quod in stato est involuntarium per ignorantiam ; in raptaRautem est involuntarium per violentiam. Magis est autem aliquid involuntarium per violentiam, quam Per ignorantiam: quia violentia directius opponitur voluntati, quam ignorantia. Et ideo rapina es gr. vius peccatum , quam θνtum. Est & alia ratio , quia per rapinam non lalum i . fertur alicui damnum in rebus, sed etiam vergit in
318쪽
hoc praeponderat fraudi, vel dolo, quae pertinent
Unda patet responsio ad Primum . . Ad secundum dicendum , quod homines sentabit hus inhaerentes, magis gloriantur de virtute exteri xi, quae manifestatur in rapina , quam de virtute i iteriori . quae tollitur per peccatum . & ideo minus. verecundantur de rapina, quam de furto. Ad tertium. dicendum , quod licet pluribus pollit noceri per fartum, quam per rapinam ἰ tamen grauiora nocumenta potant inferri per rapinam, quana. Per furtum . unde etiam ex. hoc rapina est deten bilior.
EX art. habes pνimo - quomodo per rationem . stendax, merito insinuatum a scripturis, x legis bus fuisse, quod rapina est gravius peccatum, quam. furtum. A legibus quidem , ut in argumen. eontraris Ubi arguitur ab. esse , scilicet quantitate poenae ad causam, scilicet ad quantitatem. culpae. Qui argue di processus ,. quamvis. noni universaliter valeat , ut habetur M. 6. ad Beundiam, tamen tenet in proposito propter gravitatem & desormitatis. , &. nocumenisti reperti in. rapina. , ut ex Ioco nunc citato, potes colligere. A scripturis vero idem insinuatur per diructum EEeehiel. I 8. Per vim nihil. rapueris . Ubi ut tra furtum, idest accipere rem alienam , Propheta superaddit vim .. item per hoc, tuost narratur Gem. 34. tanta. ruina facta. a filii L Iacob, in vindictam. r vinae de sorore sua Dina, quantam nunquam, Pro furto factam, nil fallor invenies. Adde, quod a Cono. Tr. .ses 24. Decr. de refori mare. cap. 6. & raptor, & dantes. auxilium, consilium, favorem, excommuniacati decernuntur, perpetuo infames, omniumque di- itatum, incapaces . Secundo. vides quomodo dici.
De vitiis oppositis e mutativae jussitiae , or psimo, det inlusitis Itidicis , in quatustrarticulos, divisa.. Drande, considerandum est. de vitiis. oppositis comis mutativae iustitiae , . quae consistunt in verbis , quibus. laeditur proximus .. Et Primo de his, quae pertinent ad iudicium . Seeundo de nocumentis, verbo--, tuae: fiunt extra iudicivm
319쪽
QUAEST. LXvII. ART. I. 29s rea primum quinque consideranda Oe-rrunt. Primo quidem da iniustitia Iudicis in iudicando. eundo de iniustitia Accusatoris in accusando. Tertis de iniustitia ex parte Rei in sua defensione. Ruarto de iniustitia Testis in testificando is auinto de tui stita Advocati in patrocinando. ciua primum quaruntur quartior . Primo . Utrum aliauis nossit iuste iudieare eum, qui non est sibi subditus ... Secundo. Utrum liceat Judici iudicare contra veritatem , quam novit, Propter ea quae sibi pro
Tertio. Utrum Iudex possit aliquem iuste conde
Quarto. Utrum licite possit poenam relaxare.
ARTICULUS I. 37 Utrum quis posse iusse iudicare eum, qui non ess
AD Primum sic procedituris Videtur, quod aliquis possit iuste iuruare eum, qui non est sibi su
ditus. Dicitur enim Dan. 13. quod Daniel seniores de falso testimonio convictos suo iudicio condemnavit: Sed illi seniores non erant subditi Danieli; quini mo ipsi erant iudices. populi. Ergo aliquis potest iis cite dieare sibi non subditum a. Praeterea . Christus non erat alicuius hoministsubditus; quinimmo ipse erat rex resum, . dominus dominantium . Sed ipse exhibuit se iudieiis hominis. Ergo videtur, quod aliquis licite possit iudicare alis quem, qui non est subditus eius 3. Praeterea. Secundum iura quilibet rtitur forum secundum rationem delicti et Sed quandoque ille qui delinquit, non est subditus elux, ad quem pertinet forum illius loci ; puta cum alteriug est dioecesis, vel cum est exemptus . Ergo videtur, quod aliquis possit iudicare eum, qui non est sibi subditus iaMd Contra est, quod Gregoria super illud Deuter. α3. Si intraveris jegetem&c. dicit . in Regiss. Iuri 1 epi . 33. Aterrogat. 9. ω hab. e. Scriptum es 6. q. 3. .Faleem iudieii mistere non potes in eam segerem ,
320쪽
Respondeo aicendum , quod sententia iudieix est quasi quaedam particularis lex in aliquo particulari lacto. Et ideo sicut lex generalis debet habere vim coactivam , ut patet per Philosi in Io. Et hic. c. c. nit. to. I. ita etiam & sententia iudicis debet habere vim coactivam , per quam constringatur utraque papa ad servandam sententiam iudicis; alioquin iudicium non effet emcax . Potestatem autem coactivam non habet licite in rebus humanis, nisi ille qui fungitur publica potestate : & qui ea funguntur , Superiores Te putantur respectu eorum , in quos sicut in subditos Potestatem accipiunt, sive habeant ordinariam , sivo
Et ideo manifes um es, quod nullus potes iudiem νε aliquem, nisi sit aliquo modo subdistis ejus , vel
per eommi sonem , υHire potestatem ordinariam. Ad prsenum ergo dicendum , quod Daniel accepit rotestatem ad iudicandum illos seniores, quasi com missam ex instincta divino Quod signatur per hoc
quod ibidem dicitur , quod s citavit Dominus D
srisum meνι iunioris. Ad secundum dicendum, quod in rebus humanis aintiqui propria sponte possunt se subiicere aliorum i dicio , quamvis non sint eis superiores , sicut patet in his , qui compromittunt in aliquos arbitros . Seande est , quod necesse est arbitrum poena vallari et ruta arbitri , qui non sunt superiores , non habente se plenam potestatem coercendi. Sic ergo & Christus propria sponte humano iudicio se subdidit, Sicut etiam & Leo Papa se iudicio Imperatoris subdidit :c e . Nos se, a.-7. Ad tertium dicendum, quod Episcopus , in cui diceee si aliquis delinquit , essicitur superior eius ratione delicti, etiam si sit exemptus; nisi forte delinis
uat in re aliqua exempta, puta in administratione honorum alicuius moliasterii exempti . Sed si aliquis axemptus committat furtum, vel homicidium , vel
aliquid huiusmodi , potest per ordinarium iuste conmalemnari.
Ex arti ulo habes primo: quomodo per rationem ostendas, merito insinuatum a seripturis, Coneiano, & Gregorio; quod nemo, potest, iudicare , nisi sibi subditum . A Gregorio quidem ; ut in argundi contri A scripturis per hoc quod Act. 26. dicitur ab
rippa quod poterat Paulus dimitti a Festo ; si una avedasset caesartra . ucri ex . M. Per appellR