장음표시 사용
361쪽
EX art. habes primo ς quomodo per rationem Acollendas , & in recto sensu intelligas , merito a stripturis, quod advocato, quoniam ne nulli licitum est defendere injustam causam, sed peceat. Ut a. Paralipomenon r9. secundum quod explicatur an arg. conre. Item Rom. I. Dignι sunt mor-re , stus eo entsune mata facientibus . Ergo multo magis dignos morte ibi rubindieavit Apostol. eos. atque ideo causam iniustam , defendunt.
pecuniam accipere. U. 19. e. 7.
AD Qxiartum sic proceditur. Videtur, quod aduo
eato non liceat pro suo patrocinio pecuniam a cipere . opera enim misericordiae non sunt intuitu humanae remunerationis facienda , seeundum illud Lucae 34. Cum facis prandium, aut eaenam, noli vo care amrcos tuos, neque vicinor disites , ne forae oesmi te Ninistens, . Ut tibi retribtitio: Sed praestare Patrocinium cautiae aiieusus, pertinet ad opera mis Ticordiae, ut dictum est. ae. r. bti. Ergo non lucet advocato accipere retributionem pecuniae pro patrocinio praestito. a. Praeterea. Spirituale non est quo e prati com mutandum: Sed patrocinium ortinitum vidi tur ei Iequoddam spirituale, cum sit usus scientiae iuris. Emgo non licet advocato pro patrocinio praestito pecuniam aceipere. ' f3. Praeterea . Sicut ad judicium enneurrit per naadvocati, ira etiam persolia iudicis,&pers a testis rSed secundum August. ad Macedonium, S . in teν med. em f. to. a. non debet itidex vender. iussum ruGestim, nee rasis verum tesimonium. Ergo nec advocatus poterit vendere iustum patrocinium. Sed Contra est, quod August. dicit ibid. quod a voeatus Helle vendit iussam patrae nitim , or rio 'vittis υertim eonsilium. Respondeo dicendum, q-d quae quis non tenetur alteri exhibere , iuste potest pro eorum exhibitione recompensationem accipere. Manifestum est autem,
362쪽
Buod advocatus non semper tenetur patrocinium praeuare, aut consilium dare causis aliorutri. Et ideo si vendar suum patrocinium , seve consilium, non agit contra sinistam. Ea eadem ratio es de medies opem ferente ad is nandum , in de amni s aliis hujusmodi personis ;dum tamen moderate accipiant , eonsiderata condi tione personarum , & negotiorum, de Iaboris, Sc co Detudine patriae. ἄν autem ρει improbitato ν aliquid immoderata ea rorqueanν , peceant eonna iussistam . Unde August. dicit ad Macedoatum cem quoa ab his emestria per immode=atam improbitatem repeti solano , data peν tolerabilem consuetudinem non solent. Ad primum ergo dicendum, quod non semper quae homo poteli misericorditer facere, tenetur facere gratis: alioquin nulli liceret aliquam rem vendere; quia quamlibet rem potest homo misericorditer impende Re Sed quando eam misericorditer impendit , nouhumanam, sed divinam remunerationem quaerere debet. Et similiter advocatus quando causae pauperum misericorditer patrocinatur, non debet intendere remunerationem humanam sed divinam i μα tamen semper tenetur gratis patrocinium impendere ἀΑd secundum dicendum, quod etsi scientia iuris sit quoddam spirituale tamen usus eius fit opere eo Porali. & ideo pro eius recompensatione Iicet pec niam accipere: alioquin nulli artifici Ilaeret de arte sua lucrari. Ad tertium dicendum , quod judex ia testis eom. munes sunt utrique parti οῦ quia iudex tenetur iustam sententiam dare, &testis tenetur verum testimonium, dicere. Iustitixautem, & veritas. non declinant in nam partem magis, quam in aliam ia Et ideo iudiei. bus de publieo sunt stipendia laboris statuta ; & testex accipiunt, non quasi pretium testimonii, sed quasi sti- Pendium laboris, expensas, vel ab utraque parte , vel ab ea, aqua inducuntur: quia nemo miIita ipendiis suis unquam ut dicitur I. ad Corinth. s. Sed advocatus alteram partem tantum defendit, R ideo licite Potest pretium accipere a parte, quam adiuvat α
Ex articulo, habes mimo. r quomodo. per rationem' ostendas, & in recto sensu intelligas , merito. Infinitatum fuisse a scripturis, summix Pontificibus, Re August. , quod licitum est advocato pecuniam ac eleere' pra Mo patrocinio . Ab August. ut an .ata. conri
363쪽
A summis Pontificibus , extra g. da Magi is per totum . Ubi Magistri aeeipiunt licite pecuniam in clesia , ut ibi decernitur . Ergo per hoc monstratur, quod ab aliis licite acciperent , nisi a publico conducti essent. Ergo a simili de advoeatis c sicut tide medicis, aliisque similibus besse dicendum idem,
per ipsos eosdem canones commonstratur. A Scripturis per dictum Gen. I 4. I ii acci aut partes suas. Nam S advocati militant in favorem huius, vel illius: u de a siniihi monstratui ibi intentum articuIi praese nis . Seeundo ides et quomodo ex iis bene pensatist, l& applicatis declaretur vicissim Angelica haee doctibna & eonfirmetur.
De iniuriis verborum, sua ἰηφνωπιαν exrra Jud elum oe primo da Contumelia , inquatuor articulos disisa. DEinde eonsiderandum est de iniuriis verborum , quae insertur extra iudicium . Et primo de eotis tumelia. Seeundo de detractione. Tretio de susurr tione. auarao de derisione. mimo de maledictione . Circa primum quaeruntur quatuor. Primo. Quid sit contumelia. - Secundo . Utrum omnis contumelia sit Meeatum
. Tertio. Utrum oporteat contumeliosos reprimere. Quarto. De origine contumellae.
Utrum contumelia consessa in verbis. qu. I . a. u Ex Ps. 13. eon 6. . Rom. DIes. 8. ea. q. AD Primum sic proceditur. Videtur, quod contumelia non consistat in verbis. Contumelia enim importat quoddam nocumentum proximo illatum, eum pertineat ad injustitiam ρ sed verba nullum n cumentum videntur inferre proximo nee in Trs na, nec in rebus. Ergo eontumelia non consistit it verbis. a. Praeterea. Contumelia videtur ad quandam dein
honorationem pertinere: Sed magis aliquis potest inhonorari, seu vitupetari factis, quam verbis . Erpo videtur , quod contumelia non consistat in verbis,lad magis in factis, c .P ' 3. Pra
364쪽
3. Praeterea. De honoratio, quae fit in verbis, diiscitur eonυitium , Vel imp verium et Sed contumelia videtur differre a convulo, & ab improperio. Ergo
contumelia non consistit in verbis.
Sed Contra. Nihil auditu pereipitur, nisi verbum :Sed contumelia auditu percipitur, secundum illud Je.
rem. ao. Audisi eontumelias in circuitu. Ergoico tumelia est in verbis.
Respondeo dicendum , quod contumelia importat dehonorationem alicuius . Quod quidem contingit
duplieitis . Cum enim honor aliquam excellentiam consequatur, uno modo aliquis alium de honorat, cum Privat eum excellentia , propter quam habebat honorem : Quod quidem fit per peccata factorum , de quibus supra dictum est. 66. Alio modo, cum aliquis id q-d est contra hon rem alicuius, dedueit in notitiam eius, ct aliorum: Et hoc proprie pertinet ad eontumeliam; Quod quisdem fit per aliqua signa. Sed , sicut August. dicit in
a. de docir. Christ. e. 3. ein med. to. 3. omnia signa verbis comparata paucissima sunt . verba enim intre homines obtinuerunt prineipatum signi eandi, quae mque animo eoncipiuntur. Et ideo contumelia, Moprie
oquendo j in veνbis eo istit. Unde Isidorus dieit in Iib. io. Etymol. cadiit. C. quod contumeliosus dieituralivis, qωia velox O , oe tumeι verbis iniuriae . iamen, quia etiam per facta aliqua significantur aliqua , quae in hoc quod significant , habent vim verborum significantium , inde est quod eontumelia extenso nomine etiam in factis dicitur . Unde Rom. I. super illud, Contumeliosos, superbos , dicit glos.c meri. quod contumeliosi sunt, qui dictis, vel f
Gis contυmesias, ει turpia inferunt. Ad primum ergo dicendum , quod verba secundum sui essentiam, id est inquantum sunt quidam soni audibiles , nullum nocumentum alteri inferunt ; nisi
forte gravando auditum ; puta cum aliquis nimis alte .loquitur . In quantum vero sunt signa repraesentantia aliquid in notitia aliorum, sic possunt damna multa inferre: Inter quae unum est, quod homo damnifieatur quantum ad detrimentum honoris sui, vel reverentiae sibi ab aliis exhibendae: Et ideo ma-Ior est contumelia , si aliquis alicui desectum suum dicat coram multis: Et tamen si sibi soli dicat, potis est esse contumelia r inquantum ipse qui loquitur ii iusta contra reverentiam audientis agit. Ad secundum dicendum , quod intantum aliquis aliquem factis dehonorat , inquantum illa facta vel
saciunt , vel significant illud , quod est contra lim
365쪽
norem alicuius r quorum Primum non pertinet addontumeliam, sed ad alias iniustitiae species, de quihus supra dictum est: 64. 63. or 66. secundum uero pertinet ad contumeliam, inquantum facta habent vim verborum in significando. Ad tertium dicendum, quod convitium, & improperium consistunt in verbis , sicut & contumelia: quia per omnia haec repraesentatur aliquis desectus alicuius in detrimentum honoris ipsius . Huiusmodi autem desectus est triplex ; scilicet defectus culpae,
qui repraesentatur per verba contumeliosa : & deis.
us generaliter culpae, & poenae, qui repraesentatur per convitium ; quia vitium consuevit dici non solum animae, sed etiam corporis Unde si quis alicui iniuriose dicat, eum esse caecum , convitium quidem dicit, sed non contumeliam : si quis autem dicat alteri, quod sit fur , non solum convitium, sed etiam contumeliam infert. Quandoque vero repraesentat a liquis alicui defectum minorationis, si ve indigentiae, qui etiam derogat honori consequenti quamcumque excellentiam o Et hoc fit per verbum improperii; quod proprie est, quando aliquis iniuriose alteri ad memoriam reducit auxilium , quod contulit ei ne cessitatem patienti. Unde dieitur Eccles ao. Exigua dabis, s multa improperabit. Qualidoque tamen unum istorum pro illo ponitur.
EX arti habes primo . quomodo per rationem &ostendas , & in recto sensu intelligas , insinuatum merito fuisse a scripturis, quod contumelia con
sistit in verbis, & quandoque in saetis . Ut Jerem.
ao. Secundum quod adducitur in argum. eonte Item
ProV. 2 o. Qui propi, eontumeliam scilicet labiis , ut eontextus indicat es. Item, quod quandoque in factis , per illud i. Paralipom. ly. Grandem contumeliam β'inuerant. Loquitur enim de nunciis David, quia filiis Amon per facta multum derisibialia inibi recitata dehonestati fuerant, & hanc faet rum dehonestationem vocat contumeIiam . Secundo vides: quomodo, &c. .
366쪽
q. l3λ a. s. ad 3. I. Com l . Ies. r. Et Galat. I. m prino. AD Secundum se procedituria videtur, quod e t melia, vel convitium non fit -ccatum mwale. Nullum enim peccatum mortale est actus alicujus vi aulis' Sed convitiari est actus alicuius virtutis, scit, cet Eutrapeliae , ad quam pertinet bene eonvitiari, secundum Philosophum in 4. Ethicor. c eap. 8. tom. I, Ergo convitium sive contumelia non est peccatum
mortale. I. Praetbrea . Peceat v mortala non invenitur in
viris perfectis 2 qui tamen convitia , vel e tum Iias aliquando dicunt: sicut patet de Apostolo , qui ad Galatas a. dixit insensati Galata: Et Dinni lius dicit Lucae ult. o Rulti, oe tars eordis ad re densim α Erga convitium , sive contumelia non est
3. Praeterest . Quamvis illust , quod est peccaturi, veniale ex genere possit fieri mortale; non tame a Peccatum, quod est ex genere mortale , potest esse veniale, ut supta habitum est . ci. 2. q. 88. a. Φ. orε. Si ergo dicere convitium, vel contumeliam esset peccatum mortale ex genere suo , sequeretur quod semper esset peeeatum mortale 2 Quoa videtur es, salsum; ut patet in eo, qui leviser ex surreptione, vel est levh irae dieit alibiol verbum eontumeliosum Non ergo contumelia, vel convitium ex ginere suci est peccatum mortale ἀSed Contra . Nihil meretur poenam area am 4 Drni, nisi peccatum mortale Sed convitiam , vel contumelix meretur poenam inserat, secundum illud
Respondeo dicendum , quod , si eut sipra dictu est, cin preo as r. b verba, inquantum sunt soni quidam, non sunt in nocumentum aliorum , sed in ua tum significant aliquid 2 Quae quidem significatio ex interiori affectu procedit r &ideo in peccatis verborum maxime considerandum videtur , ex quo affectu .aliquis verba proserat. cum ergo convitium , sea contumelia de sui rati
367쪽
ne importet quandam dehonorationem, is si intemtio proserentis ad hoc seratur, ut Per verba quae profert, honorem alterius auferat, hoc proprie iari per se est dicere convitium , vel contumeliam: ,, Et hoc est peccatum mortale , non minus quam m furtum, vel rapi ua. non enim homo minus Mmat suum honorem, quam rem possessam. Si vero aliquis verbum convitii , vel contumeliae alteri dixerit, non tamen animo dehonorandi , sed forte propter correctionem, vel propter aliquid huiusmodi, non dicit eouvitium, vel contumeliam sorm
inerti per se, sed per accidens Se materialiter: inis quantum R. dicit id , quod potest esse coavitium, vel contumelia: Unde Me potes esse quandoque pe leatum veniale , quandoque autem absque omni pec
In quo tamen necessaria est disci etio, ut moderate homo talibus verbis utatur quia posset esse ita grave convitiam , Mod per incautelam prolatum a ferret honorem eius, contra quem proferretur z Et tunc posset homo peccare mortaliter , etiamsi non intenderet de honorationem alterius i Sicut etiam si aliquis incaute alium ex Iudo percutiens graviter laedat, culpa non estret.. Ad primam ergo vicendum, quod ad Eutrapeliani tertinet dicere aliquod leve convitium, non ad de orationem, vel ad contristationem ejus, in quem dicitur, sed magis causa deiectationis , & ioci ; Et hoc potest esse fine peccato, si debitae circumstantiae observentur si vero aliquis non reformidet contriinstare eum , ut quem prolartur huiusmodi iocosum costvitium , duirimodo aliis risum excitet , hoc est vitiolam, ut ibidem dicitur. Ad secundum dicendum , quod Mut licitum est aliquem verberare , vel ia rebus damnificare causa disti minae ς ita etiam causa disciplinas potest aliquis alteri, quem debet corrigere, verbum aliquod con--osum dicere . Et hoc modo Dominus discipulos voeavit βωεω:- & Apollolus Galatas ἐπfensatox. Tamen, sicut dieit August. in lib. a. de sermone Domini
.Ad tertium vice redum, quod cum peccatum con Nisi, , rite. contumeliae ex animo dicentis dependeat . Potest contingere quod sit precatum veniale, si si Ie-ve convitium, non multum hominem dehonestans, R proferatar ex aliqua animi levitate , vel ex leo
368쪽
puta cum aliquis intendit aliquem per huiusmodi verishum leviter contristare .
Ex art. habes primo e quomodo per rationem &ostendas,&in sensu recto intelligas, meritot finuatum esse a Scripturis , quod contumelia , seacon vitium , est peccatum mortale . Ut per dictum Adaith. s. secundum quod narratur in argum. eoneri Item Rom. primo . ubi ponuntur contumeliosi inter Peccantes & mortaliter. Item i. Trm. t. ubi de seipsis dicit S. Paulus, quod suit contumeliosus, inter alia sua peccata mortalia, ly blasphemus, ly persecutor, aenumerans hoc. Secumo vides, S
Utrum aliquis debeat tantumelias sibi Elatas Assinere.
AD Tertium sic proceditur . Videtur , quod almquis non debeat contumelias sibi illatas iustium re . Qui enim sustinet contumeliam sibi illatam , audaciam nutrit comitiantia r Sed hoc non est L .ciendum. Ergo homo non debet sustinere contum Ham sibi illatam. sed magis convitianti respondere. a. Praeterea . Homo debet plus se diligere, quam alium: Sed aliquis non debet sustinere , quod alteri convitium inseratur. unde dicitur Proverb. 26. stias ἡmponit Rulto silentium, iras mitigat . Er etiam aliquis non debet sustinere ccmtumelias sibi illatas. 3. Praeterea . Non licet alicui vindicare seipsum , Deundum illud, Rom. ia.) Mibi vindicta , ego. tribuam: Sel aliquis non resistendo contumeliae se vindicat, secundum illud Chrysost. hom. 22. iuvim ad Rom. a med. oe bom. 43. in Mareh. a med. Si vin
go aliquis non debet silendo sustinere verru contu meliosa, sed magis respondere. Sed Gutra est , suod dicitur in Psal. 37. - uiis inquirebant mala mihi, locuti sunt vanitates. Et postea subdit: se Ego autem tanquam laesus nomis audiebam, fle sicut mutus non aperiens os suum ἀRespondeo dicendam , quod sicut patientia necessaria est in his, quae contra nos fiunt, ita etiam im
369쪽
Praecepta autem patientiae in his, quae contra nos fiunt , sunt in praeparatione animi habenda , sicut August. in lib. i. de sermone Domini in monte e. ry. ante med. 4. exponit illud praeceptum Domini: quis pere serit te in unam maxillam , praebe ei oeritam ; ut scilicet homo sit paratus hoc facere , si opus fuerit. Non tamen hoc semper tenetur facere actu ; quia nec ipse Dominus hoc fecit; sed cum f.
seepimet alapam, dixit: Quid me caedis ' ut habetur
Ioan. I Et ideo etiam circa verba contumeliosa, quae conistra nos dicuntur, est idem intelligendum . Tenemur enim habere animum paratum ad contumelias tot randas, si expediens fuerit. uuandoque loen oportet, ut contumeliam iliatam repellamus maxime propter duo . Primo quidem propter bonum eius, qui contumeliam insert; ut videlicet eius audacia reprimatur, &de caetero talia non
attentet , secundum illud Proverb. M. Responde fluia eo iuxta sultitiam suam , ne sebi sapiens υideatuν.
io modo propter bonum multorum, quorum profectus impeditur propter contumelias nobis illatas.
Unde Gregorius dicit sue r Eaechiel. c Hom. 9. eiris med. Hi , quorum vita in exemplo imitationisse est posita, debent, si possunt , detrahentium sibi
se verba compescere ; ne eorum praedicationem non m audiant, qui audire poterant, & ita in pravilam se ribus remanentes bene vive e contemnant. Ad primum ergo dicendum, quod, audaciam. convitiantis contumeliosi debet aliquis moderate reprim re; stilicet propter omesum charitatis, nou propter cupiditatem privati honoris. Uncis dieitur Provertaa6. Ne restondeas suiso iuxta Bultitiam suam, ne es simius essetaris. Ad secundum dicendum, quod in hoc quod aliquis
alienas contumelias reprimit, non ita timetur eupi,ditast privati honoris, sicut cum aliquis repellit conis tumelias propriasi Magis autem videtur hoc provonire ex charitatis ameesu . Ad tertium dicendum, quod si aliquis hoe animo taceret , ut tacendo contu teliantem ad iraeundiam provocaret, hoc pertineret ad vindictam : Sed si ali- 'quis taceat, volens dare loeum irae, hoc est laudabile. Unde dieitur Eccles. 8. Non lipses eum homis
370쪽
3 6 QUAEST. LXXII. ART. IV. APPENDIX.
Ex arti habes primis'. quomodo per rationem & stendas, di in recto lenta intelligast, merito i sinuatum fuisse a scriptaris, quod homo' debet co tumelias sibi illatas sustinere . Ut per dict- Psal. 3 . secundum quod ordinatur ἐπ arisum. cori . Itemper Iacob. I. Panemns -- me saris. Rem a. Coti 12. Plaeebo mihi in infimisatibus meis, in eontumesiis. Item per dictum l. Thessa. a. ante p. muteaeonismeliis a i . Ubi ab Apostolo Paulo laudantur de hoe , quod contimrelias sibiipsis illaim. gaudenter sustinuerunt . Item per Actuum s. uana possest gaudenras a conspectω emcilii ιμ-iam dignἡ habiti fune pro nomine Ieses contumeliam patiis vide q. m. an. I. append. de notatione uia universali pro lectoribus, di pone in practica hie, ae abirunque opus fuerit. Saeamo vides ς quomodo, di
M Quartum sie proceditur . Videtur, quod o
tumelia non oriatur ex ira . inia eieitiir Pr ver, II. Ubi Dyobia , usi eo melia r. Sed ira est vitium distinctum a superbia'. Ergo contumelia mγα oritur ex ira.2. Plaeterea . Proveris ao. dicitur : Ommes Bulti miseemr- eomim es..i: Sed stultitia est vitiunt oppositum sapientiae, ut supra habitum est: c. q. 6. N ira aatem opponitur maniuetudini . Ergo contumelia non Oritur ex ira. 3. Praeterea. Nullum p eatum diminuitur ex is causa: Sed peccatum contumeliae diminuitur , si mira proseratur ; gravius enim peceat, qui ex odio contumeliam insere, quam qui ex ira. Ergo comu-melia non oritur ex ira.
Sed Contra est, quod Gregorius si . Moralium cesp. i a med. 3 diore, quod ex ira o mitio υν com
Respondeo dicendum , quod eum anum peccatim possit ex diversis oriri , ex illo tamen dicitur principalius habere originem, ex quo frequentius procedere consuevit , propter propinquitatem ad finem ipsius. Contumelia autem magnam habet propi Iqui-