장음표시 사용
351쪽
in his, qui infamia notantur: sed poena non est in , ferenda nisi pro culpa . Ergo videtur , 'uod nullius: testimonium debeat repelli, nisi propter culpam. a. Praeterea . De quolibet praesumendum est honum , nisi appareat contrarium : Sed ad bonitatem hominis pertinet , quod verum testimonium dicat . Cum ergo non possit constare de contrario , nisi propter aliquam culpam, videtur quod nullius testim nium debeat repelli, nisi propter culpam. 3.. Praeterea. Ad ea, quae sunt de necessitate sal tis , nullus redditur non idoveus , nisi propter pe eatum Sed testificari veritatem est de necessitate s Iutis, ut supra dictum est . a. q. I Eryo nullus debet excludi a testifieando, nisi propter culpam . Sed Contra est , quod Greg. dicit , c sub regis. I. I t. eris. 6. a med. & habetur a. q. I. c cap. In ρυ-mis ) stuod autem dieituν a servis suis ace attis mpiscopus , Diendum es , quia audiri minime debueri
Respondeo dicendum, quod testimonium , sicut dictum est , c ai praeci non habet infallibilem certiis tudinem, sed pro bilem. E ideo qtile id es, quis probabilitatem asserat in eontrarium , reddit tesim nitim in max. a Redditur autem probabile, quod aliquis in verit te testificanda non sit firmus , quandoque quidem propter. culpam sicut infideles , & infames ; item illi qui publico. crimine rei sunt , qui nec accusare Possunt: qtiandoque autem absque culpa : ti hoc est 'HI ex defectu rationis; sicut patet in pueris, amentibus, & mulieribus t vel ex affectu e si eut patet de mimicis, & perλnis coniunctis , & domesticis : HI etiam ex exteriori conditione sicut sunt Pauperes, servi, & illi, quibus imperari potest, de quibus probabile est , quod de facili possunt induci ad testim
nium ferendum contra. veritatem. t
Et sic patet, quod tesimonium alietitus repellitures' propter culpam, G absque culpa. Ad primum ergo dicendum , quod repellere alia quem a testimonio,. magis pertinet ad cautelam fata si testimonii vitandi , quam ad Poenam. . Unde ra
Ad seeundum dicendum, quod' de quolibet praesiis mendum est bonum, nisi appareat contrarium; dummodo non vergat in pericu sum. alterius ; quia tunc est adhibenda eautela , ut non de facili unicuique credatur, secundum illud I. Dan. 4. Nolite erarim amni Disimi o d ι
352쪽
eemtate salutis, supposita testis idoneitate, & ordine iuris . Unde nihil prohibet , aliquos excusari a testimonio ferendo, si non reputentur idonei secvn. dum ium.
Ex arti habes primo - quomodo per rationem stendas , merito fuisse insinuatum a scripturis , A Gregorio , quod aliqui repelluntur a testificando etiam sine culpa. A Beato Gregorio quidem , tit in argum. eonte. Ubi intendit excludere servos , ut se vos , hoc est, etiam quod non essent in culpa c p ta infames , vel infideles & unde habetur per lo- eum a simili , quod possunt etiam aliqui alii excludi sine eorum culpa a testificando. A scripturis vero insinuatur per hoc , quod dicitur Nume. 33. Astinius tinimonium ntilius eondemnabitur . Ubi pr pter nullam culpam , sed solum propter cautelam
vitandi testimonii falsi, excluditur iste testis, ut patet . Item Proverbio ε. Sex sunt , quae odit Deus , oe eessem fallaeem . Ex quo datur intelligi, quod , quicquid probabilitatem affert in contrarium de dicenda veritate , & consequenter de falsitate , potest Deundum Deum esse eausa ad excludendum aliquem etiam siue culpa a testificando . Qualis probabilitas datur in omnibus iis, qui narrantur in corpore a lν quandoque autem sine eti*a. Secundo vides: quom -do ex his bene, &ς.
inrum falsum resimonium semper sit
AD Quartum sic proceditur . Videtur , quod talis
sum testimonium non semper sit peccatum mo tale . Contingit enim aliquem salsum testimonium - ferre ex ignorantia facti r Sed talis ignorantia ex- usat a peccato mortali . Ergo testimonium falsum non semper est peceatum mortale.
2. Praeterea . Mendacium , quod alicui prodest , & nulli nocet, est officiosum ; quod non est peccatum mortaler Sed quandoque in falso testimonio est tale mendacium ; puta cum aliquis salsum testim nium perhibet, ut aliquem a morte liberet, veI ab iniusta sententia , quae intentatur per aliquos falsos testes, vel per iudicis perversitatem . Ergo tale La - sum testimonium non est peccatum mortale . 3. Prae.
353쪽
3. Prae erea . Iuramentum a teste requiritur , ut timeat peccare mortaliter peierando ' Hoc autem non esset necessarium , si ipsum talium testimonium esset peccatum mortale . Ergo fallata testimonium non semper est peccatum mortale.
Sed Contra est, quod dicitur Proverb. I9. Falsus rasis non erit impunitus . Respondeo dicendum , quod falsum testimonium habet triplisem desormitatem. Uno modo ex peri rici; quia testes non admittuntur nisi iurati: Et ex hoe semper est peceatum moveate . .
Atio mora ex violatione iustitiae: Et Me modo esspeceatum morarie in suo genere , sicut ει qualibes inlusitis Et ideo in praecepto decalogi sub hae fomma interdicitur falsum testimonium, cum dicitur Exod. 2O. Non loquetas coni proximum tuum falsum rasimoniam . non enim eontra aliquem facit , qui
eum ab iniuria lacteada impedit , sed solum qui ei
suam iustitiam tollit. Terris modo ex ipsa falsitate, secundum quod omne mendacium est peceatum Et ex hoo non habeafalsum tesimonium , quod semper se peccatvm mo
Ad primum ergo dicendum , quod in testimonio
serendo non debet homo pro certo asserere , quasi sciens, id, de quo certus non est; sed dubium debet sub dubio proferre, & id, de quo certus est, pro Certo asserere . Sed quia eontingit ex labilitate tam nae memoriae, quod repuist se homo quandoque certum esse de eo quod falsum est , si aliquis cum de-hita solicitudine recogitans aestimet se certum esse de eo quod falsum est , non peccat mortaliter hoc aD serens et quia non dicit fauturi testimonium per se , & ex intentione , sed per accidens contra id quoa intendit.
Ast secundum dicendum , quod. iniussum iudicium non est iudicium. & ideo ex vi iudicii salsum test, monium in iniusto iudicio prolatum, ad iniustitiam
impediendam, hon habet rationem peccati mortalis, sed solum ex iuramento violato. Ad tertium dicendum, quod homines maxime a horrent peccata, quae sunt contra Deum, quasi gravissima ; inter quae est periurium et non autem ita abhorrent peccata , quae sunt contra proximum , S:
ideo ad maiorem certitudinem testimonii requiritur testis iuramentum
354쪽
EX arti c. habes primo . quomodo Per rationem Ois stendas , merato insinuatum a scripturis , quodetalsum testimonium est semper peccarum mortale, Ut P rov. 19. Falsus resis .non erit impunittas , ω rui loquitur mendaria , peribit . Loquitur enim ibi e teste, non istolantum, uel illo, sed absolute de omni & ideo iae quocunque testimonio falso adhibito. Rursus dicit, quod Talis peribit, quod de pe cante solum venialiter non potest verificati- Nee obstat, si de mendacio Officioso afferatur instantia quat cunque in tali negocio : quoniam ca illum hun. sustulit Sanctus Doctor in respon. ad sectindtim , 69. a. I. ad seeundum , in tertium , etiam, quod testis ille non esset iuratus Seeum o vides, &
De inlinitia, quae si in iudieio ex parte ad eat , vum, in qMatuor articulos diυUa . Postea considerandum est de iniustitia, quae fit in
iudicio ex parte Advocatorum. Ee eista Me quaeruntur quatuor. Primo . Utrum advocatus teneatur Praestare v trocinium causae pauperum. Secundo . Utrum aliqui debeant arceri ab officio
Tertio .. Utrum advocatus Peccet iniustam causam defendendo. . Quarto . Utrum Feccet pecuniam inccipiendo pro suo patrocinio.
Utrum aduseatus reneatur praesare patrotinium causae pauperum. IV a. o. cov. oe ad T. AD Primum sic ur editur . Videtur , quod advo. catus teneatur praestare patrocinium causae pa verum . Dicitur Mim Exod. 23. . Si videris Untimodientis re iacere sub onere , non pertransibis , sed subleυabis eum eo: Sed non minus periculum imminet pauperi , si eius causa contra iustitiam opprim Rur , quam u eius asinus iaceat sub onere. Ergo a
355쪽
voeatus tenetur praestare patrocinium causae paupe
a. Praeterea. Gregorius dicit in quadam Hom. s. 9. in evang. ad si Ηabens intellectum curet omnino ne taeeat : haberis reνtim assuentiam , a miser cordia non tomescat : habens artem otia regitur , in sum illius eum proximo partiatur. i habens loquendi locum apud divitem , pro pauperrbua intercedat. talanti enim nomine cuilibet reputabitur , quod υeI mi nimum aceema Sed talentum commissum poli abs condere , sed fideliter dispensare quilibet tenetu' a quod patet ex poena servi abscondentis taIentum , Matth. 23. Ergo advocatus tenetur pro pauinibus Φoqui. 3. Praeterea. Praeceptum de misericordiae operibus adimplendis , cum sit amrmativum , obligat pro Io eo, & tempore , quod est maxime in neeemtate : Sed tempus necessitatis videtur esse, quando alicujus pauperis causa opprimitur . Ergo in tali casu videtur , quod ad voeatus teneatur pauperibus patrocinium Prae
sed Contra . Non. minor necessitas est indigentis cibo, quam indigentis advocato: Sed ille qui habet potestatem cibandi , t non semper tenetur pauperem cibare . Ergo nec advocatus semper tenetur causae pauperum patrocinium praestare. Respondeo dicendum , quod cum praestare patrocinium causae pauperum ad opus misericordiae perti
Nullus autem lassicit omnibus indigentibus mis ricordiae opus impendere. Et ideo, sicut Augustinus dicit in i . de doctri Christ. c. e. 28. D. 3. eum mn
bur prodesse non puss , his potissme consulendum es , qui pro Deorum, . temporum , vel quarumlibet
rerum oppo tinitatibus , eun Irimur tibi quasi quadam forte stinguntur . Dicit , pro Deorum opportuni ratibur, quia non tenetur homo per mundum quae rere indigentes , quibus subveniat ; sed sumeit , si eis, qui tibi Occurrunt, misericordiae opus impendat. Unde dicitur Exod. 23. Si oeeinseris μυι inimiet ut , aut asino erranti , redue ad eum . Addit autem . temmrtim , quia non tenetur homo futurae neces.stati alterius providere; sed sumeit , si praesentin cessitati succurrat . Unde dieitur i. Ioan. 3. uvi vi derit fratrem sitim nece statem habentem , ω Hau seris υi eis Iua ab eo &e. Subdit autem , veι θυα rumliber reνum , quia homo sibi conjunctis quacum que
356쪽
.ue nee laudine maxime debet curam impenaere , secundum illud i. ad Timoth. s. si quis suoνtim, o
maxime domesteortim curam non habet, sisem nega. 'Quibus iamen concurrentibus , considerandum restat 4 utrum aliquis tantam necessitatem Patiatur , quod non in promptu appareat , quomodo ei pollit aliter subveniri: Et, in tali casu tenetur ei opus missericordiae impendere e Si autem in promptu a, Teat , quomodo aliter ei suoveniri possit , per seipsum , vel per aliam personam magis coniunctain, aut maiorem. facultatem habeticum , non tenetur eR necessitate indigenti subvenire, ita quod non facie do peccet ; quamvis si iubvenerit absque tali necesesitate , laudabiliter faciat . Unde ad catus non te- ωιυν semper cause pauperum patrocinium praesare , sed festim eonetinensibus eonditionibus praedictis r lioquin oporteret eum omnIa alia uegotia praetermittere, St' solis causis pauperum juvandis intendere. .Et iidem . dicendum est de medico , quantum ad
curationem Pauporum . . HAd primum ergo dicendum , quod quando asinus iacet sub onere, non potest ei aliter subvenirI in ea su isto , nisi per advenientes subveniatur a Stenentur iuvare . Non autem tenerentur , si povet
Ad iecundum dicendum, quod homo talentum sibi creditum tenetur utiliter dispensare , servata OMPortunitate locorum , S temporum , & aliarum re-xum, .ut cuinam est .ic 'in cov. an. iAd tertium dicendum , quod non quaelibet necessitas cautat debitum iubveniendi , sed solum illa , Mae est dicta ..
EX articulo habes primo i quom 'o Per rationem& ostendas , & iu sensu recto inteIligas , merbio insinuatum fuisse a scripturis , quod advocatus in nece istate tonetur patrocinium dare causis pauperum ;aliter.non . Insinuatur autem per dictum Exod. 23. Si υideris asentim odientis te sacere sub onere , nouperaran ibis , sed sublevabis eum eo . Igitur a sorti ri , si videris pauperem in causa sua patrocinio tuo de necessuate indigentem , patrocinaberis ityi . Dixi ly a forsisia , tum , quia homo pauper pruris est , quam iumentum , tum, quia homo pauper non IuI-micus amandus est magis, quam inimidus. 27. an F, cujus tamen asinus sublevandus praecipitur . Item
357쪽
a'no et redue ad eum . Dic tu ut supra nune . Et hinc vid-s , haec plurimum a sortiori valere ad m as. aru tractatur , quod inimici sunt diligendi . Hincque mirare pharisaeorem socordiam r' qui in veteri testamento diligi inimicos, dicebant, non tantum non esse praeceptum, sed etiam, odire illos ,
esse mandatum. Vide sulffa , & Matth. s. audissellia , &c. odio habebis inimisum tuum . item persa. r. uuaerite iudicium j subvenire oppressis , rate puptiis, defendite: viduam. Ad cuius expositi nem dicitur in decretis dist. M. Defemnis propria desolatis auxilio Meet subvenire , puelliis , υμ duis ruitionem etiam divinitas is se s endi . Haec ibi Papa Anafrassitis. Ac si ex omnibus praedictis dicendum ab oppositis relinquatur. Si defensionis propriae auxilio desolati non fuerint, si sub onere positi alium lassicienter sublevantem habuerint: hoc est, si extra casum necessitatis fierint, non teneberis ad dandum eis patrocinium, ita, quod nou dando p ces. Secundo vides, &c.
Utrum eonvenienter aliquι secundum iura arreantur ab Misis aduoeandi. IV. qu. 188. a. I. ad a.
AD Secundum sic proceditur. Videtur, quod inis
convenienter aliqui secundum iura arceantur ab ossicio advocandi. Ab operibus enim misericordiae nullus debet arceri: Sed patrocinium praestare in causis, ad opera misericordiae pertinet, ut dictum est. cara prae. Ergo nullus debet ab hoc ossicio arceri. a. Praeterea . Contrariorum causarum non videtur esse idem effectus: Sed esse deditum rebus divinis, geesse deditum peccatis, est contrarium. Inconvenie ter ergo excluduntur ab ossicio advocati quidam prinpter religionem, ut monachi, & clerici; quid ama tem propter culpam, ut infames, & hari elici. . 3. Praeterea. Homo debet diligere proximum sicut seipsum: Sed ad omelum dilectionis pertinet, quod aliquis advocatus causae alicuius patrocinetur. Incon venienter ergo aliqui, quibus conceditur pro seipsis auctoritas advocationis, prohibentur patrocinari ca
Sed Contra est, quod Dq. 7. Infames multae Personae arcentur ab ossicis stulandi. . Tom. IX. P Re-
358쪽
. Respondeo dicendum , quod aliquis impeditur asaliquo actu duritet ratione ς Uno modo propter Im
potentiam : AIis modo Propter indecentiam. Sed unis potentia simpliciter exclussit aliquem ab actu . anu centia autem non excIudit omnim ἰ quia neerilitas indecςntiam tollere Potin . :se ergo ab ineis ad easortim probrisnmν qtisdam propter νmpstantiam , eo quod desciunt sensia , vel Ateriami, mus finisse , in impuberes , vel extersors, setis surdi , intita . Est . enim necessaria advocato& interior peritia, qua possit convenienter iustitisnassumptae causae ostendere, M iterum loquela cum a diis ut pessi pronuntiare, & audire quod ei dicitur. Unde qui in his desectum patiuntur, omnino PrisDbentur ne sint. advocati nec pro se, nec pro aliis. Decentia autem huius ossicii exercendi tollitur -- Misiter . Uno modo ex hoc , quod aliquis est rebus maioribus eviligatus. Unde Monaeses , Presisteros non deret ris quacumque causa advocatos esis, ne dcis uos in Μιdisio Dculari: quia huiusmodi perinnae sunt rebus divinis adstrictae. Alio modo propter personae desectum, Vel corporalem, ut pares do caecis , qui convenienter judisio asa-νe non possent, HI spiritualem. non enim decet, ut alisterius iustitiae patronus existat, qui in seipso iustitiam contempsit. Et ideo infames, infideles, oe damnata de grauibus eriminibus non decenter fiant advoeata. Tamen huiusmodi indecentia necessias praefertur. Et propter hoc huiusmodi personae post uni pro lainitas, vel pro perisuis sibi coniunctis uti ossicio advocati. Unde ali clerici pro Ecclesiis sitis possunt esse Mucitati , & Monachi pro cratis monasterii fui, si Abbas praeceperit. Ad primum ergo dicendum, quod ab operi senis sericardiae interdum propter indecentiam impediamin tur aliqui, M aliqui propter impotentiam . Non enim
omnia opera misericordiae omnes decent: sicut stultos non decet consiIium dare, neque ignorantes docere. Ad secundum dicendum, quod sicut virtus corvi
pitur per superabundantiam, &desectum ; ita aliquis fit indecens & per maius, ct per minus. Et propwr
hoc quidam arcentur a Patrocinio praestando in causis;
quia sunt maiores tali ossicio; sicut Religiosi, R C
vici, quidam vero, quia sutit minores, quam ut euhoe officium competat; sicut infames, &infideles. Ad tertium dicendiam, quod non ita imminet u mini necessitas patrocinari causis aliorum, siaut pripriis: quia Hii pinum sibi aliter subvenire . Unde non est similis vatis
359쪽
Ex. articulo habes mimo : quomodo per rationem& ostendas , & in recto sensu intelligas, merito insinuatum filisse a scripturis, di Canonitrus , quod aliqui arcentur convenienter ab ossicio advocandi. A Canonibus quidem , ut in arm contra A scripturia vero , tanquam figuris , Per hoc , quod dicitur ua. D. Ad pu vium, qui eis prodesse non poterit: plus Dosra, vane aurauintur, Scapitul. 31.cον , ruet murinaeor. Per haec enim, & similia dicta insinuatur , quod omnes patrocinari, seu auxiliari , e iam nostris temporibus aut omnino non poterunt , aut non bene linterunt id , quod est in proposito figuraliter dixisse, quod aliqui convenienter arcebuntur ab omeio advocandi. Nam advocare, ut hic sumitur, est prodesse, auxilium ferre , auxiliari alicui Selemia videsὸ quomodo ex iis bene pensatis,
in applicatis , declaretur vicissim Angelica taetriuαPrariens, & confirmetur
defendat . AD Tertium sic proceditur. Videtur , quod advocatus non pe et, si iniustam causam defendat. Sicut enim ostenditur seritia mediet, si infirmitatem Me rerum sanet; fita etiam ostenditur periria adu eati , si 4niustam causam defendere possit: Sed mediacus laudatur, si infirmitatem desperatam sinet. E so etiam advocarus non peccat, sed magis laudan- viis est, si iniustam causam defendat. 2. Praeterea . A quolibet peceato licet des stere: Sed advocatus punitur si causam suam prodiderit, ut tabetur a. qu. 3. in append. Grat. ad ea. Ni etiem paenistimis Ergo aidvocatus non peccat iniustam ea iam de Mendo, si eam delandendam susceperit. 3. Practero . Maius videtur eme me tum , s in-3ustitia utatur ad iustam causam detendendam c puta producenso fallas testes, vel allegando fallas leges quam iurustam causam demdendo , quia hoc est peccatum in sorana, illud in .materia: Md videtur adis vocato licere taIthua astutis utis sicuti militi Iicet ex insidiis pugnare. Ergo videtur, quod aduo ius non Hecet, si iniustam causam desendat. Sed Contra est, quod dicitur a. Paralip. I'. Impis
360쪽
pνcbes auxilium , oe ideo iram apomini moeberis i Sed
advocatus des naens causam iniustam, impio praebet auxilium . Ergo peccando iram Domini meretur.
Respondeo dicendum , quod illicitum est alteri cooperari ad malum faciendum , sive cor sulendo, sive adiuvando sive qualitercumque consentiendo ; quia consilians , di coadiuvans quodammodo est faciens. . Et Apost. dicit Rom. u quod digni sunt morae, nomsolum qui faciunt peccatum , sed etiam qui conferastana facientibus. Unde &supra dictum est: c. q. 62.
a. 7. quod omnes tales ad restitutionena tenentur . Manifestum est autem , quod advocatus auxilium , Mconsilium praestat ei, cuius causae patrocinatur. ,, Unde si scienter iniustam causam defendit, abG ,, que dubio graviter peccat , &ad restitutionem tori netur eius damni, quod contra iustitiam per eius m auxilium altera pars incurrit: Si autem is noran-M ter iniustam causam defendit , putans esse iustam , ,, excusatur secundum modum, quo ignorantia excuri sari potest. ω, Ad primum ergo dicendum , quod medicus accipiens in cura infirmitatem desperatam , nul Ii facit thiuriam : Advocatus autem .s cipiens causam iniustam, iniuste laedit eum, contra quem iniuste patrocinium praestat. Et ideo non est simi is ratio. quamvis enim laudabilis videatur quantum ad peritiam a tis ; tamen peccat quantum ad iniustitiam volunt iis; quia abutitur arte ad malum. t i Ad secundum dicendum, quod advocat us si in primicipio eredidit causam iustam esse, & postea: in Er
cessu apparet eam esse iniustam 1 non debet eam prodere; ut scilicet aliam partem iuvet, vel secreta suae causae alteri parti revelet : . Potest tamen debet causam deserere , vel eum. , cuius .causam agit ,- aacedendum inducere , sive, ad componendum sine a
Ad tertium dicendum, qιod sicut supra dictum est,sa. 4o. a. s. militi, vel duci exerς itus licet in bello iusto ex insidiis agere ea, iquae facere debet, prude ter occultando , non autem falsitatem fraudulenter faetendo quia & hosti fidem servare oportet , sicut Tull. dicit in I. Offc. m est. de belueis st .amediso I. 3. tro de fortitud. eirc. med. Unde & advocato defendenti causim iustam licet x prudenter. occultam ea, quibus impediri posset processus eius o Non tauri